سچل سائين جو سنڌي كالم 1

سچل سائين جو سنڌي كالم

نئين سر ترتيب

عثمان علي אنصاري ماجد ڀرڳڑي

אلمنعم الئبرري الڙكاڻو

  سچل سائين جو سنڌي كالم 2

سچل سائين جو سنڌي كالمشاه سائين جي رسالي جي אنٹرنيٹ ۽ ورلڈ وאئيڈ ويب تي אشاعت کانپوء مون تي אها مهر ٿي جو سچل سائين جي سنڌي كالم جي

رمضان אلمبارכ تي سچل سائين جي عرس جي مبارכ موقعي 14. شاعت جي سعادت به منهنجي نصيب ۾ آئيساڳي طرح سان אهن سلسلي ۾ مان شاه نوאز سومري ۽ محمد حبيب سنائي جو ٿورאئتو . تي مان هي سوکڑي سنڌوאسين جي آڏو پيش كيان ٿو

.رهي ها آهيان جن جي محنت سان كيل ٹيكسٹ אينٹري کان بنان منهنجي كوشش אڌوري

دعائن جو طالب

عبدאلماجد ڀرڳڑي 2005نومبر 22

  سچل سائين جو سنڌي كالم 3

ٻه אکرهي אنٹرنيٹ אيڈيشن عثمان علي אنصاري صاحب جي مرتب كيل نسخي جي آڌאر تي . جو حاضر خدمت آهي رحرسالو سچل سرمست

مناسب אڀياس کان پوء אهو طئي سنڌ کان دور، آمريكا ۾ رهندي مون الء رسالي جا مختلف نسخا هٿ كرڻ، אنهن کي ڀيٹڻ ۽ . آهيאنصاري صاحب جي علمي قابليت ۾ ته . كرڻ ته كهڑي ترتيب ۽ تركيب مناسب ۽ موزون آهي بيحد مشكل ۽ وقت طلب كم هو

ساڳي وقت . مون کي كو شك كو نه هو، پر سندن ترتيب ڏنل رسالي جو كتابت جي غلطين کان آجو نسخو هٿ אچڻ مسئلو هو .جي אليكٹرאنك אيڈيشن אنٹرنيٹ تي آڻيان) سنڌي كالم(ئي ته جلد אز جلد رسالي منهنجي אها تمنا به ه

مهربان دوست گل آغا صاحب وٽ سندن چاچي آغا غالم نبي گل حسن خان جي ترتيب ڏنل سچل سائين جي زندگي ۽ كالم متعلق ي كاپي به منهنجي عرض تي مون ۾ ڇپيل ناياب نسخو هو ۽ אنهن مهرباني كري אنهي ج 1933جو “سچل سر مست”لکيل كتاب אن کان عالوه سائين جي كالم ۽ .אن ڇاپي ۾ אعرאب كونه هئا، پر ٻئي هر لحاظ کان ڇاپي جي چكن کان پاכ هو. ڏאنهن موكلي

אنصاري صاحب جي تدوين كيل نسخي ۾ אنهي ڇاپي کي به مدنظر پر جيئن ته. زندگي بابت كافي قيمتي موאد به منجھس آهيبهرحال جڎهن ۽ جتي . هو، تنهن كري مون אهو وڌيك مناسب ڄاتو ته אنصاري صاحب جي אيڈيشن کي אستعمال كجي رکيو ويو

وقت ۽ وسائل אجازت ڏني ته آغا صاحب جي . نئين ڇاپي جي غلطين سان وאسطو پيو אتي آغا صاحب جي نسخي منهنجي مدد كئي .ناياب كتاب کي אنٹرنيٹ تي آڻبو، אنشاא

هئي ته رسالي جي كمپيوٹر كتابت الء جن ٻن مهربانن هي كم پنهنجي سر کنيو، אنهيء ڳالهه به אهو ضروري بڻايو ته ڳالھ אها بهمون . אسان ٹنهي وٽ رسالي جو ساڳو ئي نسخو هجي ۽ אهو تڎهن ئي ممكن هو جو אهڑو ڇاپو چونڈجي جيكو عام دستياب هجي

.و دوستن کي عرض كيم ته هو به אهو ڇاپو وٺي ۽ كتابت شروع كنوٽ روشني پبليكيشن جو ڇپايل رسالو هٿيكو هو س .پروف ريڈنگ جو كجھ كم אڃان به رهيل آهي، جيكو جلد אز جلد پورو كرڻ جي كوشش كبي

  سچل سائين جو سنڌي كالم 4

وحدت نامو

אول سارאه كر سبحان جي، مولى جو ملكن؛ مڑيائي محضوض كيا، ڏسو ڏيھه ڌڻين؛ كن؛ كي كامل كرسين تي چڑھي، وہ وہ وعظ

كي كاتب كتابن جا، سوين سبق ڏين؛ كي مسئال مسائل كيون، ناميان نبيرن؛

كي پڑھيا پاڻ پروجھ سان، پڑھيون پڑھائن؛ كي وردن وظيفن ۾، شاغل روز رھن؛

ڏسيون وאئسيون ورق کي، وريون ورאئن؛ سك سچيء کـئون كونكو، سبق سور سکن؛

אکر لکن نه دل تي، ٿا كاغذ كارא كن؛ مس كاريء جان من کي، ٿا كاري كارو كن؛ مدعا ٿئي جنھن ڳالھ ۾، تنھن ويجھو كين وڃن؛

جو فرمودو وאحد جو، تاڏي كن نه كن؛ ، ھن ويسھ نه وسھن؛“אنفسكم אفال تبصرون و في”

ٻين معنائن ۾، كاھت كيون كھن؛ אھو فكر فائدو نه كري، توڙئون کي تن؛ فكر كن نه فنا جو، ٿا بقا کي نه پڇن؛

ھي אتي حيرאن ٿيا، אوڳا ۾ אکرن؛ معنى تن جي طرح سان، ھكڑي ٻي چون؛ پڑھيو سمجھيو علم تي، عمل نه آڻن؛

אھي منافق مرن؛ “من تعلم אلعلم للمناظرة وאلمكابرة ” ھيٺؤن مٹيء جي پسي، ٿا پاڻ ئي لكائن؛

اب אبر ۾، پر الئق كين لهن؛آھي آفت منجھايو ماڻھن کي، ماضين مذھبن؛

محكم ماڻھن کي كيو، تن جي زنجيرن؛ ھون حديثن كينكي، نه ۾ آيتن؛

مڃن تن کي كين، ٿيو مال ٿا مڃن؛ سي سوگھا سڀئي كيا، نامرאد نيرن؛ אکيا אکين وڌڙא، توڙؤن ئي ڏس تن؛

، پاسي אوء پون؛بره جي بئبان کئون سي پسڻ کؤن پري ٿيا، كين پسا پسن؛

محبت جي مھرאڻ مئون، جي مال چاش چکن؛ ته كنز قدوري كافيا، لهرن ۾ لوڙھن؛

كن سالم صرف کي، ھوند نحو نه نھارن؛ پرک الء تنھن ڳالھ جي، باس نٿا باسن؛ אھي رھيا אتھين، مٿي كين چڑھن؛

، باتيون بس نه كن؛كيئي آھن قال ۾ كي وڃي رسيا حال کي، كي بيٺا ٻاڏאئن؛

كي لنگھي ھليا حال کؤن، نكي قال كھن؛ كي دنيا جي طلب ۾، ھنيا حرص حڄن؛

نيا مونث” ، محبت ناھي تن؛“طالب אلد كي كوڏيا عقبى جا ٿيا، ھنيا لئه حورن؛

، مڑس سي نه چئجن؛“طالب אلعقبى مخنث” ي א جا، سي سائين سيبائن؛عاشق ج

، حاضر كيون وتن؛“ال موجود אال א” ، ھن رسايا رمزن؛“طالب אلمولى مذكر”

ٻئي جھان ڦٹا كيو، ٿا ٹئي جھان وڃن؛ אصلئون ئي אختيار كيو، فقر فقيرن؛

، بعض کي بخشن؛“אلفقر خزينة من خزאئن א ” ، ٻيون ڏنائون ٻن؛“ج אلى אאلفقير ال يحتا”

، אئين אتو عجيبن؛“אلفقرفخرى ولفقرمنى” وتن ويڳاڻا ورھ ۾، نيڻين ننڈ نه كن؛ رאتو ڏينھان روح ۾، چپ نه كو چورن؛

، ٻڌي زبان אنھن؛“من عرف ربہ كل لسانہ ” نه چون؛ “مان”كيو، مورئون “نانھ”نشي تن کي

، אھو كيائون كن؛“ل من عندא قل ك ” ، سڀ אوڏאنھون ڄاڻن؛“من א تعالى وشرہ وאلقدر خيرہ ”

مولي جي محبت ۾، کيا ٿيا وتن؛ سڎكا سڀئي سوز جا، ڀنينء رאت ڀرن؛

آديسي אرمان ۾، گھوماٹيا گھمن؛ كين رئڻ کئون אن جيون، אکيون אوكارن؛

سرى کہ با محبوب دאرند، خبرنبود كرאما كاتبين آن ھر” ، سر אھو سانڀن؛“رא

ھيھات ھيھات، אھا عادت אدאسن؛ پنھنجيء پر ۾ پاڻ کي، ٿا پرتئون پچائن؛ نھائينء کئون نينھڑو سکيو ساميڑن؛ مچ مچايو من ۾، ٻاڦ نه ٻھر وجھن؛ عاشق مٿؤن آگ جي، אوالرא ڏين؛

لب جي ئي حق جا، طلب نه پئي ڇڎن؛طا عينان سندين אوجاريون، אڇن אوجاڳن؛

אٺئي پھر عجيب کي، كنڌ אونڌي אورن؛ كا ساعت ھڎ نه سنرא، אنھين ري آھن؛

ظاھر سي ئي زبان سان، ٻيو تا كين كھن؛ مامن سان ماڻھن کي، سالك سمجھائن؛ صم بکم سكوت ۾، אڳيون پئي عامن؛

، אھوذكر چون؛“عينھا باكية و قلوبھا ذאکر ” دل طرف دوسن؛ “عينھا تنام وال تنام قلوبھا”

آئي آڏو عام جي، אڳھين كانه كھن؛

  سچل سائين جو سنڌي كالم 5

، الئق لعل لكن؛“אن אوليائى تحت قبائى” ، صبر صابرن؛“אلصبر مفتاح אلفرح”

؛بعضي موحد وحدتي، אھڑא ڀي آھن مست كئين منصور جان، سوريء سر سٹن؛ محبت ۾ مخمور ٿيا، كامل كوڏ كسن؛

كركن كنجھن كينكي، ڄڻ پار وھانء وڃن؛ رت منجھارون پانھنجي، وضو وير كرن؛ אيء نماز عشق جي، تھؤن پوء پڑھن؛

جي محبت وڌא مامري، سي كيئن مڑس مڑن؛ ن ڇيڄ چڑھن؛سوريء אتي صابري، كيو

تحتون تريء تي رکيون، صادق سر ڏين؛ كن سر صدقي دوست تئون، ٻيا پھ كين پڇن؛

نينھن نھوڙيا نكڻيان، جنھن پر كاپڑين؛ ھڻي درد دھيون كيا، سندي سپيرين؛ كڎھن אڇا كپڑא ڍאر نه كنھن ڍكن؛

منھن ميرא مٿي ٿيرא، אھڑيون طرحان تن؛ جڑي ليڑ لڱن؛ كائي تن جي كانه كا،

مٿين پيرين برھنه، אيڎא سور سھن؛ پرٹيو پروאنن جان، كاھيو تت پون؛ ڀنڀڑ باھ عشق جي، سپورن سڑن؛

کامي لهسي لوسجي، الئق لعل ٿين؛ آوڙي عام نه אن کي، جي سينڌאئي سڄڻن؛ אچو پون آڙאھ ۾، سر جو سانگ نه كن؛

א كين אڏن؛ڊڄو كنهن جس جھوپڑא، آڏ אوڏنھن وٿ متان پوي، گنگھر אي گھارن؛

ري پريان تن كين ٻيون، ڳالھيون كس لڳن؛ ڏאڍא ڦٹ فرאق جا، تن جي چت چاكن؛ ورھ وڍي وאڍوڙ كيا، رويو رت رئن؛

، אئين من مارن؛“موتوאقبل אن تموتو ” کي كين مڃن؛ “مان”אھي مرڻ کـئون אڳي مئا،

وست ھك كيون، گودڙيا گڎجن؛دشمن د אن جي אکين آگم سٹيا، بوندאن بس نه كن؛

سر ڏيو سنوپرא، وٹي ورھ وٺن؛نيا سنة طلب אلمولى فرض ” ھو دل ڌرن؛ “ترכ אلد

سويون ڇڎيون سکڑא، گوندر گذאرن؛ جوڳي جانب كاڻ ٿيا، مثل مستانن؛

ئه پرين؛אبتر كيائون پاڻ کي، پسڻ ل ھاء وڃايو حالڑو، ويتر ويچارن؛

، אئين محفوظ رھن؛“مشتاق على لقاءא”ھو كي فنا فرאق كيا، كي مليا محبوبن؛

آھ لقاء لطيف جو، عيدون عاشقن؛ محبت جي مكان کئون، الھوتي لنگھن؛

وאديء ۾ وحدت جي، دאنھ پير ڌرن؛ پسن؛ وڃي وچ مئون، ته كي پاڻ “مان -تون”

شك يقين אٿي ويو، برאبر چون؛ ھادي مريد ھك ٿيو، تفاوت نه كن؛ عابد ۽ معبود سو، ھك نگاھ پسن؛

پاڻ پڑھي پاڻ بھي، پاڻ ئي سجدو كن؛ ٿيو، نوڙي نوڙت كن؛ “پاڻ”مڑيوئي “پاڻ”

پاڻ אٿي پاڻ ويھي، پاڻ رموز رکن؛ ٿيو، غير نه پسائن؛ “پاڻ”پرجھ مڑيوئي

ر مومن ھك ٿيو، ڀال ٿا ڀائن؛كاف سوئي فلك سوئي ملك، سوئي آدمن؛

سوئي אحمد سوئي علي، سوئي ھك سمجھن؛ نانو، كنن אکين جا، وچون ئي وڃن؛ بازيون بازيگر ڏسي، אنھيء ڀت ڀلن؛

تان אکيون، كن، زبان سي، ٻوليون ٿيون ٻولن؛ אسين آھيون آدمي، بيحد مون بشرن؛

نا ته مڑيوئي پاڻ ٿيو، سميع بصير ڏسن؛ عين عليم كليم ٿيو، قادر قدرتن؛ ھي مڑيون ئي وصفان، אندر آدمن؛

ھي مڑيوئي حق ٿيو، ٻيا باقي ڇا بچن؛ وصفن אنھن ساڻ، אصل آدمي سڎن؛

ھت آدم مئون א ٿيو، ٻيا سڀ شك ڀڄن؛ אصل א مئون آدمي، ثابت صورتن؛

ٿئي، ڏسج دل نيڻن؛مورت صورت ھك سوئي ڏسڻ وאرو، سو منظور مڃن؛ خالي كانه جاء ٿي، بنا محبوبن؛

سڀ كنھن ھنڌين سپرين، ڇا جي جاء خسن؛ كاٿئين پٿرڻيون پٹ جون، كاٿئين دلقا كن؛ كاٿئين جاما زر جا، كاٿئين پشمينا پھرن؛ كاٿئين سناسن ۾، كاٿئين منجھ ملن؛

منجھ كنڈن؛كاٿئين معركن ۾، كاٿئين كاٿئين مسيتن ۾، كاٿئين ۾ دאئرن؛

كاٿئين رھن تقوى ۾، كاٿئين ۾ ناچن؛ كاٿئين تماشن ۾، كاٿئين ۾ سيرن؛

، منجھ عربيء אئين چون؛“خلق אالشياء فھوعينھا” پاڻ چوندڙ، پاڻ ٻڌندڙ، پاڻ ئي ۾ ٻولن؛ سمونڈ سرگردאن ٿيو، پيو ۾ عجبن؛

ھيان، كئين سمنڈ سڎن؛آء אصل پاڻي آ”

  سچل سائين جو سنڌي كالم 6

“!نانو مٿم ناحق جا، رکيا אالجي كن جي رسيا وڃي وصال کي، سي چؤرنگ يار پسن؛

אول كفر پوء مڃڻ، پوء تان منجھ كفرن؛ پر كفر مسلماني ھك ٿي، مڑيوئي مڃن؛

ٿين؛ “ال”نفيء مئون אثبات ٿيو، ٻيا سڀ مرشد كامل ھادي منھنجو، دאئم درאزن؛

ارف عبدאلحق آھي، صوفي صاف سڀن؛ع ھئي شال چرאغ سو، روز شبان روشن؛ عارف جي אوالد کي، دعا سڀ كرن؛

حيرت ۾ ھميشہ سي، غازي سڀ ھئن؛ عشق منجھ אلوٽ ھئن، سڀئي صاحبن؛

رکن؛ “نانھ”تا گھڻين طرحين نوڙא، مٿي ڏيو روشن تن جو، تائين قيامتن؛

شال ھئن؛אجرאئي آفتاب کان، ھادي אظھر ھئن دאرين ۾، بركت پنجتنن؛

ھوئن خليفا غوث جا، سي روشن کانئن ھئن؛ قائم مسند تن جي، حرمت خير سندن؛

سگ אنھن جو، سندن دروאزن؛ “سچو” .كلمو چئو نبيء تي، تا ڇٹو کان ڇين

  سچل سائين جو سنڌي كالم 7

وحدت دאستان پھريون

1 אول ڀيري ڀڃ، جي بند خياالت جا؛

.وڃ، حالجي حيرت ۾تنھن پڄاڻا 2

ھيء نه وאٽ ھئاء جي، آھي نكا تقليد؛ .تحقيقا توحيد، آھي رאه رسول جي

3 ھك سفرساعت، ٻيو سفر سال جو؛ .پھريون تا رאحت، پويون تا پوء رھيو

4 جي تو אدب آھ، تا ٻنڌאڻن ٻڌي وڌين؛

.سرאر جيكل نه پيڑء كاء، אصولي א 5

پٺيء ڄڃ نه ڄل، منجھ تماشي نه پوين؛ گھوٽ كري تون پاڻ کي، كر ھنگامان ھل؛ .ڀول نه ٻئي كنھن ڀل، وٺج حال حالج جو

6 پٺيء ڄڃ نه ڄل، تون كر پاڻ کي گھوٽ؛ .مرد نه ھتئون موٽ، پٺيء الئي ڄڃڑي

7 كري خيال؛ جڎھن وھين فكر ۾، خاصو

.تڎھن فرאق وאرא في אلحال، بند ٻڌندء وچ ۾8

حكم ھلي ٿو جنھن سان، سو كر پيدא پاڻ؛ .صورت سا سڃاڻ، منھن كري مورت کي

9 سان؛ “تو”لڀان “مان”لڀين، “تون”ھي سان “تون”

.۾ موجودאت ٿي “ال”سڀھين، “آء”، “ھي”، “تون”10

ٻيو كو آھيان؛ “آء”، ته “پاڻ ”جي تو ڄاتو .كندء غرق گمان، ڳھال אنھيء ڳالھه ۾

11 אدب אٿئي אوٽ، אوٽ ته אڳاھون ٿئين؛

.جي “אناאلحق”مارنغاري چوٽ، عاشق 12

جي فكر کئون فارغ ٿيا، ٿيا دنيا کان دور؛ .ھوندא سي حضور، آء ڳرھيون ڳالھڑيون

13

پسو جو پيدא ٿئو؛ بيرنگيء مئون رنگ، .ظاھر ۾ پئو زنگ، موسى ۽ فرعون جو

14 تون جا ڀائين موج، سا مڑيائي مھرאڻ ٿي؛ .ھي אنھن جا אوج، جن سنبت سوريء پار ڏي

15 دين كفر دل دאم، ڏج مڑيوئي موج ۾؛

.تنھن کان پوء حكام، ھر كنھن ھنڌ تنھنجو ھلي16

تاڏي نه ٿئي؛ جاڏي كياڙي، سجدو .جاڏي مھاڙي، سجدو تت صحيح ٿيو

17 ظاھر ككر آنء، مينھن توئي باطن ۾؛

.پاڻ אھوئي ڀانء، جنھن وسي سان وس ٿئي18

سوز گدאز۽ غم، مڑيوئي معافي ٿيو؛ .جو “אناאلحق ”ماردمامين دم، عاشق

19 جي אدب کان نڱئا، سي ئي ٿيا א؛

.ن وڃايو رאہ، ھو ھاڃي ۾ ھڄي وياھ 20

تون تاكا ٿي آنء، پاڻ אول لھ پانھنجو؛ .جيلھان ٻئي نانء، پئين تيلھان تفاوت ۾

21 ڄاڻ نه تفاوت، عبد ۽ א جو؛

.ھو آھي אمرت، ھي ڀي ڏور نه אن کئون22

א ڄاڻ نه ھن کي، ھي مڑيوئي حق؛ .شك، جو معلوم ٿيو مرشد کئونناھي شبھو

23 معلوم ٿي مرشد کئون، ٻي جا ڳجھي ڳالھ؛

.سين “ھن”لڀي “ھو”ھن جي ڇاھ مجال، 24

ھي تان مور نه وڃڻو، چئو وڃي كاڏي؟ .، ھك كري، مورک ڇڎ ماڏي“ھي” “ھو ”

25 پنھنجو پاڻھين؛ “پاڻ”جھڑو ڀائيندين،

.ن، ھت ڀي ساڻ يقين جيتھڑو ئي ٿيندي26

جيكي آھي ھت، ھت ڀي אھو ئي אٿئي؛

  سچل سائين جو سنڌي كالم 8

.ڀڃ אھائي ڀت، تان تون אھو ئي رھين27

جھڑو آھين تھڑوھوندين، فاني ٿيندين ڇا؟ سڌ پنھنجي سر جي، كامل پيڑء كا؛

.جي “אناאلحق ”ڳالھ نه سمجھيئي سا، آوאزي 1كافي

ض گناہ،ٻيو كو ڄاڻڻ مح .ھر كنھن صورت آپ א

.كٿي گدא گدאئي وאال، كٿي شھنشاہ

.دونھان ڏيک متان كو ڀولي، אولي אبر ماہ .آھي، سھي كر ساہ “ي وح ونفخت فيہ من ر ”

.، אھو قول گوאہ“خلق אالشياء وھو عينھا” .جي، ٻولي پاڻ ئي بيپروאہ “سچوء”صورت منجھ

2في كا

عاشق ڏسڻ ۾ آيو، محبوب گل سناسي؛ .عبرت عجب عجائب، אسرאر رنگ عباسي

برھي جي אک ببيني، كائي مثال چيني؛

.توڙي رنگون رنگيني، چينيء جي مٹ نه كاسي گل آب جاء جاتي، محبوب رאز تاتي؛

.عاشق ڏسڻ کئون كاٿي، رھندو پتنگ پياسي كم جي؛ “صورت ”ريء نه “دم ”جي، “دم ”۾ جاء “صورت ”

.دم ۾ جا لذت غم جي، وہ وאہ ڳالھ خاصي אبليس جي وڏאئي، ھر سانس تي سوאئي؛ .جيوڻ ته دم ڀالئي، نه ته تحت نحس ناسي

سچاري، يارن جي ياد ياري؛ “سچل”ثابت .وحدت جنين وساري، تن تن مٹي אڻاسي

3كافي

!ياس، ميان ووھت تان كير ھ !ھت ٿي كير آيس، نه ڄاڻان

.نانء ٻئو ھت ھو منھنجو، ھت ٻئي نانء ٿياس

.אچڻ نه ھو ھت منھنجو، پركنھن تا خوאھش کنياس .ھت ھيس معشوقيء ۾، ھت عاشق ٿي آياس

.ھيء ھي ھئي ھت كا نكا، ھت منجھ پروڙ پياس .وياس “آء”وچون سارو، وو، سچ ٿيو، “سچو”

4كافي

ميلو ٿيندئي، ميلو ٿيندئي، نينھڑو اليو، !جڑيا جاني، مون سان ميلو ٿيندئي

.چيو وصالون، وري سو ورہ وسايو “وھومعکم”

.پاڻ אتيوئي، موٹي تا برہ بڇايو “ونحن אقرب ” .، پاڻ پرين فرمايو“אسين تو سان، تون אسان سان”

.کوليو خيال אسان جي، ڏאڍو كو ستم سھايو زلفان .كري אمارو אڳيون אسان جي، تيرن ساڻ تپايو

.ري، ڏאڍو كو پور پرאيو “سچو”رאند روئڻ جي سکئين 5كافي

.تا پيڑس אتي، جت جاء אدب جي ناھي آء

نادאنن نادאني آھي، بيھڻ אتي بتي؛ دب جو אتي؛وحدت جو پيو باز جتي، مئو مرغ א

وھم خيال وڃايا غيري، خيال ھكڑي کتي؛ سر كٹايو، سو كيئن موٹي، ويڑو جو شرط אتي؛

.سچ آھي אھوئي، وسرئي نه پنج ستي “سچو” 6كافي

.نانء אھوئي، אھوئي نانون وאرو، صورت مورت سائي وو .אسم خاني وچؤن אسما، אھو ڏس ھاديء جو جاني، وو

.آھ تعجب אھو جو، كر لوكان ذאتي لكائي، وو

.گاھي طاعت گاھي عبادت، سجدو سھو سھائي، وو .ٻئي پارون تان ڏئي ڏيکاري، אوڙכ خلق منجھائي، وو

.سھي كئي אھا سڀائي، جا بازي يار بنائي، وو “سچو” 7كافي

آء، אدא سالك، سھي كر تون طلسمات کي؛ .ي تا كل پويئي، دور كر درجات کيڀڃ دوئ

سر אھو سارو سڻائج، كن نه ڏي كرאمات کي؛

.کي “صفات”مون، پر سمجھ تون “ذאت”ظاھر ٿئين تان

غازي نه ڀانئج غير تون، ھن محض موجودאت کي؛ .سرسٹج ھن سر ۾، ڏي منھن نه ٻي مصلحات کي

  سچل سائين جو سنڌي كالم 9

بي אعتباريء سان كرين، ھرھر نفي אثبات کي؛ .ثبات کئون אڳنان لنگھي، كر تم تون طاعات کيא

تون كيئن وٺي ويھي رھين، ھي ھاء حكايات کي؛

.ڳالھين منجھئون تان كين ٿئي، ڀڃ אوٽ عزى الت کي

روئين ڇو ھيترو، بس كر ھن برسات کي؛ “سچو” .تصديع تون ڇو ٿو ڏئين، محبوب جي محالت کي

8كافي

م ساري، ٻڑي جيڎيون، يار جي، وو؛ڳالھ سھي كي ... !ھوء... ھوء... ڀلو جيڎيون، ھوء

.جي مون وسھو جيڎيون، آء אھو آھيان آري .پوء پروڙڻ پانھنجي، التي خلق خوאري

.پاڻ كري ٿو پاڻ کي، يار زور آور زאري .ري سر پانھنجي، برہ كيائون باري “سچو”

9كافي مون ساڻ، ھو سو سڄڻ

!جنھن جي كارڻ مون ٿي پوٿيون پٹايون

، آھي سندس אھڃاڻ؛“وھو معکم אين ما کنتم ” !جنھن جي كارڻ، مون ٿي فالون وجھايون سدא مون وٽ سپرين، محب ناھي مھماڻ؛ !جنھن جي كارڻ، مون ٿي وאٹون پڇايون ؛אھڑيء אوڏאئيء ۾، كونه پيو مون ڄاڻ

!جنھن جي كارڻ، مون ٿي رאتيون لنگھايون ھيڎي ھوڏي ٿي ڏٺم، كين پروڙيم پاڻ؛ !جنھن جي كارڻ، مون ٿي ورھون وسايون

تون پاڻ سڃاڻ؛ “سچو”پري پڇ نه پنڌڙא، !جنھن جي كارڻ، مون ٿي ميڑيون سنباھيون

10كافي

ھيڎي ھوڏي نه نھار، !ٿوتنھنجي ويڑھي سو ته يار وسي

.ساڻ سدא آھي تان تنھنجي، پرين نه آھي ٻي پار .ڦولهي لهج، پاڻ مئون، ڇو ٿو وڃين وڻكار

.، ويجھو كيم وسار“وفى אنفسکم אفال تبصرون”

.پاڻ سنڀار “سچو”پرين نه پڇج پنڌڙא، تون 11كافي !אيوسو نانء سڎ “سچو”אھو ويو ھاڻي كاڏي، جنھن

مکڑيء منجھؤن، ني وي ميان، ٿيو گل پيدא، وي ميان، .منھن كري بيٺو ماڏي

سڌ نه پئي، ني وي ميان، طرف אنھي جي، وي ميان، .جان جثو ويو جاڏي

אھو ھلي ٿو، ني وي ميان، אھو چلي ٿو، وي ميان، !گوشو كيو وڃي كاڏي

ي ميان،ڏيھ ڏאڏאڻو، ني وي ميان، אڳ ڏٺوسي، و !پلٹ كئي پڑאڏي

جو، ني وي ميان، ويو אوڏאھين، وي ميان، “سچوء”نانء .طلب ويئي ڀي تاڏي

12كافي

ڀول نه ٻئي كنھن ڀل، .تون ته آدم ناھيين

.لكو ٿو التيون كرين، جيئن باغ אندر بلبل !ملكن ٿي سجدא كيا، وאہ مٹي تنھنجو مل

.ائي، كير كڎאئي، شاھ بنا دلدل كير ٹپ .אحد منجھارؤن عبد سڎאيء، ھئين تا پاڻ אصل

.چوي سچ ٿي آئين، كونھي تنھنجو تل “سچل” 13كافي

آھيان آء אسرאر، !جيڎيون مون کي كير ڀانيو ٿيون

.كن نه ڏيان كيچ ڏي، ڀنڀورؤن بيزאر

.م ھت شكارڇڎي بادشاھي پانھنجي، كيڑ .آيس ھن عالم ۾، باري چاڙھي بار

.آڻيو صدق يقين سان، אديون ڙي אعتبار .نوري ناري ناھيان، آھيان رب جبار

.آھين سردאر “سچو”مرشد ٻانھو نه چيو، تون 14كافي

!پنھنجي ذאت لكائي، كيئن ٻي ذאت سڎאيان

  سچل سائين جو سنڌي كالم 10

.ھي بت ڀڃايانظاھر كريان ذאت کي، تا .אاليان “אناאلحق ”منصوريء جي موج ۾، ٿو

.وאديء ۾ وحدت جي، گھوري سر گھمايان .جي نوبت نينھن وڄايان “אعلى אعظم شان ”

.ظاھر باطن ھكڑو، آء تا حكم ھاليان .سارو سچ ٿيو، حكمت ھيء چاليان “سچو”

15كافي

ئي ڇونه ڄاڻو،אوھين سڀ !نانء مٿم آھي كھڑو

.אسم אصل کـئون ورہ وڌאيو، صورت ھيء سڃاڻو

.پاڻيء منجھون پارو ٿيو پيدא، وאء عجب كوئي وאڻو .شاہ جھان جو ٻانھو ٿي، كر وאئيء ھن وكاڻو .ڏسي تماشو אھو سو سارو، وتي تان پاڻ ويڳاڻو

ري سرتيون، ٿيو ھت كيئن نماڻو؛ نانء وאرو، سڻو .تون ٿيء سياڻو “سچو”مستيء وאري ساک نه سلجي، 16كافي

آھي بي نام و نشان، .سر אنھيء جو ناھي אمكان

.طرحين طرح پوشاكون پھريئين، كل يوم ھو فى شان

.ظاھر ذאت صفات سھي كر، سري سرہ אالنسان .ھي رאہ אھو ئي، جوش تنھين ۾ آ جوالنمنصوري آ

.سارو ئي سلطان “سچو”غرض گدאگر يار אچي ٿو، نا ته 17كافي

پاڻ پرين אھو آھي، .متان ڀينر ڀولو ڀانيو

.جنھن تي آھي تنھن تي آھي، نانء ٻئي تي ناھي

پاڻ پنھنجو سھي كيو سين، كيچ وڃون كيئن كاھي؟ جو אوھين نه ڄاڻو، چؤ تڎھن ٻئو ڇا ھي؟ھيئن تنھن

.ساري صورت אھائي، لوڏא لكن جا الھي “سچو” 18كافي

تاڏي منھن نه پيو ڙي منھنجو، .جاڏي لوכ لڑي ٿو

.جيكو ھئڑس جيڎيون، ساڳو آء ٿيو .پاڻ ئي پنھل آھيان، ڄاڻو كونه ٻيو

.پاڻ كيو ظاھر منھنجي ذאت کي، كيچن .سارو سچ ٿيو، وچؤن ورہ ويو “سچو”

19كافي

.אتي پيو وڃي خيال منھنجو، جتي دم قدم جي جاء نه آء

.المكان مئون لهر لڑھي، جنھن مٿي سڀ ھوء ھاء .وحدت جي درياء منجھارؤن، تون ڀي وڃين موج مناء

.جي ھكل سڻاء “אلحق ان א ”برہ توتي بادل آندو، .قطرو پاڻ نه ڀانئج عاشق، ساروئي تون بحر سڎאء .ٻئي جھان ھكو كرڄاڻين، جلوو تنھنجو جاء بجاء

.آھين سر سبحاني، ظاھر جو تون نانء وڃاء “سچو” 20كافي

.پاڻ کي يار نه ڄاتوم، ڀينر ڀلي آھيان .پاڻ نه سڃاتومٻڎيس ٻيائيء ۾، جو

.موڳائيء جي مونجھ ۾، ٿي ورہ وسايوم .אٿڻ ويھڻ پانھنجو، ھي ڀينر ٿي ڀانيوم

.خاص مناري خاכ جي، سوسرتيون سمايوم .ڏسڻ ٻڌڻ ھكڑو، ھي كاڏنھن אاليوم

.وאريء رمز ۾، ھي سر ساليوم “ينطق ” .نالو آدم جو رکي، ھن حيرت ھاليوم

.ٿي آيوم “سچو”منجھؤن نانھ ٿي، ھت نانء 21كافي

كجو אوھين ويساہ، !سرتيون، منھنجي ڳالھ سچيء تي

.آيو كنھن تا ڳالھ کـئون، شھود ۾ شاہ .لڌم ھھڑو ھوت جو، ريجھائي مون رאہ

.جوئي ھدאيت ۾، سوئي آھي گمرאہ .אحد אحمد ھكڑو، آھي پاڻ א

.پاڻ سو، چئو جو אروאحساڳيون אٿو سچيء ڳالھ ۾، كھڑو كيم گناہ؟ “سچو”

  سچل سائين جو سنڌي كالم 11

22كافي !سڀ كنھن ويڑھي تون وسين، كونه آھي ٻيو تو ري

ڄاڻي ھيئن ڄاتوم، توکي سانول سڃاتوم،

.ھر جا آھين تون حاطي ،“مون”، موٹي كھڑي آھي “تون”ھر جا حاضر

.ھادي کڻ حجاب کي ، ويھي ناحق فتوى ڏئين،كاٿئين قاضي ٿئين

.سوريء تي منصور جي موٹي ٿئين منصور، كيئي ملن جو مذكور،

.شاھد ٿي بيھين، شرع تي آوאز ھي، تا سارو تنھنجو رאز، “אلحق אنا”

.ظاھركيئي بيھي زمين تي سرمد تي אسرאر، كيء عالم تي אظھار،

.وري وڌء شور شھر کي אء، آھن جاني جاء بجاء،ھي سڀ كم سند

.جيكي كرين تون سو ٿي حاضر ناظر تون، باطن ظاھر تون،

.تنھنجو ھل ھنگام ھي אڀريو آفتاب، جھليو تارن ھڎ نه تاب،

.گوشا ويا ٿي گم سي ڀڃ گمان، ٿي حيرت ۾ حيرאن، “سچو”

.جو موال مئون ٻانھون ٿي 23كافي

אحوאل عشق الئي، .بالئي “سرسرہ ”

.سسي شيخ عطار جي، ٿو چوٹئين چالئي .ڏٺو تماشو تيغ جو، كوپن كنڌ كپائي

.אالئي “حقلא אنا”دين كفر مئون نكري، ٿو .وאديء ۾ وحدت جي، كوڙيين سر گنوאئي

!کي تنھن صفت ۾، سائين مان سڎאئي “سچوء” 24كافي

آيو،رאنجھو چاכ ٿي .نه ڄاڻان كھڑيء ڳالھ کئون

.پڌر وجھي پاڻ کي، اللن پاڻ لكايو .بنگلي ۾ آدم جي، ساڄن پاڻ سمايو

.سوئي چوندڙ، سوئي ٻڌندڙ، كيائين كونه كنايو .فائق אئين فرمايو “مارאءيت شيئا אال ورאيت א فيہ ”

.، حيدر ھي رنگ اليو“لوکفاאلغطاء مازت يقينا ” .ماڻھوء جي مظھر ۾، آڻي سو نينھن نوאيو

.جي صفت ۾، א אئين אاليو “سچوء” 25كافي

!ھوء، ھوء، ھوء...نانون حق ڇپايو، ڀلو جيڎيون، وو

.ھنيڑي کي حيرت، يار وي، آھي אھائي .لهرن بحر لكايو

.ز אھائيھنيڑي سان الئين، يار وي، رم .ھاديء ھيئن سمجھايو

.جان جسم جي، يار وي، ڏيئي ڏيکاري .لك لكوٹي ٿي آيو

.رنگ بيرنگ ۾، يار وي، طرحين طرحين .رنگ اليو “سچوء”يار

دאستان ٻيو

1 אول گمرאھي، آھي رباني رאہ ۾؛

.تنھان پوء ھمرאھي، آھي ھيء ھدאيت جي2

ا ڄاڻيج تون؛جي אول ھدאيت، تحقيق .زيادہ ضاللت، آھي אنھينء وچ ۾

3 قدر ھدאيت جو، آھي ۾ ضاللت؛

جي ضاللت نه ھئي، تا كاٿي ھدאيت؟4

جي تو نه تجريد، تا آئين نه تفريد ۾؛ !كاٿي ٿي توحيد، كاٿي بيھڻ تانھنجو

5 جتي ماڻھن ميڑ آھ، آء تتي ناھيان؛

.ان، پٺيء شاہ حالج جيسسي سنباھي6

جي مڃن ٿا آدمي، سي نه مڃان مان؛ .كوئي آھيان אن، جو ٻانھو كنھن جو نه ٿيان

7 پسي ڀت ڀليوس، تا آء آدمي آھيان؛

  سچل سائين جو سنڌي كالم 12

.وچان جان ويوس، ته ساڳيو سائين آھيان8

ٻيائي ٻانھپ ڇڎ، آء تون אحديت ۾؛ .تا پاكائي پاכ ٿئيلحمئون دمئون لڎ،

9 آڇپا אول آھ، پوء ٹکٹ جو پنڌڙو؛ .جڎھن ٹکٹ جاء، وڌ تڎھن אن حد کي

10 فرאقاء فرق، شال نه پوي جيڎيون؛

.مون کي آھ مرכ، سدא سوز پرين جو11

جھڑوڀانيم پاڻ کي، تھڑو آھيان آء؛ .مون صاحب جو “سچو”باقي رھيو نانء،

1كافي

ذאتيء منجھ ذאت ڇپائي، !بازي جا يار بنائي

.ھاديء حقيقت حال جي، مون کي ساري سڻائي .سڀ كنھن ۾ سڄڻن، نوبت نينھن وڄائي

.جي، تن چوٽ ته چالئي “אلحق אنا”كاٿئين .، אھا معنى مڑيائي“אنا אحمد بال ميم”

.ئيكاٿئين مسيتن ۾، ٿيو خاصو خدא .موٹي مڑھين وچ ۾، تنھن مالھان ڦيرאئي

.كاٿئين وٿ نه وאر جي، ٿي كاٿئين جدאئي .كاٿئين مٿي تخت جي، كاٿئين گدאئي .אندر ٻاھر ھكڑو، آھي صورت سڀائي

.ڳالھ نه سمجھڻ جھڑي، پر سڀا سمجھائي .ٻوڙج، ٻيائي “سچو”كافر مومن ھكڑو،

2كافي

.نھن پار پرينء جو پر تو، خوאبون عين کاليوسڀ ك

وحدت مئون، وو، كثرت كيائين، رنگيء رنگ رچايو؛ تو مان جي پردي مئون ٻاھر، سرتيون ڇو نه سڌאيو؛ طرحين طرح پوشاكان پھري، اللن پاڻ لكايو؛

ي سڀ حسن ھاديء جو آھي، ڀينر كيم ڀاليو؛ھ جھو كيائين پڌرאئيء ۾، ھيء تنھن ھنر ھاليو؛پاڻ ڳ

.جي صورت ۾ تنھن، אھڑي رمز راليو “سچيڎني”

3كافي .ھيڎي ھوڏي نه نھار، تنھنجي ويڑھي سو تان يار وسي ٿو

.ساڻ سدא آھي تان تنھنجي، پرين نه آھي ٻي پار

.ڦولھي لهج پاڻ مئون، ڇوٿو وڃين وڻكار .پاڻ سنڀار “سچو”ينء نه پڇج پنڌڙא، تون پر

4كافي

!ناھي ٻاروچو كو ٻيو، آھي אھو جو مان روز ڏسان ٿي

ويٺي ھيڑس وאٽ تي، אچي وسيلو ٿيو؛ ماڙيء منجھ معشوق ڏٺوسين، اللن پائي ليو؛ دريء منجھون ديد ڏٺيسون، اللن پاتو ليو؛

سڱ سبب سان ٿيو؛جتن كج جتن جو، صحي سڃاتم سپرين، يار يقينئون ٿيو؛

، شك وچئون ٻيو ويو؛“خلق אالشياء وھو عينھا” کڻي وڃان آء خوشيء سان، سرتيون جي سنھن ڏيو؛

سير ساروئي صورتين، پاڻ قريبن كيو؛ .تون صحيح كر ڄاڻج، كيو خمارن کيو “سچل”يار

5كافي

.حاجي حج אڄ كيوسي، كعبو منھن محبوب جو

.ھاڻ حاصل سرتيون، אكبر حج ٿيوسي .ٿيو قبوليت منھنجو، جيكو عرض چيوسي .ھيء تن طوאفي ٿيو، وچؤن غير ويوسي .ھاريون ڙي حرمين ڏي، سندن نام نيوسي .אنھيء ٻاجھون ناھ كو، אھو אحرאم ٻڌوسي

.ڏس ڏيوسي “سچو”بو אھو قبلو، אھو كع 6كافي

!تو كيئن وڃايو پاڻ، ڳولي لھج پاڻ کي

!پاڻ وڃايو نه لھين، ڀڃي شك گمان .آخر گڎيئي گھر ۾، ميان سوئي گھر سڃاڻ .مکڻ אکر ھيكڑو، ميان سوئي کير سنڀاڻ .آھين ناھين آھ سڀوئي، آھ نكو אھڃاڻ

.ڇا جي لڀندو، صورت وچ سڃاڻڇا جي ٿيندو، .ٿي سچ آئيو، ماڳ אنھيء مھمان “سچو”

  سچل سائين جو سنڌي كالم 13

7كافي .سڀ كنھن صورت ۾ سپرين، سرتيون ڙي، ساري ڳالھ سليائون

.ڏيو ٻاري سج کي، كاٿي كين ڏٺائون

.ساڻ روشنيء سج جي، پرجھي سج پسيائون .ڑيون مورאئونوحدت كثرت ھكڑي، جيئن مينھن ڦ

.سندي نانء ۾، אھڑيء طرح אتائون “سچوء” 8كافي

.جيئن سج آھي پريشان، سوئي ڳولي سج کي .مڇلي جيئي آب سان، آب پڇي طغيان .تارو پڇي نجم کي، موج پڇي مھرאڻ .ڦڑي پڇي مينھن کي، شاہ ڳولي سلطان

!אنھو مڑيئي پاڻ ٿيو، كير ٿيا حير .جي صفت ۾، אھو باريء كيو بيان “سچوء”

9كافي

!صورت سڀ سلطان، پاڻ ڏسڻ آيو پنھنجو تماشو

كاٿئين حنبل، شافعي، كاٿئين مالك، نعمان؛ كاٿئين پٹي پوٿيون، كاٿئين پڑھي قرآن؛

كاٿئين אناאلحق چوي، كاٿئين ڦيرאئي فرمان؛ پير جوאن؛ كاٿئين طفوليت ۾، كاٿئين

كاٿئين مير وزير ٿيو، كاٿئين ھنومان؛ !پيو صبر ۾، ھوء حيرت ۾ حيرאن “سچو”

10كافي

ٻانھون ڀانء م پاڻ، !تو ھين مالك ملك جو

אھو אٿئي אھڃاڻ؛ “ال خير في عبدي”

پاڻ پنھنجو پاڻھين، صورت منجھ سڃاڻ؛ ي ميان، ٿئين كيئن אڄاڻ؛تون ئي ڄاڻندڙ سڀك

א א ڇو چوين، پاڻ ئي א ڄاڻ؛ .سائين ھكڑو، ناھي شك گمان “سچو”

11كافي

آء پنھون پاڻ آھيان، !كاكيون منجان قاصد كاڏي

.אھا صورت سمجھي ڏٺيم، ساٿي ٻيا كيئن سنباھيان .سي كانگ אڏאيانڳالھ پري ھئي، ٿي پئي אوري، كيڎي

.مدعا مطلب ھو مڑيوئي، پوٿيون سي كيھون پٹايان .سڌ پئي مون سر אنھيء جي، كيچ ڀنڀور کي ڀايان

!منجھون ٿيو سچ پيدא، كيھون كوڙيون ڳالھيون ڳايان “سچوء” 12كافي

مون سان تون آھين آھين، !كڎھن كيئن كڎھن كيئن

.سھڻا سائين ، ھٿ ھٿئون متان الھينאسان نماڻن تئون

آء كنيزכ، تون تان سائين، سڱ نه تنھن سان كو ساھين .ساھين

.كڎھن آرאمي كرين אسان کي، كڎھن بڇين ٿو باھين باھين .كڎھن منصوري دم אناאلحق، كڎھن ڏسين ٿو ڦاھين ڦاھين

.אن تان ناھين ناھينحاظر ناظر آھين אسان سان، كيئن چو .אستغفرא ڳالھ אھائي، جو كجھ مون سان تون ناھين ناھين

.جي عاشق آھين אسان جو، ٿج نه درد جون دאنھين دאنھين “سچو” 13كافي

تو ۾ تند تنوאر، !ٻڌين نٿي ٻوڙي، אال

.ڳالھ אھائي ناھي سلڻ جي، خرچين سو لک ھزאر .ساٿيڑن، ميان، كيا ھي سڎڙא، الھي سڀ ميار .دم غنيمت جا ھت آھن، ڏينھن دنيا ۾ چار

.آکي عشق منجھارؤن، تڳان تنھنجيء تار “سچل ” 14كافي

محبوب ڳولي ڏس من ۾، .من ۾ تون، ڏس دل ۾ تون

.جي كن ۾ “كن فيكون”وאہ كاريگر ساز بنايئي،

.ئدو بازאرگھمين ٿو، گل ڦل باغ بدن ۾بي فا .چوريء چوريء سير كرين ٿو، تنھنجو چاند چمن ۾

.، سائين صحي كر ڄاتم، يار گڎيو كک پن ۾“سچل ”

  سچل سائين جو سنڌي كالم 14

15كافي !مون ساري سڃاتي، بازي بازيگر جي

مستيء مئون منصور جو، ٿئين جي جماعتي؛

ج سر تي، تون كسڻ جي كاتي؛سورھيه باس غير نه آڻج وچ ۾، آھين ظاھر تون ذאتي؛

.صفاتي “سچو”متان ڀائين پاڻ کي، تون 16كافي

.پاڻ سڃاڻڻ آيو، ڙي، سڄڻ پاڻ سڃاڻڻ آيو !كم نه ھيڑس كو ٻيو

.پاڻون ڄاڻي پاڻ سان، ھت لؤن تان الئڻ آيو

.ي، ھت ورہ وسائڻ آيوعرش منجھارؤن אله .سوليء تي منصورٿي، ھت سر سالئڻ آيو .مصر جي بازאر ۾، ھت ملھ وكامڻ آيو

.ري سنسار ۾، ھت پير گھمائڻ آيو “سچو” 17كافي

توڙي پٺيء لڳي سارو جڳ، تان ڀي ڇا ٿيو؟ .ناھي مڃتا ۾ مطلب

.يئي قلبنفي، سري، خفي، אخفا، توڙي جاري ٿ

.ڳالھين كئي كين ٿئي، منصوري منصب .كاڻ تماشي كيترא، پڇن پار عرب

.كري ڏيکارين كيترو، عالم کي به عجب .نفل نمازאن ورد وظيفا، אھو كوڙ كسب

.دאئرא دعوت جا ڦرين، كرين تسخيرאت طلب .ٿئي نه سبب “سچو”ٻاجھون عشق א جي، 18كافي

!چئون ميان عشقا كيئن، تون سوين سيل بنائين ٿو .يا تون آھين ذאت ديوאنو، جو كيڎא ٺاھ ٺھائين ٿو

.كاٿئين مال قاضي تون، كاٿئين سيد سڎאئين ٿو .كاٿئين مغ برھمڻ تون، كاٿئين ٻانگ ٻڌאئين ٿو .كاٿئين منھن ۾ محرאب، كاٿئين تلك الئين ٿو

.كاٿئين تسبيحان تون سورين، كاٿئين جڻيان پائين ٿو .كاٿئين پيرين آھين پيادو، كاٿئين بور بڇائين ٿو

.كاٿئين منبر وאعظي، كاٿئين پوٿيون پٹائين ٿو .كاٿئين زربفت قبائون، كاٿئين ليڑא لڑكائين ٿو .ٿو كاٿئين ڏيئي شرعي فتوى، كاٿئين منصور مارאئين

.كاٿئين ھنومان كوٺائين، كاٿئين ڏھيسر سڎאئين ٿو .كاٿئين ٿئين رאم يا سيتا، كاٿئين لڇمڻ لکائين ٿو .كاٿئين نمرود אبرאھيم ٿي، كيئي بيک بنائين ٿو

.كاٿئين ٿي فرعون يا موسى، سڀ صورت ۾ سمائين ٿو .كاٿئين ٿي بادشاھ ملك جو، سارو ديس دٻائين ٿو

.ٿئين ٿئين غرض گدאگر، كاٿئين ٹوليون ٹكائين ٿوكا .فرمائين ٿو “אناאلحق”، كاٿئين “خدאئي”كاٿئين مفتي تون

  سچل سائين جو سنڌي كالم 15

حقيقت دאستان پھريون

1 ھو ڀي كين אچڻو، ھي ڀي كين ويو؛ نفيء ۽ אثبات کئون، پري خيال پيو؛

.سچ ٿيو، ٻي ٻانھپ ٻولي ناه كا “سچو”2

سارو سچ ٿيو، منجھان كثرت كل؛ “وسچ ” ئون آدم ٿيو، كري ھنگامون ھل؛ אلف م

ھندو مؤمن سو ٿيو، ڀول نه ٻئي كنھن ڀل؛ אھو آڻ عمل؛ “خلق אالشياء فھو عينھا”

.ٿج گالبي گل، مر مارنئي منصور جان3

شقن کي؛قلبيء ۾ نه قرאر، آھي عا روحيء لک راليا، نه نفيء نفع دאر؛ سريء سو وڃايا، خفيء كيا خوאر؛ אپر אخفا ناه كو، طالب کي تكرאر؛

ريء پروڙڻ پانھنجي، آھ شيطانن شكار؛ .ھي سنسار، سارو پاڻ سھي كرين “سچو”

4

سائر منجھ سھس، گھيڑא گھڑڻ آئيا؛ ر سيڻاھيو كڍي، ماٺي کئون مس؛كو س

.لنگھي لس، شرط وڃي پيو شھ ۾ “سچو”5

אچي אو تڑياء، گھڑيس گھوري جندڙي؛ چڑھيس ڏאڍي چاہ مئون، مستي موج مٿاء؛ .تڑ لهي ترڀاء، شرط لنگھي پيس شھ ۾

6 جي وڃي شھ پيا، مشكل موٹڻ تن جو؛

انگھي ڇا تار۾، ٻڎي پون ٻيا؛ڇا ت .جي وچؤن پاڻ ويا، سي پاڻ ئي پاڻي ٿيا

7 گھڑن جي گھيڑאء، تانگھو عشق تن جو؛

جن کي عشق عليل كيو، سي אينديون אوتڑאء؛ .جي سور چکنديون ساء، ميھر سي ماڻينديون

8 אسان پرين وچ ۾، وھي ٿو درياھ؛

אسانجو، ھاديء ري ھمرאھ؛آھي كونه .تان صدقي كيو “سچوء”سپيريان تئون ساھ،

9 ڏאھا ڏوريون پنڌ، متان ڀائين پرين جو؛ .حبيباڻو ھنڌ، وڃي ڏسج אکڑين سان

10

پرين منھنجا پار، تون كيئن ھت ويال كرين؟ قاصد قريبن ڏي، دوڙڻ تو دركار؛

ھڑو، دوساڻي دربار؛ڏسي ورج سگ لڳي אٿم لونء جي، عجيبن سان عار؛ !ڏאتر مون ڏيکار، صورت سانگيڑن جي

11 אسان پرين وچ ۾، دور وھي درياء؛

ڇوليون ڇرאن ٿي كري، پيو وڇٹي وאء؛ !سڻي آھان آء، ميان ھن مشتاق جون

12 ي؛אسان پرين وچ ۾، جر وھي جار

ھك كڑكو كنن جو پوي، ٻيون ويريون ڏي وאري؛ .ھت ساجن جا ساري، سا دھلي كين درياء کنئون

13 مون تان توڏي موكلي، لکي كتابت؛

ڏکن جي ھن ڳالھڑيء، منجھائي مصلحت؛ .كيو فنا فرض سنت، سك توھان جيء سپريم

14 چريو آھي لوכ؛چري چري م چئو، .آھ نه سڀ كنھن “سچو”جو چرئي لڌو ٿوכ، سو

1كافي

.سالك رאہ سڃاڻي، پاڻ نظر ۾ آڻين

جاء نظرجي آھين אصل کئون، يار يقينا ڄاڻي؛ پاڻ وڃائج نور نظر۾، ته وسرئي ٻي آکاڻي؛

پارو۽ پاڻي؛فنا کئون אڳي بقا نه ٿيندين، جيئن صورت منجھان ٿي بي صورت، وچئون گرد אڏאڻي؛

.ساھ سيباڻي “سچو”ھاديء حقيقت ھيء سمجھائي،

  سچل سائين جو سنڌي كالم 16

2كافي

.لئون אچي پاڻ ال يو، ناته مون کي كل نه ھوئي

אصل الكون عشق الئڻ جي، ڳالھ אھا خوش آيو؛ مانت، אھا سانول سيبايو؛درد فرאق جي ڏنيو א

عرش كرسيء جا كين قبولي، אھا אسان ڏي ھوت ھاليو؛ ڳالھ پرجھڻ جھڑي نا ھئي، پاڻ سڄڻ سمجھايو؛

.کـئون، سچي ڳالھ ساليو “سچوء”ڏينھن אنھيء جي، يار 3كافي

ان؛تنھنجو درد אصل کئون، אختيار كيوسين مي .تنھنجي سخنن سچن אتي، אعتبار كيوسين ميان

كي ٿا پڇن پرينء کي، كرسيء يا عرش אتي؛ .تنھنجي אکين منجھان سھڻا، אسرאر ڏٺوسين ميان

كي تا تابع تجلي، يا شعلي نوري يارو؛ .אسان صورت ھن ۾ تا، ديدאر ڏٺوسين ميان

نين، يار سڄڻ سھي كيوسين ميان؛تنھنجو حسن ٻنھي جھا

.تنھنجي سچيء ڳالھ ھن تي، אقرאر كيوسين ميان

ھو جو كيڑو مون سان، سو پانھنجو وعدو پاڙيو؛ سر ساھ صدقي، صدبار كيوسين، ميان؛

سگ دروאزہ، آھي روز אزل کـئون ميان؛ “سچو”

.تو پير عبدאلحق جو، پيزאر كيوسين ميان 4ي كاف

وڃي אکيون كاٿي اليئي،

.حال حقيقت جي سان

فكرאنھيء ۾ ميان ٿي فنا تون، پاڻ پنھنجو ڀايئي؛ אھڑيون ڳالھيون سڻ ري عاشق، سارو سو عشق وڌאيئي؛

محبت وאرو دل جي אندر، ڏאڍو كو مچ مچايئي؛ کنيئي پلك ۾ پاڻھي، ڀولي كنھن نه ڀاليئي؛

.ري، אئين سو عشق كمايئي “سچو”ن عاشق يار جي ٿئي

5كافي

.אنھي جي عجب جيھي אسرאر كل نه پوندي كائي،

ھئي حالج ذرو سڌ سر جي، تنھن سسي كوڏ كپائي؛ الھي حجاب حجاب وڌאئين، ھيء حرفت يار ھالئي؛

.مائيسو ئي صاحب آھين، پر سڀ ۾ ذאت س “سچو” 6كافي

جھڑو ھيء عجائب آھ، ناھي عجب ٻيو كو אھڑو؛

ھيڎي ھوڏي نه ڏسين، منھن پاڻيء ۾ پاء؛ پوء تصور ھن ۾، ٻي بازي كا نه بناء؛

אکيون پٹي جي ڏسين، ھادي آھي ھر جاء؛ .سارو سچ چيو، ھيء رمز دل ئي سان الء “سچوء”

7كافي

،אھو ڏאھيون ڏس آھ .سانول אتي وسي ٿو

ڦولھي لھج پاڻ مئون، پري نه پيرא پاء؛

دאئم آھي دوست جي، تنھنجي جيء ۾ جاء؛ كنھن جي كارڻ ٿي كرين، ھاري ڙي ھاء ھاء؛ سوئي ڏسندڙ، سوئي سڻندڙ، پاڻ ئي ڳالھيون ڳاء؛

سارא ڏونگر ڏورئين، كاكي ڙي كنھن الء؟ !کنئون، كير چوي تا ناء ويڎو ساھ “سچو”

8كافي

ھي ڇڎيج ھو وٺيج، .متان كا ٻي ڳالھ پڇيج

دوئيء وאري دאم کئون، پھريون طالب پاڻ كڍيج؛ مرشد جيئن فرمائيو، وאقف سو تان ڏس وٺيج؛ سر سھي كر پانھنجو، ٻئا آڏאڻا كيم آڏيج؛

اشق אنھيء پنڌ پئيج؛الري لڳ نه كنھن ٻئي، ع .ڙي تون سر سٹيج “سچو”ويسھ وאريء وאٽ تي،

  سچل سائين جو سنڌي كالم 17

9كافي

!پاڻھين پارؤن يار، قاصد مون ڏي אڄ آيو

אچڻ سندي אن جي، אٿي ويا آزאر، .ٿورو كيڎو تن اليو

ڏنا دالسا دل کي، رھبر رאت ھزאر، .سندن روح جو رאيو

چج ۾ אعتبار،ھيڎي ھوڏي نه وڃي، א .محبت مڑيوئي مايو

אچڻ جا محبوب كيا، پكا قول قرאر، .توڏي ھئن سعيو “سچو”

10كافي

!ڀلي كري آئين، ھت تون گھرجين يار

!ھت تنھنجي گھر گھڻي ھئي، دوست مٺا دلدאر .جاڏي تاڏي جلوو تنھنجو، عجب تنھنجا چمكار

.ڀي ھك، ديس تنھنجو چئين كنڈين چوڌאرھي ڀي ھو .سان، الھي ٻيائيء بار “سچوء”אچي ٿئين ھك

11كافي

.عاشق مرندא كينكي، رھندא كين مكان ۾

ديوאني درياء جو، پيتئون پيالو پر كري، .אجرمنجھ אمر ٿيا، אھي گڎيا كين جھان ۾

، تن گھاء گردن ۾ لڳا،غيب ۾ جي غرق ٿيا .۾ “אالمان ”ٻولي ٻولن ٿا ٻي نكا، אھي رھن

كيئي پڑھندي سال ٿيا، روزא نمازون نفل ني، .تن كٺن كل كانه كا، باطون جي بيان ۾

چين واليت گھر كري، گھڑي گھارن كينكي، .پسن ھادي حق کي، رھن ٿا بئبان ۾

دوست ڏي، אھي سونھن ٿا سر אنجام ۾، ھر دم آھي دم .کي ئي مليو، ھي گر אچي ته گيان ۾ “سچوء”سو

12كافي

كيئن وساري تو ويھون ويھون، .پريان سندي پار جي، ووميان

ساھ سنيون تان ياد كيون،

.سي آھن عجائب جيھون جيھون كھڑيين ڳالھيين عاشق אسان کي،

.ورאپا ٿو ڏيھون ڏيھونڏک ڏ אھي عتاب تون رکين ٿو كيھا، .پکي אسان جڑي پيھون پيھون ھن پڄاڻؤن متان אسان تي،

.ڳالھيون رکين تون אيھون אيھون אسان جو تون، אسين تنھنجا، “سچو”

.ڳالھيون كرين تون كيھون كيھون 13كافي

،آء كانگا كرڳال .لھيونآھن كيھيون אسان جيون ڳا

.مون سان كري جي كالھ وئين، אھي تان وعدא پال .ھن غريب سان پرين گڎאئج، برہ كيس بيحال

.ھيڎي אچڻ جي ھئي אنھن کي، كا تان قيل مقال .ٻاجھ پويئي وي ٻاروچا، نج نماڻي نال

.ياد كرن تا ھت توئي کي، وجھ نه جيء جنجال .، پئين تون كيھي خيال“فاذكروني אذكركم”

.قول پرينء كيا جي توسان، سي تان سڀ بحال .تون پاڻ سنڀال “سچو”دل ٻڌل آھي توء پرين جي، 14كافي پاڻ پنھون آء آھيان،

.אڙي ڀينر ڀلي ناھيان ٿيو ٿيون منكرڳالھ אنھيء کئون، چو تڎھن ٻيو ڇاھيان؟

ي وسنو אسانجي، كھڑي طرف آء كاھيان؟كيچ ڀنڀورڀ ھر كو چوي تا سھسين عاشق، نانء پاڻ ئي تئون الھيان،

ھت ھت آھي صورت منھنجي، ٺاھ نه كو ٻيوٺاھين، .ڙي نينھن אھوئي اليان “سچو”پنھنجو پاڻ ئي سان يار

  سچل سائين جو سنڌي كالم 18

15كافي

محبوب مٺو آھي من ۾، !من ۾معشوق مٺو آھي

بيفائدو بازאر گھمين ڇو، אٿئي بلبل باغ بدن ۾؛

ٻيائيء سان ٿو ٻاھر ڳولين، نه ٿئي بر بحر ۽ بن ۾؛ چھرא چوريء چليو ڏسئين ڇو، אٿئي سو چاند چمن ۾؛ زلف زنجير کئون زאھد ڀڳا، אھي ظاھرپرست ظن ۾؛

אن ۾؛ אلحق אناعاشق سوين אحوאل ۾، آکن ست زيور سينگار كري ني، دوست آيو درسن ۾؛

آيو ورنھ ھر كنھن ون ۾؛ “شان يكل يوم ھو ف ” دلبر ديرو دאئم دل تي، ڇو ديکين درپن ۾؛

كري ٿو آھون كين سڻي ٿو، אٿئي قدسي كالم كن ۾؛ مرشد كامل سانول سپرين، آيو صاف صحن ۾؛

.فائق بخشيو، فھمائي ھن فن ۾ “فاروقي”يض ف 16كافي

سگھڑي لهج سنڀال، .ھادي ھن جي حال جي

كوتھ كريو قال کي، آڻي ۾ אحوאل؛

سگھو موٹج سپرين، تو ريء كيم كشال؛ فنا كريو فرאق کي، ويجھو كريو وصال؛

گھڻا اليو ڏينھڑא، ماريس ھن مثال؛ אوھان ٻاجھون سپرين، ھھڑא ٿيڑم حال؛

.مڃ سوאل “سچوء”אڱڻ ھن جي آء تون، 17كافي

زאري ڀينر زאري، !אڳيؤن عجيبن جي، آھي אسان جي

روز אزل کئون عاشقن جي، سوريء تي ھسوאري، شاہ منصور حالج حسيني، سوري كيئن سينگاري،

ظاھر، چپ چپان چوڌאري، ھيء ٿئي گم אھو ٿئي .ساھ سري كر صدقي، سرس وٺين سردאري “سچو”

18كافي

.ٿو دوستيء جو دم ھڻين، پر كيئن كسي قربان ٿئين

.مھند منصوريء جي تون، منجھ معركي مردאن ٿئين .، تنھن אسم مئون אنسان ٿئين“אنا سرہ ”وري صحي

.سڌ سر جي، حيرت אنھيء حيرאن ٿئينجي تو پوري .جو ھڻي، ٿي مرد سر ميدאن ٿئين “אلحق אنا”نعرو

.جي دم سڃاڻين پانھنجو، تون دين، تون אيمان ٿئين .ھي پنڌ سو پرزא ٿئي، جي نينھن جو نيشان ٿئين

.يكايك، يك ٿئين، تون شمع، تون پروאنو ٿئين “سچو” 19كافي

ي لڳ ماري،مين ماھي د .ماري آئون ڦر جياري

.چونديس پيش پرينء جي، حال حقيقت ساري

.جا نالو وٺندي نينھن جو، تنھن کي אيندي شھر نكاري .دم نه رھندي دوست ري، شوق سندو شكاري .مستن کي محبت جي، آھي ڳچيء ۾ ڳاري

.اريجي אول ماريو پوء جيارن، تنين گڎ قط .چڱي ٿيڑس چت ۾، دوست ڏني دلدאري

.کي عشق جي، صاحب ڏي سردאري “سچيڎني” 20كافي

عاشق كيئي אدאسي، .وہ وאہ ڳالھ خاصي

.لؤن لؤن منجھ روز אزل کنؤن، آھي ورھ אوھان جي وאسي

.سڻي אشارت، ھيء دل تا كين ھرאسي “عشق نار אحترق” .ڏي كين وياسي، بات אھا אسان باسيھيڎي ھو

.رنگ سناسي “سچو”برھ אوھان جي كيو بيرאگي، 21كافي

.ھت تا كير ھياس، ڀلو ميان، ٿي آيس كير، نه ڄاڻان

  سچل سائين جو سنڌي كالم 19

نانء ٻيو ھت ھو منھنجو، سائين אال،

.ھت ٻئي نانء ٿياس אچڻ نه ھو ھت منھنجو، سائين אال،

.وאھش کنياسپر كنھن تا خ ھت ھيس معشوقيء ۾، سائين אال،

.ھت عاشق ٿي آياس ھي ھي ھئي كانه كا، سائين אال،

.ھت منجھ پروڙ پياس سارو سچ ٿيو، سائين אال، “سچو”

.وياس “آء”وچئون

دאستان ٻيو

1 جي אچين تان אچ، نه ته ھت پورن پڇاڙيو؛

.جي “سچوء”، سيني منجھ محبت ٻاريو مچ 2

كيم مھينا الء، آء ڀال ڀلي آھيان؛ کي سرچاء؛ “سچوء”אچي אکڑيون کڻي،

.جاني جوڙيم جاء، تو لڳ אکڑين ۾3

چشمن جيء چمكار، ساھ منھنجو سوگھو كيو؛ ويھي وאٹڑين تي، رئان زאرو زאر؛

.روند جيھوت אچج ھيكار، אڱڻ آس4

ماٺ كريان ته مشرכ ٿيان، كڇان ته كافر؛ .چوي “سچيڎنو”אنھيء وאئيء ور، كو سمجھي

5 روئڻ کان نه رھن، آيل אھي אکيون؛

.سڀكنھن ويل وھن، אٿن אثر אوھيرن جا6

لحظو نه الھين، بار مٿن برسات جا؛ .אکين کي آھين، אثر אوھيرن جا

7 دل وאرא بار، چشمن تي چڑھيا؛با

.رئن زאرو زאر، אٿن אثر אوھيرن8

آئي ني مند مينھن، آھي אکڑين کي؛ .رئن رאتو ڏينھن، אٿن אثر אوھيرن جا

9 آھ אھا ئي تات، آگم אکڑين کي؛

.ڏينھن אئون رאت، אٿن אثر אوھيرن جا10

آگم אکڑين کي، سدאئين آھين؛ .אوڳائين، جن کي אثر אوھيرن جا سي كيئن

11 אکين کي آگم، ھن سدאئين سرتيون؛ .گوندر گڎيون غم، אٿن אثر אوھيرن جا

12 اليون پرت پسن، آئون آگم אکين ميڑيا؛

.سي تان كيئن نه وسن، جن کي אثر אوھيرن جا13

ڏسن ۽ رئن، אھا عادت אکين کي؛ .کي אثر אوھيرن جا سي سرھون شال ھئن، جن

14 آھي ريجھ رئڻ، آيل אکڑين کي؛

.ھئي تن ھئڻ، جن کي אثر אوھيرن جا 1كافي

وڃي، يار، “تون” “مان”آء ته .ٻي ڳالھ كر م كائي

ڳجھي ڳالھ ھاديء وאري دل تي دאئم،

.فرאموش ٿي ٻي ورونھن وאئي بحر تي جا لھرلڳي ٿي،

.زي אصل کـئون بنائيאسان پاڻ با آھي ھوء حيرت ھو جي جسم تي، .حرف حق جو آھي صورت سڀائي

لٿو جھڑ جو ھو نظر ۾، ظاھر ٿيو سج، .ٿي אڄ سرאسر سھائي

سچ تحقيق ڄاڻين، “سچو”آھي .جنھن مست ماريو دم خدאئي

2كافي

يا سي؛سچا سي سخن ھاديء جا، يارو، אڄ ياد آ .تنھن ڏينھن الكون אڄ تائين، אھي برچشم چايا سي

  سچل سائين جو سنڌي كالم 20

كيو تان قول سائين ھي، مڑن آڏو پكو مون سان؛ .ھوندאسين دم بدم توسان، אنھيء وعدي وٺاياسي

ڏيو ھي تن طاعت ۾، گڎيو ھي جان جانان سان؛ .پري ڄاڻيجو پاڻيء کي، الڙي ھن يار الياسي

كيئي، نفل نـمازאن، توڙي سو ورد وظيفا؛روزא

.سڀيئي لڳ ظاھر آھن، سبق ساڄن پڑھاياسي

پئو جي خيال خاصي ۾، سڃاڻو پانھنجي صورت؛ .ٻڌي، ٻولي، ڏسي ٿو كير، فكر ٻيا سڀ ڦالياسي

ويٺو منجھ بادشھ محلي، ٻولي ٿو كيئن אھي ٻوليون؛

.ڀولي ڀالياسيאھو بادشاھ אھو بنگلو، نه ٻي

جيكي كيا دوستن مون سان، אھي ڳڻ تان نه وسرن ٿا؛ .ھئا گڎ جي حبيبن سان، چڱا سي دم لنگھياسي

شكر אلحمد ٿو پڑھان لک بار شكرאنا؛ .אھي پيھي پکي آيا، جنين لء پنڌ پڇاياسي

سگ آھي دروאزي، אزل جي روز سائين جو؛ “سچو”

.ئن ڇڎيندא ھي، توڙي عيبن אٺاياسيپنھنجو سي كي 3كافي

ڇو كرين ٿو אرمان، !جيكي آھين، سوئي ٿيندين

.אتر، אڀر، אولھ، ڏکڻ، سر زمين ڇا אھو آسمان

.پاڻون ڄاڻي پير گھمايـئي، ٿي صورت ۾ אنسان .“شان يكل يوم ھو ف ”אٿڻ ويھڻ ڄاڻ אھو ئي آھي،

.، قادر ٿيو فرمان“אصلہ شيء يرجع אلى كل ” .تون سلطان “سچو”ھاديء حقيقت ھيء پرجھائي،

4كافي

برھ جي بازאر، .جيكا ڏسڻ אيندي

جيكا جو ڏسندي تجلو تنھنجو، وھندي سا كين قرאر؛

سودو جا كندي سر جو، وھندي سا كين قرאر؛ رخيء مائل، تيز گھمي تلوאر؛چوسول אندر، س

جي كنھن چمكو ڏٺو تنھنجو، سا سر ڏيندي سردאر؛ .אنھيء سير ۾، آھي كسڻ جي كار “سچو”

5كافي

!پانھنجا وعدא پاڙيا، سانول سائينء

ھو جي كيائون אصل אسان سان، سي قول نه يار وساريا؛ جي مون گڎ گذאريا؛ ڏينھن אھي مون کـئون تا نه وسرن،

سخن سچائيء يار سڄڻ جا، سي ھن ساھ سنڀاريا؛ אنھن كارڻ شھر بحر ھي، مون تان نت نھاريا؛

.جا دور ھئا جي، سي وאليء ھت ورאيا “سچوء”دوست 6كافي

!جو ٿو ڳولين يار، سو تان تو ۾ آھي

ڏونگر كيڎא ڏورئين، چؤ تون كني الء؟ يڎي ھوڏي نه وڃين، پاڻ ئي ۾ منھن پاء؛ھ

دل وאري خاني ۾، سندي جانب جاء؛ .كل نه كاء “سچو”אھڑيء אوڏאئيء جي،

7كافي

سل سودאگر يار ڙي ميان، كھڑي ديسؤن آئين آئين؟

ظاھر ٿئين تون وو אچي زمين تي، کڻي کٿوريء بار؛

אچي אتاھين، ھنجين سو پوتئي ھار؛ ھلي אتاھون وو طرحين طرحين وو אچي كيئي ھت، صورت جا سينگار؛

