rozdziaŁ ii - netprace.pl - prace magisterskie, … przedsiebiorstwa... · web view3.2.4 analiza...

UNIWERSYTET ŁÓDZKIWYDZIAŁ EKONOMICZNO – SOCJOLOGICZNY

KIERUNEK – EKONOMIA

ANALIZA FINANSOWA JAKO PODSTAWA OCENY SYTUACJI

FINANSOWEJ PRZEDSIĘBIORSTWA

PRACA LICENCJACKANAPISANA W KATEDRZE ANALIZY I STRATEGII

PRZEDSIĘBIORSTWA POD KIERUNKIEM

ŁÓDŹ 2002

SPIS TREŚCI

Wstęp...........................................................................................................................4Rozdział I – Pojęcie i rola analizy finansowej w ocenie działalności przedsiębiorstwa........................................................................................................6 1.1Istota, przedmiotu i zakresu analizy finansowej przedsiębiorstwa..........................6

1.2Rodzaje analiz.......................................................................................................10

1.3Źródła informacji do oceny finansowej..................................................................12

1.3.1 Rachunek zysków i strat..............................................................................14

1.3.2 Bilans...........................................................................................................19

1.3.3 Sprawozdanie z przepływu środków pieniężnych........................................22

Rozdział II – Analizy wskaźnikowa jako metoda oceny działalności przedsiębiorstwa......................................................................................................252.1Wstępna analiza bilansu.......................................................................................25

2.2Wstępna analiza rachunku wyników.....................................................................29

2.3Zasady analizy wskaźnikowej...............................................................................30

2.3.1 Wskaźniki płynności.....................................................................................31

2.3.2 Wskaźniki zadłużenia i obsługi długu...........................................................33Szukasz gotowej pracy ?

To pewna droga do poważnych kłopotów.Plagiat jest przestępstwem !

Nie ryzykuj ! Nie warto !Powierz swoje sprawy profesjonalistom.

www.EduAkademia.pl

http://www.EduAkademia.pl/

2.3.3 Wskaźniki efektywności (wykorzystania) aktywów.......................................36

2.3.4 Wskaźniki rentowności.................................................................................39

2.3.5 Wskaźniki wartości rynkowej........................................................................42

2.4 Analiza metoda Du Ponta.....................................................................................44

Rozdział III – Ocena kondycji finansowej Zakładów Naprawczych Taboru Kolejowego „Mińsk Mazowiecki” S.A....................................................................483.1 Charakterystyka działalności Zakładów Naprawczych Taboru Kolejowego

„Mińsk Mazowiecki” S.A.............................................................................................48

3.1.1 Zasoby ludzkie........................................................................................50

3.1.2 Struktura organizacyjna..........................................................................51

3.1.3 Przedmiot działalności Spółki.................................................................53

3.1.4 Rynki zbytu.............................................................................................54

3.1.5 Konkurencja............................................................................................55

3.2 Wstępna analiza sprawozdań finansowych Zakładów Naprawczych Taboru

Kolejowego „Mińsk Mazowiecki” S.A za lata1998 – 2000........................................57

3.2.1 Analiza dynamiki i struktury

aktywów......................................................58

Szukasz gotowej pracy ? To pewna droga do poważnych kłopotów.

Plagiat jest przestępstwem !Nie ryzykuj ! Nie warto !

Powierz swoje sprawy profesjonalistom.

www.EduAkademia.pl


3.2.2 Analiza dynamiki i struktury

pasywów ....................................................61

3.2.3 Analiza dynamiki i struktury rachunku zysków i strat..............................64

3.2.4 Analiza sprawozdania z przepływów środków pieniężnych....................68

3. 6 Analiza wskaźnikowa Zakładów Naprawczych Taboru Kolejowego „Mińsk

Mazowiecki” S.A.........................................................................................................70

3.6.1 Wskaźnikowa ocena płynności finansowej.............................................70

3.6.2 Wskaźnikowa ocena zadłużenia i obsługi długu.....................................72

3.6.3 Wskaźnikowa ocena efektywności aktywów...........................................74

3.6.4 Wskaźnikowa ocena rentowności...........................................................80

Zakończenie..............................................................................................................85

Spis rysunków..........................................................................................................87

Spis tabel...................................................................................................................88

Załączniki..................................................................................................................89

Bibliografia................................................................................................................90




www.EduAkademia.pl


WSTĘP




www.EduAkademia.pl


Analiza finansowa stanowi najstarszy historycznie dział analizy ekonomicznej.

Początkowo opierała się tylko na analizie bilansu oraz rachunku wyników. Pierwsze

próby oceny wskaźników finansowych przedsiębiorstwa zostały dokonane już w

drugiej połowie XIX stulecia. Porównanie bilansu zapoczątkował w 1870 r.

