Nr. 286 Hósdagur 6. februar 2003 10,-

Áhugaverdsamrøða viðOnnu á Válium hennarabarndóm íNorðradali,tá tað tók 3tímar atkoma tilHavnar.M.a. hevurhon verið ílívsvanda avtarvi, og honhevur glaðaðfyri grind.

Fiskivinna áHandilsskúlanum

Elsa 75 ár

Óli Samró tilHollandsFøroysk serfrøði fingiðaltjóða viðurkenning. Óliskal flyta til Hollands atsammeta evropeiskarfiskiveiðiskipanir

Síða 14-15

Síða 9

Elsa hevur upplivað eittsindur av hvørjum. Hon

hevur sæð kommunismureist seg og fallið, og hongjørdist frá degi til annan

mamma at tvíburum

Nýggjur "Kalsevni" og"Grímur Kamban" í flotanTann fyrri "Grímur Kamban" endaði sum smuglara skip!

Síða 10

Síða 13

TTáá AAnnnnaa bbaassttii ttaarrvviinnuumm!!

Telemedisin: Betri læknahjálp til sjófarandi

Síða 11-12 & 17-18

Síða 3-4

Hetta merkir eisini, at FFverður innkallað, tá slíkmál koma til viðgerðar ítinginum.

Í seinastu viku varfelagið tvær ferðir áfundi. Fyrru ferð var ísamband við løgtingsmál-ið um sjúkraviðbót tileygleiðarar, sum er nógvumrøtt her í blaðnum.Oghitt málið var viðvíkjandiuppskotinum um at geratað meira skipað hjá fiski-monnum at koma í ALS.

Vit nýttu høvið at takaeina mynd av vinnu-nevndini á tí seinna fundi-num. Sum tað sæst, eruhetta menn, sum havapraktiskar royndir í vinnu-

ni, og sum vita, hvat teirtosa um, ikki minst innanfiskivinnu. Tað manglarein limur og er hetta Ger-hard Lognberg. Skrivarier vanliga Kristina Samuel-sen. Men hendan daginvar tað Marius Rein, sumvirkaði sum skrivari. Oger tað nakar sum veit umskip so er tað hann! Taðvar jú hann, sum var vert-ur í væl umtóktu sending-ini í sjónvarpinum "Borðum borð".

Vinnunevndin nú og táTað finnast ikki nógvar gaml-ar myndir úr Vinnunevndini.Men tað finst ein tekning hjáÓla Petersen. Hendan tekning-in varð gjørd í samband viðrokið, sum javnan var umFiskavirking.Tað eru umboðfyri Fiskavirking, sum sita viðbakinum til. Frá vinstruSverri Hansen, JákupMørkøre og Poul Michelsen.Tað var ta ferðina, at Jákuplýsti sína hugsan umvinnunevndina við orðunum:"Móti býttleika berjast sjálvtgudarnir til fánýtis."

Men limirnir í nevndinueru frá vinstru: Henrik Old,Álvur Zachariassen, LasseKlein, Jørgen Niclasen, ÓliJacobsen, Heini O.Heinesen ogBjørn á Heygum.

Hvat enn kann sigast umhesa nevnd: Keðilig var honikki!

Limirnir eru hesir frá vinstru:Heðin Zachariassen, Heini O. Heinesen,

Kaj Leo Johannesen, Torbjørn Jacobsen ogAlfred Olsen, Henrik Old, formaður,Marius Rein, skrivari.

Vinnunevndin hjá løgtinginum man veratann løgtingsnevndin, sum Fiskimanna-felagið hevur mest við at gera. Her komanevniliga flestu mál sum viðvíkja fiski-monnum til viðgerðar.

Síða 3Nr. 286 - 6. februar 2003

Tað verður nógv gjørtkring knøttin fyri at bøtaum trygdina hjá fiski-monnum. Hetta er ikkimeira enn rímiligt, táhugsað verur um, at fiski-menn hava eitt tað vanda-miklasta arbeiði sumfinst. Hetta er eisini stað-fest av ILO, arbeiðsstovni-num hjá ST. Fiskimanna-felagið er eisini við í hes-um arbeiði víða hvar,bæði burturi og heima. Í2000 var formaður felag-sins luttakari á eini IFISHráðstevnu í USA. Um-røddu bókstavir standafyri International FishingIndustry Safety andHealth.

Her vóru serfrøðingarúr øllum heiminum, ser-stakliga úr USA,sum greid-du frá og løgdu upp tilloysnir. Frásøgn var tá íFF-blaðnum frá hesi ráð-

stevnu,eins og greitt varðfrá fiskivinnuviðurskift-um, m.a. teirri fiskidaga-skipan, sum teir høvdufyri jákupsskel á eystur-strondini.Avrátt var tá athava eina nýggja ráð-stevnu í 2003, og nú erufundarboðini komin.Stevn-an verður í Sitka í Alaska ídøgunum 22-24.septemb-er. Sitka er ein fiskivinnu-býur á eini oyggj sunnar-laga í Alaska, so her skul-du umstøðurnar verið tærbestu fyri at tosa umviðurskifti hjá fiskimonn-um.

Óli Jacobsen er limur íráðgevandi nevndini fyriráðstevnuna. Og hannhevur lagt dent á at fáaviðgjørt heilsuspurningarhjá fiskimonnum. T.v.s. íhvønn mun liviumstøður-nar hjá fiskimonnum kun-nu hava avleiðingar fyri

teirra heilsu.Tað er nakað sum bend-

ir á, at so er. Vit hava so-leiðis sent fyrireikaru-num av stevnuni frágreið-ingina hjá Onnu MariuSimonsen, arbeiðssjúkra-systir, um júst hetta evni.Hendan frágreiðingin erfyrr umrødd her í blað-num, og hon hevur eisinivakt stóran ans, eisini í út-landinum. Og sum vithava umrøtt fyrr, so havaroyndirnar frá B8 á Lands-sjúkrahúsinum víst, atfiskimenn eru sera vælumboðaðir her við hjarta-og blóðtrýstsjúkum. Taðer eisini áhugi í Føroyumfyri at gera fleiri kanning-ar á hesum økinum. Oghesar eiga so at enda viðtiltøkum, hvussu vit kun-nu basa hesum trupul-leika.

Hetta krevur orku og

pengar. Men við teimumhampiliga stóru upp-hæddum, sum eru tøkartil gransking, skuldi taðverið møguligt at fingiðjáttan til eitt so týdningar-mikið øki. Og persónarhava vit eisini, sum viljaskipa fyri.

Annars umfatar skráinøll evni, sum kunnu havavið trygd og heilsu hjá

fiskimonnum at gera. Eittáhugavert evni er soleiðissamband millum skipanav fiskiskapi og trygd hjáfiskimonnum.

Tað er eisini áhugavert,at dagligu fyrireikararnirav stevnuni hava fingiðein serligan áhuga fyriFøroyum, og onkur teirrabedýrar, at hann vil av-gjørt koma hendan vegin

á vitjan. FF hevur eisinilongu sent tilfar um Før-oyar, sum kann stuðlauppundir hendan áhug-an. So hetta kann eisiniverða ein góður møgu-leiki at umboða Føroyarúteftir.

Væntandi verður meiraat frætta um hetta málseinni.

International Advisory CommitteeGeorge Conway, MD, MPH, CDC/NIOSH, Alaska Field Station, USA (formaður) Menakhem Ben-Yami, Advisor, Fisheries Development and Management, Israel Robert Ekman, PhD, Karolinska Institute, Sweden Leslie Hughes, Executive Director, North Pacific Vessel Owners Association, USAÓli Jacobsen, Fishermen's Union, Faeroe Islands Olaf Jensen, MD, MPH, University of Southern Denmark Sammy Park, Senior Investigator, Korean Maritime Safety Tribunal Eduardo Rossel, Coordinator, National Fishery Program, Chile Jeremy Turner, Chief, Fishing Technology Service, FAO, Italy Al Steinman, MD, MPH, Marine Safety Advocate, USA

Í næstseinastu viku fangaðu vit hesar persónarnar á flogvøllinum. Hvør ísínum lagi kunnu teir koma at hava týdning fyri gransking á hesum øki.Longst t.h. er tað Pál Weihe, sum ar arbeiðsmedisinari. Hann er serkønur íhvørjar avleiðingar arbeiðsumstøður kunnu hava á heilsu hjá fólki.Hann hev-ur eisini víst áhuga fyri heilsuni hjá fiskimonnum.

Næstur Pál er Hans Petur Nielsen, yvirlækni á hjartadeildini á Landssjúkra-húsinum. Hann hittir teir fiskimenn, sum verða innlagdir innan hansara øki,og hann metir, at teir eru sera "væl" umboðaðir á einum øki, har tað ikki ernakað positivt at vera væl umboðaður. Spurningurin er tí, hvatið kann verðagjørt fyri at fáa broytt hesa gongd.

Næstur Hans Petur er tann kendi týski barnalæknin Ulrike Steuerwald, sumger kanningar av arviligum sjúkum.Ulrike arbeiðir hálva tíð í Føroyum, og vitkunnu fegnast um, at hon vil nýta sína orku á umrødda øki.Hon tosar væl før-oyskt og sigur hetta í sær sjálvum nakað væl um hennara áhuga fyri føroysk-um viðirskiftum.

Ráðstevna um trygd hjá fiskimonnumí Alaska

Ráðstevnan verður í fiskivinnubýnum Sitka.

Náttúruvísindadeildin áFróðskaparsetrinum hev-ur sent alivinnuni innbjóð-ing um at luttaka í skeiðium aling, sum verður áNáttúruvísindadeildini ívár.

Skeiðið, sum er parturav lívfrøðisútbúgvingini á

Fróðskaparsetrinum, gev-ur eina grundleggjandi vit-an um aling og tær for-treytir,ið skulu vera til stað-ar fyri at fáa sum mestburtur úr hesi vinnuni.Evni, sum verða gjøgnum-gingin, eru grundleggj-andi ting um alifisk og

umhvørvi, smoltframleið-slu og framleiðslu av vaks-num fiski, kynbótarar-beiði, sjúka og at enda umhvørja ávirkan streym-viðurskifti hava á alingina.

Tað verða Hørður Ward-um og Roar Olsen frá P/FFiskaaling, sum fara at

taka sær av mesta parti-num av undirvísingini,meðan Knud Simonsenfrá Náttúruvísindadeildinifer at taka sær av tí parti-num,sum hevur við streym-viðurskifti at gera. Knudarbeiður m.a við at finnafram til nýggj aliøki.Hetta

verður gjørt við útgangs-støði í einum streymmodel-li, sum hann hevur gjørtfyri Føroyar.

Vilja tit vita meira, kun-nu tit seta tykkum í sam-band við Náttúruvísinda-deildina. Antin beinleiðistil Eyðfinn Magnussen

tel. 35 25 59, e-mail: Eyd-finnM@Setur.fo, ella tilumstillingina tel. 35 2550, og spyrja eftir Eyð-finni.

Tíðindaskriv:Fróðskaparsetrið bjóðar alivinnuni skeið um aling

Fremsta álitið her er, atskiparin og hinir yvir-menninir hava havt nakaðav læknafrøði í síni út-búgving.Afturat hesum erein medisinkista við ein-um hampiliga stórum úr-vali av heilvági umborð áhvørjum skipi. Júst á hes-um øki er á veg ein reglu-gerð fyri medisinkistur,eins og ásett verður, atyvirmenn skulu hava ser-lig skeið fyri betri at

kunna nýta medisinkistur-nar.

Er hetta ikki nóg mikiðber til at ringja til lækna.Men her er vansin, atlæknin ikki sær sjúkling-in, og viðgerðarmøguleik-arnir eru eisini avmarkað-ir. Er heilt galið kann veraneyðugt at sigla inn viðsjúklinginum. Hetta kanntaka nógva tíð.Tað ber eis-ini til at senda tyrlu eftirsjúklingunum. Men hetta

valdast veður og frástøðufrá landi.

Myndir av sjúklingiskulu kunnu sendasttil læknaSo er spurnungurin hvus-su tað kann bøtast umhetta. Í hesum sambandihevur verið ein norður-lendsk verkætlan, har Før-oyar hava verið við. Einpartur í hesi verkætlanviðvíkjandi Føroyum hev-ur verið við Lise Arendt-sen úr Danmark við tekn-iskari hjálp frá KristofferKarlsen frá donsku fyri-

tøkuni Dansk Temedisin.Kanningar hava veriðgjørdar av tørvinum í Før-oyum. Í hesum sambandihevur Føroya Fiskimanna-felag verið við til at kannaveruligu viðurskiftini áøkinum saman við tørvi-num fyri at bøta um hesastøðuna. Hesar kanningarvísa, at tørvurin fyri við-talu millum skip og læknaer umleið 20-40 ferðir ummánaðin.

Í sambandi við hesaverkætlan vórðu vit fyrst íjanuar boðin umborð ávaktarskipið "Brimil", har

teir, sum standa fyri hesihenni, greiddu nærri frá,hvussu hon er ætlað atvirka.

Tað, sum liggur í kort-unum nú, er, at uppkallum læknahjálp skulu faraumvegis Landssjúkrahús-ið. Hesi verða so stillaðvíðari til vakthavandilækna á skurðlæknadeildella medisinsku deild.

Tað, sum so hendir ísambandi við slíka við-talu, kann vera eitt avtveimum:

Tað kann verða ein reintelefonviðtala, har lækni

og skipari á gamla mátasamskifta.

Men tað nýggja er, attalan verður um eina viðtalu,sum er grundað á myndir,tekstkunning og/ella tele-fonuppkall frá skipum tillækna. Útgerðin umborðkallast Mobilemedic oger hetta ein serlig telduút-gerð til endamálið. Tað,sum ræður um, er at fáaein teknikk, sum er sobrúkaravinarligur sumgjørligt. Og tað vist, athann er lættari at fáast viðenn tann teknikkur, sumfinst í løtuni.

Telemedisin:

Betri læknahjálptil sjófarandi

Her síggja vit AnneGrethe Mikkelsen, tv.læknastjóra áLandssjúkrahúsinum,og Lise Arendtsen, sumer tann, sum stendurfyri verkætlanini.

Kristoffer Karlsen t.v. á myndini stendur fyri tí tekniska partinum av verkætlanini. Til høgru síggja vitAgnar Poulsen, sum er samskipari á Fiskiveiðieftirlitinum.

Ein av vansunum við at vera á sjónumer, at her ikki so lætt at koma undirlæknahond sum hjá fólki á landi.

Soleiðis er skipaninætlað at virka.

Síða 4 Nr. 286 - 6. februar 2003

Heilt nýggir møgu-leikar fyri viðgerðMen tað, at tað skal beratil at senda myndir avsjúklinginum til lækna,gevur heilt nýggjar møgu-leikar fyri viðgerð.Læknin kann síggjasjúklingin, og kann metaum støðuna út frá hesum.Og um hann er komin tilskaða, kann læknin síggjajúst staðið á kroppinum,hvar viðkomandi erskaddur. So kann lækninavráða við skiparan,hvussu viðgerðin skalfara fram.

Annars er tað avger-andi, at tað ikki verðurspart við at venda sær tillækna. Sonny Johanne-sen, skipari á Enniberg,greiddi frá á samkomuumborð á "Brimil", at einmaður hevði fingið skaðaí økslini. Tað sá kanskaikki so álvarligt út, tímaðurin fekk vikað arm-in. Men tíbetur var einlæknalesandi umborð.Hann visti, at her varneyðugt at gera skjótt av,tí annars kundi maðurinfáa varandi mein. So hervar at gera skjótt av, og

tað varð eisini gjørt.Tað finst ein frágreið-

ing um nýggju ætlaðuskipanina, men hon ersera teknisk. Men um

nakar hevur hug at fáahendur á henni, kannhann venda sær til FF.

Manningin á Brimli var sera fyrikomandi.Avrátt var, at FF-blaðið skuldi faraein túr við, so vit kunnu greiða lesarunum nærri frá, hvussu arbeiðið umborðgongur fyri seg. T.v. er stýrimaðurin Andrass Winther, sum sat á skúlabeinkisaman við Óla Jacobsen fyri 50 árum síðani. T.h. Jóannes Heimustovu,maskinstjóri.

Kokkurin umborð er Poul Martin Abrahamsen avStrondum. Hann hevur verið fiskimaður og hevurverið sóknarformaður FFs í Sjóvar sókn.

T.v. er Jan Kristoffersen, skipari á Brimli, og Sonny Johannesen, skipari á Enni-berg.Teir eru hvør á sínum øki hollir í ráðum í sambandi við nýggju skipaninivið læknahjálp til sjómenn.

Síða 5Nr. 286 - 6. februar 2003

Í farnu viku andaðist Sanna Joensen,uppi í Stovu í Hesti, 94 ára gomul. Hó-ast hon hevur livað eitt langt lív, soverður tað ein saknur at vita, at nú erSanna ikki at vitja, tá leiðin gongurfamvið í Hesti.

Tað var altíð ein serligur hugni atkoma framvið hjá hesi fróðarkvinnu,sum var so skilagóð, og sum var sostillfør. Men sum ein altíð varð ríkariav at koma út frá.

Sanna var fødd 15. august 1908 viðÁ á Velbastað,og var hon dóttir Óla Ol-sen og konuna Thea Malena f.Egholm.Tey vóru fýra systkin. 21 ára gomulgiftist hon Johannes Martin Joensen,bónda og útróðrarmann í Hesti, oghevur Sanna tískil búð í Hesti í meiraenn 70 ár. Men samstundis hevur honkunnað sæð yvir á heimbygdina Velba-stað.

Sanna hevur havt sínar brotasjógvar.Hon var bert 9 ára gomul, tá hon mistimammuna. Mannin misti Sanna í1968, tá var hann 67 ára gamal ogSanna var sjálv 59 ár. Sonurin Jógvan,sum hevði festið, doyði eisini brádligafyri fáum árum síðani.

Húsið, sum Sanna giftist inn til, hev-ur eisini á annan hátt merkt, hvussutað kundi vera at lívbjarga sær í Føroy-um fyrra partin í síðstu øld. Hetta sástí Hesti í 1919, tá tveir bátar gingu burt-ur við mann og mús. Fyrst kom einbátur ikki aftur av útróðri. Síðani fórein annar bátur at leita, og hann komheldur ikki aftur. Í hesum seinna báti-num var verfaðir Sannu, Jógvan, sumtískil kom at geva lív sítt í royndini atbjarga sínum bygdarfeløgum. Hendandagin misti Hestur 11 mans, so einkann als ikki ímynda sær, hvussu stórhendan vanlukkan hevur verið fyrihúskini og bygdina.

Sanna hevur upplivað ótrúligarbroytingar í føroyska samfelagnum.Aðra staðni í blaðnum hava vit frásøgnfrá lívinum í Norðradali fyrst í farnuøld. Men fólk sum Sanna hava uppliv-að nøkurlunda tað sama. Hetta gevur

teimum ein førning, sum eisini merk-ist í teirra framburði.