شاھ آھين وو يا ته گماشتو، اليئي كڍ قطار؛ .ڙي، شوقؤن منجھ شمار “سچو”אچي پياسي وو سڻ

8كافي

جھليو جن تي حال، !אنھن کي آء كيئن نه سڃاڻا

  سچل سائين جو سنڌي كالم 21

مڃن ماضي كينكي، نكو אستقبال؛ لكو ناھي لوכ کـئون، אنھن جو אحوאل؛ جي مون پڇيو جيڎيون، آھي ورھ وصال؛ ووء ووء ٻاجھون تن کي نكو قيل نه قال؛

.سڃاتو تن کي، جن کي عشق كمال “سچوء” 9كافي

مون کي عبرت آھي، אھڑي حال جي، .ھي، אنھيء ڳالھ جيھاريون حيرت آ

كاٿئين ڏאڍو، كاٿئين ھيڻو، كاٿئين جوڙ جڻيا ٿو پائي؛ كاٿئين كوري، كاٿئين موچي، كاٿئين سيد سڎאئي؛ كاٿئين تارכ، كاٿئين سارق، كاٿئين مک مالئي؛

كاٿئين شاھي، كاٿئين سپاھي، كاٿئين حكم ھالئي؛ ، كاٿئين مومن، كاٿئين سوريء سر ھالئي؛كاٿئين كافر

كاٿئين گسائي، كاٿئين سنياسي، كاٿئين بت بنائي؛ كاٿئين سامي، كاٿئين אنعامي، كاٿئين تلك لڳائي؛

.نانء سڻائي “سچو”كاٿئين قادر، كاٿئين نادر، كاٿئين 10كافي !جيڎيون، منھنجيپرين سان پت پري، ڙي

دعا كريجو جيڎيون، وري سو ھوت وري؛ ڏونگر مون ڏورאئيو، سندي ذوق ذري؛

صحي سڃاتم پاڻ کـئون، پنھون ناھي پري؛ .تو كئن سري سپرين، تو ريء مون نا سري

11كافي

.وٺي خبر خاطو آيو، خير صالح جي مون ڏي .، تان ھو ڌڻن کي سعيوپار ڀنڀور جي אڄ صبحاڻي

.طرف تنھنجي آھ אصل کـئون، روح سندن جو رאيو .نينھن جي نياپن ڄڻ אسان کي، محبن ساڻ ماليو .ٿيان قرباني آء تنين تـئون، جن تان نينھن نباھيو .אيندئي אھي جن جي كارڻ، ويٺي تو ورھ وسايو

.ڙي پنڌ سجايو “سچو”پيو پرينء وٽ، ھاڻي تنھنجو،

12كافي !جن الئي توڙ نباھي، آء صدقي وڃان تن تـئون .شابس آھي אکڑين کي، جن وئي دل ورאئي

.ڀلي ڀاڄي پرين ڏنهن، אڄ אسان ڏي آئي .رאتو ڏينھان آھي ئي، وאت אنھن جي وאئي .ڏيھاڙي ڏسڻ سان، محبت آگ مچائي

.آھي سدאئي “سچوء”ء وאئي وאت ۾، ووء وو 13كافي !سھڻي سڄڻ سان نينھڑو اليوسي

.آڏو عشق آيو سي ورد پڑھيم ٿي وچ ۾، אديون ڙي، سڀ وساريئين ڳالھيون ڏسڻ سان، אديون ڙي، ڏאڍو پور

.پرאيوسي .ٻن وجھي ٻيون ڳالھڑيون، אديون ڙي، ڳليء ڳليء يار ڳايوسي

.ول وقت عجيب جي، אديون ڙي، אنھيء گھور گھايوسيא .سو مباركان، אديون ڙي، چاھؤن سر تي چايوسي “سچوء”

14كافي

شوريدن کـئون حال، .پڇج وڃي پوء ھوء ۾

.مجلس وڃج אن جي، تان ڏسني خاص خيال .אگھ لھج אن جي، تان تو وڻ ٹڻ آھي وصال

.ا، تا فارغ ٿئين في אلحالورق وسارج وچ ج .عقل אڇلج آب ۾، تا برہ كرئي بيحال

.سچ سوאل “سچو”جي تون وسھين وسيال، ھي 15كافي

ساري ڏيھ نه ڏي ڙي، .پانھنجي دل سمجھ سنڀالين

.ڳالھ پڇين جي پرينء جي، حرف حالئي جا ھي ڙي

.ان ني ڙيאڇل نه ٺكر ڀتر جان، نينھن پاڻ ئي س .ھاريون، אنھيء حال جو، قرب سڃاڻن كي ڙي

.سالك سي ڙي “سچو”پاڻھين آھن پڌرא،

  سچل سائين جو سنڌي كالم 22

16كافي

تنھنجي حسن ماريا، سوريء سي سنڀاريا، !ھزאرين ھزאر אنھيء ڳالھ ڳاريا،

אھي يار آيا، نيزن جي نوאيا،

.تنھين تو אگھار نيئي سر ساليا، ، تنھين سڌ سڀائي، جنھين موج آئي

.لنگھيا شھسوאر كيھي ڳالھ كائي، كمر جا ٻڌאئون، وري نا ڇوڙيائون،

.الٿائون ميار نـئي سر ڏنائون، مڇڻ ھٿ ھڻي سي، אھا ڳالھ ڳڻي سي،

.كيائون نثار تريء سر کڻي سي، جن موجن چڑھيا سي، لھرن لڑھيا سي،

.نيا ھن خمارک پڑھياسي، “אلحق אنا” پڑھيائون، “אلحق אنا”ھي نعرو ھنيائون،

.ٿيا گم غبار نـئي سر سليائون، مئي جا پيتائون، ھي سھرא ڳتائون،

.پاڙيائون قرאر وڏي وک وڌאئون، پھلوאن پاسي، نه ٿيندא كڎھان سي،

.ھليا حكمدאر אھا بات پاسي، ۾، ملكان ملك ۾، ملك ۽ فلك

.پئي ھيء پچار سڻو سڀ خلق ۾، منجھئون حب ھلياسي، ماري چوٽ چلياسي،

.تنھين ھي تنوאر وڃي رنگ رلياسي، אھا אعتباري، سوري جن سوאري،

.كٺن جي قطار عجب خوشي خماري، نشانا کوڙيائون، منھن نا موڙيائون،

.كٺا قربدאر ٻئي ھٿ ٻڌאئون، ي منصور مستي، كيئين گم ھستي، ٿ

.تپش جي ترאر ھنيائين دو دستي، ٿي شبليء شابس آء، سورن جي سرאپاء،

.وجودئون وسار ڍكيائين لڱن الء، مال سو قاضي، کڑي كيائون بازي،

.کڑא ھا جونجھار منجھن گنؤ غازي، ، ھنيئين پير جنھن تي، ڌنڻين سرڀي تنھن تي

.ٿئين سچ سچار نه سڌ ھي سڀن تي، سك تنھين جي، جذب جاء جنھين جي، “سچو”

.رکي ني سنڀار نه پروאھ كنھين جي، وאڻون، “אلحق אنا” وڍي سر ڀڄاڻون،

.آڻيو אعتبار אھو سر سڃاڻون، ھنيائين ھكل ھيء، وئي تان شكل ھيء،

.جليا جلوہ دאر نه حاجت عقل ھيء، ڏنئون منھن متاري، نه كاڏي نھاري،

.دليون دوستدאر سٹيو سر سچاري، سچي ڳالھ كيائين، نه كوڙي چيائين،

.كارڻ ھك نظار نباھي نينھن نيائين، باھن ۾ وڌאئون، پوء لھرين لوڙھيائون،

.ٿي ھي ھي ھونگار ٻڌאئون، “אلحق אنا” ڀي بغدאد سارو، مڑيو بھت ڀارو،

.ھڻي ھوشدאر ر نعرو،منجھن ن عشق אيندئي، אچي ڏאڻ ڏيندئي، “سچو”

.كندئي گل بھار نيندئي، “من و ما” 17كافي

.ھٿئون پيتو مون تان پير مغان جي، جام شرאبون شوري

دور کارאئي دل کي ٿو، چشمان كيف ككوري؛ אصل کـئون منصور جو אنھيء، كاٹيو كنڌ كوري؛

ز ٿي، گھوريون ھي سر گھوري؛نشي منجھ نوא جنھن ساقيء سرכ پياريو، آء كيئن پڄان تنھنجي ٿوري؛

.جو چوري “سچوء”پنھان كيائين پاڻ کي، چت 18كافي

!مونکي آھن ياد، مٺيون تنھنجون ڳالھيون ڳالھيون

ھي نماڻي ڏوھن ھاڻي، دوست پھچائين دאد؛ ؛پرين پنھنجي پار جو، عشق كرين אمدאد

.آھي אوھان جو، تنھن جي دوست كريو دل شاد “سچو” 19كافي

!محبت تنھنجي ميان مين ماري،

ورتم دڳ درد جو، تنھن سڀ كا وאٽ وساري؛ گال ۽ غيبت جي، سر تي کنيم کاري؛ چنڈ אڀري آئيو، ويئي سڀ אنڌאري؛

.مڑني مٹياڻن ۾، نينھن كئي نروאري

  سچل سائين جو سنڌي كالم 23

20كافي

سائي كيئن چوאن؟ جا چوڻ جيھي ناھ،

ڳجھي آھي ڳالھڑي، كنھن كل نه آھي كاء؛ אوڏي ناھ پروڙ کي، ويجھي نه ويساھ؛

ھئڑي سڌ حالج کي، تنھن سسي كوڏ كپاء؛ پوڻ آھي אونھن ۾، جتي ھوء ھوאء؛

.سر نه سلڻ جو، سو تان سڀ منجھاء “سچو” 21كافي

جنھن دل تي آھي جوش، .سا دل سورن سان سنري

آء ھڎ گھوري אن تئون، جنھن تي جوش خروش؛

ڳالھ ڳرھڻ كھڑي، خلق אڳـئون خاموش؛ אثر אھي عشق جا، אول وڃائي ھوش؛

سالك سک نه سرھا، گوندر ڏي كن گوش؛ پادشاھي پوش؛ “صورتہ אالنسان على خلق ”

.سوريء وڃاڻا جي، مي ۾ ٿيا مدھوش “سچوء”

  سچل سائين جو سنڌي كالم 24

سسئي دאستان پهريون

1 ناھي ويچاريء وس، جو كري ماٺ پـئي رھي؛

كنھين ڇن نه ڇڎيوم، سندو گورن گس؛ .ڏونگر منجھان ڏس، پوندم ھوت پنھونء جو

2 ويم اللن لوء، ھيء אڻاسي ننڈ ۾؛

ڀليء ھيئن نه ڀانئيو، پيو پروڙڻ پوء؛ .ھوت وٹم جي ھوء، تا سک گذאريون ڏينھڑא

3 منھن ڏيئي آيام، جبل جھاڳڻ كيچ جا؛ طعنا تھمت لوכ جا، سر چڱا چايام؛ .ڀت ڀليء ڀايام، سھرא سور پرين جا

4 !ھيء نماڻي نال، سنگت نجو ساٿيو

אيندي پٺيء آن جي، جيھي تيھي حال؛ ھن ڳوليندڙ جي ڳالھ، كا ھئي ھوتياڻن ۾؟

5 مون؛رئڻ زאرو زאر، رאتو ڏينھان آھ

کوڙي كان قريب ويو، ھنيڑي منجھ ھزאر؛ ھن گوليء جي گفتار، كا ٻڌيو ٻاروچن ۾؟

6 وڃڻ ذوق ضرور، ھن كاھل آھي كيچ ڏي؛

ڏسان شال אکين سان، ھوتاڻو حضور؛ منھنجو كو مذكور، ٻڌو ٻاروچن ۾؟

7 سرتيون سك سبيل، אندر منجھ عجيب جي؛

ريون منجھان زيل،رאتو ڏينھان ٿي كريان، زא ھن كمينيء جي قيل، كا ھئي ھوتياڻن ۾؟

8 پرين ڏيئي پور، ويا ويچاريء کي؛

تنھن دنيا جو دور كيو، سڀو شوق شعور؛ ھن مئيء جو مذكور، كو ٻڌو ٻاروچن ۾؟

9 ريء كر تنھن گولي، آھيان آرياڻي ء جي؛ جو ڏنائون ڏيل کي، سو جھليم ۾ جھولي؛

ھيء جي ٻولي، كا ٻڌيو ٻاروچن ۾؟ھن ٻان10

ساريون پڇي ساٿ، سنديون كيچن خبرون؛

ھيڎي אچڻ جي ھئي، كيچيڑن کي كا ته؛ منھنجي ڀي مصلحات، كا ٻڌيو ٻاروچن ۾؟

11 لكين ڏيئي لت، پاڻ ئي كريان پڌرو؛ سارو وندر ووڙيان، جيڎيون كارڻ جت؛ ؟منھنجي كا مصلحت، ھئي ھوتياڻن ۾

12 كري ساٿ سوאل، ته كيچن جي كا كل ڏيو؛

جا ڇڎيائون ڇپرين، موٹڻ تنھن مجال؛ ھي ھي آرياڻيء ري، ھھڑא ٿيڑم حال؛

سندي ھن سنڀال، كا ھئي ھوتياڻين ۾؟13

رאتو ڏينھان رت، אوتڻ آيم אن ري؛ آيل عشق عليل ۾، شال نه پوي قط؛

جبل سڀ جھاڳي وڃي، جيڎيون ڏسان جت؛ .ن مئيء جو مت، پوي مذكور پرين ۾ھ

14 אثر كيو אفسوس، مئيء جي مرن کي؛

.جود تنھين جي جوش، سارو روح رتيون كيون15

گوندر گذאريام، سي تان ڀال ڏينھڑא؛ سڀ كنھن ساعت سپرين، ٿي صحي ساريام؛ .ھي كشاال كاريام، ساعت ھك سمھڻ جي

1كافي

.ھاريون منھنجي ھوت جو ڏونگر آھي ني ڏس، ميان،

ھالن ته ھلڻ نه ٿئي، ناھ ويچاريء جو وس؛ رאتيون رھڻ روھ ۾، كاكيون آھي كس؛

كيڑو عشق عجيب جي، ھنيڑي منجھ ھنبس؛ .سك سرس “سچو”آھي عجيبن جي،

2كافي

.منھنجو، پانڌيئڑא، پرينء کي ڏيج ھي نياپو

كندي كاپو؛ڏيئي باھ ڀنڀور کي، ھيء كيچ אصل الكون آھي، منھنجو ساڻن سياپو؛

آھي אوھان جو سپرين، ھن ڇوريء تي ڇاپو؛ منھنجو محبوبن کي، ٻيو ڏيج نه ڏورאپو؛

.کي، تون جيء جو جياپو “سچوء”سدא آھين

  سچل سائين جو سنڌي كالم 25

3كافي !پري ٿين نه شال، پرين پاڙيچا پرڏيھي

ساڻن ٿيس نه سنگتي، ھي ھي ھھڑي حال؛

يڎيون، جتن سان مون جال؛جتن كيڑم ج دوستن بنا ديس ۾، جيئڻ منجھ جنجال؛

كنھن در ڏيان دאنھڑي، ھو جي كھي ويڑم كال؛ كوڙين كيڑم كيترא، אنھن كاڻ كشال؛

.آئيا، جن لڳ وجھايم فال “سچو”سي ئي 4كافي

!ڀينر ھي ڀنڀور، אسين ڇڎي ويندאسون

وس نه آھيان پانھنجي، ڀلو ميان، .ھت رتي نه رھندאسون كيڑو پور،پورن

جاء عقل جي ناھ كا، ڀلو ميان، .אھي وٺي ويندאسون عشق ڏيکاريو ھت زور،

پورھيو كنديس پر جو، ڀلو ميان، .אسين جا كي جيندאسون ڇڎي ٻيو تك تور،

كاكيون وڃي كيچ ۾، ڀلو ميان، .ڏک ڏورאپا ڏيندאسون الھي ھنئين جو ھور،

ڏٺي سڄڻن، ڀلو ميان، “سچو” .تن جي پکي پھندאسون شوق مچايو شور،

5كافي

!آھي ويچاري كا وس، ميان، توکي معلوم مڑيوئي

.ويٺي آھيان وאٽ تي، گولي كجو گس، ميان .سارو وندر ووڙيان، ڏאھا تنھنجي ڏس، ميان

.س، ميانماڻھو شھر ڀنڀور جا، روح نه אچن ر .پوء پرين کـئون، آهي ڀنڀورאن بس، ميان “سچو”

6كافي

ڳليون، ڳوٺ ساري جون ڳليون .وو، نت ڏسڻ مون کي آئيون

رت روئڻ کـئون אھي אکڑيون،

.كين سي جھلجن جھليون جھليون كيچئڑن جون وري قطارون،

.ھيڎي ٻڌيونسين ھليون ھليون سي نه وسرن ڳالھيون אھي، .يار سڄڻ جي تو سليون سليون

چاڙھيئي אسان تي درد فرאق جون، .ڇوھ ڏאڍي مئون ڇليون ڇليون

سان، “سچوء”روز אزل کـئون كيو .يار ڀال، كيئي ڀـليون ڀـليون

7كافي

.نھوت אچج ھت ھاڻين، پنھنجا ڏک ڏسينديس، ميا

دوست אوھانجڑي آھيان، ميان، سائين لڳ سڃاڻين، .پاڻ گولين گڎينديس، ميان

تون تان صاحب سپرين، ميان، ھيء نانء نماڻي، .توکي سائين سڎينديس ميان

پکا پکن سامھان، ميان، آرياڻي مون آڻي، .توکي אوڏא אڏينديس، ميان

اڻي،پٺيء لڳس تانھنجي، ميان، حب منجھؤن ھوتي !آء كا پاند ڇڎينديس، ميان

سچو אوتي سپرين، ميان، پنبڻن مان پاڻي، .ڏک ڏورאپا ڏينديس ميان

8كافي

!ھوت پرين ھكوאري، مونکي אچي ملج، ميان

.ڏونگر ڏورڻ مون نه ٿئي، ميان אال، آء אوري تون آري .ڳچيء پائي كپڑو، ميان אال، زور كريندس زאري

كوٺجي، ميان אال، سا تو كيئن وساري؟ جا אوھانجڑي .ھيجؤن کنيم سر تي، ميان אال، بار برھ جو باري

.ويٺي ڏسان وאٹڑي، ميان אال، مونجھ אوھان جي ماري .سندو سڄڻا، ميان אال، ٿيو فرאق فرאري “سچوء”

9كافي

!آيس آء كي אوڏي، جھاڳيا مون تان جبل جال .ن كيچن جي آء كوڏيجي مون وسھو جيڎيون، آھيا

.حب جنھن جي ھوت کي، درد نه ٻئي كنھن ڌوڏي .كيئن كريان آء كاكيون، ھوت منھنجو سو ھوڏي

.درد جنھين کي دوست جو، لكن سا نا لوڏي .ڙي، گاھ كنديس ٻڌي گوڏي “سچو”سيڻن خاطر سڻ

  سچل سائين جو سنڌي كالم 26

01كافي !ويڑא جي وڻكار، אڃا وري אيندא سي

پھچڻ كيچ ۾، قصد كندא كوھيار،كي ڏينھن .אسين كاڏي نه ويندאسي

پوء منھن رکي جيڎيون، پاڻؤن ڄاڻي ھن پار، .אسين كاڏي نه ٿيندאسي

آيا ڄاڻي سپرين، جيء ني پيڑو جار، .نينھن نيبھ نيندאسي

مون کـئون وسري، كتڻ وאري كار، “سچو”ھاڻي .אسين جا كي جيندאسي

11كافي

!ڑي طرف ويام، آء ڳوٺ رھيس سڀ ڳوليאھي كھ

عشق ته عاشقن جا، ميان، אڳھين ٿي ٻڌאم، .ھاڻي ٹوليء مون سو ٹولي

كوكان چڑھي كوھ تي، ميان كيچئڑن كيام، .ھاڻي ڇوليء مون سو ڇولي

ڏوريندي مون ڏونگرين، ميان، سرتيون سال ٿيام، .ھاڻي رمز لڌي مون رولي

ميان، ساري سڌ پيام، آء تان ناھيان، “سچل” .אتي پاڻ ٻاروچل ٻولي

12كافي !وאٽ وندر جي كو ڏسي، وو ڏسي، مون کي جيڎيون

.سپريان جي ساٿ جا، آھيون سو عاشق אسي، وو אسي .سڌ تنھن کي سور جي، ڄام پنھون جا پسي، وو پسي .وھان كيئن ڀنڀور ۾، خان ويو دل کسي، وو کسي

.ار ڏھون، مان كو رھبر رسي، وو رسيپريان سندي پ .ھيكند ٿيان جي ھوت سان، ھينئڑو منھنجو ھسي، وو ھسي

.جي سانوڻ وאنگر، برھ جو بادل وسي، وو وسي “سچوء”سر 31كافي

!ناھ ويچاريء جو وس ني، توکي معلوم مڑيوئي، ميان .آھي ھن كميڻيء کي، ميان، ڏونگر سندو ڏس ني

.ڏونگر ڏאکڑو، ميان، ويڑھي אسان جي وس، نيڇڎي .حال ھن جو ھيڻو، ميان، پاڻ پنھون אچي پس، ني

.ٻاروچاڻي جات ۾، ميان، تون سانول آھين سرس، ني

41كافي !مون وٽ ھو مھمان، ڀلو جيڎيون، אڃا كالھ قافلو

.אٿم אوٺارن جو، ميان، آيل ڙي אرمان

.سورن جو سامانڏئي ڏکيء کي ويا، .جتن سندي جات لء، ھي ھي ھيء حيرאن .كندي وڃي كيچ ۾، ھيء برھ جو به بيان

15كافي

!صدقي صدقي ھي سر، ميان، آھي كوھيارل تئون صدقي

.كاف كشاال كيچ جا، ظاھر ٻجھن ٿا زر، ميان .جبل گھايا جوش مئون، گھائي كيڑو گھر، ميان

.ن ۾، گھيڑ ڏسي وڃي گھڑ، ميانمحبت جي ميدא .ويھڻ مون کي وھ ٿيو، ترسان ھڎ نه تر، ميان

.جيڎيون جانب جت لء، ڀئي ڀئي وتي ھيء بر، ميان .حبيباڻي ھنج ۾، كيھ كري وڃي كر، ميان

.سچيء سك مئون، فاقو ڏسي نا ڦر، ميان “سچو” 16كافي !ي سو لک وאري، ميانيار توسان منھنجي زאري، آھ وندر جي وڻن ۾، وאجھ وجھي ويچاري،

.سا تان محبت ماري ھي تان حال حقير جو، אچي ڏس آري،

.کنيم برھ باري אزل الكون آھي ئي، يار توسان منھنجي ياري،

.پاتم ڳچيء ڳاري سور تنھنجا سپرين، چكيء کي چوڌאري،

.وجھج گھوٽ نه گھاري جي ساري، “سچوء”جي، ڳالھ آھي ھٿ حبيب

.كندא ني پوئوאري 17كافي

!پورھيت پاڻيء ڍوئي، خان ٻاروچا تنھنجي

حاضر خدمت אچي אوھان جي، حال چونديس روئي؛ ساٿي אسان جي سڌ لھڻ لء، كڎھن نه مكو كوئي؛

قول كيو ھوء ھوت אسان سان، سائين پورو كر سوئي؛ كئي تا ھھڑي توئي؛كيئن وساري وھان אوھان کي، .مكا پڻ پوئي “سچوء”طوطي جي ڳچيء سو سالمن،

  سچل سائين جو سنڌي كالم 27

18كافي !ھوت ڏھون ھاڻي آيون، مان ڏي خوشخبرאن جي

אچي אڏيون אوڏڙيون، جاء تنھنجڑيء جايون؛ ڇڎي شھر ڀنڀور کي، پير وري אيڎنھن پايون؛ ٿيون جيارن جيڎيون، אھي ويچاريء کي وאيون؛

.سنديون دאنھڑيون، دوست وري ورنايون “سچوء” 19كافي

!ڙي جيڎيون، ھاڻي ھوت ويا جي، وو، سي موٹي مان אچن

دعا كريجو جيڎيون، پري نه ھوت وڃن؛ سگھا موٹن پوئتي، אچي ويڑھي ھن وسن؛

وڃي كيچ وڻن ۾، پورھيائت پڇن؛ كيچي كميڻيء جي ھت، كچي شال نه كن؛

.ن آھي، سرتيون سگ سندنאصلئو “سچو” 02كافي

...يار ساٿيو، ڙي ميان، يار پانڌيو ڙي ميان

.ڀلو ڙي ميان، كيچن جي، وو، كل مونکي كائي ڏيجو .ھيء نماڻي، وو، ور وكاڻي ميان، نال نباھي نيجو

.كيم وساريو مئي نه ماريو، ميان، ڇوري تان م ڇڎيجو .ون تان نه لڎيجوڏيو دالسا كڎھن אيندא، ميان، لوكئ

.آء אوھانجڑي אصل آھيان، گولي ساڻ گڎيجو .نانء سڎيجو “سچو”جنھن ويلي، وو، ھلو אتاھون،

دאستان ٻيو

1 كوڙيين قرباني، ٿيان ھوت پنھونء تان؛ ساھ سري صدقي كريان، سندن مھماني؛

.ھي جوڀن جوאني، ٿي אجائي گذري٢

ٿئي؛جبل جالون جال، سو مون ڏورڻ نه وڏא وڻ وڻكار جا، كافن كوھ كشال؛ .ھي مون ڏسي حال، ٻاروچو ٻاجھ كري

3 ٻاجھ ٻاروچا كر، مون ٿر ٿيليو نه ٿئي؛ .ويچاريء جي ور، كر بلوچا بئبان ۾

4 אچج آري ڄام، كو منھن موڙھيء جو كرين؛ .مون کـئون مير مدאم، ھي ٿر ٿيليو نه ٿئي

5 ي حال حقير جو؛آء تون پنھون يار، ڏس

.ھن نماڻيء نكار، ھي ٿر ٿيليو نه ٿئي6

ھن دم آري آء، ناھيم حال ھلڻ جو؛ .مون نماڻيء کانء، ھي ٿر ٿيليو نه ٿئي

7 ڏيھ سندو ٿيو ڏور، رھبر ٿيء رڃن ۾؛ .مون ويچاريء مور، ھي ٿر ٿيليو نه ٿئي

8 ڇپر تان م ڇڎين، آء ھوتياڻي جت ۾؛

.ڎين، ھي ٿر ٿيليو نه ٿئيھن كميڻيء ك 9

ھٿان ويل ويام، كاكيون ھاڻي كيئن كيان؟ .ٿيلڻ ٿر ٿيام، ھاڻي ھوتياڻن لء

10 جي ھئي كميڻيء كل، تا صبح ويندو ساٿڑو؛

.تان مون تنھن مھل، پرزא پرزא پاڻ كيو11

ھي ھي كارڻ ھوت، ڏونگر ڏورڻ آئيا؛ .نه وساريانميان تائين موت، ووء ووء تان

1٢ ووء ووء تان م وسار، متان ماٺ كري وھين؛

.ٿيو پر تنھين پار، جاتي ٻيو ناھ كي13

كيم وساري ويھ، ووء ووء كر وندر ۾؛ پڇڻ كارڻ پرينء جي، پاڙي پاڙي پيھ؛

.ڌڻيء جو ڏيھ، حاصل ٿئي جت سين -ڏيھ14

متان وھين ماٺ ۾، منجھ جلديء ڄل؛ .، ھل، تان كي پڄين پنڌ کيھتي ويھ نه

15 ويھ نه وساريج، متان ماٺ كري وھين؛ .قول אھو پاڙيج، ھو جو كيڑئي ھوت سان

  سچل سائين جو سنڌي كالم 28

1كافي !ويجھا شال رھن، ميان، ڏور اليا جن ڏينھڑא

سگھا منھنجي سپرين، پکي مان پھن، وڏא طالع تن جا، جن جي رאڄ رھن،

ھن منھنجي حال جي، سگھڑي سڌ لھن، عنا ڏيو تن جا، ڏאھيون سڀ ڏھن،ط

.صدقي تن تئون، جي ٿا كيچ كھن “سچو” 2كافي

ڙي جيڎيون، آء تان ٻيو نه كندي، !منھنجو پيچ پنھل سان آھي

!آء جنھين جي آھيان، سو تان مھر نه الھي

.كيو كميڻيء ھوت سڄڻ سان، سڱ سياپو ساھي .ھيھٿ وڃي پئي ھوت جي، وس نماڻيء نا

.جو אھو آھي، نينھن سندن نيباھي “سچوء”سوאل 3كافي

ھوندي سڀ پرسائن ساڻ، جيڎيون، .ھيء پورھيو بندي وڃي كيچ كندي

.كالھ كالھوڻي سپرين، אڃا مون وٽ مھمان .لڳي كافن كيچ جي، پرزא كنديس پاڻ .אٺن، אوٺارن تئون، آء كاكيون ڙي قربان

.ٻاروچو مون ٻاڻھڻي ويڑو نكري، .ويھڻ مون کي وھ ٿيو، چيٹك كيڑس چاڻ

.سوز فرאق جو، ڏئي ويڑم ڏאڻ “سچو” 4كافي

!ڀينر ھيئن نه ڀايون، ته ھوت كندא ھھڑي

.عشق تا آتش جھڑو، اللن وڃي اليون .ڏينديس ٻاروچن ريء، ڀنڀور کي باھيون

.سرتن سڌ نه سور جي، ھي تن وڃن ٿا تايون .ن ڏين ٿيون ڏيل کي، سنديون جتن جايونڏئو .وڃن ساٿڑو، چپ چپاتيون چايون “سچو”

5كافي

!آء אڱڻ منھنجي آري، توکي صاحب ساريان ٿي

وندر جي ني وڻن ۾، ميان אال، ھوت ملج ھك وאري،

.توکي گھڻو نھاريان ٿي پرين وڙؤ، وو، پانھنجي، ميان אال، دوست ڏيو دلدאري،

.و ڏينھن سنڀاريان ٿيسار دوست אوھانجي، وو، درد سان، ميان אال، ڳچيء پائي ڳاري،

.سارو روھ رئاريان ٿي كج ستاري، “سچوء”كڎھن אيندين، وو، تون پرين، ميان אال،

.ھت ھنجون ني ھاريان ٿي 6كافي

!مون کي ھوتن ھاڻي، كوٺي پنھنجو كيو

آرياڻي، جت گھڻا ٻيا جڳ ۾ سائين، منھنجو ھوت .كنديس كونه ٻيو

لکين پڇن پرينء کي، آء تان كير نماڻي، .سندن نينھن نيو

جيھي تيھي در دوستن جي، عاشق ھيء אگھاڻي، .سارو كم ٿيو

كيائون كناري پانھنجي، ھيء تان پاڻون ڄاڻي، .جڎو جيء جيو

پرين كيو پنھنجو، سچو سڱ سڃاڻي، .وچئون ورھ ويو

7كافي

!نه ڇڎج ٻئي پار، ساري تنھنجون ڳالھيون رئان آءپرين

אڱڻ آسروند جي، وאلي אيندين كھڑي وאر؟ .ماري ھن مشتاق کي، كانڌ نه وڃ كوھيار

.آھين جنھين تون آسرو، سا ويچاري تون نه وسار نماڻيء جي نجھري، آء گھڑي ھك گھار،

.سان وאعدא، سي پرور لء تون پار “سچو”كيئي 8ي كاف

!شال אوڏאھون אيندא، وٺي خاصيون خبرאن، خبرאن

مون ھن نماڻيء کي، אڃا دالسا ڏيندא، .پرين پاڻھين پاڻ سان، ھيء گولي گڎيندא

محبت مون مسكين سان، شال نباھي نيندא، .ڏک سک ڀائي سپرين، ھن ڏکيء سان ٿيندא

  سچل سائين جو سنڌي كالم 29

كيچي كڎھن كينكي، ھيء ڇپر ڇڎيندא،

.يون سڀ بخشيندאجيكي אڳيون پويون، بد

پکا پکن سامھون، آڻي אوڏא אڏيندא، .سڎيندא “سچو”ٻاجھ ڀريا ٻاجھ مئون، كري

9كافي

!نٿي وڻي ڳالھ كا ٻي، ڙي جيڎيون، مون کي نٿي وڻي

آء نه كنديس، وي، אھڑي، ڀلو ميان، .كيچن جا مون سان كي

אوھان مڑن ۾، وي، مست جو ٿيڑس، .پيالو عشق جو پي

ين مڑيئي، وي، عقل وאريون،אوھ .آء جو بيرאڳڻ ٿي

پڄاڻا، وي، سپرين، ڀلو ميان، “سچوء” .كوھ كنديس ھت كي

10كافي

!אصل אسانجڑو آھي، ننگ ٻاروچل توتي .ڇڎڻ مناسب ناھي، ننگ ٻاروچل توتي

.ھيء كنيزכ ملھ خريدڻ، سڱ نٿي كو ساھي

.ڇاھيذرڙو جنھنکي ذوق تنھنجي جو، ڇپر تنھن کي .جيئن ھالئين تيئن ھالن ٿي، ڏور وڌي تو ڏאھي

.ھيء پاڄاڻي پرين سان پرتيو، باب سنديو توڙي ناھي .جيھي تيھي يار אوھان جي، ڇڎڻ الئق ناھي

.ٿرين برين يار ٿكيء کي، رس كوھيارل كاھي .جو در تنھنجي ڏאنھن، ھڎ نه آسرو الھي “سچوء”ساھ

11كافي

ي، آء تان كيچ پھچان كيئن؟حال ھلڻ جو مون ناھ

ناتو نماڻيء جو، אصل توسان آھي، .ھيء ھوت نه ڇڎج ھيئن

تون تان صاحب سپرين، سڱ نٿي كو ساھي، .كر جاني وڻيئي جيئن

پسي حال حقير جو، آء كوھيارل كاھي، .پنھنجي سيئن “سچو”كر

12كافي !متان ڏورאپو كو ڏيو، ڙي ساٿيو

.ڻ، كين ھٿـئون مون ٿيوھيء كنيزכ ملھ خريد

.حرف אسان تي آھ אصل جو، وقت ويسر ۾ ويو .پلئي پائي مديون، پيش پنھونء جي ھي پيو

.كوٺي پانھنجو، پاڻ قريبن كيو “سچو” 13كافي

!אديون ڙي آھيان، ٻانھي سا ٻاروچل جي

.ڏکيا سکيا ڏينھڑא، شال اللن ساڻ لنگھايان .ر ساليانھنيڑي کي ھن جيڎيون، كھڑא سو

.وندر سنديء وאٽ تي، چاھؤن سر چاليان .ويھان آء كيئن ويسلي، ويندא ڇو نه ورאريان

!ميڑ سنڀايان “سچو”كيھي پئي تان كيچ ڌڻن ڏي، 14كافي

!ويھي آء كوھ كندي، جيڎيون ڙي ڀنڀور ۾

.چونديس حال حبيب کي، ڳچيء پائي گندي .ي بنديكٺي سا كيڎي وڃي، جا برھ تنھنج

.صاحب سندي “سچو”جيھي تيھي حال آھيان، 15كافي

!ڇڎي ھوت حجت، ميان ڙي، ٿيس آء نانء نماڻي

.אچي مون کي كينكي، ڇڎي لوכ لذت، ميان .وڌو آھي مامري، مون کي تان محبت، ميان .ويا نڌر کان نكري، אوٺي رאت אچٹ، ميان

.انسور تنھنجا سپرين، رڳا ئي رאحت، مي .مون کي ٿيلڻ آئيا، پيرن سان پربت، ميان

.سك אوھان جي، وאڳيو ۾ وحدت، ميان “سچو” 16كافي

!ٻانھي ٻاروچل جي آھيان، وي آھيان

.نھن، آسرو ھڎ نه الھيان، وي الھيانאپريان سندي پار ڏ .ھيان ھيان، وي ڇا صورت وאرא سپرين، آء نـماڻي ڇا

ولي، ھو تان سائين، آء تان گ

  سچل سائين جو سنڌي كالم 30

.سڱ نه ساڻن ساھيان، وي ساھيان ڏينھن لنگھيم ھت كيترא،

.كيچ وڻن ڏي كاھيان، وي كاھيان جو آھي، تنھين سان، “سچوء”ھئڻ

.אنھن ٻاجھون ناھيان، وي ناھيان 17كافي

!ڙي جيڎيون ھاڻي شال ٿئي، منھنجو پاڙو پرينء سان

.مان مئي تان گھوري، جاني شال جئي .ن تان پور پرאئيو، ھاريون ھوت وئيھ

.ٻاروچي كا ٻاجھ پئي، ھيء تا نال نئي .سارو مطلب مون ٿئو، پٺيء ھوت پئي

.کي سپرين، ڏورאپو نه ڏئي “سچوء”شال 18كافي

!آء كيچ كندي، وڃي پورھيو پرينء سان، ڙي جيڎيون

.يجيھي تيھي يار سڄڻ جي، چڱي توڙي مند .آء تنين جي آھيان، برھ جنين جي بندي

.چونديس حال حبيب کي، ڳچيء پائي گندي .אڻ ملھ ٻانھي آھي، سڀ پر سائن سندي

.ساريائي دلڑي، رمز تنين جي رندي “سچو” 19كافي

!ڙي جيڎيون، آء تان حال پنھل سان كندي

.بندي אصل الكون آھيان سائين، بلوچاڻي .وس ناھم وאر جو سائين، آھيان سائن سندي .كندي وڃي كيچ ۾، دאنھون سي درد مندي .سڌ لھندא سي وري، برھ جنين جي ني بندي

.אڳئؤن سڄڻين، ڳچيء پائي گندي “سچو” 20كافي

!سارو ڏينھن روאن ري، ھيس جيكي ھوت پنھونء سان وعده

.ھن کي حال چوאن، ريٻڌڻ وאرو ناھ كو، جن .قاصد אچي كو אوڏאنھون، پيرين تنھن پوאن، ري

.ڏکايو تان ڏيل کي، אديون אڄ אوھان، ري .אنھن ٻاجھون سرتيون، نت نت سور نوאن، ري

.ماريون محبوبن جي، طلب ناھي توھان، ري .غرض نه رکان لوכ جو، ھك سائين ھئن سوאن، ري

.;.ٻيون التيون كين لوאن، ري ٻاجھون سوز جي، “سچو”

دאستان ٹيون1

ڏکن منجھان سک، مون تا لڌא جيڎيون؛ .ڏوريندي کي ڏک، سونھان ٿيڑא سڄڻان

2 ھن سھانگا سک، جي ساري عالم آئيا؛ .ڏور مھانگا ڏک، جي ورتا ورھ وאرئين

3 سينڌيون جي سکن، تنين گوندر گھوريا؛

.رو سٹ ۾ڏنم كاڻ ڏکن، ھي سر سا4

سکيون كوھ پڇن، سنديون ڏکن خبرאن؟ .سي ھن وھانء وڃن، ڏيل ڏکايل جن جا

5 ڏکيون پڇن ڏک، سکيون پڇن سکڑא؛

ھن کي حاصل جو ٿيو، جيكي منجھان جک؛ .نينھن وאرن جي نک، لڳي لوريء وאرئين

6 گوندر كيئن گھوريان، جنھن كيس سينڌي سڄڻين؛

.يان، تان ڏک موچارא سک کـئونجان تك پئي تور7

جي گوندر گوش نه كن، کھ پيون سي سرتيون؛ .جن سنگت ساڻ سکن، سي پاڻـئون ھوت پري كيون

8 گوندر گھمي جي لھان، تان سک سوين ساڙيان؛ .آء پڻ كيئن پاڙيان، ڏک سکن سان سرتيون

9 جنين گوندر گوش، آء گھڻو تن نھاريان؛

.جوش، سدא آھي سرتيون جال אنھن ۾10

جي سارو پڇان لوכ، تا گوندر وאرو نه لھان؛ .ھھڑو ڀلو ٿوכ، كھين ڀاڳ پرאئيو

11 گوندر ڏينھن گذאر، جان تون جئين جندڙא؛ .سو ئي عھد پار، جو ئي كيئي پرينء سان

  سچل سائين جو سنڌي كالم 31

12 سکن وאريون سو، كا كا وره وאرئي؛

.يونترت אنھيء کان تو، ڀڳيون آتڻ وאر13

آتڻ وאريون آئيون، ٿيون آتڻ אجارين؛ .جي گوندر گذאرين، آتڻ تن אوک ٿيو

14 سارو لوכ سکن، پوء رھايو پرينء کـئون؛

!ڏسو وאه ڏکن، ھوت وھاريو ھنج ۾ 1كافي

!سرتيون منھنجو ساھ، ھاڙھي سي ھوت وٺي ويا

.كونه كميڻيء جو ٿئي، ھاديء ري ھمرאھ .نڀور ۾، آڻيندن אڀينر ھن ڀ

.ھنڌئون جنھين ھوت ويا، روئي چمان سو رאھ .پرڏيھين تي ناھ كو، وريتيون ويساھ .آھي رفيق رڃن ۾، سندو سوز سپاھ

.ناھيم ٻئي كنھن لوכ جو، پاڙيچون پروאھ .کي سي كندא، جيكو ڏوھ گناھ “سچوء”معاف

2كافي

!אچي كونه אيڎאھون، ماڻھو شھر ڀنڀور ۾

.نھن كري אنھينء پار ڏي، ميان، ويٺي كيم אالھونم .ڏسي حال حقير جو، ميان، אچن من אڳاھون .كو پل پاڄاڻيء کـئون، پري ٿي نه پرאھون .ٿر ٿكائي آھيان، ميان، پکا אڏج אورאھون

.جون، ميان، آرياڻي آھون “سچوء”سڻي موٽ 3كافي .تان ساھ منھنجي کيوڻي ٻاروچي ٻولي، سدא

.ھئي پناھ ۾ يار سڄڻ جي، ٻاروچي جي ٹولي .ٻاروچاڻي ذאت جي، گولن جي آھيان گولي

.كاكيون وينديس كيچ ڏي، ڏونگر ڀايان ڏولي .سام אنھيء جي، آھيان عيبن אولي “سچو”

4كافي !كي אيندא، ھيڎي אيندא، אلو، وھنيان ٻاروچا

دالسو كو ڏيندא؛ ساٿي مون کي سچ چؤ، دوست

ھوندא كي مون وٽ ھميشہ، وري كي پوئتي ويندא؛ ھيكند شھر ڀنڀور ۾، ساڻ ٿكي אچي ٿيندא؛ ٻاروچا سي ٻاجھ پـئي، آء چڱي كي چيندא؛

جا، سرتيون، نال پنھنجي كي نيندא؟ “سچوء”سور 5كافي

!אڙي جيڎيون، مون کي ڇو ٿيون پرينء ڏنھن جھليو

.كيئن ڀنڀور ۾، جو روح אنھن سان رليو ويھان .ساڻن ٿيندس سنگتي، جو ھوت ھاڙي ڏي ھليو

.پريان سندي پار ڏنھن، پاڙيچون نا پليو .کي سليو “سچوء”سڄڻ سارو پانھنجو، سر 6كافي

!پانڌي، دالسو ڏي مون، אيندא آرياڻي كي אوڏא

آڌيء رאت جو، وو، كيائون سانڀاھو، .ويا تا تركي توڏא تن ھي مون،حال كيا

كيو قبول، وو، پنھونء كارڻ، .لك ڏئي لک لوڏא ڏک سوين ني سي مون،

محبت کـئون تان منھن نه موڙيان، .گسي وڃن توڙي گوڏא پرزא ٿيان ھت جي مون،

جو، “سچوء”سر تان صدقي، وو، آھ .درد ڏيندو سو ڌوڏא كاكيون چون ھت كي مون،

7 كافي

!آء وڃان تو تـئون گھوري گھوري، ميان

.ڏونگر رھيس ڏאکڑא، تنھنجي كارڻ ڏوري ڏوري .تو ٿكائي، وي، آھيان، אچج آرياڻيء تون אوري אوري

.ڀال ھن ڀنڀور ۾، تر نه رھنديس توري توري .مون کي وڌو مون پرين، جھڻك אوھانجڑيء جھوري جھوري

.نيو ھي ھوري ھوريجو ني سپرين، ھنيڑو “سچوء”

  سچل سائين جو سنڌي كالم 32

8كافي !ٻيو كير حامي منھنجو ٿيندو، لکي ٻاروچل ٻاجھون

.درد منديء جي دل אنھيء کي، پاڻـئون دالسو ڏيندو .كين ڇڎيندو ڇپرين، سوئي نال نـماڻي نيندو

.אکڑين سان سڀيئي ڏسنديون، אڱڻ آرياڻيء سو אيندو .دوپاڻ پنھنجو يار پيارل، ساڻ غريب گڎين

.ڏنگاين ڏي كين ڏسندو، بديون تان بخشيندو .سو نانء سڎيندو “سچو”مھر پنھنجيء ساڻ كنھن ڏھاڙي،

9كافي

!آء ويندي پنھل جي پار، ميان، ٿكيس كين ٿرن ۾

.مون من گڎي گوندرين، كيچي ٿـيم قرאر .ذאت جتن جي جيڎيون، جيء وڌو آھي جار

.אڻي كاركندي وڃي كيچ ڏي، كنيز .آھي كاڻ قريب جي، وڃڻ مون وڻكار .پرڻ אٿم پنڌ ۾، دوست پٺيء دزكار

.جو آھي، אنھن جي אختيار “سچوء”سارو كم 10كافي

!אڄ אھو ساڳي مون سڃاتو، آھي ٻڑيون ٻاروچو

.אصل الكون آھي אنھن سان، ھن نماڻيء جو ناتو .توאچي ڏٺم אوچتو، پيچ جنھن مون سان پا

.ڦريس ڦيريدאر جان، ڄاڻ نه مون ھيئن ڄاتو .لٿو لحظي ھك ۾، אديون ڙي אورאتو

.تنھن אتون، عشق جنھن سان تو التو “سچو”صدقو 11كافي

!وڃي ڏيھ پرين، ڙي ساٿيو، منھنجو ڏجو سنيھو

.אوھان ٻاجھون سپرين، ڏکيا ڏينھن لنگھن .ويٺا ڏسون وאٹڑين، אڱڻ مان אچن

.ورندي ٿو ڏئي، وندر جي ڀي وڃنكونه .ڏکيا אھي ڏينھڑא، جي پاسي کان پرين .ڀينر شھر ڀنڀور ۾، شال ڀيرو كن

.ويچاريء نه وساريو، جا لڳي ساڻ لكن .سگ سندن “سچو”جيھو تيھو آھي ئي،

12كافي !كيچن جي كڍ كاه، متان ويھين کين وساري

.ڏسندينء ڏونگر چوٹئين، بلوچاڻي باھ .ڦولج پاڻ فقير ٿي، وندر جي وڻرאھ .ساري شھر ڀنڀور جا، الڳاپا سڀ الھ

.متان ويھين ماٺ كري، ڏونگر ڏورج ڏאھ .عرض وڃي كر روبرو، ٻيا ساٿي كيم سنڀاھ .ٻانھي ٿج ٻروچ جي، كو تون سڱ نه ساھ

.كنھن نه صالح “سچو”روح رھي ھت ھوت ريء، 13كافي

!منھنجو، خان ٻاروچل ٻاجھون ٻيو كير پڇي ٿو حال

.تو ريء آھيان يار سڄڻ، ميان، אدאسي אھنجو .جنھين كھين سان پيچ پاتوسين، غرض رکي سو نه كنھنجو .خيال אسان ڏي آھي جنھن جو، آء ڀي سو آھيان تنھنجو .אسان ڄاتو صحيح سڃاتو، عاشق آھين تون אسانجو

.تون كي سھنجو “سچو”درؤن پيھي پاڻ پڇندو، آھين 14كافي

!אکڑين אسرאر، مون کي كو جو كيو، ميان

.אنھن تان ڏيکاريو، كاكيون ڙي كوھيار .تنھين ڏھاڙي كيو، برھ بي אختيار

.ڏونگر ٿو ڏورאئي، چشمن جو چمكار .ناز نيڻن جو سرتيون، ووڙאئي وڻكار

.کي سينگار “سچوء”سوز سڄڻ جو سرتيون، 15كافي

!يار پنھل پيغامي، كڎھن مكو كونه مون ڏي

.روز אزل کؤن يار אوھان کي، منھنجو ساھ سالمي .אوھين نه אيندؤ، אسين אيندאسي، אھا אسانجي אنجامي .پرين ڏسجو وڙ پنھنجي ڏي، آھن عيب אسان ۾

.جان جثي، جان كي، ٿيندي نه طلب تمامي .ن، وينديون سي كين وساميڳالھيون אوھان جون ٻارڻ ٻار

.ڏيئي אسانکي ڦٹ فرאق جا، ٿئين تون يار آرאمي .تان، مڃي آھي غالمي “سچوء”در אوھانجي جي يار

  سچل سائين جو سنڌي كالم 33

16كافي !پوء ھت كيئن كندي، ٻاجھون يار جي آء

.پيرين پوندي پرينء جي، ڳچيء پائي گندي .وھي ٿي وאكا كيون، نيڻن منجھؤن ندي

.ر سندين آھيان، چڱي توڙي منديسڀ پ .جي سرتيون، برھ تھين جي بندي “سچوء”دل

17كافي

!آء وري تون تان ويھ، سڄڻ آء تان تنھنجڑي آھيان

.آھون عاشق جون سڻي، ڇڎ پرين پرڏيھ .پکي پاڄياڻين جي ميان، آء پرين تون پيھ .ھ אصل الكون آھي ئي، ھي ڏאھا تنھنجڑو ڏي

.جوني سپرين، آء ساري ساڻيھ “سچو” 18كافي

گولن جي آء گولي، !خان ٻاروچا، تنھنجي

.آء نه كنديس كڎھين، ٻانھپ ريء ٻولي .سڌ אچي لھ سگھڑي، آھيان سا عيبن אولي

.ھن ڏھارڻ جھڑي كا، لھندين ڳوٺن مون مس ڳولي .سوليسان “سچوء”نانء سائينء جي يار سڄڻ ڙي، كر

19كافي

.ساٿ سالمت آيو، پکي ٻاروچل جو

.ڏينھن فرאق جا لنگھيا אسان تون، مولي سو محب ماليو .ميالپي جو مھر پئي تان، وאليء ورق ورאيو

.وڙ پنھنجي ڏي پاڻ ڏٺائون، ويڑھو ھي يار وسايو .ميرא الھي אڇا كياسي، ھوتن تان نيھن نباھيو

.کي، جو سورن אڄ سڌאيو “سچوء”ڏيو مباركان سڀئي

دאستان چوٿون 1

متان وسارين، ووء ووء كر وندر ۾؛ .جي گوندر گذאرين، سي تو چڱا ڏينھڑא

2 چڱو گوندر غم، جي مون پڇيو جيڎيون؛ .منجھ كشالي كم، آھي ورھ وאرئين

3 گوندر آھي غرض، جي مون سڻو سرتيون؛

.سينفنا سڀ فرض، كري سو سنت 4

گوندر جن گذאريو، كاٿـئون سي لھان؟ .ھكڑي رאت رھان، وڃي ورھ وאرئين

5 گوندر جن گذאريو، كاٿـئون لھان سي؟

.حال پنھنجو ھي، وڃي ڏسيان ڏکن وאرئين6

گوندر جن گذאريو، آء تنين گولي؛ .ھنيڑي ۾ ھولي، ھوندي ڏکن وאرئين

7 سي ئي؛ گوندر جن گذאريو، سور پڇن

.پرھ جي پيئي، تنين مٿي ماٹڑي8

گوندر جن گذאريو، پيھي سي پڇان؛ .אنھن لڳ لڇان، گھڻو آء אٻاڻكي

9 گوندر جن گذאريو، آء پکي تن پيھي؛ .وٹانئن ويھي، وٺان وאس ورھ جو

10 گوندر جن گذאريو، آء تنين گھوري؛ .سدא مون جھوري، آھي ورھ وאرئين

11 گوندر جن گذאريو، منھن تنين مشعل؛

.كا مون پوي كل، אنھن جي אفسوس جي12

گوندر جن گذאريو، منھن تنين مھتاب؛ .سنديون نينھن نوאب، آھن ورھ وאريون

1كافي

!آڏو مان אچن، وو، ڏسي منھنجو حال، ڀلو

.ھو جي كيڑم كاف ۾، كوكان پونن كن .تان رھبر وאٽ رسن كيچڑن جا كاكيون،

.خبرאن ڏکن سنديون، אڳيون پاڻ پڇن

  سچل سائين جو سنڌي كالم 34

.ٻاروچان ٻاجھ پئي، چڱي آء چون .پنڌ كريندي پرينء ڏي، مر پرزא پير ٿين

.پنھنجي ساٿ سان، نماڻي به نين “سچو” 2كافي

!آء ٻانھن جي سا ٻانھي، آھيان عيبدאر، ميان

.ھو مونکي جانيعمر سڄيائي كوڙ كمايم، بخش א .روز אزل کـئون אبد تائين، آھي ڳچيء منھنجي ڳاني .ڏوھ ڏنگايون ڏس نه منھنجون، محب كرين مھرباني

.جي دل سا دلبر، دوست كيو ديوאني “سچوء”كيئن 3كافي

!مون کي نال نئين، ني، אھو كيچڑن جو قافلو، ميان !، ميانאڱڻ شال אچي، ني، אھو سپرينء جو ساٿڑو

.پٺيء ھوت پنھونء جي، ميان، ھلڻ سان ھنئين، ني .پڄاڻان پرين جي، ميان، جند كيئن جئين، ني .وڏي ٻاجھ ٻروچ کي، ميان، אتي چون אئين، ني

.چون سڌير ٿي، ڀلو، پوندي مھر مئين، ني “سچو” 4كافي

!مان אچن אھي كاٿون، مئي ويا جي ماري

رتيون، آھيان אٻاڻي آئون،سپريان ريء س .ويھان سي كيئن وساري

پرين ڏس، وو، پاڻ ڏي، ميان، آھيان ڏھارڻ آئون، .نيندא سي نال قطاري

אچي אسان وٽ سپرين، ميان، אديون ڙي شال אوڏאھون، .مان كو ڏينھن گذאري

آيا قاصد كيچ جا، ميان، אئين سو مونکان אتاھون، .يار سڄڻ توکي ساري

رאت אٿي كري، ميان، جت ويا ھئم جائون، آڌيء .تائون سا نت نھاري

ھاري توسان ھوء جي، ميان، كي جي قول كيائون، .پرين אھي سڀ پاري

ويھين وساري وو אتھين، ميان، ھيء نكار چيائون، .دوست سنڀاري “سچو”

5كافي ڏאڍو جدאئيء جل، ميان، ووء، ووء، ووء،

.ئون ھوت م ھل مون وٹ

.אچي ويھ אکن ۾، پاسي ٿيء نه پل .كيچ وڻن كم كھڑو، ڳالھ سانول אھا سل .مئي کان منھنجا پرين، چوريء يار نه چل .كري كشاال كاف ۾، لڌم كوھيارل

.جي ني ساھ سان، ھيا سي رلـمل “سچوء” 6كافي

كندي سا كيئن قرאر جيڎيون، !جيئڑو جتن سانجنھن جو

.ورھ وאرن کي سرتيون، ويجھو آھي وڻكار

.ٻڑيون، ٻاروچل جو، نينھن لڳم نروאر .محبت ڳڌي نه لڀي، خرچين لک ھزאر

.ڏسنديس אکڑين سان، كاكيون ڙي كوھيار .ڇڎي الڳاپا لوכ جا، عشق كيم אختيار

.کي، ڀينر بره بھار “سچوء”سدא آھي 7كافي

ساڻ،ھالن پنھل تو .ساڻ ھلي تنھنجي گولي گذאريندس

.ڇلي پيس ڇپرين، سڱ ته توئي ساڻ

.كوجھي كاري ھان تنھنجي، پنھل پاڻ سڃاڻ .توري توريندؤ كيترو، محبت وאرو ماڻ

.ساڻ “سچل”توڙ نباھج تون ڌڻي، سھڻا 8كافي

!ڳالھيون ڳڻ تنھنجا يار سڄڻ، مون کي روز رئارن ٿا

جا، باري چاڙھيئي بار سڄڻ، سر تي سوز فرאق .אيڎאنھن نيڻ نھارن ٿا

منھنجو אندر אڌ كيو، جانب تنھنجي جار سڄڻ، .مونکي ماڻا تنھنجا مارن ٿا

پرين پاڙج پانھنجا، جي كيڑء قول قرאر سڄڻ، .منھنجو جيء جيارن ٿا

ماڻھو شھر ڀنڀور جا، مھڻا لک ھزאر سڄڻ،

  سچل سائين جو سنڌي كالم 35

.مون کي ڏيھ کـئون ڏيارن ٿا اصد چون، وو، كيچ جا، تو ھت سار سنڀار سڄڻ،ق

.پاڻ سنڀارن ٿا “سچو”توکي 9كافي

كنھن کي حال چوאن ھي، !אديون ڙي، وאويال، وو

.ڏيرن ڏيئي ڇڎيا، موٹي سور نوאن ھي .مھڻا محبوبن جا، ڏنا پاڻ אوھان ھي

.سکن אتي سرتيون، ڏيان نه سور سنوאن ھي 10كافي

ن دلدאريون،مون کي دوست ڏنيو !جيس آء تان، ني، وو جيڎيون

.ٻاجھ ٻاروچا تو پوي، سڻي ضعيف جون زאريون

.سئيون سڀيئي سڄڻن، عاجز جون آريون .لٿا فلك فرאق جا، آء تا گڎ گذאريون .توکي تان تر جيترو، وאر نه وساريون

.آئيا، جن لء جھونگاريون “سچو”سي ئي 11كافي

ماري،مون کي محب ويو !كنھن در ڏيان ھيء دאنھڑي

.سوز تنھنجو سپرين، كوكان ٿو كاري .ھوت نماڻيء ھن کي، ويھ نه وساري

.نيو پورھيت پاڻ سان، پنھنجي كڍ قطاري .ويو ٻاروچو نكري، عاشق ھيء آزאري

.سگ سنڀاري “سچو”رאتو ڏينھان سپرين، 12كافي

!ڑא، ڙيمون کي آڌر ڏي، ميان، سھڻا ساٿي

.وڃي چئج پرينء کي، حال منھنجو ھي .پريان سندي پار ڏھون، قاصد אچن كي .وعدא پاڙج پانھنجا، جاني كيڑء جي

.ھو جي كيو ڳالھڑيون، ساھ نه وسرن سي .سنگت پانھنجي، نانو ڌڻيء جي ني “سچو”

13كافي !ڏونگر ڇو ٿو ڏکائين، پير پيادين جا، ميان

.ت پنھونء ڏي، تن ڇو روھ رھائينپنڌ كرن جي ھو

.אھو ڏورאپو ٿيندء אوڏאھين، ڇو طالب ٿو ترسائين .ھيئن تو گھرجي عاشقن سان، ميان كا مدد كرאئين

.سان، محبن ساڻ مالئين “سچوء”كر كو ٿورو سگ

دאستان پنجون1

كيچئون آيو قافلو، مون كر پڇيائون؛ .ڻيء تيكرم كيائون، ھن مون نما

2 كيچئون אچي قافلو، مون وٽ ٿيو مھمان؛

ساري ساٿ جو، ھو آرياڻي אڳوאن؛ “سچل” .مولى مھربان، نڌر نماڻيء تي ٿيو

3 كيچئون آيو قافلو، رאت موچاريء روء؛ .مڑيوئي خوشبوء، ٿيو سارو شھر ڀنڀور جو

4 كيچئون آيو قافلو، کڻي کٿوري بار؛

.ٻكار، كيئين سارو شھر ڀنڀور جوھر كنھن ھنڌ ھ 5

كيچئون آيو قافلو، روء موچاريء رאت؛ .سنديء جتن جات، وאسيو شھر ڀنڀور کي

6 كيچئون آيو قافلو، کڻي عطر عنبير؛

.تنھن سرھائيء تاثير، كيو ساري شھر ڀنڀور کي7

كيچئون آيو قافلو، کٿوري کڻي؛ .شھر ڀنڀور کيتنھن جي ھٻ ھڻي، وאسيو

8 كيچئون آيو قافلو، خوب ٿيس خوشحال؛

.چڱو ٿـيڑم حال، پسڻ ساڻ پرينء جي9

كيچئون آيو قافلو، ڀينر منجھ ڀنڀور؛ .ھيء كميڻي كمزور، پر پرينء پنھنجو وڙ كيو

10 كيچيڑن مون كالھ، دم دم دالسا ڏنا؛

.ھي ھي منھنجي حال، جي ويھي ھت وساريان

  سچل سائين جو سنڌي كالم 36

11 شال نه وسرين ھوت، ٻيو سڀ مون وسري؛

.مون کي تائين موت، ھئين אکڑين ۾12

ويم نكري قافلو، آء مٿي رאھ رھي؛ .ٻاروچا ٻھي، ھت ٿي ورھ وسائيان

13 ويم نكري قافلو، ھاڻي كيئن كريان؟ .ويٺي ڏک ڏريان، پرين ريء پرڏيھ ۾

14 ويم نكري قافلو، ڏאڍو ڏيئي ڏک؛

.سک، جو ھيكند ھيس ھوت سان ويٺي ساريان15

ويم نكري قافلو، كائي نه پيئي كل؛ .سيني אندر سل، אٿم آريء ڄام جا

16 ويم نكري قافلو، אديون آڌيء رאت؛ .ٻاروچاڻي ذאت، ڏسان شال אکين سان

17 ويم نكري قافلو، كل نه مون پيئي؛ .حال سندم ھيئي، مان ٻڌي ٻاروچو وري

18 قافلو، آء مٿي رאھ رھياس؛ ويم نكري

.جيڎيون آء جياس، جي منھن ٻاروچي ڏسان19

ويم نكري قافلو، آيل، چپ چپات؛ .ٻاروچاڻي ذאت، مان مون سين كو وڙ كري

20 ويم نكري قافلو، آء پيرين پيادي؛

.ٿئي مون شادي، جي منھن ٻاروچي ڏسان21

ويم نكري قافلو، آء پڻ کڻان پير؛ .ي ويا ڏير، مان ٻاروچو ٻاجھ كريڏک ڏيئ

22 ويٺي ورھ وسايان، كانڌ، אچي لھ كل؛ .جاني تنھنجي جل، منھنجو אندر אڌ كيو

23 منھنجو אندر אڌ كيو، فنا ھن فرאق؛

.مري ٿي مشتاق، كا كر ور ولھيء جي

1كافي !مون ڏي وאڳ ورאئيندא، سرتيون، سگھڑא ٻيلڑא كوھيارא

.کن سامھون، אوري آڻي אڏאئيندאپکا پ

.ڀينر ھن ڀنڀور جا، وري ڀاڻ وسائيندא .سڀيئي ڏسنديون سرتيون، روندي ھوت کالئيندא

.پاڄياڻيء جا پاڻھين، پکا پاڻ پڇائيندא .ڙي، ھوت سان، ھيء غريب گڎאئيندא “سچو”سور

2كافي

!آء ھلي ڏس حال، منھنجو ٻاروچل ڙي، ميان

.روح ۾، تنھنجو خاص خيال رאتو ڏينھان .אوھان ٻاجھون سپرين، ساعت ڀايان سال

.مون تا نماڻيء سان، كر ڀالئي ڀال .سارڻ سكڻ אن جو، مون کي ملك آئون مال

.جو به سوאل “سچوء”مرشد سارو مڃيو، 3كافي

پڇون كين پرن، ميان، حال منھنجي جون خبرאن، !ساٿيو ڙي، پانڌيو ڙي

.آھي ٻاجھ ٻروچ کي، مٿي معذورن، ميان

.ساھ سكي ٿو جن لء، سي مون كي سارن، ميان .ھن دم دالسا ڏنا، سرتيون مون ساٿن، ميان

.تون ھت كھڑيء ڳالھ ۾، تو ھت ياد كرن، ميان .تون جنين جي آسري، سي تو كٿي ڇڎن، ميان

.سنگت پانھنجي، مان غريب گڎن، ميان “سچو”

4في كا !كيچي ويڑم كالھ، آء ٿي ورھ وسايان

.مان نماڻيء ھن جي، سگھي لھن سنڀال .ڀينر آھي ڀنڀور ۾، جيڻ منجھ جنجال

.جن لء ڏونگر ڏوريان، سي ئي ڏسان شال .آء پيادي نه پڄان، ڏאڍא كاف كشال

.مون جياريو جيڎيون، سندن خوאب خيال .پرين، ڀالئيء جا ڀال كن س “سچوء”ساڻ

  سچل سائين جو سنڌي كالم 37

5كافي !ٻاروچي لؤن الئي، وو ميان، كوھياري لؤن الئي

.ڳالھ نه ڳرھڻ جھڑي، ڏאڍي سور سالئي

.سرتيون مون سان سور ۾، ڀينر كا نا ڀائي .ھير وڻي سا ھانو کي، ڏאنھن عجيبن آئي

.آھي سچائي “سچو”سر ڏيوڻ سڄڻ کي، 6كافي

اكيون كوھيارא،אھي ك !אڄ אڱڻ منھنجي آيا

پيھي پاڻھي آئيا، جن ڏور ٿي ڏسايو؛

ھٿـئون جنين ھنيڑو، אديون مون ٿي کسايو؛ .جن جي كارڻ جيڎيون، مون ٿي پانڌي پڇايا

ھيس جنين كاڻ آء، آيل אٻائون؛ دل ۾ دردمنديء جي، وڏو ورھ وڌאئون؛

.، אھي مولى مالياپوٿيون پٹايم جن لء وعدא پانھنجا سرتيون، אھي پاڻھي پاڙيائون؛

نماڻيء جي نجھري، אچي پکا אڏيائون؛ .אنھن كارڻ كاكيون، مون ٿي ورھ وسايا

كرم كيائون پانھنجو، ھاڻي حال ڏسي ھيئي؛ وאئي فلك فرאق جي، ھاڻي وچؤن ئي ويئي؛

.ڏאياگڎيو سڄڻا، جنھن ٿي كانگ א “سچو” 7كافي

!مكا دالسا ڏيئي، ري سڄڻ مون ڏي

.دوستن دلدאريون ڏنيون، حال ڏسي تان ھيئي .پسي عيب אسان جا، مھر پنھونء کي پيئي .وريو ورق وصال جو، وאئي ھجر جي ويئي .ماريون مالقات جا، وس كيا ھم كيئي

.سي ئي آئيا، جيء گھريا ھم جيئي “سچو” 8كافي

!ھنجو سڱ، تان پنھل توئي ساڻآھي من

.آء אوري تون وڃ نه پري، ساھ وٺي وڃ ساڻ .ھوت جي ني ھلڻ جو، كو نه پيم אھڃاڻ .ڇلي پيس ڇپرين، سڱ پنھل تنھنجي ساڻ

.لڳو آھي دل کي، ٻاروچل تنھنجو ٻاڻ .جو يار אوھان تئون، كوڙين ٿئي قرباڻ “سچوء”سر

9كافي

!אندوھي، تنھن ٻاروچي کي ٻاجھ پوي جنھن جي آھيان عشق !آء حال چونديس روئي، تنھن كوھيارل کي كھل پوي

.سا نه ڇڎيجو ڇپرين، جا لعلن تو سان لوئي .پريان سندي پار ڏنھن، قاصد אچي كوئي .سوئي אيندم سپرين، جانب جيء جو جوئي

.پورھيو كنديس پرينء جو، ڳچيء پائي אوئي .سڃ جا، حب توئي سان ھوئيسمر ٿيڑم

.אکيون عجيبن ڏي، بيٺيون جھڑ جھوئي .سگ אوھان جو، پور وڌא جنھن پوئي “سچو”

10كافي

!آء אوھان تون گھوري، אڙي كيچيو، ساڻ نيجو

!رאتو ڏينھان روح کي، آھي אوھان جي جھوري، אڙي كيچيو !دאئم وڌيو دل کي، ھن ڏکن جي ڏوري، אڙي كيچيو

!يھان ويھڻ نه ٿئي، ڏאڍي سا اليو لوري، אڙي كيچيوو !كرڻ مناسب ناھي تان، ساڻ ضعيفن زوري، אڙي كيچيو

11كافي

!مون کي ھيئن نه ڇپر ڇڎ، ميان، אڙي ڀلو پنھل يار

.پرين پاڄياڻي پانھنجي، گولي گولن گڎ، ميان .تون تان صاحب سپرين، ھيء ڏھارڻ ڏڏ، ميان

.وھان جي آھيان، ھؤن ھؤن ھڎ، ميانآء א .تنھنجي صاحب سپرين، شال نه سكان سڎ، ميان

.جايون جانب پانھنجيون، אکڑين ۾ אڏ، ميان 12كافي

.كندي، آء كوھ رھي رھي، جيڎيون ھت ھوتن ريء

.אندر ورھ وٿاڻ كيا، لؤن لؤن منجھ لھي لھي .س كيچ كھي كھيڇڎي شھر ڀنڀور کي، ويندي

.كونھي منھنجو كوھيارل ريء، سرتيون ھت سھي سھي .قول پاڙيندو ني پانھنجا، ٻاروچل ٻـھي ٻـھي

.گڎيم ساٿ جا، پنڌن منجھ پھي پھي “سچو”

  سچل سائين جو سنڌي كالم 38

13كافي .آء كي تان אوڏي آئي، جھاڳيا مون سي جبل جال

.تون ڏي كائي ، كل א لڳ“كيچ كاٿي ٿيو”سل ساٿي

.אوٺي אدא ڙي ٻڌيئي كا، وري ورڻ جي ھيڎي وאئي .شھر ڀنڀور ڏي ڀيرو كندא كو، ڏאڍي אسان سان ھوت الئي

.ڙي، ميان، جاني אچي ٿو رאت جائي “سچو”אڱڻ تنھنجي، سڻ 14كافي

ٻانھڻ ڙي پرڏيـھي، ناھي אيذאئڻ توکي؛ !ناھي وאجب پرڏيھي، אدא، אيذאئڻ توکي

.ڏيندء ڏورאپو يار אسانجو، وٽ توئي جي ويھي

!پير ڦيھين ٿو نت نماڻيء جا، ڳالھ كريان ٻي كيھي .ھيء אميد، وو، ھئي نه تو ڏنھن، جبل كيئي مون سان جيھي

.אسان سان، ڳالھ كنديس ھت تيھي! جيھي كندين كوھ .سڃاتو سنگ توئي کي، آھي عادت تو אيھي “سچو”

15كافي

.كيم ھزאرين، مان ٹكن مون وٽ رאت حيال

.كرھ قطاري ھليا، بودא پالڻي پرڀات .آء ستي ھو ھليا، توڏن جي كيئون تات .سور ڏنائون سوکڑيون، ڏک ڏنائون ڏאت

.سوغات “سچو”پرين ساري موكلي، ڏאنھن

دאستان ڇهون1

مون کان ٿئي نه پنڌ، آري ڄام אچيج تون؛ .، پاڻ ئي ڌאري سپرينھاڻي ڏي مون ھنڌ

2 آريء جي אچڻ جو، روز نھاريان رאھ؛ .آڻيندس א، مون سر صدقي كيو

3 آري אچين شال، نماڻيء جي نجھري؛

.ھي مون ڏسي حال، كرين غور غريب جو4

گھڻا ڏينھن ٿيا، مون ڏوريندي ڏونگرين؛ .جي مون سڎ كيا، سي ٻڌي ٻاروچا ورين

5 ورين، ھن عاجز جون آھون؛ٻڌي ٻاروچا

.درد ڀري دאنھون، كري ٿي، كافن ۾6

جي منھن ٻاروچي ڏسان، تا سڀئي ٿينم سک؛ .ڏور ٿين مون ڏک، پسڻ ساڻ پرينء جي

7 كر ٻاروچا ٻاجھ، ھن مون نماڻيء تي؛ .ويٺي وجھان وאجھ، אوھان جي אچڻ لء

8 يان؛مون ھٿان پيئي، ڏوھ نه مٿن كو ڏ

.حال چوאن ھيئي، ھلي ھوتياڻين کي9

ھن ڏکيء کان ڏير، وجھي وٿ وڏي ويا؛ ڏورڻ ھاڻي آئيا، سرتيون سڀ سمير؛

.پڇي لھان پير، آيل אوٺارن جا10

אٿي ويا אوٺار، کڻي ساٿ سويل جو؛ ھاڻي אديون آئيا، ڏورڻ مون ڏونگار؛

.ونء سانٻيا ڀي ھوت ھزאر، منھنجو پيچ پنھ11

منھنجو پيچ پنھونء سان، אزل الكون آھ؛ ھاڻي ويھڻ ڇاھ، ڀينر ھن ڀنڀور ۾؟

12 كريان كوه ڀنڀور ۾، پنھونء پڄاڻاء؛ .سوز چکايو ساء، ويھڻ مون وھ ٿيو

13 كريان كوه ڀنڀور ۾، ور بنا ويھي؛ .جيھي جي تيھي، آء تان سندن آھيان

14 پڄاڻان پرين؛كريان كوه ڀنڀور ۾،

.وאر نه سي ويھن، جنين مٿي مامرو15

كوه كريان ڀنڀور، ھاريون بنا ھوت؛ .مون تان تائين موت، ووء ووء ھڎ نه وسري

16 گولن گڎ گذرאن، كاكيون، كنديس كيچ ۾؛

.آريء ٿئي אرمان، مان ڏسي حال حقير جو

  سچل سائين جو سنڌي كالم 39

17 ن؛چڱي پنھونء چت، سدא آھي سرتيو

ھوت بنا مون ھت، كريان كوه ڀنڀور کي؟18

شال نه وسرين تون، لوכ سڀوئي وسري؛ .مطلب אھو مون، جو پاڻئون پري نه كرين

19 ور م وساريج، ھيء تان سنديو آھ؛

وڃي كيچ وڻن ۾، ھيء سڌر ساريج؛ .تيتر م ماريج، جيتر توکي نه مڑאن

20 وכ لذت؛ساري شھر ڀنڀور جي، ڇڎي ل

تو ريء ڏئي كونه كو، ماڻھو عام عزت؛ .ٿئي ساھ صحت، جي ٻيھر ٻاروچا אچين

21 كيو كميڻيء كچ، جو ستي سويلي رھي؛ אنھيء جي אفسوس سين، كيو محبت مچ؛

.پنھون ڄام پرچ، ناميا نماڻيء سان22

ٿيون ھن ھٿاء، كيئي مورאئون منديون؛ اڻ ڏي، آسڻ منھنجي آء؛پنھون ڏسي پ

.سانول توريء ساء، אچي ماڻھن كين ڀنڀور جي23

پنھون پنھون ٿي كريان، آء پڻ پنھون پاڻ؛ .אديون ٿيس אڄاڻ، جو كين پروڙيم پاڻ کي

24 جان پروڙيم پاڻ کي، تا آء پنھون آھيان؛

.ٿيا “تم”كنھين طرف كاھيان، جو طرف مڑئي 25

، تان پنھون پاڻ ئي آھيان؛پيھي پروڙيوم پاڻ ئي منجھان پاڻ کي، ھيء پڑالء پيوم؛ .صحيح كن كيوم، ته غير گمان אٿي ويا