L.Cohstaedt twórca dziennikarskiej krytyki bilansu.1

W obecnej praktyce gospodarczej analiza finansowa jest tą częścią analizy

ekonomicznej, która stanowi najwyższy stopień jej uogólnienia. Obejmuje ona swym

zakresem całokształt zagadnień związanych z działalnością gospodarczą

przedsiębiorstwa. Wpływ na to ma wybitnie syntetyczny charakter wskaźników

będących jej przedmiotem.

Do zagadnień leżących w sferze zainteresowania analizy finansowej należą:

wynik finansowy i związana z tym ocena efektywności gospodarowania -

rentowności, koszty i przychody ze sprzedaży, sytuacja majątkowa oraz finansowa,

analiza i pozycji finansowej przedsiębiorstwa.

Syntetyczne ujęcie tych zagadnień pozwala na szybki pomiar, ocenę wyników i

sytuacji ekonomicznej przedsiębiorstwa.

1 T. Waśniewski, Analiza finansowa w przedsiębiorstwie, FRR w Polsce, Warszawa 1997,s. 14Szukasz gotowej pracy ?



www.EduAkademia.pl


Dzięki tym walorom, a także ze względu na duże zapotrzebowanie w otoczeniu

przedsiębiorstwa (akcjonariusze, banki, dostawcy, odbiorcy) ta część analizy

ekonomicznej, a więc analiza finansowa znajduje powszechne zastosowanie w życiu

gospodarczym.

Celem niniejszej pracy jest próba przedstawienia przydatności analizy

finansowej dla oceny kształtowania sytuacji finansowej wybranego przedsiębiorstwa

3 – letnim okresie jego działalności.

Praca składa się z trzech części.

W pierwszym rozdziale pracy omówiłam pojęcie analizy i jej rolę w ocenie

działalności przedsiębiorstwa.

Drugi rozdział pracy zawiera omówienie podstawowych wskaźników

wykorzystywanych do oceny sytuacji finansowej oraz przedstawienie analizy

wstępnej.

Rozdział trzeci dotyczy analizy wstępnej oraz analizy wskaźnikowej

przeprowadzonej na podstawie sprawozdań finansowych Zakładów Naprawczych

Taboru Kolejowego „Mińsk Mazowiecki” S.A..

Praca napisana została w oparciu o literaturę z zakresu analizy finansowej oraz

zarządzania finansami przedsiębiorstw.




www.EduAkademia.pl





www.EduAkademia.pl


ROZDZIAŁ IPOJĘCIE I ROLA ANALIZY FIANSOWEJ W

OCENIE DZIAŁALNOŚCI PRZEDSIEBIORSTWA

1.1 Istota, przedmiot i zakres analizy finansowej przedsiębiorstwa




www.EduAkademia.pl


Analiza jest to metoda badawcza polegająca na rozbiorze, rozłożeniu określonej

całości na składniki i badaniu poszczególnych cech, właściwości przedmiotu2.

Analizę stanów i procesów ekonomicznych nazywa się analizą ekonomiczną. Jest

ona instrumentem służącym do poznania rzeczywistości gospodarczej. Analiza

ekonomiczna to również metoda badania procesów gospodarczych, polegająca na

rozpatrywaniu związków najczęściej ilościowych, zachodzących pomiędzy

poszczególnymi elementami tych procesów. Może być stosowana zarówno do

badania zjawisk i procesów gospodarczych zachodzących w skali gospodarki

(analiza makroekonomiczna3), jak również zjawisk i procesów występujących w

ramach poszczególnych jednostek gospodarczych i instytucji (analiza

mikroekonomiczna4). Analiza ekonomiczna umożliwia stawianie diagnoz, ułatwia

podejmowanie decyzji, a także sprzyja racjonalizacji procesów gospodarczych,

zarówno w skali makroekonomicznej, jak i mikroekonomicznej.

2 Z. Leszczyński, A. Skowronek –Mielczarek, Analiza ekonomiczno – finansowa firmy, Difin, Warszawa 2000, s.13.3Pojęcie „analiza makroekonomiczna” obejmuje badanie i ocenę wielkości ekonomicznych i zagregowanych, a więc ujmowanych dla całej gospodarki.Zob. L. Bednarski, Analiza finansowa w przedsiębiorstwie, PWE, Warszawa 2000, s.7..4 Pojęcie „analiza mikroekonomiczna” dotyczy badania i oceny działalności takich podmiotów gospodarczych, jak przedsiębiorstwo, gospodarstwo domowe czy pojedyncze osoby. Zob. L. Bednarski, Analiza finansowa..., s.7.




www.EduAkademia.pl


Wyniki analizy ekonomicznej stanowią podstawę weryfikacji decyzji podjętych w

przeszłości oraz ustalenie zamierzeń na teraz i na przyszłość. Przez wiele lat analiza

ekonomiczna przekształcała się w odrębną dyscyplinę naukową. Jest ściśle

powiązana z wieloma dyscyplinami naukowymi takimi jak:

- statystyka,

- rachunkowość,

- finanse,

- marketing,

- matematyka,

- planowanie,

- technologia.