Í síni talu til jarðarferðina segðiHøgni Poulsen, prestur, at hann á fyr-sta sinni kom til Hest í 1958, og komhann at hava tilhald uppi í Stovu hjáSannu og Hannus, og her hevði hannhildið til alla ta tíð, hann sum presturkom út í Hest. Her hevði hann altíðkent seg væl. Hann hevur notið allanblíðskap, og vildi hann takka allarifamiljuni fyri hetta.

Umframt Jógvan, átti Sanna Óla ogTheu. Óli hevur verið á sjónum allasína tíð. Hann sigldi nógv ár við JohnDam,men nú rør hann út,og er herviðvið til at skapa eitt lívsgrundarlag fyribygdina. Men Óli veit, at hetta ertungt. Í Hesti hava tey upplivað nøkur-lunda somu gongd sum í Skúvoy, sumgreitt frá aðra staðni í blaðnum. Menso leingi menn eru sum hanga í, sumÓli og aðrir hanga í, er ein vón.Og for-treytirnar eru eisini, at tey yngru havafingið gott í beinini frá foreldrum. Ogtað hevur tað greitt verið talan umher. Óli er annars sóknarformaður FFsí Hesti.

Thea var gift við Karl Johansen, sumvar kendur frá Havnar Arbeiðsmanna-felag, og tað var skilligt, at Karl heltnógv av vermóðrini.Tað sást ikki min-st á teirri heilsan, hann sendi henni íbløðunum á 90 ára degnum.

Sanna var hampiliga røsk nærum tiltað seinasta.Tá eg var inni hjá henni ísambandi við jarðarferðina hjá JohanNiclasen fyri einum ári síðani, stákað-ist hon saman við Theu við at geva øll-um drekka, sum komu inn á gólvið.

Ærað verið minnið um Sannu.

Til minnis um Sannu í Hesti

Hesa myndina tóku vit av Sannu og dóttrini Theu fyri einum ári síðan, táJohan fór til gravar.

Síða 6 Nr. 286 - 6. februar 2003

Rutan gekk Klaksvík,Syðradal, Húsar, Kunoy,Mikladal og so Trøllanes,um væl lá fyri. Lá ikki vælfyri, mátti farast upp á

land í Mikladali, og so tilgongu til Trøllanesar. Núber til at fara við bili tilSyðradals og síðani beintyvirum til Klaksvíkar.

Men "Barsskor" er eittgamalt skip - meira enn70 ár. Og tað er hentmeira enn eina ferð, athann steðgar upp, uttan

at nøkur vanlukka tó erhend av tí.

Hetta hendi eisini hend-an dagin, Marius Olsenfór til gravar. Nógv fólkvóru við í ferðini, tí sovælMarius sum Bodil erukalsingar,og her búðu teyeisini. Hetta spældi vælav. Ternan tók "Barsskor"uppá sleip, og øll komutil Klaksvíkar í øllum góð-um.

Men hetta váttar enneinaferð, at kalsingarmugu fáa eitt betri sam-band við restina av landi-num. Hetta er ikki minstumráðandi, nú tað tykistsum at útoyggjapolitikk-urin virkar fyri Kals-oynna. Loysnin er fergu-legan á Syðradali, so"Ternan/Dúgvan" kunnuleggja at.Tað skilst sum atnakað av iva hevur veriðum hesa ætlan. Men her

eigur ikki at verða drálað.Tað verður enn einaferðundirstrikað av hesihending.

Vit lýsa hendinga viðmyndum frá KristianGlerfoss, sum var við

"Ternuni", eisini á veg tiljarðarferðina, og tað skalsigast, at tað varð boriðskjótt og væl at, so seink-anin gjørdist lítil.

Kalsingar máttu sleipast til jarðarferðTað er eingin ivi um, at ferðingarmøguleikarnir hjá kalsingumeru bøttir munandi seinnu árini. Hetta er ikki minst galdandihjá teimum norðantil á oynni, og so serliga fyri tey á Trøllanesi.

Tað verður gjørt fast.

Endiliga sleppa kalsingar í land! Formaðurin í FF tekur ímóti.Og so verður sleipað.

Tá komið verður inn ímóti kaiini, yvirtekur MOB(Mand over Bord) báturin á Ternuni.

Ein nýggj skipan við sporføri ger taðmøguligt at dokumentera alla framleiðslu-søguna hjá hvørjari einstakari fiska-vøru, frá veiði ella lívfiskastøð, gjøgn-um framleiðsluna og flutningin og heiltfram til handilsdiksin. Frá grunni atmunni.

Á ráðstevnuni um sporføri í Mentun-arhúsinum í Fuglafirði kom fram, athetta hugtak kemur at seta dám ágongdina innan fiskivinnuna og alingkomandi árini.

Stóru matvøru-skandalurnar í kjøt-vinnuni hava gjørt sporføri uppafturmeira aktuelt.

Enskir mynduleikar vístu á saman-hang millum neytaøði og Jacob Creutz-feldt sjúkuna 20. mars 1996. Fáa dagarseinni varð útflutningur úr Englandi avneytakjøti bannaður.

31. mai 1999 var dioxinskandalanstaðfest í Belgien. 10. juni varð taðbannað at selja oksakjøt, flogfenað, eggog mjólk, sum vórðu framleidd í Belgiaeftir 14. januar 1999, um tú ikki kundidokumentera, at matvørurnar vóruskaðaleysar

HVAT ER SPORFØRI?Fyri føroyska fiskivinnu merkir spor-føri, at tað ber til at spara stórar upp-hæddir, um vørur skulu takast aftur úrhandilsdiskunum. T.d. um tað skulduverið vandamiklar bakteriur í matinumí einari levering. Skipanin ger, at taðbeinanvegin ber til at spora seg aftur tilfeilkelduna. Tað kann tí beinanveginstaðfestast,hvussu umfatandi skaðin er,og harvið verða møgulig tap minkaði.Fyri onnur virki merkir sporførið í ein-

ari slíkari støðu,at tey kunnu dokument-era, at teirra vørur ikki koma frá hesarileveringini, men eru í lagi.

KUNDIN VIL KEYPA SØGUNAFyri matvørur hevur sporføri serligantýdning, og handilsketur og brúkarinynskja áhaldandi meira kunnleika umvøruna, teir keypa.

Fyri brúkarin merkir hetta økturtryggleiki fyri, at maturin er framleidd-ur eftir galdandi krøvum um t.d. hag-reiðing og evni, sum verða sett til mat-in.

Sporføri kann gerast ein kappingar-fyrimunur fyri føroyska fiskivinnu. Ídag møtir føroysk fiskivinna harðarikapping á marknaðinum frá øðrumlondum, sum framleiða eins góðarfiskavørur sum vit. Føroyingar hava tó

tann fyrimun, at flestu síður av veiði ogframleiðslu verða longu skrásettar. Vitmangla bara at fáa samskipað hesa skrá-seting soleiðis, at hon kann virka sumeitt dokumenterað sporføri. Kundinynskir søguna við vøruni og vil gjaldafyri hana, so hví ikki selja honum søgu-na.

LÓGARKRØVVið tíðini kemur ES-lóggáva at krevja,atskip, virki og alibrúk kunnu dokument-era sítt sporføri. Í 2004 kemur ein part-ur av hesum í gildi og 1. januar 2005kemur fult krav um dokumenteraðsporføri í gildi.

Sporføri gevur tryggari mat

Síða 7Nr. 286 - 6. februar 2003

Til seinasta val varð An-drias valdur á ting, og taðer lætt at ímynda sær, attað at vera tingmaður, ikkiminst á bygd, og kom-munulækni má vera ringtat sameina.

Andrias valdi tískil atfáa sær farloyvi sum læknií eitt hálvt ár, og í hansarastað virkar Gunnar, sumer svenskari og kemur fráGøteborg.

Gunnar og kona hans-ara, Ditte, sum í løtuni erheima í Svøríki, búgva áBrúnni í gomlu Norðra-gøtu. Júst hesi húsini erufyrr umrødd her í blað-num. Hetta var í sambandvið meslingarnar í 1916,tá Anna Sofía á Kletti, eftirat hava vitjað beiggja sín íFunningsfirði, sum hevðifingið meslingar, fyrst varí karantenu á Brúnni, ogsíðani gjørdist sjúk ogdoyði uttan at síggjamann og børn aftur veg-na smittuvandan, sum øllskýggjaðu.

Væl dámdur lækniGunnar er ein fyrikom-andi og dámligur maður,og hetta er eisini tað um-mæli, hann fær í Gøtu avteimum, sum eru í viðtaluhjá honum.

Samstundis má sigast,athann er eitt sindur sjáld-samur. Hansara lækna-virki byrjaði sera tradi-tionelt.Hann gjørdist yvir-lækni á einum sjúkrahúsi35 ára gamal. Hann erskurðlækni, og hansarasergrein er krabbameinhjá konufólki.

Men tá hann hevði virk-að sum yvirlækni í 15 ár,og børnini vóru undan-sloppin, vildu hann ogkonan, sum er sjúkrasyst-ir, uppliva eitt sindur avverðini.

Hetta hevur so ført teykring stóran part avheiminum, har Gunnarhevur virkað sum lækni.Hann hevur verið íIndien og í fleiri londum íAfrika.Hann hevur virkaðsum skipslækni á einumstuttleikaferðamannaskipi,og so hevur hann eisini

verið í Grønlandi, harhann arbeiddi á sjúkra-húsinum í Godhavn íDiskovíkini. Hann var ein-asti lækni, so hann hevðivakt út í eitt frá tí, hannkom í land, til tann dagin,hann fór avstað aftur eitthálvt ár seinni. Men hon-um dámdi sera væl íGrønlandi.

Úr Afrika til GøtuGunnar hevur altíð havtáhuga fyri Føroyum, og táhann sá eina lýsing umvikarstarvið hjá Andreasi,og eftir at hava tosað viðhann, tóku hann og kon-an avgerð um, at hettaskuldi roynast. Teimumdámar sera væl í Føroy-um, har Gunnar heldur, atnáttúran er "underbar",hóast hann enn bert hev-ur sæð hana á vetri. Ogtey nýta - sum rímiligt er -høvið til at síggja seg um-kring í oyggjunum.

Afturat hesum eru teyvirkin í lokalsamfelag-num. Gunnar hevur hugtil sang og tónleik, og ervið á kórinum í lækna-døminum, sum umframtGøtu umfatar Lorvík.

Um heilsustøðuna íFøroyum heldur Gunnar,at sammett við onnursamanberilig støð er honnakað tann sama og ágóðari leið. Í Føroyumverður, eins og nógvaaðrastaðni, klagað umheilsuverkið. Men Gunn-ar heldur, at enntá sam-mett við eitt so framkom-ið land sum Svøríki, soeru vit heilt væl fyri.

Í Føroyum kunnu fólkaltíð koma í samband viðlækna. Sleppa tey ikkisama dag, so sleppa tey íhvussu er dagin eftir, umtað eru vanlig lækna-ørindini.Er talan um serligørindini, sum t.d. barna-kanning, gongur ikkilongri enn vika at sleppaframat. Og er tørvur á tí,tekur tað ikki so langa tíðat fáa aðra viðgerð, sumt.d. við innlegging ásjúkrahús.

Hetta ger, at vit havaeina skipan, har tað er

stutt millum borgaran ogheilsuverkið, og er hettasjálvsagt ein fyrimunur.

Mugu ikki gerasum í SvøríkiMen hetta er als ikki nøk-ur sjálvfylgja. Í Svøríkikann tað vera næstanógjørligt at koma í sam-band við kommunulæknayvirhøvur, tí telefonirnarnærum altíð eru upptik-nar. Og eydnast so atkoma ígjøgnum, kann taðtaka mánaðir yvirhøvur atfáa eina tíð til eina við-talu.

Tað er ikki tí, at tað erov lítið av ressursum av-settar til læknatænastuna.Í Føroyum kann lækninklára seg við einum skriv-ara. Men ein tilsvarandipraksis í Svøríki hevðikravt um 6-8 starvsfólk,har hvør skal gera sítt.Her eru so stór krøv tilskráseting og niðurskriv-ing av mannagongdum,athetta fer við størsta part-in av orkuni.Tann gongd-in,sum hevur verið í USA,at læknirnir mugu gard-era seg móti sakarmálum,er eisini komin til Svørík-is, og hetta krevur nógvaorku.

Hetta er eitt úrslit av, atí Svøríki gjørdu tey í 1969ein "reform", sum merkti,at øll í heilsutænastunigjørdust fastlønt tænastu-fólk. Hetta hevur merkteina avbera stóra øking íbyrokratiinum, sum vísthevur skapað nógv ar-beiðspláss. Men tey eru

ikki komin sjúklingunumtil góðar.

Eitt annað, sum er viðat gera heilsuverkið í Svø-ríki so dýrt, er, at tað er"demokratiserað" so nógv.Í Føroyum verður vanligaeingin innlagdur uttan so,at hetta er ávíst av kom-munulækna. Undantikiðer sjálvsagt vanlukkur o.l.Í Svøríki er tað valfrítt,um farið verður til kom-munulækna ella beinleið-is á sjúkrahús. Hetta ereisini við til at dýrka

heilsuverkið munandimeira enn neyðugt. Tísjúkrahúsini verða yvir-rend av fólki, sum einsvæl kundu farið til einkommunulækna, og við-gerðin á einum sjúkra-húsi er nú einaferð nógvdýrari enn hjá kommunu-læknanum. Hendan skip-an er eisini spill av orku.Ein kommunulækni hev-ur altíð førleika at metaum, hvør víðari viðgerð,um hon er neyðug, ertann rætta. Men á einumsjúkrahúsi eru læknirnirserfrøðingar á hvør sín-um øki.Tí kunnu sjúkling-arnir koma at renna "fráPeri til Pól", inntil teirkoma til tann rætta.

Eiga at verða nøgdvið okkara skipanSo niðurstøðan er greitttann,at hóast tað altíð eruviðurskifti, sum tað kannbøtast um, so eiga vitgrundleggjandi at veranøgd við okkara skipan.Og vit hava so einki atlæra av t.d. Svøríki. Taðkann vera gott at havafólk, sum vita, hvussu vitskulu gera, men tað ereins umráðandi at havafólk, sum vita, hvussu vitikki skulu gera!

Viðvíkjandi spurningi-num um smá sjúkrahúsmótsett teimum stóru,sigur Gunnar, at tað erusjálvsagt dømi um, at taðer betri við størri ennsmærri eindum, sum t.d.tá talan er um at fáa mest

møguliga nyttu burtur úrdýrum tólum. Men hannheldur tó ikki, at smáareindir í aðrar mátar virkaverri enn tær stóru.

Royking er av tí illaVit tosaðu eisini um taðevnið, sum hevur veriðumrøtt her í blaðnumfleiri ferðir, nevniligahvørja ávirkan livi- og ar-beiðsumstøður hjá fiski-monnum hava á teirraheilsu.Her leggur Gunnardent á, at tað, sum hannmetir at vera ein tannstórsta hóttanin mótiheilsuni hjá fólki, eisinifiskimonnum, er royking.Tí hevur hann eisini ásettein roykipolitikk á hans-ara arbeiðsplássi. Her ernevniliga bannað atroykja.Hann heldur nevni-liga, at tey, sum arbeiða íheilsuverkinum, eiga atvera góð fyridømi fyrionnur.

Vit vilja fegin berahendan boðskapin víðari!Tað verður nógv tosaðum, hvussu trupult tað erat fáa læknar, ikki minstkommunulæknar, at virkaí Føroyum. Tí eigur einlækni sum Gunnar, sumhevur fingið alsk til okk-ara land, at vera serligavælkomin.

óó..

Læknin á Brúnni:

Royking er bert av tí illa!

Gunnar Bjørkman, virkandi kommunulækni íGøtu læknadømi. Um fólk fylgdu hansara ráðumviðvíkjandi royking, fekk hann nógv minni at gera.Men tað hevði hann bert fegnast um.

Hetta er læknamiðstøðin í Gøtudali. Tað er júst hendan skipanin, sum ergrundarlagið undir okkara heilsurøkt. Higar venda borgarar sær, tá teir haldaseg hava brúk fyri tí. Her hitta teir ein lækna, teir kenna, og sum best dugir atmeta um tørvin fyri viðgerð.

Her er eisini onnur tænasta sum blóðtøkuroyndir, heilsusystir og jarðamóðir.Gunnar heldur, at hesa skipan eiga vit at halda fast um; tað siga nevniligaroyndirnar í Svøríki.

FF-blaðið var nú um dagarnar inni ágólvinum hjá virkandi kommunulækna-num í Gøtu læknadømi, Gunnar Bjørk-man. Gunnar er avloysari hjá AndreasPetersen, sum annars er setti kom-munulæknin.

Síða 8 Nr. 286 - 6. februar 2003

Í blaðnum tann 19. desember høvdu viteina frásøgn um mannagongdina at fáagrunnar av øllum møguligum slag áfíggjarlógina.

Hetta málið gjørdist aktuelt í sambandvið ALS, har løgmaður hevði giviðlandsstýrismanni harraboð um í skundiat fáa gjørt eina lóggávu, sum prinsip-pielt gjørdi ALS til ein landsstovn.

Grundgevingin var tann, at lands-grannskoðarin hótti við "báli og brandi",um hetta ikki varð gjørt fyri at lúka áset-ingarnar í stýrisskipanarlógini.

Vit lýstu eisini mannagongdina í hes-um máli. Ein fíggjarfrøðingur í fíggjar-málaráðnum hevur gjørt eina frágreið-ing, sum hevur verið løgd út sum enda-ligt og indiskutabult prógv fyri, at ALSog aðrir grunnar, sum t.d. Forskots-grunnur Fiskiflotans, veruliga var lands-ogn, og tí mátti lóggevast út frá hesum.

Grundað á hesa frágreiðing sveiggjarlandsgrannskoðarin koyrilin yvir løg-manni, sum skelvandi, í hvussu er ífyrsta umfari, av ræðslu gevur seg undirhesi harraboð.

Grundarlagið hjá landsgrann-skoðaranum meira enn ivasamtMen ein nærri kanning vísir, at tað er av-gjørt eingin orsøk til at taka umrøddufrágreiðing fyri fult. Tað avgjørt bestaprógvið er tann grundgeving, sum verð-ur nýtt viðvíkjandi Realinum, sum eisinisambært umrøddu frágreiðing er einlandsogn.

Tá Realurin vísti á, at tá hesin stovnur-in var undir danskari lóggávu, var einkikrav um, at Realurin skuldi vera á don-sku fíggjarlógini, og tað var hann heldurikki. Og reglurnar í føroysku stýris-skipanarlógini, sum víst verður til, erutær somu sum í donsku grundlógini.