26 كج صبر، مٿي خيال کڑو رھين؛ “سچو”

.كينو ۽ كبر، پري كرين پاڻ کـئون27

چٹ ڏني چٹكي، سورن سرس سمير ۾؛ ي؛چوي، ڇوھ منجھون ڇٹك “سچيڎنو”سا سچلي

.جا لكن منجھ لٹكي، تنھن سان حمايت ھوت جي

1كافي !كيچئڑن جي كاڻ، جيڎيون منھنجو جيئڑو جھڄي ٿو

.پريان سندي پار ڏنھن، א אوٺي آڻ

.ڇڎي شھر ڀنڀور کي، ھاڙھي ويندي ھاڻ .روئڻ کـئون جھلن سي ئي، رئن אکڑيون אكاڻ

.جيء وڌאئون جار ۾، ٻاروچاڻي ٻاڻ .و אيندو سپرين، ڀينر منھنجي ڀاڻسگھ

.آء تان آھيان، پريان جي پرياڻ “سچو” 2كافي

!אوڏאھون جي אچن، ڙي جيڎيون، אنھن آء كيئن نه سڃاڻان

.پريان سندي پار جيون، كيھون ڳالھيون كن .مون ھن نماڻيء کي، دالسا ٿا ڏين .ساھ منھنجو سرتيون، نيو نياپن

.اكيون كيچيئڑنھي بت بيرאڳي كيو، ك .ڇو نه سڌير ٿين، تو ھت پاڻ پڇن “سچو”

3كافي

!ڀڄي پاھڻ ٿي پاسي، متان ڏאڍو ڏک پويئي

پنھونء سندي پار ڏي، אسين تان پنڌ پياسي، .ترس אھو مان ٿئيئي

ڇو ٿو سمھين پير مئيء جا، אڳھين نينھن نياسي، .ڏک ويا ڏير ڏيئي

وندر جي אسين وياسي، جو، “سچوء”سڻ ڙي ڏونگر حال .چڱيان پاڻ ئي ھوت چوي ٿو

4كافي

.دوست دالسو ڏجي، ڏאھا ڏکوين

.אول الئي پوء نه ڇنجي، پرت نباھي نجي .پرجھي ڏسج پرين پانھنجو، ھيئن نه كا ڀل كجي .ڳالھيون تنھنجيون يار ٻاروچا، رאتو ڏينھان ھن ھجي

.چي ٿجيوره وאرن سان يار ڏھاڙي، ڏک ڀائي א .قاصد אيڎنھن جا چون אئين مون، ھوت אيندء אڄ אجھي

.ڏنگاين ڏي ڏس نه منھنجي، سڀ אوھان کـئون ٿو سجھي .فاالن ويٺو وجھي “سچو”אچڻ كارڻ ھوت אوھانجي،

  سچل سائين جو سنڌي كالم 40

5كافي وندر آء ويندياس، وٺي אھو سوز سڄڻ جو،

!وٺي אھو پور پرينء جو

.يندياسپيرن אتي پرجي، ڳوڙھا ڳاڙ .كاڻ كوھيارل كاكيون، جھوال جھليندياس

.آھن ۽ دאنھن سان، كرڳل ڳاڙيندياس .ٻاجھون ٻاروچل جي، ساڻيھ ساريندياس .پنھون وٺي تان پاڻ سان، אديون آڻيندياس .پاڻ پنھنجو پور مؤن، چنجن چاڙھيندياس

.سر پنھنجو سرتيون، گھوريون گھوريندياس .، لوء ڏي الڙيندياسوٺي مھار مين جي

.ٻاجھون سوز جي، ٻيا ورق وאريندياس “سچو” 6كافي سگھو آڻي א، مون کي ميڑين א،

!وو ميان ٻاروچا

אنھن كارڻ كاكيون، وجھان وڇاڻان؛ .سانول پنھنجو سرتيون، سو ۾ سڃاڻان

ٻيھر شھر ڀنڀور ۾، آڻين אلـھي؛ .الحيپيرين پئي تن کي ٿيون، پاڻ ئي ص

אوڏنھن آڌيء رאت جا كانگل אڏאيان؛

.جي پري آھيان تن کـئون، تان ڀي سندين سڎאيان

كڎھن مكو كونه كو پرين پيغامي؛ .אصل الكؤن אن جو آھي ساھ ته سالمي

كڎھن אيندم سپرين، ٿي پوٿيون پٹايان،

.سوאلن سان אھي ويندא ورאيان “سچو” 7كافي

!ن، ڙي، אنھن کي كيئن نه سڃاڻاجي وٺي حب وڃ .ڇڎي الڳاپا لوכ جا، پريان پنڌ پون

.ڏونگر سي ڏورينديون، محبت جن کي من .آيل عاشقن جون، كوكان پيڑم كن .אديون ھن אروאح کي، تاسف ڏنو تن

.صدقي אن تان، جي وٺي درد وڃن “سچو”

8كافي !متان ڏورאپو كو ڏيو، ڙي ساٿيو، مون کي

.ھيء كنيزכ ملھ خريدڻ، كيئن مٿئون مون ٿيو .حرف אسان تي آھي אصل کـئون، ويسر ۾ ويو

.كوٺي پانھنجو، پاڻ قريبن كيو “سچو” 9كافي

!منھنجو سڱ نه سياپو، كاكيون كيچ ڌڻين سان

.ھتؤن ھلي אتھين، آء نه كنديس، ڙي، كاپو .وٻانھي خان ٻروچ جي، ٿيس الھي الڳاپ

.شال نه ڏکيء کي ڏين، كنھن ڏوھؤن ڏورאپو .جيڎيون ھن مئيء جو، آھي جانب جياپو

.سڄڻ سان كندو، منھنجو مولى ميالپو “سچو” 10كافي

!يا ٻيلي ڙي، متان مون کي ھت ڇڎين

ھيء نماڻي عشق אوھان سان، .ھيء محب ٻيلي ڙي، پاڻ غريب سان گڎين

كنھن در ڏينديس دאنھڑي، .پيارא پرين ٻيلي ڙي، آڻي پکا אوري אڏين

جي، وو، سڌ سڄڻ سائين، “سچوء”لھ .ساجھر سويلي ڙي، يار تون אيندين كڎين

11كافي

كنھن لڳ ڏونگر ڏوريان، جيڎيون ڙي؛ .محب آھي منھنجي من، ميان

.، كاكيون كجو ھي كن“אنفسکم אفال تـبصرون يو ف ”

.وسان، پري تون ڦولين، אوالنڀا ھي אچنאسين ت .پاڻ سنڀالج پانھنجو، پرين אئين چون .אھڑيء אوڏאئيء ۾، ورھي مينھن وسن

.سي ئي پري پيا، جدא ڄاتو جن “سچو” 12كافي

مون کي ماريو مونجھاري، ووء ووء؛ .سانگي مون سي ئي كيا

  سچل سائين جو سنڌي كالم 41

.سوز تنھنجو سپرين، ھت كوكان ٿو كاري .אنھيء ٻاجھون سرتيون، ھيء گوندر گذאري .ڏאڍي ذאت جتن جي، جي عاشق ويا آزאري

.وندر جي وڻن ۾، ٿي كيچي نھاري .سپرينء کي، تون ويھ نه وساري “سچو”

13كافي

!گولي مان سڎين، אنھن جي ني آھيان، جيڎيون ڙي

.پکا پکن سامھون، אوري مان نه אڏين .ڇپر تان نه ڇڎينآريجا عاجز کي،

.ٻاروچان تا ٻاجھ پئي، گولي ساڻ گڎين .ھون ھميشه مون پرين، لحظي تان نه لڎين .אصل الكون آھيان، ھنئين آئون ھڎين

.پاڻ سندين “سچو”אڻ ملھ ٻانھي آھيان، 14كافي

!ھتؤن אٿي تنھنجا ھوت ويا، تون تان ڀي نه كوشش كرين

.ڻي، ٻڌيون سي ڳالھيون كرينپير پٺن تون نه ک .توکي تان نه ترسائيو، پاڄياڻي، پنڌ پرئين

.אٿي كر پنڌ پھاڙ جا، متان تون پوئتي ورين .پڇج سپرين، ميان، متان تون تان ٺرين “سچو”

15كافي

!پنھنجو كيو، ھي تان پنھنجو كيو، مون کي يار پنھل كوٺي

.وڙو ويودوست گڎيو دلجاء ٿي، وچؤن سارو وڇ .آڌر ٿي אروאح کي، جيڎيون ڙي، منھنجو جيئڑو جيو .رھجي אچي يار سان، ڏאھيون ڙي، אھو ڏسڑو ڏيو

.אڱڻ آسروند جي אچي، ميان، اللن پاتو ليو .جو سرتيون، نيڻن سندي ناز نيو “سچوء”ساھ

16كافي

ٻانھن جي آء ٻانھي آھيان، !ٻاروچي جي ذאت جي

.يڎيون، دوسن جي ديوאني آھيانكيم جھليو مون ج

آء كنيزכ ملھ خريدڻ، شاھن جي كا شاني آھيان؟ .אٺن אوٺارن تؤن، كوڙين آء قرباني آھيان

.جي مون پڇيو جيڎيون، سورن ۾ ساماني آھيان .کـئون سرتيون، محبن جي مستاني آھيان “سچوء”پڇو

17كافي

!س، آء ور وאڳ ورאئيتو ريء ڳالھڑيون كنھن سان كندي

.وאٽ نه وندر جي لھان، وڌيس مونجھ منجھائي .سك تنھنجي سپرين، ڏونگر ٿي ڏورאئي .ھيكاندي ھيء حب ۾، ويٺي ورھ وسائي .طعنن شھر ڀنڀور جي، وڌم تن تپائي

.سندو سڎאئي “سچو”جيھو تيھو سپرين، 18كافي

!ن نه ڇڎيجوٻاروچا پئيو ٻاجھ، ڇپر مون کي ھيئ

.مھر نه الھيو مون پرين، مٿان ھن محتاج .آھي ھن عاجز جي، تو تي اللن الج

.ھيء پٺيء پئي تنھنجي، منجھؤن ساري رאج .ڳچيء پائي كپڑو، אت كريان אيالج

.پورھيو كنديس پرت جو، ھٿين كنديس ھاج .گھوريان گھوٽ אوھان تان، سڀ مڎيون ۽ ماج

.وجھي ٿو وאجھ “سچو”وھان جي ته אچڻ لء، א 19كافي

!ھيء نماڻي نال نجو، אدא ڙي، אوٺيو

.ھيء كميڻي كوڙي، برھ كئي بيحال .پٺيء אيندي آنھن جي، جيھي تيھي حال .پرين نيندא پاڻ سان، ڀال پنھنجي ڀال

.אوھان ٻاجھون سپرين، جيئڻ آھي جنجال .سگ سنڀال “سچو”ئي، ٻاروچا تان ٻاجھ پ

20كافي

!ٻاروچا ميان، ھيئن نه ڇڎجو، ھيء نيو نماڻي ساڻ

.سڌ تھين کي سوز אنھيء جي، جنھن لڳو ٻاروچاڻو ٻاڻ .ٻانھي گولي تانھن جي، پنھون پاڻ سڃاڻ

.پرين ڏسج پاڻ ڏي، آھيان آء אڄاڻ .کي سپرين، سندو نينھن نياڻ “سچوء”بخش

  سچل سائين جو سنڌي كالم 42

ستوندאستان 1

توڙي ماڙ نه مون، سڻ منھنجا سپرم؛ .مون کي گھرجين تون، لوכ رٺو ئي گھوريو

2 عمر אجائي گذري، وھي آيم ھيء؛ آء سٻاجھا سپرين، پرور كارڻ پي؛

.جيئڻ كونھي جي، كا ور ويچاريء ور كيو3

عمر אجائي گذري، אڇا ٿيا אظھار؛ و سپرم، رئان زאرو زאر؛زאريون كي

.مٿم آھي ميار، ھوتن حرف نه ھيكڑو4

عمر אجائي گذري، كارن مٹيو رنگ؛ مون نھارڻ نه ٿئي، سانول سارو سنگ؛ .ھن نماڻيء جو ننگ، آھ אوھان تي سپرين

5 عمرאجائي گذري، كئي جوڀن جاڙ؛

طرفين چاڙ؛باال ھن بلور جا، چئني .ٻاروچل جي ٻاڙ، مون کي روھين روليو

6 عمر אجائي گذري، ھوت نه گڎيس آن؛

אھڑي ئي אحوאل جي، ووء ووء آھي مان؛ .ٿئي نه ميلو جان، تان ساھ نه وڃي سرتيون

7 عمر אجائي گذري، ھھڑو ٿيڑم حال؛

كنھن سڻايان سرتيون، אندر جو אحوאل؛ .אلحال، كندو غور غريب جوآرياڻي

8 مٿي رאھ رنجور، ويچاري وאكا كري؛ سگھي ويندي نكري، ھوتياڻين حضور؛ .موٹي ھڎ نه مور، پسڻ ريء پرينء جي

9 جان مون مالن ھوت، تيسين تائين نه مرאن؛

.مادر تائين موت، אھو אٿم آسرو10

ي؛وندر جي وڻن ۾، كري وאكا ويچار .جا محبوبن ماري، تنھنجو موٹڻ مس ٿئي

11 وندر جي ئي وڻن ۾، زور كري زאري؛

ڇڎي ويا ڇپرين، ڌوٻڻ ھيء ڌאري؛ ھك وאچوڙא وאٽ تي، ٻي وسي ٿي وאري؛

.برھ آھي باري، ھي ھي ھوتياڻن جو12

وندر جي ئي وڻن ۾، زور كري زאريون؛ ھي ويس ھاريون؛نيال نير אکين مان، ھاڙ

אديون آريء ڄام جا، ويا روڏא رئاريون؛ .ھن مئيء کي ماريون، ھوت وڃن ٿا نكريا

13 وڃي كيچ وڻن ۾، ٿئين كوھيارل قرאر؛

.يا کڻي مئيء کي مار، يا پرين ني تون پاڻ سان14

وڃي كيچ وڻن ۾، ٿئين سانول سک؛ .ئينھيء ڏکوئي ڏک، وجھي گوندر ۾ و

15 وڃي كيچ وڻن ۾، تون خاصا ٿئين خوشحال؛ .ھت ھيء نماڻيء حال، مان وري كو وڙ كرين

16 وڃي كيچ وڻن ۾، كامل ٿئين قرאر؛ .ويچاري م وسار، جا אجھي آھي אنھنجي

17 وڃي كيچ وڻن ۾، ٿئين جانب جاء؛

اء؛ھو جي אوري كيچ کـئون، سي مون لك لنگھ .پنھنجو پاڻ پساء، نا ته ٿي دوست دم ڏيان

18 كاكيون كيچ وڻن مئون، ھير אچي جا ھي؛

.سا پي، ھن مونکي אڄ مالئيو! پاڙيچون19

كاكيون كيچ وڻن ڏنھن، ھي جو وאء وريو؛ .سندو ساھ سريو، مطلب سارو من جو

20 كاكيون كيچ وڻن ڏنھن، وري وאء وريوم؛

.كاڄ سريوم، ڄڻ ھاڻي گڎيس ھوت کيسارو 21

ھو جا كيچ وڻن کي، وڃي لڳي وאء؛ سا وري شھر ڀنڀور ۾، אچي سرد ھوאء؛ .جانب تنھين جاء، سا جيء אنھيء سان ھلي

  سچل سائين جو سنڌي كالم 43

22 ھو جو كيچ وڻن مئون، אچي وאء وري؛ سو مونکي محبوبن جي، ڏئي خبر کري؛

.نھن ڏسانوڃان تا م مري، جان ٻاروچي م 23

ھو جو كيچ وڻن مئون، وريو אچي وאء؛ .ماريون تنھن مٿاء، ھيء سر كيان صدقي

24 ھو جو كيچ وڻن مئون، وאء ته آڻي وאس؛

.ھيء سر سارو ساس، كوڙين قرباني كريان25

ھو جا كيچ وڻن مئون، ھاريون אچي ھير؛ .ڃن مون ڏکڑאٿئي صحت منجھ سرير، ڏور و

26 ھو جا كيچ وڻن مئون، ھاريون ھير אچي؛ .تنھن سان من مچي، محبت ۾ محبوب جي

27 ھو جا كيچ وڻن مئون، אچي ھير ھلي؛

.سا ڀينر آھي ڀلي، جنھن سان ساھ سڌير ٿئي28

ھو جا كيچ وڻن مئون، ٿي ھير אچي ھاڻي؛ .سان אڄ مالئيوتنھن آرياڻي آڻي، ڄڻ مون

29 ھو جا كيچ وڻن مئون، אچي ھير ھلي؛

.تنھن ساري ڳالھ سلي، پريان سندي پار جي30

ھو جا كيچ وڻن مئون، لڳي تيز تنوאر؛ .سندي پريان پار، تنھن ڏنا دالسا دل کي

1كافي

نينھن نھوڙي آھيان، !ھاڻي جيڎيون كاڏي وڃان

.ينء جو، عشق אالرو אڃانپنڌ پري ٿيو پر

.كتڻ وٹڻ نه ٿئي، چرخو ڦيرאئي ڀڃان .پرين نايون پٹ ۾، عشق سنديون سي ڄڃان

.نه مصلحت مڃان “سچو”موٹڻ وאري كڎھين،

2كافي ھئان ٻاروچي نال، وو نال، !پلك نه پري پرينء کـئون

.ورھيه ويڑم گذري، ھي ھي ھھڑي حال، وو حال

.ڄن تنھنجي سوز جي، كريان كنھن سان ڳالھ، وو ڳالھسا .ٿي گذאريان ڏينھڑא، تنھنجي خاص خيال، وو خيال .پٺيء لڳل پانھنجي، پنھون سائي پال، وو پال

.جو صدقي، آھي אتون آل، وو آل “سچوء”ساھ 3كافي

!گوليء جي گفتار، ٻڌيو ٻاروچن ۾ كا

.نجھ ھزאرکتا كان قريب جا، ھنيڑي م .آء پيادي نا پڄان، سارو ساٿ سوאر .אنھن كارڻ آئيو، رئڻ زאرو زאر

.لڌم پير پنھونء جو، منجھئون گرد غبار .אچي شال ڀنڀور ۾، ٻاروچو ٻيھار

.پاڻؤن ٻانھي پانھنجي، دوست نه كجو ڌאر .ڏي سچ جي، منجھئون، نينھن نھار “سچوء”كن

4كافي

لندي توسان، وو،يار لڳي آء ھ .رھنديس كيئن ڀنڀور ۾

.پاء ركاب پرينء جي، ھي ھي ھاريون ھوسان

.پائي منڈڙא پور مئون، رאھن تي روسان .אوھان ٻاجھون سپرين، ڇاھي منھنجو لوء سان .سورن سھرא سر تي، پارئون تنھنجي پوسان

.ساعت نه رھي، دم ٻاجھون دوسان “سچو” 5كافي

!ن جي آء گولي، ٻاروچاڻي ذאت جيگول

.سمجھي سگھان كينكي، ٻاروچي جي ٻولي .عبث آء ڀي ناھيان، ڳالھ كيس كنھن ڳولي .كري كوھيارل ويو، ھنيڑي אندر ھولي

.روئي אنھن وאسطي، چك كيم ھيء چولي .صدقي تن تـئون، جند جنھين ھت گھولي “سچو”

  سچل سائين جو سنڌي كالم 44

6كافي !منھنجي يار سڄڻ جو، ساٿ سالمت آئيو אڙي אلو אلو،

.אڄ سي אڱڻ آئيا، مون جن لء ورھ وسايو

.אھي گڎ مسافر ھن گڎيا، مون جن لء پنڌ پڇايو .ڏيئي دالسا دل کي، تن ريھي روح رچايو .حال ڀائي אچي سي ٿيا، جن تان چيٹك اليو .وريتيون وصال جو، ھاڻ وאليء ورق ورאيو

.کي ڙي سرتيون، אھو مولى محب ماليو “سچوء” 7كافي

!سنديو سار سنڀال، يار مون کي آھي، منھنجا ميان

.مون ھون ڏورڻ نه ٿيا، אال، آھن كاف كشال .אوھان ٻاجھون سپرين، جيڻ منجھ جنجال .كريو فنا فرאق کي، وجھان وאجھ وصال .ٻاجھ ٻاروچا تو پوي، ھھڑא ٿيڑم حال

.روح ۾، جکان الء جمال رאتو ڏينھان .کي سپرين، آھي جي ۾ تنھنجي جال “سچوء”سك

8كافي

تون آء ڙي قاصد آء، ميان، !كا خبر ڏيھؤن کيئن جي

.پرين سندي پار جو، كو لھي אڄ سماء، ميان

.منھنجو ٿئي ھت كينكي، ٻاجھؤن ھوت ھالء، ميان .نملڻ ٻاجھون دوست جي، كندو ورھ وڌאء، ميا

.سمجھين كينكي، אھو אٿئي كو لقاء، ميان “سچو” 9كافي

!آء تان صدقي אن تئون، جي آيا پنھل جي پار

.مكم نياپا نينھن جا، ھوتن ڏنھن ھزאر .محبت محبوبن جي كئي، هنيڑي ۾ ھشكار .وڃي ڏسنديس אکڑين سان، وڻ سندא وڻكار

.کي سرتيون، كيا אندر ۾ אلغار “سچوء”سك

10كافي אوڏאنھن آئين كانگل אدא، لنؤ تون چڱي אڄ الت كا،

كي ھت ھئي محبوبن کي، مشتاق جي مصلحات كا؟

ھيڎي אچڻ جي كا ھين، ڏي تون مون کي تسالت كا، مون ھن نماڻيء وٽ אتي، رھندא אچي ھت رאت كا؟ ٻي تان ھوندي ھيڻي אدא، ظاھر نه جھڑيم ذאت كا،

!ن پرت جا، ساٿي آندو سوغات كاپيغام مون ڏنھ شب روز عاشق رئڻ ۾، ڄاڻن نه ھڎ ٻي بات كا،

!جاني جدאئيء جيھڑي، آھي نه ٻي آفات كا ھيكند ھئڻ جي ھوت سان، سائين كندم ساعات كا،

، بيھي אھا برسات كا؟“سچو”دلبر ٻاجھون ھكدم 11كافي

!عشق אول آزمائي، كاكيون كيچن جو ميان

.ج، وو، سور سٹاڻا، ٻاروچو ٻوالئيسر تي سھ .صحيح ملندم ھوت حقاني، رאنول مون روالئي

.، ڀول نه كنھن ڀوالئي“سچيڎنا”عاشق صادق سڻ 12كافي

!سانول، سوين ڳڻ تنھنجا ٿي ساريان

.ھيا منھنجي ھنيڑي אندر، سي تان كيئن وساريان .وאٹان אچڻ جون، وو، تانھنجون ويٺي سي نت نھاريان

.אوھان ٻاجھون سپرين، گوندر ڏينھن گذאريان .جھري جھوريء ۾ پيو، ھنيڑو ني ھاكاريان

.سگ در تنھنجي جو، تنھنجي كڍ قطاريان “سچو” 13كافي

!كنھن کي ھي حال چوאن אديون ڙي، وאء ويال جو

!ڏيرن ڏيئي ڇڎيا، موٹي سور نوאن، ھي حال چوאن !ي حال چوאنمھڻا محبوبن، ڏنا پاڻ אوھان، ھ

!سروאڻن کي، وڃي پيرين پوאن، ھي حال چوאن “سچو”

  سچل سائين جو سنڌي كالم 45

14كافي عشق تنھنجي ماري آھيان، !آء אچي ڏي دوست دالسو دل کي

سگھ نه ساريان پنڌ كرڻ جي، ڀلو ميان،

!كيچ وڻن ڏي كيئن كاھيان آء تان ٻانھي تون تان سائين،

!سڱ نه ٻيو كو ساھيان !ميان، تان ڀي نابر ناھيان كم אچي جي ھي سر تنھنجي،

!آء אڻ سونھين سونھين ناھيان، كاڏي كرھل كاھيان !ھوت كرين ٿو ھھڑيون، ميان، אسر ھڎ نه الھيان !אڱڻ آء تون يار پيارא، سڀ ڀاليون ٿي ڀانيان

!چوي آء ڇاھيان “سچو”ورھ אوھان جي كيئي ولوٹيا، 15كافي

!ن، كيئن كرياندل ناھي سا منھنجي وس، ڙي جيڎيو

אنھن אکڑين کي، ناھي ڏسڻ کـئون بس، !ڙي جيڎيون، كيئن كريان

אصل الكون آھيان، پاڙيچون پروس، !ڙي جيڎيون، كيئن كريان

كاكيون آھي نه عام سان، روح ھنھنجڑو رس، !ڙي جيڎيون، كيئن كريان

ٻاجھون ويڑھي دوست جي، ٻي ڳالھ نه لڳي كس، ڙي جيڎيون، كيئن كريان،

جو سرتيون، دوست وٺي كيو وس، “سچوء”ساھ !ڙي جيڎيون، كيئن كريان

دאستان אٺون 1

مارڳ مٿاھون ٿيو، مارڳ چڑھي كير؟ .سا پڇي ساٿ سوير، جائي مارڳ تي مري

2 جي تون مارڳ تي مرين، وڏא طالع تو؛ .سانول ساڳي سو، مٿان تو ھٿ ڏئي

3 ين؛ملھي مارڳ مر، تان تون تنين جي ٿئ .جبل ھار نه جر، אرتو אکڑين مون

4 مارڳ جي مئينء، تان ھئينء ھوتياڻين ھنج ۾؛ .وڃي كيچ سئينء، تان ويچاريء وس كيو

5 مارڳ مرن جي، ور تنين کي ويجھڑو؛ .ھي ھي ھوتن کي، ٿئي אرمان אنھن جو

6 مارڳ مرڻ آھ، گھوريو جيڻ جيڎيون؛

.ر אڳي ٿئينپير نه پوئيون پاء، عاشق م7

مارڳ آھ مرڻ، جيڎيون ھن جيڻ کـئون؛ وس ويچاريء אيترو، كوكان كانڌ كرڻ؛

.ٻاروچا ٻرڻ، ٿيو كم كوھيار جو8

مارڳ مرאن شال، دعا كريجو جيڎيون؛ .ھوت ھھڑي حال، مان مٿان مون ھٿ ڏئي

9 مٿي رאھ رئان گھڻو، كا مون لهن كل؛ .ماڙيون سڀ محل، ويٺي ورھ وسائيان

10 مٿي رאھ رئان گھڻو، آء אوٺارن كاڻ؛

.ھاريون אيندم ھاڻ، ڏک كڍندم ڏيل مون11

مٿي رאھ رئان گھڻو، آء تنھن لعلن لڳ؛ .جت ٻيا ڀي جڳ، منھنجو پيچ پنھونء سان

12 مٿي رאھ رئان گھڻو، كارڻ كيچيڑن؛ .سگھا شال אچن، كرن غور غريب جو

13 كوھياري؛ مٿي رאھ رئان گھڻو، كارڻ

.مئيء کي ماري، وڃ م منھنجا سپرين14

سچو ٻڌي سندرو، لكين كندي لوچ؛ .ٻڑيون لڳ ٻروچ، مٿي رאھ رئان گھڻو

15 אديون آريچن جي، كافؤن پونديم كل؛ .كارڻ كوھيارل، مٿي رאھ رئان گھڻو

16 ھو سياڻا سپرين، عاجز ھيء אڄاڻ؛

.گھڻوآء كوھياري كاڻ، مٿي رאھ رئان

  سچل سائين جو سنڌي كالم 46

17 ھوندي ھوتياڻن جي، ھيء ويچاري وڳ؛ .آء تنھن اللن لڳ، مٿي رאھ رئان گھڻو

18 אندر آڳ عشق جي، ويو ٻاروچو ٻاري؛ .كارڻ كوھياري، مٿي رאھ رئان گھڻو

19 كاف كشاال كيترא، ٿكيء مون نه ٿين؛ .جيڎيون كاڻ جتن، مٿي رאھ رئان گھڻو

20 ون نه كيا؛كاف كشاال كيترא، كڎھن م

.وٹؤن ھوت ويا، کڻي ساٿ سويل جو21

كاف كشاال كيترא، پڄن مون نه ھٿاء؛ .אچ آرياڻي آء، ٿي وسيلو وڻكار ۾

22 كاف كشاال كيترא، پري آھن پنڌ؛ .رويون چمان رند، آيل אوٺارن جا

23 كاف كشاال كيترא، مارڳ آھ منزل؛ .آھ كوھيارل كل، ناميا نماڻن جي

24 كشاال كيترא، ھزאرين فرسنگ؛كاف

.نھاري ڏي ننگ، كر ور ويچاريء جي25

كاف كشاال كيترא، كوڙين آھن كوھ؛ مون کـئون جھاڳڻ نه ٿين، ركؤن ڏאڍא روھ؛ .تنھنجي پڄان توھ، نا ته ناھم حال ھلڻ جو

26 كاف كشاال كيترא، آھن جال جبل؛ .لھ كميڻيء كل، ٻاروچا ٻاجھ كري

27 ال كيترא، دقت אئون تصديع؛كاف كشا

.אچي پھچج پي، مون ھن نماڻيء تي28

كاف كشاال كيترא، كڎھن كين كيام؛ سلھاڙي ساٿ سان، کڻي ھوت ويام؛

.ووڙڻ وڻ پيام، قسمت سانگي كيچ جا

29 كاف كشاال كيترא، مارڳ مٿاھون؛ ڇوريء کي ڇپرين، ڇڎي وئين ڇاھون؟ ؛توکي كري سپرين، دردمند دאنھون

!تون אچج آڳاھون، نا ته ٿي دوست دم ڏيان30

كاف كشاال كيترא، جت جانارن جايون؛ غفائن غارن ۾، אت بيحد باليون؛

مانديء کي مارڻ لء، نكتيون ننايون؛ .مون سر تي سھايون، سڀ آريء سندي عشق ۾

31 كاف كشاال كيترא، بر وڏא بئبان؛

كھدאن؛النگھا ھك لكن جا، ٻيا كوھن ۾ אڳيان ڏينم كينكي، ھلڻ ھي حيوאن؛ .آء آرياڻي אڳوאن، ٿر مون نه ٿيلھيو ٿئي

32 كشالي مؤن كم، ٿوري ڏينھن مؤن ٿئي؛

.سوز گدאز ۽ غم، رھبر ٿيندو رאھ ۾33

قدر منجھ كشال، مون تان لڌو جيڎيون؛ .وڌي وٿ وصال، يكسان يكايك کـئون

34 ق شكار؛موٹي آيس ماٺ ۾، تان كيو شو

ھي ھن نماڻيء کي، ووڙڻ ٿيو وڻكار؛ .طلب سين تكرאر، كشالي مؤن كم ٿيو

1كافي

.پارؤن تان پرين، جيڎيون، אچن אھي אوالنڀا

.تيلھان ترسين تار ۾، جيلھان محبت ناھي من كيئن چانگار چڑن جي، كوڙي پيڑء كن؟ .سك سچي جن ساھ کي، سي تارؤن نا ترسن

.ون אنھنجون، ڳالھيون ٿيون وسرنكين אسان کـئ .آء אسانجي پار ڏي، ٻيون تان ڏيئي ٻن

.جن آھيئي، سي تان روء رسن “سچو”عشق 2كافي

!كاكيون مون ڏي كالھ، دلبر لکيا دالسا

.אيندא אڱڻ سي تانھنجي، جن لء سكينء ٿي سال

  سچل سائين جو سنڌي كالم 47

.ھجر فرאق جو، وאريو ورق وصال! ھاريون .مون، الٿؤن كل كشال سرھو ٿيڑو ساھ

.كرم كيائون پانھنجو، منھنجي ني ڇاھي مجال .سنڀال “سچو”تر نه ماندو تون ٿئين، لھندء

3كافي

!ديوאني ھن دل كيو، كو دوست دالسو ڏيو

تو ٻاجھون سانول سائين، چئو كير كو پڇندو ٻيو؟ توھون אالجي كيئن سائين، سو وאعدو وسري ويو؟

.رجي سعيو تنھن جو گھڻو، جو پيش אوھان جي پيوگھ .كنھن کي ڏيان ھيء دאنھڑي، ھي برھ بيرאڳي كيو .ھي ھي ني ھھڑو حالڑو، אي يار تان تو ريء ٿيو

.ھيء ساھ منھنجي سرير مؤن، ھي تان تنھنجي نازن نيو .نجھري نماڻيء جي אچي، ھك ڏينھن پاء اللن ليو

.ادي قول تو، مڑني אڳيان مون سان אھوكيو كالھ ھ .چيو’ عبدאلحق‘توساڻ آء، تو پير “سچو”ھوندس

4كافي

!عشق אکين نيئي اليو، مستانن سان

.سر مٿي مون سرتيون، ورھي مينھن وسايو .אلبت وينديس אوڏنھن، پل پاڙيچون نه پايو

.آء كيئن ويھان ماٺ كري، سورن ھت سجھايو .بايو سرتيون، ڳالھ אھائي ڳايوجا سي

.تي سڀ سايو “سچوء”حاصل آہ حبيب جو، 5كافي

!مون کي مھڻا ڏئي، مر كا پارؤن پرينء جي

.ھيء تا حبيبن ري، پياال زھر ٿي پئي .ڏوڙو ڏک مون پرאئيو، ھي دوست جي وئي

.روز پرينء جي پار ڏي، مون کي نينھن ٿو نئي .ٿيو، پٺيء دوست جي پئي “سچو”سارو ئي كم

6كافي

!پائي ڏوھ پنھنجي אندر ۾، آء دوست تو در آئيان

.رאتو ڏينھان پنھنجي روح ۾، تنھنجا سوين ڳڻ ڳائيان .ڏٺ ڏورאپو ٻڌي، آء پلؤ توکي پائيان

.زאريون ضعيفيء مؤن كري، پرين توکي پرچايان .جا تو پڻي پيزאر جي، سا کھ لڱن کي الئيان

.سمجھائيان “سچو”ڳالھ پنھنجي سر جي، توکي سڀ 7كافي

!وڃي شال ڏسان، پنھون، تنھنجو كيچ وאليء وسايو

.אديون אوٺارن کي، آيل، رتيء منجھ رسان .كاكيون كوھيارل کي، آيل، پڄي شال پسان

.وندر جي وאٹن تي، آيل، گوڏن ڀر گسان .ھاريون ھوتياڻن جي، آيل، ويڑھي منجھ وسان

.ڃي كيچ وڻن ۾، آيل، ھوتن ساڻ ھسانو .سپرين سان، آيل، كنديس چاھ چسان “سچو”

8كافي

!ٿيون ورڻ جون وאيون، يار سانگيڑي جون

ھٿ پانڌيء جي، پارؤن پرينء جي، .אھي سي خبرאن آيون

كونجان ھزאرين كيچ وڻن ڏھون، .אسان ڏي يار אڏאيون

אڱڻ אھوئي אسان پرين جو، .ونديون جايونشل جدא نه ھ

كيئي كتابتان پنھنجي אچڻ جون، .مون ڏي سي ھوت ھاليون

ناھن ڳالھيون ھي ڳرھڻ جھڑيون، .ري سوز ساليون “سچو”

9كافي

ھاڻي كنھن سان ڳرھيان ڳالھ، !ھاريون پنھنجي حال جي

.پرين نيندא پاڻ سان، ڀينر، پنھنجي ڀال

.كرڻ عرض عجيب کي، منھنجي ڇاھي مجال .پورھيو كيچ ۾، جي نين نماڻي نالكندي

10كافي

منھنجي ساھ سڄڻ کي ساريو، !ھوء ھوء ھوء مون کي ڳالھ تنھين جي ڳاريو،

  سچل سائين جو سنڌي كالم 48

.אديون آرياڻن جي، وڃي توڏن تونگ تنوאريو .مون من گڎي گوندرين، كيچي كيچ قرאريو

.ھھڑن ھوتاڻن کي، وريتيون نه وساريو .ق אجاريوجيء سچوء جو سرتيون، سندن عش

11كافي

!ڇپر تان نه ڇڎيندين، ڀلوڙي، پنھل يار

.پاڻ سڃاڻي پانھنجو، گولي ساڻ گڎيندين .אڱڻ آسروند جي، آرياڻي تو אيندين .אھو אٿم آسرو، نال نماڻي نيندين

.پکا پکن سامھون، אوري شال אڏيندين .کي، بلوچا، بخشيندين “سچوء”سك ۽ سور

12كافي

!ه ڀنڀور، مون سڱ ٻاروچن سانگھوريو ھي ت

.مرכ تان معذور کي، سندو ھوتن ھور .رאتيان رئان وڏ ڦڑא، ڏينھن سارو ئي ڏور

.آھي آرياڻيء جو، ديوאنيء کي دور .سچو ڳالھ אنھيء جي، شوق مچايو شور

13كافي

ديس אسان جڑي آيو، ٻڑيون، ٻاروچو؛ !مولى سو آڻ ماليو

.ه آن کي، تيلھان ٿيون ورھ وسايوאچڻ ٻاروچي جي كل ن

ويڑھي אوھانجي وسي ٻاروچو، پري ڇو پنڌ پڇايو؟ .אڱڻ אوھان جي آھي سدאئين، گھوري تان پاڻ گھمايو

.آء نماڻي عيبن ھاڻي، پاڻ پرينء پرچايو .جو، كيو سو ھوت سجايو “سچوء”پنڌ ويٺي يار

14كافي

چن ٿا؟سل كي ساٿي، א אچن ٿا پرين אچن ٿا،

طرف אسان جي ھين تياري، پھ אڃا كي پچن ٿا؟ .אديون آتش عشق جا، من ۾ مچ مچن ٿا

.پسڻ كارڻ پرينء جي، نينھن وאرא ھت نچن ٿا .سورھيه كيترא، رنگ אنھيء ۾ رچن ٿا “سچو”

15كافي אھا ڳالھ سڄڻ تنھنجي، كنھن سان آء تان كريان؟

.ت ڏکڑא ڏريانאوھان ٻاجھون سپرين، ويٺي ھ

.ھي سر سارو ساھ سان، آڏو تنھنجي دوست ڌريان .ورھ אوھان جي ھت وساريا، پاڄاڻن کي پنڌڙא پريان

.دوست אوھان ريء ديس אنھيء ۾، سورن جا ٿي سڎكا ڀريان .چوي سپرين، تنھنجي صورت ريء ويٺي سور تريان “سچو”

16كافي !ومنھنجو ھوت پنھونء سان، نينھڑو لڳ

.پرو پيڑم پاڻ مون، ڀينر ڙي منھنجو ڀول ڀڳو .ٻيائيء جو بند پيو، كاكيون ٹوڙيو عشق ٹڳو .مون کي אوڏنھن آئيو، سرتيون سندو ورھ وڳو

.آھي پاڻ سان، جيئن سئيء منجھ سڳو “سچو”پرين

دאستان نائون1

باري برھ بلوچ جو، رڳوئي رאحت؛ .يس ھوت سانساريان سا ساعت، جا ھيكند ھ

2 باري برھ بلوچ جو، آھ مٿم محكم؛ .سندو دوستيء دم، ڇڎيان نه ڇن كھين

3 باري برھ بلوچ جو، آھ نسورو نور؛

رאتو ڏينھان روح ۾، محبن جو مذكور؛ .وڃڻ آھ ضرور، كاكيون كيچيڑن ڏي

4 باري برھ بلوچ جو، ھيڻن جو ھمرאھ؛

.ڏسي كيچ جو روح منجھارون رאھ، كاكيون5

باري برھ بلوچ جو، سدא مون شامل؛ .كيچ ڌڻي كامل، مون کي پور پسائيو

6 باري برھ بلوچ جو، אوندאھيء אوجر؛ .ساٿي آھ سڀر، سو نه ڇڎيندو ڇپرين

7 باري برھ بلوچ جو، אديون سر آيوم؛

چاھون چمي تنھن کي، چشمن تي چايوم؛ .ھنجي نجھريورھ وسايوم، نينھن پن

  سچل سائين جو سنڌي كالم 49

8 باري برھ بلوچ جو، تن کي تقويت؛

.سنديء سور صفت، پڄين نه پر كھين9

باري برھ بلوچ جو، ھاريون ھدאيت؛ .كندو كفايت، پاڻون ڄاڻي پنڌ ۾

10 باري برھ بلوچ جو، سارو سعادت؛

.ھيڻن حمايت، كاكيون آھي كاف ۾11

نڌ عجائب آھ؛پريان سندي پار ڏي، پ .گھوري سر گھماء، مٿي در دوسن جي

12 پنڌ عجائب پرينء جو، سندو پيرن ناء؛ .ھنئين ساڻ ھالء، پاڻ پنھنجو پرينء ڏي

13 پنڌ عجائب پرينء جو، آھ ھلڻ سان حال؛

.نكا قيل مقال، ٻي نا جڑي אتھين14

؛پنڌ عجائب پرينء جو، خاصو ساڻ خيال .فكر سان في אلحال، وڃي پسندينء پرينء کي

15 پنڌ عجائب پرينء جو، سسي پير كرڻ؛ .אنھينء ڌيان ڌرڻ، آھي قدم كيچ ڏي

16 سان كين ھلي؛ “مان”پنڌ عجائب پرينء جو،

.ڇڎي وچ ۾ “مان”سائي چاھ چلي، جنھن 17

پنڌ عجائب پرينء جو، ھلڻ ھك نظر؛ .پر، אھو خيال کڑو رھي پاڙيچي كنھن

18 پٺيء ھوت پنھونء جي، ھيء ويچاري ويندي؛

.سڄڻن نه سينڌي، آء تان آھيان جيڎيون19

پٺيء ھوت پنھونء جي، ھيء ويندي ويچاري؛ .ضعيفه زאري، كندي در دوستن جي

20 پٺيء ھوت پنھونء جي، ھاڙھي كي ھلنديون؛

.جا سور وڃي سلنديون، كشاال كافن

21 پٺيء ھوت پنھونء جي، ھاڙھي ھلنديون سي؛

.جتن אتون جي، سر كرينديون صدقي22

روئي ھارج رت، ھي ھي ھوتياڻن لء؛ .تنھن پوء جيكس جت، مٿان تو ھٿ ڏئي

23 رאھين ھارج رت، كاكي كيچيڑن لء؛ ھو جو ڏونگر ڏאکڑو، ماري پڇج مت؛

جھلي كج جھت؛ ڏאڍيون مھٹان مير جون، .ته پاڻون ڄاڻي جت، ٿئي رفيق رڃن ۾

24 אھي زورئون زور، جي تو محبت من ۾؛ .ڏونگر ڏوريون ڏور، ھھڑن ھوتياڻن لء

25 ھنجون رت ھاريج، تان روھن کي رھسو ٿئي؛

.وאر نه وساريج، ھھڑن ھوتياڻن کي26

ھاريون نه ھارين، אرتو אکڑين مؤن؛ ين، ھھڑن ھوتياڻن کي؟تون كيئن وسار

27 آھي روح رتي، مون سين مون پرين جي؛

.ھڻان لك لتي، ھھڑن ھوتياڻن لء28

آھي كانه אٹك، آيل، عشق وאرئين؛ .ھڻان لتي لك، ھھڑن ھوتياڻن لء

29 وؤڙيندي وڻكار، ٻڌي سندرو سچ جو؛ پنڌ אڙאنگا پٻ جا، قابو نه كوھيار؛

.ر، ھھڑن ھوتاياڻن لءآھي رئڻ زאرو زא30

گولن گڎ گڎيان، پاڻ پنھنجو كيچ ۾؛ .پلؤ تان نه ڇڎيان، ھھڑن ھوتياڻن جو

31 گولئين گڎيندي، پاڻ كميڻي كيچ ۾؛ .كنھن ڇن نه ڇڎيندي، ھھڑن ھوتياڻن کي

32 گولئين گڎيندياس، پورھئي كارڻ پاڻ کي؛

س؛سڎينديا “سائين”پنھنجي تان پرينء کي، .كنھن ڇن نه ڇڎيندياس، ھھڑن ھوتياڻن کي

  سچل سائين جو سنڌي كالم 50

33 ھاريون ٿيس نه ھيئن، جو ننڈ نماڻيء نه كئي؛

ٿيان پيرאڍو تن جي، جت ويڑم جيئن؛ كاكيون ڙي آء كيئن، ھھڑو ھوت وساريان؟

34 سوين ڳڻ سندאن، مان ٿي ساريان سرتيون؛

سگھا ٿيندא سپرين، مون تي مھربان؛ كيئن ماٺ كري، جيء مٿي جوالن؛ويھان

آء كيئن ۾ אرمان، ھھڑو ھوت وساريان؟35

موٹي אيندم شال، ٻاروچو ٻاجھ پئي؛ אٿم آريچن ري، جيئڻ منجھ جنجال؛

.ھي ھي منھنجي حال، ھھڑو ھوت وساريان36

جان جان يكا يك نه ٿيان، تان تان ماٺ نه مون؛ .نه ٿئي “بي چون”بر ، برא“چون”۽ “چرא”

1كافي

!پڇيون كي پرين، حال منھنجي جيون خبرאن، ساٿيو ڙي

ساھ سكي ٿو جن کي، مون کي كي سارن؟ .ھن دم دالسا ڏنا، سرتيون ساٿيڑن

.تون ھت كھڑيء ڳالھ ۾، ھو ھت ياد كرن .آھين جنين جي آسري، سي تو كاء ڇڎن

.ي، مان غريب گڎن سنگت پانھنج “سچو” 2كافي

!پسڻ كارڻ پرينء جي، كيا آگم אکڑين

.ملڻ لء محبوب جي، ٿيون رאتو ڏينھن وسن .جھور نه لھي جھڑ جي، ٿي كڎھين ويڳاڻن

.سدא ساوڻ تن کي، بوندאن بس نه كن .سپرينء لء ٿيون، جھوريء منجھ جھڄن “سچو”

3كافي

!ي كيو ڙي جيڎيون، مون کي درد ديوאنو كيوبرھ بيرאڳ

.پڇو كيم طبيب ٻيا، مون کي نينھن سو نيو .ھاريون אچي אوچتو، پور پرين جو پيو

.אندوھ عشق عجيب جو آھي، ڏکيء کي ني ڏيو

.جو אمر אورאڻو ڏنو، سو تان ساڳي ٿيو .سرتيون ٻاجھؤن سوز جي، آھي جٺن گاڏون جيو

.و ڏينھان روح کي، خيال كيو ھن کيورאت .باقي سچ ٿيو، غير وچؤن تان ويو “سچو”

4كافي

!ٿيون ورڻ جيون وאيون، يا سانگيڑي جون

.ھٿ پانڌن جي پارؤن پرين جي، אھي سي خبرאن آيون .كونجان ھزאرين كيچ وڻن ڏنھن، אھي سي دوست אڏאيون

.دא نه ھونديون جايونאڱڻ אھوئي אسان پرين جو، ج .كئي كتابتان پنھنجي אچڻ جون، مون ڏي ھوت ھاليون

.سي سوز ساليون “سچو”ناھن ڳالھيون ھي ڳرھڻ جھڑيون، 5كافي

!گھڻا وڃي ڏينھڑא اليا، يار پياري، ميان

آء ڙي پانڌي كل كائي ڏي، ھئن אچڻ جا سعيا؟ .وساياאنھن كارڻ رאتو ڏينھان، مون ٿي ورھ

.ڏينھن אنھيء ڏي ڏسان ڏھاڙيون، ھن ٿي كانگ אڏאيا .يار مسافر مولى مھر سان، ساڻ غريب گڎאيا

.سنڀارين، جي אجھي چون אڄ آيا “سچو”ٿورא تن جا 6كافي

!حال منھنجو كونه ھو، جيڎيون ڙي، پنھنجو كرم كيائون .معاف كيائون منديون، ڏوھن ڏي نه ڏٺائون

.אحوאل ھو سائين، پاڻؤن پاڻ پڇيائونجيكو حال .پاڻ پنھنجو پاڻھين، ساڻ غريب گڎيائون

.کي كيئي سرتيون، ٿي دالسا ڏنائون “سچوء” 7كافي

گھوري گھوري گھوري، وو ميان، !جند سڄڻ تو تان گھوري

.رאتو ڏينھان، وو، آھي אوھان جي، سائين، جھوري جھوري .سھڻا، ڏوري ڏوريڳچيء وڌيو عجب جيھي،

.تند نه ڄاڻان، وو، كنھين ھيء، سھڻا چوري چوري .دل کسيائي، وو، لٹ نيتيائي، حاكم، زوري زوري .אول آساني ڳالھ ٿي، پوء كيڑء، سائين، ڳوري ڳوري

.اليو سچ منجھارؤن، اللن، لوري لوري “سچوء”

  سچل سائين جو سنڌي كالم 51

8كافي !ري، سارو شھر ڀنڀورڙي جيڎيون، ھاڻي گھوريو ھوتن

.الھيندא، وو، لطف مان، ميان، ھن ڏکيء کؤن ڏور

.ھي ھاالڻي آن جي، شعلو وڌڙو شور .منت نه منھنجي موٹيا، زאري آھي نه زور .درسن ساڻ دفعي ٿيندو، سندو ھنيڑي ھور

.سندين رאھ تي، ھك جفا ٻيو جور “سچو” 9كافي

!ن سارאنאڄ ھوتن ريء ھت ھاڻ، ٻيا كير لھن مو

قاصد كيچ وڻن ڏنھن، آٿت سگھڑو آڻ، .ٿي روز وجھايان ڦارאن

وجھان وڃاڻا كيترא، قريبن جي كاڻ، .يار ملن شل يارאن

آيون אنھي پار ڏھون، אديون كركاڻ، .كونجن جون ڀي قطارאن

سنجھي صبح سرتيون، ميان ٻاروچي جي ٻاڻ، .کي سنڀارאن “سچو”آھن

10كافي

!و وئين ڏيئي ڏيئي، وو، يار سڄڻ אڄ مون کيڏک وڏ

אوھان ٻاجھون يار پيارل، .حال אسانجڑو ھيئي ھيئي

پرين ڏسيجو وڙ پانھنجي ڏي، .אسان ھٿئون جي پيئي پيئي ياد كريجو ڏينھن אھي ئي،

.ڳالھيون كيو گڎ كيئي كيئي ھو جي كيون ڳالھيون توئي سان،

.ري سيئي سيئي “سچوء”نينھن

11ي كاف !كالھ، אسان تو كيون كيون، يار سڄڻ، ڳجھيون ڳالھيون

.ٿين پرאڻيون كينكي، نت سي آھن نيون نيون

.رھيون آھن روح ۾، چڱيون אوھان جي چيون چيون .كين وسرن ساہ کـئون، אھي تان پاڙڻ پيون پيون

.ساہ سنيون سنيون “سچوء”مٺيون ڳالھيون تانھنجيون، ھن

12كافي تون ته پاڻھي ٿو سائين ڄاڻي، !كيھو حال چوאن توکي ھاڻي

.دل ديوאني كيئي אسانجي، محب אوھانجي ماڻي

.ڏوھن ڏي ڏس كين אسانجي، سائين تون پاڻ سڃاڻي .دردمنديء جي دل توئي سان، אکن אڙאئي آڻي

.كڎھن אسان وٽ אيندين دلبر، ويٺي وجھان ويڃاڻي .و ئي، تنھنجو عشق نه شال אكاڻيجو آھي אھ “سچوء”سوאل

13كافي

!آء آرياڻي אوري، آء دאمن لڳڑي آھيان

.سر پنھنجو سپرين، گھرون آيس گھوري .ھيء كميڻي كينكي، ڏونگر سگھي ڏوري .كا جا تند طلب جي، چت وئين تون چوري .نيو پاڄياڻي پاڻ سان، تر نه رھي تو ري

كيئن پڄي تنھنجي ٿوري؟ سگ אوھان جو، “سچو” 14كافي

!ڏس كھڑيون ڦيريون پائي، אھو لك لكوٹي يار سڄڻ

.غمزي ھن غيرت ٿي، جو عشق لکن سان الئي .علم عقل ويو אڏري، عين عشق جي آئي

.طبل ٻيا سڀ تم ٿيا، جڎھن نوبت نينھن وڄائي .نحو صرف ويو وسري، جاتي پاڻ خيال کپائي

.کي سمجھائي “سچوء”نجي رאز جي، ٿو رمز پنھ 15كافي

אڙي مھر پئي، مون کي يار سڄڻ،

.قدر پيو مون کي كاكيون، ني وو وو، ويڄن وئي .אثر منھنجي درد جو אديون، شال طبيبن ٿئي .ورھيه ويڑא گذري، ھن عاشق آھون كئي .ورھ وھايم جيڎيون، پوئتان پرجھڻ پئي

.جو جئي “سچوء”ھ جي، تان جيء ٻكي ڏين جي ٻاج 16كافي

!آھ عالج نه كوئي، ھن אکن ماري آھيان

  سچل سائين جو سنڌي كالم 52

.كنھن کي سليان سرتيون، حال אھو ئي روئي .ڦكيون ٻكيون لکين ھزאرين، كيون طبيبان توئي

.ناحق ٻڌين پٹيون، كل نه حاذق ھوئي .يويڄ وٺي وڃ وאٽ אھائي، سانول אيندم سوئ

.يار سڀوئي “سچو”دست سڄڻ جي دאرون آھي، 17كافي

نينھن ڏאڍي سان اليوسي، آء تان ھاڻي كيئن كريان؟

.عشق سولو سرتيون، ھت سڀر ڀايوسي .جو ڏنائون جيڎيون، سو تان پلء پايوسي .پڇي אسان جا پکڑא، אديون אجھو آيوسي .ڀينر شھر ڀنڀور جي، ھت طعنن تايوسي

.سر تي، ھاڻي چمي چايوسي “سچو”سوئي 18كافي

منھنجو ھينئڑو ھوتن ساڻ، !كھڑي كريان ٻي آء تان ڳالھڑي

.وندر سنديء وאٽ تي، پرزא كنديس پاڻ .אچي لڳو مون אوچتو، ٻاروچي جو ٻاڻ

.دعا كريجو جيڎيون، شال موٹي مئيء جو ماڻ .ء کي ڏאڻ ويڑو درد فرאق جو، ڏيئي ڏکي

.سو سروאڻ “سچو”אڱڻ אيندو تانھنجي، 19كافي

!كالھ אسان وٽ ويھي ويھي، وو يار سڄڻ، كيو ڳالھيون

سي نه وسرن ساھ منھنجي کي، !ڳالھ كريان ٻي كيھي كيھي

بھر ٻاروچا ٻاجھ پـئي تون، !آء پکي ھن پيھي پيھي

ڏينھن ٻه ٹي چار دوست אسان جي،

!مزن سان دل ريھي ريھير

ھج ھميشه يار אسان وٽ، !پرين نه ٿج پر ڏيـھي ڏيـھي

كيو بيرאڳي ڏينھن تنھن الكون، !جي ويـھي ويـھي “سچوء”دوست

20كافي

يار چڱي تو تان مون سان الئي، !ڙي دلبر، الئي

.دوست دالسي جي دردمندن ڏي، مج كتابت كائي

.جي يار پرين ڙي، ھت وري ٿي وאئي وאئي تنھنجي אچڻ .جا وڻيو دل پنھنجيء کي، كيو سانول سائي سائي

.خبر خوشيء جي پارؤن אوھان جي، אڄ אسان وٽ آئي آئي .سان، ٿيء אچي ڏک ڀائي ڀائي “سچوء”حال ڏسي كري يار

21كافي

!ياسيאجھي آيا، کلي گڎيا سي، جن جي كارڻ پانڌي پڇ

فلك فرאقي، ڏينهن ڏهيال، .אهي سي ئي وسري وياسي

پاڻئون ڄاڻي، سي پيهي آيا، .جن جي كارڻ چال كياسي

אسان ڀانيو ته آرאم ٿيوسي، .ناز نيڻن جي ناگھ نياسي

آيا سي، “سچو”ويڑهي אسان جي .طرف جنين جي قاصد كڍياسي

22كافي

متان تون مونکي ڇڎين، !ڙي سڄڻ جاسونھان

.محبوبن سان نانء ڌڻيء جي، نيئي غريب کي گڎين

.نٿو ڄاڻان ڏينھن אھوئي، ٿيندو אالجي كڎين .كري سڎين “سچو”جڎھن تون حاضر ٿئين حضورين، نانء

23كافي

!كاڻ אچڻ تنھنجي كندي آء، ھت حيال ھزאرين وي

پرچ پرين ڏس پاڻ ڏي، برھ אوھان جي بندي آء، .نھارين، وي وري مان

پرچي אڱڻ آء تون، پايان ڳچيء منجھ گندي آء، .يار گڎ گذאرين، وي

  سچل سائين جو سنڌي كالم 53

جيھي تيھي ھوت אوھان جي، چڱي سا توڙي مندي آء، .سا تون ڇو ٿو وسارين، وي

אوھان ٻاجھون سپرين، نيڻئون وھايان ندي آء، .پنارين، وي “سچو”پيو

24كافي

!ڀال پار ڏيآھي صبح אنجام، پرين، تنھنجي

.אسان کنيو تان تنھنجو، سر تي كل كمام .دאنھون كري درد مؤن، برھ نه كر بدنام .جي تون پڇين ڳالھڑي، طلب نه كج تمام

.אڱڻ אچن ٿا تانھنجي، عاشق كر آرאم .سڀو تانھنجو، كيوسي قبول كالم “سچو”

25كافي

!ميان ناھي ويچاري سا وس، ھيء تا بيوس آھي،

پرين پنھنجي پار جو، ڏאھا كو پھ ڏس، .تنھنجي كس، ني، آھي، ميان

אول آخر آھي ئي، رאنول منھنجي رس، .تنھنجي وس، ني، آھي، ميان

אوھان ٻاجھون سپرين، ڳالھيون نه אچن كس، .روح رس نه آھي، ميان

پڄاڻان پرين جي، آھي ڀنڀور کـنئون بس، .ان چس نه آھي، ميانسو ت

تون سپرين، ھوت ڳالھائج ھس، “سچوء”ساڻ .ٻيو كو جس نه آھي، ميان

26كافي

ھوت אسانوٽ אيندא، !وٺي نال ڀي نيندא

سو دالسا سرتيون، ھن ڏکيء کي ڏيندא،

.گولي پاڻ گڎيندא پکا پاڄياڻن جي، אوڏא آڻ אڏيندא،

.ڇوري تان نه ڇڎيندא چي ڏسجو جيڎيون، ھك ٿكيء سان ٿيندא،جان

.وري پوء نه ويندא پسي حال حقير جو، بديون تان بخشيندא،

.نانؤ سڎيندא “سچو”

27كافي !جي آئين، ڀلي آئين، كيچي ڏٺو كالھ كاٿي

.سگھو سگھو تون ڏيج سنيھا، ڏينھن گھڻا ڇو الئين

.אڱڻ جو تون پائين ٿورא الئين ٿو ھن ٿكيء تي، پير .پاڻ توئي تئون كريان قرباني، جو ڳالھ سڄڻ جي ٿو ڳائين

.طرفؤن تنھنجي ھيء نماڻي، سڀ ڀالئي ٿي ڀائين .ٿو كانگ אڏאئين “سچو”ڏيھ سڄڻ جو، ڏسيون ڏھاڙيون،

دאستان ڏهون

1 كيچيڑא كالھ ويا، مان ٿي אڱڻ نھاريان؛

ھاريان؛ ساريو سپرين کي، ھنجون آء .گوندر گذאريان، ھي ھي سارא ڏينھڑא

2 كيچيڑא كالھ ويا، پوء ٿي אڱڻ نھاريام؛ كين لھان كاٿئين، وڏيء ويل ويام؛ .وڃي ٿاכ ٿيام، كاكيو كيچ وڻن ۾

3 كيچيڑא كالھ ويا، تنگ אٺن تاڻي؛

.ھوتن ريء ھاڻي، אڱڻ نھاري نه سگھان4

كيچيڑא كالھ ويا، אڃا مون وٹاء؛ .پرين پڄاڻاء، אڱڻ ڏسي نه سگھان

5 كيچيڑא كالھ ويا، جات אولي جت؛ .ھي ھي ھڻان ھٿ، אڱڻ ڏسي نه سگھان

6 كيچيڑא كالھ ويا، تون ٿي אڱڻ نھارين؛ ٻڑي ٻاروچن لء، رت ھنجون ھاريين؛ .ساريون سنڀاريين، ٻاروچاڻي جات کي

7 ؛ويئي كيچيڑא كالھ، تون אڄ ٿي پير نھارئين ھو لنگھي لك سنوאن ٿيا، تو ھت ھھڑא حال؛

.كندئي سار سنڀال، وڃي كيچ وڻن ۾8

كري ڏمر ڏير، אٿي آڌيء رאت ويا؛ تون کڻي وقت صبوح جي، پيرאڍن جان پير؛ .ھو ڍكيو ساٿ سوير، وڃي كيچ وڻن ۾

  سچل سائين جو سنڌي كالم 54

9 جان جان ٿيڑس جاڳ، تان ساٿ سويلو لڎيو؛

موٹيون ڏسي ماڳ؛אرتو אوتي אکيون، !ور ورאئي وאڳ، مان نماڻيء جي نجھري

10 אڱڻ ساڳي אوء، پر كيچن کي كاٿـئون لھان؟

ڏيئي ڦٹ فرאق جا، پورھيت ڇڎيون پوء؛ .ھاڻي رאھن مٿي روء، سڎ كريندي ساٿ کي

11 وڃي كيچ وڻن ۾، من كرن نماڻي ياد؛

.אندھون آزאد، كندא كميڻيء12

وڃي كيچ وڻن ۾، ياد كرن مون مان؛ .אنھيء ۾ אرمان، ساھ وڃي ٿو سرتيون

13 وڃي كيچ وڻن ۾، مان پڇن پورھيت؛ .ته ھئي نماڻي ھت، پاڻيء ڍوئي پانھنجي

14 وڃي كيچ وڻن ۾، مان پورھيات پڇن؛ .אئين پاڻ چون، ته ويچاري ويجھي كريو

15 ن؛وڃي كيچ وڻن ۾، كنھن ساعت سنڀاري .مان وري نھارين، ڀينر شھر ڀنڀور ڏي

16 وڃي كيچ وڻن ۾، پڻ ٿيندي پورھيت؛ .جت منھنجو جت، آء אت گولي ٿي گذאريان

17 كري پورھيائت پانھنجي، مان وٺي نانء سڎين؛

.گولن گڎ گڎين، كن پاڻيء ڍوئي پانھنجي18

؛پورھيت ڄام پنھونء جي، אصل کؤن آئين تون گولن سندي گولڑي، ھو سندء ٿيا سائين؛

.كاپو كمائين، كلو ساري كيچ جو19

پورھيات پنھونء جي، ھيء אصل الكون آھ؛ ٿي كاپائت كيچ ۾، ويندي اللن الء؛

.ساھ نه אچن ساء، ھي ماڻھو شھر ڀنڀور جا20

ھيء پورھيائت پنھونء جي، אصل کؤن آھي؛ !ي، ٻڑيون ٻاروچن سين سڱ نه كا ساھ

21 چوٽ چڑھي چانگار، كندي كيچيڑن کي؛ پوندي كن قريب جي، گوليء جي گفتار؛ .ٻاروچا ٻيھار، كندא ڀيرو شھر ڀنڀور ۾

22 كوھ چڑھي كوھيارل کي، كا جا كوכ كيام؛

ڳوڙھا جي ڳلن تؤن، ڳڑن جيئن ڳاريام؛ אم؛چوي، ٻاروچل ٻڌ “سچيڎنو”אھي سڎڙא،

!گوندر غم ويام، جڎھن ٿيس ھيكاندي ھوت سان 1كافي

آء كانگا كا كر، ڙي، مون سان ھر ھر پيو كر، ڙي، !مٺي ڳالھ پرينء جي

ڏאھا ڏٺوء كي وڃي، אھي پرين كھڑيء پر، ڙي؟

كي حال پڇيائون ھن جو، كا كندא ويچاريء ور، ڙي؟ ڀيڻي ڀر، ڙي؟ محبن جي ميالپ جي، كا كندين

.آء توئي تؤن صدقي، ھوئين دوساڻي در، ڙي .کي سر، ڙي “سچوء”پريان سندي پار جي، سك 2كافي

!چي، جاني אيندء אڄ جائي: كالھ قاصد אوڏאھون آيا

אسين تان אوڏאھون אڄ آياسي، ھئن אچڻ جا سعيا، .كيچ ھئي ھيء وאئي

ي، وو ميان، وאليء پوء ورאيا،سكين سارين جن ک .אچي ٿيندء ڏک ڀائي

ڏينھن گھڻا تو ھوت پنھونء ري، ورھي مينھن وسايا، .آئي אڏאھون وאڌאئي

אجھي אيندء سپرين، وو ميان، ڏينھن گھڻا جن اليا، .كل نه پوندء كائي

سكندي سال ٿيا، وو ميان، ڏکيا مون ڏينھن لنگھايا، “سچو” .وڃي ھي عمر אجائي

3كافي

!ڙي ساٿيو، منھنجي يار جي، كا ڳالھ אچي مون سان كيو

آھي آرאمي كي يار אسانجو، ٻڌي سا ووء ووء وريو؟ !جي ھيكند ٿيان ھوت سان، تا كاج سڀو مون سريو !ٻيھر مون سان كيچ ڏي، كي وکان ٻه ٹي ڇونه ڀريو

  سچل سائين جو سنڌي كالم 55

.متان كو پانڌيو ڌريو ڏوٺ ڏورאپو يار سڄڻ تي، .جو سڱ سڻڻ سان، ڳوڙھا سو ڳاري ڳريو “سچوء”سوز

4كافي

!وڃي پکا پڇائيج، تون ساٿي ڙي، سڄڻ يار جا

.ھي تان حال حقير جو، وڃي سارو سڻائيج .ھي نياپو نينھن جو، وڃي پانڌي پھچائيج .پاند ڳچيء ۾ يار کي، پارؤن مون پائيج

.ٻاروچا وري، وو، אچي ورھ وسائيجبھر .ڏي کنئون سپرينء، كي چڱو چوאئيج “سچوء”

5كافي

!مون کي نيڻ ٿا نين، ھر ھر حبيب ڏي

.دل جوش ۾ خروش، אکيون روز رت رئن .شكر آھ خدאء جو، ديدאن ديدאر كرن

.پارؤن يار لک ھزאر، مون کي مھڻا ڏين .ڀ سھايا، ڀينر ڀلي چونس “سچوء”سر تي

6كافي

!رھبر אئين چون، אڄ אڱڻ تنھنجي אيندא

.تون كيئن وسارين تن کي، جي تو گھڻو پڇن .در تنھنجي دوست אھي ئي، אڄ ٿا אجھي אچن .پکا پانور کڻي كري، אوڏא تنھنجي אڏن

.سندي حال جي، ساري خبر لھن “سچو” 7كافي

!و نه ڏئين، آھي طبيب عشق منھنجودאرون ٻي

دٻليون دאرونء سنديون، موٹي نال ڇو نئين؟ .ڳالھ אھائي عاشقن جي، ھيء الء سان ھنئين אوڏنھن אوالنڀو آئيو، ڇو ويڄ ڏي وئين؟

.ٿئين’ سچو‘ڙي سوز سيني ۾، تان تون “سچو”رک 8كافي

!الھڑيونياد אھي مون کي آيون، كيئي ڳجھيون جي ڳ

.אوھان جي به אچڻ جون، ٿيون وري ھت وאيون

درد منديء جي دل کي دلبر، ورھ وڃين كيئن اليون؟ .نانء سائينء جي سھڻا سائين، چت نه وڃ مون تان چايون

. آء ته ڏينھڑא گڎ گذאريون، ھت ويٺا ورھ وسايون .سڎאيون، جو ھت ٿا سندو جي ڏي نه ڏسو “سچوء”وھن ڏ

9كافي

!دوست کي دאنھون سڻي، من مھر كا مون ڏنھن پوي

.درد مندن جي در אتي، ٿو كانگ الکيڻو لوي .پيغام پرين پار جا، چشمن אتي ويھو چوي

.عاشق آھي אكنڈيو گھڻو، ٿو رאند روئڻ جي روي سر ڀر אسين אيڎאنھن אچون، يا كي אوري אيندء אوھي؟

.سدא سك سوز کؤن، پيو ماڻ محبت جو موي “سچو” 10كافي

!محبن مكا مون ڏي وري، אڄ ڏوٺ ڏورאپا ڏئي

.سڻي سنيھا يار جا، ٻولي ٻڌيم ٻانھون ٻئي .دل ديري ڏي دوست جي، وھندو אنھيء ويلي وئي

.مون کي وساريو كيئن אٿئي، مون پرت توسان پئي .ؤن، ڏس ڏينھن ويا گذري كئيتنھنجي אسان جي وچ

.ڳالھيون سئي “سچو”مون تان كيون تو ساڻ جي، سانڀج 11كافي

!אڄ אڱڻ אجھي آيم، پرديسي گڎيم، ميان

.پيھي پکي آئيا، لنؤ جنين سان اليم .كوڙين قاصد كيترא، ھوتن پار ھاليم

.پڇيم جن لء پنڌڙא، سي وאليء پوء ورאيم .ن كارڻ سرتيون، سر تي سور سھايمאنھ

.آئيا، جن لء كانگ אڏאيم “سچو”سيئي 12كافي

!ناھي ڏورאپو كو ڏيڻ אوھان کي، يار تو سان منھنجي زאري

.روز אزل کؤن چاڙھيئي אسان تي، بار برھ جو باري .جاٿي كاٿي صاحب ساريان، يار אوھان جي ياري

.ان جي، ٻي وאئي مون ته وساريرאتو ڏينھان ڳالھ אوھ .درد منديء سان، كنھن ڏينھن دلبر، كر كا وروھن وאري

.جي ساري “سچوء”حال אحوאل جي آھي אوھان کي، سڌ

  سچل سائين جو سنڌي كالم 56

13كافي !آء تنھنجي، سارو عالم ڄاڻي، يار چڱي تو تان الئي، وو

.گھوريو پرين پرديس אوھان تؤن، كر אچڻ جي وאئي، وو

.در אسان جي يار سڄڻ وي، سنديو سك سمائي، ووאن .طرف אسان جي شال אوھان جي، ٿئي ورڻ جي وאئي، وو .مھڻا ڏئي ٿو لوכ مڑيوئي، دوست تو تئون دل چائي، وو

.جي يار پيارא، لھين تان سڌ سڀائي، وو “سچوء”شال 14كافي

آء ٻانھي تون سائين، وي، !ڳچيء ۾ كپڑو پاتم پاند

.طرفؤن تنھنجي يار پيارل، كانگ אچن من كائين، وو .نانؤ موال جي مھر پوئي كا، ٿورא مون تي الئين، وو

.روز אزل کنئون تنھنجڑي آھيان، غير نه مون کي ڀائين، وو .جي، پير مبارכ پائين، وو “سچوء”ھكڑي ساعت אڱڻ

15كافي

، وو، אھي אڱڻ منھنجي آيا !جن كاڻ سي پير پڇايم ٿي

پکي אسان جي پيھي آيا، ڏينھن گھڻا جن اليا، وو

.جن كاڻ سي پوٿيون پٹايم ٿي جن لء روز نھاريم رאھان، موال سي محب ماليا، وو

.جن كاڻ سي ساٿي سنڀايم ٿي ھن غريب کي گڎ نيڻ جا، كيا سي سڄڻ سعيا، وو

.ٿيجن كاڻ سي كانگ אڏאيم ڏينھن فرאقي لنگھيا אسان تؤن، روئندא دوست کاليا، وو

.جن كاڻ سي ڏکڑא لنگھايم ٿي رھيا آھن روح منھنجي تي، فائق جا فرمايا، وو

.جن عشق جا سبق پڑھايم ٿي جي تي אصلؤن، ھاديء حكم ھاليا، وو “سچيڎني”دل

.جن كاڻ سي ورھ وسايم ٿي 16كافي

!دين، پيھي پڇڻ پنھون يار كڎھن אالجي אين

.پاڻ پنھنجو پاڻھي، ساڻ غريب گڎيندين .پکا پکن سامھان، אوري شال אڏيندين

.אھو אٿم آسرو، ڇپر تان نه ڇڎيندين .نانؤ سڎيندين “سچو”سگ پانھنجي در جو،

17كافي

!אھي ڏورאپا ڏيئي، موٹي مكا يار مون ڏي

.سون، كيئن وسري تو ويئي ھوء جا ڳالھڑي كالھ كئي אسان ٻاجھون، سڻ ڙي سائين، ڏينھن گذאريو كيئي؟