Jest ona, zatem nie tylko dyscypliną naukową, ale i działaniami praktycznymi.

Stale wzrasta przydatność oraz atrakcyjność analizy ekonomicznej w procesach

zarządzania przedsiębiorstwem, bowiem łączy ona teraźniejszą działalność

przedsiębiorstwa z jego przyszłymi rezultatami.

Celem przeprowadzenia analizy ekonomicznej jest5:

5 Z. Leszczyński, A. Skowronek –Mielczarek, Analiza ekonomiczno – finansowa firmy, Difin, Warszawa 2000, s.13.




www.EduAkademia.pl


sporządzanie charakterystyki liczbowej ilustrującej działalność

przedsiębiorstwa oraz pozwalającej na ocenę uzyskiwanych wyników,

wykrycie i ustalenie czynników mających wpływ na realizację podjętych

przedsięwzięć gospodarczych,

określenie przewidywanych wyników na podstawie informacji o stanie

czynników wytwórczych, jakimi dysponuje przedsiębiorstwo oraz o zmianach

w jego otoczeniu,

podejmowanie decyzji zarządczych, służących podnoszeniu efektywności

działania przedsiębiorstwa i jego rozwoju.

Ze względu na dużą różnorodność zagadnień wchodzących w zakres badań

analitycznych przyjmuje się najczęściej podział analizy ekonomicznej, zwany również

klasycznym na dwa zasadnicze działy 6:

1) analizę techniczno – ekonomiczną,

2) analizę finansową.

Analiza techniczno – ekonomiczna skupia się na ocenie rzeczowych i

osobowych aspektów funkcjonowania przedsiębiorstwa. Ocenia ona poszczególne

odcinki działalności gospodarczej przedsiębiorstwa. Analizie poddaje się ilość, jakość

6 T. Waśniewski, Analiza finansowa w przedsiębiorstwie, Fundacja Rozwoju Rachunkowości w Polsce, Warszawa 1997, s.15.




www.EduAkademia.pl


i strukturę działalności wytwórczej, stopień nowoczesności wytwarzania,

wyposażenie w majątek trwały, proces zaopatrzenia w surowce i materiały,

magazynowanie, gospodarowanie zatrudnieniem, itp. Analizę stopnia wykorzystania

poszczególnych czynników wytwórczych przeprowadza się z punktu widzenia ich

wpływu na wyniki finansowe przedsiębiorstwa.

Analiza finansowa zajmuje się natomiast wielkościami ekonomicznymi w ujęciu

pieniężnym, w tym stanem majątkowo – kapitałowym, wynikiem finansowym oraz

ogólną sytuacją finansową przedsiębiorstwa. Dotyczy ona całokształtu finansowych

aspektów działalności przedsiębiorstwa. Z tego powodu trudny jest do precyzyjnego

określenia obszar tej analizy. Zagadnienia należące do analizy finansowej to:

wstępna i rozwinięta analiza sprawozdań finansowych (bilansu, rachunku

wyników, rachunku przepływów pieniężnych),

analiza wskaźnikowa,

wynik finansowy i czynniki go kształtujące,

koszty działalności,

dochody ze sprzedaży,

rentowność,

płynność,




www.EduAkademia.pl


kapitał obrotowy,

ocena procesów inwestycyjnych,

źródła finansowania.

Przedmiot i zakres analizy finansowej w gospodarce rynkowej nie ma

charakteru jednolitego, gdyż zależy to od:

szczegółowości danych,

możliwości pozyskania informacji,

podmiotu oceniającego

Przedmiotem analizy finansowej w przedsiębiorstwie jest jego działalność

gospodarcza oparta na angażowanych zasobach majątkowo – kapitałowych i

osobowych. W gospodarce rynkowej celem tej działalności jest nade wszystko

przysporzenie właścicielom przyrostu kapitałów własnych przez osiąganie zysków, a

pośrednio zwiększanie wartości firmy7.

W działalności gospodarczej każdego przedsiębiorstwa powinna być stosowana

zasada racjonalnego gospodarowania 8 . Istotą tej zasady jest zapewnienie takiego

gospodarowania, aby przy danym nakładzie środków otrzymać maksymalny stopień

7 L. Bednarski, Analiza Finansowa w przedsiębiorstwie, PWE, Warszawa 2001, s. 9.8 Tamże, s. 10.




www.EduAkademia.pl


realizacji celu, albo przy danym stopniu realizacji celu użyć minimalnego nakładu

środków.