Til hetta verður sagt í frágreiðingini:At Realurin í Danmark ikki varð

tikin við í finanslóg ella statsrokn-skapin hevur ongan týdning fyri við-gerðina her. At danskir myndugleikarforbróta seg móti ásetingum í grund-lógini um finanslóg og statsroknskapkann ikki rættvísgera, at landsstýriðforbrýtur seg ímóti ásetingum í stýris-skipanarlógini um somu viðurskifti.

Tað er ikki smávegis sjálvsálit hjá ein-um hissini føroyskum embætismanni,sum enntá ikki er løgfrøðingur, at hannskal leggja allar danskar myndugleikar

undir at hava forbrotið seg móti egnarigrundlóg í hálva øld, tí teir ikki havafylgt hansara "serfrøði"!

Vinnumálið hevurbeinini á jørðiniAfturat hesum kemur, at hetta mál erviðgjørt í Vinnumálaráðnum av einumveruligum løgfrøðingi. Hann heldurikki, at í hesi frágreiðing er talan umnøktandi grundarlag fyri avgerð hjátingi og landsstýri.

Vinnumálastýrið hevur eisini gjørt taðeinasta rætta, og tað er at kanna og við-gera hetta mál til lítar. Setast skal ein ar-beiðsbólkur at endurskoða ALS. Hesinbólkur skal eisini viðgera og kanna jústhendan spurning og skal lata álit frá særum hetta mál til ólavsøku.

Ymsir leistir til loysnav sama máliHarvið skuldi friður verið um hendanspurning inntil víðari, og almennu ráð-ini kundu farið í holt við at loysa dags-ins trupulleikar, har tað man vera iva-leyst at tríva í.

Men í seinastu viku varð nevndin íForskotsgrunninum boðsend at komaút í Fiskimálaráðið. Nú vísir tað seg, athini ráðini undir landsstýrinum nú ar-beiða í óðum verki at gera eitt lógar-verk, sum í hesi tingsetu kann tilfriðs-stilla landsgrannskoðaran. Og - fyri atkunna verða lagt fram - skal tað veraliðugt um ein mánað.

Tískil verður í hesum pinkusamfelag-num arbeitt við minst tveimum leistumog tveimum tíðarásetingum fyri atgreiða sama mál. Í staðin fyri at greiðahetta undir einum, situr nú hvørt ráð ísínum lagi fyri at finna útav eini loysn áhesum meira ella minni uppfunnatrupulleika.Og so mugu onnur átrokandimál koma í aðru røð.

Hvør er heimildin hjálandsgrannskoðaranum?Men á fundinum í Fiskimálaráðnumvarð spurningurin reistur um heimild-ina hjá landsgrannskoðarastovninum,sum eisini umfatar fýra løgtingsmenn, atvirka sum ovasti myndugleiki í útlegg-ing av stýrisskipanini. Eingin av em-bætismonnunum, sum vóru til staðar,kundu geva nakað sum helst svar uppáhendan spurning.

Vit hava roynt at hugt eftir í lógar-verkinum fyri grannskoðan av lands-roknskapinum, og her er ikki nevnt eittorð, sum beinleiðis kann geva eina slíkaheimild.

Vit hava hugt eftir viðmerkingum tilverandi lóg, sum er frá 1999. Her eruvíst nakrar almennar viðmerkingar umnýggju stýrisskipanarlógina. Men ítøki-ligar viðmerkingar til sjálva lógina eru

ongar, sum geva ábending um hendanmyndugleika, sum landsgrannskoðarunútinnir, og sum fær sjálvt løgmann atskelva í brókunum, so hann hvørki veitút ella inn.

Vit endurgeva brot úr uppskotinum,sum "i en nøddeskal" skuldi lýst upp-gávurnar hjá landsgrannskoðaranum.Altútyvir hetta er ivasamt, og tað serstak-liga á hesum grundarlagnum.

Hvørja heimild hevur landsgrannskoðarinat vera stýrisskipanarløgregla?

Nýskapandi við hesum uppskoti í mun til galdandi reglur er, at:

· reglurnar viðvíkjandi grannskoðan av landsroknskapinum ogroknskapum hjá landsstovnum, verða tillagaðar Ll. nr. 33 frá 23. mars1994 um landsins almenna roknskaparhald v.m. og Ll. nr. 103 frá 26.juli 1994 um stýrisskipan Føroya

· "vanlig" fyrisitingargrannskoðan verður áløgd roknskapargrannskoðanini

· landsstýrismaðurin skal lata løgtingsgrannskoðarunum og Landsgrannskoðanini eina frágreiðing um frávik millum játtanar- og roknskapartøl innan 6 mánaðir eftir fíggjarárslok

· Formanskapur løgtingsins fær ábyrgdina av at stíla fyri roknskapargrannskoðanini, og tilnevnir formanskapurin ein óheftan Landsgrannskoðara .

· Grannskoðanardeild landskassans (interna grannskoðanin) verður formliga tikin av.

· ein og hvør kann krevja at fáa høvi at kunna seg um ávísar frágreiðingar frá grannskoðanini til løgtingsgrannskoðararnar

· løgtingsgrannskoðararnir og Landsgrannskoðanin kunnu krevja at fáa til kanningar roknskapir hjá ymiskum stovnum, feløgum o.ø. sum fáa stuðul v.m. frá landinum

· ein lógarfest svarfreist er ásett fyri skriv og viðmerkingar frá grannskoðanini

· ein lógarfest tíðarfreist er ásett fyri, nær roknskapargrannskoðanin skal lata løgtingsgrannskoðarunum frágreiðingar um grannskoðanina

· ein lógarfest tíðarfreist er ásett fyri, nær løgtingsgrannskoðararnir skulu leggja roknskapir fyri løgtingið til samtyktar.

Samandráttur av nýskipanumí lógaruppskotinum

Eftirlitsuppgávurnar sambært §§ 4, stk. 3 og 7, stk. 2 fevnaum at ansa eftir:

· at roknskapurin er rættur, t.v.s. at allar inntøkur og útreiðslur eru settar í roknskapin, og at bæði inntøkur og útreiðslur eru hóskandi skjalprógvaðar. Her verður ansað eftir, um skjøl eru góðkend,konterað og bókað í tráð við galdandi bókhalds- og roknskaparreglur.

· at tær avgerðir, sum roknskapurin fevnir um, eru samsvarandi veittum játtanum, galdandi lógum og fyriskipanum, verandi avtalum og vanligum siði.

· at tað er hóskandi atborið fíggjarliga í sambandi við umsiting av ognum og viðvíkjandi rakstri av teimum stovnum og tí virksemi,roknskapurin fevnir um.

Eftirlitsuppgávan samb. lógini.

Vit hava her endurgivið avgerandi partar av viðmerkingunum til galdandi lógum landsgrannskoðan.Her kann illa finnast nøkur heimild fyri at landsgrann-skoðarin er eftirlitsmyndugleiki fyri, um stýrisskipanin verður hildin.

Tann 15. februar verðurElsa Jacobsen íNorðragøtu 75 ár.Tá honfylti 70 ár, høvdu einastóra frásøgn um Elsu, tíverður hetta meira atkalla ein stutt heilsan.

Elsa er dóttir EliesarJacobsen, í Tjørnustovu, íNorðragøtu og Sunnuvuf. Heinesen, sum varættað úr Súnastovu, eisinií Norðragøtu.

Tey vóru ikki færri enn13 systkin, har Elsa sohevur verið í eldra enda-num. Enn eru tey 11 álívi,Absalon og Maria erudeyð.

Elsa gjørdist í fyrstaumfari sjúkrasystir ogsíðani jarðamóðir. Í 1960fór hon til Etiopien sumtrúboðari. Har virkaðihon í 30, og gjørdist hettahennara lívsstarv.

Hennara virksemi harniðri hevur knýtt Føroyar,og serliga Gøtu, nógvsaman við Etiopien. Hettatilknýti gjørdist heiltserligt av eini serligari or-søk.

Tá Elsa fór til Etiopien,var hon einsamøll ogkundi tískil vera heilt frí ísínum arbeiði. Men longuárið eftir, at hon varkomin, møtti ein pápiupp á klinikkini viðtveimum nýføddum tví-buradreingjum. Ørindinivóru, um Elsa kundi takateir til sín. Mamman vardeyð undir føðingini, sodreingirnir høvdu øll"odds" ímóti sær. Lutvístvar tað óeydna viðtvíburum; afturat hesumkom, at teir vóru júorsøkin til, at mammanvar deyð, og tískil áttuteir heldur onga mammu,sum kundi taka sær avteimum.

Hetta var als ikki við íætlanunum hjá Elsu. Menhavandi í huga alternativ-ið, endaði tað við, at Elsagjørdist mamma teirra.Tískil hava fleiri ættarliðav gøtubørnum, og eisiniøðrum, fylgt við, hvussutað hevur gingist viðJákupi og Jóhannesi, sumdreingirnir komu at eita.

Seinastu árini hevur taðverið møguligt at fylgjateimum persónliga. Teirhava nevniliga búð í Gøtusaman við konum sínum.Her hava tey øll arbeitt áflakavirkinum, so teykunnu vinna sær peningfyri at kunna skapa særeina betri tilveru heima íEtiopien. Sagt verðureisini um tey, at tey erubæði røsk og hugalig.

Elsa er rættiliga komintil rættis í sín leikluti summamma. Hon hjúklar umsínar dreingir og teirrakonur, og tað er ein fragdat síggja hennara umsorg-an. Og hesa umsorgan erøll familjan um.

Samstundis sum Etiopiaá hendan hátt er sett álandkortið í Føroyum, soeru Føroyar eisini settar álandkortið í Etiopia. Herhevur Elsa,saman við øðr-um trúboðarum,gjøgnum30 ár veitt sovæl andligasum tímiliga hjálp, hartørvurin hevur veriðómetaliga stórur.

Elsa hevur eisini íEtiopia upplivað ein partav heimssøguni. Honhevur virkað undir gamlakeisaranum Halei Selassie,og hevur upplivað komm-unistiska valdsyvirtøku aveinum landi, har honeisini hevur sæð, hvørjarræðuleikar ein slíkstýrisskipan kundi føravið sær - og so hevur Elsaeisini upplivað fallið hjásomu kommunismu.Hetta sama hava Jákup ogJóhannes og teirra eisiniupplivað.

Sigast kann um Elsu ogøll hennara systkin, at teyeru sjáldsama ættarkær.Tað er nærum óhugsandiat koma norður til Gøtuuttan at fara inn á gólvið.Her følir ein seg afturfyrirættiliga sum heima. Taðgongur ikki long løta,áðrenn drekkamunnuriner á borðinum. Somu

royndir havi eg havt, tá eghavi vitjað systkini aðrastaðni í landinum. Ikkiminst er hetta komið vælvið, tá ein hevur verið"strandaður" í Vágum atkunna havt systrina,Petru, á Vatnsoyrum atfara til.

Annars kann sigast, atElsa var longu við atskriva søgu, tá hon varðdoypt sum barn. Hon ogOddfríður Gregrsen vórunevniliga tey fyrstu, sumvórðu doypt eftir

føroyskum rituali, ogvórðu tey doypt í samavatni. Hetta merkir, atOddfríður eisini júst erblivin 75 ár, og skal eisiniverða ynskt honumtillukku. Tey bæði havahvør í sínum lagi veriðvirðilig umboð fyri Gøtu.

Higani skal verða ynsktElsu hjartaliga tillukkuvið teimum 75 árunum.Elsa er ein serstøkpersónligheit. Hon hevuravgjørdan hugburð umandalig/etisk viðurskifti,

og hon heldur seg ikkiaftur at føra sínisjónarmið fram, har honfær møguleika til tess.

Føðingardagurin verð-ur hildin við opnum húsií Missiónshúsinum viðLandavegin frá kl. 18, harvit uttan iva verða mong,sum vilja ynskja Elsu, ogikki at gloyma dreingju-num hjá henni, tillukku.

Óli í Tjørnustovu

Síða 9Nr. 286 - 6. februar 2003

NylonSkeiðhúkarPilkarSnellustropparSvøvlarLoddKryvjingarknívarRognaknívarRognaposar

AðalfundurÁrsaðalfundur Starvsmannafelagsins verður

leygardagin 22. februar 2003 kl. 13.00 í Havnar Klubba.

Skrá:1. Frásøgn formansins frá

a) farna ári og b) virki felagsins framyvir.

2. Framløga av grannskoðaðum roknskapum til góðkenningar.3. Lógarbroytingar4. Møgulig uppskot frá limum og nevnd.5. Ásetan av limagjøldum.6. Val av nevndarlimum og tveimum tiltakslimum.7. Val av roknskapargrannskoðara og tiltakslimi.8. Ymiskt.

Limir,sum vilja hava uppskot til umrøðu á aðalfundinum og møgulig lógarupp-skot, mugu senda nevndini hesi í seinasta lagi lleeyyggaarrddaaggiinn 1155.. ffeebbrruuaarr 22000033.

STARVSMANNAFELAGIÐ

AðalfundurÁrsaðalfundur í Eftirlønargrunni Starvsmannafelagsins

verður beint eftir aðalfundin Starvsmannafelagsinsí Havnar Klubba 22. februar 2003.

Skrá:• Frásøgn um virki grunnsins í farna roknskaparári.• Framløga av grannskoðaðum ársrokniskapi til góðkenningar.• Val av nevndarlimum.• Ymiskt.

Limir sum vilja hava uppskot til umrøðu á aðalfundinum og møgulig lógarupp-skot, mugu senda nevndini hesi í seinastalagi lleeyyggaarrddaaggiinn 1155.. ffeebbrruuaarr 22000033..

NEVNDIN

Elsa Jacobsen 75 ár

Og her síggja vit eina erna Elsu - meira enn 40 ár seinni - heima við hús íGøtu saman við sínum dreingjum.Tað er framvegis ringt at síggja, hvør erhvør, men rekkifylgjan er tann sama sum á hini myndini.

Her síggja vit eina erna Elsu í Etiopia fyri gott 40árum síðani við sínum dreingjum. Tað er ikki lættat síggja, hvør ið er hvør, men tað er Jákup, sum ervinstrumegin.

Tað má sigast um teir hjáPoul Hansen, at teir erunakrir knassar.Teir hava íártíggir verið í fremsturøð at útvega okkumnýggj fiskiskip og atroyna nýggjar leiðir.

Vit hava júst havt einafrásøgn um línubátatíð-ina.Sum kunnugt var "Vest-urhavið Blíða" fyrsta línu-skipið, og tað kom til Før-oyar við árslok í 1956.Men teir hjá Poul Hansenvóru næstir við ikki færrienn tveimum línubátum í1957, og vóru teir "Brest-ir" við Júst í Túni sumskipara, og "Beinir" viðEiler Jacobsen sum skip-ara. Sovæl skip sum skip-arar mugu í dag roknastsum ein partur av okkarafiskivinnusøgu.

Og teir vóru teir fyrstu,

sum løgdu um til kraft-blokk við "Brestir" í 1962,og slóðaðu harvið fyrihesi vinnu, sum hevurgivið okkara samfelagi sonógv.

Teir hjá Poul Hansenvóru eisini millum teirfyrstu, sum fóru at fiskaísfisk undir Føroyum viðtrolara uppá at landa íFøroyum. Hetta var við"Mýlingi", sum siglir enn.Poul Hansen er farin, ogtað sama eru flestu synirhansara. Men Aksel er"still going strong". Hanner 79 ára gamal og hevurjúst tikið stig til at endur-nýggja trolaraflotan hjáteimum.Hetta er gjørt viðteimum nýggju gomlutrolarunum "Kallsevni" og"Grímur Kamban", sumkomu á Havnina í síðstu

viku úr Íslandi, har teireru keyptir. Hóast skipiniikki eru nýggj er greitt tal-an um betri skip, og har-við um betri umstøðurhjá fiskimonnum.Vit viljaynskja tillukku við teim-um.

Bert nøvnini vekja gom-ul minni hjá "okkumgomlu" í bransjuni. "Kals-evni" er tann fjórði í røð-ini. Tann fyrsti var einsíðutrolari, har Andris íHvannasundi var skipari.Hesin trolarin varð um-leið í 1960 avloystur av"Brandi Sigmundarsyni",sum Andrias eisini førdi.Tann næsti "Kallsevni" varein línubátur, sum varðumbygdur til kraftblokkeins og nógvir línubátartá. Hann sakk við Mjóva-nes seinast í 60-unum á

veg til Fuglafjarðar atlanda.Tann triði Kallsevnivar "Ingo",sum varð keypt-ur frá svenska heims-meistaranum í nevaleikiIngemar Johannson.Hannriggaði ongantíð nakaðserliga væl og varð rætti-liga skjótt seldur av landi-num aftur. Og nú hava vitaftur ein Kallsevni, sumkann føra arvin víðari.

"Grímur Kamban" vareitt av fyrstu línuskip-unum, og kom hann tilFøroyar í 1959, sum triðjalínuskipið hjá reiðarí-num. Skipari var WolfangAndreassen. Í 1964 fórein 20 ára gamal gøtu-drongur við "Grími Kamb-an", og kallaðist hann ÓliJacobsen, sum tískil eisinihevur verið í reiðarínumhjá Akseli. Wolfang for-taldi eisini um tann heið-ur at fáa ein slíkan línubátat føra. Minnist hann siga,at tað var sum "at veranæstur kongi".

Seinni gjørdist Brynjálv-ur Petersen skipari. Oghann var eisini skipari, tá"Grímur Kamban" fór ákraftblokk í 1966.

Sigast má, at tann fyrri"Grímur Kamban" fekkein ódámligan enda.Hannvarð seldur til Danmark-ar, tá danir fóru at upp-

byggja sín kraftblokka-flota. Nakað seinni varðhann tikin av amerikan-sku myndugleikunum sumnarkosmuglaraskip. Síðantá er einki frætt frá hesumskipi.

Men nú kunnu vit fegn-ast um at hava fingið hesi

bæði stásiligu skipini íflotan. Hetta er eitt prógvum, at fiskiskapur ber tilundir Føroyum, og atmenn hava mót uppá atseta seta seg fyri tannvága, sum tað altíð vilvera at fáa nýggj skip.

Síða 10 Nr. 286 - 6. februar 2003

Grímur Kamban og Kalsevni aftur í flotan

Meðan javnaldrarnir hjá tí 79 ára gamla AkselHansen njóta sína pensjonistatilveru keypir Akselnýggj skip og er hervið við til at menna føroyskafiskivinnuna eins og hann hevur gjørt alt sítt lív.Aksel var seinast í 1960 eisini formaður í FøroyaReiðarafelagi. Hann dugdi væl at siga "nei" tá!Men sum frá er liðið hevur hildnast væl bæði hjáreiðarum og fiskimonnum, og hetta kunnu báðirpartar bert fegnast um.