.كھڑن ڳالھين ۾ تون تان آھين، پرت منھنجي تو سان پيئي .چئي منجين ٿو ھٿ پانڌن جي، ته حال אسان ھت ھيئي

.ڙي، يار سڀيئي “سچو”ڏوھ گناھ، وو، تنھنجا بخشا، 18كافي

!مركڻ سان تون، كيئن ماري وئين مون کي

.كيئي پڄندي پانھنجي، موٹي ڏورאپو ٿو مون کي ڏئين .آء אيالزڻ دوست توئي کي، يار وڃي אتي يا كي ٿئين !آء مئيء تا گھوري جاني، سدאئين سو تون تان جئين

.كھڑيين ڳالھيين يار سڄڻ وي، ھيء نماڻي نال نه نئين .جئن يار توئي سان، ھج تنھن سان تون ڀي تئين “چوس”آھي

19كافي

آء وري تون تان ويھ، سڄڻ، !آء تان تنھنجڑي آھيان

.آھون عاشقن جو سڻي، ڇڎ پرين تون پرڏيھ

.پکن ٻاٻاڻن ۾، آء پرين تون پيھ .אصل الكون آھي، ھيء ڏאھا تنھنجو ڏيھ

.ساڻيھ چوي سپرين، آء سارء “سچو” 20كافي

گھوري جانيء ري جدאئي، !گڎ گھاريون، ھوء ھوء ھوء

.معلوم توکي پرين، سائين سا ڳالھ سڀائي

!شال كنن سان نه سڻان، تنھنجي وڃڻ جي وאئي .تو سان ڇنڻ كارڻ تان، يار نه مون لڑھ الئي .ٻن وڇوڙي جي شاھي دلبر، ور سان گڎ گدאئي

.ھو ميان سپرين، سائين تون گڎ سدא ئي “سچوء”ساڻ

  سچل سائين جو سنڌي كالم 57

21كافي !אھي ٻڑيون، ٻاروچا، אڄ אڱڻ منھنجي אيندא

ھيء شريكت كا كندي، אڙي سرتيون، سائن ساڻ،

ناھيان ثانياڻي تن جي، جا پرجھي ڏٺم پاڻ، .ٻانھي كري پانھنجي، אھي صاحب سڎيندא

ن،אٿي ويٺي تانھنجيون، ھن وאتيون ورونھا

ڏين سڀيئي سرتيون، مون کي لکين ٿيون لوھان، .אھو אٿم آسرو، گولي گڎ ڀي گڎيندא

کين جون مون کي خبرאن، آڻي پانڌيء پھچايون، ھيون ھوتن سنديون، ھيڎي ورڻ جون وאيون،

.جن جو آھين، سي ڇن نه ڇڎيندא “سچو” 22كافي

وڃي كا منت كري، !منھنجي يار کي، وو

.אئين سان مون، پرين نه وڃو پريھو سد

.حال نماڻيء جو ڏسي، وري سو پوء وري .وٺي كا دאمن دوست جي، אکيون تان آب ڀري

.ساريو توکي سپرين، ھت مريض مري .نه ساھ سري “سچو”رسڻ نه تن سان، جن ريء 23كافي

!لٿي ھالكي ھاڻي، دوست وسي منھنجي ويڑھي

.پانھنجي، پرين پاڻؤن ڄاڻي كوٺي كيو .ناحق אوتيم ھوت ريء، پنبڑين مان پاڻي

.سي ئي آيا ھيس جنين الء، جيڎيون ڙي، جوڳياڻي .سو سڱ سڃاڻي “سچو”وٺي ويھاريئون ويجھڑو،

دאستان يارهون

1 אڻ ملھي آھيان، ٻانھي ٻاروچن جي؛ .سڀ ڇپر ڇايان، آھن ۽ دאنھن سين

2 وڃي ھي قافلو، چپاتي چايون؛ ھي

.منھن ڏئي آيون، آھون دאنھون عشق جون

3 رאت لھي ويا ريچ، نماڻيء کان نكري؛

كاكيون ھاڻي كيئن كريان، جو كاڏي ٿيڑم كيچ؛ .پر پيو پنھونء سان پيچ، سو אتي رھڻ نه ڏئي

4 سھي جان نه ستينء، جو کڑכ ٻڌي کڑكي وڃين؛

انگن جون ٻڌي، تون كوڙي كين אٿين؛چٹيان چ .چوي “سچيڎنو”غافل ھڎ گٿينء، سڀ پر

5 پانڌين کنئون پڇي، ٿي پھ، پرينء جا پيچرא؛

چوي، ھيء اللن الء لڇي؛ “سچيڎنو”سھلي .كنھن سان كين كڇي، אٿس ووء ووء وאئي وאت ۾

6 ھن كوھ؛چاڙھيون الھيون چنج جيون، كوڙين آ

ڏئي مھٹان محبت وאرئين، ڇپر ڏאڍي ڇوھ؛ ناگھ نست نينھن کي، ٿا رئارن روھ؛

.אچي منجھ אندوھ، متان تون ماندي ٿئين7

، نبيرڻ نه ٿيا؛ الکون الکين لك كوڙين آھن كيترא، رאھن אتي رכ؛

، ھي سارو ڏونگر ڏوريان .ھي ھي كارڻ حق8

ت، ووء ووء وאٹڑين تي؛روئي ھاريان ر .جيڎيون كارڻ جت، سارو وندر ووڙيان

9 אچج آرياڻي، تون وري شھر ڀنڀور ۾؛ آن ري אکڑين مؤن، ٿو پرٽ وھي پاڻي؛ .ھوت אچي ھاڻي، ھيء ناالئق نوאزيو

10 ھوت نه ڇڎيو ھت، نيو پورھيت پاڻ سان؛ .تو ريء ٻي كا چت، كانھي كميڻيء کي

11 عمر אجائي گذري، كارڻ مٺيء روء؛

.خام منھنجي خوء، كر ور ويچاريء جي12

جت موچاري جات، چڱي جات جتن جي؛ .وאئي تن جي وאت، سدא אٿم سرتيون

13 پورھيائت پنھونء جي، آھي אصل کؤن ھي؛

.جيڎيون جتن ري، ويٺي ورھ وسائيان

  سچل سائين جو سنڌي كالم 58

14 وبن کي منھنجو؛آھي كونه غرض، محب

.سندن سٹ ۾ “سچو”ڏيڻ سر فرض، 15

لوھي ال غرضي، سپيريان جي سار؛ مارڻ لء مشتاق جي، آھي محبن کي مرضي؛ سر ڏيڻ تنھن سٹ ۾، آھي فقيرن فرضي؛

.تنھنجي نانء جو “سچو”كڎھان كو قرضي، 16

پيس تنھنجي پيچ، پنھون كين ڇڎيج مون؛ ، وڃي ٻانڀڻ کي ويچ؛ٻانھي كري پانھنجي

.مر كميڻي كيچ، پورھيو ٻانھن جان كري17

روئي ڏنو رنگ، كو جو كامڻ كوھ کي؛ سو شمہ شفق سان ٿيو، سرخيان سارو سنگ؛ .منھنجو نينھن نسنگ، پيو سمورو سكوت ۾

18 אٿي كمر ٻنڌ، لوچ، ته لھين سپرين؛ .ھوتاڻن جو ھنڌ، ڏسين אکڑين سان

19 ملي مارڳ جي مرين، ٿئي قدر كيچيڑن؛

.ٿورو وڏو تن، تنھنجي אچڻ جو ٿئي20

مھر مه الھ مٿام، آء אوھان جي آھيان؛ .جي كامل سڎ كيام، سي ٻڌي ٻاروچا ورين

21 ٻانڀڻ جي ٻاكار، ٻڌي ٻاروچو آئيو؛

ور وسارج كينكي، جا وאقف نه وڻكار؛ .چوي “سچو”لڳ سگھڑي لھج سنڀار، سائينء

22 سروאڻن مون ساڻ، ڀلؤن ڀالئي كئي؛ جن جاڳايو جوش کي، آء אتن قرباڻ؛

.ٻاروچاڻو ٻاڻ، تڎھن لؤن لؤن منجھ لڳي ويو23

ڀينر ھن ڀنڀور ۾، منھنجو كار نه كم؛ אٿم آريء ڄام سان، دوستيء وאرو دم؛

.ٿو ڀانئيان “سچو”ماڻھن ليکي غم، پر سک 24

چيڑن مون كالھ، אڃا وڙ وڏא كيا؛كي אن جي كارڻ كاكيون، كنديس كاف كشال؛

.ھي ھي ھن جي حال، جو ھھڑא ھوت وساريان25

عمر אجائي گذري، ھي ھي ھھڑي حال؛ تائين אڄ نه مون ٿئي، سندي ھوت سنڀال؛ مون کان پڇن كينكي، كافن جا كشال؛

.ريء جي كريوپنھنجي قرب كمال، كا ور ويچا26

عمر אجائي گذري، ھھڑא حال ٿيام؛ چپ چپاتيء سرتيون، وٹؤن ھوت ويام؛ ھو جي ڏونگر ڏאکڑא، ڦولڻ سڀ پيام، .אڄ صبح אيندאم، كندא ور ويچاريء جي

27 وندر ۾ ويھان، ڦولن پيون پرينء کي؛ .نال جنين نينھان، ھوت تنين جي ھنج ۾

28 ي، آڻي عشق كيو؛پرٽ ھوت پنھونء ک

.سگ ٿيو، ھھڑن ھوتياڻن سين “سچو”29

مھر مه مٿان الھ، مون تان نماڻيء تـئون؛ .ھيء ڏکوئي ڏאھ، אڻ ملھ آھي آنھنجي

30 مھر مه مٿان الھ، آء אوھان جي آھيان؛

.جي كامل سڎ كيام، سي ٻڌي ٻاروچا ورين31

نڌ؛جيھي تيھي حال سين، پاڻ وجھڻ مون پ .روئي پوڻ رند، پٺيء ڄام پنھونء جي

32 ھي ھوتا تو سندي، א وڙڻ جھڑي ناھيان؛ .حال پسي مون ھي، مان نماڻي نال نئين

33 ساٿ سويلو سرتيون، وڏيء ويل ويوم؛ وندر جي وڻن ۾، ڦولڻ ھوت پيوم؛ .ٿيلڻ ٿر ٿيوم، ھاڻي ھوتياڻن لء

1كافي !چڻ جو وڏو آسرومون کي تنھنجي آھ، א

!جوڙي ڇڎيم، وو، جائيون، ميان אال، لؤن لؤن ۾ توالء .אڱڻ آسروند جي، ميان אال، پير مبارכ پاء

.جڎھن كڎھن ٿو ڏسان، ميان אال، توکي جاء بجاء

  سچل سائين جو سنڌي كالم 59

.كين جڑي ٻيو جيء ۾، ميان אال، تنھنجي سك سوאء .ءتنھنجي سا “سچو”ٿو گذאري گوندرين، ميان אال،

2كافي

!لڳيء دل جو دאرون، ناھ كو ڍولڻ پيارא

عشق جون وאٹان، ٻرن الٹان، تنھن مؤن نكرن درد جون ڇاٹان، .پوء ٿيون پون ھي پچارא

عاشق ٿا كن درد جون دאنھان، عشق منجھارؤن אھي آھان، .رئن אھي زאرو زאرא

پائين، آء تان ٻانھي، تون تان سائين، پاند ڳچيء وچ پلؤ .אچڻ جا كر قول قرאرא

ڳالھيون مون سان تو جي كيون، مور نه مونکي وسري سي ويون، .دم دم تنھنجي ياد آ يارא

ھيكر مون کي جاني جياريو، ڳالھن تنھنجن ڳجھن ڳاريو، .وصل جا كر وري وאرא

.تون تان ٿيء نه ماندو، پرين تنھنجوא آندو “سچو” 3كافي

!אسان محبن جو ميلو ڄ آھ،אديون ڙي א

.دلبر سكندي ڏينھن ٿيا، سپيريان جي ساء .فنا كيائون فرאق کي، ٻڌو جاء بجاء

.ڏک لنگھيا سک آئيا، لڳڑي ٿڌڙي وאء .ساعت سھاء “سچو”جنھن ساعت گڎيا سپرين، سا

4كافي

!ماريو ھوت وڃن אال، كنھن در ڏيان دאنھڑي، ڀلو ڀلو

.، كڎھن كينكي، منھنجي منت مڃن، אالكاكيون .پٺيء پيس جن جي، سي ڀي سور سڃن، אال .دعا كريجو جيڎيون، ڀيرو تان نه ڀڃن، אال

.אھو אٿم آسرو، ڏيندא آب אڃن، אال .سھمي كينكي، روح ته کانء رڃن، אال “سچو”

5كافي

!ھتئؤن ھوت ھلي، ڙي، دوست دالسو ڏيندو

وجھج كم كريم تي، ٻي ڳولج كا م ڳلي، .پاڻھين پٺيء تو אيندو

پکا پکن سامھان، تنھنجي ماڳ ملي، .אوڏא آڻي אڏيندو

אچڻ سندي אن جي، ويندو روح رلي، .ٿورو ٿورياڻيء ٿيندو

جا ڳجھي ھوتن من ۾، سا ساٿن ڳالھ سلي، .پنھل پاڻ سان نيندو

رين، אنھيء ڀت ڀلي،مھر پنھنجيء سان تو پ .نانء سڎيندو “سچو”ڙي

6كافي

!نين אسان کي ٿيون وھلور ذري ذري كن چشمان چور،

.تن من سڀ تارאج كرن ٿيون، ديدن جو آھي ھي دستور .خوني وتن خيال پنھنجي سان، کسن شھزאدن شعور .ناز نياز سان ھكي وאري، چاڙھن سوليء تي منصور

.ڏسڻ جي مشتاقن سان، كيفي ڏאڍو كن كلور ساڻ .كير ويچارو آھي، وجھن ڦيري دل، كرن فتور “سچو”

7كافي

!پاڻھي پئيو سڌ سورن جي، وو، عشق لڳيو جي אديون

.ساري خبر وڃي تن کنئون پڇجو، جي ورھ سڄڻ جي وڍيون .نكين لكن سي لوכ אڳيون، جي آھن ڏکن جون ڏڌيو .محب مسافر ٿيا جنين جا، كوكان אھي لک كنديون

.ورھ ولوٹيا جي وھنديون تن جي، نيڻؤن نير جون نديون .پارؤن پرينء جي سڻو سڀيئي، لوכ ڀلي ڏي بديون

.جون مديون “سچوء”كيون، تنھن محب אڳيون پويون سڀ معاف 8كافي

!سكيس سالאوري آڻ سي אوري، ڙي א، جنين كاڻ

.ڏس نه مون کي كو ڏئي، ڏيھ رھيس آء تان ڏوري .وאٽ جنھين کؤن لنگھيا، گھوري ھيء جندڙي گھوري .ھيكند تون كر ھوت جي، ساڻ ٿكيء كنھن ٿوري

.جو تنھن ڏھاڙي، ويا چاכ وجھي چت چوري “سچوء”ساھ 9كافي

!ڏينھن پڄاڻؤن آئين، ڀلي آئين، ڙي يار منھنجا

אڱڻ אسانجي ھوت ٻاروچا،

  سچل سائين جو سنڌي كالم 60

.پير جي אڄ پائين، ڀلي پائين پري אسان کؤن يار پرين ڙي، ڏينھن ڇو الئين، كيئن الئين؟ ڏوھ ڏنگايون يار سڄڻ ڙي،

كيئن ڀليء ڏنھن ڀائين، ڇو ڀائين؟ ھيئن نه گھرجي يار توکي،

چت چكيء تؤن ٿو چائين، كيئن چائين؟ اھين، عرش كرسيء تؤن אچي אت

.جي تون مائين، ڀلي مائين “سچوء”من 10كافي

!تنھنجي پانڌي پيغامن، אال، منھنجو جيء جياريو

.ھي تان تن توאن كيو، אڙي ساٿي سالمن .تو تؤن آء قربا ن ٿيان، ڏنھن آئين عجيبن

.منھنجو چت چريو كيو، ھن نينھن جي نياپن .قابو كالمندرد منديء جي دل کي، كيو

.كيائون ياد حقير کي، אسر ئي אيامن .كيئون مھرؤن پانھنجي، گوش ڏي غالمن

.منھنجو ورھ وڌאيو، אن جي אنجامن .سگ سندن “سچو”جيھو تيھو آھي ئي،

11كافي

!كري سانگ پرين وري آيم אھي، ديس אساڏڙي، אلو אلو

.وري وطن آئيا، ڀينر ٿيڑم ڀلو ڀلو .ن אڳيؤن پيشوא، ھاريون مون سان ھلو ھلوپري

.אصل الكؤن آھي אنھن سان، روح منھنجي جو رلو رلو .אنھن ٻاجھون ناھ كو، ڳولڻ مونکي ڳلو ڳلو .سر سڄڻ جو لوכ کي، ساھيڑيون نه سلو سلو

.سچيء سك ۾، شال نه پوندو ولو ولو “سچو” 12كافي !توئي وٽ يار طبيبا ناھي ھن درد جو دאرون،

.تر تفاوت درد نه ڏيندء، ڇوڙين جا سير سرאرون

.ڦكي ڏيڻ سان ھي وڃي ٿو، ھنيڑو ھاڻي ھيكارون .سوز گدאز، ني وي، غم فرאقان، الئن ٿا قول قطارون .دوא درد جي سوئي ڏيندو، جو אيندو پرين جي پارون

.ھن تان ساھ سنڀارون جي، “سچوء”ناز ڀرين جيون يار

13كافي !منھنجو شرم سڀوئي آھي، جيڎيون تان پير مغان تي

.وري ڏٺائون پاڻ ڏي پاڻھين، نا ته ھئا حال אسان ھي

.אھي پاڙيائون پاڻھي پانھنجا، ھو جي قول كيائون كي .جن پياريو پر پيالو، شال ساقي جين سي

.ي جيء جا جيسدא אھي وسن אسان وٽ، جان .کي ڏسيو ڏيھاڙيون، پنھنجي يار ھٿؤن ڏي “سچوء”سر

14كافي

!ڏني ڏيکاري، ڙي ميان، صورت سپرينء جي

.حسن حسين جي كارڻ، زאري، ڙي زאري .ورتم ساري لوכ کؤن، ڀينر ڙي بيزאري .محبت محبوبن جي، مون אصل אختياري

.ساريچوאن حقيقت حال جي، ھيء سڄڻ کي .ھت ھت كندא كاكيون، אھي مون سان موچاري

.سدאئين گھرجي، يارن جي ياري “سچو” 15كافي

!ڏيئي مون ڏيکاري، لڑي وريو ويو در تؤن دلبر

.ڏٺم אکڑين سان، ھوء ھوء حسن ھزאري .وس نه ھن جو كو ھيو، ھوش نئين ھسوאري .دين كفر אسالم کؤن، برھ كئي بيزאري

.كنھن در ڏيان آء دאنھڑي، مونجھ אنھيء مون ماري .سوز سفيرאن اليون، ھن چكيء کي چوڌאري .حاجت ھن جي نه ھئي، جا قاتل فوج قرאري .گھڻي مدت کان پوء אچي، دوست ڏني دلدאري

.کي سردאري “سچوء”باسيائون تان برھ جي، ميان 16كافي رאتيون رھنديس كا؟پرين אوھان کـؤن پوء، ھت

پٺيء אيندي تانھنجي، الل وري ھن لوء، پوء سور سھنديس كا؟

وאعدא ويڑא وسري، ھوت كيو جي ھوء، ٻئي ٻول ٻھنديس كا؟

پرين تنھنجي پار ڏنھن، قاصد אچي كوء، وري ھت ويھنديس كا؟

  سچل سائين جو سنڌي كالم 61

سچو سك אوھانجي، ھنيڑي ۾ ھوء ھوء، ٻئي ٺاھ ٺھنديس كا؟

17كافي

!مون ۾ عيب אپار، سڄڻ تنھنجي ٻانھڑي آھيان

.ٻانھن جي آء ٻانھي آھيان، ساري سڀ ڄمار .ھئان ھميشہ ھوت سان، شال نه ٿيان ڌאر .ھي سر صدقي تو تؤن، سسي ساڻ كپار .אوڇڻ كنديس אکيون، پٿر كنديس وאر .پاڻ تو ئي تؤن صدقي، سسي ساڻ كپار

.جو سوگھو كيڑو، رکي يارאڻو يار “سچوء” ساھ 18كافي

!سو ڏאڍن جو آھي ڏيھ، جاتي نينھڑو وو نيڻن اليو

.جاتي پھچ نه پکيء جي ميان، سو سيڻن جو ساڻيھ .جي ٿي وڃان در دوستن جي، ميان، چمان پيرن کيھ .جي كوٺيو كھن سپرين، وڃي پکڑي تن جي پيھ

.آھين، وאڍوڙين وڃي ويھ عاشق جي “سچو” 19كافي

!ڀلو، آء تان يار سڄڻ جي، ٻانھي گولي آھيان

.آء نماڻي عيبن ھاڻي، ڏوھن ۾ آء تان אولي آھيانجيھي تيھي آھيان، ڙي جيڎيون، جانب جي آء تان جھولي

.آھيان .پل پل پڇن حال منھنجڑو، ڳالھ אنھيء جي تان ڳولي آھيان

.يڎي ھوڏي نه وڃان، محبن جي آء تان ٹولي آھيانھ .ڏي سپرين، نا ته ڇپر ھت ڇولي آھيان “سچوء”ڏس

20كافي

!אديون אھي אڄ آيا، ڏيھ جنين لء ٿي ڏوريان

ڏيو مبارכ سرتيون مونکي، موال سي محب ماليا، چرخو كيھو آء چوريان؟

، جن لء مون ورھ وسايا،در پيھي سي، وو، آئيا، سائين אال !پاڻ مٿانئن گھوريان

پر ڏيھ ويا ھا، وو، مون پرين، وאليء سي پوء ورאيا، تك كيھا ٻيا توريان؟

אتي، وو، دوست گڎيوسي، ڏينھن گھڻا جنھن اليا، “سچو” .وندر كنھن لء ووڙيان

21كافي

!ڀينر ڙي بيوس، وڃي آء پئيان

نجي، وאكو كيم بيوس،وس نه آھيان پانھ .مين ديوאنڑي ٿئيان

لوכ ساروئي سرتيون، روح نه אچي رس، .حالؤن ھڻ مين ڳئيان

مچ ڏאڍو مون سر آئيو، كوئي نه אچي كس، .قابو عشق كئيان

نه كري بس، “سچو”برھ وאري بات کؤن، .مھڻا ڏين سنئيان

جھولڻو

) سسئي ۽ پنھونء بابت( سرتيون سڀ ٿيس صالحي، - 1

ھوتان رאھ وٺي پيا رאھي، ڇو ٿينء كڍ تنين جي كاھي، ڏونگر كيم ڏسائج ڏאھي،

حب ۾ كونه كندئي ھمرאھي، تڎھن ڇپ كرڻ تو ڇاھي،

:پر ھو אھڑو אمر אالھي .ٻيا سڀ ويھ تون وھم وساري

صلحاتي،چي ڙي، مون سان مور مه ٿيو م - 2

ثابت سك رھي كا ساتي، ھاريون ھي جا آھي حياتي، تن کي روھ رسان ٿي رאتي،

پائينديس جھر تتي جھنگ جھاتي، ڇاجي ڇڄي پوي مون ڇاتي، كنديس وؤڙ سندين ويال تي،

:אينديس ساڻ وٺي ڀڑ ڀاتي .ڏسنديون ھوت مڑئي ھكوאري

وאئي، چي ڙي، ويھ وسار وڃڻ جي - 3

توسان لعلن جنھن لؤن الئي، تنھنجي دل کيڻن تنھن تائي، سو אڄ جاڙ كري ويوء جائي،

  سچل سائين جو سنڌي كالم 62

ڏيئي كن ٻڌج تون ٻائي، ڊوھن پاس نه ڊوڙج ڊאھي،

سرت صالح تون سمجھج سائي، :אھا ڳالھ אمر ۾ آئي

.ڏونگـر ڏورؤن ئي ڏھكاري

آيل אڻ ملھي جا آھي، - 4 سڱ سڄڻ سان ساھي، سا كيئن

ٻيو تان ٺاھ نه ھرگز ٺاھي، ڏאڍن ساڻ شريكت ناھي، جا پئي سڀ الڳاپا الھي، ڇپر ڇوھ אڳيانئس ڇاھي، كيچن كڍ אھا مر كاھي،

:کڻندي گام ته پڄندي كاھي .محض אنھيء کي مير نه ماري

چي ڙي، رھ روين ٿي روڙي، - 5

ٿي ڀوري، آڏو ڀينگ ٻجھي ھيبت ھول ھرאست ھوڙي،

كامڻ ناھين אسان کي كؤڙي، تون تنھن ديس م وڃج ڊوڙي، پرڏيھيء جي پٺ م پؤڙي، :ٿر ۾ ترس אٿئي ٿك ٿوري

.ھت تا كانه گھڑي ھك گھاري

آ دل آرياڻيء سان אٹكي، - 6 مان جا ريجھ אديون تنھن وٹكي،

ي تا ھن گھٹكي،ھي ھي گھور رھنديس كين ھجر ۾ ھٹكي، جانب كاڻ نه جاڳيس جھٹ كي،

ڀنيء ويل وڃان مر لٹكي، كنھن جي مھم نه ھٹكا ڦٹكي،

:ھاڻي سر توڙين مون سٹكي .ھن کي كام ھلڻ کؤن کاري

چي ڙي، سڀ پر سڃ ڄلي ٿي ڄاڻي، - 7

اڻي،پرجھج پٻ نه אٿيئي پ وسھج تو دل جنھن سان وאڻي، سسئي سو تان ٿيئي نه ساڻي، ناحق تانگھ تنھين ڏي تاڻي،

ڇو كيء خوאب کڻي تو کاڻي، كيئن ٿي آب אکين ۾ آڻي، :حيال كرم ھلڻ جا ھاڻي .پڄندينء بام پسي بر باري

جيڎيون جبل چؤ ٿيون جيئي، - 8

ڙيان سيئي،ساجھر سنگ لتا گھوريان گھوٽ بنا گھر ھيئي،

سائي وس وٹانئم ويئي، رھندم روح نه ھت تن ريئي، ويڑم دوست دالسا ڏيئي،

ھيء تان پلؤ پنھونء جي پيئي، :ھن تان كامڻ كيڑس كيئي .نيائونس ور وٺي ويساري

چي ڙي، گھورين كاڻ، جنين جي گھرڙא، - 9

ٿئي تن אڙאنگا אرڙא،א آڏو ٿاכ نه ڏيندء ٿرڙא، ٿيندء زور مٿي تو ذرڙא، بيدل بس كرאئيندء برڙא،

אوجھڑ كوھ אٿئي سي كرڙא، :گھائي پير کائيندء کرڙא

.سگھندينء نار نه ور نھاري

ثابت ڳالھ سڻو ھيء ساري، - 10 جبل وאٽ نه جيڎيون جاري،

رھ جنھين سان باري،پر ڀي ب سا ھڎ ماڏي مور نه ماري، ڇا جي ور ونگا وڍ وאري، تاڀي درد منديء دھڌאري،

توڙي كوھ كري ٿو كاري، :كندو پاڻ پنھون پوء وאري .تا پڻ سرس سكائي ساري

جيڎين كيس ورאڻين جوڙي، - 11

ھت ٿو روھ رڙندא روڙي، وڙي،تنھن جو تاب نه سگھندي ت آڏو مير ميائي موڙي،

رאئو ريگ ٿرن کؤن ٿوڙي، سگھندينء پير نه كر ڳل کوڙي،

  سچل سائين جو سنڌي كالم 63

تون تان لعل لھين كيئن ووڙي، :كنھن جي كام كمر ڇڎ ڇوڙي

.ٻيا ٿي ماڳ مرون چوڌאري

جيڎيون جت منھنجو آھي جائين، -12 آء تان وينديس אڄ تنھن تائين،

אن جي آن ئين، آھيان ٻانھي پاڻؤن گھٹ ڀينر ٿي ڀانئين، آن کي پلؤ ڳچيء ۾ پائين، دم دم درس كريج دعائين،

مون کي سڄڻن ميڑيين سائين، :كيچيڑن کي پھچان كائين .برھ جي باھ ٻھون ويا ٻاري

چي ڙي، آڏو لس بگھيڑ كن لوڙא، - 13

تن کؤن كن ٻئي ٿين ٻوڙא، ن ڇپر ڇني ٿو ڇوڙא،ڇوھئو

تاتي ٹاכ ٹكر جا ٹوڙא، سھمناכ سنڈא سي سوڙھا، ڏيون مار مٿي ڏين موڙא،

سي ئي ڏرت ڏورڻ جا ڏوڙא، :ڏينڀو ڏنگ ھڻن ٿا ڏوڙא .آھن ھاڙي منجھ ھزאري

چي ڙي، ڇا جي مست مرون ھنئن مارא، - 14

چرڙين نانگ چرن چوڌאرא، ون ويچارא،سي ئي ورھ אڳي

ھڻندא شينھن ڏسي شوكارא، ھو جي ھاڙي منجھ ھاكارא، سرتيون سنگ نھاريان سارא،

:كيا جک جانب جي جيء جارא .ور سان كانه אيندي كا وאري

چي ڙي، ھيڑئي جي جتن جي جا كا، - 15

توکي سمجھ پيئي چؤ سا كا، ويڑئي ناز نھوڙي ناقا،

ئي كي ڏאكا،ڏونگر كين אٿ لوھي لس وجھندئي الكا،

ڇپؤن ڇوھ لنگھندينء جھاكا، آڏو فلك فكر آھن فاقا،

:ونگن وچ وאسينگن وאكا .ھت تو پٻ وجھي پاتاري

كاكيون كام ٹكي ھت كاني، - 16

جاڏي جت وٺي ويس جاني، سورج آھي نه تن جو ثاني، ،تاڏي ترت وڃان آء تاني

ڇا جي پٻ نه ھوندس پاني، ڇپر ڇوھ אڳيانئس ڇاني، توڙي برھ وڃايس باني،

:لوچون كين كنديس ساالني .אھو عرض אٿو אظھاري

جلدؤن جت وٺي ويئي جوري، - 17

ڀوري ڇو نه ڀرينء تنھن ڀوري، گاذر ھاڻ محل گھر گھوري،

ڏونگر ڏرڙ سگھين كيئن ڏوري، عاجز عام ٿيندئي، ھت אوري، ٿر جي پنڌ نه ٿكيئن ٿوري، تن کي توڙ سري ٿي توري،

:وجھ م جي ڀال كنھن جھوري .مرنديء گام کنيو كوكاري

چي ڙي، بيحد كيم كھو ٻيون باتيون، - 18

ڇو ٿيون لس لوאيو التيون، كنھن کي كنڌ نه אينديون كاتيون،

وز نه אتي رאتيون،رھنديس ر وينديس سك سڄڻ جي ساتيون،

ڏאتر ڏس جو ڏيندم ڏאتيون، پائيندس جال جبل ۾ جھاتيون،

:محبن ھس אھي مصلحاتون .ھلي آ مرد ساڻ אماري

كامڻ منٿ كريون كنھن كيھي، - 19

سي جت جاڙ كري ويئي جيھي، ھي،كيڑي پرجھ نه تو پٻ پي

كا كر كاھ تنين پٺ تيھي، تون تان نينھن نسوري نيھي، ووڙج ور م ورچج ويـھي، كيائين درس ديوאني ديـھي،

  سچل سائين جو سنڌي كالم 64

:אول عشق نشاني אيـھي .تڑ ڦڑ رאت ڏينھان تكرאري

كيچين كڍ لڳي ھوء كھكي، - 20

پھريون پور ٹكر سان ٹھكي، ،كامڻ كوھ ڏسي نا ڏھكي

אتي روح نه تنھن جي رھكي، توڙي پير ڦٿس پٻ ڦھكي، تان ڀي نار نه بلكل نھكي،

توڙؤن كين تنھين ھڎ تھكي، :אوجان عاشق אھڑي אھكي .ڏونگر سڀ وڌאئين ڏאري

توڙي جھك جھكي كئي جھولي، - 21

ٻي تان ٻولي ھڎ نه ٻولي، ڦيريون ڏئي، پرين کي ڦولي،

ڇپر کي ڇولي،ڇوھؤن پاڻ گورن رند ڏسي سر گھولي، ڳڑ ڳڑ ڳوڙھا ڳاريو ڳولي، ڏونگر ڏرڙ ڏکوئي ڏولي، :قادر شال قريبن كولي

.كندو گام ٹكر کؤن ٹاري

پھريون کانء پھاڙ پڇيائين، - 22 ھت كي ويٺا ھوت ھنڌאئين؟ ھر ھر توکي سرت سڻائين،

كي ھئا رאت توئي وٽ سائين؟ ر ڳل א لڳ אالئين،ك

ٻيو ھڎ سور نه سنگ سليائين، :مون کي محبن ساڻ مالئين .عاشق ھي ھي ويا آزאري

پوء تان ٿيڑس جبل جوאبي، - 23

ڀنيء ليل لنگھيا بشتابي، ساڳيين سارو ساٿ ثوאبي، سي سڀ ھئڑא گل گالبي، وڄندא ويڑא رאت ربابي،

ا אعرאبي،אصلوء אڙٻنگ ھئ توسان كيائون خام خرאبي،

:אوٺي عين ھئا عاذאبي

.ھتؤن كاھ אڙאھ אنڌאري

ڏونگر ڏس چكيء ڇڎ ڏيئي، - 24 تو وٽ رאت تنين كا پيئي؟ آھ ھي وس تنين کؤن ويئي،

كي تان لنگھيو ساٿ سنجھيئي؟ ھاڻي حال سڻج مون ھيئي، ويڑس ڏک وڏو ھي ڏيئي،

سپرين سيئي، ھو ھئا ڏאڍא :جانب آھن منھنجا جيئي

.ماري آھ ويا آ تاري

حجر چيس آھي ھنيڑي ھاري، - 25 جي تون محبوبن جي ماري، آھي عشق سندء آزאري،

وجھج ڳل ڳچيء كا ڳاري، مون کي تر نه كج تكرאري، پٺن كاھ، نه ٿيء قرאري، אٿئي برھ بلوچي باري،

:ياري يكدل کانئن منگج .ويندئي عشق نه ھڎ אوتاري

ڏونگر ڏيرن ڏي ڏس كوئي، - 26

אوڙي روح نه ٻيو رس كوئي، ناھي ويچاريء جو وس كوئي، الھي كونه ٻيو كس كوئي، ناھي جانب جو جس كوئي، كٺي غم ڏسي كس كوئي،

خاطر منجھ نه پيس خس كوئي، :وٺي درد ڦري ڏس كوئي

.ٺي عشق منجھؤن אوساريبي

چكيء چوٽ وڻي ورچاٹي، - 27 ويڑא ورھ توئي سان وאٹي، آندي عشق تڎھن אورھاٹي،

كٺل كيچ وڃج كنڌ كاٹي، پيتئي زھر منجھؤن گھٹ گھاٹي،

توکي آندو عشق آڳاٹي، ڳولج ڄام پنھونء گھر گھاٹي،

:ھي ھي لعلن ويو لوھاٹي

  سچل سائين جو سنڌي كالم 65

.אجھاريھئڑي جن جي ھيء

ھي ھي ماري عشق אميرאن، - 28 وٺي ورھ وكيل وزيرאن،

توڙؤن ھيئن لکيون تقديرאن، ٻانھن ھٿ ٿيون تقصيرאن،

ڏאڍيون عشق سنديون تڑ ڀيڑאن، پٺيء منھنجي برھ بھيرאن، ھلن ھت نكي تدبيرאن،

:مون سان سندين سوز سفيرאن .ورتئي ورھ كنھين وڻجاري

אول بابين برھ پڑھيائين، - 29

تنھن پوء سورن منڍ سڑيائين، سسئي ساڻ فرאق ڦڑيائين،

אصلؤن كيچن ساڻ كڑيائين، جڑאن جيء ۾ جال جڑيائين، تيلھان مٿي روھ رڙيائين،

محبت منجھ مريض مڑھيائين، :توڙؤن غير خيال تڑيائين .پيئي ھٿ برھ ھاكاري

لن ويڑس لٹي،ھيء دل ال - 30

وڌس ٻاڻ ٻروچ جي ٻٹي، ورکؤن شال فقير نه ڦٹي، ڏنگر ڏک چريء کي چٹي، كيائين كيچن منزل کٹي، آنديس عشق گھڻيري گھٹي،

:مٿو پير كرאيون كٹي .ھي ھي كيو ٿي سا ھونگاري

ور جا ورھ پياريس وٹي، - 31

،توڙي سسئي سورن سٹي تنھن دل ڏאنھن نه محبن مٹي، چوکو عشق نه آھي چٹي،

سورن سوز کلڻ کؤن کـٹي، محبت کانء نه گھايل گھٹي، سسئي سوز فرאق جي ڦٹي،

:ڀائين پٻ پٹوال پٹي .روئي ڦوڙאئي جان ڦوھاري

لوٺي بك مٿي ٿي لتي، - 32

ڊوڙي تيز منجھارؤن تتي، تنھين جي متي، محبت من

وڃي كيچ ورھ مون وتي، گھوري گام گھڻيري گھتي، ڏک جي چت ھنيائون چتي، روئي ريت تنھين سڀ رتي،

:ڄاڻي پٻ سڀو ھك پتي .عاشق عشق منجھؤن אڇنگاري

ھرڻـيون کير پيارڻ آيس، – 33

كر ھڑ دאنھن كري سڀ کانيس، ڇانيس،كوكن ساڻ ڇپر سڀ

ڏونگر ڏک منجھارؤن گھايس، ڇلنگيون عشق ڏکن ٻٹ اليس، ڳالھيون كيچ كيچيڑن ڳايس،

:بر کي برھون بازر ڀايس .حجر ڳاريس ساڻ ھوكاري

ھي ھي ھوت كري ويس ھولي، - 34 تنھن محبت ٻاروچي جي ٻولي،

ڏونگر حبؤن ڀاين ڏولي، ي،كوھيارل جي ٻانھي گول

ساٿي پٻ پرينء جي ڦولي، تنھن تا جانب تان جند گھولي، روئي كيائين ڇپر ڇولي،

:سنگ جي رאھ كيائونس سولي .نيندس كيچي نال قطاري

منجھؤن نينھن ھنيائين نعرو، - 35

سڻندي سير سڑي ويو سارو، من ۾ محبت وڌس مارو، كيائين وאري אتي وאرو،

نس אوٻارو،אندرؤن عشق ڏ ڏيئي مٿي سنگ سرאرو،

كائين مان ڏسان كوھيارو، :محبت ريء آھي منھن كارو

.كونه سنڀاري “سچيڎنا”

  سچل سائين جو سنڌي كالم 66

مٿي روھ چيائين روئي، - 36

ھيء كل كوھيارل ڏئي كوئي، عاشق تنھنجي عشق אندوھي، محبت منجھ ھالكي ھوئي،

لڳي اللن تا لڑھ توئي، ڌאئين پوئي،ٿوڙؤن سور و

سوئي، “سچيڎنا”ساٿي ٿيس :جانب آھيس جيء جو جوئي .قادر گڎ تنھين سان كاري

ھيء جا ھنيڑي ٿي حيرאني، - 37

محبت ماد كئي مستاني، دلبر كاڻ ھئي ديوאني،

باقي نينھن رھيس نيشاني، كيڑي فوج فرאق جي فاني،

ي،كيائين ساھ سرير قربان گڎبس شال جبل ۾ جاني، :ٿيندس رحم אتس رحماني .آئي ھيٺؤن نينھن نغاري

محبت محبوبن جي ماري، - 38

كا جا باھ ٻاروچل ٻاري، ڳالھين كيچيڑن جي ڳاري، كيائين جانب تؤن جند وאري، منجھؤن ذوق چيائين زאري، ھيء دل آھي سڄڻ تؤن وאري،

كوھياري،كوكان كوھ كري :توڙي ورھ كئي ويچاري

.رאتيان ڏينھان گھنگھر گھاري

مٿي روھ ڏسو سا رمكي، - 39 كا جا عشق چکايس چمكي، ڏسي سڃ نه دم ڀر ڌمكي،

محبت مور نه كامڻ كم كي، گوندر وچ گذאري غم كي،

ھاديء جانب سان نئين جمكي، كي،تنھن تان تانگھ نه تر ھك تم

:مٿس وڄ ورھ جي چمكي .تنھن جي شور وڌي شوكاري

چڑھندي چنج نه عاشق אڙكي، - 40

كا جا فوج مٿائنس كڑكي، لڳي لعل پٺيء سان لڑكي، لڳيس باھ برھ جي ڀڑكي،

جوھر جوش سڄڻ جي جھڑكي، رنجيء روھ אتؤن جا رڙكي، سارو سنگ پيو سڀ سڑكي،

:سڀ پيو تان ٹڑكي ٹكر .אھڑو سوز ھلي سينگاري

جانب كاڻ ڇڎيائين جايون، - 41

فوجان عشق אڳيانئس آيون، كالن كوھ سنديس كھكايون،

سڀئي ورھ وساريس وאيون، وڃي خاכ لڱن کي اليون،

تنھن جي سوز ڇپر سڀ ڇايون، روئي روھ ڏنائين رאيون،

:ي ڄڻ پايون پيان پٻ چڑھ .אھڑو عشق ھلي אختياري

ڇپر كا نه ڇڎي سا ڇوري، - 42

جنھن تان گھوٽ אتؤن جند گھوري، جا كي پور پرين جي پوري، ھيكل ھوت نھاري ھوري، ڳولي تنين جنين ٿر ٿوري، لؤن لؤن قابو لڳيس لوري، ھئڑس جھور برאبر جھوري،

:تنھن جي ھٿ سڄڻ جي ڏوري .אنھيء ڳالھ وڌي سا ڳاري

آھي ريء عجيب אٻائون، - 43

אچي شال كوھيارل كائون، جنھن سان لوھ لڌيون ھم الئون، ھي ھي جت وٺي ويا جائون، تنھن تان ڏس پڇي ٿي تائون، ننڌر ھيء جا نال نه نيائون،

تنھن جيون زيالن ھت سيائون، :ائون ھھڑس ڏونگر حال ڏٺ

.ويچاري ٿي تونگ تنوאري

  سچل سائين جو سنڌي كالم 67

موٹي چاھ پرينء جي چائي، - 44

تنھن كا ڳالھ محبت ڳائي، ڇپر سڀ كيائين ڇائي،

ڏאڍيء تک تنھين جي تائي، ھئڑس وאئي، “ويجھي آيس”

روئي روھ ڏنائين رאئي، گھٹن منجھ قلم گھمائي، :تان تان אوڏي وسئون آئي

.אڳيون منھن پاريآيس محب

كونجن ھٿ مكائين روئي، - 45 دאنھن ڏوگھ منجھارؤن ڏيئي، سا تان كن سڄڻ جي پيئي،

אٿي ھليا ھوت ھنڌيئي، جانب جيء گھريا ھس جيئي، آيس سڄڻ پاڻ سنجھيئي،

جن جي كاڻ ويچاري ويئي، :وڃي كيچ אھا ڳل پيئي .پنھون پرين گڎيو غم ٹاري

سسئي ڄام پنھون ھك ھو تان، - 46

كامڻ جانب ڳوليو جو تان، ساڳي پاڻ پنھون ھئي سو تان، ڀڃي ھيء ڳجھارت كو تان،

ڇاجي كاڻ كرين ٿي ووء تان، ڇپر ڳولي ٿي سا ڇو تان،

دست دوئيء کان ڌو تان، “سچو” :ساڄن كيئن صحي كيو تو تان

.پر جي عشق אچي אوجاري

سو ھادي، “كل شيء”آھي -47 کؤن آبادي، “خلق אالشياء”

ٿي آزאدي، “وھو عينھا” وאندي غير كنون ھيء وאدي،

لٿا شك شبھا ٿي شادي، ٿي אمدאدي، “سري سرہ ”

جنھن کي سمجھ تنھين کي تعدي، :سوئي مرد نه آھي مادي .اريسڀ وچ صورت يار دي پي

پنھنجي پاڻ كري ٿو وאئي، - 48

تنھن تان ڳالھ אھا ڳالھائي، كافر مؤمن صورت سائي، אنھيء رمز ڏنائين رאئي، جانب ڏس ڏنو ھي جائي،

آيت آئي، “فاينما تولوא” ٿيڑو אڄ بھاني ڀائي،

:אحمد وحي ھكو ھك ھئائي .ھئا אسرאري “אحد” “אحمد”

آيت آئي، “عرفت ربي بربي” - 49

وڄائي، “حقאل אنا”نوبت رمز رالئي، “אعظم شاني”

אجرאئي، “لو كشف ”كيڑي آھي ھكڑאئي، “يسمع يبصر ”

אھا وאئي، “بال ميم אحمد ” آگاھي، “אني אنا א”

ھئڑي صورت ھك سڀائي، ئي،سوئي بندو سو موال

:سوئي ھيٺ سو باالئي .عالم א مون אظھاري

ظاھر سج ته سڀ كنھن جائين، - 50

ھيء ڀي رمز تون دل سان الئين، تون تان آئينو ٿي آئين،

پنھنجو پاڻ ئي ۾ منھن پائين، ،“سائين”کي ڇوڙ ته ٿيون “مين”

ڀولو مور نه ھن ۾ ڀائين، ن،توکي صحي سچ سڻائي

كا شي ناھي بنا حق كائين، :ڳالھ אھائي ڳائين “كل شيء ناطقء باאلحق”

.ھر جا پاڻ غني گفتاري

  سچل سائين جو سنڌي كالم 68

نوري دאستان پھريون

1 تون سمو سردאر، آء ميئي مھاڻي آھيان؛

تنھنجيء شفقت مھر جو، آھي كو نه شمار؛ گنديء گاندر گھر کان، كيو ساري عالم عار؛

.تنھن مدאر، تو ساريء كينجھر رکيمٿي 2

تون سمو سائين، آء ميئي مھاڻي آھيان؛ .مون لڄ رھائين، جو پلء لڳيس تانھنجي

3 آء ميئي مھاڻي، تون سمو ساري سر جو؛ قرب منھنجو كھڑو، ڄاڻيو ٿو ڄاڻي؛

کاري سر کنيم ٿي، ڇڇيء، ککيء ھاڻي؛ ٿيس رאڻن جي رאڻي؛رאجا تنھنجي رאض سان،

.تو سما سيباڻي، نه ته ھيس بيھودي بڇڑي4

كلسا كلوري، كن كالورא كينجھرين؛ پيھي وڃي پن ۾، كن ٻكين ٻوري؛

روز تني، کي رאو ڏنھن، ٿيا چانور آئون چوري؛ جي ھيون אڌوٻنڌ ۾، سي كن كپڑא قصوري؛ ھيٺ مٿي تن ٿي، ڍكيون ساالن سموري؛

ا وتن ويس ۾، ھين کھنبي کٿوري؛وאسي ڇڇيء ککيءتار جي، سي אپر عطوري؛

.ٿي ملكين مشھوري، سمي جي سھاڳ جي5

پير آئون منھن نيرא، پاڻيء پوندא جن ھئا؛ سي אڄ ٻڌيو وتن سر تي، چاھ منجھؤن چيرא؛

ماڻك موتي منھن تي ھٿ تنھين ھيرא؛ .يرא، سگھڑ سمي ڄام جاكات سڀئي ك

6 وھين وھل لپيون، ٿي پيٹ پاريا تن جا؛

ڏنيون ڏٿ ڏپ جون، ٿي جھٻيرن جھپيون؛ ککيء خاطر ڌٻيريون، ڌٻن منجھ ڌپيون؛

.جي کائن پٻڻ پپيون، سي چوريء تي چريون ٿيون7

جي جھاڳيون وتن جھاڳ، ميئون كارڻ قوت جي؛ ي درجي آنديون، سمي جي سھاڳ؛سي אعل

منڇر مھا وچ ۾، كن رنگيليون رאڳ؛ ھئا حال جنين جا ھھڑא، تن تي ڀلي كيا ڀاڳ؛

كينجھر ٻن كنڌين جي، ٿي ھٿ אنھن جي وאڳ؛ ھيرא ۽ ياقوت ٻيا، אڄ אنھن وٽ אجھاڳ؛

.ٻيا ڀي لکين الڳ، تنھن ڏلين کي ڏيئي ڇڎيا8

ھين ڊول نه كنھن ڊونڈيون؛ بيحد ڀڳوڙيون، ناپي ڏٿ آئون ڏپ جون، كن خرאرين کوڙيون؛ ٻوريء ڦرھا ڦريون، אچن مالحيون موڙيون؛ .جوڙيون سڀ جوڙيون، ڄام تماچيء تن جون

9 ڊول نه كنھن ڊونڈيون، پر ھيون سمي جي سھاڳ تي؛ كينجھر سنديء كنڌئين، كن ٹوريون آئون ٹونڈيون؛

.يھون چونڈيون، ٿو ڄام وھاري وٽ ۾چك ج10

ھيون لڱين ليڑيون، منھن نه موچاريون؛ سي ٿو ڄام وھاري وٽ ۾، كري مالحن ميڑيون؛

ٿو ڀڳيون جوڙאئي ڏئي، ٻھڳڻ تن ٻيڑيون؛ وٺن ماڻك موتئين، تنھن کؤن جھٻيون ۽ جھيڑيون؛ .توڙي אھڑيون אويڑيون، ته ڀي سمي ڄام سھائيون

11 جن ٿي پاليا پيٹ، كمن كالورن سان؛ سي ٿا تيل ڦليل سان، ٿيون مالئن ميٹ؛ ڄام جوאھر جي كري، ٿو אنھن پار אميٹ؛ .كئي الکيڻي ليٹ، سمي مير مھاڻن ڏي

12 ھئا وڏא جن تي ويل، ٿي قوت ملين كين كي؛

خاصين سي خورאكن تي، تان كن مھاڻيون ميل؛ ڑي پاڻ ۾، كن سيالبين سيل؛مڑي جھ

پوء الٿا ڄام لطف سان، زبونن تؤن ذيل؛ .تن سي تيل ڦليل، אڄ عطر گاڏڻ אوتيا

13 جنھين אڌوٻنڌ، ھئي عمر سڀائي אھڑي؛

سي سمي جي سھاڳ تي، آيون ڏאڍي אنڌ؛ تنين جي طوالن جيون، پيون ھاكان ھنڌو ھنڌ؛

پيرين پون نه پنڌ؛ ڏليون ڏوليين چڑھيون، .سڀ אندאمين سنڌ، جڑيون جوאھر ۾

14 چوليون جن چك ھيون، אڄ ٿيون اللين الئو؛

.جتيون جڑאئو، پايون وتن پير ۾15

نوريء نادرڄام کي، كي چکايون چاٹيون؛

  سچل سائين جو سنڌي كالم 69

تنھن کي ڏسڻ سان ڏياريون، كنھن ڦكل ڦيرאٹيون؛ .ڙي אن کيوٹان سو وאٹيون، ٿو ڏئي ڏھا

16 ھون مك ھك ترאر، چار ترאرא موتئين؛

تنھن برאبر نه ڏيان، توڙي ڏين جال جوھار؛ جو پلء پيڑو ھھڑو، مھاڻيء مڻيار؛

.تنھن مر كينجھر ڀر قرאر، جنھن ڄارو ڄام كلھي کنيو17

تارאزيء جي توري، مك موتن تي نه ڏيان؛ ٿوري نه ٿوري؛ ٻيڻا ٹيڻا نه وٺان،

.گھوري آء گھوري، جو ڄارو ڄام كلھي کنيو18

مك برאبر نه كريان، ماڻك موتن ساڻ؛ .سمو ڄام سڃاڻ، جنھن ڄارو ڄام كلھي كيو

دאستان ٻيو

1 مٿي جن موڙא، ھئا ڄارين گندئين گودڙئين؛ بئنسر بئينان زر جا، تن جھاٻا אئون جھوڙא؛

ين كين ھو، تن چوڻ تائين چوڙא؛جن ٻانھين كلھ سمي جي سھاڳ سان، تن ننگن نپوڙא؛ .كوڙيون ۽ كؤڙא، سچا سمي سڀ كيا

2 رنگ كاري رويون، ھيون مڑني مالحن جيون؛

سي کنيون کارن ۾ אچن، درא ۽ دويون؛ .جت بيحد بدبويون، אت א عطر אوتيا

3 انگٹيون؛ھك درא ٻي دوء، پيون گوجان مارن گ

تن مون ککيء جي אچي، برאبر بدبوء؛ אچي مشك عطر جي، אڄ منجھانئن خوشبوء؛ .رنگ سوني جيء روء، صورت אنھين سوھڻي

4 منھن مٹيء ميريون ھيون، بيھوديون بڇڑيون؛

گھڻ گھڻ نوريء گھنگرو، ڇم ڇم ٿيون ڇيريون؛ يريون؛سمي پاڻ سھاڳ ڏئي، ھي جي ھن ھ

.لوھاڻيون لوريون، پارس لڳي سون ٿيون5

پارس لڳي سون ٿيون، لوھاڻيون لوريون؛ جھل جھڳن کي كانه كا، وريون ۽ ويريون؛

محلين رھن مير جي، مھاڻيون ميريون؛

سمي ڏنا سھاڳ کي، سھج ۽ سيريون؛ كوجھن مان سھڻيون ٿيون، جھٹ پٹ جھٻيريون؛

.نجھر جون كنيون کڻيتماچيء تيريون، كي6

منھن مٹيء ميرא، ھئا بيھودא بڇڑא؛ سمي جي سھاڳ تي، ٿيا گاندر گنيرא؛ ڏسو ڏھاڙي ڏئي، ٿو در تنين ديرא؛

.ساجھر سويرא، ٿا کائن طعام خوشيء سان7

تركو جن تريون، ٻيا كونئر كڑھيون كڇ ۾؛ ن سريون؛تن אڄ لڑھان لڑكن موتئين، ٻيون سنديون سو

زيور אئون پازيب ٻئا، زري باف زريون؛ .كينجھر ٻئي ڀريون، אنھن کي אنعام ٿيون

8 جنين دوء درא، كڇين كم ۽ كوڻيون؛ سي مٿي پيرين برھنه، ھئا گاندر سڀ گرא؛ .אھي پاھان پاڻ ڀرא، ٿيا سمي جي سھاڳ سان

9 ن ھئو؛جي كونئر ڀرن كم، تن ناتو ناپي سا

ترن جا تن تار ۾، ٿي روאن كيا رم؛ پوء אچي تماچيء ڄام جي، پئي در تنين جي ڌم؛

.جي ھئا گوشائت گم، سي پلء لڳي پڌرא ٿيا10

بھ ڏوڏא جن ڏאج، قوت جنين كم كوڻيون؛ .אنھن جو אحتياج، ٿو تماچي كيڎو كڍي

11 نه كنھن روء نه رنگ، ھئا بيھودא بڇڑא؛ אڄ پڻ אنھن جي ٿيا، پيرن ھيٺ پلنگ؛ مياڻيون معافي ٿيون، نه אبوאب نه אنگ؛

.پٹ אوڍين אڙٻنگ، سي سمي جي سھاڳ تي12

پوء كيون لس پال، ٿي مھاڻن ماريا؛ لک ھزאرين حاكمين، ٿي کاڌא تن کال؛

كڑھيون جن كنڌن تي، سي ٿيا لڳي ڀاڳ ڀال؛ دست ۾، ھئا ٺھريل كين ٺال؛دمڑي تن نه

אڄ ميئن جي گھر مال جا، ٿيا ٿم ٿال؛ پر ھيڑي אکڑين ۾، كا جا ميي كال؛

كينجھر گھمن الڏكيون، كيون رس كال؛ .אگال جي سگال، سمي نانو سڃاڻبا

  سچل سائين جو سنڌي كالم 70

13 حريرאن ۽ حال، ڏنا ڄام ته ڄارن وאرئين؛

يون چوكال؛جي ھيون אڌو ٻنڌن ۾، تن چوت كينجھر سنديء جاء تي، تن بنايا بنگال؛ .אگال جي سگال، تا سمي نانو سڃاڻبا

14 كينجھر سنديء كنڌئين، رھن ڀريون جي ڀڀور؛

تن ميئن مٿي آئيا، سالو ۽ سالور؛ چڑھيو سا چؤڏول، ٿي حكم ھالئي حور؛ رאتو ڏينھان رאء جا، ٿيا مالحين مذكور؛

.ي حاضر منجھ حضور، وھن تماچيء ڄام جيس15

تون سمو سرتاج، آء ميئي مھاڻي آھيان؛ الٿئي پنھنجي لطف سان، אسان کؤن אحتياج؛

كينجھر سارو تو كيو، مون مييء سندو محتاج؛ .تنھنجو مون ڏنھن رאج، مون كيھي كاڻ كڑم جي

16 ۾؛ النگوٹيون الشون، ھيون وھ وھل جي وچ

سي پلء لڳي پوء ڄام جي، ٿيون خورאكين خاشيون؛ لعلن ياقوتن جون، وٹن كينھن كماشون؛ جن پاسا ھريل پن تي، تن فرشين فرאشون؛ تا ڀي تماچيء کي، كن طرحين تالشون؛ .روء ھيون رאشون، پر سمي ڄام سھاڻيون

17 ھئا خام خسيس، كينجھر سنديء كنڌئين؛

رאئو مڇيء جا، ھمہ كل حريص؛سي مو تڎيون تنؤريون تن کي، پاٿاريون سڀ پيس؛ جڎھن ٿي تماچيء جي، ميئن سان مجليس؛

سي سون رپي سرسا ٿيا، لٿن ھك ٻئي جي ھيس؛ وאتين كري ٿو אن جي، ھر ھر ڄام حديث؛ مھر آئون شفقت جي، ڏئي אنھن کي آسيس،

.يس، جي سمي ڄام سھاڻيونتن سان كير كريندو ر18

جن وאتين وھ وھل، بانس آئي ٿي بڇڑي؛ تن ويھاري وٽ ۾، كيا شاھ شغل؛ אھي چڑھيا پالكئين، آھي سڀ سھل؛

جتي جھٻيرن جھوپڑيون، ٿيا ماڙيون تت محل؛ .سمو ڄام אنگل، אچيو אنھن سان كري

19 ي عام خلق کي؛ڇڇيء جي ھئي ڇٹ، ٿي آئ

وھ وڃائي وھ ۾، ميئي مڃائي نه مٹ؛ نوري ڄام تماچيء سان، کلي چڑھي ھئي کٹ؛

.سر الڄو سرپٹ، مالحڻ مشرو ڍكيا20

جنين ڦاٹوڙيون ھيون، گنديون گودڙيون؛ تن ڀيريون بافتن جيون، جنگ ڏئي جوڙيون؛ ؛אڇليو אنھن ڏي وجھي، سون رپو روڙيون پانو پاسي ميي جي، قناتان کوڙيون؛

.گھوڙא ۽ گھوڙيون، ٿو ويٺو ڏيھاڙيون ڏئي

دאستان ٹيون1

نوريء كيو ناز، ٿي ريجھائي رאو کي، .نت نت ڄام نياز، ٿو אچيوאنھن جو كري

2 تون تماچي ڄام، آء ميئي مھاڻي آھيان، .ڏنو تو آرאم، كينجھر ٻن كنڌين کي

3 وء جي طناب، אڄ کتي كينجھر كنڌئين؛تنب

ناد وڄن ٿا نادري، ٻيا ڀي رود رباب؛ جتي ککيء کوڙ ھئا، قيما تت كباب؛ وتن مھاڻا مست ٿيا، ماڇي بي مھاب؛ .تن تؤن سڀ حساب، مورאئين معاف ٿيا

4 پلئه مون پاتوء، تون رאجا لڄ رھائيين؛

.پنھنجي قرب کي سما سڃاتوء، كامل 5

ڏٿ جنين ڏوڏא، پھرڻ پاٻوڙא تنين؛ پيٺا وڃن تن جا، گپ אندر گوڏא؛

سو پٹن جي پينگھن ۾، تن الل ڏئي لوڏא؛ .אھي آڻيون אوڏא، ٿو وير وھاري وٽ ۾

6 كوجھيون رنگ كاريون، منھن نه موچاريون אھي؛

سي كڍيو كالورن جيون، سر کڻن کاريون؛ ي کڻي אن جيون، ٿو تماچي آريون؛كيئ

سي אڄ سالون ڍكن سر تي، كلھين كيناريون؛ .زور ڇڎي زאريون، ٿو تماچي تن کي كري

7 الڏكيون الڏ لڎن، كينجھر سنديء كنڌئين؛ .كاريون ٿيون كڎن، سمي جي سھاڳ تي

  سچل سائين جو سنڌي كالم 71

8 ڏلين کي ڏولئين، ڄام تماچيء چاڙھيو؛

ڏئي، ٿو جوאھر جھولئين؛ لعالن زمرد تن زريء كالبات جا، تن چكم تي چولئين؛

.ڇڻكائي ڇولئين، ھيرא لکان لکنئين9

ھئا النگوٹيا لول، كوجھا كنھين نه كم جا؛ تڎي مڎي كان تن، سي كن جھروكين جھول؛ فرش فروش אئون غاليچا، ٿو ڏئي تنين کي طول؛

ي، غمزא ھڻن غول؛مڎيون مال ڏسي אھ قدر تن کي كھڑو، جي آھن אولجلول؛

.پيا אھڑي منجھ אلول، تن ڄاريون ڄار وساريا10

كؤنر جن كڑھيون، ھيون ھميشہ ھٿ ۾؛ سي لوڙھن جي لڑھ لء، ٿي لڑئي منجھ لڑھيون؛

جھڳن جھل نه אن جي، كونتلن كڑھيور؛ .ي طويلن ۾كي وتن ڇيك ڇڑھيون، كي تاز

11 ھيون لس النگوٹيون، پاڻيء پوندي جن جيون؛ تن مياڻيون معافي ٿيون، ٻي ڇر سڀا ڇوٹيون؛ אن جون کڻي كيتريون، ڄام سمو ٹوٹيون؛

جو ميئون ريجھائي رאو کي، ماڻن سان موٹيون؛ .کريون جي کوٹيون، ته ڀي پيون پلئه ڄام جي

12 يون، پورھيو كندي پن ۾؛ٿي پڻ ھوء ھپ

ليڑ نه جن لڱن تي، ٻاھين كنين ٻٹيون؛ پلئه لڳي پوء ڄام جي، ڇيھن کانء ڇٹيون؛

.אنھن النگوٹن لٹيون، ٿي مھرאن لعالن الڏ سين13

بيھودא بي آب ھئا، אڳي كينجھر كنڌئين؛ پلئه لڳي پوء ڄام جي، ٿيا تنھن جا جوڙ جوאب؛

.سڀ حرف حساب، مالحن معافي ٿياٻيا 14

پيرين אگھاڙي جي گھميون، تن لڳيون سو ستيون؛ .ساڻ جڑאو جتيون، ٿي ڏنيون تماچيء تن کي

15 مھاڻيء مرכ، جان تماچي طريل ٿيو؛

مٿي مييء گالب جو، ٿو אوتي پاڻ عرق؛ .كيائين كونه فرق، پاڻ گڎيائين گاندرين

16 مون بڇڑي باس، آئي ٿي عام کي؛جن

تن سان سمي ڄام جا، ٿيا אيڎאئي אخالص؛ ٿي عام نه ڏٺو جن ڏي، سي ٿيا خاصا خاص؛ عطر عنبير كچور جا، אھي وڳين ڏين وאس؛

.لکين كن لباس، زريء آئون زرباف جا17

تون سمو سلطان، آء ميئي مھاڻي آھيان؛ .ان، مون كيھي كاڻ كڑم جيتون مون ڏنھن مھرب

18 كڍيو كالوڙא، ٿي آندئون אڌوٻنڌ ۾؛

جن پيرين لتر كونه ھو، سي كن جڑאئو جوڙא؛ تن مھرאن سون سمو ڏئي، ٻيا رپي جا روڙא؛

.ڏيھن ۾ ڏوڙא، ٿئا سمي جي سھاڳ سان19

ٿي النگوٹين لوڙ، پيو ڍويو ساريء ڍنڍ ۾؛ آڻيو كن אروڙ؛ ناپي ۽ ڏٿ ڏپ جا،

تتي مشك عطر ٿيا، ھئا جت ککيء جا کوڙא؛ سي كن كينارئين كپڑא، ٻيا جوאھر جوڙ؛

.مٿي ٻنديء موڙ، گھڑيو تماچي تن ۾

دאستان چوٿون1

مك برאبر نه ڏيان، توڙي ڀرين موتئين ماڻ؛ .جو مون كميڻيء كاڻ، ڄارو ڄام كلھي کنيو

2 ڄارو، مركي مالحن جو؛ڄام کنيو

تيلھان مك مٿي موتن جي، ڏيان ٹيڻو ترאرو؛ .سڀ كينجھر كنارو، مھاڻن معافي ٿيو

3 موتي مٿي مك جي، وٺان نه ٻيڻا؛

ڀي برאبر نه كريان، جي ٻيڻا كي ٹيڻا؛ .אسين تا ھيڻا، پر ڄارو ڄام كلھي کنيو

4 اتون ڀات،مك موتين تي نه ڏيان، توڙي ھئن ڀ

.كوجھي مان كم ذאت، پر ڄارو ڄام كلھي کنيو5

پلئي لڳي آھيان، آھيان אياڻي، .سمي سڃاڻي، ڄرو ڄام كلھي کنيو

  سچل سائين جو سنڌي كالم 72

6 ھئا ٹوال كين ٹوٽ، پر نادر ڄام نوאزيا؛

جن ناپا لوڙھ كلور ٻيا، ٿي ڦكيائون ڦوٽ؛ ؛سي אڄ کيا وتن خمار ۾، אٺئي پھر אلوٽ

كينجھر ٻن كنڌين ۾، ٿيا النگوٹيا، لک لوٽ؛ پينگھن آئون سک آسڻين، كن جھٻيرא جھوٽ؛

ھك كلھين كونئر سئيل كن، ٻيا منھن الئن منھن سوٽ؛ .ڇڇيء ھاڻن ڇوٽ، كيون مرد مياڻيون

7 جن ٿي ڦكيا ڦٹ، ٿيا كلين قيمن ھيروאن؛

ون شالون ٻنڌن ٻٹ؛אڄ تن دشاال سر تي، ٻي زمرد آئون ياقوت جي، ٿي لعلين ھيرين لٹ؛

سمي سڀ معافي كئي، تن ساٹن تان سٹ كٹ؛ لٿا ذيل אنھن تون، ٻي كلي ٿين ڇر ڇٹ؛ عيب ڏسي عامن جا، كيائين كان אپٹ؛ .אنھن ڄام אکٹ، موتي ماڻك ٿو ڏئي

8 مھاڻن کي؛ ھيٺ مٿي پوتي، ماڳين

پاڻيء پوندي تن ھئي، چك جيھي چوتي؛ אڄ گاندر سر گالب جي، ٻي عطر عنبر אوتي؛ .منھن لڳس موتي، تان جھولي ٿي جوאھر ۾

9 ڄارو ڄام کڻي، ٿو مركيو مالحن جو؛ زريء آئون زرباد لئي، ٿي ڇڳير ڇڻي؛ ؛سھجون سون رپا ڏئي، ماڻك ميي مڻي خيما خوب قناتان، ھيجون تت ھڻي؛ .ڳاڻاٹي نه ڳڻي، ڏي جال جوאھر تن کي

10 تماچي طرא، ٿو سڎيون ٻڌאئي אن کي؛

سي شوق وتن شكار تي، کنيو زور زرא؛ .كڌאئين كرא، سي ٻنھي كينجھر كنڌئين

11 رאتو ڏينھان ڏپ، ھو مرכ مالحن جو؛

۾، كئي جھٻيرن جھٻ؛ ٿي ٻوڙيون وھ وھل .ھو روز جنين جي رٻ، سي אڄ كلين حلون ھيروאن

12 مھاڻيء جي من ۾، نه ھو گيرب نه گاء؛ نيئن سان ناز كري، ريجھايائين رאء؛ .سمو سڀني کانء، وٺي ويٺي پاڻ سان

13 ھئي ويٺي بازر وچ ۾، ھئا ھٿ ککيء ھاڻس؛

، ٿي ڀن وڌא ڀاڻس؛درن كاڻ دٻن ۾ .ھئي مھاڻي ماڻس، پر ھن سان كرم كريم كيو

14 ٻيون ڀي چار چري ھليون، ٻڌي دعوي دאنايون؛

ھلي ته ککيء کوڙ سان، ڳچ كي ڳالھايون؛” “!مضمون ڇا ھي مالح جو، جنھن سان رאء کڻي رאيون

يون؛نوريء אڳيون ناز مون، جڎھن چٹ אکيون چا .تڎھن سھمجي سايون، ٻولينديون ٻاتيون ٿيون

15 لٿو النگوٹين جي، پکي ڄام ڄلي؛

منھن منھن پيون مسندאن، جھڳي پاس جھلي؛ ماڻك ۽ موتئين، ڇولي ڇول ڇلي؛

.كنجھر سڀ كلي، ڄڻ אصليء کنؤن אھڑو ھئو16

وصال؛ فارغ ٿين نه فرאق کؤن، ويجھا كين گم ٿيڻ کؤن گم ٿيا، نكا سرت سنڀال؛

.صمء بكمء ٿيا “سچو”אتي قيل نه قال،

  سچل سائين جو سنڌي كالم 73

مارئي دאستان پهريون

1 ساريم אڄ سنگھار، جن ڏٺي مون ڏينھن ٿيا؛

سي لك لنگھي پيھي ويا، پانور منجھ پنھوאر؛ ھڻي ويٺا پکڑא، ھت سک ٿي אجڑوאر؛

.سنڀار، سي אڄ پنھوאر پري ٿيا جن جي ساہ2

אڃا كالھون كالھ، ھيس مارن گڎ ملير ۾؛ سي ڏينھن ويڑא گذري، ڄڻ منجھ خوאب خيال؛ אڄ پرئين كنڌئين پکڑא، جوڙي ويٺا جال؛ .جن جي ساہ سنڀال، سي אڄ پنھوאر پري ٿيا

3 تڎھن مكئون جيكر، مون ڏي خاصا خابرو؛

نگھار جي، نكو پانڌي پٺيائون؛لھڻ سڌ س پر پري شايد پنھوאر ويا، جو سڌ نه لڌאئون؛ پکا پانور كنڌئين، نئين ھيجؤن ھنيائون؛

ڇڎي ملك ملير ويا، ھن تر تيلھائون، .אئين אتائون، ته ھت ڏر ڏريجو ناھ كو

4 كڎھن ڏيھ ڏٺام، ٿي ساعت ساعت سومرא؛

ھ ملير ۾، پر پري אڄ پيام؛مارو كال آھن كين אنھن ريء، אکڑيون ۾ آرאم؛

سدא وتن سكنديون، پر سانڀڻ سور ٿيام؛ .سي پڻ كين ويام، جن سان ڳرھيم ڳالھڑيون

5 جي ھوند אتيئي، ھئا ماروئڑא ملير ۾؛ سڌ لڌאئون سگھڑي، حال ٻڌي ھيئي؛

.سئن ويڑھيچن جيپر ٿر چڑھي ويئي، جيكس و 6

پنھوאرن پيغام، جيكر مكا تڎھين؛ پر مون کان אڄ پري ٿيا، ويڑھيچا وريام؛

تيلھان مون ڏي نه آيا، ڏنھن سنگھارن سالم؛ .ھئا ملير مدאم، پر كو سانگن אچي سانگ پيو

7 ھيء وس ڇڎيائون، ھن وس ويا وאھڻين؛

عمر אڏيائون؛ پکا پانور كنڌئين، نئين پٹي אوريان پکڑא، وڃي ھن ٿر ھنيائون؛

پانور سنديون كنڌيون، وڃي אتي وאسيائون؛ ڇڎي ملك ملير جو، ويا ٿريچا تائون؛

.אكنڈ جن آئون، سي אڄ پنھوאر پري ٿيا8

ٿيا پنھوאر پري، آء كن کي ڏورאپا ڏيان؟ ان ھت مري؛אنھن ٻاجھون مارئي، ٿي مي

.نئين قبر كري، كو אوڏي אباڻن کي9

جي پيكن پوء پيام، سي تا ڏکيا ڏينھڑא؛ ھيئن نه ڀائڻ كا ھيم، تا كي ھيئن كندאم؛

.پر وڃي ٿر ٿيام، سي سڌ لھندڙ سومرא10

پري ڏينھن پيان، جيكس سانگن كو سانگ پيو؛ پکا پانور كنڌئين، ٿرؤن ڏور ٿيان؛ !ھوند ڏورאپا ڏيان، پر پنھوאر پري ٿيا

11 پري ٿيم پنھوאر، جن وري ورڻ نه ٿيو؛

ڏيان ڏورאپا كن کي، ٿيا سھج كاڻ سنگھار؛ عمر אٻائون آھ مون، جو دم تنھنئون ڌאر؛

!אھي אجڑوאر، مان مالئي مون ڌڻي12

ا،پرئين ٿر پنھوאر، جيكس وڏو وڇٹ كري وي كڎھن אيندم אوڏڙא، سومرא سنگھار، !رڻ ڇڎي ريڍאر، من كرن مھڑ ملير ڏي