Przypatrując się przedmiotowi analizy finansowej w przedsiębiorstwie jako

złożonej całości, wyróżnić możemy dwa podstawowe jego elementy9:

1) wyniki finansowe,

2) stan finansowy

Wyniki finansowe są ujęciem dynamicznym i ustalane są za pewien okres jako

suma wyników narastających w ciągu miesiąca, kwartału lub roku. Wyniki finansowe

to zyski lub straty ujęte w wielkościach brutto lub netto. Wpływają na nie:

przychody ze sprzedaży,

koszty własne,

rozliczenia w formie podatków,

dotacje,

dywidendy, itp.

Efekty finansowe są określane przez wskaźniki rentowności jako relacje wyniku

finansowego do obrotu, zaangażowanych zasobów osobowych, majątkowych lub

kapitałowych.

9 Tamże, s. 11.Szukasz gotowej pracy ?



www.EduAkademia.pl


Osiągnięty wynik finansowy prowadzi do dodatnich lub ujemnych zmian stanu

finansowego przedsiębiorstwa. Jest to ścisła zależność statystycznego i

dynamicznego ujęcia przedmiotu analizy.

Natomiast stan finansowy jest ujęciem statycznym przedmiotu analizy. Ustala

się go na określony moment. W jego skład wchodzą:

stan wyposażenia przedsiębiorstwa w składniki majątku trwałego i obrotowego,

środki zaangażowane w inwestycje i wartości niematerialne,

finansowe pokrycie tych składników z kapitałów własnych lub obcych.

Wiąże się to z kształtowaniem pozycji finansowej przedsiębiorstwa, jego

zdolnością płatniczą i kredytową, efektywnym lokowaniem środków pieniężnych, w

tym zagospodarowaniem osiągniętych nadwyżek finansowych.

1.2 Rodzaje analiz




www.EduAkademia.pl


Analizę ekonomiczną jak również finansową możemy podzielić według różnego

rodzaju kryteriów. Kryteria te to między innymi10:

- przeznaczenie analizy,

- czas, którego dotyczą,

- zastosowane metody badawcze,

- szczegółowość opracowań.

Zaczynając od pierwszego kryterium, czyli przeznaczenia analizy możemy

wyróżnić:

- analizę zewnętrzną,

- analizę wewnętrzną.

Analizę zewnętrzną sporządza się dla osób i instytucji z poza przedsiębiorstwa

zwykle w układzie rocznym. Wykonywana jest w sposób kompleksowy. Dostosowana

jest do potrzeb szeroko rozumianego otoczenia przedsiębiorstwa.

Analiza ta może być przeznaczona dla:

banków w związku z ubieganiem się o kredyt,

udziałowców i akcjonariuszy,

ubezpieczycieli,

10 M. Sierpińska, T. Jachna, Ocena przedsiębiorstwa według standardów światowych, PWN, Warszawa 2000,




www.EduAkademia.pl


właścicieli i inwestorów w procesie prywatyzacji przedsiębiorstwa

państwowego oraz innych odbiorców z jego otoczenia.

Natomiast analiza wewnętrzna zajmuje się uwzględnieniem potrzeb

decyzyjnych kierownictwa i innych szczebli zarządzania w przedsiębiorstwie. Analiza

wewnętrzna jest wykonywana w sposób bardziej szczegółowy i zajmuje się

wybranymi obszarami działalności przedsiębiorstwa. Zawiera ona analizę

podstawowych sprawozdań finansowych bilansu i rachunku wyników oraz ocenę

kondycji finansowej i czynników ją determinujących11.

Kolejne kryterium, które przedstawię to czas, którego dotyczą analizy:

analiza retrospektywna,

analiza bieżąca,

analiza prospektywna.

Przedmiotem analizy retrospektywnej są zjawiska i procesy, które działy się w

przeszłości. Polega ona na ocenie racjonalności minionych działań gospodarczych

oraz weryfikacji słuszności podjętych wcześniej decyzji. Wyznacz punkt wyjścia dla

przyszłych zamierzeń.

11 Tamże. 16.




www.EduAkademia.pl


Analiza bieżąca zwana także operatywną zajmuje się wybranym wąskim

odcinkiem działalności przedsiębiorstwa. Może również stać się przedmiotem

wnikliwego i szczegółowego badania. Ma na celu teraźniejszą ocenę zadań. Analizę

bieżącą prowadzi się w trakcie realizacji określonych zadań i procesów12.

Analiza prospektywna skierowana jest na przyszłość. Posługuje się ona

rachunkiem ekonomicznym, traktowanym jako sposób wyboru najlepszych rozwiązań

ze zbioru różnych wariantów.