Nýggi "Kallsevni".Nýggi "Grímur Kamban".

Her er "Kallsevni" avmyndaður frá "Grími Kamban".Veðrið var meira at kallavánaligt, men skipini bóru seg væl.

Anna er fødd 5.novemberí 1920 og er tískil 82 áragomul. Men sera skilagóðer hon, og tey eru ikkimong, sum hava roynt sonógv at tí gamla bygda-lívinum í tann mun sumhon. FF-blaðið heldur taðvera sera týdningarmikiðat fáa fest lívsroyndir hjáfólki sum Onnu á blað, sohesar kunnu varðveitastfyri eftirtíðina.

Foreldrini hjá Onnuvóru Katrina Simonsenog Óli Reinert, sum bæðivóru ættað úr Norðradali,men tey búðu í Tróndar-gøtu í Havn.

Tey vóru 6 systkin,Hanna, Hans, Nele, Oleva,Símin, og so var ein gentainn ímillum, sum doyðiheilt lítil. Afturat teimumkemur so hálvsysturinJona.

Mamman doyði, tá yng-sta barnið bert var 2 mán-aðir gamalt. Sagt var, athon hevði fingið lungna-bruna, sum ikki var óvan-ligt hjá barnakonum, umtær komu í kulda stutt eft-ir føðingina. Hetta varáðrenn penisillinið varuppfunnið,so sjálvt lungna-bruni kundi vera deyðiligsjúka. Katrina kom ásjúkrahúsið, men komikki livandi heim aftur.Hon doyði tó so knapp-liga, at Anna heldur, athon má hava fingið blóð-tøpp ella líknandi. Hettahendi í 1924, tá Anna var

4 ára gomul.Sjálvt um Anna var so

ung, tá hon fór úr Havn-ini, hevur hon kortinionkur minni frá síni tíðsum havnargenta. Oghetta var frá jólunum, táhon var trý ára gomul.Táskipaði jarðarmóðurinHansina, kona Tummas íFjósi, fyri jólahaldi fyribørnum, sum hon mettiikki at vera so væl fyri.Hetta minnist Anna sumeina ógloymandi hend-ing.

Leidd til Norðradals Tað var sjálvsagt ikki lætthjá einum einsamallumpápa at sita eftir við ein-um so stórum barna-flokki. So ráðini vóru,sum var tað vanliga tá ítíðini, at børnini fóru tilskyldfólk at vera. Øllbørnini uttan tveir avdreingjunum fóru tilonnur at vaksa upp. Sotað varð avrátt, at Olevaog Anna skuldu fara tilNorðradals at vera. Á jól-um fóru tískil pápin sam-an við Dia gubba,AndreasSamuelsen, bakara, íHorni, til Norðradals viðbáðum systrunum. Teirleiddu Onnu millum sín,meðan Oleva varð borin íleypi.

Hetta var sjálvsagt einstór broyting at fara úrHavnini til Norðradals, ogAnna minnist, at hongræt, tá hon sá Stiðjafjall,

tí tað sá so ógvusligt út.Oleva fór til ommuna ogabban á Fløtum at vera.Anna fór í fyrsta umfari tilSímun mammubeiggjanog konu hansara Dor-theu, sum var úr Kolla-firði. Tey áttu framman-undan sjey børn.

Dorthea skuldi fara tilKollafjarðar at vitja váriðeftir, at Anna var komin.Hon hevði tríggjar døturvið. Tískil vóru fleiribørn, sum pápin skuldiansa, eftir í húsinum.

Dorthea man hava hild-ið hetta at verið ríkiligtfyri pápan, so hon spurdiÓla Reinert, sum varsystkinabarn pápa Onnu,og konu hansara Josefinu,um Anna kundi vera har,til hon kom aftur. Og tað

var leyst og liðugt. Harbúði eisini pápi Óla ogfastir Óla, Lotta, sum van-liga varð kallað gumma.

Óli skrivaði sálmarog kærleikssøgurTað skal sigast, at ÓliReinert var ein merkis-verdur persónur. Hannhevði sannar skaldagávur.Hann yrkti ein hóp avsálmum, sum tað eisinisæst í Songbók GudsFólks. Hann gav á ellisár-um sínar sálmar út,og teirvóru ikki færri í tali enn175. Men hann skrivaðieisini søgur. Anna plagdiat skriva niður fyri hann,og hon sigur, at talan varum tær vakrastu og mestspennandi kærleikssøgur.Hesar vórðu tó ikki útgiv-nar, og Anna veit ikki umnakað handrit framvegiser til.

Óli hevði so so ótrúlig-an áhuga fyri seyði, oghann skrivaði nógv niður,eisini ættartalvur hjáseyðinum.Hanus úr Leyn-um kom ofta at vitja. Tákundu teir sita ein heilandag og tosa um seyð.Anna var verandi hjá Ólaog Josefinu, sum tískilgjørdust hennara fostur-foreldur. Tey bæði fingusjey børn. Anna var tannelsta, sum tað áttanda, sohon byrjaði ung sumstórasystir og dadda.Norðradalur var ein lítilbygd. Tað vóru trý húsheima í Garði, og afturathesum vóru trý hús uttanfyri Gjónna. Tískil vóruseks hús í bygdini.Bónda-

garðarnir vóru tveirNiðristovu og Uppistovu-garður.

Men her lá væl fyri athava jarðabrúk. Havnar-maðurin Viggo Lützen bú-settist í Norðradali viðsíni norsku konu og legðistórt gerði inn.Tað var ikki nógvur út-róður í Annusa tíð, menframmanundan var nógvróð út. Teir plagdu tá atavreiða vesturi í Vágum.Men Norðradalur varóhøgligt útróðrarpláss.Drátturin var sera brattur,so bert tað at fáa bát tilhøldar var eitt stórar-beiði.

Tað hevði verið handil íNorðradali, men hann varikki har, tað Anna minnist.

Baptistur uppisitarihjá próstiTað var tað serliga viðgarðinum hjá Óla Reinert,at hann var próstagarður,og Óli festi ikki fyrr ennaftaná gráubók í 1936,sum kom við uppskotumum umskipan av jarðar-viðurskiftum á hesumøkinum. Tískil var Óliuppisitari hjá prósti tatíðina Anna minnist íNorðradali. Her skuldigjaldast munandi hægrileiga enn hjá kongsbónd-um. Samb. Dánjal Bærent-sen var leigan fyri prósta-garðin kr. 600 móti kr.150 fyri tilsvarandi kongs-garðar.

Hetta var ikki smávegis.600 kr. var jú ein árslønhjá einum fiskimanni. Einseyður kostaði fyrst íøldini 6 krónur, so tað varein heil gonga, sum fórbert til leigu.

Annars minnist Anna, atÓli einaferð árliga hevðiørindi til próstin og varhetta uppundir jól. Helsthava ørindini verið at av-rokna. Men heimafturhevði Óli altíð jólapakkafrá prósti.

Hin garðurin í Norðra-dali var eftir somu skipanogn hjá fútanum.

At fara til handils- 3 tímar hvønn veginAt fáa vøru og at sleppaav við framleiðsluna varikki bert sum at siga tað.Ein máti var at leiga bát

úr Havnini við vørumsuður um Kirkjubønes.Hetta lat seg bert gera íbestu líkindum. Og taðvar eitt grúiligt knoss atfáa mjølsekkirnar upp ábakkan og til hús. Taðmest vanliga var at fara tilHavnar við rossi. Fariðvarð við ull, og komiðvarð aftur við vøru. Taðvar einki við at ríða. Ging-ið var saman við ross-unum.

Túrurin til Havnar tóktríggjar tímar hvønn veg-in. Viðhvørt var neyðugtat fara um NorðraraSkarð, tá tók tað longritíð. Ein Havnartúrur tóktískil ein heilan dag. Umveturin var fari í myrkriog komið aftur í myrkri.

Meginparturin av sam-bandinum við umheimingekk um Sund, men nak-að høvdu tey eisini atgera við Kaldbaksbotn.Tey bestiltu vørur fráNap. Nolsøe, keypmanni íKaldbak. Hesar vóru førd-ar inn í Kaldbaksbotn.Men her var øgiliga brattog tungt at fáa vøruna tilhøldar.

Parkeraðu rossið í"Syðradali" áDalavegnum

Tá tey komu til Havnarúr Norðadali við rossi-num, var "Syðradalur"teirra fasta støð. Hettavar ovasta hús á Dalaveg-num tá. Her búðu Annaog Hanus Christiansen.Tey høvdu verið uppisit-arar í Syðradali hjá Rhodepresti, men vórðu upp-søgd av honum.Tey fluttitil Havnar, og hús teirravarð kallað "Syðradalur".

Fremsta endamálið viðat støðga á í "Syðradali"var at skifta skógvar. Taðbar jú ikki til at fara omaní býin í somu skóm, sumtey høvdu gingið í allanvegin av Norðadali.

Anna tekur til, hvussuvæl móttikin tey vórðu í"Syðradali". Ikki bæði avteimum gomlu, men eis-ini av soninum Harald,sum var ein framúr urta-garðsmaður.

Fyrstu tíðina fór Annaofta einsamøll til Havnar,men so hvørt fostursystk-ini vuksu til komu tey eis-

Samrøða við Onnu á Váli

Tá Anna glaðaði fyri grindí Norðradali

Síða 11Nr. 286 - 6. februar 2003

FF-blaðið hevur verið inni á gólvinum hjáOnnu á Váli í Havn. Anna er uppvaksin íNorðradali og hon kennir sum fáur, hvussu

umstøðurnar hava verið á bygd, og hvussustríggið, men eisini innihaldsríkt, hetta hevurverið. M.a. hevur Anna glaðað fyri grind.

Anna á Váli.

Foreldrini hjá Onnu, Óli og Katrina.Framhald á næstu síðu

Síða 12 Nr. 286 - 6. februar 2003

ini við. Og tey fingu altíðeina góðan bita, rugbreyðvið viðskera, í "Syðradali".Og tað sama var, tá teyfóru avstað aftur um tíðvar til tess.

Onkur av rossunumhøvdu hug at ræðast bil-arnar í Havn, hóast teirvóru fáir tá.. Men sovórðu tey "parkerað" í"Syðradali", har tey finguhoyggj og vatn, og ansaðvarð væl eftir teimum.

Anna hevur alt gott atminnast teimum í "Syðra-dali" vegna teirra blíð-skap og hjartalag, og teyeiga eisini at vera einpartur av hesi søgu.

Frá glaðingtil fartelefonTað var telefon í einumhúsi. Og hendan varðbrúkt til eina serliga upp-gávu, sum betri enn nak-að annað dømi vísirmenningina í samskiftis-møguleikunum í Annusatíð. Tá grindaboð vóru,varð ringt til støðina íNorðradali. Tá var upp-gávan hjá teimum atglaða boðini víðari tilKolturs, har eingin tele-fon var komin. Glaðastkundi í trimum ymiskumstøðum niðri á bakka-num. Tað sást á staðnumhar glaðað var,hvar grind-in var. Glaðingin fór framvið at brenna gamalthoyggj.Tað kundi saktansvera eitt sindur vátt, tí tágjørdist meira av royki,ogboðini sóðust betri í Koltri.

So Anna hevur upplivaðallar samskiftishættir fráglaðing til hennara ommu-børn nú uttan iva havafartelefon, sum ger taðmøguligt hjá teimum atkoma í samband við allanheimin eftir sekundum.

JóliniAnna minnist ikki minstjólini, ið var ein rættilighøgtíð. Tað mest spenn-andi var, tá jólatræið varðpyntað. Jólatræið kom úrHavn.Og fosturpápin læs-ti seg inni í stovuni atpynta jólatræið. Hermáttu børnini ikki sleppaframat fyrr enn liðugt varat pynta. Onkuntíð royn-du børnini at lúra gjøg-num lyklarholið fyri atsíggja tað undur, sum varteimum í vænti. Men tápápin varnaðist tað, typtihann holið. Men tá so varliðugt at pynta jólaaftan,varð hurðin upplatin, ogtað var ein herligheit,sum kundi fáa hvørtbarnahjarta at hoppa avfrøi! Jólaaftan var etinræstur fiskur. Men jóladagfingu tey gás. Og hendandagin sluppu tey meiraenn annars at eta so nógv,sum tey orkaðu. So teynærmast ótu seg umrygg. Jólagávur fingu tey

eisini. Fyri ein stóran partslíkt sum tørvur var á,sum t.d. gummistúvlar,men leikur fingu tey eis-ini.

Og so kom jólapakki fráAndreu fastur í Danmark,og var hetta ikki minst atgleða seg til. Hon arbeid-di sum skræddari hjákendari skræddarafyri-tøku í Keypmannahavn.So hon koyrdi í pakkan somikið av avskurði av toyi,at hetta røkk langt sumtilfar til klæði, sum Jose-fina seymaði uppá tey øll.

Sungu til ítrivNorðradalur var ein seramentað bygd, sum taðskilst. Ítrivið um veturinvar at syngja. Tey sungufast tvey kvøld um viku-na. Eitt kvøld var taðandaligir sangir, og eittannað fosturlandssangir,tey sungu.

Annars minnist Annavæl, tá Albert pápabeigginkom við einum radio.Hetta var jú heilt fantast-iskt.Tey fóru heim har atlurta. Men abbin helt, atokkurt annað máttu teyhava at gera í Norðradali,enn "at musika allan dag-in".

Í skúlafjórðu hvørja vikuTað var eisini skúli íNorðradali og tey høvduferðalærara. Hesin varvanliga 3 vikur í Hoyvíkog Hvítanesi, og síðanieina viku í Norðradali.Tí-skil gingu tey bert í skúlafjórðu hvørja viku. Mensøgan sigur einki um, attey dugdu minni fyri tað.

Tann fyrsta læraransum Anna minnist, áðr-enn hon sjálv fór í skúla,var Karin Samuelsen.Hana høvdu vit umrøðuav í sambandi við minnis-orðini um Sigurd Daniel-sen av Hvítanesi. Hon varættað úr Kirkjubø, og erkend fyri eftirtíðina, sumtann Karin, sum HansAndreas Djurhuus yrktium. Tað segðist, at hannvar forliptur í henni, mentey vóru ov ósamd umandalig viðurskifti til atAnna helt, at tað kundirenna saman teirra mill-um. Anna minnist Karinsum óalmindiliga fitta.Seinni gjørdist Sanna Ol-sen av Borðuni lærari. Ínærum eitt ár gingu teyals ikki í skúla. Skúlastov-an var privat, og taðgjørdist ósemja um leigu-málið. Skúlastovan komso til Óla Reinert, ogseinni kom hon til gomlubóndahúsini niðri íStovu.

PosturAnnars kom postur tværferðir um vikuna.Tað varTummas Reinert, pápa-

beiggi Onnu, sum varpostmaður. Hann komsjálvandi til gongu oghann røkti eisini Syðra-dal, sum var nærmastagrannabygd. Kortini tóktað eini trý korter atganga hagar.

Dagligi dagurinhjá ungari gentuSum vanligt tá, fór Annaúr skúlanum 14 ára gomul.Men fyri tað var nógmikið at gera. Óli Reinert,fosturpápin, var jú bóndi,og garðurin var stórur,heilar 10 merkur. Teyhøvdu nógv ungneyt, ogeinar 5 mjólkikýr.Tað varsjálvsagt ikki bert sum atsiga tað at sleppa av viðalla hesa mjólk. Men sofingu tey sær sentrifugurat taka róman, sum sovarð seldur til Havnar.

Men tá Anna var 15 ár,fóru tey at reiða mjólkinatil Sunds, hagani hon fórv i ð

mjólkarbátinum til Havn-ar. Hetta varð gjørt 3 ferð-ir um vikuna. Hetta tókeisini sína tíð, nevniliga 2tímar hvønn vegin.

Tá Anna"basti" tarvinum!Ein av hesum túrum inn áSund skuldi gerast minni-ligur hjá Onnu. Tá var

Anna 15-16 ára gomul.Anna greiður sjálv soleið-is frá:

"Meðan eg og hesturinganga inn eftir Fløtunum

Familjan á Váli á yngri døgum.Aftanfyri eru børnini frá vinstru: Ólavur, Jóannes,Charlotta og Brita.Frammanfyri Anna og Líggjas.Tað er ein stuttlig søga um navnið Brita. Líggjasog Anna vóru/eru bæði sáttlig og stillfør fólk.Eingin skiljti, at tey góvu yngru dóttrini navniðBrita, tí hetta merkir jú nakað tað sama sumein "grussa". Men Anna segði, at Brita skuldinokk fara at mótprógva hesa útleggingina avBritunavninum.Anna fekk rætt!

Í 1997 góvu "tey á Váli"út eina fløgu.Hetta vórubørnini og eina sonar-dóttir hjá Líggjasi ogOnnu.

Í einum faldara, sumfylgir við fløguni, lýsatey foreldrini og teirrasamband við sang, og erhetta ein framúr vøkurlýsing.

Hóast FF-blaðið ikki ánakran hátt er eitt tón-leikarblað, kunnu vitkortini geva eina lýsingav, hvussu sangtradi-tiónir úr Norðradali ogí Svínoy eru sameindará hesi fløgu.

Vit hava longu í grein-ini greitt frá heiminum,sum Anna kom úr íNorðradali. Fosturpápin Óli Reinert (1887-1974)var ein framúr yrkjari. Men her varð eisini sungið!Teirra ítrív um veturin var, at tvey kvøld um vikunanýttu tey til at syngja saman.Annað kvøldið fostur-landssangir og hitt andaligar sangir.

Men í Svínoy varð ikki minni gjørt burtur úr atsyngja.Har fingu tey ein so framúr lærara, HjalmarHátún. Hann lærdi børnini at svimja, sum fyrr um-røtt her í blaðnum. Hann lærdi tey eisini at smíða,sjálvur var hann bátasmiðjur. Kona Hjalmar lærdikvinnurnar handarbeiði.Men so lærdi Hjalmar eis-ini børnini í Svínoy at syngja, og hann skipaði fyrisangkóri í Svínoy. Og her var Líggjas sjálvskrivaðurvið tí rødd, sum hann hevði.

Jukim Olsen, kendur svínoyingur í Havn, var nak-að væl yngri enn Líggjas. Hann greiðir frá, at táhann saman við teimum smærru børnini fyrstu

ferð hoyrdu kórið, stóð Líggjas fyri seg sjálvan. Ífyrstuni hugsaðu tey, at hann mundi vera koyrdurburtur úr, tí hann ikki dugdi at syngja! Men sokomu tey eftir, at orsøkin var tann, at hann var ein-asti bassur. Jukim sigur eisinir, at báðir abbarnirhjá Líggjasi vóru framúr sangarar. Eitt systkina-barn Líggjas, Jósup Jacobsen, sáli, var eisini einframúr sangari. Ein sonur hansara er Óli Jacobsen,á Grømma, sum er nevndarformaður fyri New Trib-es Mission.