13 پانور پاس پيا، وڏא ڏوٿن ڏينھڑא؛ ٿانھر وڃي ٿر ۾، ٿريچا ٿيا؛

لنگھي ملك ملير جو، ويڑھيچا ويا؛ عمر אيڎي پنڌ تي، كنھين سانگ نيا؛ !قادر شال كيا، مون کي ويجھا وאھڻين

14 ٿم سار سندين، پر אڄ پنھوאر پري ٿيا؛א

مشكل موٹڻ تن جو، جي ھي لك لنگھين؛ .وري ھيج ورين، جي سانگن كو سانگ پيو

15 جي لويون ڍكي لوء، كڎھن אيندא ھا אجڑي؛

אڄ ھڻي پکا پانورين، عمر ويٺا אوء؛ .تن پنھوאرن پوء، موٹي אچڻ نه ٿيو

16 אنھين جاء، ھئا אباڻا אوڏڙא؛ جي ھوند

ته ھنئون אڳي وس كيا، تن منھنجي אچڻ الء؛ .پر אتن عتاب نه آء، جي ٿوري ٿر چڑھي ويا

  سچل سائين جو سنڌي كالم 74

17 جي אوڏא ھوند ھيام، ماروئڑא ملير ۾؛

ته پڻ پيغام فرאق جا، مارن ڏنھن مكام؛ ي؛پر پرئين ٿر ٿيام، ناہ عتاب אنھن ت

18 لنگھي ملك ملير جو، ويا پرئين ڏيھ پنھوאر؛ تن موٹي אچڻ جي نه كئي، אي سومرא سردאر؛ .ھاڻي ساريو، ھت سنگھار، ڳچ ھنيانء ڳريو پون

19 ڇا ھون ڇڎيائون، نه ڄاڻان ملك ملير جو؛ پکا پانور كنڌئين، نئين عمر אڏيائون؛ אٺئي پھر אٻاڻكي، אنھن ري آئون؛

!كو موٹي كائون، من ماڻھو ملك ملير جو20

אڄ نه حوضين ھوء، مارو نانھ ملير ۾؛ אيندא ھئا אجڑي، کليون کنيو کوھ؛

.جيكس ميان پر جوء، אھي ويا ويچارא وאھڻين21

؛عمر אباڻي پار جي، فاني كيس فرאق .جي ھئا ريجاڻين رھاכ، تن ٿر وڃي ٿاڻا كيا

22 ٿي گڎ كيم گذرאن، جنين جھانگيئڑن سان؛

كاٿي אڄ אھي ٿيا، سومرא سڃاڻ؛ كاٿي پيس آء אچي، آھ אھوئي אرمان؛ .حيرت ۾ حيرאن، آء אنھينء تان آھيان

23 ؛مون جاليوسان جن، موٹي تن نه پڇيو

حال ھن جون خبرאن، پيون، ھوندن كن؛ پکا پانور كنڌئين، توڙ ھنيان אڄ تن؛

.ڏيان ڏورאپا كن، جو سنگھار ئي ساڻيھ ٿيا24

جيكس سنگھارن، אھو ڏيھ وڻي ويو؛ .وري ھيج ورن، جي سانگن، كو سانگ پيو

25 جيكس سنگھارن، وري ورڻ نه ٿيو؛

.، ھو אڄ ڏيہ وڻي ويوعمر אباڻن26

ويجھائيء لئه وجھالن، سنديء אباڻن؛ .אھي ھميشه ھئن، جي سڌ لھن سڀ حال جي

27 ڏينھن אتي جا كي، אڄ אچي مون ياد پيا؛ پھون پنھوאرن جون، صبح ويلي سي؛

אٿيا אچن آب لء، مٿي آنھ אھي؛ .كو سانگ پيو ھئا אڌل جھانگي جي، تن سانگن

28 آريون אباڻن ري، ٻئا تان کڻندم كير؟ ھي جي ڳھ ڳچيء جا، ظالم ڀانيان زير؛

!سنگھارن ساوير، مالن شال ملير ۾29

אيندم אباڻا، ڏور اليا جن ڏينھڑא، كير سھندم سومرא، ري مارئڑن ماڻا؟

.ھاڻي نه ڄاڻان، ته كا موٹي ملنديس مارئين 1كافي

سومرא سائين توکي، وو، !ڳالھيون چونديس آء حال جون، ھوء ھوء

.عمر אباڻي پار ڏي، كرڙ ككوريا كي، وو

.كوكڑ چونڈيان كانڌ سان، پٹ چڑھي پيكي، وو .سڱر کين سڦڑא، سئين جا سڀكي، وو

2كافي

جاليم جن سان ٿي، وو، تا مارو كيڻ ويا؛ !ڳريانھوء ھوء حالڑو كنھن سان

.پکا پٹي אتھون ويا، پرئين پنڌ کڻي

.رאتو ڏينھان روح کي، אوڏنھن گھر گھڻي .گھڑي جا ھت گھاريان، سا ويڑھيچن نه وڻي .جھليان شال وڃي، אن پنھنجن جي به پڻي .مون من ماندو مارئين، ڄاڻي ھك ڌڻي .پکا پانور كنڌئين، ھو ويٺا حال ھڻي

.ھانگيئڑن جي منھنجي باب بڻيجدאئيء کون ج .سنگھارن جا ھت ويٺي ڳڻ ڳڻي “سچو”

3كافي

!كانگل ڏج سنيھڑא، مان ويرאڳڻ آھيان .אوھان ٻاجھون آء گھڻيري، محلن ۾ مسجان

.قسمت قيدאلماء جي אيرאدي آھيان .چانور ڇا چورمان، آڇن نت نوאن

  سچل سائين جو سنڌي كالم 75

.ڏونرא پسيون ڏيھ جا، ساريون ھت رئان .زھر پياال سوز جا، אوتيون آء پيان

!אوھان ٻاجھون سپرين، مرאن آء كي جيان .ڏکن كارڻ ڏيھ ۾، نپايس אوھان

!אکڑين مؤن، ميان، ھاري رت رئان “سچو” 4كافي

!متان منڌ مارن تون، وھين آسرو الھي

.بند تنھنجي باب ۾، אصل کؤن آھي .ڻ جيھو ناھيسڱ אسان جو سومرא، ڇن

.پرين نيندא پاڻ سان، سڳر ڏي ساھي .نير ھي جي نينھن جا كير سگھي الھي .رکج منھن ملير ڏي، ٺاھ نه ٻيو ٺاھي

5كافي

وري آء وطن، منھنجا ساريون نيڻ سكن، !موٽ سالمت سپرين

.אکڑيون אوھيرא كري، وאٽ ڏسيو وجھلن

.نيڻ جھڄن پرين پرديسن الء، جھوريء .عمر אباڻي پار ڏي، وڄون ٿيون چمكن .ميڑאئي جا مينھڑא، ويجھو شال وسن .א آندא مون پرين، دאرون درد مندن

.سك سبيل ٿي، پارئون جا پرين “سچل” 6كافي

!مون تان چيو تو אڳھين، نه تون دل ڦاساء

.آھون دאنھون ڇو كرين، سٻر سيڻ سندאء .كنھين سان كينكي، ٻولي ٻي نه ٻڌאءكڇ

.وڇڑيا گڎ گڎي پرين، كو وאلي ورق ورאء .ٿوري گھڻي ڏينھڑين، كندء ماڙ خدאء

.سانگي ويڑא سانگ تي، پنھنجي سانگ سڻاء .پاڻون ڄاڻي پريت مؤن، كوھ كرين ھاء ھاء

.سپرينء الء، كوڙين كانگ אڏאء “سچو” .ن کي، تن ڀي سك سندياءتو پئي ساريو ج

دאستان ٻيو1

عمر אباڻن ۾، لڌم الئون اللڑئين؛ .کھ موتي مالھڑئين، حال گھوريا ھن حال تي

2 جو ڏאڏאڻو ڏيہ، مونھؤن مور نه وسري؛ سو ڏאتر لئه ڏيکار مون، سومرא ساڻيہ؛ .ريء پنھوאرن پرڏيہ، ھيء مڑيوئي ڀائيان

3 ي، شل سگھي وينديس سومرא؛ڏيھ ڏאڏאڻ

مون کي ماروئڑن ۾، ڇڎ عمر אماڻي؛ ڏينھن گذري ڏک ۾، ٿو ڄاڻيندڙ ڄائي؛

سک ڏک سنديون ڳالھڑيون، وڃي אوريان אباڻي؛ نه ته سڌ لھندڙ سگھڑא، א אھي آڻي؛ .جو ھن بنا ھاڻي، گھڑي ھت نه گھاريان

4 ڻيہ جا؛وس نه وساريام، سرھا وڻ سا

אھي ھيكند ڏينھڑא، ٿي گڎجي گذאريام؛ ياد كيون سي كيترو، سانگي سنڀاريام؛

.אوڏنھن אڏאريام، كل لھڻ لئه كانگڑא5

جھڑي ھيس ملير ۾، جي ھت ٿيان تھڑي؛ .پر ڳالھ كريان كھڑي، جو قابو رھيس كوٽ ۾

6 ھيس كير ملير ۾، ھت ٿي آيس كير؟

.كس پيڑم پير، فقط لڳ فرאق جيجي7

كاٿي آء ھياس، كاٿي آيس سومرא؟ ھتان ھلي ھت אچي، پورن منجھ پياس؛ .ھنجن ھاب كياس، وڇوڙي جي ڏينھڑي

8 !شال نه رھن ڏور، ھئن אباڻا אوڏڙא

.ميان تن ريء مور، مون ھت جالڻ نه ٿئي9

ون کي ٿيا؛ڏوٿي ڏورئون ڏور، عمر אڄ م .سمھڻ جاڳڻ سور، مون گذאرڻ آئيو

10 !جڎھن آء ڄاياس، كنھن وٹي، وہ جي نه ڏني

.جڎھن ساماياس، تڎھن آيس אورאتن ۾

  سچل سائين جو سنڌي كالم 76

11 ھي سامائجڻ گھوريو، جنھن بت كيو بيرؤن؛

.وڃي شل ويڑھيون، ڏسان ڏوٿيڑن جون12

ڏٺي ڏوٿيڑن کي، گھڻا ڏينھن ٿيا؛ يء ۾، جيكي پلك پئا؛جالڻ جدאئ

.سي وڻوאند ويا، سارא سنگھارن ري13

ھت ٿا لوء لڇن، سڻي ڳالھيون سومرא؛ !پيھي كئن نه پڇن، جي ھئن אباڻا אوڏڙא

14 پاڙو پاڙي ساڻ، شل ھئان אباڻن جي؛ .پکي تن جي پاڻ، آء تا سکيو ڀائيان

15 !۾ مون کي رب رکي، شل پردي ساڻ پناہ .ته ھئان منجھ پکي، عمر אباڻن جي

16 !پردي منجھ پناہ، مون کي رب رکيج .אكنڈ ھن אروאح، آھي אباڻن جي

17 ڏسي کيٹ کڻي، ويا ماروئڑא ملير مون؛

پکا پانور كنڌئين، ويٺا جال ھڻي؛ אڳي پنھوאرن پاڻ ۾، ٿي אھا ڳالھ ڳڻي؛

ا، ڄاڻي ھك ڌڻي؛ھت رتي رھڻ ناہ ك جا عادت زور ظلم جي، ھيء حمير وڻي؛ رعيت جي رنجڻ جي، ٿيس گھر گھڻي؛ .ھاڻ برسر ھيء بڻي، سنگھارن تي سومرא

18 !پلك نه ٿيان پاسي، شل عمر אباڻن کؤن .گڎ گڎين ھا سي، سڀن سان سي سومرא

19 كاڏي אڄ رھي، آء كاڏي אباڻان؟

.نه ڄاڻان، ته كا موٹي ملنديس مارئينھاڻي 20

אڃا نه آيا، سنگھارא ساڻيھ جا؛ .ڏينھن جھجھا اليا، پانور پنھوאرن پاڻ ۾

21 !جيكس نه آيا، سنگھارא ساڻيھ تي نه ته کيتن خابرو، تڎڙھئين ھاليا؛

.تن ڏينھن وڏא اليا، وڃي پانور كنڌئين

22 !نوڃن تام پري، شل אباڻن אوڏي ھئا

جو سڌ لھن مون سگھڑي، ذري منجھ ذري؛ .אکيون آب ڀري، ٿي ويجھائيء لئه وجھالن

23 !بيوسي آھيان، ھن ماڙن ۾، مارو

وساري ويھي رھيؤ، ڄڻ منجھانئو ناھيان؛ .اللچ نه الھيان، پسڻ پنھوאرن جي

24 !موٹي شال אچن، ماروئڑא ته ملير ۾

كر پوي مون كن؛ אچڻ سندي تا אن جي، .تا سڀيئي سک ٿين، گوندر وڃن گذري

25 ڏورאپا ڏيئي، كنھن ھٿ منجان مارئين؟ ته وساري ويھي رھيو، حال ٻڌي ھيئي؛

مڑي אچو مون گھرين، آھيو جھانگيڑא جيئي؛ .جي آھيو אتي ئي، تا لھو سڌ سنگھار جي

26 موٹي ماروئڑن، سڌ نه لڌي ساہ جي؛

ڎيو دل کؤن، אديون אباڻن؛الھي ڇ .كنھن ڳڻؤن سنگھارن، جيكس ويڑس وسري

27 كي ڏينھن ھيس قرאر، مارن گڎ ملير ۾؛

درد نه ھو كو دل کي، ھيس مٹن ۾ مختيار؛ .ريء אباڻن آر، ھاڻي كنديس كن سان

28 אڄ ساريم سنگھاري، جنم لنگھايم جن سان؛

ھت ماري؛ ھيء وڇوڙي تن جي، ميان عمر سڀا مون سانگئين، ٿي گڎجي گذאري؛ منھنجي پار پنھوאر جي، آھي تاكون تياري؛ ھاڻ لکي منجھان مارئين، ھيء حقيقت ساري؛ ڏينھن ھيترא ڏوٿيو، كيئن אوھان وساري؟

.جيكس ڌرئون ھئي ڌאري، تيلھان ويڑو وسري29

جون؛منھنجي من ميان، ھن ڳالھيون ماروئڑن ڏٿ ڏאڏאڻي ڏيھ جو، وڃي خوشئون ھت کيان؛ كائي ساعت سومرא، جھانگن ري نه جيان؛ .وڃي ٿر ٿيان، شل سنگت سنگھارن جي

30 ويجھا جڎھن ھئام، ماروئڑא ته ملير ۾؛

  سچل سائين جو سنڌي كالم 77

تڎھن ڳالھ אحوאل جي، تن كنين كين وڌאم؛ .ھاڻ وڃي ٿر ٿيام، אھي سڌ لھندڙ سومرא

31 وאر پري، آء ڏيان ڏورאپا كن کي؟ٿيا پنھ

وھندو شال وصال جو، كو پڻ وאء وري؛ .نئي گڎ كري، سو مون کي ماروئڑن سان

1كافي !ھادي א، אلو ڀلو! مارن ڏي آء وڃان وڃان

،الوאن لھنديس کيت پنھنجي سان .سرتيون ٿينديون مون ڄڃان ڄڃان

كڍ بندياڻي بند مؤن، .ڀڃان ڀڃانكرف كڑא ٿي

وאٽ جنھين کؤن سانگي אيندא، .سائي وאٽ مان وڃان وڃان

سائل آھي אوھان جو، “سچو” .سر سائينء אڳيون سڃان سڃان

2كافي

لڄايان نه لوئي، وو، !عمر آنديم جا אوڏאھون

.جي تا ملك ملير ڏنھن، قاصد אچي كوئي، وو

.ووسارو سنگھارن ڏي، حال منجان روئي، .وجھان ٻرنديء باہ ۾، شالون پٹ سڀوئي، وو .کٿي کنيم کيئن جي، אڌو ٻنڌ جا ھوئي، وو .آنديم کڻي کوہ تؤن، آب ڀري אوئي، وو

.پيڻ كاڻ پنھوאر جي، کلي مون تان ڍوئي، وو .אھڑي אڳي كنھن نه كئي، جھڑي كيڑي توئي، وو

.وئي، ووصاحب س “سچو”مون سان مدد ني كندو، 3كافي

ويٺا منھنجيون ڳالھيون كن، !ھت ماروئڑא به ملير ۾

.عمر آنديئي مارئي، تاسف ڏيئي تن .سدא آھن سومرא، مارو منھنجي من

.مون جيڎيون ملير ۾، چانگن پاس چڑن .ڇڎي پانور كنڌيون، منھيون אوري אڏن

.جي سرير ۾، ويڑھيچا ٿا وسن “سچوء” 4كافي

غم ۾ كيئن نه گذאريان، אديون، !تن وچؤن مون کي ڏينھن پيا

.ميان ملك ملير ڏي، کنيو نيڻ نھاريان .پکا پنھوאرن جا، ساعت ساعت سنڀاريان

.رאتيان ڏينھنان روح ۾، ساھيڑين کي ساريان .وس جي ھو كو منھنجو، گڎ ھن پاڻ قطاريان

.يانپت پنھنجي پاڻھين، پنھوאرن سان پاڙ .ياد كيو سي ڳالھيون، پنھنجو پاڻ ٿي ڳاريان .موكل ڏينم مٹين مڑאن، گھڑي ھت نه گھاريان

.ٻكر ٻاٻاڻن جا، چھرאئيء سان چاريان .جي مون روح رڳن ۾، ويڑھيچا نه وساريان .جا لوئي آنديم لوء ڏنھن، عمر شال אجاريان .حال پسي ھيء پانھنجو، ماروئڑن لڳ ماريان

.پٹ پٹيھر گھوريا، طول ڀايان تلوאريان .كر لھڻ لئه كانگڑא، אوڏنھن روز אڏאريان

.سنگھارن کؤن، ھي سر ھڎ نه وאريان “سچو” 5كافي

شال نه وسارين، مارو مون کي، شال نه وسارين، !درد جنين جو آھي دل کي

.אٺئي پھر אوڏھون، نيڻ ٿا نھارين

.وھر پانھنجا، ويجھا وھارينپھون پن .جوڙ אسان جا جھوپڑא، ماڙيون ٿيون مارين .ھردم طلب جون تن ۾، تارون تنوאرين

.سنگھارن جون ساہ کي، ڳالھيون ٿيون ڳارين .سارين جن کي، سي ڀي تو سارين “سچو”

دאستان ٹيون

1 جھانگيئڑن لئه جيء، ھت عمر آھ אٻاڻكو؛

ن، حال منھنجو تا ھيء؛نئي گڎאئج אن سا .سانگيئڑن ۾ سيء، آھ אڃا توڻي تانھنجو

2 كونه وري آيو، ماڻھو ملك ملير جو؛

جو کيئن جون ڏئي خبرאن، ساٿي سوאيو؛

  سچل سائين جو سنڌي كالم 78

ڏورאئيء ڏوٿن جي، ھيء مون کي منجھايو؛ ميان ماروئڑن جي، ھت طعنن تپايو؛

.كر سومرא سايو، ته وڃان ويڑھيچن ڏي3

يو كونكو، ۽ كو نه لکيائون خط؛قاصد آ جيكس ھيس كينكي، ريگستانن رت؛ .پنھوאرن پاھت، تيلھان مون سان نه رکيو

4 قاصد آيو كونه، ريگستاني رאڄ ڏھون؛ -جو تو مون کي تار كيو، سومرא ۾ سون

!ليھه پتو روح کي، ھت ھي ھي جيكس ھو نه .سان ڇيھون ھتي ڇونه، ٿيان אھڑن عتابن

5 پنھوאرن پيغام، אڄ ڏئي مكا مون مڻين؛

كڎھن آيا كينكي، تو ڏنھن ھت سالم؛” کائي אتي محفوظ ٿئين، طرحين طرحين طعام؛”

پيرون چونڈئي پٹ جا، ٿي كڎھن الڙيو الم؛” “!ڏسي عيش אنعام، אڄ אھي ويالن ويڑئي وسري”

6 !جڑيپري ٿين نه شال، ھئن אوڏאئي א

אٿي ويٺي אن جا، אٿم خوאب خيال؛ سدא سانگيڑن جي، مون کي ساہ سنڀال؛ .ھت مون ھھڑא حال، ھت عتاب אنھن جا

7 عمر مون ڏي آئيا، אباڻئون عتاب؛

؛“ٿيئن אتي تون مارئي، کائي خوش كباب ” ھت مون אکيون پنھنجيون، جھليون روئي آب؛

.ن وساريوجھوريس ھن جوאب، ويڑھيچ8

منجن ھيئن چيون، مون ڏي مارو، سومرא؛ وڃي عمر ساڻ تو، ڳالھيون كالھ كيون؛”

سي پڻ پنھوאرن ۾، پڌر ھت پيون؛” אھي پچارون تانھنجون، ويڑھيچؤن نه ويون؛” “.کيتن ھاڻ کنيون، پکيون ملك ملير مون”

9 كو نئين نياپو، منھنجو ماروئڑن ڏي؛

موكليو، ڏيئي ڏورאپو؛مون ڏي אوھان ” ته لوئي الھي سر كيئي، سون رپي ڇاپو؛”

مون کؤن وسري كين ويو، آھي جھڻ אھو جھاپو؛” אينديس سگھي אيڎھين، الھي الڳاپو؛”

“.مولي ميالپو، كندو سگھڑو سنگھارن سان10

!آء پڻ ڇا ته چوאن، موٹي ماروئڑن کي ؛“كل אوھان ھئي ھئي ھن جي حال جي، ناھي”

ھت אنھن ري سومرא، نت نت سور نوאن؛ .پکي شال پھان، مان وڃي پنھوאرن جي

11 کڻي ساڻ کٿي، جا آنديم ملك ملير ڏنھن؛

ؤن، لحظو كين لٿي؛ سا אڄ توڻي تا سر ت لوئيء سنديء لڄ کؤن، مون ڍكيا پٹ نه ٿي؛

!و ڏيوھت سورن آھ سٿي، אئين ٿيون ڏورאپ12

!אيڎאنھن אيندياس، كنھن مھل موچاريء ماروئا جا لوئي آنديم لوء ڏنھن، سا ڇن نه ڇڎيندياس؛ توڙي تھبارאن ٿيئي، ته به مور نه مٹيندياس؛

אچي ڏوٿيڑن کي، אڃا ڏورאپا ڏيندياس؛ ته كيئن وساري ويھي رھيو، ٿورאھين ٿيندياس؛

آڻي אڏيندياس؛ منھيون، منھن سان אتي، .ڳالھيون ڳرھيندياس، سرتن سان ساڻيھ ۾

13 !א אباڻن سان، مون کي گڎ كرئين

.جي ويا ٿر پرئين، سي موٹي آڻ ملير ۾14

عمر אباڻن ري، آء تان كوجھي آھيان؛ .ھيء لوئي نه الھيان، جا آھ نشاني אن جي

15 جا אباڻن ڏني، سا لوئي ھڎ نه الھيان؛

.كنديس كين كني، وٺي وينديس ويڑھ ڏي16

عمر ڏيھ אباڻي، مون چڱا ڏينھن گذאريا؛ .ھت אچي ھاڻي، پيو ھنيڑو ھالكت ۾

17 عمر אباڻؤن وڇڑي، كنھن אعرאضي آندياس؛ .وڃي خوشيؤن کائيندياس، پكا پيرون پانھنجا

18 !كائي پلك پري، شال عمر אباڻؤن نه ٿيان

.، ھئن پڇندڙ حال جاذري منجھ ذري19

جڎھن ھيس אباڻين، محل نه ماڙيون مون ڏٺا؛ .لئي ۽ الڻين، ھيون پيھيون پنھوאرن جون

  سچل سائين جو سنڌي كالم 79

20 ڦٹي ڦوڙאئي، آء ميان ماروئڑن جي؛

ڏنيون مون کي تو ھتي، آھن ماڙيون جوڙאئي؛ ويھان وچ نه אنھين، ٻڑو ٻوڙאئي؛

ھن ھنڌن ۾ سومرא، ٿو لکيو لوڙאئي؛ .آندم ٹوڙאئي، پکن مؤن ته پنھوאر جي جنھن

21 !ريگستاني رאڄ جي، آء ڳالھ كريان كيھي كن پچارون پاڻ ۾، سي وאريء تي ويھي؛

؛“אيندي ماروئين مارئي، شل پکن ۾ پيھي”ته אكنڈ مون ميالپ جي، آھ جھانگن کي جيھي؛ .منھنجي تن تيھي، آھي سك سنگھارن جي

22 اريان، ھو بي سارن مون؛مان אنھن کي س

!جي رאضي ٿئين تون، ڏي موكل ماروئڑن ڏي23

مان אباڻن ساريان، ھت אباڻا سارين؛ .وאٹان نھارين، منھنجي אچڻ سنديون

1كافي

.پلپل پونم پور، عمر تن ماروئڑن جا

،دمدم منھنجي دل ۾، مارن جا مذكور .سرتيون سورن جا

اريان، ھنيڑي ھونم ھور،سانگيڑن کي سدא مان س .پل پل پنھوאرن جا

ويا سانگي، دونھن جا دستور، “سچو”من مچائي .خاصن کورن جا

2كافي

.پاڙيچون ني پرين جو، مون کي پور אڄ ني پيو

.אنتر جنتر مون ٿي، ھي نيھڑي نيو .جيكي چيو نجوميء، سو تا صحيح ٿيو

.ون كيوچرخو ڀڃي چيھاڙيون، مون ٿي كاكي .ھن جان ٿئي جميعت، اللن جي پائي ليو .كو ڏس אچي پريئن جو، ھن ڏאھ کي ڏيو

.جو جيو “سچوء”جي در אچي سو دلبر، تا جيء،

3كافي .ميان! مارو مون کي نه وسارين، آھيان אنھن جي

.درد جنين جو دل کي، كرم سين אكارين

.אٺ ئي پھر אوڏھين، ٿا نيڻ نھارين .طلب جون تن אندر، تارون تنوאرين ھردم

.سارين جن کي، سي ڀي تو سارين “سچو” 4كافي

ھلي ھھڑي حال، ميان، !وڃي ڏوٿن کي ڏسان

.پيكن مون پھچائين، ڀال پنھنجي ڀال .منھنجو ماروئڑن ريء، جيڻ آھي جنجال

.ھھڑي وڇوڙي جي، كنھن سان ڳرھيان ڳالھ .جي مال ھئڻ سدא خوش سومرא، مارو پنھن

.جي ته سرير ۾، مارن جي آھ قال “سچوء” 5كافي

.ڏوٿن کؤن نه ڏور، آھيان جيڎيون .سائين אال! آء אوڏي אن کي

.ناھيان ٻاھر تن کؤن، ميان، ھكڑوئي دم دور .، دوسن جو دستور“אالنسان سري وאنا سرہ ”

.ھي مڑيوئي آھي تان، ميان، مارن جو مذكور .ا پڇ ڳالھڑي، ميان، مارن جي مستورس “سچو”

دאستان چوٿون

1 تون حمير ھٺي، آء ٿورياڻين آھيان؛

جا لوئي آندم لوء ڏنھن، وينديس ساڻ وٺي؛ كڎھن ٿيندي كانه كا، مانھؤن شال مٺي؛ كتابت قولن جي، مون ڏي پنھوאرن پٺي؛ ھيء بند بندياڻيء کي، ھو لکيو رאت ڇٺي؛

.ن كاڻ سٺي، مون مڑيائي سومرאאن سانگ 2

كو بي خيال نه ھوم، ھيس مارن ساڻ ملير ۾؛ جان وڇوڙو سومرא، کؤن ٿريچن ٿيوم؛ قسمت قيدאلماء جي، ڏسي ڏور وڌوم؛

.ھيكاند جو “سچو”تڎھن وڏو قدر پيوم، ھي

  سچل سائين جو سنڌي كالم 80

3 ويٺا ڳالھيون كن، ماروئڑא ملير ۾؛

“!אجھا אيندي مارئي، وري ھن وطن ”ته אيڎي אكنڈ آھي، منھنجي جا پڻ جن؛ !آء سگھي سان تن، وڃي گڎ گذאريان

4 !قرאبتي كاٿي ٿيا، آء كاٿي آئي

!قسمت قيد كٿي كيو، آء كٿي ڄائي آھي منھنجي روح کي، ريء مارن موڳائي؛

אٺئي پھر אنھن جي، وאت אٿم وאئي؛ گھڻي مدت مونجھ ۾، مون پڻ لنگھائي؛

!ن سگھڑي سنگھارن جي، كل پوي كائيم ته كي آھن آرאمي אتھين، جھانگيڑא جائي؛ كي ويا ملك ملير مون، كري אجائي؛ وڃي پانور كنڌئين، ويٺا وھڻائي؛ אتي تازא توאنا ٿيا، ڏٿ ڏنؤرא کائي؛

.كر سومرא سائي، جئن ٿين آسودא آجڑي5

رא؛جن گڎ گذאريوم، سڀ ڄماندر سوم אچي پري پيس אن کؤن، مونجھ אنھيء ماريوم؛

ساريو سنگھار جي، ڳالھن ھت ڳاريوم؛ جو مارو محرم حال جو، سو پڻ سنڀاريوم؛

ڏيہ ڏאڏאڻو كڎھين، وאر نه وساريوم؛ .نت نت نھاريوم، پنھوאرن جي پار ڏي

6 אڄ پڻ ٿيم אدאس، ھي من ماروئڑن ڏي؛

بند مئون، خاوند لڳ خالص؛كر بندياڻي جو مٹي کيت ڌنار کي، كا پلنگين ڏينديس پاس؟

كو وجھ صاحب سومرא، אنھن سان אخالص؛ جو ھو ويچارא وאھڻين، تون كري ڏس قياس؛

زور تنين تا ناہ كو، لوئي جن لباس؛ אٺئي پھر אنھن کي، آھي حميرن ھرאس؛

ؤن، سھميون אٿن ساس؛تاكون تنھنجي تاب ک چاڙھيو لڱين كين تنين، ماسي قدر ماس؛

تعديون تنين تي كرين، جن تو ھؤن ٿئي موאس؛ ويڑھيچا وڻرאہ ۾، ھت وڻ وڻ وٺن وאس؛

.پاء پنھوאر پياس، آھي رאجا منھنجي روح کي7

چئي مكائون، ھيئن ڏאڏאڻي ڏيھ ڏنھن، .ون، من جون مدعائونאھي تو ھي “جيكس”ته

تان وڃي پلنگين پٿرڻئن، شل چڑھان آئون،” “!تو پڻ تيلھائون، ھاڻ ويا ويڑھيچا وسري

8 :چڱيء طرح چئي، ٿي منجان ماروئڑن ڏي

سکين سانگيڑن کؤن، پري آء پئي؛”ته قسمت قيدאلماء جي، مون سان ھيئن كئي؛”

.“ن جيوسري كين وئي، سنگت سنگھار9

!ماروئڑא ماندي، آء אوھان ريء آھيان سکيا אئين ساڻيھ ۾، ھت بند رھي باندي؛ ھت قسمت قيدאلماء جي، ھيء אچانك آندي؛

آھيان אوھان جي ڳالھ کؤن، ويل نه كنھن وאندي؛ .چڱي ٿي چاندي، אينديس لوئي وٺي لوء ڏي

10 !ڑن ڏنھنقاصد אڄ كوئي، من אچي ماروئ

تنھن تا چوאن حالڑو، سارو سڀوئي؛ אيڎنھن آندي آھ مون، الکيڻي لوئي؛

سا وٺي وينديس پاڻ سان، אٿم عھد אھوئي؛ .سرتن سان روئي، سكون الھينديس لوء ۾

11 ھيء אميد نه ھئي، مون کي ماروئڑن ڏنھن؛ !جو كونه مجندא مون مڻين، پڇڻ كاڻ پھي

ھڎنھن ڏيھ ۾، نكو ڳوٺ ڳھي؛ڏٺم ھاڻي وאئي وאئندي، אھا سيم אڄ صحي؛

אٺا مينھن ملير ۾، ويڑא رאڄ رھي؛”ته ڇڎي پانور كنڌيون، آيا ھيٺ لھي؛”

جھجھو جھانگن کي ٿيو، ڏھيان ڏٿ ڏھي؛” ؛“كڍيو پين پاڻ ۾، وڏيء مھل مھي”

.وאرن جيوينديس كوڏ كھي، آء پکي پنھ12

سنگھارن جي سك، آھي منھنجي من؛ شال سگھوئي سومرא، ڏسان ڏوٿيڑن؛

رאتو ڏينھان كاڻ ٿي، جھڄان جھانگيڑن؛ .پاڻھي پنھوאرن، אڄ تان مونکي ياد كيو

13 جھانگي جھڻ پياכ، ناھن شربت ھيروאن؛ ڳاڙھيو كاريون لوئيون، پھرڻ تن پوشاכ؛

، א لڳ אوالכ؛الھج لوئيڑن تان جو رکن ھڎنھن كانكا، عمر ٻي אمالכ؛ !كارڻ پرور پاכ، مون کي ميڑيين مارئين

  سچل سائين جو سنڌي كالم 81

14 كيا کوڻن کيج، אڄ ڏאڏאڻي ڏيھ ۾؛

پر ماڻو ماروئڑن ڏنھن، ھڎ نه آيو ھيج؛ كالھ ڏٺا ھئم אڀ ۾، אڻك ۽ אٹيج؛

אٺا مينھن ملير ۾، ٿيا رڻ سارאئي ريج؛ نگن سان ڇڑي كري، كن ڇنن ۾ ڇيج؛ڇا

!آء پڻ ڀنيء ڀيج، ملنديس ماروئڑن کي15

ھي وٺي حال وڃان، ميان ماروئڑن ڏي؛ .آھي אميد אڃان، جو خوشي كنديس کيت سان

16 مينھن وسندي مان، ويڑھيچن ويندياس؛ لوئي ساڳين لوء جي، نال وٺي نيندياس؛

.ک پائي سومرאوڃي ٿر ٿيندياس، ڏک س 17

ڌنارن کؤن ڌאر، جي مون ڏينھن گذאريا؛ سي ھئا قيامت جيھڑא، ميان سومرא سردאر؛

من سنگھار؛ “سچو”א كري אوڏڙא، ته كريون ويھي ڳالھڑيون، ھنيڑي جون ھكوאر؛

!پر پري ٿيم پنھوאر، ڏيان ڏورאپا كن کي18

جيكي ھت ھونديون، ساھيڑيون ساڻيھ ۾؛ پيرون چونڈن پاڻ ۾، گڎ كيون گونديون؛سي

ساريو مون کي سومرא، رאت ڏينھان رونديون؛ !ٻيون ڀي ڇا چونديون، אڃا عمر אالجي آجڑيون

19 ريگستانن رنگ، جي تون پسين سومرא؛ ته ميان ماروئڑن تؤن، ظالم الھين زنگ؛

جو تاكون تنھنجي تاب کؤن، جھانگي وאسن جھنگ؛ .ي تون ننگ، نيئي رسائين رאڄ ۾ناميا ھ

20 جي ريگستان رھيا، تن سخت نه وٺج سومرא؛ جو تاكون تنھنجي تاب کؤن، ڇنن منجھ ڇپيا؛ !سي كي پرئين وس وھيا، وس چائيتا وאھڻين

21 كري ياد قلب، ٿو منھنجو ماروئڑن کي؛

!جو ٿيان ھيكاندي تن سان، ٿئي سائينء ڏنھن سبب ي بند مؤن، ته رאضي ھئي رب؛كڍ بندياڻ

.غازي الھ غضب، كر مھر ماروئڑن تي

22 رڃون ريگستان، جت وطن ويڑھيچن جو؛ رאحم ٿي رکيج تون، تن ماروئڑن جو مان؛ جھونن جھانگيڑن تي، كر عمر تون אحسان؛

.ته سارو جڳ جھان، مر تعريفان تنھنجيون كري23

ستاني رאڄ ڏنھن؛ھيء خبر ھاڻي، آئي ريگ אٺا مينھن ملير ۾، ٿيو پٹن ۾ پاڻي؛”ته

؛“گل ڦل گلزאريون ٿيا، رڻ سڀ ريجاڻي .تون ڀي صاحب سڃاڻي، موكل ڏينم مڑي مرאن

24 مينھن وسندي مون ڏٺا، ھي پکا پنھوאرن؛

ڳاڙھيون אڇيون لوئيون، كيا سھج سنگھارن؛ رن؛אھي عام خلق کؤن، ٿا گوشي گذא

منھنجي אچڻ سنديون، ٿا وאٹون نھارن؛ سانگيڑא ساڻيھ ۾، پيا نت نت سنڀارن؛

.ھي ڳالھيون ٿيون ڳارن، مون کي ماروئڑن جون25

مينھن وسندي سومرא، אڄ پڻ پور پيا؛ پکا پنھوאرن جا، سي مون ياد كيا؛ ڏٺي گھڻا ڏينھڑא، مون ٿريچن ٿيا؛

.منھنجي ساہ کؤنوسري تا نه ويا، كا ساعت 26

ھت ڏيھي ڏسان كونه كو، جو ڏئي کيت خبر؛ ھيء قابو رھي كوٽ ۾، אنھن ريء عمر؛

.مليرאن محضر، אيندم אجائيء جا27

مينھن وسندي ياد مون، אڄ ماروئڑא آيا؛ قيدאلماء جا ڏينھڑא، سي مون لنگھايا؛ ا؛موٹي אچڻ جا ٿيم، ڏي سنگھارن ساي .אھي موال ماليا، جي پنھوאرن پري ٿيا

28 كو جو وريو وאء، אڄ پڻ ملك ملير ڏنھن؛

.ڄڻ آيم אباڻاء، ماڻھو موٹائڻ جو29

مون کي رאت رسيون، ڏيہ ڏאڏאڻؤ خبرאن؛ ته ساڻيھ سڀ سرھو ٿيو، وڄون وאہ وسيون؛”

ته אچي ياد א ٿو، ڦوڳ ڦالر پسيون؛” كيون، مني لوء لسيون؛برאبر بادل ”

ساول کائي سبزيون، ٿيون سجيہ سسيون؛”

  سچل سائين جو سنڌي كالم 82

ڳاڙھيون אڇيون كاريون، الھن غم گسيون؛” “.وڙھيون كس كسيون، پڻ آھن تار ترאئيون”

30 رאت وري آيا، ماروئڑא ته ملير ۾؛

جو لڌم خوאب خوشيء مون، ڄڻ مولي ماليا؛ .ڀٹن جا وري وسايا، ڀلي ڀاڻ

31 وس چري آيام، ماروئڑא ملير ۾؛

ڇڎي پانور كنڌيون، ويڑھيچا وريام؛ .عمر אميد ٿيام، پسڻ پنھوאرن جي

32 جي ڏوٿي ھيم ڏور، سي وאليء كيم ويجھڑא؛ .ھئي جا پورن پور، سا تا אڄ من تون لنگھي

33 موٹيا پار ملير، سانگيڑא سانگ كري؛

.ن جي سك سرير، سي ئي عمر آئياج 34

لٿو ڦوڙאئو، وريو ورق وصال جو؛ وري وطن آئيا، ريگ لنگھي رאئو؛

.چوي سائو، ٿيو موٹي ملك ملير جو “سچو” 1كافي

!مارو ٿر ٿيام، ڀلو ميان وو، ڏيان ڏورאپا آء كن کي

.سي پارينديس پانھنجا، ميان، جي ھت قول كيام .ڇڎي ملك ملير جو، پرينء وس ويام .گھوريا پري ڏينھڑא، جي پنھوאرؤن پيام

.سنيھا سيام “سچو”سنگھارن جي אچڻ جا، ميان 2كافي

روئان زאرو زאر، يار، !مان مارن کي مالن آء

.ڏيان ڏورאپا كن کي، پري ٿيم پنوھار، يار

.ار، يار وٺي ويڑא پاڻ سان، منھنجو ساہ سنگھ .אھو אٿم آسرو، אيندم אجڑوאر، يار

.كندא مھڑ ملير ڏي، رڻ ڇڎي ريڍאر، يار .سو دم گوندر گذري، جو دم אن ريء ڌאر، يار .روئي رت אکين جا، جھونا ٿيا جھاالر، يار

.وڃي ٻڌنديس אتھين، سندي پنھوאرن پكار، يار

.رکي ويڑھيچا ويا، مونھين سر ميار، يار .كين مون پھچائيين، سومرא سردאر، يارپي

.ساہ سنڀار، يار “سچوء”رאتو ڏينھان אوڏھين، 3كافي

ساريان آء تا لوء، پنھنجي جون لويون، !عمر گھوريا ھي پٹ پٹيھر، ميان

ھت ويڑھيچا، وو، ويٺا ورھائن ڏيھاڙيون،

.سي ڏونرن سنديون ڏويون

سنگھارن ڏي سوز سنيھا، .ٿي روز منجان رويونآء

كنڍيون كوكڑ سنديون، ميان، .ڳچيء پائن ٿا ھت پيكا پويون

صبح سانجھيء کڻن خوشيء سان،

.אھي سي تا آب ڀريون אويون

پاندين پائن پسيون، ساڳن سڱر سنگھار، .سي سويون “سچو”

4كافي

گھوري ھيء جدאئي، !ور پياאڙي ميان، پنھوאرن ٻاجھون پ

.صبح ويلي ميان سومرא، אال سائين، خبر אھا مون آئي

.لنگھي ملك ملير جو، ويڑئي ويڑہ سڀائي .پانور كنڌئين كينكي، وھندא ساعت سائي .كنين ٻڌאن كينكي، وري אھا شل وאئي

.ڏوٿي پنھنجي ڏيھ مون، كندא كيئن نوאئي .سدאئين عمر אباڻا ڏيھ ۾، سرھا ھون

.موٹي نه وڃن אوڏھين، جن جي سك سمائي .ھوء ھوء ھن جي حال تي، ڀاڳيا كرن ڀالئي

.۾، كري مر ته گدאئي سندن ساٿ “سچو”

  سچل سائين جو سنڌي كالم 83

دאستان پنجون1

جوڙي پکا جوء، אچي ويٺا عمر آجڑي؛ سدא سنگھارن جي، ٿي مٿي حوضن ھوء؛

جيون، ٻي خوب کلي خوشبوء؛ ٿيون گلزאريون گاھن .نئين رونق روء، ٿيو موٹي ملك ملير جو

2 سدא ھئن سکيا، ماروئڑא ته ملير ۾؛ !شل نه ڏينھن ڏکيا، אچن آجڑين تي

3 سدא سرھا ھون، ماروئڑא ته ملير ۾؛ !مٿي پنھوאرن پون، مھر جا شل مينھڑא

4 مينھن؛ميان ماروئڑن تي، مھرאن وسن

!شل نه ڏکيا ڏينھن، אچن آجڑين تي5

سدא سي ساڻيھ ۾، سکيا ھئن سنگھار؛ !پکي منجھ پنھوאر، شل ھئن ھميشہ سرھا

6 سائين سنگھارن جو، رکج پن پکي؛ !كوئي تا نه لکي، ھئن سدאئين سرھا

7 سنگھاري ساڻيھ، شل ھئن سدאئين سرھا؛

!وش گذאرن אتھينوڃن نه پرڏيھ، خ8

ساڻيھ سنگھاري، سرھا آھن سومرא؛ .ويڑھيون ۽ وאري، محال ماروئڑن جا

9 جاتي وאريء ڊنو، تاتي אڏن پکڑא؛ .ڀاڳين لٿا ڀو، سدא رھن אو سرھا

10 نوڙن ۽ نونڌين، مارو چارن مالڑא؛ .گوڙين ۽ کوندين، سرھا ٿين ساہ ۾

11 نوڻيون، وسن مينھن ملير ۾؛جڎھن کنون ک

.نونديون ۽ نوڙيون، تاتا سوئن ٹاريون12

ڀاڳين ڀو لٿا، جي ويٺا پانور كنڌئين؛ .אٺن مينھن مٿا، آجڑين عيدאن كيون

13 وري وسايو، مالك ملك ملير جو؛

سو אڳي کؤن אجرو ٿيو، سائو سوאيو؛ .كيوجو سوאل “سچوء”آگي אگھايو،

14 آھي سار سنڀال، ميان ماروئڑن جي؛ !ھت ھھڑא حال، ھت عتاب אنھن جا

15 א אوري آڻ، ماروئڑא ملير جا؛

يا مون کي كڍي كوٽ مون، نئين ملك رساڻ؛ .ڀڄندي وڃي ڀاڻ، پھان پنھوאرن جي

16 آڻ א אوري، ماروئڑא، ملير جا؛

لم جي زوري؛مون کي آندو אوچتو، ھت ظ .آء تنھن گھڑيء تؤن گھوري، جنھن ھيكاندي ھك ٿيان

17 جي ريگستان رھن، تن کي سخت نه وٺج سومرא؛ جو تنھنجو زور ظلم جو، سانگي كين سھن؛

.متان پرينء وس وھن، ھو ويچارא وאھڻي18

جڎھن ويجھا ھئام، ماروئڑא ملير ۾؛ ي، ٿي تنھين كن وڌאم؛تڎھن ڳالھ אحوאل ج

.ھاڻي وڃي ٿر ٿيام، אھي سڌ لھندڙ سومرא19

ٿيا پنھوאر پري، آء كنھن کي ڏورאپا ڏيان؛ .وھندو شال وصال جو، وאرو كو وري

.سونيئي گڎ كري، مئيء کي ماروئڑن سان20

ھيم جن سان حال، سي אڄ سنگھاري سجكاڻ ٿيا؛ ي پار جي، אٿم سار سنڀال؛عمر אنھ

جو صبح אٿي ساجھرين، مارو ڇيڑن مال؛ پيس پري پنوھارن کؤن، ھي جي ٿيم حال؛ آھي אنھي كوٽ ۾، جيڻ منجھ جنجال؛

.سگھڑي وڃي شال، پھان پکي پنھنوאرن جي 1كافي

ھو جي ماروئڑא ٻيھر مان ملن، .ندن، سانگي سانگ سندنشال א אورאھون ك

.ويٺي آھيان وאٽ تي، من אچو حال پڇن

  سچل سائين جو سنڌي كالم 84

.پکا پکن سامھون، אوري آڻي אڏن .אنھن كارڻ جيڎيون، منھنجيون אکيون رت رئن

.سگ سندن “سچو”אصل الكون آھي، 2كافي

مارو אھي مليام، عمر ڄام، وو، .طلب جنين جي آھي تن کي

.كيائون كيترא، ڏوٿي ھت ڏٺام كرم

.ھت جنھين کي، ھت ڀي تن کي پيو آرאم .پاڙيائون سي پانھنجا، ميان، كيئون جي אنجام

.طالع وאرא تن جي، گولن جا به غالم .سالكان، ميان، ٿئي طلب تمام “سچو”كاڏھن

3كافي

!ڏورאپا ڏيئي، كنھن ھٿ منجان، وو، ماروئين

.ھيؤ، حال ٻڌي ھيئيوساري ويھي ر .مڑي אچو مون ڳري، آھيو جھانگيڑא جيئي

.لھو سڌ سنگھار جي، جي آھيو אتيئي .ساريؤ كين سا، جا ويڑھيچؤن ويئي “سچو”

4كافي

رאت مكم روئي، .ساري سالم سنگھارن ڏي

.אکيون אباڻي پار ڏي، بيٺيون جھڑ جھوئي

.ون ٿيم لوئيאباڻن جي آسري، ليڑ .ونڈن ورڇن پاڻ سين، ڏؤنرن جي ڏوئي .لکي كاغذ مون وڌو، پکيء کي پوئي

.كي ڏينھن ڍويم کيت سان، آب ڀري אوئي .אوھان ٻاجھؤن كونكو، كل لھي كوئي

.کي سوئي “سچل”مارو ملندو مارئي،

دאستان ڇهون1

الريا،ڄڱر ڄارڙيون، ٻيا كرڙيون ڦوڳ ڦ سي سنگھاريون ساڻيھ ۾، وھن وאرڙيون،

.ٹامان ٹارڙيون، الڙيون ڇنن الکڑאن

2 وروٹا ويرھيچن جا، אھي موتئين مالھڑيون؛ رس نه אچن روح کي، ٿالھ ۽ ٿالھڑيون؛ سنگھارن جون سومرא، چڱيون چالڑيون؛

جو فجر ڦوكي سنديون، كن دאنھ دאلڑيون؛ ک جون، ٻن شاالن شالڑيون؛ور سي لويون ال

אٺئي پھر آھن אکيون، منھنجيون عمر آلڑيون؛ كامل تنھنجي كوٽ ۾، وجھان فلكين فالڑيون؛

شال سڻندو سو ڌڻي، مون نڌر نالڑيون؛ !وڃي ڳجھيون ڳالھڑيون، كنديس سرتن سان ساڻيھ ۾

3 ھت ڏسان ڏوٿيڑن جيون، ويٺي وאٹڑيون؛

تي، مٺيون ماٺڑيون؛ھت پون پنوھارن ياد אتي جون مون پيون، ڇوھون ڇاٹڑيون؛

توڙي چار كنڈאن لوئيء جون، ھت ڦاكين ڦاٹڑيون؛ تان ڀي وڃان אوڏھين، جتي کنوڻيون کاٹڑيون؛ .مون کي لوھن الٹڑيون، تن اللن سنديون سومرא

4 ٻور پڄاڻون ٻير كن، ٻھون ٻيرڙيون؛

سي چڑھيو، ڏئي ڦيرڙيون؛ڇاڻن چونڈن .پانو پيرڙيون، كن تماشا تکن جا

5 ھت گھمن ڏوٿي ڏٿ لئه، كيون ٹوال ٹولڑئين؛

ڇاڻن لنب אئون مکڻي، جھلي جھولڑئين؛ پيھن پچائن مانيؤن، ڦوكي ڦولڑئين؛ .تون عمر אولڑئين، كري ھت ڇڎيج مون

6 ن الکڑيون؛ھت ريت ته אڌو ٻنڌ، كن لويو

مشر مارئڑن جيون، سچيون ساکڑيون؛ وٹين تورن كينكي، مکڻ ماکڑيون؛ .אڃان ڦٹن باکڑيون، ته کڑא آھن کوہ تي

7 אڃان کنون کنوڻيون، ته سانگين ساھ پوي؛

وسي تر تار كن، نيون ۽ نوڻيون؛ .جاتي ھئن جوڻيون، تاتي آجڑي آرאم ٿيا

8 אڄ جوڙي ويٺا جھنگ ۾، جھانگي جھوپڑيون؛

ڏي نه ڏوٿيڑن کي، الئق لوپڑيون؛ .رאجا روپڑيون، گھرين رکن كينكي

  سچل سائين جو سنڌي كالم 85

9 ھت ڏين مارو ڏאج ۾، ڄاڻي ڄارڙيون؛

پيون آھن سڀ کي، אھي ويڑھيون وאرڙيون؛ سي چونڈن پيون پرھ جو، نائي ڏאرڙيون؛

ء ڳارڙيون؛وجھن گوندن سنديون، ڳچي .پوء کنيو کارڙيون، وڃن لوئڑياريون لوء ڏي

10 مون کؤن وسرن كينكي، אھي عمر ويلڑيون؛ چاريم وڏي چاھ مون، ٿي ڇيال ۽ ڇيلڑيون؛ .ٿي کيڎيم کيلڑيون، سرتن سان ساڻيھ ۾

11 אوس אڏن سومرא، چوڌאري چؤنرא؛

ٻھون ڏونرא؛ تن ۾ سانڀي رکن سامھان، ڏٿ .ڌڳ رکي ڌؤنرא، صبح کائن خوش ٿي

12 !كرين ڇو کالن، سانگيڑن تي سومرא

سارھ سو تن تي، الھ ٹوكان آئون ٹھالن؛ .ھي جي موتن جون مھالن، ٿي محلن منجھ گذאريان

1كافي

!كاڏي ويڑא، وو، پرين پاڙيچا

.א، ووجاڏي ھليا، تھدل تاڏي، ھل تون ھنيڑ .محبن مون سين عجب جيھا، كيئي ڳڻ كيڑא، وو

.گوندر گاڏאئون ڏينھڑא، ھت جالڻ جيئڑא، وو .ھن אجايا אنھن ٻاجھون، جي پلك پيڑא، وو

.سندא سانول ٻاجھون، ھي حال ھي ٿيڑא، وو “سچوء” 2كافي

آئين ھلي ھن جاء، وي، !ھك ساعت كارڻ تون سانگيڑא

.نيباہ نه ڄاڻج، پيچ نه تنھن سان پاء، وي كا گھڑي

.אھو نكتو دل سان تون الء، وي “אلدنيا ساعة�” .جاڏنھن آئين تون وڻجارא، وري وڃڻ אوڏنھن آء، وي

.سڄڻ جي ساء، وي “سچو”دنيا ۾ دم كيئي گذאريئي، 3كافي

.אوڏאھون آيا، مون ڏي عتاب אباڻن جا

.ء وسري، אتي ڏينھن وڃي تو الياھي ڏيھ ويڑ .ياد אسان کي كين كيڑئي، منجھائينء مايا .ڏينھن אسان ريء گذري، ويڑئي سڀ אجايا .گھڻا مينھن ملير ڏي، وאليء وري وسايا .تنھنجي ڏسڻ لئه، ھت سانگي سكايا

.سگھڑא، مون مارو ماليا “سچو”سائينء

دאستان ستون1

و سان جن، موٹي تن نه پڇيو؛مون جالي حال ھن جون خبرאن، پيون ھوندين كن؛ !تان ڀي مارو من، وאر نه كڎنھن وسريا

2 توڙي ھو نه پڇن، آء گھڻو پڇان تن کي؛

!عمر آء مڇڻ، تن کؤن وڃان وسري3

ٿي پڻ وسايام، كڎھن مارئين مينھڑא؛ ، אڄ ياد عمر آيام؛سي ڏينھن ڏאڏאڻي ڏيھ جا

ھت پنھوאرن ريء پاڻ کي، كيھا لقب اليام؛ .ھن لحظي لنگھايام، شال אھي אوسر ڏينھڑא

4 אھي אوسر ڏينھڑא، ھت جالڻ آيم جال؛ !کٿيرא خوش حال، ھت ميان ھون ملير ۾

5 אڄ سنگھاري ساريا، مون مينھن وسندي سومرא؛

نجن مون ھاريا؛ڳوڙھا ڳاڻاٹي بنا، ھن ھ ياد كريندي تن کي، ٻارڻ ڄڻ ٻاريا؛

!جي “سچوء”سنڀاريا، ھت سنڀار “سچوء”ھت 6

ساريم אڄ سنگھار، مينھن وسندي سومرא؛ جيكي ڏينھن ھئاسي گڎ ۾، دم نه ٿياسي ڌאر؛

كاٿي אڄ אسين ٿيا، كاٿي אجڑوאر؛ کان پنوھار؛وڌو قسمت قيدאلماء جي، پري

تيلھان مون אڄ آئيو، روئڻ زאرو زאر؛ !پلپل ھت پچار، ھت به سانگيڑن جي

7 !كڎھن سانگن ساڻ، ٿي گڎ وسايم مينھڑא אڄ قسمت قيدאلماء جي، پيو ھيء پرياڻ؛

.ھت كريان پرزא پاڻ، پر ٿي لوئيء جي لڄ مرאن

  سچل سائين جو سنڌي كالم 86

8 ان ماروئڑن کؤن؛وسري كين وڃان، مي

وسرڻ سنديون ڳالھڑيون، مورؤن تا نه مڃان؛ .آھي אميد אڃان، پکي منجھ پنھوאر جي

9 شال نه وسارين، ھئان ياد אنھن کي؛

عمر אباڻن جيون، ڳالھيون ٿيون ڳارين؛ .ساھ رڳون سارين، من پھچان پنھوאرن کي

10 ۾؛لويون رنگارنگ، كن ساھيڑيون ساڻيھ سي אساوريون אڳريون، عمر پھرن אنگ؛

تاكون تنھنجي تاب کؤن، جھانگي پيٺا جھنگ؛ ھن ويچارא وאھڻي، تن کي وٺ نه تنگ؛

!سي كيئن ڏين پير پلنگ، حال جني جا ھھڑא11

پئي جيء جنجال ۾، ساڻيھ سنڀاريون؛ وسرن אھي كين كي، جي مھالن موچاريون؛

ر قسمت قيدאلماء جي، كيون ھي كاريون؛پ كاٿي אڄ آء ٿيس، كاٿي سنگھاريون؛ !אوڏنھن نھاريون، وڃان سا وھلور ٿي

12 عمر شال نه الئيان، لقب لوئڑئين؛ پاڻي پين پٹ ۾، אبون אوئڑئين؛

.ڏؤنرא ڏوئڑئين، ونڈن ورھائن پاڻ ۾13

ڑئين اليان؛شال نه لقب سومرא، لوئ پٹ مٿي ھيء لوئي، مور نه مٹايان؛ جا کٿي کيت ڌنار جي، ڀلي سا ڀايان؛ .مري ملھايان، سارو ملك ملير جو

14 عمر אڇا كپڑא، كاڻياريون كن كيئن؟

!جھڑي آيس جيئن، شل تھڑي مارن ڏي وڃان15

ڄام؟ كيئن كاڻياريون كن، كپڑא אڇا عمر ٿين پنھوאريون پٹ ۾، مھڻي ھاب مدאم؛

.آھيان سومرא تو سام، ته لوئيء جي لڄ رھي16

ھن لوئيء جي الڄ، شال رھجي אچي سومرא؛ ته مر ٻڌي خوش ٿين، ريگستاني رאڄ؛

.سا نه کائي کاڄ، جا قيد كئي تو كوٽ ۾

17 ٿئي؛توڙي لوئي ھت ڇڄي، وڃي تھبارאن

ته ڀي پھنديس پنھوאرن جي، عمر ڀاڻ ڀڄي؛ .جھانگن الء جھڄي، مان אڌ مئي ٿي آھيان

18 توڙي ھوء ڇني، تا ڀي لوء لوئيء سان وڃان؛ אچي عمركوٽ ۾، كنديس كين كني؛ سائي سانڍيم ساھ سان، جا ڏאڏאڻن ڏني؛

.ھن وسندي سومرאאھا نينديس ڀاڻ ڀني، مين19

אبر ٿيا ۾ אڀ، ۽ وאء لڳو אوڀار جو؛ چوي ٿيا سومرא، چڱا سانگن سڀ؛ “سچو”

!پر چت אندر ۾ چڀ אٿن تنھنجي زور ظلم جا 1كافي

!אھي نياپا كو نيئي، منھنجا مارن ڏئي

.אچڻ אوھان جي وس وڏאئي، كوڙين سي كيڑم كيئي .پا ٿا منجو אسان ڏي، حال אسان ھت ھيئيڏک ڏورא

.قسمت كو جو قلم وھايو، پري אوھان کان پيئي .لوء אوھان جي ڏنھن لوئي جا آنديم، ليڑאن ھت ٿي ويئي

.ري، ساہ سيباڻيم سيئي “سچو”ڳالھيون سنگھارن جون سڻ 2كافي

كانگڑא قريبن جا، توکي كالھ אڏאيو كن، !ٹئون ويڑھيچنو

آسروندي آھيان، من كو ڀيرو كن،

!وٹئون ويڑھيچن پکا پکن سامھون، אوڏא مان אڏن،

!وٹئون ويڑھيچن جي به سرير ۾، دونھان روز دکن، “سچوء”

!وٹئون ويڑھيچن 3كافي

אھي אوالنبا آيا، !مون ڏي مارن جا، ميان

.ڏينھن אتي تو اليا ڏيھ ڏאڏאڻو كيئن وساريئي،

.كھڑيين ڳالھيين ويڑھيچن ڏنھن، منھن ڦيريئي مايا

  سچل سائين جو سنڌي كالم 87

.پھر پنھوאرن ريء كيئن ٿي گھارين، عمر ساڻ אجايا .تنھنجي كارڻ رאتو ڏينھان، سانگي سي ھت سكايا

.ري، ڏکيا مون ڏينھن لنگھايا “سچو”وس نه منھنجو سڻ 4كافي اب،آيم رאت عت

!ڏאڍא سخت سنگھارن ڏنھن

.مون کي عمر ماريو، جھانگيڑن جي جوאب .“ويٺينء אتي مارئي، کائي خوب كباب ”

.ھت سارو ڏيھ ڏكائيو، عمر جي تک تاب .سڀ حساب “سچو”مولي تا معافي كيا،

  سچل سائين جو سنڌي كالم 88

مومل رאڻو دאستان پھريون

1 ن کي؛آء رאڻا ڏي رنگ، موٹي كاכ كنڌ

الھج لڳ خدאء جي، ذرو پرزو زنگ؛ !ناميان پاڙج ننگ، مھڻي ھاب متان كرين

2 !مومل مھڻي ھاب، رאڻا كر نه رאء تون .جوئن کي جوאب، مرد نه ڏين مينڌرא

3 مون کي مھڻي ھاب، كيئي ميان مينڌאر؛ .كر نه خان خرאب، كامل كاכ كنڌين کي

4 جوء، مرد نه ڇڎن مينڌرא؛ ھك جوء ٻي

!تو پڻ پرين پوء، كوہ لڄايو كاכ کي5

ھك جوء ٻي جوء، ڇڎن كين جوאن؛ .אھي ڀي אنسان، جي ننگن تي نثار ٿيا

6 آء رאڻا رنگ الء، موٹي كاכ كنڌن کي؛ ناميان ناء خدאء جي، پير وري ھت پاء؛

.انگ אڏאيانسوڍא سنديئي ساء، آء ويٺي ك7

آء رאڻا رک رאز، مون ھن نماڻيء سان؛ توکي كريان كيترو، ناميان نر نياز؛

.جو ٿي كيڑم ناز، تنھن مھڻي ھاب كري ڇڎيو8

مون تؤن مھڻو الھ، مولي كارڻ مينڌאر؛ تون تا صاحب آھيين، ھيء ڏوھارڻ ڏאھ؛ !انتوڙي ٿيس بيرאہ، ته ڀي ڳل تنھنجي آھي

9 ڏي كو رنگ وري، كامل كاכ كنڌن کي؛

منھن ڏيکارج مينڌאر، وڃان تا نه مري؛ .بخشج ذوق ذري، مھڻي ھاب متان كرين

10 چڑھنديسانء چکي، نه ته منھن ڏيکارج مينڌאر؛

آندو مون کي ھتھين، كنھن الر لکي؛ چاڙھيو مون کي ڏאگھ تي، تنھنجي عشق تکي؛

.و كو سر سکي، אنھيء جي אوالכ جومر ٻي

11 ھي جو ٿيڻو ھو، سو אکر ميٹيندو كونكو؛ ھيرو زھر زبان سان، ھن ڳالھيين کيڻو ھو؛ .نا ته پاڻئؤن پھڻو ھو، مون کي زير زمين جي

12 ڏک نه ڏيڻو ھو، تو مون کي مينڌرא؛

ناميان پنھنجي ننگ کي، تو نيبہ نيڻو ھو؛ ر پيالو پر كري، مون کي تڎھن پيڻو ھو؛زھ

.جي نه جيڻو ھو، مان کؤن ھن مھڻي وري13

سوڍل سكائي، آء پڻ گھڻو آھيان؛ رאتو ڏينھان تانھنجي، وאت مون کي وאئي؛ .كر אھا كائي، جو كارنھ لھي كاכ تؤن

14 ميان آء ماري، ڏאڍي ڏنو ڏھاڳ جي؛

كرين، ته كاכ نه ٿئي كاري؛مھڻي ھاب متان !كر سوڍل ستاري، ڏوھن ڏي نه ڏسيج تون

15 آء سوڍא كر سچ، الھي مون تؤن ھي ميھڻو؛ جھيڑو جھڳڑو نكري، مون من אندرאن مچ؛

!א كارڻ אچ، ماڳ وسائج مينڌرא16

אچين جي אوطاق، منھنجي ميان مينڌرא؛ ن، كوجھي ٿئي نه كاכ؛ته عيبن کؤن آجي ٿيا

.ھير אھا ھيرאכ، متان مٹئين مينڌرא17

موٹڻ مرכ نه تنھنجو، ھو سوڍل سياڻا؛ وسائج ولھيء جا، ڀينگ پيل ڀاڻا؛

.پري كري پاڻا، مون کي ماريئي مينڌرא18

آتڻ אجھائي ھلي، پرين پڇاڻو؛ و؛كين گھٹايو گھوٽ سان، پرت ھن پاڻ .ظاھر زאالڻو، پر باطن برھ بلي ھيو

19 كاتيء ريء كھي ڇڎيو، رאڻا تنھنجي رنج؛

.سکؤن ۽ سھنج، سوڍא ساڻ کڻين وئين20

سوڍא ھن سڑيء جو، لھي وڃ سماء؛ ويرن وڌو وچ ۾، آھي وير وڌאء؛

مون تي لڳندو كونكو، پيارא پاڻيء پاء؛

  سچل سائين جو سنڌي كالم 89

ولي پڌر ٿئي،ھيكر ھيڎي آء، ته پير21

ڍوليا تو لئه ڍٽ ۾، آء وتان ويڳاڻي؛ رאتيو ڏينھان אوتيان، پنبڻين مان پاڻي؛ لٹا مون ليڑون ٿيا، ھيء پوتي پرאڻي؛

!ته به رאڻي جي رאڻي، سرتيون سڎن ساڻيھ ۾ 1كافي

آء تا روز روئان ساريون، !سوڍא تنھنجيون، وو، ڳالھڑيون كيتريون

.ٻڌي ورج، ولھا، زور منھنجيون زאريون .سك سنديو كيون، جيء אندر جاريون

.رאڻا رسڻ تانھنجي، كوكان ھت كاريون .ويٺي ڳرھيان ڳالھڑيون، ھنجون ھت ھاريون .جيكي جايون جيء ۾، ورہ تنھنجي وאريون

.سچو سھندא سپرين، عاجز جيون آريون 2كافي

ي ھاء ھاء،حال منھنج !تو ريء لھن ھي ڏينھڑא

.آھي ھن אحوאل تي، ولھا تان وאء وאء

.دوست تنھنجي ديس جي، אكنڈ אسان کي آہ .ڏسيو ڏھاڙي روئان، جاني تنھنجي جاء

.كاכ نه لڳي كس مون، سوڍل تنھنجي ساء .سوڍא ستاري كري، پير אڱڻ مون پاء

.ھڑيون، وאليء لڳ ورناءدرد مندن جون دאن .سوאل سچوء جا سپرين، تون اللن دل سان الء

3كافي

!مينڌرא، آء ميان، ھت ويٺي كانگ אڏאيان

.تو ساريندي سپرين، ھت سوڍא ساہ ڏيان .رאڻا رتي رאز جي، كا جا آھي ھيان

.كامل كنڌيء كاכ جي، آء جاني كيئن جيان .و אڳتي، سچو نيھن نيانشال אوھان ج

4كافي !رאڻي سندو رאز، مون سان كيڎوئي آھي

.كاكيون آڏو كانڌ جي، نٿو وڻي ناز .ٻانھان ٻانھن جان ٻڌي، كرڻ نت نياز

.ھي ھي آھي حسن جو، ماريون، غم غماز .سچو پرڀائڻ پرينء جو، آھي ساڻ אيالز

5كافي

سنڀار، وو، مون کي تنھنجي سار !ڇڎ رساما تون، آء منھنجا يار، وي

.ڏوہ نه كوئي تو ڏيان، آھي مون ئي سر ميار .سك سور אخان مون كيا، ھينئڑي منجھ ھزאر

.موٽ مرאن ٿي مينڌرא، برھي چاڙھيئي بار .ويٺي كري كاכ ۾، ھيء ويچاري ويچار

.ر سچو سي ئي آئيا، جي دل گھريا دلدא 6كافي

منھنجو سوڍل سارئي ساہ، وو، !رאڻا رسامن سان ماريئي

.ويٺي كڑھان كاכ تي، آڻيندوء א

.ھن مئيء جو مينڌرא، توکي كيھو پروאہ .سندو אچڻ تانھنجي، روز نھاريان رאہ

.گھڑي אوھان جي ٿي گھرאن، چت אوھان جو چاہ .س منھنجو بخت سياہ مھر مٿو تو ناہ كو، جيك

.كوڏئون قرباني كري، سچو ساہ پساہ 7كافي

پئي پيش پرينء کي پاڻ، !آء چونديس ھلي حال ھي

.تو تؤن آھي مينڌرא، كاכ ساري قربان .دل کي ديوאنو كيو، ٻھڳڻ تنھنجي ٻاڻ .ناميان ڏسج ننگ ڏي، آء تا ٿيس אڄاڻ

.جي، مون کي پنھنجيء ڄاڻ آندم ھيٺ عتاب .سچوء سندي ساھ کي، تانگھ אيڎאھين تاڻ

  سچل سائين جو سنڌي كالم 90

8كافي مون کي كانڌ بنا ھيء كاכ، !كوڙي آھي، ني وو، كاكيون

.سوڍل ٻاجھون سرتيون، ھيء مري ٿي مشتاق

.منھنجو ساہ سڌير ٿئي، אچي جي אوطاق .سڦري آھي سون کؤن، خاصي ڍٽ جي خاכ

.چي لھ تنھن جي، جا چور كئي چوطاقسڌ א .وجھي ويچاريء ويو، אديون ڙي אوالכ

.تن سچوء جو عشق אوھان جي، چيري كيڑو چاכ 9كافي

آء تا ڏيھاڙيون، زאرو زאر، !گھڻيون گھڻيون ساريو روئان ٿي ھت ڳالھڑيون،

.كڎھن ھئڑو سپرين، پاڄياڻيء سان پيار

.يان كاכ کؤن، تو بنا بيزאر كامل آھ .אيندو ھئين אڌ رאت جو، كاھي كرہ سوאر .ماري مون کي مينڌرא، ولھا ھيء ويچار .وسي تنھنجي ورہ جو، بادل ھت بسيار

.ڏسي وڏ وڙאئي تانھنجي، ھو ڏکيء کي ڏھكار .سچو سگ אوھان جو، تنھن ڏي نيڻ کڻو نروאر

10كافي

ا وري آء،ولھ !مون کؤن موٽ نه مينڌرא

.ميان مون سان نه مٹين، سوڍل سائين ساء

.رکي شريكت شانن سان، ھيء كميڻي كاء .ھو جي אچي ڍٽ ڏنھن، وڻي אھو مون وאء .ھي ھي ھن حال جو، لھ سائينء لڳه سماء .سچو كندאسي سگھڑو، پاڻؤن ڄاڻي پرچاء

11كافي

!אڙي جيڎيون منھنجو جيئڑو، وٺيو سڄڻ وڃي

.چرخي منا تاڙيون، ڀينر سڀكائي ڀڃي .درد منديء جي دل אھائي، مت نه كنھنجڑي مڃي

.طرف تنھنجي يار سچو ري، سوز نه پنھنجڑو سڃي

دאستان ٻيو1

كاכ پڇندא كاپڑي، ويا אڌو ٻنڌ؛ .مون تون آھي كانكاوڃي رسيا אن ھنڌ، جت 2

كاכ پڇندא كاپڑي، وڏيء ويل ويا؛ لڈאڻون لنگھي كري، كنھن پرئين پنڌ پيا؛ .אتي ٿاכ ٿيا، جتي مون تون ھڎنھن ناہ كا

3 لنگھيا لڈאڻو، آء كاכ ڇڎيائون پوء تي؛ تاتي وڃي رسيا، جاتي مومل نه رאڻو؛

ڻو؛نكا مسجد تكيو، אت نكو ٹكا .تاتي ٿين ٿاڻو، جتي مون تون ناھ كا

4 كاכ لڈאڻو لنگھيا، אڄ الھوتي الل؛ אوري ھڎ نه אٹكيا، ٿيا پرئين خيال؛

حدون ڀڃي ھليا، جن کي حد ڀڃائي حال؛ .تن سرت نه كا سنڀال، وڃي ويجھا ٿيا وصال کي

5

كاכ نه ويا كاپڑي، نكي لڈאڻي؛ ڍريا ڍٽ تي، جتي رنگ رکيو رאڻي؛نكي

אھي مڑئي نابود ٿيا، تن سامن ساماڻي؛ .ٿاכ ٿيا ٿاڻي، جاتي مون تون ناہ كا

6 ھيء ڏوھارڻ ڏאھ، تون ڍوليو ساري ڍٽ جو؛ كامل تکو كاכ تي، چڑھي كرھل كاھ؛

کاڻيون كنڌيون كاכ جيون، ٻي لڳي باغن باھ؛ .ون تؤن مھڻو الہ، كا مھر پويئي مينڌرאאھو م

7 چڱي ڳالھ چوאنء، سا سڻ ميان مينڌرא؛ آء تنھنجڑي آھيان، تون منھنجڑو آنء،

.ھيء نڌر تنھنجي نانء، آھي وكاڻي ولھا8

ولھا وكاڻي، آء در تنھنجي آھيان؛ تنھنجي ڏس ڏھاڳ كئي، ھيء ناميا نماڻي؛

.ي ٿي ھاڻي، تنھن منھن ڏيکارج مينڌرאھيء مرئ 9

مومل ماڻڻ ھليا، كاپڑي كل دאر؛ وچ ۾ آتش دود جا، آين بھت بخار؛

  سچل سائين جو سنڌي كالم 91

كي سڑيا تنھن سوزאن ۾، كي نر چليا نروאر؛ ماڙي ڏسي ڀنڀليا، خود کؤن خبردאر؛

كي ويا ماڙيء کؤن نكري، پرت نه جت پچار؛ ن، نكا تار تنوאر؛نكا صورت אتھي

نكو ڏسڻ وאرو ھو، نكا سرت سنڀار؛ تن تي چڑھي آئيا، بيخوديء جا بار؛

كين ڏٺائون كاٿھين، روء نكا رخسار؛ אالن كما كان تحقيقا تكرאر؛ .لٿا شور شمار، ھمہ تا حق ٿيو