Ze względu na przyjętą metodę badań rozróżnia się13:

analizę funkcjonalną,

analizę kompleksową,

analizę decyzyjną.

Analiza funkcjonalna polega na badaniu działalności przedsiębiorstwa w

podziale na części planu techniczno – ekonomicznego oraz na działy

sprawozdawczości rzeczowej i finansowej lub poszczególnych funkcji czy służb14.

Szybkie i kompleksowe opracowanie tej analizy, w pewnym stopniu zmniejsza

12 J. Duraj, Analiza ekonomiczna przedsiębiorstwa, PWE, Warszawa 1993, s. 14.13 M. Sierpińska, T. Jachna, Ocena przedsiębiorstwa według standardów światowych, PWN, Warszawa 2000, s. 15.14 J. Duraj, Analiza ekonomiczna przedsiębiorstwa, PWE, Warszawa 1993, s. 15.




www.EduAkademia.pl


możliwość dostrzeżenia niedoskonałości. Analizę funkcjonalną przeprowadza

jednocześnie wiele osób, co umożliwia skrócenie czasu jej wykonywania.

Analiza kompleksowa zajmuje się całościowym badaniem danego przedmiotu

lub podmiotu. Dostarcza informacji o zjawiskach gospodarczych, które

przedstawione są za pomocą wskaźników oraz zależności, jakie występują pomiędzy

nimi.

Analiza decyzyjna nastawiona jest głównie na problemowe i szczegółowe

badania. Polega na grupowaniu zjawisk dotyczących określonej decyzji. Przy tej

analizie bardzo ważna jest znajomość nowoczesnych technik obliczeniowych.

Ostatni podział analizy to podział ze względu na stopień szczegółowości badań.

Wyróżniamy:

analizę ogólną,

analizę szczegółową.

Analiza ogólna dotyczy oceny całokształtu działalności przedsiębiorstwa i do

badania wykorzystuje wąską grupę odpowiednio dobranych wskaźników

syntetycznych. Jest ona przydatna szczególnie do ogólnej oceny działalności

przedsiębiorstwa, ponieważ brak w niej badań wzajemnych zależności

występujących między zjawiskami gospodarczymi. Analiza ogólna może obejmować




www.EduAkademia.pl


badanie poziomu i dynamiki rentowności sprzedaży oraz udziału przedsiębiorstwa na

danym rynku.

Analiza szczegółowa zajmuje się badaniem określonego problemu działalności

przedsiębiorstwa w sposób dokładny i szczegółowy za pomocą wskaźników

umożliwiających dostrzeżenie zależności przyczynowo – skutkowych miedzy

badanymi zjawiskami. Przykładem tej analizy może być ocena wpływu zmian stawek

amortyzacji na produktywność środków trwałych.

1.3 Źródła informacji do oceny finansowej

Wyniki analizy finansowej uzależnione są w dużym stopniu od materiałów

źródłowych.

Możemy wyszczególnić trzy podstawowe grupy informacji wykorzystywanych

dla potrzeb analizy finansowej15:

1. Ze względu na źródła pozyskania:15 Z. Leszczyński, A. Skowronek – Mielczarek, Analiza ekonomiczno – finansowa firmy, Difin, Warszawa 2000, s. 19




www.EduAkademia.pl


wewnętrzne – zawierające dane o przedsiębiorstwie,

zewnętrzne – informujące o otoczeniu przedsiębiorstwa.

2. Ze względu na sposób uzyskania:

pierwotne – nieprzetworzone, gromadzone dla określonych problemów

decyzyjnych,

wtórne – przetworzone, opracowane przez innych.

3. Ze względu na charakter podejmowania decyzji:

operacyjne – dla rutynowych i powtarzających się problemów,

strategiczne – dla podejmowania decyzji o dłuższym niż operatywny

horyzoncie czasowym

Do podstawowych źródeł oceny przyszłej i bieżącej sytuacji finansowej

przedsiębiorstwa wymagane są raporty finansowe w postaci:

rachunku zysków i strat,

bilansu firmy,

sprawozdania z przepływu środków pieniężnych.

Do pozostałych sprawozdań finansowych potrzebnych do oceny finansowej

przedsiębiorstwa należy:




www.EduAkademia.pl


pozostała sprawozdawczość sporządzana głównie na rzecz GUS (np. o stanie

i ruchu środków trwałych).

księgi rachunkowe przedsiębiorstwa, szczególnie zestawienia obrotów i sald

na kontach syntetycznych

dokumenty dotyczące różnych obszarów funkcjonowania przedsiębiorstwa

oświadczenia podatkowe, sprawozdania i wnioski pokontrolne, wyniki

inwentaryzacji,

plany gospodarcze przedsiębiorstw, ich programy rozwojowe, wykonywane

wcześniej bieżące analizy odcinkowe i okresowe,

rozmowy i dyskusje z przedstawicielami kadry kierowniczej,

informacje zewnętrzne dotyczące otoczenia przedsiębiorstwa pochodzące ze

źródeł: GUS i WUS, publikacje w prasie fachowej, wyniki prowadzonej analizy

rynku, itp.16

Bardzo ważny jest dobór i weryfikacja materiałów źródłowych, ponieważ są

jednymi z podstawowych elementów mówiących o jakości przeprowadzonej analizy.