Jukim sigur annars um Onnu, at tá hon kom tilHavnar og fór at syngja í Ebenezer, segði kórleiðar-in Jens Guttesen, at hann gjørdist forelskaður íhennara rødd.

So tað er ikki smávegis børnini hava at liva upptil, og tað gera tey so sanniliga eisini.

Framhald á síðu 17

Síða 13Nr. 286 - 6. februar 2003

Óli Samró, sum er for-maður í fiskidagaskipan-ini, hevur fingið eina av-bjóðing á altjóða støði.Hann skal vera við til atsammeta tær fiskiveiði-skipanir, sum tey ymiskulondini hava. Hetta merk-ir, at vit nú fáa eina al-menna sammeting avokkara fiskidagaskipanvið ta kvotaskipan, sumtey flestu londini annarsnýta.

Tað eru bert fáir dagarsíðani, at vir frættu í út-varpinum, at Føroyar ertað landið á norðaru hálv-kúlu,sum hevur mest løn-

andi úrslitið at vísa á ífiskiveiðini. Tað vísir einverkætlan, sum fleiri londeru saman um. 20 viður-kendir búskaparfrøðingareru við í ætlanini, og úr-slitini hava vakt ans víðahvar.

Einaferð enn eru Føroy-ar komnar á heimskortið.Hesaferð fyri tað góða, ogúrslitið kann gerast slóð-brótandi fyri føroyskafiskivinnu.

Tað eru fiskivinnulond-ini í ES, sum saman viðlondunum í norðuratlants-havi og baltalondunum,ið hava tikið seg samanum eina verkætlan at finnafelags mát fyri hugtøk-unum kapasitetur, veiði-trýst, burðardygg veiða,lønsemi og búskaparligburðardygd.

Ein av orsøkunum tilgóða føroyska úrtslitið erføroyska fiskidagaskipan-in, váttar Óli Samró, sumhevur verið við í ætlanini.

Tað er hesi ætlan, sumÓli nú skal arbeiða meiravið. Óli hevur verið við íeinum arbeiðsbólki avbúskaparfrøðingum frá

20 fiskiveiðilondum íEvropa, sum umboða um-leið 246.000 fiskimenn.Endamálið við hesumbólki hevur sum sagt ver-ið at fáa til vega hagtøl,sum kunnu sammetast frálandi til land. Og slík hag-tøl eru eisini neyðug fyriat kunnu sammeta tærymisku reguleringsskipan-inar, sum tey ymiskulondini hava.

Upprunin til hugskotiðat sammeta tær ymsufiskiveiðiskipaninar komuá einum fundi í FAO, mat-vørustovninum hjá ST,har ein serfrøðingur førdifram, at einasta nýtiligareguleringsskipan var einkvotaskipan. Serfrøðing-urin førdi eisini fram, atvíst høvdu summi londhavt fiskidagaskipan,men"ein slík skipan var einómøguligheit".

Óli var á fundinum oghevði sum rímiligt er einaheilt aðra fatan. Og hettaer endað við, at hann ísummar fer til Haag í Hol-landi, har hann skal havasum høvuðsuppgávu atvera við í eini verkætlan,

har endamálið er at savnasaman tilfar, sum skal nýt-ast til eina sammemtingav teimum ymisku skipan-unum. Roknað verðurvið, at tað verður neyðugtvið fullfíggjaðum tølumfyri eitt 10 ára tíðarskeið,og verður helst talan umtøl fyri tíðarskeiðið 1998-2008, sum fer at verðagrundarlagið fyri saman-beringini. Hetta er einuppgávu, sum í fyrsta um-fari fer at taka ein 2-3 ár.

Men Óli er so væl fyri,at viðvíkjandi Føroyumhevur hann longu góð tølat arbeiða við.Og her tek-ur hann serliga til tølinihjá p/f Beta og hjá FøroyaFiskimannafelag sumframúr grundarlag fyri ar-beiðinum.

Ein partur av útreiðslu-num av hesi verkætlanskal útvegast í Føroyum.Men tá hugsað verðurum, at her kunnu vit rekaítøkiligan og sjálvstøðug-an "uttanríkispolitikk",skuldi tað ikki verið nak-ar trupulleiki. Óli sigur, athann eisini ætlar, at hannskal hava ein fylgibólk íFøroyum, sum kannstuðla honum, og harhann kann leita sær ráð. Íhesum fylgibólki verðaOlaf Olsen, JákupSólstein og Óli Jacobsen.

Tað er ikki ivi um, atÓli er skikkaður til hettastarv.Tað er neyvan nakarannar, ið hevur granskaðso nógv í fíggjarstøðunihjá fiskiflotanum sumhann. Hetta hevur hann

ikki bert gjørt til eittskriviborðsarbeiði. Tað ernevniliga eisini gjørt viðbeinleiðis sambandi viðvinnuna. So hann skalnokk gerast ein góðurambassadørur fyri

okkum.Vit ynskja Óla góða

eydnu og vænta, at meiraverður at frætta seinni.

Óli Samró til Hollands:

Skal sammeta fiskiveiðiskipanirSjálv frágreiðingin, sum víst verður til, er meiraenn 200 síður, og tað ber illa til at fara í smálutir.Vit skullu bert nevna eitt dømi, har Føroyar ogÍsland verða sammett.

Hesar talvur vísa gongdina hjá ísfiskatrolarum ílondunum báðum. Tølini tosa fyri seg sjálvi, mentað er heilt greitt, at stórur munur er. Hetta verðurbest lýst við, at føroyska talvan gongur upp til430%, meðan tann týska gongur upp til 110%.

Óli Samró.

Hetta er forsíðan av teirri frágreiðing, sum setur Føroyar positivt á land-kortið í fiskiveiðisamanhangi.

Hetta eru londini, sum eru við.Tilskilað er fyri hvørt land, hvør reiðskapur erumfataður av kanningini.

Føroyar.

Týskland.

Síða 14 Nr. 286 - 6. februar 2003

FF hevur í nógv ár talaðfyri, at fiskivinnan fær eitthóskandi pláss í okkaraskúlaverki. Grundsjónar-miðið er, at hjá einumsamfelagi sum fyrst ogfremst hevur fiskivinnunaat dúva uppá, er tað um-

ráðandi, at allur tann upp-vaksandi ungdómurin færeina grundleggjandi kunn-ing um okkara lívsgrund-arlag, og hetta eigur atverða gjørt gjøgnum skúla-skipanina.

Framum onnur er tað

ein annnar persónur, sumhevur stríðst fyri tí sama.Tað er Gunvør Hoydal.Hon er upprunaliga stu-dentaskúlalæarari, og heiltsíðan 70-árini hevur honstríðst fyri at fáa fiski-vinnuni innivist í hægri

skúlaskipanini. Og stórtsæð alla hesa tíð hava ÓliJacobsen og Gunnvørsamstarvað á hesum øki,m.a. eisini við norrønumsamstarvi.

Í staðin fyri at klagaum, hvat ið ikki er komiðburtur úr, skal her verðafegnast um tað, sum erhent á økinum.Vit kunnufegnast um ein ávísanáhuga hjá fólkaskúlanum.Her eru flokkar, serliga íHavn, sum hava sjóvinnusum serliga breyt.T.v.s. atnæmingar hava valt sjó-vinnu, og teir hava sonakrar tímar í hesum evnium vikuna. Ein partur avfrálæruni er at fara á flot!Teir fáa eisini javnan tilfarfrá FF, m.a. FF-blaðið.

Vit senda eisini blaðiðog ársfrágreiðingina tilskúlarnar og bjóða teim-um klassasett, um taðhevur áhuga. Tað er íhvussu er nakað aváhuga.

Tað mest ítøkiligaer handilsskúlinMen sigast má, at taðmest ítøkiliga á hesumøki er, at á FHS-linjuni áHandilsskúlunum er fiski-vinnan ein føst lærugrein,sum allir næmingar hava.Teir hava tveir tímar umvikuna, og skuldi hettaverið nóg mikið til einahampiliga góða kunningum fiskivinnuna. Hettamá sigast at vera HeðiniSamuelsen, fyrsta stjóraFøroya Handilsskúla eftirumskipanina í 1983, fyriat takka.

Lærari er Gunvør Hoy-dal, sum eftir nøkur ár íDanmark er komin afturtil Føroya, og hevur hontikið tráðin upp aftur við

sínum gamla hjartamáli,nevniliga fiskivinna í skúl-unum.

Og gamla samstarviðmillum Óla og Gunvør ereisini tikið upp aftur.Gunvør metir tað havatýdning, at FF eigur einpart í hesi frálæru, og atnæmingarnir kunnu møtafólki, sum eru ein parturav fiskivinnuni. Og t.d. íársfrágreiðingini hjá felag-num er so nógv av kunn-ing um fiskivinnu, at honkann nýtast sum grund-arlag fyri ein part av frá-læruni.

Tískil hevur Óli í januarmánaði verið í fiskivinnu-tímunum hjá Gunnvørhjá FHS í Handilsskúla-num í Kambsdali og í

Fiskivinna í

Flokkur í Kambsdali. Fótbólturin er eisini umboðaður! Her av kenda GÍleikaranum Suna Olsen, sum samstundis er einJarnskorð-ari.

Fremst t.h. er Sørin Olsen, úr Klaksvík. Hann hevur nakað við vatn, um ikkisjógv, at gera. Hann er nevniliga svimjivenjari í Gøtu.

Onkur omma er eisini.Her er tað Bodil Kirke, ættaðfrá Gøtugjógv, búsitandi í Saltnesi. Bodil heldur, atFHS eisini er eitt gott tilboð til ommur, sum núkunnu hava møguleika at fáa sær eina útbúgving.2. flokkur í Kambsdali, sum fekk kunning um FF og fiskimenn.

Síða 15Nr. 286 - 6. februar 2003

Handilsskúlanum

Havn, har greitt varð fráviðurskiftum hjá fiski-monnum, og harvið hjáfiskivinnuni, serliga á sjó-num.

Tað eru tríggir flokkar íhvørjum skúla, og verðurroknað við uml. 20 næm-ingum í hvørjum flokki,so eru tað gott 60 næm-ingar í hvørjum skúla, ella

tilsamans meira enn 120næmingar, sum á hendanhátt fáa kunning um fiski-vinnu.

Hetta er ein hugnaliguppgáva, tí talan er umein dámligan flokk avnæmingum. Her er talanum bæði ung og heldureldri fólk. Talan er umbæði gentur og dreingir.

Fleiri av teimum hava ver-ið til skips,og kennast viðtey evni, sum eru um-rødd. Onnur, og tey erutey flestu, hava ikki prakt-iskan kunnleika til fiski-vinnuna, men tað fáa teirá hendan hátt, so frægtsum heta kann gerast íeini skúlastovu.

Greitt verður frá upp-runanum til Fiskimanna-felagið og um søguligugongdina í fiskivinnuni.Síðani verður greitt frásáttmálum hjá fiskimonn-um, sum eru øðrvísi ennhjá øðrum løntakarum, tífiskimenn fáa løn samb.veiðivirði, meðan onnurfáa lønina í mun til ta tíðtey eru til arbeiðis.

Greitt verður frá teim-um ymisku veiðihætt-unum,og hvussu gongdinhevur verið. Og her ernógv at greiða frá, tíbroytingarnar eru jú sostórar, at ein illa kannímynda sær tað. Hesarbroytingar verða serstak-liga sjónskar, tá hugt verð-ur eftir inntøkunum hjáfiskimonnum, og hvussutær hava skift sæð yvireitt longri tíðarskeið.

Tað er avmarkað, hvus-su nógv kann náast eftittveimum undirvísingar-

tímum. Men nógv kannman lesa seg til í tí út-býtta tilfarinum.

Vit hava nakrar myndirúr umrøddu fiskivinnu-flokkum, sum vit meta

mugu hava áhuga hjálesarum okkara. Vit kun-nu bert vóna, at gongdinvið fiskivinnu í skúla-verkinum fer at takameira dik á seg. Tað er í

hvussu er vist, at parturinhjá vinnuni skal ikkiliggja eftir, um áhugin erhjá skúlaverkinum fyri atgera meira burturúr fiski-vinnuni.

Gunnvør Hoydal, sum hevur brotið nasar fyri atfáa fiskivinnu inn í skúlarnar. Sjálv hevur honeisini skiparaprógv!

Tveir fiskimenn: Eyðun Højbro og Bárður Hansen. Og hetta var seinasti flokkur í Kambsdali, sum stóð fyri tørni.

Hetta er triði flokkurin á Handilsskúlanum í Havn.

Fiskivinnutími hjá FHS flokki á Føroya Handilsskúla í Havn.

Hetta er tími hjá tí næsta flokkinum.

Hesi trý hava verið til skips.Tey eru Beinta Rasmussen, Høgni á Lofti, fremst, ogJákup Olaf Thomassen.

Síða 16 Nr. 286 - 6. februar 2003

Síða 17Nr. 286 - 6. februar 2003

móti Sunds bygd, sá eg atneytini lógu dygst uppiundir hamrinum,So hugs-aði eg, at eingin vandi vará fer. Men nú loysir tarv-urin frá neytunum viðlevind og gang. Hannkemur ýlandi, slevandi ogskavandi oman mótubakkan.Tá hann steðgaðivar bara hesturin millummeg og tarvin. Hjá mærvar einki at gera, eg vardeyðadømd. Eg rópti tilGud, nú mást tú hjálpamær, eg kann einki gera.So kom tað innskotið atleypa upp í loft, armar ogbein út frá, og so gera eittindianarahyl, so hart sumeg orkaði. Tarvurin hannstóð sum negldur. Eg dýkiá hestin, vit kapprunnu.Tá vit komu til portriðvar tað ein haspa av jarn-tráði, ið varð smoygt yvirbáðar stólparnar. Í skundireyk haspan av og inn ábøin,so portrið stóð opið.Eg gav mær ikki stundirat leita og fáa haspuna áaftur, tí eg hoyrdi at tarv-urin var byrjaður aftur atrenna, men vit komu ítúnið hjá bóndakonuni íøllum góðum. Har komutríggir hundar móti mær,snoddaðu og lupu næstanuppá økslina á mær. Meneg kendi teir, so teir rædd-ist eg ikki."

Bóndakonan á Sundivar Ulla, sum var ættað avVálinum. Hon var gift viðJákup Bærentsen, menhann var deyður tá. Honsegði: "Eg havi sagt viðteir, at tarvurin var mann-úlvur".

Anna tordi ikki at faraeinsamøll avstað aftur avótta fyri at hitta illa tarvinenn einaferð.Avrátt var, atsonurin í húsinum, Bagge,skuldi fylgja henni á leið.Tað ber ikki vandari á, attey ganga seg fram á tarv-in, sum framvegis var líkaillur. Bagge visti, hvathann skuldi gera. Og taðvísti seg at hann gjørditað sama, sum Anna hevðigjørt av sínum einting-um. Hann skar í eitt ýl, ogtarvurin stóð aftur sumsteinrunnin, so sloppiðvar.

Anna ivast ikki í, at taðvar eitt bønarsvar, at honfekk hugskotið um, hvus-su hon skuldi "basa" tarvi-num, og hon sigur, at "viðhesum vil eg dýrmeta ogæra Gud, sum hoyrdi míttneyðarróp og svaraðibeinanvegin, tá tað varlívsneyðugt."

Gumma (Lotta) sumvisti alt um neyt og djóra-lív á garðinum, plagdi atsiga, at loysti tarvur fráneytunum eftir fólki, varhann mannúlvur, tað varikki tespiligt.Her var einkiat gera uttan at taka tarvinav, og tað varð eisini gjørtvið hendan tarvin.

Annars segði Óli Rein-ert altíð, at tarvur skuldiikki blíva meira enn 4 ár,tí tá gjørdist hann ovdjarvur. Men Lotta rædd-ist ikki tarv. Gjørdist tarv-urin ov naskur, stillaðihon seg so, at hon kundihyggja inni í eygini átarvinum, og tá endaðitað altíð við, at hannbakkaði.

Seyðurin rikintil HavnarUmframt neytini var eis-ini nógvur seyður á garði-num. Tað vóru 3-400áseyðir. Á heysti róku teygonguna til Havnar, harhon varð keypt av Karl F.og eisini av Jens Reinert,sum var beiggi fosturpáp-an. Nakað varð eisini seltprivat, og onkur gongafór til Klaksvíkar.

Ullin frá várroytinginivarð seld ymsastaðni ílandinum. Ein stórur part-ur fór til Heinesen í Vágs-botni, har tey fingu vørufyri ullina.

Ein av uppgávunum hjáOnnu var eisini at gangatil neyta.Fyri tey, sum ikkivita tað, merkti hetta, atfarið var í hagan at mjólkaneytini, tá tey vóru úti altsamdøgrið. Farið varð tilneyta morgun og kvøld.Tað var ikki so langt, mentað var mótbrekka, so taðfóru tvær ferðir tveir tím-ar dagliga til hetta.Tað vareisini við byrðu, tá fariðvar til húsa fatur. Eitt 18potta biði var borið ábakinum, og ein dylla við4 pottum hvør var íhvørji hond.

Skorið var eisini torv.Men til hetta høvdu teytorvskeramann. Men hús-fólkini bóru burtur ogfingu torvið til høldar eis-ini, tá tað var turt. Sohvørt tørvur var á tí, vartorvið so borið heim atbrenna.

Hoygging var eisininakað, sum skuldi gerast.Hoyggjast skuldi til 10-15neyt. Umframt hetta skul-di eisini gevast seyðinummitt um veturin. Afturathesum høvdu tey altíð 3-4 ross. Hoyggjað varð ágamla máta, og tey, sumkenna til hoygging, vita,at hetta kundi vera stræv-ið, serstakliga í ringumterra.

Hvørt breyðskuldi bakastÓneyðugt at siga, vareinki bakarí var í Norðra-dali. So ein av uppgávu-num hjá Onnu var at bakahvørt breyð. Og tað varikki smávegis, sum kravd-ist.Tey vóru fast 13 fólk íhúsi. Um summarið vórueisini hjálparfólk og gest-ir. So tey vóru upp til 21fólk í húsinum. Og fólk,sum arbeiða nógv, eta eis-

ini nógv.Bakað vóru 10 breyð

hvønn dag í tveimum um-førum. Breyðini vóru eltog sett at ganga, áðrennfarið var til neytar. Og tákomið varð heim vórutey koyrd í ovnin. Annabakar framvegis sjálvbreyð og væl smakkar.

Umframt alt hetti veltutey epli og røtur.

Sunnudagur var frídag-ur, tá tey ikki gjørdu stór-arbeiði. Men mjólkastmátti so, eins og neytinimáttu ambætast.