1كافي

تو ڏي ھين كا تياري، !ندئي، ميانאجھي אڄ سي אي

رکج وڏو آسرو، جي تو محبت ماري، .אھي نال ته نيندئي، ميان

אچي אڱڻ تانھنجي، ڏيندئي سي دلدאري، .سنوאن طالع ٿيندئي، ميان

وڻي گھڻي يار کي، زور نه زيادہ زאري، .وري پوء نه ويندئي، ميان

آھي ھٿ حبيب جي، ڳالھ سچوء جي ساري، .ڏيندئي، ميان ڏאڍא ڏאڻ سي

2كافي

!ھيڎي אچڻ جي آھ، ڙي، پانڌي يار پرينء کي

.پريان ريء پرديس ۾، آھي אسان سان ھاء ھاء، ڙي .وھڻ كارڻ يار سڄڻ جي، چت ۾ جوڙيم جاء، ڙي

.پوٿيون ھت پٹايان، لکين اللن الء، ڙي .، ڙيسك سڄڻ جي ساہ ۾، ساٿي تا نه سماء

.سال سچوء کي آھي ئي، دوسن جي وאء وאء، ڙي 3كافي

!جي אوٺي آيم אوڏאھون! رويو حال چوאن، אال

.پايو پاند ڳچيء ۾، آء پيرين تن پوאن .سرتيون אنھيء سوز جي، ناھي سڌ אوھان .سکن مٿي كينكي، آء مٿيان سور سنوאن

.ٻيون التيون كين لوאن سڄڻ سڄڻ ٿي كريان، .جوش تنھن جا جان ۾، مون کي آھن نت نوאن

.سچو אکڑين مان ٿيا، ريال رت روאن 4كافي

!پرين منھنجي אڱڻ، א توکي آڻيندو

.אچڻ سندي אن جي ٿينديون وאڌאيون، مبارכ جڳ ڏيندو .وري وسائج پنھنجيون جايون، ٿورو مون تي لک ٿيندو

.لو پنھنجا ھٿڑא كري ڀاليون، لڱين مون الئيندوڀ .خبرאن کيئن جون אسان ڏسي آيون، توکي پرين ساڻ نيندو .ويو فرאق فنا ٿي وصل ٿيون وאيون، سچو نانو سڎيندو

5كافي

آئين سو ڳالھ سڻائين، !ونھيا كانگل، تون ڀلي آئين

.ي سو نال پڑھيائينخط جو آندوئي يار سڄڻ ڏھون، ھل

.آء ته جوڙيئين جاء אکين ۾، אڄ אوڏאھون آئين .سگھڑو سگھڑو آء אسان ڏنھن، ڏينھن گھڻا ڇو الئين .אچو אچو تون ڇو نه אچين ٿو، محرم رאز رالئين .نانوא جي يار سچوء کي، محبن ساڻ مالئين

6كافي

وعدو كيئن وساريو، !ئي ڳالھيون ڳالھيونڀال سائين، كي

.אسان نماڻن سان يار پيارא، كو ڏينھن مان گذאريو .ڏک ڏيئي وئين אڳي کؤن אڳرא، وري نه پوء نھاريو

.ھيڎאنھن ھوڏنھن ڇني אسان کي، پنھنجيء كڍ قطاريو .آتڻ چرخو ويٺي چوريم، ڏيئي سو عشق אڏאريو

.سچوء ھت سنڀاريو سڀ كنھن ساعت سانول سائين، 7كافي

جو تو پير ڀري آئين، !אال، ميان... تنھنجي ٿوري ھك نٿي پڄان

.عاشق ھتي لکين ھزאرين، لئون אسان ٿو الئين

.عيب אسان ۾ آھن אپارين، אھي ڀال كيو ٿو ڀائين .ڏوہ ڏنگايون ڏسي אسان جون، چت نه אسان تؤن چائين

.يار אوھان جا، ڳڻ سچو ٿو ڳائين رאتو ڏينھان

  سچل سائين جو سنڌي كالم 92

8كافي !אڙي אلو אلو، رאنول آيو رאڄ ۾

.ويڑא سور سنڌو كري، אڄ ڀينر ٿيڑم ڀلو

.جنھن ساعت گڎيا سپرين، سا ساعت كنھن نه سلو .ڳالھ نه كريو كا ٻي، ھاريون אوھين ھلو

.ڏھاڙي ڏسڻ کؤن، وאر نه پوندو ولو .אنھن سان، روح منھنجي جو رلو אصل آھي

.سچو گڎيو سڄڻن، کرن لڳو کلو جھولڻو

جاني آء ڙي جاني، ميان، .آء تا روز پڇان ٿي پانڌيؤن

تنھنجي אچڻ كاڻ ھت، پوٿيون ٿي پٹايان، سنجھي صبح سرتيون، ٿي پانڌي پڇايان، .ڏאھا تنھنجي ڏيھ ڏي، ٿي كانگل אڏאيان

تنھنجي پار ڏنھن، אچي قاصد جي كوئي، پرين

حال سڻايان پانھنجو، تنھن رھبر کي روئي، .جاني جال אسان جي ھاڻي ھجر ۾ ھوئي

دلبر تنھنجي ديس ڏي ٿي ڏسان ڏيھاڙيون، نانؤ تنھنجو سپرين אسين وس نه وساريون، .ڳچيء پائي كپڑو زور كريان ٿي زאريون

ن، آء پنبڻين مان پاڻي،אٿي ويٺي אوتيا

אچي ڏسج سپرين تون، حال منھنجو ھاڻي، .درد منديء جي دل ۾، تنھنجي سك تا ساماڻي

تاكؤن سڄڻ تانھنجي ھينڑي حيرאني،

ڏيئي ڏکيء کي وئين تون نيھن ته نشاني، .سدא سچو آھي، ميان، تنھنجي ڳچيء ۾ ڳاني

  سچل سائين جو سنڌي كالم 93

سنڌي پورب

دאستان پھريون 1

انء گذر، آھي كنين كاپڑين جو؛گنگا ک كڎھن لوכ نه لڑيا، سدא تن سفر؛ .آھي نام مشر، אنھن אڌوتين جو

2 جوڳي آھن جي، گوش گنگا ڏي تن جو؛ آھن كوڏيا كات جا، پڻ كاپڑي كي؛ .سر سنباھن سي، جنين ناتو ناٿ سان

3 جوڳي جال ڏٺام، پر كو كو لڀي كاپڑي؛

ھي وستن ۾ ويا، ھو نه لوכ لڑيام؛ھي وي .تنين كاڻ ٿيام، ھي ھي ھھڑא حالڑא

4 جوڳي جال ٻجھن، پر كونه لھان كو كاپڑي؛

تن ڳڻن ڀرين جيون ڳالھڑيون، ٿيون سچل ساہ سجھن؛ .لوכ نه ٻئي لجھن، بگر نالي ناٿ جي

5 جوڳن אوري جوء، جي لوكان لعل لكي ويا؛

وتي لنگھي وڃي، حر پيا ۾ ھوء؛الھ .رאسخ روبروء، وڃي ٿيڑא ناٿ جي

6 جوڳي آھن جال، پر الھوتي لنگھي ويا؛

ھي مڻ مڻ كن مڻين سين، ھو کڑא مٿي خيال؛ .سي النگوٹيا الل، ڀينر ڀاڳ ملن مون

7 لوكين الھوتي، كنھين پر نه پرڀيا؛

سالك ثابوتي؛ سي پنھنجي رکي پور ويا، .אھي אڌيء آڌؤتي، نانگا ويڑم نكري

8 كري لنگھيا لوכ مؤن، الھوتي لوڙא؛

.گھوڙא ڙي گھوڙא، جو مون من مستانو ٿيو9

پورب ڇڎي پوء، آڌوتي אڳي ٿيا؛ ويا אكنڈيا אڳنان، نه كنھن لڑيا لوء؛ .رجائي رت روء، ويٺي وאٹڑين تي

10 جال، پر الھوتي لنگھي ويا؛جوڳي جالؤن

ھو ھلي ويڑא حال ۾، ھي قابو مٿي قال؛ .ھي ھي منھنجي حال، جو حال نه پيو ھٿ مون

11 جوڳن ھت جايون، جي ھن لوء لكي ويا؛ تپش تيش تن کي، وڃن الھوتي اليون؛ ووء ووء وאت وجھي ويا، ويرאڳي وאيون؛

.אن كاتي كسڻ جيونآڌوتن آيون، خبر12

جوڳن آھ نه جنگ، ھن سلوكي سڀ سان؛ جيجان ھن جھان ۾، ھن طريال تنگ؛

.كنھن جي رتا رنگ، ماڻك منھن مشعالن13

الھوتي ھن لوء، آيل آھن אڄ ڀي؛ ووء ووء אڃان پوندي، پوربين جي پوء؛

.صحي كري אن كاپڑين کي كوء، سڳر منجھ14

الھوتي مون لوכ، ٿورא كري لنگھيا؛ سدא ساميڑن تي، محبت وسي موכ؛

.سي زאئر منجھون ذوق، كنڌ ڏين ٿا كات تي15

كاپڑي مون كالھ، אڃان ڏٺا ڏيہ ۾؛ .ھي ھي منھنجي حال، جو ساڻن ٿيس نه سنگتي

16 ھو جي ڏٺا ڏيہ، كالھ אڃا مون كاپڑي؛ سي אڄ لنگھيا لوء مون، دאنھ ڇڎي ديھ؛ .ھاريون ھوء ھڎيھ، موٹن كين مكان تي

17 پورب پنڌ نه آھ، كڎھن كاپڑين کي؛

جت ماڻھو ميڑאكو ٿئي، سا جوٺي جوڳين جاء؛ .سامي سر سوאء، سودو كن نه كو ٻيو

18 پورب آھ نه پنڌ، كڎنھن كاپڑين کي؛

ويرאڳي وڃي، كاتن مٿي كنڌ؛ سي ڏيندא .ھوء سندن ھنڌ، جو لڑ گڎجي لعل ٿيا

19 پورب رکي پير، كن پڇ پرאھين پنڌ جي؛ ٻيو كو وڃي אتھين، كاپڑين ريء كير؛

.جنھن کي ڦكل نه ڦير، كنڌ ڏيندو سو كات تي

  سچل سائين جو سنڌي كالم 94

20 پورب پنڌ نه كن، كنھين ويلي كاپڑي؛

ڻ كنڌ جو، توڙؤن آھي تن؛كوڏ كپائ سچل سدא سامھون، آڏي آڌوتن؛

.سي وڃي كات ڏين، گردنون کنيو غار ۾21

جاڏي پورب پنڌ، تاڏي آء نه وڃڻو؛ .ھي ھنن جو ھنڌ، منھنجو ھنڌ ھنگالج ۾

22 پورب پڇيائون، پر پير رکيائون پرنان؛ אوريان پريان پنڌڙא، سي لس لنگھيائون؛

.ئين אتيائون، ته گر אسين نه گڎياא 23

پورب کانء پري، نانگن نظر آھ تا؛ نگھ وجھن ناٿ تي، پرڀون پير ڀري؛

.منجھؤن ذوق ذري، گر گڎيا وڃي گودڙيا24

پورب پير ڌرن، كن وڇٹ پارھين پنڌ؛ تي؛ قدم رکي كات تي، كنڌ قربان كرن؛

.صدقي كيوكوڏؤن كاپڑن، سچل سر 25

مٿي كات قدم، كاكيون كاپڑين جو؛ سنسو ميٹي سروپ ۾، سچل ٿيا سي سم؛

سدא ساميڑن جو، دمامين سان دم؛ .آديسي عدم، ٿيا نالي אندر ناٿ جي

26 ويا ھتؤن ويھي، אڃا كالھ كالھوڻي كاپڑي؛

آيل آڌوتن جي، ڳالھ كريان كيھي؛ ڙي گيھي؛سچل ساري سك مان، گارو

.پورب ۾ پيھي، وڃي وאصل ٿيا وصال کي27

ھي ھي كالھ ھتاء، אڃان الھوتي لنگھيا؛ كون وڃڻ جو مون ڏنو، ساميڑن سماء؛ .تا كو پوي پرڀاء، من الھوتن جو لوء مؤن

28 ويا الھوتي الل، لورא كري لوء مؤن؛

مشعال؛ڳالھ نه ڳرھڻ جھڑي، مگر منھن .ھي ھي ھھڑي حال، ساريون سي سڌ مرאن

29 جو پنڌ جوڳيڑن جو، سو آڌوتن آجاء؛

گنگا ۽ گرنار ڏي، جوڳن پنڌ جڳاء؛ پنڌ אنھين کؤن پرنان، آڌوتن کي آء؛

.تان تان ٿين نه جاء، جان جان ريجھن نه رאم سان30

ن؛كوڙين قرباني، آء تا كاپڑين تؤ ڏيئي ويا جي ڏيل کي، ھي ھي حيرאني؛ .ماريون مھماني، آء تا سر كرينديس صدقو

31 كري لورא لنگھيا، ھي آڌوتي אڄ؛

.مون ھئون אمان ڀڄ، جو آء به وينديس אن سين 1كافي

!آء كوڙين ٿيان قربان، جوڳيڑن جي جات تؤن

.אرمانكاكيون كاپڑين جو، ڏאڍو آھي مون .آيل آڌوتن جو، آھي گنگا ۾ گذرאن

.نانگن سندي ڳالھڑي، ھت پورب ۾ پروאن .سچو ناٿ نھارين ڇو ٿو، ٻئي ھنڌ ٿي تون مھمان

2كافي

ساڳي مون تا سڃاتو، !אھو جيڎيون يار منھنجو

.אصل الكؤن آھي אنھيء سان، ھن نماڻيء جو ناتو

.، ڄاڻ نه ھيئن مون ڄاتوته كو ٿي كري جوڳي אيندم .ڏسي صورت ساري سھڻي، عشق אنھيء سان مون التو

.ھيء نماڻي عيبن ھاڻي، پيچ پاڻھي تن پاتو .سھو سچو ري ڏسي אسان جي، چت نه دلبر چاتو

3كافي

جيجان زلفن وאري، !אنھيء ساميء من موھيو

.سو ٻھڳڻ ٻاريباہ برہ جي אندر אسان جي، ويو

.ھجر فرאق ڀي وو يار אسان کي، كوكان ٿو ھت كاري .جوڳي كيڑو جيء אسان جو، مونجھ אھو ٿو ماري .אچڻ سنديون يار אوھان جون، سچو وאٹان نت نھاري

  سچل سائين جو سنڌي كالم 95

4كافي ماري ويو كالھ رאت،

!سونھن ڀريو سو تا ساميڑو

.رאتو ڏينھان روح کي، طلب تنھن جي تات .كين سڃاتم سرتيون، تا كھڑي آھي ذאت .سور نه جھلڻ جھڑو، ھاريون ڙي ھيھات

.אٺئي پھر تنھن جي وאئي، سچوء کي آھي وאت 5كافي

جو ھوم ورونھن وאرو، !جيجان گڎيم سو تا جوڳيڑو

.אڳينء پوئينء ڳالھ جو، خيال سليائين سارو

.ڻجاروسورن جي سوغات سان، آيو אوڏאنھن و .پسڻ سان پيدא ٿيو، سيني منجھ ستارو

.صورت تنھن جي سڦري، مشعل منھن موچارو .جڑي ويٺو جان ۾، برھ אنھيء جو بارو

.آھي سچوء جو سرتيون، אھو אکين جو אجارو 6كافي

!كھڑي ڳالھيؤن يار، كيتئي بيرאگي אسان کي

.بار درد منديء جي دل تي، باري چاڙھيئي .אصل کون آرאم وڃايا، جاني تنھنجي جار

.مون کي يار جدאئيء ماريو، آء روئان زאرو زאر .كيئي دאناء ديوאنا كيڑא، تنھنجي حسن ھزאر .غمزي ساڻ غالم كياسي، سچو ري سردאر

7كافي

ھي ھي ھن حال وي، !سڳر ٿيس نه ساميڑن جي

.ا ته جوڳي آھن جالمنھنجو آھي كم كاپڑين ۾، ن

.ويم ويساھي نكري، אھي رאت النگوٹيا الل .ڳوليان ڦوليان وאٹڑين تي، جي كھي ويڑم كالھ

.كات אتي كنڌ آڻ كپاوڻ، الھي جيء جنجال .منجھ گودאوريء من گڎجن، جن جا خوאب خيال .رאتو ڏينھان آھي ھوتن جي، سچوء ساہ سنڀال

8كافي !ڑא پار پرينء جي، خبر مون آڻي ڏئين، الאڏر پکي

.كين ڏٺئي سي سپرين، وאٽ تا كنھن ٻيء وئين .پاڙي ويھي پرين جي، وڃي تون وאقف ٿئين

.سڌ سڀائي مون ڏئين، جڎھن پاڻي אکين جو پئين .سوز سچوء جو پاڻ سان، אدא ڙي نازכ نئين

9كافي

!ڳالھ خاصيعاشق كيتئي אدאسي، وھوאہ

.روز אزل کؤن لؤن لؤن منھنجي، وאء ورہ جي وאسي .دلڑي אسان جي سھڻا سائين، پھريون كيئي پياسي .ھيڎي ھوڏي كين وياسي، باس אھا אسان باسي .بيخوديء مون باغ بھارאن، خوديء کانء خالصي .برہ آنجي كيو بيرאڳي، سچو رنگ سنياسي

  سچل سائين جو سنڌي كالم 96

سارنگ پهريوندאستان 1

مون ۾ آهين تون، تو ۾ آهيان مان؛ .بجلي بادل سان، آهي جيئن سپرم

2 سارنگ سندא ساٺ، سرتيون ساٺڻ آئيون؛ .ڦيريو رאڳن ٺاٺ، وڄن ويس وس كيا

3 پورب سندي پار جا، ككر كارونڀار؛ وڄن ۽ وڄڻ سان، چڑهن ٿا چوڌאر؛

אڀي کي آبيندي، لڌئون سنڌڙيء سار؛ .اوא ٿيا سنگھار، مولي سنديء مهر سانس

4 مولي سنديء مهر سان، ساوא ٿيا سنگھار؛

ڏلهي ڇڎيو ڏٿ سان، ڏوٿيين ڏيار؛ ترאيون تجل جون، ٿيون تارون تار؛

.سو رאهين سنوאر، صاحب سڻائي كئي5

ٻهه ٻهه كندא آيا، ٻيهر ٻكروאل؛ ي مال؛ككرن جي كڑكاٽ کان، ويا ٹه

آهن ۾ אچي پئي، چونگن سندي چال؛ مندאئتي منڈل كيا، جر אٺا جال؛ پلر سان پسي پيا، پنهوאرن پالل؛

جھري پيون جھوپيون، جھانگيڑن آجھال؛ !ننگو كج نه نڌر کي، نماڻن ننگ پال

!جن جا ههڑא حال، تن پرور پت رکيج تون6 !شاهه وسائين شلمهر سندא مينهن،

جھريل منهنجي جھوپڑي، بنا جھلي جھل؛ !كاهل تي كهل، كندين شال كريم تون

7 وڄن وک وڌאئي، وسڻ وس كيو؛ وڄڻ وאڄا وאه كيا، پلر پوء پلٹيو؛ .سچا سائو ٿيو، سڀكو سارنگ آئي

8 نازכ سندو نينهن، آهي אئين جيڎيون؛

ي رאئي ريج كري، جيئن ساوڻ مينهن؛پنهنج .رאز رکي ٿو ريهن، من ۾ محبوبيء جو

9 رאتاكو ريهن سان، رڻ كيائين ريج؛ پٹن مٿان پلٹيون، هيرون منجھان هيج؛ برن ۾ بهار كئي، گلزאريء جي گيج؛

.سچل سارنگ سيج، سونهين ساوכ وچ ۾10

پٹن تي؛سارنگ رنگ كيا، پوياڙيء ٻكر ٻاٻاڻن جا، پلر پي ڍيا؛

.ڏيهان ڏرت ويا، مولي سنديء مهر سان11

عالم کي آگاهه، سارنگ كندو آئيو؛ گڑ جيئن گوڙيون كري، كاهيون אچي كاه؛

وאيوء سان وאرא كري، ٺاهيو אچي ٺاه؛ وسايائين وڏ ڦڑو، وאٹن تي وאه وאه؛

.ڌرא ٿياگلزאريون ۽ گاه، پٹن تي پ12

אڄ پڻ پورب پار ڏي، ككر ككوريا؛ سارنگ سر سرאئتا، ساجھري سوريا؛

سر منڈل ۽ سارنگيون، چنگ چڱا چوريا؛ .אڀ אتي אوريا، طبل تارون تيج سان

13 وسي پيو وڏ ڦڑو، ڀنيون ڀٹ ڀريون؛ ڀٹاريون ڀٹن تان، وٿاڻين وريون؛

.ڏيين ڏنئون چاه مانکيرن جو کريون، چا14

چاڏئين ڏنئون چاه مان، کيرن جون کريون؛ وهائينديون سي آئيون، ٿڻن مان ٿريون؛ .ڀٹاريون ڀريون، آيون وسائي وڏ ڦڑא

15 وאلي وسائيج، درد منديء جو ديس؛ !پرين مون پرديس، אٺي אيندم אوڏڙא

16 مندون موٹي آئيون، جھڑ جھجھا جوٹيون؛

ساڻ پر ٿيا، پوٺا ۽ پوٺيون؛ پلر پسي مينهن مهر جا، ميهيون אڄ موٹيون؛

.چريو אچن چوٹيون، وٿاڻين ولر كيو17

وאلي وري تون، وطن تي وس كرين؛ !مينهن وسندي مون، سڄڻ ساريم سپرين

  سچل سائين جو سنڌي كالم 97

18 ديسا ديس وسي پيا، رحمت جا درياه؛ .گلزאريون ۽ گاه، پوٺن تي پڌرא ٿيا

19 نگ سعي ۾ אٿي، سچل سستي ڇڎ؛سار

مٿان אيندء אوچتو، هاڻ نه مڑندء هڎ؛ .אجھاپي كا אڏ، وسڻ کان אڳي وڃي

20 سارنگ ساري رאت، رڻن مٿي ريج كيا؛

پکن پرڙא سوئيا، پره ڦٹيء پرڀات؛ پٹن تي پڌرא ٿيا، گل ڦل ڀاتون ڀات؛

.وאئي سڀ كنهن وאت، سچل سارنگ ساٺ جي21

سارنگ صبح آئيو، گوڙيون كري گاج؛ .هاري هليا هاج، كڑمين هر كلهي كيا

22 ڀينر نا ڀانئيو، ته بوندن كئي آ بس؛

.אجھوڙي آئيو، وري ويتر وترو23

אکين آب وهائيو، سرتيون ساري رאت؛ وهائن وڏ ڦڑو، پرچن نا پرڀات؛

.ڀينر کان برسات، אکين אوتڻ سکيو24

هك وسڻ ٻيو وڄڻ، ٹيون لهي پيو سيء؛ جھوري وڌئين جھوپيون، ڇن وڌאئين ڇيء؛

رنن جو رڻن ۾، وאه وسيلو ٿيء؛ !حال جنين جو هيء، تن پرور رک پناه ۾

25 אول آنڌي آئي، پويان جھڑ جھجھو؛ نكو אولو آسرو، نكو אوٽ אجھو؛ !ڏهيلين ڏجھو، تن پرور رک پناه ۾

26 אول آنڌي آئي، پويان ٿي برسات؛

رعد جي رڙين ۾، ڀيڻي نه هئي بات؛ ويچارين ورن جي، وאئي هيڑي وאت؛

مٿان وسڻ هيٺان چكڻ، سيء ميون سڀ رאت؛ .پرهه ڦٹي پرڀات، كڻكان كانڌين گڎيون

27 אڄ پورب پار ڏي، ككرن كڍيا كوڙ؛

وڙ؛صبح ويل سويل جو، سارنگ التي س

وڄن وאڄا وאه كيا، مينگھ ٻڌא אڄ موڙ؛ .لوكان الٿي لوڙ، مولي پنهنجي مهر سان

28 אترאن אوري، بادل برسي آئيا؛

سر سريال سوز جا، سارنگ ٿو سوري؛ .گھوري مان گھوري، אجھو אڱڻ آئيا

29 אترאن אوري، كئي چمكڻي چمكاٽ؛

الٽ؛ אتان كيائين אوچتي، لس ٻيلي تي منڈل ٿيا مكرאن تي، گوڙن جا گڑگاٽ؛

ككرن مٿان كيچ جي، ڦڑكي کاڌא ڦاٽ؛ .وري ورتئون وאٽ، سچل سائي سنڌ جي

30 سچل سائي سنڌ جي، وري ورتائون وאٽ؛ جھڑ ڦڑ جھلي آئي، جھٹكو ڏيئي جھاٽ؛ وسي پيا وڏ ڦڑא، گھيڑ پسائي گھاٽ؛

.سنگهارن جيالٿي אڃ אساٽ، سارنگ 31

سارنگ آيو صبر ۾، بوندن كئي بس؛ .رنگا رنگي رس، قزح كڍي نيل تي

  سچل سائين جو سنڌي كالم 98

ھير رאنجھو

دאستان پهريون 1

ڇڎي ملكيت مال، رאنجھو رڻ چڑهي هليو؛ .قسمت كيس كنگال، نه ته حاكم هو هزאر جو

2 حاكم تخت هزאر جو، قسمت كيو كنگال؛

و خيال؛مسكينيء جو مرد کي، خطرو نك محبت مستانو كري، ههڑو كيڑس حال؛ .پڇي جھنگ سيال، حب نه تخت هزאر جي

3 مالك אنهيء ملك جو، رאنجھن مان رאجو؛

אلفت کان عطا ٿيو، ڏکن جو ڏאجو؛ .عشق كيم آجو، دنيا جي كل درد کان

4 مالك تخت هزאر جو، رאنجھو آء رאجا؛ ا جا؛كاني مون کي قلب ۾، قرب هئين ك .ڏکن جا ڏאجا، لکيا هيم لوح ۾

5 شاهي هيم شان، دلبر پنهنجي ديس ۾؛ אتان آيس אوچتو، کڻي سورن جو سامان؛ ڇا منجھارؤن ڇا ٿي آيس، אهو אٿم אرمان؛ .حيرت ۾ حيرאن، مون کي هير هتي كيو

6 رאنجھو هيس رאء، مالك پنهنجي ملك جو؛

ين سماء؛אديون عشق אنڌو كيو، پيڑم ك .گھورن كيم گھاء، هتي אچي هير جي

7 אچڻ אوکو مون هيو، هاريون آندم هير؛ پنهنجي لکئي پاڻ کي، پاڙڻ پئي تقدير؛ .كانه هلي تدبير، قسمت قيد אلماء سان

8 جوڳيا ويس ڍكي، الٿم سڀ لباس؛ پٹ پٹيهر بافتا، نپٹ كيم ناس؛

.يا جي درد کانكيو نينهن نرאس، دن9

مون کي ماء كيو، چوچك ڌيء چريو؛ .عقل هوش نيو، منهنجو محبت وאرئين

10 چوچك ڌيء چريو، مون کي كيو ماء؛ .پيڑم كونه سماء، آيل عشق אنڌو كيو

11 شاه هزאري هوت کي، محبت كيو ميهار؛ .عاشقن کي عار، كهڑو آهه قريب کان

12 ، هتي אچي هاڻ؛مور نه محبت کان مڑאن

.كاڻ كنين جي كاڻ، ڳئون چاريندس ڳوٺ جون 13

ڳئون چاريندس ڳوٺ جون، كاڻ كنين جي كاڻ؛ .אها روح رهاڻ، من ڀي ميلي محب سان

14 كاڻ كنين جي كاڻ، ڳليين ٿيس ڳنوאر؛

.من مون ملي يار، لهن ڏوال ڏيل جا15

نورنگ ندورو، کيڑو وجھان کوه؛ .جي روح، سدא وسي ٿو سرتيونرאنجھو منهن

16 کيڑي نا ميڑي، مولي مون کي جيڎيون؛

.جھنگ سڄو جھيڑي، ته به رאنجھن منهنجي روح ۾17

کيڑو وجھان کوه، نورنگ ندورو؛ .دل אٿم ديرو، هزאريء جي هوت جو

18 وאحد شال وجھين، چڱي چوچك چت؛

!پرور رکين پت، سدא سك وאرئين19

وح رאنجھي سان، کيڑو کپڑتال؛ريجھي ر وڌؤن وجھي وچ ۾، چوچك ڏس چنڈאل؛

مادر مهڻا ڏئي جھجھا، جھيڑي جھنگ سيال؛ .مٺو مون مهوאل، مون کان مور نه وسري

20 هر هر ويٺو هير جي، رאنجھو ڏسي رאه؛ ويٺو وڄائي ونجھلي، چاهون تي چناه؛ .سانڍيو وتي ساه، سچل سور سڄڻ جا

  سچل سائين جو سنڌي كالم 99

1كافي جو جوڳي زلفن وאرو،

!سو سامي مون تان كين سڃاتو

.ڳل كئي كفني دست پهوڙא، مشعل منهن موچارو .אنگ ڀڀوت بنائي آيو، بيک پئي وڻجارو

.ٻئي لباس كو رאنجھو אيندو، ڇڎي تخت هزאرو .سبب אنهيء کون كين سڃاتم، ماريو مئيء لئه وאرو

.آهي، جڎهن جمال سليائين سارو سچو سڃاتو رאنجھو 2كافي

جو אڱڻ پيهي אڄ آيو، !سو سامي مون تا صحيح سڃاتو

!بيرאڳيء جو بيک كري، تنهن كيڎو هنر هاليو

.سر جھٹائون جوڳن وאريون، تنهن لڱين بسمو اليو .مرليء مست آوאز אنهيء جي، منهنجو روح ريجھايو

.ولي آڻي ماليورאنجھو تخت هزאري وאرو، م .عطر عبير אنهيء جي كارڻ، مون تا مشك ماليو .پياري هي سر پاڻون ڄاڻي، سچوء کي سمجھايو

دאستان ٻيو

1 لوڌي كڍيائون لوء مان، رאنجھن رمزدאر؛ جاٹي هليو جان تي، جوڳن جو جنسار؛ .مرلي مڻيادאر، چوريون وتي چاه مان

2 جي كن پيو؛אلستي آوאز كو، منهن

هردي אندر هير جي، آهي كونه ٻيو؛ .مرليء مست كيو، جوڳيڑن جي جيڎيون

3 كاريهر قتيل، گودين وڌא گودڙئي؛

منڈيو وتي منڈن سان، نانگ نسورא نيل؛ .رאنجھن جي رسيل، مرليء مستانا كيا

4 مرليء تي تنهن مرد جي، کنيا كاريهرن كر؛

اهر ٿيا، نيال نكري نر؛ٻر ڇڎي ٻ .زهري منجھ زهر، جوڳيڑي جھٹي وتا

5 جن کي אديون אوچتي، كاٹيو كاريهر؛ .تن جي خاص خبر، جاچيو جوڳيڑن کان

6 جاچيو جوڳيڑن کان، تن جي خبر خاص؛ .نانگن كيا ناس، سنگھڻ سان سون مٿي

7 ٻر مان ٻاهر نكري، كاري کنيا كر؛

.אنهيء جي ڏر، جهين ڏر نه ڏيهه ۾ڏر 8

سپ سڃاتئون كين كي، جوڳن ماري جک؛ .جنين سنگھيو كک، سڀاڳا سي ئي ٿيا

9 كنڍل كنن ۾ وجھي، خان ڇڎي خاني؛ .جوڳيسر جاني، رאويء طرف روي هليو

10 رאويء طرف رويو، جوڳيسر جوאن؛

، مرد ٿيو مستان؛هيكر هير אكير ۾ .سورن جو سامان، سچل ساڻ کڻي هليو

11 ڇڎي چاه چناب جو، رאويء ڏאنهن رويو؛

مرليون سرليون، ونجھليون وڄائيندو ويو؛ .ٿانيكو ٿيو، سو نانگو نورنگ پر ۾

12 جوڳي آيو جوء ۾، مركڻو مڻدאر؛

مرلي مستانا كيا، جنهن جي لک هزאر؛ .يال ناٿ نوאئياكاريهر كردאر، ن 13

منڈڙא، مڑهي، جوڳي آيو جوء ۾؛ .پڑهيو سو پڑهي، منڈڙא محبوبن تي

14 تنبيون تن تڻي، جوڳي آيو جوء ۾؛

.كنهن جي قرب كڻي، رאنجھو روليو رڃ ۾15

نيٹيء نورنگ پور ۾، ويهڻ وهه ٿيو؛ .ڏورאپا نه ڏيو، جنهنجو چاهه چناهه سان

16 نورنگ پور ۾، ويهڻ ٿيو وهه؛ نيٹيء

قسمت كاريا كمڑא، مانڍيء لڳو منهه؛ .ورهؤن كڍي وهه، ورهه سندي وאسينگ جو

  سچل سائين جو سنڌي كالم 100

17 هاريء ٻڌي هير، مرليء كئي مگن؛

سچو وسري كين كي، ويچاريء وچن؛ .النگوٹيء لگن، لکيو جنهن جو لوح ۾

18 !ير هتي كير هيس، هتي آهيان ك

.سالم אهي سير، سچل سك كرאئيو كافي

آء אسانجڑي ديري، .توکي گھڻو ساريان ٿي .نا ته محب مرאن ٿي

تون تا ميڎא، مين تا تيڎي، کهه گھتان سڀ کيڑي،

.هت گھنگھر گھاريان ٿي אڱڻ ساڏي آء پيارل، لهه پون سڀ جھيڑي،

.تولئه هنجون هاريان ٿي

  سچل سائين جو سنڌي كالم 101

جوڳ

ستان پهريوندא 1

ڌوڻيء منجھ ڌيان، آهي آڌوتن جو؛ گم ٿي گرگم گودڙيا، كن گروڙي گيان؛

.אصل کان אشنان، گنگا جمنا تن جو2

پورب پنڌ نه وڃڻا، گرناري گمنام؛ ويچاري ٿي وאٽ تي، كرن كين وسرאم؛

.سيني ۾ سنگرאم، سچا سنياسن جي3

ي ويا؛پورب سندא پير، الهوتي لٹ .گرناري گنير، سچا گم گر گيات ۾

4 ورلو ويرאڳي، گياني، ڏٺم گودڙيو؛ ڀليا ڏٺم ڀير ۾، ڀوڳي ۽ ڀاڳي؛ .طالب تياڳي، لکن ۾ كو هيكڑو

5 جوڳين جٹائون، جوڙي جوڙيون جان تي؛ چمٹا ٻڌي چيلهه سان، تنيون تڻيائون؛

جنجيرن سان جهان تي، كشتا كڑيائون؛ .گروڙي گائون، پورب پنڌ پڇي ويا

6 جوڳي ڀاتون ڀات، پر منهنجو آڌوتن سان؛

سفر ويا ساجھري، رهيا رڳي رאت؛ .طلب تنين جي تات، رאتيان ڏينهان روح کي

7 آهن אكيچار، אنتر مک אڌوت؛

پورب سي نه پريا، نه كي كن پرچار؛ אٺ ئي پهر אڇ ۾، رهن سي گم گار؛

.چل سنسكار، سنسا تن وڃائياس 8

אڃا آڌوتي، آهن אكيچار؛ .אوديا אهنكار، ڀڃي جن ڀورא كيا

9 كاپڑي كن ڦاڙ، آيل אڄ لنگھي ويا؛

مست كري ويا من کي، مرلين سان مڻيار؛ .تن جوڳيڑن جي جاڙ، مون کان مئي نه وسري

10 كاپڑي قنديل، کنيو گھمن گودڙيا؛

ت كري ڇٻن ۾، وتن كاريهر قتيل؛ڇٻ منڈن مرلين سان אهي، آڌوتي אصيل؛

.سچل سك سبيل، جيء ۾ جوڳيئڑن جي11

التي الهوتين، ڌرم جي ڌوڻي؛ .پنبه جي پوڻي، ساڙي سنياسي هليا

12 جھونا ڳڑه جي جوء ۾، جوڳين جوڳ אجوڳ؛

.وڀوڳين ڀوڳ אڀوڳ، پاڻ وڃائي پانهنج 1كافي

محبت جي مي ماريو، ڙي مون کي، !كاكيون كنهن سان وره ورאهيان

.عقل علم سڀ ڇوڙ ڏتو سي، عشق ڏنو אوالرو .אکيان کول ته ظاهر ڏيکين، سير سڄڻ جو سارو .پرجھي پير אيڎאهين پايو، هوت אٿو هاكارو

.محبت مون منصور وجھايو، ڳچيء جي وچ ڳارو .وڙ سانباها، وره كيو جان وאروسنبر سچيڎنا ڇ

2كافي

!ياكي ٿيو يار אسان کؤن، دل نماڻيء جي کسي

!ويٺي ڏسان وאٽ אوهان جي، مان كو رهبر رسي !אچڻ هن جو אيڎאهين، ڏيهه سندئي كو ڏسي

.سر سچوء جي يار سدאئين، وره جو مينهڑو وسي 3كافي

!دل کي دوستن جون، ميانڳالهيون ڳارن ٿيون، ميان،

.ياد אچن جي ڳالهيون، אهي كوكان كارن ٿيون .هو جي كيائون ڳجھ ۾، אهي مامان مارن ٿيون .ڳڻن وאريون ڳالهڑيون، אهي ٻارڻ ٻارن ٿيون .پسڻ كارڻ אکڑيون، صاحب سارن ٿيون .پاڻيء گاڏون رت جا، هنجو هارن ٿيون

.وאرن ٿيونאکيون ڏسن نه غير كو، وאحد .سچو אهي ڳالهڑيون، نت مون کي مارن ٿيون

  سچل سائين جو سنڌي كالم 102

4كافي !تنهنجي آهيان آء، پنهنجي كري ڄاڻ

.جاڏي تاڏي توهين دلبر، كاڏي كاهيان آء

.هونديس אوهان ساڻ آء كنيزכ تون تان سائين، سڱ نه ساهيان آء،

.چيٹك كيس אڄاڻ ء،سكن كيئي تو لئه سانول هك تا ڇاهيان آ

.صدقي كيم پاڻ تو هئون ٻاهر سڻ سچو ري، كنهن دم ناهيان آء،

.پنهنجو جھلج ٻاڻ 5كافي

تنهنجي كارڻ كاريو، !هوء هوء هوليڑو

.كنهن سان كريان سپرين، تنهنجين ڳالهين ڳاريو

.كنهن در ڏيان دאنهڑي، تنهنجي محبت ماريو .يوآگ عشق جي אندر אسان جي، ڏאڍو ٻارڻ ٻار .آء אوهانجڑي آهيان، وאلي كيم وساريو

.پاڻئون پاسي نه كريو، سگ سچو پنهنجو ساريو 6كافي

سهڻا توکي كيهو هاڻي هاڻي، ڏوאرאپو ڏيان، ڀلو من موهڻا؟

.وس ويچاريء جو ناه אصل کون، تون پرين پاڻهين ڄاڻي .אندر منهنجي وو آهي אوهان جي، ڏאڍي سا سك ساماڻي

.אوهان ٻاجھون ويٺي אوتيان، پنبڻين مان پاڻي .سچو אوهان جو آهي אصل کؤن، پنهنجو سو سڱ سڃاڻي

7كافي

ڇو ٿو ڇڎين، ڇو ٿو ڇڎين، مون کي هاڻي، !آء تا تنهنجڑي آهيان

.پاڻ پنهنجو پاڻهين ساڻ غريبن گڎين .پکا پکن سامهان، אوري سي دلبر אڏين

.ڑيون، אيندين صاحب كڎهينسچو نهاري وאٹ

8كافي !رهجي אچي منهنجي يار، توسان

.آء ڇا ڄاڻان عشق منجھارؤن، برهي وאلڑא بار

.طرف ٻئي كنهين خيال نه ڀانيان، آهي سدאئين يار .هوندين هميشه گڎ אسان سان، نيڻن وهايم نار .ٻانهن سچو جي سهڻا سائين، پرتي אٿئي سردאر

9كافي

ن تا كڎهن אيندين يار،تو !تنهنجي روز نهاريان رאه

.سر تي چاڙهيا سپرين، بره تنهنجي جا بار .رאتو ڏينهان روح کي، تنهنجي سار سنڀار

.وهن ٿا وאكا كيو، نيڻن سندא نار .آء تا هكڑو ناهيان، تنهنجا عاشق لک هزאر .قهار سور سندء ميان سپرين، مون کي كوه هڻن .پرين پارج پانهنجا، جي كيئي قول قرאر

.ڏوه ڏيان ٻئي كنهن کي، آهي مون ئي سر ميار .אندر منهنجو אڌ كيو، جاني אنهيء جار .אٺ ئي پهر ٿي وڄي، تنهنجي تند تنوאر

.مئيء کي ماري אتهين، تون وئين ڏنهن وڻكار .ر و زאرسچو سگ אوهان جو، ٿو روئي زא

1 جھولڻو

ساٿي ساري سنيها، چئج پنهونء کي، !بيرאگي آهييان، وو

حال ڏسيو ٿو جو وڃين، سارو عرض كرين، وو،

.دالسو كو دوست ڏنهن، وٺي جلد ورين، وو كارو كج نه كيچ کي، ڇپر تا نه ڇڎين، وو، .ٻانهي ڄاڻي پانهنجي، گولن ساڻ گڎين، وو

ريان، جان كي هت هئان، وو،توسان عمر گذא .ڳالهين تنهنجن ڳاري آهيان، جان ٿي رت روئان، وو

ڏوريندي مون ڏونگرين، گھڻا ڏينهن ٿيا، وو، .ٻڌא هوندא هوت تو، جي سچوء سڎ كيا، وو

  سچل سائين جو سنڌي كالم 103

مالكوس

دאستان پهريون 1

لوڏيندي المون، ڏאهو ڏאر چڑهيو چوي؛ و؛آندو אٿم پاڻ سان، نينهن ڀريو نام

توڏي ساريو سڄڻان، كيم رאتيان روאنو؛ !پڑهي پروאنو، مون کي جلد جوאب ڏي

2 كانگل آيم אڄ، پريان سندي پار ڏهن؛

ڳالهيون كيائين سڄڻان، سي روح ٻڌي كيو رڄ؛ .پکيء كيو نا پڄ، ظاهر كيائين زبان سان

3 ڏאهو אڄ ڏسو، جي ويڑهي ويڳاڻو وتي؛

جي، ٿو ڏئي حال حصو؛پورن منجھئون پانهن سرتيون سور سڻي كري، هن خيالؤن كين کسو؛

.كو قريبن قصو، تنهن سيکاري موكليو4

كيون وکاڻيون وאت، אڄ ڏאهي ڏאر چڑهي كري؛ سڻڻ سان کي سرتيين، لڳي چپ چپات؛ آتڻ وאريون אتهين، لوٺياڻيون سان الت؛

.سو كانگو كيون روئن ساري رאت، هي هي5

گھڻا ڏينهن لڳاء، ڇاهون كانگ قريب جا؟ كي دم آڏو دوست جي، ڀلي كري ڀڳاء؛

.هاڻي كي تا تن تڳاء، متان جھوريء منجھ جھڄي مرאن6

وאت كري وאئي، אڄ پڻ كانگ قريب جو؛ كي جو چيائين چهنب سان، تنهن لڇ ڏאڍي الئي؛

.ر ڄيري سندڙيאندر کي آئي، ڄڻ ڄ 7

لئي الم لتو، كي جو كانگ قريب جو؛ تنهن الکيڻي جي الت جو، پوي كونه پتو؛ !كاكيون كيئن كتو، پر אڻ سوريون آهيو

8 كيهي كمئون كانگڑو، אڄ ٿو ويڑهي منجھ وتي؛

پسي تنهنجو حالڑو، كاكيون كام كتي؛ .و ٿئيتنهنجي الت لتي، ٿو جيء کي جياپ

9 אڄ التيون كانگ لتيون، سي كي سڻو سرتيون؛ جو كهڻ سان كهيو وجھي، ويڑهي منجھ وتيون؛

.سنديون رאز رتيون، ٿو پڻ كري پڌريون10

رويو رويو رت، ٿي پکيء پارאنڀا ڏئي؛ ته پيرين وجھانء گھنگھرو، سي ڇمكائيندو وت؛

!کيئن وٺي خط، سگھڑو ساٿيڑא ورين11

!جو ٿو كانگ چوي، سو سڻيجو سرتيون وڏيء ويل صبح جو، ٿو چڑهيو الم لوي؛

.אلكي ۾ نه آهي، آتڻ، کڻون אتهون12

ڏאهو چڑهي ڏאر تي، ٿو ڏئي ڏورאپا؛ پڌرא كري نه پرينء جا، אهو نازכ نياپا؛ .آڻيو אورאپا، ڳالهيون ڳوريء کي چوي

13 الکيڻو لئي؛ تر نه هك توڙي، אڄ المين

ويٺو آهه وڳوڙجي، کنڀن کي کوڙي؛ ڳالهه كرڻ کان كاكيون، منهن گھڻو موڙي؛ .پر پنهنجا ٹوڙي، چكيون ڏئي ٿو چهنب سان

14 سڻيجو سوئي، جيكي چوي كانگڑو؛ هئين سان هنڈאئجو، سرتيون سڀوئي؛

كنڍيون كندن سان وجھان، پکيء کي پوئي؛ .اپا نينهن جاجانب ڏنهن جو ئي، آڻي ني

15 آء كانگل كائين، تا توتي عطر אوتيان؛ אچڻ ٻاجھون تانهنجي، آهيان אٻاڻك آئين؛

ڏאها گھڻا ڏينهڑא، متان تون الئين؛ .پير אڱڻ پائين، ته منهنجو ساهه سڌير ٿئي

16 كانگل آيم كالهه، وٺي سنيها سڄڻان؛ .محبت ريء مقال، كانه كيائين كڎهين

17 و كانگ ڏسي، كالهه אوڏאهون آئيو؛كي ج

.پيس هنياء ڦسي، ڳالهيون كندي سڄڻين18

مالهان موتين جون وجھان، پکيء کي پوئي؛ پيرين سونا گھنگھرو، تا ٿئي سوאيو سوئي؛

  سچل سائين جو سنڌي كالم 104

!سينڌو سڀكوئي، مر تنهين جو نه ٿئي19

پکيء سندא پر، كريان مرصع موتيين؛ ڏئي خوب خبر؛ جو آڻي عجيبن ڏنهن،

!ڀينر ڙي مون ڀر، شال ويٺو كري وאئيون02

سنيها جي سڄڻان، سي ساري ڏنائين؛ .אئين אتائين، ته پاڻ نه آڻج وچ ۾

21 אدא אيندو ٿيء، وٺي سک سنيهڑא؛

.جاء ئي ٿي مون جيء، ڏאها جڎهن ڏسانء ٿو 1كافي

كالهه جو كانگ אڏאڻي، پرين وٽ؟ ڀلو، كيئن وئين

.گھڻي تو سان كا كئي، אڳيون يار سياڻي .پرينء كي تا پڇيو، ڏيج دالسو هاڻي

.ساري مون کي ڏيج سنيها، א كارڻ آڻي .پرين سندي پار ڏي، عاشق ڇو نه אماڻي .אئين אڏאمي אوڏهون، سچو ساه سيباڻي

2كافي

!ديسيلؤن وڃي كيئن اليم، پرين نه ڄاتم پر

پرجھيم كين سهيلون، .تيلهان آڏو ڏک آيم

ڏينهن گذريا غم تنهن جي ۾، .ڳالهه جنهن جي ٿي ڳايم دאنهون فريادون كريان، !ڇو سك سچو سيبايم

3كافي

لؤن مون سان جا اليو، !يار، ويڑهي هن ويهي

-دردمنديء جي دلڑي، دلبر گھوٽ אکين سان گھايو

.كريان ٻي كيهيڳالهه -مشتاقن کي محب مارين ٿو، تك אهائي آيو

.جيهي وڻيو كيو تيهي

-ڳالهه אنهيء جي سڌ نه مون کي، پاڻ پرين پرجھايو .رمز ڳجھيء دل ريهي

-پارؤن پنهنجي كيئي قاصد، هن ڏي هوت هاليو .ڏيهه گڎيا ڄڻ ڏيهي

-ئين، ديدن ساڻ دتاريو دل سچوء جي دلبر سا .نينهن אوهانجڑي نيهي

4كافي

كيئي ڏک جا ڏينهنڑא لنگھايم، !سڻ تون منهنجا سائين

.ڳالهيون كندي مون كيئي سر تي ڏک جا مينهڑא وسايم

.پرين אوهان جي پار جا، ٿي ڏهاڙي پنڌڙא پڇايم .سك אوهان جي سپرين، ميان سارא ئي سور ساليم .سچل سي ئي آئيا، جن لئي فاالن روز وجھايم

5كافي

تون تا پنهنجو پاڻ پساء، .شوق تنهنجو مون کي يار شتابي

.אچي אکڑين ۾، جوڙي ويهج جاء

.ناميا نانو ڌڻيء جي، پير אسان وٽ پاء .אڳي پوء ڀي آسرو، هوت אسان کي آهه

.نهنجي الءאڄ ڀي وאٽ نهاريان، اللن ت .آء אڱڻ آسروند جي، سچوء كيم سكاء

6كافي

هوت ڏٺئي هيڎي אيندא، !كيئن ساٿي، مون کي سچ چئو

!هتئون پٹي پکڑא، هت كي آڻي אڏيندא

.پنهنجي وڙؤن پاڻ سان، هيء غريب گڎيندא .ڏگ ڀائي سي سپرين، ٿورياڻيء سان ٿيندא

.ي، دאنهه دست ڌريندאدردمند جي دل ت .ڏوڙא طالع مون ٿين، جڎهن سچو نانو سڎيندא

7كافي

يار پانڌي، ڙي ميان، مير ساٿي، ڙي ميان،

!كيچيڑא، ٻيليڑא، كڎهن אسان وٽ אيندא

  سچل سائين جو سنڌي كالم 105

هوندא אسان وٽ يار هميشه، كي ڏک ڏيئي پوء ويندא؟

.אهو אٿم آسرو، ڇوري تا نه ڇڎيندא .اٿ سان، هيء غريب گڎيندאصاحب پنهنجي س

پکا پنهنجا، چئو ڙي ساٿي، كي هت عجيب אڏيندא؟ .سچو توکي سپرين، پاڻ אچي هٿ ڏيندא

8كافي

تون آهين صاحب صورت جو، هي آهه غالم تنهنجو؛ .آهي ذوق شوق سهڻا، مون کي مدאم تنهنجو

جي آهن אصل אوهان جا، سي نا وسار جو، ميان،

.مون تي آهي مقرر، سائين سالم تنهنجو رאتو ڏينهنان روئڻ ۾، هنيڑو אدאس هيڑو، .رهبر آڻي رساڻيو، پريم پيام تنهنجو

دلگير تون مٿان ٿئين، كر دور درد کي، ميان، .אول آخر אسان وٽ، هوندو مقام تنهنجو رد كر فنا فكر کي، אميدوאر ٿي رهه،

.آهيان אمام تنهنجوهت هت يقين ڄاڻج، تون آهين אصل אسان جو، آهيون אسين سي تنهنجا،

.آهي قبول كلي سچو كالم تنهنجو 9كافي

!ڏي دالسو دوست هن کي، אصل تنهنجو آهه، ميان

.هت ٿي گذאريان ڏينهڑא، سانول אوهان جي ساء، ميان .يانغصو نه كر غمناכ سان، نا ته حال هن هاء هاء، م

دلبر אوهان جي در بنا، جاني نه مون ٻي جاء، ميان، .جنهن کي نه تنهنجي دوستي، آهي אنهيء وאء وאء، ميان ڏسي אسان جو حالڑو، تون پير אسان وٽ پاء، ميان، .پاڄي وٺي هيء پانهنجو، اللن پنهنجي ڳل الء ميان

ميان،. مطلب אهو محبوب كر، طالب نه هيئن ترساء .آهي دم אسان ديدאر جو، كنهن وאر تون ورساء، ميان

.رאتو ڏينهان هو تا تنهنجيون، ڳالهيون ويٺو هت ڳاء، ميان .نيڻ کڻ نالي ڌڻيء جي، هي سگ سچو سرچاء، ميان

دאستان ٻيو

1 ڀينر كيئن ڀنو، هي جو نامو نيهن جو؟

.جيكس خمار ڏنو، هو جو آيس عجيبن ڏنهن2

پڑهندي پرزو پرينء جو، ڀلو كيئن ڀنوس؟ .جيكس خمار ڏنوس، هو جو آيس عجيبن ڏنهن

3 .روئي زאرو زאر، پنو لکيس پرينء ڏي

.ڏنس خط خمار، אوليء عبارت ۾4

آڻي عبارت، אڃا لکڻ لڳي پرينء ڏي؛ .روئندي ڀريون رت، אوتڻ ٻئي אکيون

5 لکڻ لڳي پرينء ڏي؛ عبارت آڻي، אڃا

.ديدن دردאڻي، אچي אوتيا אتهين6

نيهن منجھؤن نامي، معلوم ٿيو محبوب کي، .ته به پانڌي، پيغامي، وره وڌאئڻ آئيو

7 آيو אوڏאهون، אڄ ساٿي سالمن سان؛

.ماريون ڙي مان هون، אها ويل نه وسري8

نامو رאت نيو، قاصد پار قريب جي؛ .نجھ پيو، هت وאچيندڙ ورق جوپورن م

9 جارؤن لکيم جو، كاغذ قريبن ڏي؛ حقيقت جا حال جي، وאچڻ ويٺو كو؛ .پڑهندي پنو سو، تنهن کي آنڌيون آئيون

10 عريضو آڻي، ڏنو قاصد قريبن جو؛

.هن ويلي هاڻي، هيء سر كريان صدقو11

نامو نيندي ئي، قاصد وאٽ كري پيو، .ويندي ئي، وره وكوڙيو نكڻيان تنهن ويلي

12 پڑهندي پرزو ئي، وאچيندڙ وهلور ويو؛

.لڱين لرزو ئي، אچي پيس אوچتو

  سچل سائين جو سنڌي كالم 106

13 قاصد אيندي ئي، پيو شوكارن ۾؛ .نياپا ڏيندي ئي، ساٿيء ساه مٿي ويو

14 نامو سارو نيهن، جو پڻ لکيو سڄڻين؛ .يرאت برאبر ڏينهن، مون کي گوندر گذر

15 كا جا كتابت، لکجي آئي پرينء ڏنهن؛ .سچو سا ثابت، مون هون وאچڻ نه ٿئي

16 پني ۾ پيغام، كي لکي مكا سڄڻين؛

.سي نه سمجھن عام، جي آهن منجھ אشارتان17

كي جو لکيائون، پني منجھ پريت جو؛ .אهو پسي آئون، بيخود ٿيڑس سرتيون

18 ي سونهون، وאچيندو ورق کي؛ساٿي ٿ

.سو منجھ مطالع مون هون، خوني خط پرينء جو19

لکيون لس لڑهان، ساجن سالمن جون، .אهو پرزو پاڻ پڑهان، ٻڌאيان نه ٻين کي

20 منجان كيئن لکي، كتابت قريب ڏي؛ .متان ساٿي وאٽ سکي، ٻڌאئي ٻين کي

21 کي، جانيء جدאئيء مؤن،مون ڏنهن אڄ ل

.کنئون ترאر تکي، هئي كتابت قريب جي22

لڑهان لس لکيون، پرينء پيغامن جون؛ !سي رقيب سکيون، ٿو ٻڌאئي ٻين کي

23 رت אکين رويو، ٿي ساٿيء سنيهڑא ڏئي؛ .نهريون نچويو، جارؤن جر هاري گھڻو

24 ي پاڻي كڍي پڌرو؛نچوئيندي ننهن، ٿ

.وجھي ساٿيء سنهن، ته تون ڏيج سجدو سڄڻين 1كافي

كوڙي كيئي ڳالهه پنهنجي، !كالهه كانگا جا چيئي مون کي

جيكس كين كي ڌر وئين تون،

.وאٽ ڏسي موٹيين אهنجي عجيبن جي آڏو وري تو، !كچي كئي سا كنهن جي

ن،وري برאر وئون אوڏאنهي .سائين كندو شال سهنجي

تنهن کي سوئي توڙ رساڻي، .وٺي جو دאمن كنهن جي

אصل الكون سچوء سڀائي، .طاعت مڃي آهي تنهنجي

2كافي

!پرينء هي پيغام، ساري ساٿيا ڏيجو

!ٻانهون ٻڌي يار سڄڻ کي، ڏيجو سي سو سالم !אنجام كڎهن كندؤ پار אسان جي، אچڻ جا

.در אوهان جي يار رسڻ ريء، ٿئي نه طلب تمام .شوق אوهان جي شور مچايو، كياسين هل هنگام .جيهو تيهو آهي אصل کؤن، سچو سو گولو غالم

3كافي

!آء אصل کؤن جو آهيان، گولو غالم تنهنجو

مون سان وعدو كيڑئي، ويهي، كالهه پکي هن پيهي، .ر אوهان کؤن ڏيهي، كن اليان كالم تنهنجوناهيان ڏو

تنهن ڏينهن الكون אڄ تائين، منهنجو ساه سكي ٿو سائين، .پيو אوچتو هنڌאئين، هن دل کي دאم تنهنجو ڇڎ سڀ الڳاپا الهي، אهو وڃڻ ته وאجب ناهي، .אهو فرض אسان تي آهي، سجدو سالم تنهنجو

ي كارڻ ڌאريئي،ڏאڍא خوني نيڻ خماريئي، سي ڌאڙ .نيڻن سان ملك ماريئي، هر جا حكام تنهنجو آئي سائينء ڏهون ورאڻي، ٻيا خيال ويا אكاڻي،

.تون ته سرور نبي سڃاڻي، سچو، آهي אمام تنهنجو 4كافي

!אڄ تا خبرאن آيون آيون، دوست אوهان جي ديسئون

وري وسائيندو سگھڑو، .جايون جاني سو پنهنجيون جايون

  سچل سائين جو سنڌي كالم 107

ته كر ويندين نكري، .هيئن ڀلي كين ڀانيون ڀانيون ڏک وڏوئي ڏيل منهنجي کي، .وئين تون اللن اليون اليون

رאتو ڏينهان روح پنهنجي سان، .ڳالهيون سنديو ٿا ڳايون ڳايون

אچڻ אوهان جي جون، طرف سچوء، .جي، شال وري ٿين وאيون وאيون

5كافي

ي אڳهين لڳي، نه ته هاڻي لڳي،منهنج !دل، אلو، אلو، تنهن يار سان

.روز אزل کؤن אکيون اليون سي، دوست مٺي دلدאر سان .كيئي دאناء ديوאنا كيائين، چشمن جي چمكار سان .دوستن جي در אچي پيس، אصل سچي אعتبار سان .سانجيكي ٿئي ٿو جوش وאرن سان، سو نه ٿئي هشيار .ناز نياز جي نيهن وאرن کي، تك كيو تلوאر سان .سر سچوء كيو صدقي سائين، عقل ڇڎي אقرאر سان

6كافي

!آهي אنهن אکين کي، خاصو خمار تنهنجو !ويٺو وٺي آهيان هت، كامل قرאر تنهنجو

هن کي אوهان جي ٻاجھون آهي نه ماڙ كائي،

.نجوهي تا غريب آهي، אميدوאر تنه ٿيء پاڻ کان پري تون فرمائيو אوهان جو، .آهي ڄميل אصل کؤن هي אعتبار تنهنجو

هن تي كرم وڏو كيو، جو درد دل بڇايو، .ساريان لطف سنڀاريان، ني بيشمار تنهنجو چاهون ٿيو אوهان جو، دאمن لڳي جو آهي،

.سچو غالم ڄاڻي، جو دאغدאر تنهنجو 7كافي

ون كالهه قطارون،لنگھي وي !كونجڑين جون كيچ وڻن ڏنهن، ميان

كنديون ويون كيچ ڏي،

.طرحين طرحين تنوאرون! ميان אال ويچاريون، ميان אال، ولر كيو وڙكن،

.ڦٹي ٿيون سي ڦارون ولرين كونجڑيون، ميان אال،

.كنهن אندوهه אڏאريون אنهن جي אفسوس جون، ميان אال،

.ن پچارونپونديون ويو אٺن ڳانا پٹ جا، ميان אال، .موتين مڑهيون مهارون

سچو هليو سوز ۾، ميان אال، .الهي لوכ ميارون

8كافي

ڳلي ڳلي مون ٿي ڳولي ڳولي، !يار سڄڻ تنهنجي كارڻ

.ڇڎي الڳاپا لوכ جا، אسان تا ٻانهپ ٻولي .ن چوليٿيس ديوאني دوست אوهان لئه، كري چيهاڙيو

.אچي אچانك אندر אسان جي، حب مچائي هولي .אصل الكون آهي אوهان جي، هيء غريب سا گولي

9كافي

!مون وٽ يار پيارא، آء تون پاڻ سڃاڻي

حال مڑيوئي معلوم توکي، .آء تون پاڻ سڃاڻي -دنيا سا كوڙ كهاڻي

ٿينديس گولي، در در ڳولي، .آء تون پاڻ سڃاڻي -وڳياڻيجانب كاڻ ج

سكندي تو لئه سهڻل سائين، .آء تون پاڻ سڃاڻي -روئندي سا رאت وهاڻي

سچل آکي سهي كيتو سي، .آء تون پاڻ سڃاڻي -پرت جي ناهه پڄاڻي

دאستان ٹيون

1

كي جو لکيائين، سو مالن وڃي وאچيو؛ .پيوهك سٹ پڑهيائين، ٻيء سٹ سڎكن ۾

2 كي جو محب لکيو، سو مالن وאچڻ نه آئيو؛ .پر هئڑو אڳ سکيو، جنهن مطالع نه كيو

  سچل سائين جو سنڌي كالم 108

3 کوليو ڏئي خط، آيس جو عجيب ڏنهن؛ .روئي אکين رت، كري مطالع من سان

4 پرزو پڑهڻ آئيو، אٿي مالن مسيت منجھاء؛ .سورن سندو ساء، آيس سڀكنهن سٹ مون

5 ائين، تنهن ٻي وאچڻ نه ٿئي؛هك سٹ پڑهي

.אئين אتائين، ته هيء ڄر ڄيري نه جھليان6

نامي مون نروאر، ٿي هيء ڄر ڄيري سندي؛ .تنهن پلك پڑهڻ وאر، ٿيو سڑي كارو كنگرو

7 رقعي منجھان رאز، مڑيوئي معلوم ٿيو؛ .تنهين منجھ نياز، طرحين طرح لکيو

8 ء، ڏنو وאچيندڙ کي؛پهرينء سٹ سما

.אنهيء خط منجھاء، ڄڀيون ڄيري كڍيون9

ڏوڙو ڏک پيوس، پني جي پڑهڻ سان؛ .وچئون ساه ويوس، هي هي كندي كاكيون

10 جو نامن منجھ لکيو، سا هئي ڄيري جي ڄر؛

.منجھون سڀ شهر، وאچيندڙ كونه لڀي11

؛پنو كير پڑهي، جو پڻ مكو سڄڻين .لکيو منجھ لڑهي، متان ٻڌندڙ ٻڎي مري

12 وאچيو جنهن ورق، جو پڻ لکيو سڄڻين؛ .سو ڄڻ ٿيو غرق، دردن جي درياهه ۾

13 سگھي كير پڑهي، هو جو نامو نيهن جو؛ .سرئون سر چڑهي، موج مٿو تنهن ناه كو

14 وٺي خط هليو، ساٿي سالمن جو؛

.هه كوڙيو وאٽ تيوچ ئي منجھ جھليو، ور15

وٺي هليو خط، پانڌي پار پرينء جي؛ .روئي روئي رت، تنهن هلندي حال وڃائيو

16

آلو هيڑو عشق جو، سو ساٿيء ساڻ نيو؛ .אهو کامي پاڻ پيو، جو هو خوني خط پرينء جو

17 هن ڀانيو نامو، پر شعلو هئڑو شوق جو؛

.سڑي پيوجند سارو جامو، تنهن جو سڀ 18

پرين ڏאنهه نيو، تنهن كو خط خبر جو؛ .پڑهندي ڏس هنيو، تنهن ڦڑكندي ڦاٹي پيو

19 كو نامو نيهن نئين، پريان سندي پار ڏي؛ !هلي ساڻ هئين، مان אنهن کي אرمان ٿيئي

20 رهبر روאنو ٿيو، پريان جي پار ڏي؛ !شل پهچي پروאنو، سالمت کي سڄڻين

1افي ك

אوري كانگل آء، !کيئن جي خبر ڏي كاء

.پريان سندي پار جو، لهي אچ سماء

.ڳالهن تنهجن مؤن سرير کي، אچي منهنجي ساء .منهنجو ٿئي هت كينكي، ٻاجهون هوت هالء .سورن كارڻ سڻ ڙي ساٿي، جيكس ڄڻيم ماء

.غريب گدאءسچو دوستن جي در جو، אصلون آهه 2كافي

אڄ سڄڻ پاڻ אيندئي، !جن لئي نهاريئي ٿي وאٹان

.متان الهين آسرو، حال ڀائي אچي ٿيندئي .عجيبن جي אچڻ جون، مباركون ڏيندئي .پکا پکن سامهان، آڻي دوست אڏيندئي

.متان ماندي تون ٿيئين، گوشي پاڻ گڎيندئي .و، سچو ڀاء سڎيندئيتوکي ڄاڻي پانهنج

3كافي

!پانڌي پيغام پهچاء، منهنجا محبن کي، ميان

.אکڑين کي אصل אيڎنهن جو، وڏو אوسيڑو آهه .ڏאها وڃج ڏيهه אنهيء ڏي، جاتي جانب جاء

  سچل سائين جو سنڌي كالم 109

.אدאڙي ساٿي پارون אسان جي، پاند ڳچيء ۾ پاء .هاء رאتو ڏينهان آهي ڏهاڙيون، هنيڑي کي هاء

.دوستن سندي در جو، אصلون سچو سگ سڎאء 4كافي

منهنجا وאقف يار، !سدאئين تون جيئندين

.رאتو ڏينهان روح منهنجي کي، تنهنجي سار سنڀار .تحفو هن کي آهي אهوئي، تنهن جي پيرن جي پيزאر .אچڻ אوهان جي جي ويٺا وجھايون، فقيرن کون ڦار

.هيون سنديو ساريو، سچوء کي אچي ٿي אڇنگارڳال 5كافي

ياد مونکي אهي آيون، وو !يار كيئي ڳجھيون جي ڳالهڑيون

.אوهان جي ڀي، وو، אچڻ جون، ٿيون وري هت وאيون .دردمنديء جي، وو، دل کي، وره وڃي كي اليون

.مون تان چايون نانو سائينء جي سهڻا سائين، چت نه وڃ .آء تا ڏينهڑא گڎ گذאريون، هت ويٺا وره وسايون

.ڏوهن سچوء جن ڏي نه ڏسو، هت ٿا سندو سڎאيون 6كافي

پور پرينء جي هي ماريان، !عشق سڄڻ جي چاڙهيان

.دوست بنان درماندي، دم هتي كيئن گھاريان

.وאريان سر سڄڻ تون صدقي، وאريو آء .ڳالهيون ڳجھ אندر جون، آء پرين سان پاڙيان .سگھو موٹج سپرين، ڏهاڙيون ويٺي نهاريان .محكم محبت وڌيون، جاڙيء مٿي جاريان .هو جي كيم پاڻ سان، ڳالهين אنهن ڳاريان .مجلس محبوبن جي، ساعت ساعت ساريان

.انسچيڎنا ساهڑ ريء، ڏم مڑيئي ڏאري 7كافي

!ٻن جيڻ منهنجو جيڎيون، سک كيها سڄڻ ري

.سکن وڌيس سرتيون، آء پرين کانء پري

.ڏک چڱيرא دوست جا، جي قادر كرم كري .سوئي عاشق كوٺجي، جو محبت منجھ مري

.كاكيون مون کي كينكي، ٿي ساجن ريء سري .ريجيكا אديون عشق جي، آئي هيٺ א

.تنهن جان جثو قربان كيو، زدون منجھ ذري .سچو سوز אنهن جي، ڳاري منجھ ڳري

8كافي

هوت كڎهن هت אيندو؟ !كهه كانگا كل ڏي كا

چئه كي ويهندو هتهين، كي ساڻ نماڻي نيندو؟ .هيكند אچي هوت مون، هن ٿكيء سان ٿيندو

.گڎيندو پاڻ پنهنجو سپرين، ساڻ غريب .پکا پاڄاڻين کي، אوڏא يار אڏيندو

.هوت پنهنجا هٿڑא، هن ڏکيء کي ڏيندو .سنگت پنهنجيء سپرين، سچوء کي به سڎيندو

9كافي

زאر روئي كيم زאري، .دوست ڙي توريء تا نه سري

محبت تنهنجي، وو، كيس مستاني،

.ريدوست ڙي چوي لوכ چ بار بره جو باري، هن بنديء کي، وو، بخش بلوچا سائين،

.دوست ڙي سندء ذوق ذري هوت אچي هك وאري، ميالئي لڳي، وو، محب אوهان جي،

.دوست ڙي وڃان تا م مري وאجھ وجھي ويچاري، آهي مڑيوئي، وو، توکي معلوم سائين،

.دوست ڙي وڃ م يار وري حال حقيقت ساري، تون هين سائين، جيكي آهين، وو، سو تا

.دوست ڙي پيڑم خبر کري حكم سندء آهي جاري، سچو آهي، وو، אوهان جو سائين،

.دوست ڙي وڃن ڳچ ڳري ڏجو تنهن دلدאري،

دאستان چوٿون1

كاغذ لکي كال، مكم جو محبوب ڏي؛ .ڳالهيون سنديون حال، ٿينديون پڑهڻ مان پڌريون

  سچل سائين جو سنڌي كالم 110

2 بوبن جو،آيو رאت رقم، مون ڏي مح

.ته دوستيء وאرو دم، كڎهن تون نه وسارئين3

لکيو موٹي مون، كاغذ قريبن ڏي، .אٿم تون هي تون، ٻئي جو ناهم آسرو

4 حبيبن ڏאنهن هيئن، אديون لکجي آئيو،

.ته تون مون سان جيئن، آء تيئن تو سان آهيان5

نئون لکيو آيوم، پريان سندي پار ڏنهن؛ .ونء ڀريو اليوم، وٺي حال هيانو سانسو ل

6 جيكر لکي موكليان، هي خط هزאرين؛ پڑهي مان مهنجا پرين، هي سگ سنڀارين؛

!شل وאر نه وسارين، אهو אٿم آسرو7

لکي خط منجان، هي پريان سندي پار ڏي؛ .ته منهنجون لک هجان توسان آهن تو جيئن

8 يضو عجيب ڏي؛پانڌي پهچائي، ور عر

.قاصد كونچائي، متان سور وجھين ساه کي9

چئو كيم تکو، مون کي پارئون پرينء جي؛ .سرتيون سڀ سکو، جيكر الئڻ لونء ڙي

10 ليالئيندو آئيو، پانڌي אڄ پرאء؛

.ورتس درد ڌرאء، جو مت وڃائي آئيو11

אڳيئون محب مٺي، متان كا منهنجي كرين؛ .وهندو ور وٺي، ساٿي خبر کيئن جي

12 !وڃي ڏيهه ڏٺو، كي تو سندو سڄڻين

چڱيء طرح چٺو، پانڌي ڏنئي پرينء کي؟13

سوز ڀري سٹ جا هئي، سا ساٿي كين سکيو؛ .ته مٿان ڏئي، لهس لکيو، جو پڻ مكو سڄڻين

14 سندو رאز رقعو، آيو جو عجيب ڏنهن؛

ڑهندي سرتيون، ڳالهائڻ چكو؛سا سٹ پ

عاشق جي אروאح کي، ڄڻ لڳو تير تكو؛ .مون ڏي محب مكو، ڄڻ ساٿي سالمن جو

15 حبيبن هيكار، آئين وري موٹئيين؛ .ٻاٻيهل ٻيهار، אچي ويهه אکين تي

16 وري كانگ وريو، پريان سندي پار ڏنهن؛

ڀريو؛المين لڳي لونء جو، تنهن ڏאڍو سر .كاكيون كن كريو، جو ٿو ڏئي سنيهو سڄڻان

17 سنيها ساري، منهنجا چوي محبوب کي؛ پرين تنهنجي پار جي مدت مون ماري؛ منج ڏهاڙي مون مڻين، אهو ڏאهو ڏياري؛ .مر سگھڑو سنڀاري، ڏئي سك سنيهڑא

18 سنيهو سان سور، چوي ٿو چهنب سان؛

.ٻولي ٻڌي تنهن جي پون پاڙيچن پور، 1كافي

آء كانگا كا پرين جي ڳالهه كر !وعدو كيئي كالهه سو پرحال كر

كيئن ڏٺو تو دوست منهنجو ديس ۾، خوش ڏٺو هو ئي يار كهڑي ويس ۾؟ .سا خبر مون سان وري في אلحال كر كي پڇيائون خبر منهنجي حال جي،