16 Z. Leszczyński, A. Skowronek-Mielczarek, Analiza ekonomiczno – finansowa firmy, Difin, Warszawa 2000, s. 20.




www.EduAkademia.pl


Zły i niekompletny dobór materiałów może stać się przyczyną błędnych ustaleń, co

może spowodować podjęcie nieskutecznego działania.

Informacje do sporządzania analizy powinny dotyczyć kilku okresów, ponieważ

wtedy będzie zachowany warunek porównawczy badanych zjawisk oraz będzie

istniała możliwość określenia tendencji rozwoju poszczególnych zjawisk.

1.3.1 Rachunek zysków i strat

Głównym celem rachunku zysku i strat jest zestawienie poszczególnych

rodzajów przychodów uzyskiwanych przez osobę prawną według źródeł ich

powstawania oraz elementów składających się na koszty uzyskania przychodów,

strat związanych z prowadzeniem działalności, a także obciążeń podatkowych.

Końcowym rezultatem przeprowadzonego rachunku zysków i strat jest ujawnienie

zysku lub straty, która wykazana jest w bilansie. Główny nacisk w rachunku nakłada

się na oddzielenie działalności gospodarczej, która stanowi podstawę

funkcjonowania przedsiębiorstwa od sytuacji wyjątkowych, nadzwyczajnych a także

w dużej mierze niezależne od samego przedsiębiorstwa. W ramach działalności Szukasz gotowej pracy ?



www.EduAkademia.pl


gospodarczej należy rozgraniczyć działalność operacyjną i finansową. Podstawę

takiego rozgraniczenia działalności gospodarczej jest różnorodność form powiązań

osoby prawnej z otaczającym go rynkiem. Działalność operacyjna wiąże

przedsiębiorstwo z rynkami dóbr materialnych i czynników produkcji – natomiast

działalność finansowa z rynkiem finansowym. U podstaw działalności operacyjnej

leżą procesy gospodarcze, które są podstawą działań powołanych do tego celu

przedsiębiorstw. Jej rezultatem jest sprzedaż towarów, produktów usług i

materiałów.

Podstawowa działalność operacyjna ma charakter ciągły, powtarzalny w czasie

i w określonych cyklach produkcji i sprzedaży. Natomiast pozostała działalność

operacyjna charakteryzuje się działaniami okazjonalnymi, występującymi

sporadycznie np. sprzedaż majątku trwałego. Prowadzenie działalności operacyjnej

wiąże się ściśle z ponoszeniem kosztów np. materiały, surowce, energia,

wynagrodzenia, amortyzacja oraz koszty sprzedaży.

Działalność finansowa skupia się na kreowaniu przychodów oraz kosztów z

tytułu pozyskiwania oraz posiadania kapitału – w tym odsetki od kredytów, obligacji,

udziały, akcje oraz udzielnie pożyczek, które winny być zaliczone w działalność

inwestycyjną. Działalność inwestycyjna nie znajduje odzwierciedlenia w rachunku




www.EduAkademia.pl


zysków i strat. W rachunku zysków i strat wykazuje się zarówno zyski i straty

nadzwyczajne jak i obciążenia podatkowe tj. świadczenia przedsiębiorstwa na rzecz

podmiotów prawa publicznego. Oprócz podatków obligatoryjnych występują także

inne obciążenia wyniku finansowego tj. koszty i straty nie uznawane dla celów

podatkowych.

W konstrukcji rachunku można wyróżnić trzy szczeble tworzenia wyniku

finansowego tj. eksploatacyjny (tzw. operacyjny), finansowy, a także nadzwyczajny.

Suma wyniku eksploatacyjnego oraz finansowego jest rezultatem działalności

gospodarczej osoby prawnej. Punktem wyjścia w rachunku jest przychód ze

sprzedaży (tj. praktyczny przychód netto ze sprzedaży bez uwzględnienia podatków

od wartości dodanej, akcyzowego czy też zryczałtowanego) natomiast końcowym

rezultatem jest wynik finansowy netto. Zadaniem rachunku zysku i strat jest

wykazanie, w jakim stopniu wynik finansowy jest zależny od działalności

operacyjnej, a w jakim warunkowany jest przez przychody i koszty finansowe,

sytuacje nadzwyczajne oraz obciążenia podatkiem dochodowym.