Andrias - gróvsína egnu grøvSlíkar smábygdir ala oftasermerktar persónligheit-ir, og hetta var eisini gald-andi í Norðradali.Vit havalongu nevnt Óla Reinert.Men pápi hansara Andriasvar ikki minni merkis-verdur. Hann var á nógv-um økjum frammanfyrisína tíð. Hann dugdi vælat yrkja og skriva, oghann yrkti nógvar tættir,sum abbasonurin EikoApol hevur givið út í bók.Vit endurgeva hansarayrking "Til Føroya fiski-

menn".Andrias var góðurvið tann føroyska dansin.Á kyndilsmessu plagdihann at fara til Velbastað-ar at dansa. Hann var til-tikin sum vertsskaps-maður. Hann gróv sínaegnu grøv á Norðradals-skarði og hevði steinsetthana, og her vildi hannjarðast. Hjá honum vareingin munur á kristnaella "heidna" grøv, sohann vildi sjálvur liggjahar, sum hann helt hóskabest.Hetta sjáldsama sjón-armið frættist um landið.Einaferð fekk Andrias

bræv frá DD, tí kendalæraranum í Sørvági.Hann var eisini kendursum sambandsmaður. DDsegði í brævinum,at hannskilti væl, at Andrias vildiliggja har, har hann varbarnvaksin. Har hannkundi liggja og njóta út-sýnið og lurta eftir áar-tutlinum.Men Andrias varkortini tann meira jarð-bundni av teimum báð-um.Hann helt at hetta varnakað tvætl. Tá ein fyrstvar deyður, kundi ein ikkinjóta nakað útsýni ellahoyra nakað áartutl.

Andreas søkti myndug-leikarnar at fáa sína grøvgóðkenda. Hann fekk játt-ilsi, men hetta var við ym-iskum treytum,sum t.d.atgrøvin skuldi inngyrðast.Men tá trekti hann í land,hann vildi ikki áleggjaeftirkomarunum hettastríð.Tískil er hann griviní Kaldbak, har innskriftiná hansara gravsteini er, at"hann vildi á Norðradals-skarði ligið, men hettaforðaði byrokratiið". Menhann yrkti sjálvur tannsangin, sum hann vildihava sungnan við jarðar-ferðina. Og hetta varð eis-ini gjørt.

Nógv fremmandafólkHóast Norðradalur lá seraavsíðis, so sóðu tey nógvtil fólk. Tað kom nógvferðandi fólk til Norðra-dals. Tey komu á morgniog fóru avstað um kvøld-ið. Ofta var hetta sunnu-dagar, og hetta merkti, atsunnudagur var strævnastidagur. Tað kundi komaupp til 30 fólk, sum taðskuldi borðreiðast fyri.Ein gestur, sum Annaminnist væl, var tannkendi skiparin KvíviksTummas. Hann plagdi athava fisk við sær, og varhetta forkunnugt at fáajúst í Norðradali. Honminnist tann turkaðakongafiskin, har tað varneyðugt at ansa eftir pík-unum,sum ein ikki skuldistinga seg av.

Andaligt lívSunnudag var hildin and-akt. Óli var blivin um-vendur 25 ára gamal oghetta merkti so eisinihansara gerandisdag.Kirkja var eingin, menonkuntíð kom prestur.Men Norðradalur hoyrditil kirkjuna í Kaldbak, oghagar fóru so fólk í kirkjuog vórðu eisini grivin har.Fýra ferðir árliga plagduhavnarmenn at koma tilNorðradals at halda møti.Teir, sum Anna serligaminnist,vóru Herluf Arna-son, Jens Christian Damog Jógvan Skýlindal. Távar nógvur sangur, oghetta dámdi teimum íNorðradali, sum dugdu

Soleiðis fór vøruflutningurin til og úr Norðradali fram á reiðrossi. Til Havnartók ferðin tríggjar tímar annan vegin og inn á Sund tveir tímar.

Við rossið standa Helga og Elma, fostursystrarnar hjá Onnu. Helga giftist tilDanmarkar og Elma til Svínoyar.

Í Norðradali í 1927. Børnini eru frá vinstru: Jóhanna, Agnar, Anna, 7 áragomul, og Eiko. Í hjólbøruni Jákup og Elma.

Norðrara Skarð. Á myndini sæst grøvin, sum Andrias gróv sær. Men ætlanhansara varð av ongum.

Framhald á næstu síðu

Síða 18 Nr. 286 - 6. februar 2003

væl at syngja. Serligaminnist Anna, at JógvanSkylindal hevði eina kraft-iga rødd. Møti plagdu atvera í køkinum, og Annaminnist hvussu stólarnirvibreraðu, tá Jógvan sanguppá tað kraftigasta. Taðplagdu eisini fólk at komaúr Kaldbak. M.a. minnistAnna Hans Wang, AugustWang og Aksel Bøgarð.Ofta komu konur og børnkomu við, og tey kennastframvegis.

Hóast tað vóru bæðikirkjufólk og baptistar íbygdini, góðkendu øllhvønn annan.

Máttu berasttil HavnarTá fólk gjørdust sjúk,máttu tey um neyðugtberast allan vegin tilHavnar á børu. Her skuldigóð manning til, tí menn-inir máttu jú skiftast.Hetta hendi eisini við-hvørt konunum, tá tærskuldu eiga. Annars komjarðamóðir úr Havn, ogviðhvørt kom hon avSkælingi. Men tað hendiseg javnan, at børn vórðufødd, áðrenn jarðamóður-in kom fram. Men Lotta,gumma, tók eisini umendan her. Og sagt varð,at tá gumma var tøk, be-høvdist jarðamóðurinikki at koma.

Tá fólk doyði, máttikistan berast á sama hátt

til Kaldbaks og onkuntíðtil Havnar.

JosefinaFosturmamma Annu Jose-fina var úr Havn. Systirtann fyrsta Óla Breck-mann. Hon var ein seravitug kvinna. Hon varnógv upplýst. Hon lasnógv og mintist alt, sumhon las. Hon kundi nógvár seinni fortelja um slíkt,hon hevði lisið sum ung.So tað var framúr undir-hald, at mamman las søg-ur. Tá sótu øll við andaktog lurtaðu.

Josefina var seks ár íDanmark, har hon m.a.var á tveimum háskúlum,Rye og Ryslinge. Teybæði Óli og Josefina vóruikki heilt ung, tá teygiftust. Óli var út mótiteimum 40. Børnini hjáteimum vóru Agnar, Elma,Erlott, Leif, Jørmund,Helga, Hervør. Tann elsti,Agnar, var hálvt áragamal, tá Anna kom.

Josefina var eisini røsk.Hon arbeiddi nógv,og taðvar alt slag av arbeiði.Hon bleiv 91 ár.

Anna fer heimanifráTíðin líður, og Anna gerstvaksin. Hon fór burtur áfyrsta sinni 19 ára gomul.Hennara fyrsta pláss var,at hon var ein mánað hjáAndrew Sloan.Undir kríg-num sum 21 ára gomul

kom hon at vera ein veturhjá Gunnari Dahl Olsen,sýslumanni í Vestmanna.Síðani fór hon til Klaks-víkar at tæna hjá KajJohannesen. Inn ímillumvar hon so aftur í Norðra-dali, har tað var nóg mik-ið hjá henni at takast við.Hon hevði ein dreym umat at fara til Dímunar attæna, men tað var ongan-tíð tíð til tess.

Í 1946 fer Anna niður tilDanmarkar á ein bónda-garð at tæna.Agnar, fostur-beiggin, hevði skaffaðhenni pláss. Her var honfrá mai til november.Síðani fór hon á húsar-haldsskúla í Holbæk.Aftaná hetta kom hon tilein lækna í Hellerup atvera í húsinum. Tað var íhesum tíðarskeiðnum, atAnna í Brøðrasamkomunií Thorsgade í Keyp-mannahavn kom at kennatann, sum skrivar hesarreglur, sum lítlan smá-drong. Anna fór so uppaftur til Føroya í 1948.Táfór hon til Klaksvíkar atpassa Sunnevu hjá Óla-konu upp, tá hon fekksonin Viktor. Aftaná hettafór hon í handilin hjáDorius Hvidbro. Og í1951 hittir hon Líggjas áVáli, ættaður úr Svínoy,sum hon giftist við, áðr-enn hon fylti 31 ár.

Tey flutti til Havnar í1964. Seinni fluttu tey

norður aftur. Tey høvduhandil í Klaksvík, Garða-búðin. Tey fluttu so tilHavnar aftur, tá Líggjasfekk arbeiði á Gjaldstovu-ni í Havn fyrst í 70-unum.Hann fór seinni at ar-beiða á Príseftirlitinum.Líggjas doyði í 1993, 70ára gamal.

Tey fingu børnini Jóan-nes, Charlottu, Britu ogÓlav. Her skal skoytastuppí, at familjan á Váli erkend fyri at hava ríkaðandaliga sangin í Føroy-um. Hvør minnist ikki"Niðan á heyggin..." hjáLíggjasi, sum eisini varðútgivin á plátu. Annusapartur hevur ikki ligiðeftir, og tey hava sungiðnógv í teirra samkomum.Nú eru tað børnini, sumhava tikið við, og eru teyøll millum bestu sangararí landinum. Tað sigst, atommubørnini ikki erusør heldur!

Heimið hjá Onnu ogLíggjasi hevur verið kentsum eitt stak gestafríttheim, har tað altíð erkomið nógv fólk - ikkiminst ungfólk. Har havaøll altíð kent seg heima.

Ofta verður gjørt ovlítið við at vitja fólk, menat hitta Onnu er eitt upp-livilsi hvørja ferð, tí honer so sera hjartalig.

Við løgarstein í Norðradali. Aftast frá vinstru Andrea, Louis Apol við soninumEiko, Josefina, Óli og Andrias. Fremst er Sanna, gift við Apol, Johanna ogNordina. Sum tað sæst, eru fleiri av persónunum á hesi mynd umrøddir ígreinini. Josefina og Óli í aftara rað eru fosturforeldrini hjá Onnu.

Trý ættarlið. Aftast frá vinstru: Óli, Andrias og Gustav. Fremst frá vinstru:Andrea, Charlotta (systir Andriasar, rópt “Gumma”, Nordina, Jóhanna, Jens, Ólií Gortru og Jana.

TTiill FFøørrooyyaa ffiisskkiimmeennnnNiðurlag: Saa herlig og so væl.

Teir Føroya fiskarar eru menn,men einki er kvøðið um teir enn.

Teir fortæna bæði song og rós,eg tori at nevna teir Føroya ljós.

Fiskiskapurin Føroya pulsæðr er,tað má hvør siga, sum við sannheit fer.

Tøkk havi hvør maður, sum fiskiskap styðjar,tí hann so nógv her á landi vigar.

Danmark okkum styðjar við fiskiskaps lán,tað eigur ikki bert at fáa hán.

Og tað er frætt um víðu verð,at Føroyar eiga ein fiskara her.

Ja, tað er frætt um allan sjógv,at næstan hvør føroyingur er fiskiklógv.

Harðførir teir eru sum jarn og stál,og brúka hvørki reyp ella skrál.

Um deyðin teimum fyri eygum stendur,teir ræðast ei, men brúka sínar hendur.

So væl teir duga fiskin at veiða,og kunnu á besta hátt hann hagreiða.

Danskarar vilja hava føroyingar viðat læra seg góðan fiskara sið.

Týskarar gera líka so,og geva føroyingum somu boð.

Tá onnur lond ynskja tykkara læru,so er tað Føroyum til heiður og æru.

Nítjan hundrað og tretivu nú vit skriva,føroyskir fiskarar leingi liva.

Harrin so fylgi tykkum avstað,og sendi tykkum aftur í góðum lag.

Andrias Reinert (1855-1939)

Norðradalur í dag. Her búgva samb. álmanakkanum 18 fólk. Sum tað sæst, liggur væl fyri at glaða yvirá Koltur, sum Anna var við til at gera sum smágenta.

Yrkingin er tikin úr bókini Andrias í Norðradali,rímur og frásagnir, sum í 1995 varð útgivin avabbasoninum Eiko Apol. Myndirnar úr Norðradalieru eisini úr hesi bók.

Um Andrias er at siga, at hann var sjáldsamaraskur til alt arbeiði, og hansara partur lá ikki eftirí nøkrum. Hann hevði sera góðan sjónáttúr, og varaltíð glaður fyri at sleppa á flot.Anna ivast ikki í, atvar tað ikki festið sum bant, so hevði Andrias veriðsjómaður.

Síða 19Nr. 286 - 6. februar 2003

Sandavágs kommuna søkir við hesum eftir leiðara til nýggja Dagstovnin í Sanda-vági, sum eftir ætlan letur upp í apríl/mai mánað 2003.Stovnurin er í 4 eindum, settur saman av vøggu- og barnagarðsstovum.

Vit bjóðaEitt áhugavert starv í einum umhvørvi tætt við náttúru,har tú fært møguleika fyriat seta tín dám á stovnin. Seta starvsfólk og annars vera við í øllum tí, sum skalttil fyri, at stovnurin skal virka eftir ætlan. Møguleiki er fyri ráðgeving ogeftirútbúgving.

Vit ynskja• at umsøkjarin • er útbúgvin pedagogur• hevur leiðsluroyndir innan økið• kann arbeiða sjálvstøðugt, taka avgerðir og geva greið boð• er tilreiðar at fara virkin inn í, og sum ein partur av starvsfólkabólkinum• hevur hugsjónir, tá ið tað snýr seg um virksemi í einum barnagarði• saman við starvsfólkunum er við til at menna tað pedagogiska arbeiði• hevur hug og áræði at skapa ein fjølbroyttan og tryggan dag, merktan av

virðing fyri børnum, foreldrum og starvsfeløgum• kann virka í góðum samstarvi við starvsfelagar og foreldur• er opin, positivur og duga væl at samskiffta, bæði innan- og uttanhýsis• hevur teldukunnleika

LønarviðurskiftiStarvið verður sett eftir avtalu og áðrenn stovnurin letur upp, sambært sáttmálamillum Føroya Pedagogfelag og Kommunala arbeiðsgevarafelagið.

Meira fæst at vitaUm starvið við at venda sær til Rósu Samuelsen,borgarstjóra,tlf.332470 ella 214070.

UmsóknirSaman við upplýsingum um útbúgving, royndir og møguligum viðmælum skuluvera Sandavágs kommunu, 360 Sandavágur, í hendi í seinasta lagi 10. februar2003.Viðmerk á umsóknina “Leiðari”.

Kommunan skilar sær rætt til, umikki nóg nógvar umsóknir eru atlýsa av nýggjum.

Leiðari til Dagstovn í Sandavági

SANDAVÁGSKOMMUNA

Síða 20 Nr. 286 - 6. februar 2003

Heri Simonsen

Myndin av smádreingi-num og lambinum úti íStóru Dímun hevur einalítla søgu.Olov var ein túrí 1948, har hann - samanvið øðrum - var bæði íSkúvoy og Stóru Dímun.Kendi skúvoyingurin, Jó-han Hentze, var teimumtil hjálpar, og syrgdi hannm.a. fyri, at Olov bleivsígdur niður har við

Høvdan í Skúvoy. Olovhevði ongantíð áðurklatrað í fjøllum ellabjørgum, men Jóhan heltflennandi fyri, at tað var"bara" talan um eitt sind-ur meira enn 100 metrar.Olov bleiv so sígdurniður saman við teimumvanvardu (toldu ikkistoyt!) myndatólunum,men sigast má, at vælspældi av.Saman við Nielsá Botni førdi Jóhan Hent-

ze Olov til Stóru Dímun.At verða vinsælur og hjálp-samur yvirfyri svenskumgestum var ikki JóhanHentze ókent. Tá kendisvenski filmsmaðurin,Sten Nordensköild, komtil Føroya á fyrsta sinni í1920-unum, gjørdusthann og Jóhan Hentzebestu vinmenn. Í framúr-skarandi snøgga Føroya-filminum hjá Norden-sköild frá 1929, ið nevnist"Farornas Ö" - "Vandarin-nar Oyggj" leikti Jóhanhøvuðsleiklutin sum bónda-

sonurin úti í Stóru Dímun.Sjónvarpið sendi hendanfilmin seinast í 1980-unum, og hevði tað ikkiverið av leið at hann varðendursendur nú.

Syrgilig hendingTað er ein hending úti íStóru Dímun, sum Olovminnist aftur á við sorg.Lambið hjá lítla dreingi-num, Johannes í Dímun,

var áhaldsið og breytbeinið. Olov hevði notiðnógvan blíðskap og hjálp-semi frá Johannesi ogmammuni, og tí skar taðhann í hjartað, at hansaranývunnu vinir skulduuppliva eina so harmiligahending. Olov tók einamynd av dreinginum oglambinum, og myndinsæst her.

Andlitsmyndir ogHavnarmyndirMen Olov Ånstad dugdi

eisini at taka andlits-myndir. Hesar, vit borð-reiða við í dag, eru ser-stakliga góðar andlits-myndir. Olov tók eisinimyndir úr Havnini, menenn hava vit bert havthøvi at vísa lesarunumnakrar av hesum. Olovliggur inni við nógvummyndum og negativumúr Føroyum, tikin í 40-unum, 50-unum og 60-unum. Olov hevði einamyndatøkni, sum ikki varso kend í Føroyum tá. Og

Føroyamyndirnar hjá Olov Ånstad, 4. partur:

Andlitsmyndir og HavnamyndirUmframt at taka myndir av náttúru, bygdarlívi,mentanarligum tiltøkum og serstøkum hendingum,so hevði Olov Ånstad eisini framúrskarandi evni at

taka andlitsmyndir. FF-blaðið klárar ikki við egnarihjálp at seta navn á hesar andlitsmyndirnar, men viðlesarans hjálp fáa vit hetta í lag.

Olov og Anna Maria Ånstad saman við børnunum f.v. Lars, Heléne, Ingvar,Margareta, Gunnar og Alfhild.

Vilhelm Magnussen, tuberklalækni.Gott hevði verið, um onkur av okkara lesarum vistiat siga, hvør hesin maðurin er!

Ein góð mynd av væl kenda Eysturoyar-tingmanni-num, Joen Fredrik Øregaard.

Zacharias á Skipafelagnum saman við HaraldFalk, sum - eins og Olov - var úr Örebro.Teir vóru

saman onkran túrin í Føroyum.

Síða 21Nr. 286 - 6. februar 2003

sigast má, at hann viðmyndum sínum hevurgjørt sítt til, at Føroyasøga ikki fer at doyggja.Vit vóna og vænta atkunna sleppa at almanna-kunngera fleiri av hesummyndum í komandi FF-bløðum.