ي،كي كيئي آگاهه هن אحوאل ج .سو مون سان ڏאها אهو אحوאل كر

هت فرאق آهي ماريو، مان ٻيو ڇا چوאن، سور منهنجي ساهه کي نت نت نوאن، .آء אدא خاطر منهنجي خوشحال كر كي אڏאڻو هئين پرينء جي پار ڏي، كي نياپا هي نيا هئي يار ڏي؟ .كا مدد منهنجي אدא אلحال كر

حضور حاضر ٿئين،دوستن جي منجھ زאغ زאريء مون نياپا هي نئين،

.لڳه سائينء سارو، سچوء جو سوאل كر

  سچل سائين جو سنڌي كالم 111

2كافي !אي پرين تون پاڙ پنهنجا، قول جي تو كالهه كيا

.منجھ جدאئيء تانهنجي، هت אسان هي حال كيا

.مون تا ملڻ لئه تانهنجي، كوڙين كهڑא ٿي خيال كيا .ي ڏسي، كيئن ڀال تو ڀال كياحال منهنجي ک

.سڎ سچوء سك سوز مون، جاني אوهان کي جال كيا 3كافي

!منهنجو هاڻي مون وٽ אيندو، هاريون وאقف حال جو

.كين ڇڎيندو ڇپرين، نال نماڻي نيندو .شال مقام مئيء جو، ٿر وڃي ني ٿيندو .درسن سندو دאئما، ڏאڻ ڏکيء کي ڏيندو

.پار پرينء جي، وره وאرو كو ويندوسچو 4كافي

!هن غريب جو حال، توکي معلوم آهي

.صدقي كنديس سر سائن تون، ٻيو سڀ ملك ۽ مال .دوست אوهان ريء ديس ۾، جيڻ آهي جنجال

.چئي ٻڌאيان كيترو، آرياڻي אحوאل .مڃ سچوء جو سپرين، سائينء لڳ سوאل

5كافي

ي گڎيا دوست لٿو هجر هالكي،پرديس .آيا אڱڻ منهنجي، جن كيو هو فرאقي

جن كاڻ سكيس سال، ويٺي وאٹڑين تي،

.مون ساڻ אچي پاڻ، ٿيا محب مالقي پرديس لڳه مون ٿي، پانڌي روز پڇايا،

.مون کي كانه پئي خبر، אچي سي ٿيم אوطاقي ڻ مكائون ٿي،پيغام پهريئون پانڌن هٿ پا

.هاڻي هك ٿيا مون سان، جي يار هئا ياكي آهي سگ سچو دوست جي در جو אصل کون،

.تنهن ڏيڻ ڏورאپو، ناهي مست ميثاقي 6كافي

تون تا وسين منهنجي من، !ميان تو کي چئي ٻڌאيان ڇا

.هوت سنديو آء حاضري، ٻيون سي ڏنڑم ٻن .ين، ٻيا كعبي نيت كنمقصد منهنجو تون ٿئ

.آء گھڻو گھوري تن جي، كيو سر صدقي جن .عرض אالهون عاجزن، كوه نه كرين كن אکين عام نه آوڙي، تو کي جاني ڏٺو جن، .آهي سچوء کي سدא طلب توهان جي تن

7كافي

يار אسان کي ٿيون مارين، !تنهنجيون אلغرضايون

.ن تي، سائين هي كميڻيون كارينאنهون دאنه

.باهيون تنهنجي بره جيون، ٻارڻ دل ۾ ٻارين .سچو تو هت سارين: کيئن جو ڏنئون خبرאن

8كافي

جڎهن پرين پاتيم جھاتي، !تڎهن حاجت ناهي حج جي

.אچڻ ساڻ אنهن جي يارو، عشق كئي אثباتي

.ر ذאتيسڀ كجھ ٿيڑم حالون محرم، وسريم ذك .چوريء چوريء يار سڄڻ سان، ڏس سچو دل ڦاٿي

9كافي

!دوست تنهنجي در جي، هيء ڳالهه آء كنهن سان كريان

.ڇڎ پرين پرڏيهه تون، ميان، ڏک אوهان ٻاجھون ڏريان .دوست رهه هن ديس ۾، ميان، سر منجھون سورن ڀريان

.، پوريم אوريان پريانلك سڀئي ويٺي لنگھيس، ميان .ساڻ چرخي چت جي، ميان، وره جا ڌאڳا وريان

.سر سچو چوي پانهنجو، ميان، دوست تو آڏو ڌريان

دאستان پنجون1

ڏאر چڑهي ڏאهي، كي جو چيو چهنب سان؛ .אهو مون آهي، آڌر ڙي אروאح کي

2 ڏאهو ڏאر چڑهي، لسين ٿو التيون كري؛

.هي، אڄ پڻ آيو אوڏنهونكو نئون سبق پڑ

  سچل سائين جو سنڌي كالم 112

3 ڏאهو مٿي ڏאر، عجب אڄ التيون كري؛

.ڏئي سنڀار، پريان سندي پار جي “سچو”ٿو 4

ڏאهو ڏאر چڑهي كري، كي ٿو چهنب ساڻ چوي؛ .אديون سڀ אهي، آهيو ٻڌڻ وאريون

5 چهنب ساڻ چوي، كي پيو كانگل كاكيون؛

.وپورن منجھ پوي، ٿو سڻي ساه سنهيڑ6

محبن ڏنهن مسين אڄ پڻ كانگل آئيو؛ .التيون وאه لسين، ڏאهو ڏאر چڑهي كري

7 التيون كنديئي، كانگو هيٺ كري پيو؛

!هي هي هنڌيئي، ساٿيء ساه مٿي ويو8

كهيو هيئن كانگي، آئون چيائين چهنب سان؛ ’.سڄڻ كنهن سانگي، وري אيندء אتهين‘ته

9 كا جا كانگل ڳالهڑي؛چهنب ساڻ چئي،

ساري آتڻ سان אنهيء، كهڑي ڏس كئي؛ .پورن منجھ پئي، سڀ كنهن אئٹ ڦٹو كيو

10 ڏאهي چڑهي ڏאر تي، كا جا لتي الت؛ ڏک ڏنائين سڀ کي، وאئي آڻي وאت؛ .پيون ۾ هيهات، آتڻ وאريون אتهين

11 ڏאهو چڑهي ڏאر تي، كري هيء مذكور؛

.چوي ٿو چهنب سان سنيهن ۾ سور،12

سڻو سنيها سرتيون، ٿو چڑهيو ڏאر ڏئي؛ .سارو ساه نئي، ٿو نازכ نياپن سان

13 ڏאهو ڏאر مٿي چڑهيو، ٿو كري بره بيان؛ .آتڻ تي אحسان، كري كالمن ساڻ ٿو

14 ڏאهيون سڀ ڏسو، جو آيو كانگ قريب ڏنهن؛

.وڃي جان جثو، نيو نياپن ساڻ ٿو

15 ن ۾ ويڑهي، ٿو كاريون كانگ وهائي؛وتيو

.روح نئين ريڑهي، سڀ كنهن جو سرتيون16

ريڑهيون روح نئين، پسو سڀ جو پاڻ ڏي؛ سنيها جي سڄڻان، سي چڑهيو ڏאر ڏئي؛ آتڻ ۾ אفسوس ٿيو، تنهن جي پير پئي؛ كتي سگھي كانكا، کؤن وهلور وهي؛ !كهڑيء طرح ٿئي، وري سنباهو سرتئين

17 ويس تند ڇڄي، پهو پٹ كري پيو؛

سڻي سنيها نيهن جا، پئي جھوريء منجھ جھڄي؛ .אنهيء ڀت ڀڄي، پيس روئندي كپڑא

18 ويڑهي وتندي ئي، كانگي قهر كمائيو؛

.پيم پور پريان جو. كاكيون كتندي ئي19

صدقي ساه كريان، هن كانگي تون كاكيون؛ ڄڻان، سي سانڀي ساه ڌريان؛جي ڏئي سنيها س

.ڀلي پير ڀريان، אنهيء ويلي אوڏهين20

آڻي كانگ ڏنياس، كتابت قريب جي؛ پهو كتيندي پٹ پيس، ڇوهون تند ڇٹياس؛ .ڀيڄون ڀيڄ ٿياس، روئندي چولي چك ۾

21 هلي كانگي هك، كا جا كيس ڳالهڑي؛

كيائين چك؛ تنهن مام ٻڌڻ سان روئندي، چولي .سنيهي مون سك، پاڻهي كيائين پڌري

22 ڏאهي چڑهي ڏאر تي، كا ٻولي هيء ٻولي؛ سا ٻڌي روئي رت سان، چك ٿيس چولي؛

.ڄڻ هنيڑي ۾ هولي، تنهن آڻي هندن جي هنئي23

سڄڻ ڏنهن سنيهه، تنهن آڻي آتڻ ۾ ڏنا؛ ؛ڄڻ ڏنائين سڀن کي، ڇريء ٻاجھون ڇيهه .ڏک ڀريائين ڏيهه، ماريو אنهيء مام سان

24 سڻو سنيهه سڀي، ماريون محبوبن جا؛ .لکن مڻجھ لڀي، كا سورאئتي سار سان

  سچل سائين جو سنڌي كالم 113

1كافي !آء تا كالهه אڏאمي، وڃي پيس پرين وٽ

.هت قبوليم تنهن جي حلقه بگوش غالمي .مهر مٿو ئي ناه كو، عاشق ٿج تون آرאمي

.صل الكون אن جو، هي پاڄي آهي پيغاميא .ويس برאبر אوڏهين، ويٺيس كين وسامي

.يار سالمي “سچو”مونکي كيائون پنهنجو، 2كافي

كڎهن אيندين هك ٿيندين، !نت نهاريون سنديئي وאٹڑيون

.سانول كنهين سانگ سان، אڱڻ אسان جي אيندين .بخشيندينאهو אٿئون آسرو، بديون تا

.كنهين ڏينهن هن ڏکيء کي، دوست دالسو ڏيندين .پرين نيندين پاڻ سان، ڇپر تا نه ڇڎيندين .ٿوري گھڻي ڏينهڑي، گولي ساڻ گڎيندين .پکا پکن سامهون، אوري آڻي אڏيندين

!كري سڎيندين “سچو”سو ڏينهن ٿيندو كهڑو، 3كافي

من موهي منهنجا جاني، !يئي ڏينهڑאگھڻا ال

.صورت تنهنجي سپرين، مورت كئي مستاني .پرين אوهان جي پار جو، گوندر ٿيو گذرאني

.روز אزل کون ڏٺو אسان کي، نيهن پنهنجو نيشاني .אڱڻ אسان جي آء پيارא، محب كريان مهماني

!ڏينهن وسارج، ٿيئي جمال جوאني “سچو”پيريء جا 4كافي

!ڄڻ كيئن سري، تو کي אسان ٻاجھونيار س .אسان نماڻن ڏي سهڻا سائين، دوست نهارج وري .توکي قدر ناهي كو، ڀلو، چيٹك كيڑس چري

.جي אيڎهين، سندي دز ذري “سچوء”אچي 5كافي

ياد مون کي אڄ پيون، !مٺيون ڳالهيون سهڻا تنهنجيون

.سري سي ويونرهيون آهن روح منهنجي ۾، كين و .ويٺا ڏسون ٿا وאٽ אوهان جي، دوست دالسو كو ڏيون

.آهي سگ تنهنجي جو، ميان نال نباهي سو نيون “سچو”

6كافي !مون سان تو كيون كيون، سهڻا אهي ڳالهيون ڳالهيون

سي نه وڃن وسري، ڀلو ميان، .چڱيون אوهان جي چيون چيون ،אوهان ٻاجھون سپرين، ميان .نيهن وهايون نيون نيون

لكون كيون سين لوכ کون، ڀلو ميان، .پڌر אهي אڄ پيون پيون

کون، “سچوء”ڳجھيون سي ڳالهيون يار .كين وسري سي ويون ويون

7كافي

!آء تا تنهنجڑي آهيان، يار مون کي ڇو ٿو ڇڎين يان،تون تا منهنجو آهين אصل کون، كنهن نه ٻئي در كاه

.هوت אيندي هت كڎين آء نماڻي عيبن هاڻي، سگ نه ساڻو ساهيان،

.پکا אوري آڻي אڏين توڙي سڃاڻين توڙي نه ڄاڻين، اللچ تا ٻي نه الهيان،

.ساڻ گوليء پاڻ گڎين آء تا ٻانهي تون تا سائين، آء غريب سا ڇاهيان،

.كري سڎين “سچو”نانء 8كافي

!گر چشمن بيرאن كيو سينאنهن جادو !אنهن نيڻن سندي نازن حيرאن كيو سين رאتو ڏينهان دل کي هيء آهي پريشاني، .אنهن غمزن ڳجھن رمزن ديوאن كيوسين

هي هي هيء فرياد وي يارو، كنهن کي سڻايان، .خونن هن خمارن، مستان كيوسين

تهه دليون آيو آهي، “سچو”ميدאن منجھ .رن سندي تيرن نيشان كيوسينאنهن تا

9كافي

زאريون كيو زאر زאر، ميان، !ويٺي روئان، ٻڑي جيڎيون

كيئن كريان كاڏي وڃان، .ياكي سو ٿيڑم يار، ميان

رאتو ڏينهان ڳالهه אنهيء جو، .جيڎيون ڙي جيء کي جار، ميان

پاتو אٿم لڳه پرينء جي،

  سچل سائين جو سنڌي كالم 114

.ڳل هنجن جو هار، ميان ڙي، “سچو”کي سوز عاشقن

.آهي سدא سينگار، ميان

دאستان ڇهون1

آء كانگا كارون، تو سان كيان كيتريون؛ جو پهچائين پيغام ٿو، پريان جي پارون؛ .کي سچوء سنڀارون، ٿو ڏאها ڏهاڙي ڏئين

2 كارون كيئن نه كريانس، جو ٿو ڏئي سنيها سڄڻان؛

ڑيانس؛پئي پر پکيء جا، ساڻ جوאهر ج موتين ۽ لعلن سان، ڀينر کنڀ ڀريانس؛

.پيرين دست ڌريانس، جو آه نياپا ڏيندڙ نيهن جا3

پکي سو ئي پر، ٿو אڏري پار پرينء جي؛ .خوشيء جي به خبر، مان وٺي אچي كا אوڏهون

4 چڑهيو الم لنئي، אڄ ٿو كانگل قريب جو؛

ئي؛سنيها سڄڻان، سي چهنب ساڻ چ .پورن منجھ پئي، ٿو ساه منهنجو سرتيون

5 چڑهيو لنئي الم، ٿو ٻوليون ٻاجھاريون كري؛

ڏئي سنيها سڄڻان، ٹريو مٹي ٹام؛ .ماريون ماري مام، جا ٿو ڏئي لكائي لوכ کون

6 پريان جا پيغام، ٿو ڏئي مڑيئي مام ۾؛

.سوين منجن سالم، جو ڏאهو ڏאهپ سان ڏئي7

ڇپيو رهي ڇانڀين، ٿو ڏئي سنيها سڄڻان؛ .آيل אوالنڀين، ٿو ڳالهائي ڳجھ ۾

8 سگھو אڏאمي آء، تون پکيڑא پرين جا؛

سڀ کنڀ كريان تانهنجا، ساڻ جوאهر جڑאء؛ عطر کٿوري אوتيان، ٻيا ماڻك تو مٿاء؛ .ساري سنيهاء، كي آڻي ڏيج عجيب جا

9 ي ٿو ٹريو ٹاريء تي چوي؛ماريون مام منجھي ك

.سڄڻ ڏאنهن سنجھي، ڏאهو ڏکجي آئيو

10 آڻي كانگ ڏنوس، كو عريضو عجيب جو؛

.ڀينر سڀ ڀنوس، ڳاريندي ڳوڙهن سان11

مون ڏي كالهه مكو، دلبر دالسن جو؛ .سندو رאز رقعو، سو پڻ وאچيو وهسان

12 وאچيندي وياس، هاريون پنهنجي حال کون؛

.ي تنهن نياس، پاڻ لکيو جو سڄڻيننام13

كانگا كتابت، ساري سارج ساه سان؛ .אها אمانت، ٻئي كنهن عام نه آڇئين

14 کٿرريء ۾ کنڀ، لويان الکيڻي سڀئي؛

جو ڳالهيون ٻڌي تانهجيون، ڇپرؤن وهن ڇنڀ؛ .تا پڻ אتي ٿنڀ، ويهو ٿو وאيو كري

15 ، المين لنوين كانگڑو؛אڄ نه אنهيء ڏאر

.جيكس پريان پار، ڏسندي سو ڏک ڀريو16

زאغ نه ٿيء زبون، ونء אڏאمي אوڏهين؛ .نه ته خاصو منهجو خون، پوندو ڳچيء تانهنجي

17 كاغذ قريبن جو، אڄ مون کي آئيو؛ .ساجن كيو سعيو، אچڻ جو هن پار ڏي

18 ري؛لكو ۾ المين، ٿو الکيڻو التيون ك

.ٹهكندو ٹامين، ڏئي سنيهو سڄڻان19

چڑهيو مٿي ڇانڀ، אيئن چوي ٿو جيڎيون؛ .كج سيني ۾ سانڀ، ساري سنيهن جي

20 ساري ڳالهه سچي، كانگي كئي قريب جي؛

.ريهي دل رچي، تنهن نازכ نياپن سان21

آڻيو ڏنا كر، ساٿي يار سنيهڑא؛ دوسياڻي در؛منهنجي پارؤن پکيڑא، وڃ

.جو سك آهي مون سر، ميان محبوبن جي

  سچل سائين جو سنڌي كالم 115

22 ڏنا كر آڻي، سدא سك سنيهڑא؛

.هينئڑو مون هاڻي، آهه سچو سودאء ۾ 1كافي

!مان پرينء پهچائي، هي نياپو كو نيئي

ڳچيء پائي كپڑو، پاڄياڻي پرچائي، .حال ڏسي وڃ هيئي

تون چائي، پرين ڏسج پاڻ ڏي، چت نه وڃ مون .يار אسان کان پيئي

א كارڻ آء تون سائين، ٻانهي ٿي ٻاڏאئي، .بخش אسان کي پيئي

אوهان ٻاجھون سپرين، ويٺي سو وره وسائي، .كانگ אڏאئي كيئي

در אوهان جي جي دلبر سائين، سچو ٿو سگ سڎאئي، .ٻڌي ٻانهون ٻيئي

2كافي

هنيون هوتن هٿ آهي آهي، !وي تا ناهي ناهيكير چ

.فهم فرאست، عقل אرאدت، نيهن بنا ناهي ناهي

.مست ٿيا مخمور אٿاهين، كل نه پئي كنهن ڏאهي ڏאهي .ڏوڙא طالع ٿين אنهن جا، يار جنهان نون چاهي چاهي .وس مڑيوئيي يار سڄڻ جو، هيء نماڻي ڇاهي ڇاهي

.سچيڎنا ساهي ساهي سڱ سياپو يار سڄڻ سان، كير 3كافي

!آء אسانوٽ يار تون، آهي هت אسان جو حال هي

אٻاڻكو آهيان گھڻو تو ريء پرين پرديس ۾، .آء مڑيوئي، معلوم كر، عاشق سندو אحوאل هي آهه אوسيڑو אوهان جو، شب روز אکڑين ۾ ميان،

.هي جاني سندء مون جاڳندي، آهه خوאب ۾ به خيال دوست تنهنجي در אتي، دونهين وجھي ويهي رهان،

.منهن ڏيکارج محب مون کي، نه ته آهه ويهڻ هت وبال هي دردمند جي در پيهي، آء دوست دل خوشحال كر، .صدقي كريان سر ساه سان، ڇا ملك ۽ ٻيو مال هي ويٺي نهاريان وאٹڑي، تنهنجي אچڻ جي لئه ميان،

.سڌ سنديم ساجن אچي، نه ته آه جيڻ جنجال هيلهه پاڻون پري نه كريو مون کي، كي دوست دلدאريون ڏيو،

.هوء تون سدאئين ساڻ مون، آهي سچو جو سوאل هي 4كافي

آيو منهنجي گھر يار، !جنهن جي كارڻ مون ٿي ساٿي سنڀايا

.در پيهي مون آئيو، אڄ دوست مٺو دلدאر

.ڎيو سپرين، هو جنهن جو جيء کي جارسوئي گ .بلكل كيائون پانهنجو، ڏنائون قول قرאر .معاف كيائون مهر سان، مون تي هئو ميار

.سچو سرهائيء ۾، ڇڎ روئڻ زאرو زאر 5كافي

!رאت پرينء كاٿي پيئي، אڙي ساٿي سڌ ڏيجو

پڄاڻان پرينء جي، حال אسان هت هيئي، !هك ٿيجو ساڻو ٿكيء

پسڻ كارڻ پرينء جي، كانگ אڏאيم كيئي، !نال وٺي هيء نيجو

عرض آرياڻيء کي، نانء ڌڻيء هي نيئي، !ٻانهون ٻڌي چڱيا چيجو

سچو پارאن ساٿيو، کين ڏورאپا ڏيئي، !پيرين پانڌيو وڃي پيجو

6كافي

!دوست دالسا ڏيئي، ڏک ڏوڙو وري ڏيندئي

اٺ كري، يار سڄڻ سان تو پيئي،متان ويهين م .سان نيڻن دل نيندئي

مون تا ڏٺا كيترא، ماريا سي كجلين كيئي، .אڄ صبح تو وٽ אيندئي

سچو آڏو سڄڻان، ٻانهون ٻڌي آء ٻيئي، .سڀ بديون بخشيندئي

7كافي

!هيئن م وڃ تون ماريون، هوت نماڻيء کي، ميان

!كوكان هن كي كاريونسك تنهنجيء سپرين،

  سچل سائين جو سنڌي كالم 116

پرين پري ڇو وڃين، ٻارڻ دل ۾ ٻاريون؟ .ٻاجھ ٻاروچا تو پوي، سڻي ضعيف جون زאريون .جايون ساري جيء ۾، ورهه אوهان جي وאريون

.ميان مشتاقن جون، سهه آرياڻي آريون .سک אتي ٿيو سپرين، ڏک هتي ڏيهاڙيون .نرאتو ڏيهان ٿو روئي، سچو تو کي ساريو

8كافي

سڄڻ تنهنجو برهه باري، אسان جي ساڻ تو ياري، .آء تا ٻانهي تون تا سائين، ٻڌي ٻانهان كيم زאري

.אچانك لنئه جا تو الئي، پئي، تا كل نه مون كائي

.وڻيئي جائي كيئي سائي، پاتي سون ڳل ڳچيء ڳاري ون كوئي،وڌو سين طلب ۾ توئي، نه هو هت حال م

.چوאن هي حال كنهن روئي، معلوم آهي تو کي ساري آالنڀيون عشق جي اليون، ويون وسري سڀئي وאيون، .אسان جي طرف ڏي آيون، كئي سڀ لوכ بيزאري

لکان كيئن ڳالهه هن دم جي، ڏאڍي آهي رאه هن غم جي، .مالمت كل عالم جي، אسان تا אصل אختياري

!سو شكرאنا، پڇي تا بره بيگانا سچو كر .توڙي هت سي ٿيا ديوאنا، مليوسين دوست هكوאري

9كافي

يار مرشد تنهنجون ديدאن، !مشتاقن کي مارن ٿيون

ڇكي ته هڻڻ ٿيون ڇوه منجھارאن،

.كان بٿيء جو بڇائن ٿيون ڏسڻ سان ڏور وجھن ٿيون، .دאم دلين جو دٻائن ٿيون

كرن ستونا، شهبازن جان .گھور אنهيء سان گھائن ٿيون جاڏي چڑهن تاڏي برهه برאقان،

.پير ركيب نه پائن ٿيون سچو جھڑא سوين هزאرين،

.كي ئي كرنش منجھ كنبائن ٿيون

دאستان ستون1

چڑهيو سر ڇانڀين، لنوين جي التيون كري؛ .ته سنيها سانڀين، جي ٿا مكئي سڄڻان

2 اريء، لنوين جي التيون كري؛ٹكيو تي ٹ

.ڏئي سان زאريء، אڀي سنيها سڄڻان3

پارאنڀا پويون، وجھي ڳوري ڳچيء كانگ جي؛ كڍي آب אکين مان، نيهين نچويون؛

.لڑكن سان لويون، ٿي هئين الئيس هٿڑא4

چڑهيو ڏאر ڏئي، سنيها جي سڄڻان؛ ٿو ڄڻ روح رڳن مون، نياپن ساڻ نئي؛

.ٿئي، سڻين پارאنڀا پرينء جاجثو جاء 5

אڄ كانگل آيو، ماٺ كندي مونجھ مون؛ سو تا منهنجي ساه کي، سرتيون سيبايو؛

.هيڎي هاليو، אڄ محبوبن مهر سان6

אڄ كانگا چئه كيئن، سرها ڏٺئي سپرين؟ !حال אسان هت ههڑא، كي هت ڀي هئا هئين

.ي אوت אکين جيجھام ڏئي جھڑ جئين، تيئن ٿ 7

ڏאها ٿيء نه ڏور، ويهه مون کي ٿي ويجھڑو؛ كر كالهوكي ڳالهڑي، جان هئين رאت حضور؛ دوست אڳين دستور، كي تعظيمان توکي ڏنيون؟

8 زאغ زبانون كڍي، אهائي وאئي؛

پريان سندي پار جي، آهه تو کي وאڌאئي؛ پڇي حقيقت حال جي، هت ساجن سڀائي؛

!ته كي عاشق خوش אسان جو، كل ڏئين كائي .مون سان بيحد ڀالئي، كئي پرينء پارؤن تانهنجي

9 א لڳ אڏאم، تون موٹي محبوبن ڏي؛

وڃي ڏيج پرينء کي، אهو پاڄيء جو پيغام؛ كري قدمن تي پئي، سو لک ڏيج سالم؛ آهي אوهان ريء سپرين، هت مڑيوئي ماتام؛

.אنجام، كر سگھو طرف سچوء جي אچڻ جو

  سچل سائين جو سنڌي كالم 117

10 نا ته مري ويندو هيء، א لڳ אچيج تون؛ تو تون آهي هن جو، جاني، صدقي جيء؛ الهه فرאق فقير کون، وאلي ويجھو ٿيء؛

.تون پڻ אن جو ٿيء، جو نوكر تنهنجي نانو جو11

سڀئي ڏيج ساري، سنيها کي سڄڻان؛ ، هت گوندر گذאري؛אوهان ٻاجھون سپرين

.گھڑي نا گھاري، ميان محبوبن ري12

پکي سوئي پر، אڄ אڏאڻو אوڏهين؛ رسيو وڃي אتهين، سو پانڌي منجھ پهر؛

آڏو عجيبن جي، كيائين سڀ خبر؛ هت عاشق کي אوهان بنا، هنيڑي منجھ حشر؛

ٿو אوتي אکڑين مون، بارאني بحر؛ .لبر، متان عاشق אت مري وڃيهاڻي ڏيو دالسو د

13 ڏאر چڑهيو ڏאهو، ٿو ڏئيم دالسان دل کي؛ .ته صبح سانباهو، هو אچڻ جو عجيب کي

14 پکيڑא پويانء، لڑهان موتين سنديون؛

آء אڏאمي אوڏڙو، تا جھوليء ۾ جھوليانء؛ سڀئي کنڀ کٿوريء ۾، الکيڻان لويانء؛

.هك كري هٿن سان پوء سارو سمهويانء، هك 1كافي

!آيا ڏٺو، آيا ڏٺو، چئه كي پانڌي آيا

!پرينء کي هن پار ڏي، سل كي ساٿي، سعيا !طرف אسان جي كهه ڙي كانگل، ها روح سندن جا رאيا .وري سگھو ميان ونء אوڏאهين، جو سورن אسين ستايا

.ي سكاياسچو ساري ميان گھڻو سنڀار، سڄڻ ڀي كي ئ 2كافي

!چشمن يار جي مون تي، چئه جا چوٽ چالئي

.درد مندن جي دل אچانك، آڻي عشق آڙאئي .אسان نماڻن تي روز אزل کون، چؤ، تنهن جي حسن هالئي

.چو جا آڻي چمكائي. ٻنهي אکڑين سيف ستم جي بڑڇي بره جي سيني אندر، سچو هن خيال کپائي؛

3كافي !منهنجي زאري زאري، سهڻا سائين تو سان

معلوم تو کي ڳالهه אسان جي .يار سڄڻ سا ساري ساري هيء تا هيڻي وאء وهيڻي، .بره אوهان جو باري باري

دوست هئين ۾ يار سمائين، .گھوٽ نه وجھج گھاري گھاري אصل الكون آهي אوهان سان،

.يار אسان جي ياري ياري طرفون تنهنجي يار سچوء کي،

.آهه ڳچيء ۾ ڳاري ڳاري 4كافي

!يار تو سان، كي تا ڏينهڑא لنگھايم

.رאتيان ڏينهان سر تي كيئي، ڏک جا مينهڑא وسايم .پڄاڻا אوهان جي ڏאها، ڏאڍא سي پور پرאيم .سك تنهنجي سپرين، سارא ئي سور ساليم

.هاڙي سي پنڌڙא پڇايمپرين تنهنجي پار جا، ڏي .سڇو سي ئي آيا جن لئه، فاالن ٿي روز وجھايم

5كافي

ساٿي منهنجي يار کي، !ساري ڏيج سالم

.پرت منهنجي روز אزل کان، تو سان محب مدאم .چئي مكا هئو يار سڄڻ، ميان، אچڻ جا אنجام

.אوهان جي ني يار אچڻ جا، هل پون هنگام .سچوء جيها كيترא، تنهنجي در غالم

6كافي

.تو سان يار سڄڻ، منهنجي پرت אصل کون پيئي

אصل אسان جو عشق توئي سان، .كوڙيين آهن ڳالهيون كيئي

كونه אسان ڏي، -كڎهن مكو .ڏکين نياپو ڏيئي

אسين توئي سان هك ٿيندאسين،

  سچل سائين جو سنڌي كالم 118

.وچون وאئي هجر جي ويئي ڳالهيون אسان جون،سي ئي سانڀج

.جاني كيڑم تو سان جي ئي جي ئي كيا هم قول توئي سان،

.سچو پاڙيندس سي ئي 7كافي

ويهي هت كيئن وسارين؟ !پرين تو کي پاڻ پڇڻ ٿا

.جيهو تيهو آهه אسان جو، چئه جو دوست چون ٿا

.كڎهن ماندو متان ٿئين تون، تنهنجي אڱڻ אچن ٿا .ن ٿيون هت پچارאن، تڎهن هت پور پون ٿاجڎهين ٿي

.پرين تو کون پري نه آهن، ويڑهي ڄڻ ته وسن ٿا .ماندو متان ٿين، خوش ٿي سچو، هو אڄ گوش گذאرن ٿا

8كافي

!مان پرين کي پوي، كن فرياد אسان جي

عشق جو ماريون سڻو سڀيئي، .אديون ڙي ناهيو אوي

جو يار سڄڻ کي، هن نماڻيء .حال وڃي كو چوي

هيء تا تن ريء رאتو ڏينهان، .رאند روئڻ جي روي

در دوسن جي كيئي آهن، .سچوء جيها سوي

9كافي

ساٿي تون يار منهنجي کي، !نيئي پهچاء سنيهو هي

.ته قيد אلماء جي قسمت، وڌي، دوري تو کون مون کي

.ا، كيا هيئي يار جاني جيسي پاڙج وאعدא پنهنج كتابن ۾ وڌم منهن ٿي، ته ٿي خورسندگي حاصل،

.لڳي دل אوچتي تو سان، وساري بره بي تي ثي مون کي تو تا فرאقي كيو، אها فرياد كنهن کي ڏيان؟ .هو جي ڳالهيون كيئي سانول، سچوء کي ياد آهن سي

  سچل سائين جو سنڌي كالم 119

متفرق كالم هدאيتون ۽ دوها بيت،

ي روجھن بابتبيت سنڌ1

روجھون رڻ ياد كيون، אڀيون رت رئن؛ .ھر كنھن ويل ھئن، אھڑن אورאتن ۾

2 روجھون رڻ ڦٹو كري، الھ لھي آيون؛ .ٿين تار نه ترאيون، جو مند نه אٺن مينھڑא

3 مندين مينھن אٺان، وري روجھن رڻ ڦٹو كيو؛

ر ڏٺان؛ڏوالئيء جا ڏينھڑא، گھڻا گھ .אنھيء کؤن אرمان، لحظي منجھ لھي ويون

4 مندين مينھن پيون، ترאيون تار ٿيون؛ وڃڻ مٿين ماٿرين، ٿاكن تي ٿيون؛ .وسري كين ويون، سورڻ ريجاڻن جو

5 ھنيڑو ڇـڎي ھت، ٿيون روאنيون روجھون؛

ڏکيا אوسر ڏينھڑא، ٿيون گـذאرن ھت؛ .ت، وطن تن نه وسريאٺئي پھر چ

6 رڻ ڇڎي روجھون، كا ڏس چتائي ھليون؛

جيلھان مند אٺا نه مينھڑא، تيلھان ٿيون كوجھون؛ .لكن جون لوجھون، جرين جالڻ ھليون

7 ماٿر مينھن پيان، روجھان موٹي آئيون؛ אوسر سندא ڏينھڑא، وسري سڀ ويان؛

.ن گڎيونٿاڻا ٿر ٿيان، ڦٹيون ڦوڙيو8

جڎھن ٿيا אبر، تڎھن روجھن ڳاٽ مٿي كيا؛ مولي وڇڑيون ميڑيون ، جن ٿي گـذאريا אوسر؛

پھاڙيء جي پاند ۾، گڎجي كن گـذر؛ .ٿيون سڀيئي سر، لنگھين ڏکيا ڏينھڑא

9 جي ڦٹيون جي ڦوڙيون، אٺي אچي گڎ ٿيون؛

אوسر كيون ھيون، אورنيون אوريون؛ .كروڙيون، رڻ سڀوئي روجھيون لکين

10 روجھڑين אتاء، لنگھيا אوسر ڏينھڑא؛ مولي آندא مينھڑא، پنھنجي مھر مٿاء؛

جي ھيون ويچاريون وڇـڑيون، ھكڑيون ٻين کاء؛ .وين ڏول وچاء، אٺي אچي گـڎيون

11 آسروند آھين، روجھون رאڻيون رڻ ۾؛

ڑيون وאجھائين؛אڀيون پيون אڀ ڏي، ٿيون وאئ رڙيون كيو رڻ ۾، ٿيون بوندون برسائين؛

.تنھن كنڈ ٿيون كاھين، جنھن كنڈ وسن مينھڑא12

سچو رک سماء، ٿو ماڻھو روجھن سان گڎين؛ .ھاڻي صبر منجھ ئي آء، كمائي پوري كري

13 آيون وس ڇڎي، مندين אٺن مينھڑא؛

ون گـڎ گـڎي؛مولي سندي مھر آھ، جي وڇڑي .لٿيون الھ لڎي، روجھون ريجاڻن تي

14 رڻئون روجھيون آيون، وين אوسر ڏينھن؛ .مندين אٺن مينھن، كيئون رخ ريجان تي

15 رڻئون آيون روجھون، جو سنڀاليائون ديس؛

مندين אٺن مينھڑא، وسري وين پرديس؛ .۾ جي ھيون אٺي ريء אديس، سي پڻ سرھيون ساہ

16 جي אوسر ڏسي روجھيون، رڻ چـڑھي ويئيون؛

تن کي وڃي אتھين، پلكان كي پيئون؛ پوء مندين אٺن مينھڑא، سبزيون سڀ ريئيون؛

.ڍو وאري ڍيئيون، ڍليون گـاھ گـلن تي17

رڻ چـڑھي روجھان، ويون وري كٺ كري؛ سبز سيڻيون آئون ساوڙيون، سڀكا چاכ چري؛

آئيون پيئي تي، پھاڙؤن پري؛ پري وين ڏوالئي ڏينھڑא، سڀكا ڀل ڀري؛

.سچو مون نه سري، ريء ميالئي سڄڻين18

جي رڻ چـڑھيون روجھڑيون، كيون ڏوالون ڏکيون؛ جبلن سندي جھولئين، بـر ھيون بکيون؛

.ٿيون ھاڻي سڀ سکيون، جو مندين אٺن مينھڑא

  سچل سائين جو سنڌي كالم 120

19 ھليون، روجھان رڻ چتاء؛ھنيون الھي

موٹي مھر مولي جي ٿين، جو אٺن مينھن مٿاء؛ ڏوالئي جا ڏينھڑא، الٿا پاڻ خدאء؛

وري پنھنجي ديس ڏي، وريون جاء بجاء؛ .وאري وس وساء، كا رאزق روجھڑين تي

20 روجھون وٺي وאٽ، ھليون ترאين تل تي؛ گوالڙن جي گس تان، چٹن مٺي ماٽ؛ .الھي אڃ אساٽ، رאھي ٿيون رڻ رאہ ڏي

21 روجھون ريجاڻن تي، لنگھي لس ويون؛ بوندون جـت بارאن جون، پھاڙين پيون؛

.رڻ ۾ سي رھيون، جن پنڌ نه كيو پھاڙ جو22

رאھي ٿيون رڻ رאہ ڏي، الھي אوسٹ אڃ؛ .پھاڙيء مان پڃ، روجھن كيا رڄ تي

23 الھي אڃ אساٽ؛ رאھي ٿيون رڻ رאہ ڏي،

אچي وٺن אوچتو، وڏڦـڑو ۾ وאٽ؛ رعد جي رڙين تي، ٹھي ڏنائون ٹاٽ؛

.پڳيون منجھ پھاٽ، لٿن سك سچو چوي24

وٺي وٽ پھاڙ جي، ھليون منجھان ھيج؛ .رسي مٿي ريج، پانڌوڙين پيا كيا

25 رڻ چـڑھي روجھون ويون، ڏسي אوسر ۽ אوال؛

ن مھر جا، مھر كئي مولي؛אٺا مينھ روجھيون ريجھيون، ڏسي كري ريجك رسيال؛

.وאحد وسيال، پٹن تي پڌرא كيا26

روجھن زאرو زאر، אڀي رنو رڻ ۾؛ رڙيون سڻي رلين جون، سعيو كيو ستار؛ ساري ساز سرود سان، سارنگ لـڌين سار؛

روجھن ساڻ رھاڻ لئه، کنوڻين كئي کيكار؛ ليون ٹيلن تي، سڻي گوڙ گجكار؛ٹھي ھ

وسي وس وڏي كئي، وسڻ جي وسكار؛ تانگھيون تارئون تار ٿيون، ترאيون تلھار؛ .سچي لـڌڙي سار، سگھي سك وאرئين

27 ڦوڙאئي جون ڦٹيون، ڦوڳيون ٿيون ڦولھين؛ אبر سندي آسري، ٹكر ٿيون ٹولھين؛.نڳوليو ٿيون ڳولھين، ترאيون تر ڀريو

28 مندאئتا موٹيا ، روجھون چون روئي؛ قسمت قيدאلماء کي، كون جھلي كوئي؛!سائين سگھوئي، كندو وس ولھن تي

29 مندאئتا موٹيا، روئي چون روجھون؛!.كميڻيون كوجھيون، قادر تنھنجيون آھيون

30 پانڌوڙيون پھاڙ جون، رڻين كوہ رھن؛

.و سندرولوچي سي لھن، جن سچو ٻڌ 31 ماٿر مٿاھان پنڌڙא، پانڌوڙيون پرن؛ سانگن مٿي سرڙא، چريو سي چرن؛.وري ٿيون ورن، سچل سي ساڻيھ تي 32 ڇڎي رڻ رאھي ٿي، روھن مٿي روجھ؛.ٻيلي پئي ٻوجھ، چرڻ جي تنھن چت ۾ 33 روھن אندر روجھڑيون، كيون ڏکيون ڏوالون؛

.سکديس ۾سچل سي ساون، سکيون كيون 34 پلر پھاڙين پلٹيا، وאحد كين وس؛.لنگھي ويون لس، روجھون رאجاڻن تي

  سچل سائين جو سنڌي كالم 121

دوھا !شي آھيان كاكيون كھڑي، جا سمجھي نه ڄاڻان

بعضي ڀايان پتلي، يا آھيان گڎيء ڏور،

.يا گوء آھيان ھٿ يار جي، يا وאنگيء وאنگر زور

يا تا محل آھيان، جنھن ۾ شھنشاھ، .ٻوليون كري كيتريون، ٿو درنئون دאناھ

يا تا گھوڙو آھيان، جو ھالئي ھسوאر، .يا تا موج درياھ جي، جا ٻوڙي ٿي ٻاھار

يا مھنديء گل تا آھيان، جنھن אندر الالئي، .يا آھيان گل گالب جو، جنھن سر ۾ سرھائي

يا تا چشمو آھيان، جو אبر ڀريو آب،

.يا پاڇوئي مھتاب تنھن ۾ سايو سج جو،

يا تا پاڇوئي حق جو، آء אصل کون آھيان، .جنھن ۾ ڳالھ ناہ تا، سو ڀي تا ناھيان

ڳالھ سچوء تا سمجھي، کون ھاديء אھائي، .تا غير خدא جو ناھيين، آھين صاحب سدאئي

1ھدאيت

رمزאن سي ھاديء جون، ميان، جيكي چيائون مون کي سي سلڻ ناھن،

!ڌريون آھن دل تي -ھوء ھوء

ڳالھيون كري ڳجھ جون، ٿا صاحب سمجھائين، الאله کون אڳنان ٿا ھادي ھالئين،

.سمجھڻ سمع بصر جو ٿا فائق فرمائين

خوديون خاص نه ڀائنجو ھي نت نت نمازאن، ڄاڻو ڀلي ڳالھڑي ھي سوز و گدאزאن،

.ت آوאزאنאٿـو אناאلحق جا אھي عبر

ھي ھي ھكڑي ڏينھنڑي، ٿا ھادي אئين چون، جن نه سمجھي ھـت ڳالھڑي، سي سڀان گھڻو رون،

.جن سڃاتو ھتھين، سي ھـت ڀي אئين ھـون

جيكي ڀليون ڳالھڑيون، אنھن پڄڻ پري آھ،

سڃاڻ سوאء، - كوڙא قصا كھ پئا يار .نه كاءپرجھڻ آھي پاڻ کي، ٻي ڀلي بات

:ھاديء حـقيقت جي، يار، موٹي ھيئن چيو

آقا آھي ھيء אدא آھي كونه ٻيو، جي ئي لنگھيا سڀ کؤن، يار مقصد تن ٿيو،

.سائين ساڳيو سو אٿو، جو وجودؤن ويو 2ھدאيت

:مرشد ھادي رھنما، ٿا سمجھائن אئين

ھو تون ڄاڻج پاڻ کي، متان ھيء ٿئين، وگان ۾، אھا گوء نئين،وحدت جي چ

.سچو ساڻ يقين جي، ھي حال ڏي ھئين 3ھدאيت

ھادي ويڑھي آيو، ھاڻي سائينء ھيئن سمجايو، !وאلي ويڑھي آيو

كڎھن ٿيو كونكو، عاشقن آرאم، ميان، رאتو ڏينھان تن אتي محبت جو ماتام، ميان،

خاكون ھلج خاص ٿي كر پاڻيء کؤن پروאز، ميان،

.ڑيء چنبو ماريئي، ٿي شاھين ۽ شھباز، ميانچـ

جيكو אصل آھي، ٿيو ھاڻي سو سلطان، ميان، .گھوڙي چڑھندڙ گم ٿيو، پيو گھوڙو ۾ جوالن، ميان

گرد ڳجھو كيو طالبو، אھو گھوڙي جو ھسوאر، ميان،

.گھوڙي وאرو گم ٿيو، אڀريو گرد غبار، ميان

ر، ميان،آيو بحر جوش ۾، تڎھن موج پئي ٻاھا .ھي ھي آيو نانء ۾، ٿيو ساوڻ جو سينگار، ميان

لـڑ منجھون ٿيو אڇو كارو، אصل سو درياہ، ميان، .بيحد رنگ گھڻا ٿيا ٻاھر، ھركو ٿيو گمرאہ، ميان

سانوڻ لٿو، ھك ٿي تڎھن پاڻي موٹيو پوء، ميان،

  سچل سائين جو سنڌي كالم 122

.كارو אڇو لـڑ ٿيو، אھو سارو سمونڈوء ، ميان

ي ويا ٻاھريان، אھو باقي رھيو نام، ميان،نانء لھ .كورאن، كسيان، وאھڑאن، ھت كلي ٿيا گمنام، ميان

ھت سڀيئي درياھ ٿيو، ٻيو كوڙא لٿا نانء ، ميان،

.אول آخر ھك ٿيو، ويا وچائون گنان ، ميان

אصل جيكي ھوس آء آھيان ھت ڀي سو، ميان، .ٻيو، ميانآخر ٿيندس وڃي אھوئي، ھڎ آھيان كونه

אکيون אکڑين ۾ رکي، تون پنھنجو پاڻ سڃاڻ، ميان، .پوي نظر جت تانھنجي، تت پنھنجو چشم چال، ميان

אکيون אکڑين ۾ رکين، تا ھت ھت تون ھين آء، ميان، .جي خبر אکين جي لھيين ، تا تون نرאلو نانء ، ميان

אکين مون معلوم ٿئي، אھو صورت جو سينگار، ميان،

.و سارو سچ ٿيو، ٻيو ناھي تفاوت وאر، ميانسچ

  سچل سائين جو سنڌي كالم 123

كافيون 1كافي

! אڄ تون אسان وٽ آء، تون مينھن وאل ميھار، ميان

.پاڻي אپڑڻ نا ڏئي، ھك ويريون ۽ ٻيو وאء، ميان .كاري، كن لھريون لسان، دور وڏي درياء، ميان

.ء، ميانساھـڑ سببون تانھنجي، سرتيون ڏين نه سا .پرين وڙئون پانھنجي، سچوء لھ سماء، ميان

2كافي

!لـڑ وھي لوھاڻو، يار، وي

.سا كيئن ترسي تار ۾، جيء جنھين جھورאڻو .كاھيو پوي كنن ۾، ڏنس عشق אورאڻو .ساھـڑ ٻاجھون ساہ کي، كيو ورہ ويڳاڻو

.سانول سدא آھه مون، אوھين سڀئي ٿيون ڄاڻو .و אچي پاڻھين،سچل يار سياڻوپڇند

3كافي

!آء كير آھيان، ذאت نه ڄاڻان كير! آکوڙي

.سھي كري كين سگھان ٿو، ڀينر پنھنجو ڀير .كاٿئون ٿي آء كاٿي آيس، پرتئون پاتم پير

.ساڳيو ئي سو رאنجھو آھيان، تنھن ۾ ڦند نه ڦير .پاڻؤن ڄاڻي پر گھمايم، سرھو كيڑم سير

.جوڳي ٿي كر جوڳ پچايم، ڏאڍو كيڑم אنڌير .مكي منجھ مسيت بڻايم، جڻيو جيسلمير .سچو نانء ته آھي منھنجو، ھـڎ نه آھيان غير

4كافي

ساٿي ڙي ديس دلبر جا، سگھو وڃ پار پرين جي؛ !خبر كا خير جي آڻين، آھي خوش خاص سو مظھر

اري دوست کي ڏي تون،پانڌي پيغام ھي ني تون، سنڀ

.ڳالھيون كر ياد ڀي كي تون، آھينم تون دل گھريو دلبر

عاشق אيڎھن نھاري ٿو، تو لئه گوندر گذאري ٿو، .سڄڻ تو سرس ساري ٿو، אوھان لڳ آھ منتظر

زيادہ ٿو كري زאري، كيائين سؤ ڳچيء ڳاري، .م كج تنھن کون بيزאري، ڏسي ڏوھن سندو دفتر

۾ دل بجانو ٿيو، אتي يكدل يگانو ٿيو،درد

.وٺي نياپا روאنو ٿيو، رسيو تاروء وڃي رھبر

אڳيون ڀي ٻاجھ ھـت پيئي، وאئي تا ھجر جي ويئي، .دالسا دوست كيا كيئي، لکڻ کون ھن אھي ٻاھر

آھي سڀ خيال ھي منھنجو، אوڏنھن ويو حال ھي منھنجو،

.وريء ۾ ٿيو حاضرسچو ري سوאل ھي منھنجو، حض 5كافي

تنھنجي چشمن چيٹك اليو، !آء ھاڻي كئن كريان

.كل نه مون کي كا ھئي، عشق אچانك آيو

.دل אسانجڑيء لعل لپيٹيو، رمزن جو رنگ اليو .سدא گھرجي سچوء کي، محبت جو ني مايو

6كافي

يار ٿئين وڃي ياكي، !متان ھي وسارين، ميان

.وسريو، برہ رھيو ھك باقي ٻيو سڀو مون

.تنھنجي طالب آھيان، محب مون تا ميثاقي .كم منھنجو كيچ ۾، ھاڙھو سڀ ھالكي

.الھج پنھنجي لطف سان، گوليء کون غمناكي .كر پاڄاڻي پنھنجي، سچو ھيء كساكي

7كافي

ھيء غريب نماڻي، !كيئن بيرאڳڻ كيئه

تون، אلھ لڳ آرياڻي، معاف مدאيون كر تنھين

.پيش אچي جا پيئه بيٺي آھيان يارאنھيء تي، حب منجھؤن ھوتياڻي،

.ڳالھ چكيء جا چيئه ھك خيال ني دل تي تنھنجو، تنھن كيس جوڳياڻي،

.خيال ٻيا سڀ کنيئه

  سچل سائين جو سنڌي كالم 124

وعدن وאري ڳالھ אسان سان، ھوت كيئه جا ھاڻي، .كيئن وسري سا ويئه

كھڑא توسان، پرين سا كيئه پڄاڻي، ڏک ڏورאپا .نال نماڻي نه نيئه

ڀري نوכ نيھن جي سائين،سچوء کي ني سڃاڻي، .ھوت ڀري جا ھنيئه

8كافي

!عشق אسان وٽ آء، אچي تو تا سانوڻ اليا

چئنچل چيھل ٿي چوڌאري، مينھن رאت كئي موچاري، .عزت لـڌي آسمان، پرين אچي پير گھمايا

بوند برہ جي برسي باري، جوش אکين مون جر ٿيا جاري،

.بيحد ٿيا بارאن، אصل کون وאھ وھايا

گل ڦل گاھن كئي گلزאري، مڃيائون سارنگ جي سردאري، .سھسين ٿيا سامان، אکين אچي آگم اليا

يار سچل چئي محب مليا سي، بيشك دل جا درد لٿا سي،

.ن شان، אچي تن حكم ھالياشاھي رکيائو 9كافي

عشق پنھنجي جي خبر جي كنھن אدא عاشق آھي، .مشرכ ۽ مرتد آھي، توڙي אھو تارכ آھي

جو ٿيو گم يار ۾، پاڻ ئي کون ال تعلق آھي، .پانھنجي ھوڻئون אھو، ھر فعل کون فارق آھي

كفر ۽ אسالم کون، الڙو אنھيء الشك آھي،

.ھن رאز جي، سمجھي سوئي سالك آھي رمزتا

دאئم دوئيء وאرن نظر، ھك خلق ٻيو خالق آھي، .אپٹي جو عبرت جون אکيون ، تنھن کي مڑيوئي مالك آھي

جيئن ھاديء فرمائيو، سوئي سڀو برحق آھي، .سو سچوء مرشد سچو، سو پير عبدאلحق آھي

10كافي جيء آئين ڀلي آئين تون،

زل مون پھچائين تون،كنھن من !ٿو موٹي سر وڍאئين تون

سرمد کي ڏيئي لت كھايئي، سوريء تي منصور چڑھايئي، .شيخ عطار جو سر وڍאيئي ، ھاڻي ھيڎي پنڌ پڇائين تون

زكريا ساڻ كرٽ چيرאيئي، يوسف کي منجھ کوھ وجھايئي،

.ين تونشمس ملن جي ھٿئون مارאيئي، عاشق ٿو آزمائ

جڻيو كفر صنعان وجھايئي، بلي شاھ کي ذبح كرאيئي، .جعفر کي درياء ٻوڙאيئي، تن کي پار لنگھائين تون

گھاڻي ۾ بالول پيڑאيئي، عنايت ميدאن مارאيئي،

.كرمل کي ھن حكم ھاليئي، ڦيروء كنڌ كپائين تون

ئي،قاسم درن ساڻ سٹايئي، موسي کي بي سھاڳ وٺاي .אكيدאس تعزير ڏوאيئي، سو אڄ ساڳيو آھين تون

سچو سندء پنڌ پڇائي، گھوريو پنھنجو سر گھمائي، .نيھن وאري ڳالھ ڳالھائي، عاشق ٿي فرمائين تون

11كافي

!حكم تنھنجو ٿو ھلي، پر ڏوھ پاڻ ئي کي ڏيان

آھي فعالء لما يريد، نانء ھيء كاڏي نيان؟ .وبي ينطـق ويبصر ، تر نه توريء جيان آھي

.مون تاڏي ھيان! جاڏھن אچي ظاھر ٿئين، ھل ھيج .يـرجـع אلي אصلہ سڻ مام ھيء مون ھان ميان

.گمنام غمزي ۾ كرين، ساڳيوسچو سوئي ٿيان 12كافي

دل چپن سان جي چمين، پير مغان جو آستان، .ب جي، بانكا وڃي تون باس تانمحبت سچي محبو

كي ڏينھن مون دلدאر لئه، ورد ۽ وظائف ٿي پڑھيا، .جڎھن عشق آرאنڀا ڏنا، ٿيون خود خدא جون خوאستان

جڎھن شوق مون شامل ٿيو، ٻيو خيال خاطر کون ويون،

  سچل سائين جو سنڌي كالم 125

.ھك وאسطو تنھنجو رھيو، وسري ويون ٻيون وאسطان

ن ڳالھڑي،رאھون سڀئي گمرאھ ٿيون، جي مون پڇين تو .كر گذري ٻئي گوڙ کان، אٿئي رאہ رب جي رאستان

رنگ روح کي جيكو لڳو، دنيا ۽ عقبي ڀئه ڀڳو، .غمزي تنھن گم كل كيو، وھوאہ ٻيا وسوאس تان

عشق جي ڙي جيڎيون، ناھي تماميت אدא،

.چاھون چوאئي ٿو گھڻو، ھي درد مون کي دאستان تون جھلين روئڻيون אکيون،سچو سدא سك ۾ رھين، متان

.ھت درد وאرن جي پرين، پاڻھين كرن ٿا پاس تان 13كافي

كنھن سان كيم نه كل، .جو سودو آندم پاڻ سان

.سودو كنھن نه پڇيو، آيس ۾ مشكل

.گرאن قيمت کون سڀئي، موٹيا تنھن مھل .سودي ھھڑي جي אتي، الھن سڀ نقل

.عالم كئي אڇل ميڑون موڙن تي كري، .حال ڏسي تا ھن جو، جيئـڑو منجھ جنجل

.ڏوھ نه مون کي كو ڏيو، پئي خلق منجھ خلل .سچوء سرفرאز كيو، آڻي سو عشق אجھل

14كافي

!صحي سڃاتوسي، ھاڻي אصل אسان جو تون آھين

.عاشق متان אوتيين، پنبڻين مون پاڻي .عذر متان كو آڻي كڎھن אسان جي ڳالھ کون،

.عاشق مٺي ڳالھ جي، ميان، وري ٿا ڏين ورאڻي .ڏينھن ئون نئين آھي سا، ميان، ناھي سا پرت ٻرאڻي .تن ۾ تنھنجي אصل אسان جي، سچو ري سك سماڻي

15كافي

دوست چوين كير آھين؟ -آھيان אوھانجڑو אئين

.پرين ڏسج تون پاڻ ڏي، آء ٻانھو تون سائين .ھنجي درئون سپرين، پير منھنجي در پائينپن

.ڳچيء پائي كپڑو، ميان، پرينء کي پرچائين .آء אوھانجڑو آھيان، چت نه مان تون چائين

.ديدאن کڻ تون مٿي א لڳ، ميان، سچوء کي سرچائين 16كافي

جيڎيون مون کي ڇو ٿيون جھليو، !وينديس پرينء جي پار

.يرא ٿي كريان، جو مون ھت روح رليوھن ڀر ڀ

.ڏאنھن گھڻا ڏينھڑא، مون ٿي عشق אليو .روح پريان جي پار ڏي، وٺي سا حب ھليو .پريان سندي پار ڏھون، پاڙيچون نه پليو .سچوء جوڙي سرتيون، محبت من مليو

17كافي

! منھنجو ھنئـڑو وڃي پيو، پرينء جي پار، وو

.يان ڏي سرتيون، مون کي نيھڑي نيوسپير .ڳـڻين ڳالھيين يار سڄڻ جي، سوگھو ساھ كيو

.پاڻون پائي אڱڻ אسان جي، اللن شال ليو جـڑ لڳي ھيو جيڎيون، ته كيئن مون ڏوھ ڏيو؟ .سپيريان جي سك ۾، مون سان ٻيلي كونه ٻيو .سگ سڄڻ سان سگ سچوء جو، جيڎيون جيء ٿيو

18 كافي

!دل جا دلبر يار، سگھو سگھو אيندو رھين

.אسان نماڻن جي نانء سائينء جي، لھين تون سار سنڀار .پار אوھان جي كيئي مكاسين، قاصد سو ھزאر

.אوھان ٻاجھون يار پيارא، אچن ٿا אوٹار .سي تون پاڙج پرين پانھنجا، كيو جي قول قرאر

.ن سا معاف ميارھوء جا ھيڑي مٿي منھنجي تي، كري .سچو אوھان لئه يار سياڻا، روئي سو زאرون زאر

19كافي

!پڇو نه منھنجي ذאت، جوئي آھيان سوئي آھيان

.אچڻ אسان جو ٿيو אتاھين، جاتي ڏينھن نه رאت .ظاھر آھ زبانون منھنجي،אالقرب سندء كلمات

.سچو سر سھي كر پنھنجو، عشق منجھون عشقات

  سچل سائين جو سنڌي كالم 126

20كافي ڑس ٿي منصور چئه، نه ته كيم چئه منصور ھان،م

.منصور جي منزل אتي ، ڏאڍא تماچا تھمتان

.سگھ نه جي ساري سگھين، منھن رکين تنھن تي مٿان .ڇو ڇوكرאڻيء ۾ پئي، رאنديون روين رאتو ڏينھان .אحوאل سڀ אسرאر جو، سائين عشق کي آھي عيان

.وאنٺـڑكو ٺڳيء ۽ ٺاھ جو، ناحق كرين ٿو نات !ھن کي چيو ھن کي چوين، آھيان الھوتي الطمع .منصور جي تنھن ملك تي، آھن سدא نوكان نوאن .سڻ سچو تون سمجھ رک، توکي چڱائي ٿو چوאن

21كافي

!وھيان وساريان كيئن، جيڎيون جي لنء الئي ويا

گھوري ڇڎيم ھي گھر جايون، برہ بھيرאن پٺيء اليون، وري سنڀاريان كيئن؟پير نه پوء ورאيان،

شھر ڀنڀور کان ٿيم آزאدي، كيچ ويندي ئي ڏٺم شادي، تنھن سان نينھن نباھيان، پوء نھاريان كيئن؟

ٿي ئي منھنجي دلڑي ديوאني، محبت كيڑيس آء مستاني، در در ڦيريون پايان، ھت گذאرאيان كيئن؟

پور پرينء جي كئي پڌرאئي، אوڙي پاڙي وڇٹي وאئي، .شق ڇپايان، ھڻ گھر گھاريان كيئنڇاکي ع

ڀرين جي رنگ رچان جي، - كيچيڑن جي كم אچان جي، رنگ .سچو ري ڳڻ ڳايان، ھي سر وאريان كيئن

22كافي

!אوھين پنھنجو پاڻ آھيو، ننگ نباھڻ وאرא

ھيء نماڻي عيبن ھاڻي، ھٿ مٿئون مون نه الھيو، .نيڻ وھائن نارא -

دאسي، چاہ منجھون سي چاھيو،عاشق سندو آھن א .جي ورہ كيا وسكارא -

ميالئيء جو مشتاقن سان، ٺاھ كو سگھڑو ٺاھيو، .مر تا كرن نظارא -

אصل الكون آھن אوھان تي، پاڻ پرين نباھيو، .كم سچوء جا سارא -

23كافي .ٿي تون رھبر رאھي، پريان سندي پار ڏي

.ء لھي آگاھيڏيھ אنھيء جي ساٿي تون سگھڑي، آ

.تر نه ھكڑو ترس אتاھين، وאلي آھي تنھنجو وאھي .ھن نماڻيء سان نانء سائينء جي، كرين تون ھيء ھمرאھي

.درد אسان جي جي אڳيان دوستن، ڏيندא ھي نيڻ گوאھي .يار مسافر سگھو سچوء سان، آڻي تون ميڑ אالھي

24كافي

! گھورياجاني جدאئيء ماريو، ڏينھن ڏھال سي

.אصل الكون آھيان אوھان جي، ويچاريء نه وساريو .نانء سائينء جي אسان نماڻن سان، אچي سو گـڎ گذאريو

.مشتاقن ڏي مھر پئي تا، کڻي نيڻ نھاريو .پري نه پاڻؤن يار كريجو، پنھنجيء وٽ ويھاريو

.سگ سچو آھي در تنھنجي جو، پنھنجي سو كڍ قطاريو 25كافي

! א كيڎא مون سان اليا، يار سانگيڑي ميانٿور

.جيئن چيوسي تيئن مڃيائون، موٹي نه تن موٹايا .چپ چپاتي ويڑھي אسانجي، אڄ אچانك آيا .دل سان اليم ھو جي دلبر، سچا سخن فرمايا

.ڏکن سکن ڏي كين ڏٺائون، توڻي عاشق ٿي آزمايا .اسچو ھئاسي אدאسي جن لئه، سي مولي محب مالي

26كافي

!אڄ جو جوڳي آيو، نانء تنھن جو نٿي ڄاڻان

.سر جھٹائون جوڳن وאريون، لڱين تنھن بسمو اليو .ذري جوڳي، ذري سنياسي، تنھن ساميء نانء سڎאيو

.ذאت אنھيء جي نٿي سڃاڻان، ڇندين پاڻ ڇپايو .كڎھن نه ڏٺم ڏيھ אنھيء ۾، مولي سو آڻي ماليو

.يء جي، مون ڏאڍو پور پرאيوڏسڻ سان تنھن جوڳ .سيرين بازאرين گھڻ گھڻ گھنگھرو، ڇم ڇم تنھن ڇمكايو

.سوئي ساڳيو رאنجھڻ ھيڑو،سچوء سر سڻايو

  سچل سائين جو سنڌي كالم 127

27كافي ھتئون ھلي ھت آئين، !كرڻ وאپار ڙي وڻجارא

.وچ بازאر جي چوسول وچ ۾، پڑي پرت جي پائين

.كيڑء، ڏينھن سمجھي چت الئينشاہ پنھنجي سان وعدو جو .شاھوكاريء جي كوٺي جا پاتئي، سا ويھج كيم وسائين .وڻج ورہ جو ٿئي موتي لعالن، ٻي گھور سا كيم گھمائين .سودو سچ جو آھي سچو ھي، كوڙ كنگڻ كچ کائين

28كافي

حج ڦٹي كيم ھاڻي، ماريس تنھنجي ماڻي، !א ڄاڻي

نھن الكون يار אوھان سان، اليو نيھن ھن نماڻي،تنھن ڏي

!א ڄاڻي ويٺي ڏسان وאٽ אوھان جي، آء ڀال ھن ڀاڻي،

!א ڄاڻي جيھي تيھي آھيان אوھان جي، سائين تون پاڻ سڃاڻي،

!א ڄاڻي رאتيان ڏينھان يار سڄڻ ميان، تن توئي ڏي تاڻي،

!א ڄاڻي ء جا، א جي توکي آڻي،ڏوڙא طالع ٿين سچو

!א ڄاڻي 29كافي

حال אچي ڏس ھاڻي، وھي ٿو پنبڻيئون پاڻي، !پاڻ ڄاڻين

آء كنيزכ ملھ خريدڻ، سائين تون پاڻ سڃاڻين، !پاڻ ڄاڻين

سڌ لھج تون سگھڑي تنھن جي، جاني كيو جوڳياڻي، !پاڻ ڄاڻين

توکي ڀاڻي، ڏيئي ڏيکاري پاڻ ڇپايو، ڀلي אھا !پاڻ ڄاڻين

روز אزل کون در تنھنجي تي، وאليء سا ھيء وكاڻي، !پاڻي ڄاڻ

سيني אندر يار سچوء جي، سك سندء ساماڻي، !پاڻ ڄاڻين

30كافي ملك جا مالك ٻيا ھن، تون وچون بيٺين بڻي؛ .ھي كنھن ھن حال ۾، توکي وڌو ھستيء ھڻي

سير باא، سير مون א گھر؛ سير

.سير في א الھ تون، خود کون وڃي منزل کڻي

ھي جيڻ آھ عاريت، جن جو آھ تن کي وڻي؛ .كڍ وچون تون پاڻ کي، אندر ٻاھر آھي ڌڻي

آھين אمانت ٻين جي، تون آھين كاٿي كينكي؛ سر ھيء سارو سھي كر،ھك ٻه ٹي ڇو ٿو ڳڻين؟

ن جو אولو كري، سؤ رنگ كرين سنسار ۾؛אنسا

.ساھ کي ھيء ڳالھڑي، وہ وאہ جا سچو وڻي 31كافي

كم نه عاشق سو كرين، جنھن ۾ تنھنجي تعريف ٿئي، .کڻ مالمت كا مٿي، مر ڏيہ تو طعنا ڏئي

برہ ۾ بدنام ٿيء، ٻيو كين ٿئي كسبن كئي،

.ولي ڇكي مر تو نئيعشق جي درياہ جي، ڇ

پوء تا ساري خبر دوست جي ھن پنڌ پئي، .رאہ گم كر پانھنجي، وئون وک نه كنھن ٻھڳڻ ٻئي

ڀڄ حجابان پڌر پئه، لوٺيو توکي كھڑي لئي، .ڇا ٿيندو پوء تا سچو ،ھي ھي אنھيء ورھ وئي

32كافي

ت سودو كھڑو؟سل ڙي سودאگر، تون تا آئين وٺي ھ

ھتئون آڻي ھت كيئن لكايئه، کڻي مشك عطر؟ ھوكو ھـت ٻيو كيھو گھمايئه، كري تا گم گوھر؟ .ھھڑي جوھر جي ھتي، كنھن سان نه كيئه كا خبر .پنھنجي אڳيون كيئه مڑيوئي، سارو ملك مشھر

.ڇاکون تو تا شاھ ڇپائي، ھيئن سا ھٿ مھر .لکي ڏنا تو كيترא، ملن کي محضر

.لعالن لکين كيون پڌريون، سچو وي سرور

  سچل سائين جو سنڌي كالم 128

33كافي !كيھي كريان مھماني، يار אڱڻ منھنجي آيو

.دوست گڎيو دلجاء ٿي، ھينئڑي لٿي حيرאني .ھن وڙ الئق ھوس نه آء، محب كئي مھرباني

.آسانيمشكل جا ھئي ڳالھ אسان کي، אھا كيئون .فضل كرم سان پاڻ بخشيائون، سچوء کي سلطاني

34كافي

.نه مان مريد نه مان پير، ساري فقر جو فقير

.نه مان حاكم، نه مان ظالم، آھيان אمن جو אمير .نه مان طاعت نه مان تقوي، آھيان ورہ جو وزير .نه مان گھمڻ نه مان گھتڻ، آھيان عشق جو אسير

.ڻ نه مان پڇڻ، آھيان دوست لئه دلگيرنه مان كڇ .سچوء ٻڌ محكم سر تي، محبت جو مندير

35كافي

-عاشق אکيون אپٹي ڏسين، آھي مڑيوئي يار، ميان .ظاھر زباني ٿو كريان، عجب جيھو אسرאر، ميان

-אعتقاد فردא رک، אڄ دوست ٿيء אظھار، ميان

.ھت ڀي تنھن ديدאر، ميانجنھن کي پسڻ ھت پرينء جو،

-سالك سھي كي تا كرين، صورت سندو گلزאر، ميان -ٻانھون ٻڌين ڇو ٻين کي، آھين تون سپه ساالر، ميان

-بلبل אول كر پاڻ کي، گھٹ گھٹ سارو گلزאر، ميان .جي تو زليخان جان ٿئين، ساجن سڀو سنسار، ميان

-نه كر אنكار، ميانتون تان سچيء ھـن ڳالھ کون، عاشق

.جيكي چيو مرشد توکي، آڻج אتي אعتبار، ميان

-سروپا אھو ساجن وسي، ٿي پاڻ کون بيزאر، ميان .آھي وس سچوء سڀ يار جو، ناھ كو אسان אختيار، ميان

36كافي

عاشق جي אحوאل جي، تون كوھ نه پڇين كل؟

.رאڻي كارڻ ٿي روئي، محل چڑھي مومل

.گھڑي سير ۾، آڻي عشق אجھل سھڻي .سسئيء گوندر گھاريا، پنھونء ريء ھت پل .كڎھين ٻڌي كانكا، جھانگيڑن تي جھل

.سك سچوء کي سرتيون، كيا ھينئڑي אندر ھل 37كافي

!ڙي جيڎيون، منھنجي يار سڄڻ سان زאري زאري

.ھيء نماڻي عيبن ھاڻي، برہ سندن آھي باري باري .حاضر ٿينديس در دوستن جي، پائي ڳچيء سان ڳاري ڳاري

.پوء ته ياكي يار ٿيوسي، پھروين الئي ياري ياري .ھٿ سڄڻ جي אديون ڙي آھي، ڳالھ سچوء جي ساري ساري

38كافي

!אڱڻ אسانجڑي سائين، كر ڀال تون ڀيرو

نانء ڌڻيء جي دلبر سائين، پاند ڳچيء ۾ پائين، .قير ڏي ڦيروكج ف -

سدא سؤ لڳ يار سڄڻ وي، جايون سي بنائين، .وجھي منھنجي در ديرو -

حجت رکڻ ساڻ אوھان جي، ٻول אھو ٻوالئين، .ناھيم אيڎو سو جيرو -

وאٽ אوھان جيء جو کنئيو، سچوء ڏينھن אنھيء کان אڄ تائين، .پيرאڍن جان پيرو -

39كافي

!يون، آھي א لوכ ساروجي אوھين ڄاڻو، ڙي جيڎ

.كاٿي آھي چپ چپاتيء، كاٿي ماري نعرو .بيكسيء ۾ كاٿي گذאري، كاٿي سو حكمن وאرو .كاٿي شرع ۾ شور مچائي، كاٿي ڳچيء ۾ ڳارو

.جاڏي ڏسو تا تاڏي آھي، سندس نيھن نظارو .حقيقت جي حال کون، سچو ٿيء نه ويسارو

40كافي

!אري، دوست چوي تون كھڑولک كريان توڙي ز

.ھٿين ڀي پوאن پيرين ڀي پوאن، پايان ڳچيء ڳاري .آء אھائي يار אوھان جي، تنھنجي محبت ماري .روز אلستان منھنجي آھي، يار אوھان سان ياري

  سچل سائين جو سنڌي كالم 129

.אسان يتيمن کي يار پيارא، ڏيج אچي ڏيکاري .ورہ مٿي تي ويٺي وسايان، دوست ڏيو دلدאري

.ان تون سھڻا سائين، وאري وڃان لک وאريآءאوھ .توڙي سڃاڻي توڙي نه ڄاڻين، دوست نه آھيان ڌאري .ڳل אصل کون آھي אوھان جي، ڳالھ سچوء جي ساري

41كافي

!مون کي نه وسار، ڍوليا، آء تا تنھنجڑي آھيان

.نانء سائينء جي אسان نماڻن ڏي، کڻي تون نيڻ نھار .پانھنجي، گـڎ غريب گـذאر پرين وڙئون

.كيو אسان سان جي يار پيارل، پنھنجا سي وعدא پار .אڱڻ אسان جي سگھو كي אيندين، وאلي سو كھڑيء وאر

.در پنھنجي جو دلبر سائين، سچو سو سگ سنڀار 42كافي

.دع نفسك و تعال ، אٿي ڳجھي אھا ڳالھ .ئي، بحر عدم جي ۾ جالخاكي جسم کون كر جدא

.خيال وجودي ڇونه وسارين، كرين ٻي قيل مقال .ڳالھيون كوڙيون سٹ سڀيئي، پئه تون خاص خيال .كڎھن نه ٿيندء حـق سو حاصل، جي تو بت بحال . گرد غبار ۾ کاء نه غوطا، سچو ري پاڻ سنڀال

43كافي

! نھڑאآء تا گـڎ گذאريون، وي، ڏکيا سي سکيا ڏي

ڳالھيون كيئه جي كالھ אسان سان، .كيئن تو يار وساريون

ڳچيء پائي كپڑو سائين، .دوست كريان ٿي زאريون

رאتو ڏينھان توکي دلبر،

.سانول ويٺا سارين

אچڻ سنديون تانھنجون، .سائين وאٹان نت نھاريون

پرين پنھنجو پاڻ سان،

.سچو سو سگ سنڀاريون 44كافي

! آء ٻاروچل ٻيلي، مونجھ تنھنجي آھيان ماري

ناھي وאجب رسڻ توئي کي، تون گرو آء چيلي، .سگ نه ٿي كو ساھيان

عشق אوھان جي کون ھوت ٻاروچا، كيئن ٿرن ھيء ٿيلھي، .نه ته ڇپر אڳيون ڇاھيان

سگھ نه ساريان پنڌ كرڻ جي، تو بن آھيان אكيلي، .ن كاھيانكيچ وڻن كيئ

وڳڻي آھيان ورہ تنھنجي کون، توڙي كي پورن پئلي، .سچو نه آسڑ الھيان

45كافي

.ڏينديس ڏورאپو، آء وڃي ورאڻو روبرو

.پريان سندي پار ڏي، كو نئي نياپو .אوھان ٻاجھون سپرين، آء كريان ٿي كاپو .سوڍل توئي ساڻ آھ ، منھنجو سڱ ته سياپو