W oparciu o ustawę o rachunkowości wykazuje się dwa sposoby prezentacji

rachunku zysku i strat : dwustronny (scalony) oraz szeregowy (łańcuchowy). W

rachunku dwustronnym oddzielnie wskazuje się koszty (po lewej stronie




www.EduAkademia.pl


zestawienia) i oddzielnie przychody (po prawej stronie). Natomiast w rachunku

szeregowym przychody i koszty uporządkowane są kolejno w jednym ciągu.

Uzyskiwanie dodatniego wyniku ze sprzedaży przez osobę prawną oznacza

pozytywną rentowność podstawowej działalności operacyjnej, produkty wytwarzane

przez przedsiębiorstwo znajdują nabywców, a ono posiada określoną pozycję na

rynku.

Wypracowanie zysku netto przez przedsiębiorstwo wskazuje, iż jest ono

rentowne przy uwzględnieniu innych poza podstawową działalnością operacyjną

czynników takich jak: pozostała działalność operacyjna, przychody i koszty

finansowe, straty i zyski nadzwyczajne, podatek dochodowy a także inne

obligatoryjne obciążenia wyniku finansowego. Informacja o osiągniętym zysku netto

jest bardzo ważną informacją dla właścicieli oraz inwestorów, ponieważ stanowi ona

podstawę do określenia stopy zwrotu z kapitału, a także wskazuje na możliwości

wypłaty dywidend.

Rachunek zysków i strat może być sporządzony w wersji porównawczej lub

kalkulacyjnej. Wersja porównawcza różni się od wersji kalkulacyjnej odmiennym

sposobem rozliczenia kosztów działalności operacyjnej tj. traktuje koszty

działalności operacyjnej jak jedną zbiorową pozycję, w której wyodrębnia się




www.EduAkademia.pl


poszczególne rodzaje kosztów w układzie rodzajowym np. wartość sprzedanych

towarów i materiałów, koszty zużycia usług obcych, surowców, materiałów,

amortyzacji oraz wynagrodzeń. Natomiast w rachunku kalkulacyjnym koszty

związane z podstawową działalnością operacyjną podlegają rozdzieleniu na koszty

sprzedanych towarów i produktów, koszty sprzedaży i koszty ogólnego zarządu.

W praktyce rachunek zysków i strat jest uzupełniany o dane dotyczące podziału

zysku netto lub też sposobu pokrycia straty netto. Część firm sporządza też

sprawozdanie z podziału zysku, które jest wykorzystywane przy zatwierdzaniu

sprawozdań finansowych i podejmowaniu decyzji o podziale zysku.




www.EduAkademia.pl


Tabela 1

Układ rachunku zysków i strat w wariancie porównawczym (Wersja I)

KOSZTY I STRATY PRZYCHODY I ZYSKIA. Koszty działalności operacyjnej

I. Wartość sprzedanych towarów i materiałówII. Zużycie materiałów i energiiIII. Usługi obce

A. Przychody ze sprzedaży i zrównane z nimi

I. Przychód ze sprzedaży produktów II. Zmiana stanu produktów (zwiększenie – wartość dodatnia




www.EduAkademia.pl


IV. Podatki i opłatyV. WynagrodzeniaVI. Świadczenia na rzecz pracownikówVII. AmortyzacjaVIII. PozostałeB. Zysk ze sprzedażyC. Pozostałe koszty operacyjne

I. Wartość sprzedanych składników majątku trwałegoII. Pozostałe koszty operacyjne

D. Zysk na działalności operacyjnejE. Koszty finansowe

I. Odpisy aktualizujące wartość finansowego majątku trwałego oraz krótkoterminowych papierów wartościowychII. Odsetki do zapłacenia III. PozostałeF. Zysk brutto na działalności

GospodarczejG. Straty nadzwyczajneH. Zysk bruttoI. Obowiązkowe obciążenia wyniku

finansowegoI. Podatek dochodowy

II. Inne obowiązkowe obciążenia

zmniejszenie – wartość ujemna) III. Przychód ze sprzedaży towarów i materiałów IV. Koszt wytworzenia świadczeń na własne potrzeby jednostkiB. Strata ze sprzedażyC. Pozostałe przychody operacyjne

I. Przychody ze sprzedaży składników majątku trwałegoII. DotacjeII. Pozostałe przychody operacyjneD. Strata na działalności operacyjnejE. Przychody finansowe