Um onkur hevur okk-urt at viðmerkja um tærmyndir, vit longu hava al-mannakunngjørt her í FF-blaðnum, ella ynskir atspyrja um okkurt í hesumsambandi, kann viðkom-andi kontakta undirritaðaá:heri-sim@post.olivant.fo

Goda vänner på Stóra Dímun, 1948.

Og veit nakar at siga okkum, hvør hesin maðuriner, og hvørjari bygd hann var úr?

Eitt væl kent umhvørvi í Havnini.

Tórshavnar Skipasmiðja í 1948.

Spinnaríið við Sandá, harsum "Eikin" heldur til í dag.

Ein glaður unglingi seinast í 1940-unum. Hvat ernavn hansara?

Síða 22 Nr. 286 - 6. februar 2003

Løgtingsval hevur verið,og dúgliga var heitt á okk-um. Nógv var gjarað út oglovað okkum, bæði til bótog bata. Enn er lítið ítøki-ligt at síggja annað enntann skeiva vegin. Síðaneg skrivaði í Glóðini sein-ast, eru 18 fólk færri íSkúgvi. Læraran hava vitmist, so nú fara børninihelst av bygdini aftaná 7.skúlaár, tí nú væntar út-

búgvin lærari til fram-haldsdeildina. Vit havahavt 8. og 9. flokk í fleiriár, og tað hevur gjørt taðmøguligt at hava børniniheima í bygdini. Nú eruhesir møguleikar neyvantil staðar. Nógv er tosaðum útoyggjamenning,men her tykist at vera taðøvugta. Eru tingmenn úrsamgongu og andstøðuvitandi um, at tit eru við

at taka lívsgrundarlagiðundan okkum?

Nú summarið stóð íbesta blóma, og menn áútoyggj høvdu flotað sín-ar smáu bátar og byrjaðirat rógva út, nú nakað varat fáa av fiski, kemur lýs-ing í útvarp Føroya, atfiskidagarnir eru uppi ogikki er loyvt at fiska og av-reiða!

Hetta var sum at fáa

frammaná. Fyri nøkrummánaðum síðani var lov-að okkum, ið búleikast áhesum oyggjum, at taðskuldi fiskast frítt, tí hettaer jú grundarlagið fyri atbúleikast her. Álvaratos,hvat skulu hesi menn-iskju liva av, tá noktaðverður teimum at veiðaog taka av tí tilfeingi, hes-ar oyggjar kunnu gevaokkum, tað veri seg fisk,

fugl, seyð og neyt? Annaðarbeiði er mestsum einki!Møguliga kunnu vit sløkk-ja ljósið, snara lykilin umog fara av oyggjunum.

Hetta er ein vána loysn,bæði fyri okkum og Før-oya land. Hesar bygdirvóru lívæðrin undir fiski-skapi og fiskaarbeiði.Nógv-ar sluppir vóru mannaðar

úr hesum bygdum, og taðvar kærkomið fyri alt Før-oya land.

Líka kærkomið er nú, atFøroya Løgting rættir okk-um eina hjálpandi hond,áðrenn síðstu bygdirnarbløða út.

Handlið skjótt - seinastuglóðirnar eru við at sløk-na.

Vit endurgeva her grein, sum TummasFrank Joensen skrivaði í seinastu út-gávuni av Glóðini, sum er blaðið hjá út-oyggjafelagnum. Tummas Frank er sókn-arfornmaður hjá FF í Skúvoy, og hannhevur, um nakar, stríðst fyri síni oyggj.FF hevur eftir førimuni roynt at stuðlaðhonum, og tað er ikki minst av íblástrifrá Tummasi Frank, at FF-blaðið hevurgjørt so nógv burturúr bygdamenning og

hevur eisini havt ítøkilig uppskot á hes-um øki. Eitt av hesum er, at fólk, sumbúgva á útoyggj, skulu ikki tørva fiski-loyvi fyri at rógva út.Men tíverri sær út til, at tað bert gongurniður á bakka hjá útoyggjunum, og taðer hetta, sum Tummas Frank staðfestir.

Vit kunnu bert taka undir við honum, táhann skrivar:

Nú tykist tungligtat vera á útoyggj

Tummas Frank nr. 2 frá vinstru saman við bygdar-monnum. Uttast til vinstru er Dánjal Hentze oguttast til høgru Harry Jensen. Børnini eru frávinstru Andrew Emil, Martin og Eilif. Men einki avteimum er búsitandi í oynni. Við børnum stendurheilt illa til. Fyri einum ári síðani vóru 14 børn, núeru 4. Og her er talan um børn bæði yvir og undirskúlaaldur. Samstundis er fastbúgvandi fólkataliðminkað úr 60 í 40. Tummas Frank heldur, at hermá okkurt álvarsligt gerast áðrenn "glóðin" sløknarmed alla. Ein møguleiki kundi verið skattafrælsi áútoyggj.

Ein fyrrverandi sóknarformaður í FF er handils-maðurin í bygdini Meinhard Hentze.Hann var upp-runaliga fiskimaður, og hansara partur at mennabygdina hevur so ikki ligið eftir. Hann fekk særskotska konu, og tey eiga fýra børn, sum tó øll eruvaksin.

Men nú stendur verri til, og ringt er at fáa teyungu at støðast. Her er Meinhard við at seta Skúv-oyarstevnuna seinasta heyst.

Vit endurgeva endaligu miðal-prísirnar á Fiskamarknaðinum fyri2002 og sammeta teir við prísirnarfyri alt árið 2001. Sum tað sæst ertalan um stórar príslækkingar, sumheilt ella partvíst verða uppvigað-ar av betri fiskiskapi

Í prosentumer broytingin hendan:

Toskur . . . . . . . . . . . . - 26%Hýsa . . . . . . . . . . . . . . - 27%Upsi . . . . . . . . . . . . . . - 6%Brosma . . . . . . . . . . . . - 20%Longa . . . . . . . . . . . . . - 14%Kongafiskur . . . . . . . . - 4%Svartkalvi . . . . . . . . . . - 1%Havtaska . . . . . . . . . . . - 14%Tunga ogreyðsprøka . . . . . . . . . + 3%Onnur fiskasløg . . . . . - 2%

Stórar lækkingar íráfiskaprísum í 2002

Síða 23Nr. 286 - 6. februar 2003

Tann 20. januar lá "SERMERSU-UT" við fabrikskaiina; teir løgdugott 20 tons av sekkjarækjumupp, og teir fóru avstað aftur fyridøgverða. Sama dag lá "NANOKTRAWL" við Atlankaiina, sum honverður kallað á fólkamunni. Teireru komnir inn at skifta fólk, ogsamstundis leggja teir knapt 300tons upp. Teir skulu út aftur ímorgin.

21. januar var stilli og - 11,8 stig."SERMERSUUT" kom til Manitsoqí dag at landa; teir hava um 300tons inni. Tann 23. januar kom"AKAMALIK" til Nuuk at landa ogskifta fólk; teir hava 500 tons inniog fóru út aftur nýggan túr dagineftir.

Eg havi fingið hesi tíðindi í teldu-brævi frá skiparanum á "KILI-UTAQ": "Vit, sum vanliga fylgjast,komu umborð 4. desember ogskulu inn at landa tann 5. februarí Nuuk av okkara triðja og sein-asta túri á hesum sinni. Fiskaríiðhevur ikki verið so galið.Vit havaverið inni og landað tvær ferðir360 tons av hampiligum rækjum.Fiskaríið hevur verið heldur fræg-ari í ár í mun til somu tíð í fjør, sosamanumtikið sær ikki so galiðút.Prísirnir fyri kókaðar rækjur erlækkaður í seinastuni, men Japan-prísirnir eru kvinkaðir nakaðtann rætta vegin í seinastuni."

24. januar vóru - 8,7 stig og stilli.Hetta kvøldið kom "GAIA III" úrNuuk at taka kassar og bunkra.Teir fóru út aftur um náttina.

Tann 28. januar vóru - 5,7 stig ogstilli inni á, men úti á er hannnorðan. "GAIA III" kom um kvøld-ið inn at leggja knapt 1.000 kass-ar av rækjum upp.Teir brutu túrav, tí teir skulu norður til Aasiaat -ella Egedesminde - at landa næstuferð. Rækjuverksmiðjan her íSisimiut letur aftur 10. februar;teir skulu m.a. skifta allar valsar-nar út á pilkimaskinunum.

29. januar vóru - 2,5 stig og væl avvindi. Hann var eystan í ættini ogstúkur í vindi aftaná døgverða.Ikki nóg mikið við tí, men tað fóreisini at regna, so mitt á vetri toy-ar tað óført. Men enn eru ikki all-

ar súður syftar - vit eru ikki ennkomin út í februar, og hann kannsanniliga gera, at man fer at gríslatenn!

Tann 30. januar vóru - 5,3 stig ogvindur av útsynningi sunnan,men so kom tað sum eitt skot viðnógvum vindi - eini 20-25 m/sek.Hann skifti millum sunnan ogvesturhallan sunnan við kava ogjarðroki.Tað var nokk yvir mesta-partin av Grønlandi, at øll flúgv-ing varð avlýst, men tað var einflúgvari, sum slapp úr Jakobshavntil Streymfjørðin fyri dagin. Egtosaði við ein rækjutrolara í dag,og teir lógu inni undir landi ogkrokaðu; har var væl av yvirísing,søgdu teir.

Rækjutrolarin "GAIA III", sum føroyingurin,Viggo Mortensen, førir.

Tað er heilt týðiligt atveiðan í fjør er blivinnógv meira einstáttað.Fiskasløg, sum til dømiskongafiskur og svartkalvi,sum einaferð vóru rokn-að sum týðandi partar avveiðini, vóru í 2002 niðriá lutfalsliga týdningar-leysum nøgdum í mun tilsamlaðu veiðina.

Hyggja vit eftir teimumvanligastu fiskasløgunumumframt tosk, hýsu ogupsa, so sær soleiðis út:

BrosmaVeiðan í 2001 var 1.826tons ímóti 1.163 tonsumí 2002. Minking 36%.

LongaVeiðan í 2001 var 2.245tons ímóti 1.719 tonsumí 2002. Minking 23%.

HvítingurVeiðan í 2001 var 1.321tons ímóti 966 tonsum í2002. Minking 27%.

Kongafiskur Veiðan í 2001 var 5.409tons ímóti 3.529 tonsumí 2002. Minking 35%.

BlálongaVeiðan í 2001 var 1.557tons ímóti 673 tonsum í2002. Minking 57%

HavtaskaVeiðan í 2001 var 2.082tons ímóti 1.888 tonsumí 2002. Minking 9%

SvartkalviVeiðan í 2001 var 3.497tons ímóti 1.970 tonsumí 2002. Minking 44%

Tølini fyri 2001 erudes.'00 til nov.'01, og fyri2002 des.'01 til nov.'02.

Kelda: Hagtíðindi

Veiðan minni fjølbroytt Samlaða føroyska veiðan á føroyskum øki í fjør er nógv vaksin. Tað eru serliga fiska-sløgini toskur, hýsa og upsi, sum standa fyri vøkstrinum. Men veiðan eftir flestu øðr-um botnfiska -og flatfiskasløgunum er nógv minkað.

Brosma

Longa

Hvítingur

Kongafiskur

Blálonga

Havtaska

Svartkalvi

1.826 tons

2.245 tons

1.321 tons

5.409 tons

1.557 tons

2.082 tons

3.497 tons

1.163 tons

1.719 tons

966 tons

3.529 tons

673 tons

1.888 tons

1.970 tons

36% minking

23% minking

27% minking

35% minking

57% minking

9% minking

44% minking

2001 2002

Síða 24 Nr. 286 - 6. februar 2003

J . P a t u r s s o n a r g ø t a 1 8

Síða 25Nr. 286 - 6. februar 2003

Av kallum, konum og moyggjumein hópur av landinum fertil vertíð í Vestmannaoyggjum,har vinna og peningur er.Ei trýtur har toskur og hýsa,av sild eitt óteljandi tal -teir tí eftir føroyingum lýsa,ið hettar alt kenna so væl.

Á Ingolf Arnasons landií fátt fáur fallin er,Kvinnur og menn eingin vandikvikliga eru á ferð.Vinna er dagar og nætur,á flot fer hvør einasta fjøl.Tjúkkur rak roykur um strætir,“Guano” og fiskamjøl.

Ei var í landi at liggjaum brimið í grasið tað stóð.Tóm er hvør brúgv og bryggja,og bátarnir allir á sjó.Fjart sært tú jøklanna tindarklæddar í bláfrystan snjó.Ískaldir vóru teir vindar,ið fuku um fedranna slóð.

Motorar í náttini dunka,tað gellir í frostbitin fjøll.Sjóklæddir reika á bunkakvikliga manningin øll.Kósir í nátt verða settar,teir hvørva um ytstu nes -Súðar við steyrrættar klettar,brýtur um brimbardu fles.

Hvassur av norðri hann rýkur,tað klakar á mastrar og dekk.Sjórokið frystur og fýkur,tjúkt glerið í rigninginum hekk.Gallfrosnir toskar og trossar,netið í lepar er skrætt.Ískøld um lúnningar fossarhin máttmikla suðurlandsætt.

Kvirr dregur aldan á sandi,nú blikar á durvandi vág.Toskurin hópast á landi,hvørt dýpi í ørgrynnu lá.Lokið er reyp og øll tala,eg spretti og ryggin tú tak.Maskinur í náttini mala,tær heysa og skera flak.

Skiftandi løtur og vindar,bylgjan og stormurin legst.Sól fer um ísklæddar tindar,alt betur í hondum tá gekst.Hækkar tá hugur og sinnið -tá kósin um heimaklett berog aftur við bryggjuna innifall akker av seinastu ferð.

Brátt hevur vertíðin runnið,her hýrurin góður er.Væl av peningi er vunnið,og leiðin nú heimaftur ber.Nú summardøgg legst yvir teigin,vit heim sigla eystur um hav -Tøkk fái Suðurlandsleiðin.Hon breyð mongum føroyingi gav.

ÍÍ VVeessttmmaannnnaaooyyggggjjuumm vváárriiðð 11996666VViiggggoo JJoohhaannnneesseenn

Minnir úr VestmannaeyjumÍÍ 11995500--uunnuumm oogg 11996600--uunnuumm vvaarr eeiinn hhóóppuurr aavv fføørrooyyiinngguumm,, ssuumm vvóórruu íí vviinnnnuu ÍÍssllaannddii,,bbææððii ttiill ssjjóóss oogg llaannddss.. NNóóggvviirr aavv tteeiimmuumm hhøøvvdduu eeiissiinnii ssíínnaa vviinnnnuu íí VVeessttmmaannnnaaooyyggggjj--uunnuumm.. EEiinn aavv hheessuumm vvaarr VViiggggoo JJoohhaannnneesseenn úúrr KKvvíívvííkk.. HHaannnn sskkrriivvaaððii íí 11996666 hheessaayyrrkkiinngg,, ssuumm sseerraa vvææll llýýssiirr hheessaa ttííðð..

Á heimleið inn til Vestmannaoyggjar.

Í gitna tíðarritinum, WallStreet Journal stóð hend-an greinin tann 4. Nov.2002, undir heitinum:

"Fyrst flogfar 93, nú sníki-skjúttin:- sunnudagsskúlalærararbjarga"

Brendan Miniter skrivar:Hevði Gud ein fingur

við í spælinum tá mis-tonktu sníkiskjúttarnir íWashington,vórðu tiknir?

Hjá Ron Lantz, 61 áragamla lastbilaførara, sumfann teir báðar menninarsum nú eru skuldsettirfyri eina røð av drápum,er ongin ivi um omanfyrinevnda spurning. Hannvar ikki tann einasti í tele-fonini tá ljósi vøruvogn-urin (Caprice 1990) varðfunnin á einum parker-ingsplássi í Maryland fyritveimum vikum síðani,men hann sær tað sumeitt trúartekin frá Gudi, athann varð leiddur til jústtann bilin.

Mr. Lantz sigur eina ein-falda, men máttmiklasøgu; eina søgu sum sigurfrá einum fjaldum mátti íamerikanska samfelag-num, sum fjølmiðlarniroftast síggja burtur frá:nevniliga tá talan er umtað átrúnaðarliga.

Tað er ikki tilvildarligt,at besta verjan av okkarainnlands trygd samstund-is vísir seg at vera okkaraheiðurligu dygdarborgar-ar.

Søgan hjá Mr. Lantzbyrjar fyri fimm árumsíðan, tá hann lovaðidoyggjandi (vaksna) sonisínum, at hann skuldigeva restina av lívi sínumtil tænastu fyri Gud. Áðr-enn hetta, var hann ikkinakar Guds-óttandi maður.Men, samb. pastor LarryDillon í Central Churchof Nazarene í Fort Wright,Ky., síðan tá hevur Mr.Lantz arbeitt ótroyttiligafyri samkomuna. Hannkoyrir mat til tey svongu,og virkar sum leiðari ímansarbeiðinum. Sunnu-dagar hevur hann bíbliu-tímar.

Gjøgnum vikuna koyrirhann farm úr Kentuckytil Maryland. Hann lurtarnógv í radio, serliga sam-røðu sendingar. Sum øll

onnur, varð hann eisinikløkkur og ræddur, hvør-ja ferð gitni sníkiskjúttinhevði dripið onkran aftur-at. Á einum túri herfyrigjørdi hann av at geranakað við hetta. Hannkom inn á CB-radio ogkunngjørdi, at hannætlaði at hava bønarfundá einum støðgiplássi hará leiðini. Meiri enn 50treylaraførarar og einir200 afturat, øll møguligakfør, hoyrdu áheitaninaog møttu upp at biðjasaman við honum.

Teir bóðu fyri teimumavvarandi hjá teimumdeyðu; men áðrenn teirfóru hvør til sítt varð einbøn løgd afturat; Teirbóðu um Guds hjálp til atfanga brotsmannin.

Mikudagin aftaná, 23.okt., varð Mr. Lantz biðintil arbeiðis, hóast hettaskuldi vera frídagur hans-ara. Meðan hann koyrdihoyrdi hann tíðindi viðfrágreiðing um bilin hjásníkiskjúttanum og umteir mistonktu.

Tað kemur sjáldan fyrihjá Lantz at løgreglanstøðgar honum, menhendan dagin varð hannstøðgaður tríggjar ferðir.Hetta seinkaði honumnakrar minuttir, hvørjaferð, meðan pappír hans-ara vórðu kannað, oghann slapp víðari - uttanbót.

Ávegis heimaftur fórhann inn á eitt støðgi-pláss (Interstate 70 í Fred-erick County, Md.), ogbeinanvegin bar hanneygað við ljósa vøruvogn-in (Chevy Caprice) sumløgreglan leitaði eftir.

Inni í bilinum lá JohnAllen Muhammed ogsvav. John Lee Malvo láuttanfyri á einum bonkiog hvíldi seg.