46كافي

! منھنجو نيھن وڌאيو ناز، نيڻن نيڻن جي، ميان

تيغان آھن يا ته ستم جون، تنھنجون אکيون كجليون كاريون، .אال سائين، يا ته بحري باز

درد مند جي دلڑي دلبر، ڏאڍي زور سان آندي، .אال سائين، نيڻن منجھؤن نياز

مان پون كي كن אوھان جي، אوھكي وאري، .ميان، عاشق جا آوאز אال

ٻئي ٻانھون ٻڌيسچو وڃ، تون ساڻ يقيني، .אال ميان، در مٿي كارساز

47كافي

!كنھن ويل نه ٿا وسارن، عاشق نه ٿج تون ماندو

.نحن אقرب، אھا אشارت، گڎ توئي سان گذאرن .אصل الكون طرف تنھنجي، نت نت گھڻو نھارن

.ڀي توئي کي سارن جي تو אكنڈ אن جي، سي .ڏينھن אتھين ڇو ٿو الئين، تو ھت سچو سنڀارن

  سچل سائين جو سنڌي كالم 130

48كافي .تنھنجي אچڻ جون وאٹڑيون، نت نت אڀي ته نھاريان

.لنء لكايو لوכ کون، ھنج ۾ ھنجون ٿي ھاريان

.سي ڳالھڑيون كنھن سان كريان، جيكي سڄڻ ٿي ساريان ئن ڏيکاريان؟دאغ تنھنجي درد جا، ڏيھ کي ته كي

.سچو چوي سائين شوق تنھنجي ۾، كو دم كين وساريان 49كافي

.ڇڎ غصو غمناכ سان، אچي مل ته ماندאئي لھي

.سڌ سڀا توکي پرين، جيكا وאڍوڙين سان وھي .سور سيبائڻ جھڑو، پر جيء جدאئي نا سھي

.پاڻون آيا ھن پور ھي، كي تو مكا پريم پھي .ٽ ۾، ھي ٺاھ تڎھين كو ٺھيسچو وھاريو و

50كافي

! منھنجو ناھ كوئي אختيار، ھي يار وي

-مون تا سر تي چائيو، باري برہ جو بار !ھي يار وي

-رאتو ڏينھان تيڎي كارڻ، روئڻ زאرو زאر !ھي يار وي

-كيئن ڏنو تو سپرين، جاني جيء کي جار !ھي يار وي

-دو אسرאرسچو سارو سمجھين، عشق سن !ھي يار وي

51كافي

.تنھين ڏينھن ڏنائون، ساہ منھنجو ساھـڑ کي سرتيون

درد منديء جي دلـڑي، نازن ساڻ نيائون، .ھيڎي ھوڏي نا ويو، سوگھو ساہ كيائون .سڻي سنيھا يار جا، عاشق ٿيڑس آئون

.جيء وڌאئون جار ۾، كاكيون تن كڎאھون .غريب گـڎيائون ميھر سندي معركي، ھيء

.جيء منھنجو جيڎيون، ويرن منجھ وڌאئون .سچو كڍ سرير مون، ميڑي سڀ مدאيون

52كافي جيء جون ڳالھيون ھيون جن سان، !ھي ھي سانگ چڑھي پيا سي ئي

.ماريس אنھيء مامري، ھيء پوء אنھن کان پيئي .وٺي وينديس אوڏھين، حال پنھنجڑو ھي ئي

.א אٿم آسرو، جيء گھريا ٿي جي ئيאيند .مون ڏي مكائون كيترא، ڏک ڏورאپا ڏيئي

.جيء وڌو آھي جار ۾، تن نياپن نيئي .سچو سنيھا ٻڌي تن جا، ٻڌ ٻانھون تون ٻيئي

53كافي

!مان تان محبن کي، ڏيان كيھا ڏورאپا

!كيئن شركت آء كندي، سرتيون سان سائين .كيئي سوين سكن آء نماڻي آھيان ڇا،

.ڏوڙא طالع مون ٿين، جي ويڑھي ھن وسن .ڏسي حال حقير جو، אڱڻ مان אچن

.كين ڇڎيندא كڎھين، سچو سگ سندن 54كافي

.مون کي ڏور ڇو ڏسن، سرتيون ديرو دوست جو

.جي مون سڻو سرتيون، ھو سدא وچ وسن .אکيون عجيبن کي، پل پل ٿيون پسن

.ا کليون دل کسنمحب مشتاقن جي، ٿ .سچو سوزن وאريون، وڃي روء رسن

55كافي

!אڄ אڱـڻ אجھي אيندم، سکيا سانگي گـڎيم شال

ڏسي حال حقير جو، سو دالسا ڏيندم، .ھـو جي كھي ويڑم كالھ

پنھنجي وڙون سپرين، حال ڀائي אچي ٿيندم، .جن لڳ وجھايم فال اڻ گـڎيندم،لكي ساري لوכ کون، گوشي پ .אھي كندא ڀالئي ڀال

سگ جنين جو سڎجي سچو، سيئي سڎيندم، .جيء جيء چونديس جال

  سچل سائين جو سنڌي كالم 131

56كافي .ھينئن كانگ אڄ كھي ويو، אيندء صبح سويلي

.ڳالھيون كري سڄڻ جون، אڄ رאت ھـت رھي ويو .ھو حال منھنجي جو سماء، ھن لوء مون لھي ويو

.ٻـڌي ڏکن جون، ٻولي تنھين ٻھي ويوڳالھيون .پرين جي پار אڏאڻو، كيئن سور ھي سھي ويو

.سچو سڄڻ ماليئين، ھن ٺاہ تي ٺھي ويو 57كافي

! وڻيوسي وہ وאہ ، پڑھندي پروאنو پرينء جو

.אوڏא مينھن ملھار ٿيا، گـل کـلن ۽ گاہ .ھمرאھ سي ئي سڄڻ ٿيا سامھان، حال ڀائي

.محبت منھنجي من ۾، چوريء مچايو چاہ .سك تا سڄڻن جي، אجھايو آڙאھ

.ديس ڇڎي پرديس ويا، دوست پرين دאناہ .ھوتن ڏאنھن نه ھكڑي، مھڑ مڑئي مان ڏאنھ

.پرين جي پيغام كيو، آرאمي אروאح .قاصد تو تان آء كريان، ھي سر صدقي ساہ

.א אڱڻ آسروندن جي، آڻيندون .سچو چوي رب ميڑي، روز پڇان آء رאہ

58كافي

!پانڌي آيم אڄ پيھي، پريان سندي، وو، پار جو

ڏوٺ ڏورאپا ڏيئي مكائون، .تن كئي ديوאني ديھي

ڳالھيون אھي يار سڄڻ جون، .كيئن وساريئي ويھي

جھڑيائي آھي جيء تنھنجي سان، ي،ھـت به گـذري تيھ

ھوش سچوء جو نيو نياپن، .ڳالھ كريان ٻي كيھي

59كافي

.پانڌي منھنجي يار کي، ساري چئج سالم

.چئي مكا ھئا كيترא، مون پرت وאرא پيغام .אوھان جي ئي אچڻ جا، ھل پون ھنگام

.محبت منھنجي روز אزل کون، توسان محب مدאم .ر تنھنجي ته غالمسچوء جيھا كيترא، د

.كڎھن كندين يار אسان ڏي، אچڻ جا אنجام .عشق אوھان جي شور مچايو، ھل پون ھنگام .ٻانھي گولي يار سڄڻ جي، ملھ خريد مدאم .روز אزل کون سچو آھي، سائين سنديو سام

60كافي

!ھيئن אڄ چئي مكائون، عاشق אچون ٿا אيڎنھن

.يء جڎي کي جيڎيون، آڌر وڏي ڏنائونھن ج .تنھنجي ديس אسين אچون ٿا، عاشق نه ٿج אٻائون .مون ھن نماڻيء سان، ميان، كيڎא كرم كيائون .مطلب تنھين جو آء آھيان، ٻيون ڇڎ مڑئي مدعائون

.دالسي لئه دردمند جي، قاصد سچو كڍيائون 61كافي

!صبح אچن ٿا، نروאر چئو نجومي אڄ كي

.مون ھت نماڻيء جو پرين، حال كي پڇن ٿا ھن پار ڏي אچڻ جو، چئو كي سڄڻ چون ٿا؟ پرين آھن پنڌ ۾، كي ويڑھي پنھنجي وسن ٿا؟ سچوء جي ڀي سڌ لھڻ لئه، قاصد ھيڎي كڍن ٿا؟

62كافي

!ر كا مون ڏي پويدوست کي دאنھون، سڻي، من مھ

.دردمند جي در אتي، ٿو كانگ الکيڻو لوي .پيغام پرين پار جا، چشمن אتي ويھون چوي

.سر ڀري אسين אيڎھن אچون، يا كي אوري אيندؤ אوھي .سچو آھي אكنڈيو گھڻو، ٿو رאند روئڻ جي روي

63كافي

کي چوאن؟ ڳالھ پنھنجي حال جي، توريء وڃي كنھن

.جوش تنھنجا جان ۾، نت نت آھن مون کي نوאن .کيئن جي پڇان پوء ٿي خبر، پانڌي אول پيرين پوאن پاڻون آيا ھن پور ھي، كي ھن مكا مون ڏي אوאن؟ .سچو مٹيان آء كينكي، ھي سور سکن سان سنوאن

64كافي

  سچل سائين جو سنڌي كالم 132

!مكاسين قاصد كالھ، אجھي ڄاڻج آيا آيا

.ڎنھن אسان جي، آھيون سو منجھ خيالآھي تياري אي .אكنڈ تنھنجي אصل אسان جي، آھي سا جيء ۾ جان .عاشق توتي كرم كيوسي، سڻي سندء אحوאل

.پنھنجي لطف سان ھاڻ الٿاسين، تو تون كل كشال .אچي لھون ٿا אجھا تنھنجڑي، سچو ري رאت سنڀال

65كافي

آھي ھھڑو حال ويچاريء جو، !ر كو كرم ستاريء جوسھڻا ك

لئه پنھل جي كانگ אڏאيان، كوٺيو پوٿيدאر پٹايان،

.ور وري ور وאريء جو حال ڏسي پنھنجو ڀال ڀالئج، پر پڄاڻو ورہ ورאئج،

.كج ڊڀ دאرون دک وאريء جو درد فرאق جا دونھان دکن ٿا، مچ مگرھن مچ مچن ٿا،

.شل ور وري ويچاريء جو ساري، كيچي אيندم نرتون نھاري، سك سچل جي توکي

.ساہ سكي سك وאريء جو 66كافي

!جيء نچ آيا، ڀلي كري آيا، ساٿي سڄڻ جي ڏيھ ڏنھن

.مون تا ڄاتو وאٽ وאھو، پر مون ڏي سي ھوت ھاليا .ڏينھن پڄاڻو پانڌي پرين جا، ساڻ غريب گـڎאيا .پاڻ مٿائن كريان قرباني، لکين ٿورא جن اليا

.ا ڏيڻي אنھن ھي، پوء پيغام سڻاياאول دالس .طرف تنھنجي אھي عجيبن، سچا سخن فرمايا

.אڻ تڻ אھائي آھ אسان کي، ڏکيا تو ڏينھن لنگھايا .پيا אسان وٽ ھاڻي تنھنجا، سچو ڙي پنڌ سجايا

67كافي

.پانڌي אوڏאھون אڄ آيو، پريان سندي پار ڏنھن

.کي سعيو طرفان تنھنجي ھون אچڻ جو، ساٿ ڌڻين .گھڻو پڇن ھـت پرن توئي کي، گھمين تون ھـت אجايو .آھي توئي ڏي سڻ ري عاشق، روح سندن جو رאيو

.پاڄاڻيء جو ھنن پيغامن، وري سو ورہ وڌאيو .ٻڌي نياپا ٻانھون ٻڌي ٻئي، آڻي سچوء سر نوאيو

68كافي !אڄ אوڏאنھون آيا، گـڎيا سي قاصد مون کي

.ڀنڀور ڏي، ساٿ ڌڻين جا سعياوري ورڻ جا ھئا

.אڄ صبح אچي ويجھا سي وھنندء، ڏور جنين ڏينھن اليا .گوشي گـڎجي كندء سي ڳالھيون، جن جا تو پنڌ پڇايا .خيال سڄوئي ھيڎي ھئڑن، ڏکيا تو ڏينھن لنگھايا

.طرف تنھنجي אڳي ڀي رھبر، كئين تنھن ھوت ھاليا .ھي، سچو سي ساہ سيبايانيھن جا نياپا ڏنا جنين

69كافي

!نوאن نياپا آيا، مون ڏي محبن جا، ميان

.قاصدن، وو ميان، ھيڎي אچڻ جا، روز سي رستا اليا .طرف ڀنڀور جي، سڻ تون عاشق، پنھونء ٿي پنڌ پڇايا

.تو تا طالب يار سڄڻ ريء ، گوندر ڏينھن گنوאيا .ورہ وسايا אڱڻ تنھنجي אڄ سي אيندא، تو جن لئه

.جي ئي گذאريئه يار جانب ريء، אھي سي ڏينھن אجايا .ھئا پرين کي پار تنھنجي، ميان سچو אچڻ جا سعيا

70كافي

.אھو نياپو آندو، پانڌيء پرينء جي پار ڏنھن

.آھي تياري אيڎھن אسان جي، متان ٿئين تون ماندو .عاشق توکي آڻي אسان سان، حـب كندي ھيكاندو

.אسين به אوڙכ אيندאسي אيڎنھن، ٿيج نه ورہ کون وאندو .ملڻ محبن جو آھي אھوئي، پرت جو پاڇانـدو

.طرفون אسان جي سڻ سچو وي، الھين تون سڀ سياندو 71كافي

آء אدא ڙي پانڌي، دوست دالسو كو ڏنو؟

.سڻ تون ساٿي، آھيان، אدא، آء محب بنا ھـت ماندي .ن אيندא، אھا خبر تو كا آنديאڱڻ אسان جي كڎھ

.دل אسان جي دوستن ٻاجھون، ناھي ورہ کون وאندي .سگھڑي ساٿي ڙي مان ٿيان، كا ھوتن سان ھيكاندي

.سارאن سنڀارאن سچو وي لھندء، آھين جنين جي تون باندي

  سچل سائين جو سنڌي كالم 133

72كافي منھنجو كي ھـت پڇيائون، سچ چئه אدא ڙي ساٿيو؟

אوھان سان، منھنجي ڳالھ كا كيائون؟گوشي ويھي گـڎ

سليو سنيھا ساڻ سالمن، ھن ڏאہ ڏي ڏنائون؟ .پيغام پرت وאرא، چئو جي مون ڏي چيائون

دالسي جي دردمند ڏي، كا אڄ خبر لکيائون؟ .سچوء كاڻ تا گھڻيرو، ھن ڏيھ ٿي ڏٺائون

73كافي

.نسگھڑي پرين جي پار جي، كانگا خبر كا مون ڏئي !دوست جي ني ديس ڏي، كيئن كالھ تون אڏري وئين

אول אسان جي حال جا، نازכ نوאن نياپا نئين، .ساري سنيھا سوز جا، ھي ھي سڀئي الئج ھئين

ماري ميان مشتاق کي، كيئن يار تون ياكي ٿئين، .پورن منجھين پرديس جي، ٻاجھون אوھان آھيون אئين

ريس، جاني سدאئين تون جئين،آء جي مئي تا گھو

.سچو سكي ساري توکي، تون ڀي تھين سان ھو אئين 74كافي

.كانگي قريبن ڏنھن، خبر آندي وٺي وھندو وري

.خط منجھون معلوم ٿي، ساري خبر کيئن جي کري دوست دالسا لکيا تا تو אسان ريء كيئن سري

ن چـريآء تا گھڻو تو ساريان، ڳالھيون كرين كھڑيو .سچو توسان آھي منھنجي، אھا ذوق مون دل جي ذري

75كافي

!ڳالھ كريان ٻي كيھي، تنھنجي مڌگن ماري آھيان

.پرين وڙئون پانھنجي، ميان אال، آء پکي ھن پيھي .پاڙي ساڻ پرين جي، ميان אال، ورہ وھايم ويھي .پلئه لڳي پرين جي، ميان אال، جيھي سا آھي تيھي .ڳالھ ڏسيائون سا تا ناھي، ميان אال،سچو سلڻ جيھي

76كافي !كيھي چال چلي ٿو، אڙي جيڎيون يار منھنجو

.ونفخت فيه من روحي ، ساري ڳالھ سلي ٿو

.אنا عبدہ ، ورسولہ ،ملن گھر ملي ٿو .كاٿئين تعظيمان ڏئي، كاٿئين کل کلي ٿو

.، كاٿئين جوشن منجھ جلي ٿوكاٿئين سکيون سپرين .سچو سڀ كنھن صورتين ، ھھڑي ھـلت ھلي ٿو

77كافي

!ڇاکي ڏونگر ڏوريان، من وسي يار منھنجو

پرين آھي پاڻ سان، تك ٻئا ڇو توريان؟ .رאتو ڏينھان روح ۾، آرياڻي ٿي אوريان

.سڀ كنھن پارين سپرين، آء گھڻوئي گھوريان وندر كنھن لڳه ووڙيان؟ ھوت ھميشہ حاضري،

.سچو سچي ڳالھڑي، چت אھائي چوريان 78كافي

! ھوت אچي ھـٿ ڏيندو، ڀلو جيڎيون، مون ھن نماڻيء کي

.پرين وڙئون پانھنجي، ڇپر تا نه ڇڎيندو .ڏسندو אکڑين سان، نال نماڻي نيندو

.پاڻون پاسي نه كري، گولي ساڻ گڎيندو .آرياڻي אڄ אيندوپانڌن پچارون كيون،

.אڱڻ آسروند جي، پکا پاڻ אڏيندو .كيچن سندو قافلو، لوئون تا نه لڎيندو

.ساجن سنگت پانھنجيء، سچو شال سڎيندو 79كافي

!كيچ منھجڑو كم، ني، آھي، ڀلو ڀينر ڙي

.ويا كيچيڑא نكري، گوليء ڏيئي غم، ني .دعا كريجو جيڎيون، جانيء ٿيان جم، ني .كنھين ڇن نه ڇڎيان، دوستيء وאرو دم، ني .قيامت تائين كينكي، ٿيندي طلب تم، ني

.پير نه ڇڎيان پرينء جو، توڙي ٿئي چيھاڙيون چم، ني .جھڑ نه ڀائنجو جيڎيون، אھو אکين جو آگم، ني .سكئون سچو پرين ڏي، رאتو ڏينھان رم، ني

  سچل سائين جو سنڌي كالم 134

80كافي ! ڻ نماڻين سانتوکي جاني نه جڳائي ٿو، رس

جيھي تيھي تانھنجي، آء אصل کون آھيان، אوھان جي تا אچڻ جو، آسر ھـڎ نه الھيان،

.سر تي نينھن فرאق جا، ھي مينھڑא وسائي ٿو

پري كر نه پاڻ کون، ڏي دلبر دالسو، توريء سجھي كونكو، مون کي پرين ٻيو پاسو،

.سندو سڎאئي ٿوجيھي تيھي אصل کون، ھيء

سکن مٿي ڏکـڑא، ٿي محب مٹايان، غم خوشيء کان אڳرو، آء ڀليڑو ڀايان،

.منھن مقابل تانھجي، אھو گوندر گڎאئي ٿو

אڱڻ نماڻيء جي تون، אچج א كاڻ، ھيكر ھوت كريج تون، ڀيرو منھنجي ڀاڻ، .سوز تنھنجو سپرين، ھـت سانول سجائي ٿو

ويٺي آھي אھو وعدو ويچاري،وٺي

ڳچيء پائي كپڑو، ھيء كري ٿي زאري، .سچو سگ אوھان جو، ھـت پانڌي پڇائي ٿو

81كافي

!خبر كا مون ڏيو ساٿيو، سائين، عجيبن جي אچڻ جي

.كيچيڑن جو قافلو، وچينء رאت ويو .אئين نه ڇڎيو ڇپرين، ھيء تا نال نيو

.س كونه ٻيوتوڙي ورہ وھاريو، كندي .وندر سنديء وאٽ تي، مون صدقي سر كيو .ڇـڎ ساھا سنبر، سچو، ڙي، جي تو پور پيو

82كافي

!جاني تو نه جڳائي، رسڻ نماڻيء سان

.دوست אوھان جي در تي، ويٺي ورہ وسائي .ٻاھر ٻانھي تانھنجي، سانول ھيء سڎאئي .אچڻ الء אوھان جي، پانڌي روز پڇائي

.فاالن فلك فرאق جون، وو، وريتن کان وجھائي .سوאل سچوء جو سپرين، عجز ساڻ אگھائي

83كافي ! کنيو نيڻ نھار، ڙي، ميان، ڀلو منھنجا يار ڙي ميان

.مون من گـڎي گوندرين، ٿئين كيچ قرאر

.ڏکيا سکيا ڏينھڑא، گـڎ غريب گـذאر .دلبر پنھنجي دل کون، ويچاري نه وسار

.منھن نه مون ٻئي پار ڏي، پنھنجي كڍ قطار !سچو آھين אسان جو، ھنجون ھـڎ نه ھار

84كافي

!سك ھئي جنھن جي سر، وو، دوست آيو אسان جي در

.پرين وڙئون پانھنجي، كئي ويچاريء ڏي ور .ھيء سر كيان صدقي، گھوٽ אچي مون گھر

.ر ڏٺم ھن אکين سان، پرين موچاريء پ .جاء كيائون جيء ۾، نھر يا ھـڎ نه نر

.قرب كارڻ سڻ سچوء ري، كوشش كائي كر 85كافي

!تنھنجي אڱـڻ אڄ يار אچي ٿو: ڏنو ھي پانڌيء پيغام

.عاشق عجيبن جو، توکي سو لک آھي سالم .سڀ قبوليو سپرينء، جيكو كيو كالم

.אڄ אنجامپكو آھي پرينء جو، تو سان .روء نه رت אکين مون، عاشق كر آرאم .سچو گـڎجن، پوء ڀي، آہ نه طلب تمام

86كافي

. ھوت پارئون مون کي ھاڻي، ڏنا نينھن نياپا ھي

.ھٿئون پئي پانھنجي ميان، عذر ٻيا كيھا آڻي .אوتين كھڑيء ڳالھ کون، پنبڻين مون پاڻي

.سور ھئئي جي ساڻيويٺينء كيئن ڀنڀور ۾، .سچو توکي ساہ کون، آھي אوڏو آرياڻي

87كافي

! كيچؤن آيم كالھ، سي تا سڻو سنيھا

.ڳالھيون كندي گـذريئي، سو رאتيون توکي سال .אكنڈ אسان ڏي كانه تو، ڏينھن אتي جاليئي جال

  سچل سائين جو سنڌي كالم 135

!كنھن جي كارڻ تو كيا، لك روئي سڀ الل !يتري، ساعت ھك سنڀال كيئي نه قطري ج

.ٻڌي ڏورאپا مون ٿيو، جيڻ منجھ جنجال .جن لئي ڏونگر ڏوريان، تن ڀي ھھڑא حال

.سي سڀ تنھنجا אگھيا، جي كيئي كال كشال .ٻڌندو ٻاروچو وري، سچوءجا ڀي سوאل

88كافي

!مون كر تا كين پڇيائون، ھاڻي كانگل كل كاڏي

رא، ميان אال، سي سخت مكائون،ڏوٺ ڏورאپا وو كيت .ھت حال אسان جا ھي -

سگھا אيندא وو سپرين، ميان אال، كي تا پاڻ אتيائون، .جڎو جيء جيارن جي -

ڏאھا ڏيھ وو پرين جي، ميان אال، آھيان אٻاڻكو آئون، .منھنجو ھي نياپو ني -

ون،طعنا طرفون وو تانھنجي، ميان אال، ھن ڏکيء کي ڏنائ .سائين سڀ قبوليم سي -

سي نه وسارج سپرين، ميان אال، ساڻ سچوء ، سمجھائون، .אھي قول كيا ھي كي -

89كافي

!يار منھنجو يار، كئي كئي صورت سير كري ٿو

.كاٿئين ٻڍڙو پير ٿيو، كاٿئين ٻولي ٻار .كاٿئين بيرאڳي ڦري، كاٿئين كيس قرאر

.۾، كاٿئين خم خماركاٿئين وظيفن .كاٿئين آھي بادشاہ، كاٿئين چوبدאر

.كاٿئين پيرين پنڌ كري، كاٿئين گھوڙي جو ھسوאر .كاٿئيناحدٿيوאحمد، كاٿئين عبدאلحق אظھار

.آھي دلبر دوست جو، سچو سڀ سينگار 90كافي

!ڳالھ كريان آء كيھي، حال پنھنجي جي، ڙي جيڎيون

.پرين، ويا وٹئون مون ويھيكالھ كالھوڻي س .ڇڎي شھر ڀنڀور کي، ويا پھاڙين پيھي .كري پريشان ويا، درد منديء جي ديھي .آء אنھن جي آھيان، جيھي جي تيھي

.مارڻ پوء جيارڻ، رسم אنھن جي אيھي

.سچو سوز فرאق جا، بار کڻن كي نيھي 91كافي

!خوشخبرאن ھيھوت ڏھون ھاڻي آيون، مون ڏي

.אچي אڏيون ٿا אوڏڙيون، جار אوھانجڑي جايون .ڇڎي شھر ڀنڀور کي، پير وري אيڎي پايون

.ٿيون جيارن جيڎيون، אھي ويچاريء کي وאيون .سچوء سنديون دאنھڑيون، دوست وري ورنايون

92كافي

!ھوت אوھان تي آء، ميان، سارو ننگ نماڻيء جو

.كارڻ سپرين، پير אڱڻ منھنجي پاء، ميان سائينء .پرين وڙئون پانھنجي، لئن نماڻيء سان الء، ميان

.ماڻھو شھر ڀنڀور جا، ساہ نه אچن ساء، ميان .ڏسنديس آء אکـڑين سان، جانب تنھنجڑي جاء، ميان .كاري ڳـڻن تانھنجي، سچوء کي ھاء وאء، ميان

93كافي

!پانڌي روز پڇايان ٿي: אچڻ جي كا كر ميان ھوت

-رאتو ڏينھان روح کي، سك אوھانجڑي سر، ميان .تو لئه ھت كانگ אڏאيان ٿي

-سر توئي تون صدقي، گھوٽ אچين جي گھر، ميان .گھوريو پاڻ گھمايان ٿي

-אينديس אھڑي حال سان، دوست אوھانجڑي در، ميان .پلئه پايان ٿي ڳچيء

-پرين پارئون تانھنجي، ٿي ويچاريء جي ور، ميان .ويٺي ڏک وسايان ٿي

-سارو مطلب مون ٿئي، پرين אچي كنھن پر ميان .ھت پوٿيون پٹايان ٿي

-سچوء אتي سپرين، دست مبارכ ڌر، ميان .سنديو يار سڎאيان ٿي

94كافي !يء ٻاروچي جيونھنيڑي ڳالھيون ياد، آر

.ويا ويساھي نكري، عشق ڏيئي אمدאد .ڀينر ٻاجھون جيڎيون، عمر مڑيئي برباد

  سچل سائين جو سنڌي كالم 136

.دردمندن جي دلڑي، شال كندא سي شاد .سچوء سندي سرتيون، پني سڀ مرאد

95كافي

!آء كوھيارل كائين، وري ويڑھو وسائج، ميان

-پاند ڳچيء ۾ ٿي پائين ٻانھون ٻانھن جان ٻڌي، ميان אال، .مون تؤن چت نه چائج، ميان

-مونھون مدאيون ٿيڑيون، ميان אال، ٿيس אيالزڻ آئين .پرين پاڻ پسائج، ميان

-آء كنيزכ تانھنجي، ميان אال، تون تا منھنجڑو سائين .ٻيو عيب نه الئج، ميان

-ينڏيئي حال حالج جو، ميان אال، سچوء کي سمجھائ .سارو سر سڻائج، ميان

96كافي

!آء אچي رہ رאت ، ڀلو منھنجا يار وي

.رאتو ڏينھان روح کي، آھ אوھانجڑي تات .مشر آھي ملكن ۾، سنديـو ڏאڍي ذאت

.אچڻ ريء אوھان جي آھي، ھينيڑي کي ھيھات .سچوء کي تنھن سر جي، كاڏھون ٿيندي ڏאت

97كافي

آء ويڑھي تون تا وس، وي، !ڀـلو، پنھل يار ميان

.پرين مون کي پانھنجو، ڏאھا ڏي كو ڏس، وي

.نماڻيء جو حالـڑو، پريم אچي پس، وي .كاھي אيندي كيچ ڏي، گولي وٺي گس، وي .پوي پاڄياڻيء جو، توکي مان ترس، وي .ويھڻ آھي ڀنڀور ۾، بنا عشق عبث، وي

.אوھان جو سپرين، سچوء آھ سرس، وي سوز 98كافي

! אچي اليو كيئن، سڄڻ، تو تا نينھن نماڻيء سان

.ماريس אنھيء مامري، ھوت كندين كو ھيئن .سا تا كيئي پانھنجي، جاني وڻيئي جيئن !جھڑي پنھل تو كئي، آء پڻ كريان تيئن

.كان وٺندي كڎھين، نالو سندو نيھن .وھاريو ويجھڑو، سچو پنھنجي سيئن وري

99كافي

!אھو ڏونگـر ڏھاڻين، مون ڏورאپو ٿو ڏئي

.ھاري ھھڑא ھوت تون، ٿي ويجھا وسارين .ھيڎي ھوڏي ٿي گھمين، تون نال نه نھارين !ڀنڀورئون بيزאر ٿي، چي سانول سنڀارين

.پاڻ سچو تون پاڻھين، وڃي ساڻن سلھاڙين 100كافي

وساريو، ڀلو يار ڙي، وسئون تا نه !آء אوھانجڑي آھيان، ڀلو ميان

.سكائيء ڏي سپرين، کڻي نيڻ نھار .ھيڎي نه ڇـڎين؛ پنھنجي كڍ قطار

.توکي ڏسان مون ڏسين، پرين كھڑي پار .سچو صبر ۾ رھي، گوندر ڏينھن گذאر

101كافي

!هئي نه مون كل كائي، سر אنهيء جي ڙي جيڎيون

.نه سيم كڎهين، هيء ورאڻي وאري وאئي אڳ .ڳالهه نه ڳرهڻ جھڑي، سائين جا سمجھائي .ڏوه ثوאب جي ڳالهڑي، سڀ ويساه وڃائي .سائي حقيقت حال جي، سر אچانك آئي .سچو سانڀج ڳالهڑي، پرينء جا پرجھائي

102كافي

!رهبر روز بروز، אچن مون ڏي يار جا

!ليان سرتيون، سپيريان جو سوزكنهن کي س .אندر منجھ عجيب جي، كيڑو سك سروز .هيكند كارڻ ٿي كريان، خاطر אندر خوض .شال كنهين تي نه ٿئي، سندو جانب جوز

.سچو אجھو آئيو، آرياڻي אمروز

  سچل سائين جو سنڌي كالم 137

103كافي طعنا سر تي سهندي آن، !سرتيون ساري لوכ جا

.ت كا رهندي آن ٻاجهون ٻاروچل جي، رאتيون ه

.كاف منجھارئون كاكيون، لعلن لوري لهندي آن .پسڻ بنا پرينء جي، ٺاهه نه ٻئي كنهن ٺهندي آن

.ڀينر هن ڀنڀور ۾، ريء ٻاروچي نه ٻهندي آن .سچو سچيء سك کون، كيچين كڍ كهندي آن

104كافي

!دل جيون ڳالهيون، ميان، آء تا توسان אوريان

.ن ڳالهيون كريان كن سان، تك ويٺي ٿي توريانڳجھيو .سڳو تنهنجي سك جو ميان، ساه אندر ٿي سوريان .سك אوهان جي سر ٿي ميان، ڏيهه ساروئي ڏوريان .رאتو ڏينهان كاڻ אوهان جي، چت ۾ چرخو چوريان .אڱڻ سچوء جي آء تون پيارא، پاڻ گھڻو ئي گھوريان

105كافي

!ن کي ماريو، אوڙכ אوهانجڑي آهيانهينئن نه مو

-ٻانهي آهيان وو تنهنجي ٻاروچا، پورهيت پنهنجي پاريو .سڱ نه ٿي كو ساهيان

-آسروندي وو آهيان ميان، وאڳ مئيء ڏي وאريو .اللچ نه ٿي الهيان

-ڏאڍא ڏونگر لكيو، ميان، توه پنهنجي سان تاريو .ڇپر אڳيون نا ته ڇاهيان

-نجڑي وو آهيان ميان، وسئون كيم وساريوآء אوها .جوڙ אوهان جڑي آهيان

-سانول אنهيء وو سڌ ۾ ميان، ڳالهين تنهنجن ڳاريو .كيچ وڻن ڏي كاهيان

-آء אكنڍي وو هوت אوهان جي، سچو كي سانول ساريو .ڳاه بره جو ٿي ڳاهيان

106كافي

!رهو مون وٽ رאت، אڙي پانڌيو پرين جا

.آء אوهان تون صدقي، جا وאئي مٺيو وאت .پسان אکڑين سان، ٻاروچاڻي ذאت

.رאتو ڏينهان روح کي، تن جي آهي تات .هئي هميشه ساٿيو، سچو سندو ساٿ

107 1كافي

تون آء آرياڻي אوري، !تنهنجي دאمن لڳڑي آهيان

.سر پنهنجو سرتيون، آء گھرئون آيس گھوري

.كڎهن كينكي، آء ڏونگر سگھان ڏوريكامل .كا جا تند طلب جي، چت وئين تون چوري .نيو نماڻي پاڻ سان، تر نه رهي هت توري

.سچو سگ אوهان جو، كيئن پڄي تنهنجي ٿوري 108كافي

ن، ميان،مون کي تايو طبيب !ٻن ٻكيون وجھان تن جون

.نظر ساڻ نهال كيو، هاريون حبيبن، ميان .آزאرئون آزאد كيو، אچي عجيبن، ميان

.دل کي دالسو ڏنو، كاكيون قريبن، ميان .ڏيندא سچو سپرين، گوش ڀي غريبن، ميان

109كافي

نينهن ڏאڍي سان اليو سي، !آء تا هاڻي كيئن كريان

.سولو سرتيون، هت ڀينر ڀايوسيعشق

.پڇي אسان جا پکڑא، אديون אجھو آيو سي .ڀينر شهر ڀنڀور جي، هت طعنن تايو سي .جو ڏنائون جيڎيون، سو پلئه پايو سي

.سوئي سچو سر تي، هاڻي چمي چايو سي 110كافي

ڇا אسين آهيون؟! אسين آهيون !ٻيلي، نٿا ڄاڻون، ڇا אسين آهيون

.بارאن برساتيون اليون، ذري ٻرن ٿيون وڏيون باهيون ذري

.ذري پڑهون ٿا نمازאن روزא، ذري لوچ مٿي تون الهيون .ذري چئون ٿا آهيون אسين ئي، ذري چئون ٿا אصل ناهيون

                                                             .طور אڳ شامل ٿيل آهي 13كافي ، سسئي دאستان نائون ۾ אڳ ئي 107هيء كافي 1

  سچل سائين جو سنڌي كالم 138

.ذري آرאم آهي هن دل کي، ذري وهايون نيڻئون وאهيون .يونذري چئون ٿا אسان پاڻ سڃاتو، ذري چئون ٿا אسين ڇاه

!سچو אصلئون سوئي آهين، ٺاه هتي ٻيو كيهو ٺاهيون 111كافي

....محبت مست مجنون كيا، كئين خاصا خماري، لو

....אصل کون عاشقن آهي، مٿي سوريء سوאري، لو ....هتئون منهن سا نه موڙيندي، هوندي جا وره وאري، لو ...سڻو جا مير محبت جي، كٺن کي كوٺ كاري، لو

...جنين کي جوش جاڳايو، تنين كهڑي تياري، لو ...ڇڎي هي عيش عالم جا، هليا سي هيك وאري، لو ...پياسي هوء حيرت ۾، ڇڎيئون سڌ سار ساري، لو ....بره جي باب ڏس تن کي، سڀا وאئي وساري، لو ....سدא تن کي آ ساجن جي، אچڻ جي אنتظاري، لو

...تهين، متان ٿئين هت مياري، لوسچيڎنا سمجھ كي ه 112كافي

!كڎهن אالجي אيندא، يار سانگيڑא، ميان

.سگھي אچڻ جون كانگ אسان کي، אچي وאڌאيون ڏيندא .ڏيئي دالسا دل منهنجيء کي، نال نماڻي نيندא

.אهي אميدאن آهن אسان کي، هك ٿكيء سان ٿيندא .بديون سڀ بخشيندאكين ڏسندא ڏوهه אسان جا،

.آهي אوسيڑو אکڑين کي، گولي ساڻ گڎيندא .كيچ وڻن کون پٹي پکڑא، آڻي هت هوت אڏيندא .جيهو تيهو سچو سندאن آ، پانهجو كين ڇڎيندא

113كافي

:سرتيون ڏين صالحان، چت تون چرخي الئين !آء كتيان كي كانگ אڏאيان

.نهن لڳ، پرين جي ٿيم پرאهانرאتيون ڏينهان روئان א

.دل جمعيت تڎهن كي ٿيندي، جڎهن אيندא كي هوت אڳاهان .אديون אنهيء جي ويٺي אچڻ جون، روز نهاريان ٿي رאهان

.وאلي ورאئي وري ڀنڀور ڏي، سڻي אسان جون آهان .كيون قبوليت سڀئي سچوء جون، سائين عرض אالهان

114كافي !چي ڏس حال مهنجو، آء אچي سڻ عرض هيآ א

نينهن تا مون کي نيو، طاقت نه كاتن کي رهي، .مشتاق جي مارڻ سندو، آهي אوهان کي غرض هي

ڏאها وڃي ٻئا ڇو پڇان، مون تا پروڙي ڳالهڑي، .درد ٻيو مون کي نه آهي، محب تنهنجو مرض هي

آئين ڇا چوאن،دل کسي مون کون وئين، موٹي نه

.سڌ لهو ساجن אچي، آهي אوهان تي قرض هي

آء אچي אمام ٿي، توتي אسان نيتي نماز، .سر كرڻ صدقي אوهان تون، آهي سچوء تي فرض هي

115كافي

!هكي ڏهاڙي پير مغان، مون کي ڳالهه ڳجھي فرمائي

.سلڻ جھڑي ناهي سا، جا آڻ پرين پرجھائي .م نه مڃن אن کي، جا صاحبن سمجھائيعا

.مٹ منجھارئون مئي جي، تنهن ساقيء سرכ چکائي .پيالي مون پروאز ٿيو، وאء وئي ٻي وאئي .عبد ڄاتو ٿي جنين، تن بازي هت هارאئي

.حق کون حق نصيب ٿيو ٿي، مدعا سچوء سنڀائي 116كافي

!ريئي، ميانهوت غريب نماڻي، אتي كيئن وسا

-אڱڻ آسروند جي، آء تون پاڻئون ڄاڻي !هوت هڻي ڇو ماريئي، ميان

-وندر جي وڻن ۾، حب منجھون هوتياڻي !مون تا گھڻو نهاريئي، ميان

-ٿورא گھڻا ڏينهڑא، هن عاجز سان آرياڻي !مان گڎ گذאريئي، ميان

-אٿي هلي هيكلي، پرت منجھؤن پاڄياڻي !ريئي، ميانجڎهن سانول سا

-ڇڎي وئين ڇپرين، كيئي پنهون ڄام پڄاڻي !هيء كيئن آزאريئي، ميان

-سچو سگ אوهان جو، سائينء لڳ سڃاڻي !پنهنجي كڍ قطاريئي، ميان

  سچل سائين جو سنڌي كالم 139

117كافي !آء كا رهند هوتن ريء، هنديس سانول ساڻ

.لئن لئن منجھ لڳي رهيو، ٻاروچي جو ٻاڻ

.وאٽ تي، پرزא كنديس پاڻ وندر سنديء .ڏير ڏيئي ويا ڏک جو، هن ڏکيء کي ڏאڻ

.درد مندي دאنهون كري، چيٹك كيڑس چاڻ .مان אچي ٿئي كڎهين، هن مئيء جو مهماڻ .سچو سگ אوهان جو، سو تا پنهنجو ڄاڻ

118 2كافي

ڙي جيڎيون، هوتن ريء، !آء كنديس كوه رهي

.ڻ كيائون، لئن لئن منجھ لهيאندر وره وٿا

.ڇڎي شهر ڀنڀور کي، هيء ويندي كيچ كهي .كونهي كوهيارل ريء، سرتيون هت سهي .قول پاڙيندو پانهنجو، كيو ٻاروچل ٻهي

.سچو گڎيم ساٿيڑא، پنڌن منجھ پهي 119كافي

!پرين نا ٻئي پار، ميان، جانب تنهنجي جان ۾، آخوند ري

.سبق ڏئين نه سور جو، کتابي نه کار .حرف صحيح كر هيكڑو، ورق سڀئي وאر .نينهن وאرن کي ناحقي، مال هيئن م مار

.رאتو ڏينهان آهي توئي کي، كتابن جي كار .ارٻاجھون نالي نينهن جي، سچو سبق وس

120كافي

!پرجھي پاڻ نه ڄاڻان، كير آهيان، يار ڙي ميان

.مورت موڳائي كئي، صورت تا نه سڃاڻان .كنهن تا ڳالهيئون، كاكيون، ٿياسي هت نماڻا

.جان جثو دل سڀوئي، آڏא ٿيم آڏאڻا .ڏنم ڏאڍي ڏک سان، عشق جا אورאڻا

.ڻاخام خيال ني، سچو ري، אنهيء فكر אڏא

                                                             .يل آهيطور شامل ٿ 12كافي ، سسئي دאستان پنجون ۾ אڳ ئي 118هيء كافي 2

121كافي !אهو بر ڀي بازر آهه، جتي ديرو دوست جو

!ڏونگر ڏولي ڀائيان، سپيريان جي ساء

.چمنديس چپن سان ميان، سندي جانب جاء .محبت محبوبن جي، كاري هينيڑي کي هاء هاء

.ويٺي كانگ אڏאيان، لکين اللن الء .انڌيڑא پهچاءمون کي كيچ وڻن ۾، نيئي پ

.ساٿي سپرين سان، هيء گدאگر گڎאء .سچو سڄڻن کي ميان، پاند ڳچيء ۾ پاء

122 3كافي

!ڙي جيڎيون، هاڻي گھوريو، هوتن ريء سارو شهر ڀنڀور

.الئيندא وو لطف سان، هن ڏکيء کي ڏور .هيء هاالڻي אن جي، شعلي وڌڙو شور

.، زאري نه آهي زورمنت نه منهنجيء موٹيا .درسن ساڻ دفع ٿيو، سندو هنيڑي هور .سچو سندن رאه تي، هك جفا ٻيو جور

123كافي

!حال معلوم تو کي هي ئي، آء تا وس نه ويٺياس

-پرين تنهنجي پار ڏي، قاصد منجان كيئي .منهن كيو بيٺياسאيڎאنهن

-ڇڎي وڃ نه ڇپرين، منج دالسا كي ڏيئي .تنهنجي محبت مارياس

-چئي ٻڌאيان سرتين، هن سٻاجھا سي ئي .آء تا وאر نه وسرياس

-پاڻئون پري نه كري، آء پٺيء אوهان جي پيئي .تنهنجي پکي ني پيٺياس

-ساٿي ڏيج سچو אهي، نياپا تون نيئي .سآء تا گھڻو אكنڈيا

124كافي

!منهنجو پنڌڙو پهه آهي، ڀلو سرتيون سانول ساڻ

                                                             .طور شامل آهي 8كافي ، سسئي دאستان نائون ۾ 122هيء كافي 3

  سچل سائين جو سنڌي كالم 140

-سو تا ڇنڻ جيهو، אصل کون ناهي .آهي سڱ ته پنهونء ساڻ

-אيندو، אٿم آسرو، آسر هڎ نه الهي .ٿيندو مئيء جو مهماڻ

-ڇڎي شهر ڀنڀور کي، كيچ ويندي هيء كاهي .لڳم ٻاروچي جو ٻاڻ

-كوڙي، سڱ ساڻن ساهي 4هيء كميڻي .پر پرين ڏسندא پاڻ

-سچو ڄاڻ صحيح كري، توڙي باب سندن هيء ناهي .ته ڀي نيندא سٻاجھا ساڻ

125 5كافي

منصور سوريء تي چڑهيو، هر كنهن چيو ٿي وאه وאه، .אلحق ٿيو سڀ ساه ساهعاشق אتي ئي سر ڏنو، אنا

.عشق אچي نعرو هنيو، ٿيس سڀائي باه باه .نظر مون کي هادي آيو، ٿيو سوئي אال א

عاشقن سركي جا پيتي، ٿي سڀائي هو هوא، .منصور، شمس تبريز پارن، هٿ كياؤن جاه جاه

ويا سمنڈ ۾ ڏيئي ٹٻي، سارو لڌאئون سڌ سماء،

.هرجاء جاء אلف سان جي گم هئا ٿيا، كل شيء

سچو ڏسڻ سان سرخ ٿيو ۽ تخت تي هو شاه شاه، .رچي אتاهون لعل ٿيو، سارو אهو هو خود خدאء

126 6كافي

.عشق لڳي تان كر آمين، نا منجھ كفر نا منجھ دين

سٹون سورن جون كهڑيون پڑهين ٿو، .والאلضالين وره نه پڇندئي

ديد ڏسي كي ديد אڙאئين، .ينهن نه پڇندئي نابينن

                                                             .، رسالو سچل سائين مرتب علي قلي بيگ210، سر بروو 665كافي نمبر 4 125كافي :وٽن .رسالو سچل سائين مرتب علي قلي بيگ 78، صفحو 82ڀيروي، كافي 5

كافيون، علي قلي بيگ صاحب جن جي مرتب كيل رسالو سچل سائين تائين پنج 129کان مل كافيون شاٻنهي رسالن کي ڀيٹڻ بعد אهي . تان کڻي هتي شامل كيون ويون آهن

.كيون ويون آهن، جي رسالي ۾ אڳ ۾ موجود نه هيون ، אيضا26، صفحو 3في سر آسا، كا 6

جلوهه عشق جو عرش كرس تي، .سرزمين ڇا زير زمين

دل سان ذرو درد قبوليم، .كشف قبور كرאمت كين شبها شك سڀوئي الٿم، .پاڻ سڃاڻڻ سان يقين

طالب كي تاويل گھرن ٿا، .كن تمنا تي تمكين

هادي عبدאلحق سچوء کي، .توڙؤن هئي تا كئي تلقين

127 7كافي

.سارو ئي سر آهي، كاٿي سچل، كاٿي ذאت سچل دي

.مؤج درياء حباب کڑא كيا، ڄاڻج كو شك ناهي .آهي אونهون אسرאر אالهي، ڇا منجھارؤن ڇاهي .پنهنجي پاڻ پسڻ جي كارڻ، ٺاه لکين ٿو ٺاهي

.عاشق، عشق، معشوق אهوئي، ڏאنوء ڏאڍو كيو ڏאهي . אثبات مڑو ئي، ال کي ڇڎ تون الهيאالא

.لي مع א سمجھ אشارت، فيل لنگھيو منجھ پاهي .وאٽ אهائي وحدت وאري، كامل אيندא كاهي

.سوئي אندر سوئي ٻاهر، كئين چوאن אئين ناهي .ڳالهه سچل جي سالك سمجھين، لوכ جي ليکي ڇاهي

128كافي

ڏאڍو بي پروאه،تون رب .آء تا ڊڄان تنهنجي ڊאء

.ذكريا كرٽ وجهايئي، سسي ساه منجھا

.هو مكي جو كوڏيو، تنهنکي ڏنئي كين كهكاء .حسن ۽ حسين مارאيئي، ڏئي جيء جفا

.كربل منجھ قتل كرאيئي، ترس نه پيڑئي كا .ظلمي آهين، رحمي آهين، جا وڻئي سا وאه

.رب رضاسچوء تيز تي سڀ هنئين، جيكا

129 8كافي كرن مڑيئي قتل عام،

                                                            ، رسالو سچل 51، صفحو 88سر بالولي، كافي . ، אيضا149، صفحو 44بروو، كافي 7

.سائين مرتب علي قلي بيگ .، אيضا89، صفحو 186ڀيروي كافي 8

  سچل سائين جو سنڌي كالم 141

.پاڻ كريان جي پڌرو

.جدא جماعت کان، آهيان پاڻ אمام .دم نه אڳيون دين ٿيو، كفر نكو אسالم .فارغ هئڻ فرض کؤن، سنت کي به سالم

.رאمسچوء آيو سچ ۾، ناهي حالل ح 130كافي

.جيڎيون هي لڳ هوت بلوچ جي ويندي تا وڻكار،

.كيئن وهان هتهين، آهي منهنجو كم كوهيار .9ساه منهنجو سرتيون، آهي پرين جي پار .هيء دل ديوאني كري، هو ٿيا پاڻ قرאر

.جات جتن جي جيڎيون، جيء وڌو آهي جار .وسار ساه کون، دوستن جي دربارسچو نه

131كافي

!عين אٿو אنسان، ڀول متان ڀلي كائي

.دلق درويشي، پهري آيو، صورت هن سلطان .آهي جڳ ۾، سڻو ڙي جيڎيون، صاحب جو سيالن

.سڄڻ جو، هر همہ حيرאن ڏسي تماشو يار .وאه عجائب جيهو كيائين، سچو ري سامان

132 10كافي

!ٻاروچي لؤن الئي، ميان، كوهياري لؤن الئي

.ڳالهه نه ڳرهڻ جھڑي، ڏאڍي سور سالئي .سرتيون مون سان سور ۾، ڀينر كانهي ڀائي .هير وڻي سا هانو کي، ڏنهن عجيبن آئي

.ڻن کي، سچو آهي سچائيسر ڏيڻ سي 133كافي

!صحيح سڃاڻج ساري، خود آهين وي خدאئي

.لکين ستارא گم ٿيا، روز كئي روشنائي .كوڙين قطرא كارونڀار، كي سمونڈ سمائي

                                                             .، رسالو سچل سائين مرتب علي قلي بيگ211، سر بروو، صفحو 270كافي نمبر 9

.طور پڻ شامل ٿيل آهي 5كافي ، سر سسئي دאستان پنجون ۾ אڳ 132هيء كافي 10

.جي، مٿي جنهن جي آئي سڌ تنهين سر אنهيء .تخت هزאرو אوري رهيو، پري رهي بلي شاهي

.سچو سچي ڳالهڑي، پاڻ پرين پرجھائي 134كافي

!هئڻ هن جو هوت، ناهي -! وس كا آهي ويچاري

.אٺن אوٺارن تؤن، سائين אال، صدقي آء سو وאري .ي باريچايم ڏאڍي چاه مان، سائين אال، بره بلوچ

.هيڎي هوڏي جان ڏسان، سائين אال، אندر ٻاهر آري .ٻانهون ٻانهن جان ٻڌي، سائين אال، زאر كريان ٿي زאري .سچو سهي جي كرين، سائين אال، حق حقيقت ساري

135كافي -تنهنجي אچڻ كاڻ: تون آء אسان وٽ يار

!جيئڑو جکي ٿو، ساهڑو سكي ٿو .هي نيڻن سندא نار بس نه وهڻ کؤن كرن،

.ماٺ كندي ئي چاڙهيا، بره אسان تي بار .پرين پاڙج پانهنجا، جي كيئي قول قرאر

.چمي چشمن تي کنيم، تنهنجو عشق אلہ توهار .باه جيهو آء ڀائيان، جو دم توهئون ڌאر

.رאتو ڏينهان تانهنجي آهي، سچوء سار سنڀار 136كافي

!، ميان، شوقي وو يار شكاريدردمندن جي دل جو

.يار سهڻي جون ڏسو ڏهاڙي، كن ٿيون خون خماري .سوز وאرن کي سيني אندر، ماري قيبر كاري .چشمان چوٹك ڏאڍو الئن، كجليان هن قهاري

.ٻانهون سي ٻڌيم אڳيون אنهن جي، زאري سو لک زאري .دل אسان جي وو لٹ نين ٿيون، ٻئي چشمان چاري

.ان ڄاڻي ظاهر كيائين، هوء هوء حسن هزאريپاڻ .جيء سچوء جو جار وڌאئون، ڏيئي پاڻ ڏيکاري

137كافي

!سگھا אيندא، سگھا אيندא، پانڌي پرين جي كي تا

.سكائيء سان سرتيون אال، ڏک ڀائي אچي ٿيندא، ڀلي אيندא .ڀلي אيندא دردمنديء جي دل کي، ميان، دوست دالسا ڏيندא،

  سچل سائين جو سنڌي كالم 142

.كين ڇڎيندא ڇپرين، ميان، نال نماڻي نيندא، ڀلي אيندא .پکا پکن سا مهان، ميان، آڻي پاڻ אڏيندא، ڀلي אيندא

.سو ڏينهن ٿيندو كهڑو، جو سچو نانء سڎيندא، ڀلي אيندא 138كافي

-تنهنجي محبت موهيو، رمزن ريهيو ريهيو، هي تا ساه !آڻئي א

-رف تنهنجي رאتو ڏينهان، چت هڻيرو چاه ط !آڻئي א

-آهي אسان سان سپرين، حب سندو همرאه !آڻئي א

-پيو پناري تانهنجي ميان، هي ڏوهاري ڏאه !آڻئي א

-وאكا كيون ٿو وهي، دل אندر درياه !آڻئي א

-كشي كري كپڑא، سچو مليندא پاه !آڻئي א 139كافي

!هوت كڎهن نه هاليو، پانڌي پنهنجي پار ڏنهن אسان ڏي

!طرف توهان جي مكوسين قاصد، سو ڀي وهندو كين ورאيو .نياپو منهنجي نيهن جو، جيكر ساٿيء نه سڻايو

.هو جو كيو هوو وعدو، سو تا ياد نه آيو .هر دم هوندאسين אسين توئي سان، فائق هيئن فرمايو

.ن ڏينهن الكون يار سچوء کي، باري بره بڇايو تنه 140كافي

!كالهه قاصد אوڏאنهون آيا، אها كيئون آگاهي

-پار ڀنڀور جي هئا אچڻ جا، ساٿ ڌڻيء کي سعيا .چڱي ڏنائون گوאهي

-منهن محبوبن جو ٿيو אسان ڏي، پيا سي پنڌ سجايا !كيها رهبر كريان رאهي

-كيم אدאسي، ڏور جنين ڏينهن اليا يار مسافر !آڻي تون ميڑ אالهي

-پاند ڳچيء پائي אڳيون پرين جي، אسان ڏوه سڀئي بخشايا .ٿيا سي پاڻ صالحي

- سچو אتاهون אچي رهي هت، ويڑها سي يار وسايا .غم لٿي گمرאهي

141كافي !هاري سو پاتئي هار، تا آء ڄام چنيسر آوڙאن

.جنهن دوست کسايو دم ۾، سٹ אهو سينگار .هٿئون پئي تنهنجي آهي، روئين ڇو زאرو زאر .دאڻو هيڑو درد جو، جنهن كيو بهشتؤن بيزאر .ڏوه ته تنهنجو كونه هو، پر نينهن كيو نروאر .پلنگئون پئينء پٹ تي، كري گوندر گفتار

.جو אسرאرسچو سهي جي كرين، هيء هو عشق 142كافي

.هار چنيسر ڄام، ليالن کسايو دستؤن پنهنجي

.ڌאڳو مڻيون هو كسوٹي، جو دل جو ٿي پيو دאم .نظر وڌئي تا غير تي، تيلهان تون ٿيئن تمام

.ڀلي ڀولي ۾ پئينء، هار ڀانيئي آرאم .تنهن ڏينهن آندئي پاڻ سان، سورن جو سر אنجام

.۾، عشق ٿيئي אنعام سچو ره صبر 143كافي

!كيئن چوين ٿو، كيئن چوين ٿو لوכ ناهي ٻيو؛ كيئن چوين ٿو؟

لوכ سڀوئي אهو آهي، كيئن ٻيائيء منجھ پوين ٿو؟

אڄاڻ بنائي پاڻ بيهاريئي، غمزي אنهيء ۾ ڇو نه گوين ٿو؟ ؟ساڻ سچي تا سچو گذאرين، رאند روئڻ جي كيهي روين ٿو

144كافي

!ڀل وڃي ٿو، لوכ ساروئي ڀل وڃي ٿو

.مان، تون ويندي، אهوئي ٿيندو، ڀول אهوئي جيكو ڀڃي ٿو .אهو אهوئي سرتيون آهي، نه تا אها كوئي ڳالهه مڃي ٿو .אندر ٻاهر אهوئي آهي، سچو هي سر صحيح سڃي ٿو

145كافي

سهڻو سڱ ٿيو، كاكيون ڙي، !ن سان، شال مولو ميڑيندوكيچ ڌڻي

!אڳئين کؤن ڀي אڳرو، ڀائن تان وره ويو .آريء جي אوالد سان، ڏאڍو پيچ پيو

  سچل سائين جو سنڌي كالم 143

!بيكسيء جي دאئري، تنهن کي نيهن نيو .صدقي تن سيرن تؤن، سچوء ساه كيو

146كافي

شال مون سان وريون وريون، !كانگ كرين مٺيون ڳالهيون

.جسم تي، كيون پورن پريون پريونجدאئيء جون جان

.درد سڄڻ جي دل منهنجيء کي، زور كيون ذريون ذريون .ڏکن وאريون ڳالهيون، אسان ڀي دل پائي ڌريون ڌريون

.وאيون وصل جون يار، سچو تون، متان كرين ڍريون ڍريون 147كافي

مون کي متان تون ڇڎين، !سونها ڙي سڄڻ جا

.هو تا، ٿيندو אالجي كڎهينم ڄاڻان ڏينهن א

.نانء مولي جي محبوبن سان، نئي غالم کي گڎين .حاضر ٿئين حضور ۾، نانء سچو كري سڎين

148كافي

!אهو آهي آهي، يار ساڳيو ساڳيو

.אوهين ڄاڻو ساڻ يقيني، ٻيو سو ناهي ناهي .ميخاني وچ مست هميشہ، كيئن سو كعبي كاهي كاهي

.ت جو آيو، سڀ حجابان الهي الهيلوכ سارو ٿي ه .ظاهر باطن آهي אهوئي، جان جثو وري ڇاهي ڇاهي

.نانء سچوء جو آيو صفت ۾، ڏאنء كيو كيهو ڏאهي ڏאهي 149كافي

!هيء پورهيت پاڻيء ڍوئي، خان ٻاروچا تنهنجي

.حاضر خدمت אچي אوهان جي، حال چونديس روئي .ان، سوאل پورو كر سوئيساٿي אسان جي سڌ لهڻ س

.كيئن وساري ويهان אوهان کي، كئي تا ههڑي توئي .طوطيء جي ڳچيء سو سالمن، سچوء مكا پڻ پوئي

150كافي !وאت مون کي آهي وאئي، خان ٻاروچا تنهنجي

.پرين نه مكو طرف אسان جي، لکي كتابت كائي

.ر مون آئيڀيرو كندين وري ڀنڀور ڏي، אها אڌ .حال منهنجي جي خبر نه كنهن کي، چڱي سڄڻ تو الئي

.אهو آسرو مون کي آهي، ٿيندين אچي ڏک ڀائي .אڄ صبح تا אڱڻ سچوء جي، جاني אيندين شال جائي

151كافي

سڻ منهنجڑو حال، !دلبر ديس وسئي، گھوريو ڙي پرڏيهه تو تؤن

.ن مڃ سوאلمون کؤن پري نه ٿئين، سائي

.منهنجو توسان تا آهي ئي، خاصو يار خيال .روئان وאٹڑين تي، كريو ههڑو حال

.وאڳان وطن پانهنجي، ڦيري آء في אلحال .تو کؤن ڳجھو ناه كو، عاشق جو אحوאل .كر سچو کي سپرين، کڻي نيڻ نهال

152كافي

قاصد وري ويندين، !ديس ٻاروچل جي، ميان

.ء جي وٺي אتاهون، سگھو אسان ڏي كي אيندينخبر خوشي

.دردمنديء جي دل کي، هاڻي ڏאها دالسو ڏيندين .سپيرين جي ڳالهه ڳجھيء جو، وڃي سو وאقف ٿيندين .سوز فرאق جي، يار سچوء جو، تون هي نياپو نيندين

153كافي

آئين قاصد كالهه، !نهيا سل אهي ئيپرينء جي پار ڏنهن، آندئي جي س

هاريا هن جي حال جي، كا هئي هت قيل مقال؟

.پاڄيء کي پرديس ۾، سكندي ٿيڑא سال !پرين كي مون پڇيو، كا خبر ڏي خوشحال

!كي كڍندא هجر فرאق کي، كي ورندא وאو وصال !سچوء سندي ساه جي، كا هئي هت کين سنڀال

  سچل سائين جو سنڌي كالم 144

154كافي عاشق كر آرאم،

!پرينء گھڻو پڇيو تنهنجو، خوشيء ۾ ره، ري

.طرف تنهنجي آه، אچڻ جو، אسان جو אنجام .رهبر عاشق کي وڃي، سو لک ڏيج سالم .אڳنان آهي تانهنجو، سرهائي سر אنجام

.جيكي چيو، تانهنجو آهي، كلي قبول كالم .محبت بخش مدאم سچو تنهنجي ساه کي، آهه 155كافي

!يار منهنجي کي كريو، منت وڃي كائي .پرڏيهه وڃ نه مون پرين، يار تو سان مون تا الئي !אندر منهنجو אڌ ٿيو، كري وڃڻ جي ٿو وאئي

.ڏسو אوهين ٿيون، دل ڏאڍي سان، אديون آ مون אٹكائي .ائيچڱا مڑيائي ميان אئين چون ٿا، الئي ته توڙ نڀ

.هجر منجھارؤن ٿيندي وصالت، אها ڳالهه سچوء آزمائي 156كافي

هاڻي مون کي پرين پوء، !جيڎيون جيڻ جنجال ٿيو

.ويٺي وאٹڑين تي، هيء رאتو ڏينهان روء .ويهڻ هن جو وهه ٿيو، هو لڎي ويڑא لوء

.دردمندي دאنهون كري، آهي هوتن ريء هوء هوء .مون ڏي كيچ کؤن، شال قاصد אچي كوء كاكيون

.سچوء كندي سال ٿيا، وريتيون ووء ووء 157كافي

يار ساٿيو ڙي ميان، يار پانڌيو ڙي ميان، ڀلوڙي ميان، !دوستن جي كل مون کي كا ڏيجو

.هيء نماڻي در وكاڻي، نال نباهي نيجو .جوكيم وساريو، مئي نه ماريو، ڇوري تا نه ڇڎي .ڏيو دالسا كڎهن אيندא، لوء ئون تا نه لڎيجو .جنهين ويلي هلو אتاهون، سچو نانء سڎيجو

158كافي !ساجن אنهيء سير، אيندئي ڙي אڃا

.سي ئي پهتيون پرينء سان، جي گھڑيون אنهيء گھير

.سپيريان جي سير ۾، هيجؤن هينئڑو هير .يء ڇاتيء ڇير ٻڌي نچج نيهن جي، ڇات

.سچو سائين جي پڇين، ڦند سڀئي ڦير 159كافي

!توکي عاشق پنهنجو ڄاڻان، تو کي سون ۾ سڃاڻان

.אسين تا توسان آهيون سدאئين، وجھج كين وڃاڻا אهي تا آهن نظر אسان کي، אچي جي در وكاڻا،

.دستؤن كري ڏنو هي مان کي، يار دאرونء جا دאڻا .هج سچو تون ساڻ يقيني، محبوبن جا ماڻاس

160كافي

!هوت אسانجڑو حال، تون پاڻهين ٿو ڄاڻين

-אوهان ٻاجھون وو سپرين، ميان אال، ساعت ڀايان سال .وري אچج آرياڻي

-رאتو ڏينهان روح کي، ميان אال، سندو خوאب خيال .هيء אٿو نماڻي

-ان אال، عاجز جو אحوאلمعلوم تو کي مون پرين، مي .تون سانول سڃاڻي

-ڇڎين ويندين وو ڇپرين، ميان אال، تو لڳ كيم كشال !تون هيئن كيئن هوتياڻي

-سوز אوهان جي وو سپرين، ميان אال، بره كئي بيحال .ته ڀي عذر نه آڻي

-اله فرאق وو فقير کؤن، ميان אال، سچو مڃ سوאل .هيء هادي لئي هاڻي

161كافي !پرديسيڑא ڙي يار منهنجي אڱڻ אڄ آء،

.وאلي شال وصال جو، كو وري لڳي وאء .אچي هڎ نه هتهين، سانول تو ريء ساء .ميان مشتاقن جو، אچي صاحب لهه سماء .دאنهون كري درد ۾، جا ڦٹي فرאقاء

.ٿيون مدאيون كيتريون، سائين سچوء کانء

  سچل سائين جو سنڌي كالم 145

162كافي :אهون قاصد جي آيا، تن هالئي هيء وאئيאوڏ

هاڻي هوتياڻن جي، هئي تو ڏي تياري، وאٹان پڇي تانهنجون، ٿو אصل کان آري، .ڌאري، سنديو حال جي، هت معلوم سڀائي

אهو رکج آسرو، جو אڄ تو ڏي אيندא، ڏيئي ٻانهون ڳل تو وري، پرين پرچائيندא،

.ان، تون جاڳندي جائيهيكند ٿيندينء هوت س مارئي ماندي نه ٿيء، ڇو گوندر گذאرين، وאٹان אچڻ אن جون، ٿي نت نت نهارين، .جھڑي تون هت آهين، آهين هت ڀي אهائي

ويو وڇوڙيو وچ مؤن، تون گڎيئن سائينء ساڻ، توسان آهن سپرين، پري ڀاء نه پاڻ، !يسچو ٿيندين سيگھڑي، אها وאئي سوאئ

163كافي !אوهين تا ڇا ٿا ڀانيو كيچي ڏٺم אڄ אتي،

.سال لنگھي ويا كيترא، كاكيون ريء كتي .אڄ تا وينديس كاڏي كينكي، هو سو، تا منهنجو هتي

.منزل محبن جي جتي هوندي، ميان، هونديون سرهايون تتي .موڳائيء جي مونجھ ۾، سائين אال، كانه ڏسي گپ ۾ گتي

.سيڻن سان حال ٿيندو، ميان سچو تا سر ڏتي سودو 164كافي

!אڄ אوڏאهين سي آيون، مون ڏي خبرאن خير جون

.ٻيو تا توسان دوست وي، كون برאبر ڀايون .لکي مؤن معلوم ٿيو، هاڻي پير אيڎאهين ٿا پايون .سنڀري تو کي ميان ڏيهه سنديء، لک ٿورא ٿا اليون

.ي ساعتون، تو تان لک لنگھايونسورن وאريون سڀئ .توکي ٿينديون هاڻي حاصل، سچو ري سرهايون

165كافي

!منهنجي حجت تو سان ناهه، توکي مولو ميڑي يار

.مون هن نماڻيء کي، آسر سندو آهه .אندر ٻاهر تا تنهنجي، جانب آهي جاء .ڏونگر ڏورڻ آئيا، ساڄڻ تنهنجي ساء

.سك ۾، اللن تنهنجي الءسچو آهي

166كافي !پڇن كوه طبيب، אو، سوز وאريون سرتيون، ڀلو אلو

.پيدא ٿيندא پاڻهين، كول آيس قريب .ڏين ڏيکاري ڏيلئون، אچانك عجيب

!سچو وسن سي سدא، هنڑي منجھ حبيب 167كافي

!אال باري بره ڍولڻ جي، دل ديوאني منهنجي كيئي

.אوري אٹك نه رهي، خاص پرين پکيئي .پياريائون پر كري، ٻي سڀ وאئي ويئي .رאتيان ڏאنهان روح ۾، ٿيا ٿيا آهي ٿيئي

.אکيون دل سچوء جيون، پاڻ سکيون كيئون ٻيئي 168كافي

!ياراليو رنگ، ڏس تون، جي هيئين كنهن حال ۾

.ه ٿي تون قال ۾محكم رهين אحوאل ۾، قائيل ن .خيال ٻاجھون خاص تنهنجي، هئي جيڻ جنجال ۾ .جي هئين كو دم אتي، تا هج تون خاص خيال ۾

.אصل ۾ يكتا ٿئين، عاشق چئون אمثال ۾ .محبت مگر مرشد سندي، آڻين אنهي אحوאل ۾

16911كافي

تو كيئن אهي وسري ويا، جن کي تو ٿي كارون كيون؟

انڌيء پرينء جي پار ڏنهن، آندي خبر אها يار ڏنهن؛پ .آيو אصل אسرאر ڏنهن، دوست سندي دربار ڏنهن

كيئن تون پئين ٻيء ڳالهه ۾، هي جيء وجھين جنجال ۾؛ .ره تو هميشہ حال ۾ -چئه، آهين كهڑي خيال۾؟

!کانئن پاسي ڏينهڑא پيئه، سي ڳڻ سندن وسري ويئه .ڻ ٿيئه، سڎ کين كڎهن نا كيئهسچا سخن سانڀ

ڳالهيون سڄڻ جون ياد كر، دل سامڻ ٿي عاشق אپر،                                                            

رسالي ۾ كالم جي عنوאن سان ڏنل هيون، پر 170۽ كافي 169مرتب پارאن كافي 11رکيو آهي، ڇوته كالم شاعريء جي كا אلڳ صنف كانهي پر אسان אنهن جو عنوאن كافي

: ٻيو عرض ته אهڑي ئي سٹاء وאريون. شاعريء جي هر صنف کي كالم چئي سگھجي ٿوبند جي سٹن جو يعني ٿلهه ۽ هر بند جي آخري سٹ جو ٿلهه سان هم كافيه هجڻ بجاء، هر

مثال طور . هك ٻئي سان هم كافيه هجڻ، אهڑيون كافيون رسالي ۾ ٻيون پڻ ملن ٿيون .6سسئي دאستان ڇهون، كافي : ڏسو

  سچل سائين جو سنڌي كالم 146

.تا تو אچي نازכ نظر، هيء هيء متان ٿئين بيخبر جيكس فرאق جي فال هئي، كا کين تنهنجي ڳالهه هئي،

!אڄ تو نه تن سنڀال هئي: تو گڎ جيڻ جي جال هئي ڏيهه هئا تنهنجا ڏيهي؛ אتي وساريئي كيئن ويهي، جي

.هاڻ پاڻ אيندא אڄ پيهي -توکي آئي مصلحت كيهي؟ سچو متان دلگير ٿئين، אڄ پاڻ فرمايئون אئين،

!طالب وڃي تسال ڏئين، معافي مدאيون كيون مئين 170كافي

!وعدא אهي אڄ ياد پئا، مون سان قريبن جي كيا

لون ٻڌيم אسرאر جون،ڳالهيون ڳجھيون אهي يار جون، אص .سي ٿيون عطا אعتبار جون، دل ۾ رهيون دلدאر جون وאليء אهو وعدو كيو، جو كم چيوسين سو ٿيو، .هك ٻول توسان، نا ٻيو، وسري نه مون کون سو ويو

فائق وري فرمائيو، تو سر אسان جو سائيو، .אهو ڏسڻ مون آئيو، دل ساڻ سو مون الئيو

.هو رهين، هن ٻول אسان جي تي ٻهينسچو سدא سر !تون ٺاه تا هن تي ٺهين، سر بار برهي جو سهين

17112كافي

!دم دم جا ديدאر، وو، אپر אسان جي نار تي

بگا ڏאند ٻڌאئون ٻيئي، تن جي ڳالهه كريان آء كيهي، .وهن ڌאرو ڌאر، ڳاڌيء جي ڳٹكار تي

يئي، آرא אنهن جا آهن אهي ئي،ڀاروني هكڑي چكريون ٻ .وهن بارو بار، وو، لٺ وאريء للكار تي

ڦرهيون ونگڑون آهن אوڀاريون، אرڙيون سونهن مالهه موچاريون، .جھلڻ جا جھلكار، وو، لوٹن وאريء ڌڌكار تي

ڍڍي چونك جوئر جا نسري، ڳنا تنهن جا ماکي مصري، .هي وאريء پونجار تيکيرن جا به خمار، وو، آهن پي

كانگن كانگيرو، وهين وאهيرو، كٻرن، ڳيرن كيو אچي گھيرو، .ڳوڙهن جا وسكار، وو، جھركين جي جنسار تي آيو نيسر پاڙڇ ۾ پاڻي، مرشد אچي ٿيڑم ساڻي،

.سا جوئر پچايم جار، وو، آهن كم سچل جا كلتار تي

                                                            پر جيئن ته هن . אصل ۾ سنڌي روجھن بابت بيت جي آخر ۾ ڏنل هئي 171هيء كافي 12

كاسي كندڙ يا אن كافي جو موאد نه ته روجھن بابت آهي، نه ئي وري אهڑي ماحول جي عسان مناسبت رکندڙ ئي آهي، אن الء هن كافيء جو ھت متفرق كالم ۾ شامل هئڻ مناسب

.ڄاتم