Mr. Lantz ringdi kvik-liga (911-politi) og síðanstongdi hann útkoyring-ina við stóra trailara sín-um.

Síðan rópti hann umCB-radio og fekk ein ann-an trailara at sperra inn-koyringina.

Eitt korter seinni varhópur av løgreglufólki ástaðnum.Teir brúktu einaljósbumbu at villeiða teirillgrunaverdu, áðrenn teirsorlaðu rútarnar í vøru-

vogninum og handtókubáðar menninar.

Alt hetta fór fram minnienn 30 miles frá staðnumhar Mr. Lantz leiddi last-bila-bønarfundin.

Mr. Lantz er lítillátin ogeyðmjúkur maður: Sunnu-dagin aftaná varð hann íheimasamkomu síni heiðr-aður sum hetja; sumpastorurin segði: "hanngreiddi frá hendingini,men vildi sleppa undanhetju-heitinum; segði "eggjørdi bert tað ið øll høv-du gjørt"".

Mr. Lantz er ikki ein-hvør, sjálvandi. Hann hev-ur nakað til felags við ToddBeamer, mannin sum seg-ði kendu orðini "Let's usroll" áðrenn hann tók stigtil at taka ræði á yvirgangs-kroppunum sum høvdurænt flogfar 93 (11. sep.2001). Øll vita hvussutann ferðin endaði - flog-farið datt niður í Shanks-ville, Pennsylvania, og øllumborð lótu lív.

Beamer og landsmennhansara hava kanska bjarg-að Hvítu Húsunum ellaCapitol, og bert Gud veithvussu mongum manna-lívum. Vit vita eisini atBeamer bað eina bøn áðr-enn hann segði síni,nú sokendu orð.

Tað sum er minni kent,er, at Beamer eisini varsunnudagsskúlalærari. Bøn-in hann bað var nógvmeira enn tað einfalda"Gud hjálpi okkum" hóasttað, tá á stendur, er nógmikið.

Nei, Beamer valdi bøn-ina sum Jesus sjálvur lær-di okkum í Evangeliinumeftir Matteus, bøn Harr-ans: "Faðir okkara, Tú,sum ert í Himli! Heilagtverði navn Títt! Komi ríkiTítt! Verði vilji Tín, sum íHimli, so á jørðini við!Gev okkum í dag dagligabreyð okkara! Fyrigevokkum skuldir okkara,sum eisini vit fyrigevaskuldarum okkara. Leiðokkum ikki í freistingar,men frels okkum frá ill-um! Tí títt er ríkið ogvaldið, Tín er heiðurin, íallar ævir.Amen".

Kanska er onkur orsøktil, at aftur og aftur er taðsunnudagsskúlalærararsum hjálpa til at verjaokkum frá illum.

Søgan um tásnýkiskjúttin varð tikinTað er ikki langt síðani, at vit øll viðræðslu hoyrdu um sníkiskjúttan í Wash-ington økinum, sum hevði til fragd at"plaffa" tilvildarligar borgarar niður. Támundi eisini lætna um hjartað hjá okk-um øðrum, tá hesin ørskapur varð steðg-aður.

Vit hava frá Dánjali Poulsen á FaroeTravel fingið hesa greinina, sum hannhevur týtt, og gevur í hvussu er ein partav søguni aftanfyri, at feðgarnir báðirvórðu tiknir. Hóast nakað er fráliðið,minnast vit hetta so mikið væl, at greininframvegis hevur áhuga.

Síða 26 Nr. 286 - 6. februar 2003

“Men vit vita, at allir lutirsamvirka til góða hjá teimum,

sum elska Guð, teimum, sum eftirráðagerð hansara eru kallað.”

Róm. 8,28

Er hetta djúpa orðið veruliga sætt?Kann trongd, mótgongd, sjúka, arbeiðsloysi,

deyði... virka nøkrum til góða?Er tað ikki tvørturímóti prógv um, at Guð ikki er

góður, ella at hann einki leggur í meg?Heimsins børn skilja ikki hetta orðið,og av góðu

grundum.Tey trúgva ikki á Guð, liva ikki saman viðhonum,og kenna tí hvørki teir fjaldu ella teir opin-beru vegirnar, sum Guð kemur børnum sínum ámøti við signing og umsorgan.

Hetta er skrivað til og um Guðs børn, - tey sumtrúgva á hann, elska hann og sum eftir ráðagerðhansara eru kallað. Tey taka allar dagar av Guðshond.

Tey hava lært hendan djúpa sannleikan út fráSkriftini og av samlívinum við Guði, at

"Mótgongd er viðgongd, um tað leiðir megnærri Harranum" (Leif Andersen)

Eitt dømi úr Bíbliuni, sum lýsir hetta væl, er Jósef.1. Mós.37-45.

Brøður hansara vildu honum ilt, og seldu hanntil Egyptalands.Trúnna á Guð varðveitti hann, hó-ast trongd, hóast tað varð logið uppá hann, oghann av teirri grund var fleiri ár í fangahúsi.

Óivað hevði Jósef nógvar tungar løtur og vøku-nætur, har hann spurdi Guð, hví hann, sum varósekur, skuldi ígjøgnum alt hetta? Um hann fekksvar tá, veit eg ikki, men tað stendur fleiri ferðir, atHarrin var við honum.

Seinni fekk hann í øllum førum svar. Aftaná athann hevði sagt brøðrum sínum frá, at hann varJósef, segði hann við teir:

"Gremji tykkum nú ikki og harmist ikki yvir,at titseldu meg higar; tí at Guð sendi meg higar undantykkum til tess at bjarga mannalívum"

Jósef segði fleiri ferðir, at Guð sendi seg tilEgyptalands, hóast tað vóru brøðurnir, ið gjørdutað. Tað samvirkaði honum til góða, tí hann livdivið Guði.

Ein annar hugtakandi, næstan óskiljandi vitnis-burður er frá vesturjútlandi. Ódnarnáttina 22.november 1893, druknaðu 46 útróðrarmenn mill-um Harboør og Klittmøller. Deyðin og sorginvitjaðu mong heim, tí maður og pápi vóru drukn-aðir. Ein ung kona frá Vorupør hevði mist manninhesa náttina. Hon hevði sagt við ein hon var ífamilju við, at tá hon sat einsamøll í lítla heimi sín-um,umgyrd av sovandi smábørnum,og manninumsum lá í kistuni, "tá mátti eg takka Guði mínum,sum hevði givið mær so nógv at missa."

Eg undrast má, Harri, á alt, ið tú gert,eg kann ikki skilja tín veg.Tó veit eg, tann leiðin, sum tú við mær fert,:/:hon altíð er best fyri meg.:/:

MMss.. 446622

Alt samvirkartil góða

TToorrlleeiiff JJoohhaannnneesseenn

GGUUÐÐSSOORRÐÐ

Tann 23. januar andaðistMarius Olsen úr Mikla-dali, bert 60 ára gamal.Við honum hava vit íFiskimannafelagnum mistein góðan vin, og Føroyarhava mist ein rættiliganfiskimann, sum vit feginvija minnast við virðing.

Marius var upprunaligaav Húsum, sonur Mikkjalhjá Húsa-Marius. MammaMarius er Poulina, dóttirSámal Jákup Isaksen, ætt-aður úr Norðragøtu.

Marius var elstur avníggju systkjum, og sumhjá dreingjum tá í tíðinifór hann til skips, soskjótt hann hevði fingiðprestsins hond á høvdið.Og sjógvurin gjørdisthansara lív.Hann var sein-astu ferð til skips í fjør-vár.

Fyrsta skipið, hann varvið, var "Streymoyggin",sum Palli (Mikkelsen) íGøtu, trímenningurin hjáMariusi úr Barbustovu íSyðrugøtu, førdi. Stuttgjørdist millum teir báð-ar. Palli doyði í fjør, eisinieftir eitt langt lív á sjó-num.

Seinni fór Marius atlæra til skipara, og sigldihann skiftivís sum yvir-maður og dekkari. Teyseinastu 10 árini sigldihann við línuskipinum"Jákup B", har beiggihansara Sámal Jákup er

skipari. Sagt varð eisinium Marius, at hann føldiseg heima á sjónum.

Seinasta vár fór hann atliva illa. Hann hevði sjálv-ur góðar vónir, men taðgekk støðugt afturá. Sjálv-ur kundi eg koma at vitjahann, seinast hann var álandssjúkrahúsinum nú íjanuar. Tað var skilligt, atvit ikki komu at hittastaftur.

Marius var ein av teim-um persónum, sum taðvar stuttligt at kenna. Fyr-st og fremst kann sigast,at hann var altíð við tígóða orðinum. Um tað sovar, tá vit tosaðu okkaramillum, ella tað var áfundi, so var hann altíðtann positivi. Og felags-maður var hann av teim-um bestu. Har hann varlimur, vildi hann vera við,og tí kom hann á lands-fundir okkara, tá hannkundi koma.Tí verður eis-ini saknur í honum her,nú hann er farin.

Men hann hevði eisinisína avgjørdu meiningum aktuel viðurskifti, oghenni bakkaði hann ikkifyri at føra fram. Hannkundi gott á fundi førafram og verja sjónarmið,sum hann var einsamallurum at hava. Í hvussu ervar hann einsamallur umat føra tey fram.

Einaferð kom hann

brestandi inn á skriv-stovuna hjá FF, og hannvar ikki blíður. Á vegnumtil Havnar hevði hannlisið í bløðunum, at for-maðurin í FF hevði førtfram sjónarmið um full-veldið, sum ikki hóvaðuhonum. Men tað varskjótt, at hann blíðkaðistaftur, og vit vóru einsgóðir vinir aftur fyri tað.

Marius hevði tann seragóða eginleikan, at hannvar trúgvur. Og hetta varsovæl í tímiligum sum íandaligum viðurskiftum. Ísíni vøkru røðu í kirkjunitók Niels Pauli eisini til,hvussu trúfastur Mariushevði verið sum kirkju-gangari.

Marius giftist í 1969 viðBodil Glerfoss úr Mikla-dali, og tey fingu synirnarMikkjal, Petur Martin ogSímun Paula, vanligakallaður Gimme. Gimme,sum var komin heilt úrAfrika, har hann starvastsum lærari hjá trúboðara-børnum, at vera umpápan, helt eisini einavakra røðu um pápa sín.Annars eydnaðist tað jústikki Mariusi at gerastabbi.Verdóttirin gekk yvirtíðina!

Tað kom eisini fram, attey bæði Marius og Bodilhøvdu eitt eydnuríkthjúnarlag. Her kann eisiniverða nevnt, at Bodil er

kend fyri at vera barn-góð. Hon hevur veriðdagpleygumamma í fleiriár, og tikið verður til,hvussu væl hon dugir viðbørnum.

Nú høvdu tey selt íKlaksvík og vóru flutt tilMikladals. Her høvdu teyvónað at fáa nøkur góðár.Tað skuldi ligið væl fyriat vera fiskimaður ogbúgva á Kalsoynni við tígóða sambandi, sum er ídag. Men soleiðis skuldiikki verða. So tá komiðverður aftur til Mikladals,verður tað bert Bodil atvitja, men tað skal eisiniverða gjørt.

Í ervinum hevði beigg-in Kristian Fríðrik eisininøkur minningarorð. Hertók hann eisini til mammu-na, sum nú mátti fylgjasínum næsta barni tilgravar. Mamman hevureisini verið fiskimanna-kona og við níggju børn-um og hevur hetta eisinikravt sín "mann". Menhetta hevur Poulina klár-að væl, og Marius hevðialtíð verið so sera góðurvið mammuna, og sumtað skiltist var gottsamanhald í familjuni.

At Marius var væl um-tóktur sást eisini á teirristóru fjøld, har eisininógvir gamlir skipsfelag-ar fylgdu honum til grav-ar.

Vit vilja hervið lýsa friðum minnið um Marius.

Til minnis um Marius Olsen

Marius fór fyrsta túrin við"Streymoynni". Eins ognógvir føroyskirfiskimenn hevur hannupplivað stórumenningina í føroyskafiskiflotanum, heilt fráslupp til nútímanslínuskip.

Marius gjørdi ikki nógv-an háva burtur úr særsjálvum.Tá hann 17.juni í fjør fylti 60 ár,rýmdi hann saman viðBodil til Havnar. Menhendan stóra dagin hjáMariusi nýttu tey høviðat koma framvið áFiskimannafelagnum,har hendan myndinvarð tikin. Men at honskuldi verða nýtt tilminningarorð umhann bert gott hálvt árseinni, kundu vit ikkiána.

Síða 27Nr. 286 - 6. februar 2003

Sum vanligt liggur nógv spennandi tilfar eftir.Tess størri grund er til at lesakomandi blað.

Høvuðssøgan verður tann áður fráboðaða frásøgnin um ferðina,sum SofusDahl Christiansen gjørdi við 6 mannafari til Danmarkar í 1946. Hetta er einspennandi frásøgn um ein túr, sum eins væl kundi fingið ein galnan enda,men sum spældi væl av kortini.

Av øðrum tilfari kann nevnast ein frásøgn frá einum íbúðarøki í Danmark,har tey javnan eru 80 fólk til døgurða.

Jógvan Hugo Gardar, føroyskur tíðindamður í Oslo, hevur ummæli avbókini "Forlis-Barentshavets uløste gåder", og snýr bókin seg um gátuførarvanlukkur til sjós.

Vit hava eisini verið við "Brimli" og er frásøgn frá útlegging av oljusperr-um.

Tað verður eisini ein frágreiðing um arbeiðsháttin hjá løgtingsins umboðs-manni.

Sum ofta sagt: Vit hava tað sum hini bløðini ikki hava. Og vit hava ikkisama tilfar sum hini bløðini. Tí er grund til at lesa FF-blaðið.

Nýggj útbúgving fyri av trol- og nótamonnumVit greiddu herfyri frá einum fyrispurningi á tingi um útbúgving av trol- ognótamonnum.

Tað er nú sjáldan, at nakað hendir skjótt á politiska økinum, men tað er sohent her.

Yrkisdepilin innan Mentamálaráðið hevur tikið hendan spurning upp, oghevur á fundi 27.november samtykt at seta eina nevnd at koma við uppskotium útbúgving innan hetta øki, sum kanska eisini kemur at umfata línu.

Fiskimannafelagið er biðið um at velja ein lim í hesa nevnd og er hesinJógvan Olsen í Havn, sum hevur royndir bæði sum trolaramaður og sum ar-beiðandi á einum trolverkstaði.

James Bond vil banna fiskiveiðuVanliga seta vit ikki James Bond í samband við fiskiskap. Men filmsleikarinPierce Brosnan, sum spælir Agentur 007, vil forbjóða dráp og yvirgang mótifiski. Hann er saman við Paul Mc Cartney í felagsskapinum "Borgarar fyri et-iska viðgerð av djórum". Og hetta umfatar eisini fiskiveiðu, sum felagsskap-urin metir at vera óndsinnaðan yvirgang móti ósekum djórum.

Umrøddi felagsskapur hevur 750.000 limir kring heimin, og hann metirseg hava nóg mikið av styrki til at forða fiskiskapi sum frá líður.

Soleiðis eigur fiskiveiðan ikki at verða skipaðTað er alment viðurkent, at tað nyttar einki at hava eina fiskiveiðuskipan,sum fiskimenn ikki góðkenna. Hetta sóðu vit greitt, tá vit fingu eina kvota-skipan í 1994. Tað sóðu vit eisini, tá vit fingu fiskidagaskipanina, sum jústvirkar, tí fiskimenn viðurkenna hana.

At nýggja fiskiveiðuskipanin í ES er deyðadømd sæst greitt av orðalagnummillum danskar fiskimenn og "teirra" ráðharra Marianne Fischer Boel, harhon leggur danskar fiskimenn undir sabotagu, meðan teir leggja ráðharranundir at hava gjørt eina óbrúkiliga skipan. Tað má nú eisini sigast at vera einmerkilig skipan, sum bæði er ein kvotaskipan og ein fiskidagaskipan í ein-um.

Hetta minnir sera nógv um "reint" skriviborðsarbeiði.Tað bøtir sjálvsagtikki um, at ráðharrin helst kennir sera lítið til fiskiveiðu. Hon er dóttir einostafabrikant, og sjálv eigur hon ein harragarð. So tað man vera landbúnað-urin, sum er hennara sterka síða.

Komandi blað

Í seinasta blaði høvdu vit eina"flotta" tekning, sum í 1888 varðgjørd av Jørgen Frands Jacobsen,abbi til tann sum skrivaðiBarbaru. Vit endurgeva her tannpartin av myndini, sum er yvirmóti Skálatrøð.

Samstundis endurgeva vit einamynd, sum er tikin av loftinum áFøroya Fiskimannafelagi av samaøki.

Hetta kann geva eina hóming av,hvussu nógv Havnin er broytt hettatíðarskeið.

Síða 28 Nr. 286 - 6. februar 2003

Tá eg var nýføðingur,fekk eg møguleika atvelja ímillum, um egskuldi verða framúrvakur ella hava eittframúr minni.- Eg minnist ikki hvateg valdi...

*****Hvussu nógvir reiðilig-ir, intellegentir og um-hugsnir menn í verðiniskulu til fyri at vaskaupp?- Báðir tveir…

*****

Hví eru giftar kvinnurtyngri enn einligarkvinnur?- Einligar kvinnur komaheim, hyggja eftir hvater í køliskápinum - ogfara at leggja seg,meðan giftar kvinnurkoma heim, hyggjaeftir hvat er í seingini -og fara út í køliskáp-ið…

*****

Eitt ellisheim hevðihesa lýsing: Fyrimunirvið at gerast gamal:- Tú kanst eta náttverðakl. 16.00.- Tú sleppir undan sex-chikanu.- Fólk halda ikki long-ur, at tú ert hypokond-ari.- Vinir tínir gerast álít-andi, tí teir minnastheldur ikki tíni loynd-armál.- Fólk siga tygum viðteg.- Eyguni gerast ikkinógv verri.- Tað, tú keypir tær, slít-ist ikki upp.- Eingin væntar særnakað av tær longur.- Giktin er meira álít-andi enn veðurtíðind-ini.- Tú verður helst fyrstleyslatin, um tú ertmillum fleiri gíslar.

Tað er eingin, sum ivast í, at Johan Páll Joensener ein sterkur maður í Føroyum. Hann ernevndarformaður í Føroya Banka, og hann "sit-ur" á størri og størri parti av føroysku flaka-vinnuni.

Men tað, sum ikki øll vita, er, at hann eisinivar sterkur maður umborð á "Nónhamri" í1977. Her heldur hann tveir bobbins yvirhøvdið, og er hetta ikki hvøns mans føri.Maðurin, sum hyggur at, er Ben Johnny millumGarðarnar.

Sterki maðurinumborð áNónhamri og íFøroya Banka

oogg 22000033

í 11888Havnin