I. Dywidendy z tytułu udziałówII. Odsetki uzyskaneIII. Pozostałe

F. Strata brutto na działalnościgospodarczej

G. Zyski nadzwyczajneH. Strata bruttoI. Strata netto




www.EduAkademia.pl


J. Zysk nettoŹRÓDŁO: Z. Kołaczyk, Rachunkowość przedsiębiorstw, Wyd. eMPi2 Poznań 1997, s. 97.

Tabela 2

Układ rachunku zysków i strat w wariancie porównawczym (Wersja II)




www.EduAkademia.pl





www.EduAkademia.pl

WYSZCZEGÓLNIENIE ROKUBIEGŁY

ROK SPRAWOZDAWCZY

A. Przychody ze sprzedaży i zrównane z nimiI. Przychód ze sprzedaży produktówII. Zmiana stanu produktówIII. Przychód ze sprzedaży towarów i materiałówIV. Koszt wytworzenia świadczeń na własne potrzeby Jednostki

B. Koszty działalności operacyjnejI. Wartość sprzedanych towarów i materiałówII. Zużycie materiałów i energiiIII. Usługi obceIV. Podatki i opłatyV. WynagrodzeniaVI. Świadczenia na rzecz pracownikówVII. AmortyzacjaVIII. Pozostałe

C. Zysk (strata) ze sprzedaży (A–B)D. Pozostałe przychody operacyjne

I. Przychody ze sprzedaży składników majątku trwałegoII. DotacjeIII. Pozostałe przychody operacyjne

E. Pozostałe koszty operacyjneI. Wartość sprzedanych składników majątku trwałegoII. Pozostałe koszty operacyjne

F. Zysk (strata) na działalności operacyjnej (C+D–E)G. Przychody finansowe

I. Dywidendy z tytułu udziałówII. Odsetki uzyskaneIII. Pozostałe

H. Koszty finansoweI. Odpisy aktualizujące wartość finansowego majątku

trwałego oraz krótkoterminowych papierów wartościowychII. Odsetki do zapłaceniaIII. PozostałeI. Zysk (strata) brutto na działalności gospodarczej (F+G-H)J. Zyski nadzwyczajneK. Straty nadzwyczajneL. Zysk (strata) brutto (I+J-K)M. Obowiązkowe obciążenia wyniku finansowegoI. Podatek dochodowyII. Pozostałe obowiązkowe obciążeniaN. Zysk (strata) netto (L-M)


ŻRÓDŁO: Z. Kołaczyk, Rachunkowość przedsiębiorstw, Wyd. eMPi2, Poznań 1997, s.98.

1.3.2 Bilans

Bilans przedsiębiorstwa jest sprawozdaniem statystycznym, które zawiera

poszczególne składniki majątku przedsiębiorstwa oraz źródła jego finansowania.

Sporządzany jest na określony dzień (zwany moment bilansowym), przedstawia,

więc stan zasobów będących w posiadaniu firmy. Uznany on został jako podstawowe

sprawozdanie finansowe. W sposób uproszczony przedstawia to poniższe

zestawienie:

Tabela 3

Uproszczone zestawienie bilansu

AKTYWA PASYWA




www.EduAkademia.pl


MAJĄTEK TRWAŁY KAPITAŁ WŁASNY

REZERWY

MAJĄTEK OBROTOWY

ROZLICZENIA MIĘDZYOKRSOWE

CZYNNE

ZOBOWIĄZANIA DŁUGOTERMINOWE

ZOBOWIĄZANIA KRÓTKOTERMINOWE

ROZLICZENIA MIĘDZYOKRSOWE

BIERNE

PRZYCHODY PRZYSZŁYCH OKRESÓW

AKTYWA OGÓŁEM PASYWA OGÓŁEM

ŹRÓDŁO: Opracowanie własne

Za szczególną cechę bilansu można uznać, że wykazany stan końcowy staje

się równocześnie stanem początkowym w bilansie otwarcia w następnym okresie

obrachunkowym. Układ bilans prezentuje tabela 4:




www.EduAkademia.pl


Tabela 4

Struktura bilansuAKTYWA PASYWA

A. Majątek trwałyI. Wartości niematerialne i prawne

1. Koszty organizacji poniesione przy założeniu lub późniejszym rozszerzeniu spółki akcyjnej2. Koszty prac rozwojowych3. Wartość firmy4. Inne wartości niematerialne i prawne5. Zaliczki na poczet wartości niematerialnych i prawnych

II. Rzeczowy majątek trwały 1. Grunty własne 2. Budynki i budowle 3. Urządzenia techniczne i maszyny 4. Środki transportu 5. Pozostałe środki trwałe 6. Inwestycje rozpoczęte 7. Zaliczki na poczet inwestycjiIII. Finansowy majątek trwały 1. Udziały i akcje 2. Papiery wartościowe

A. Kapitał (fundusz) własnyI. Kapitał (fundusz) podstawowyII. Należne, lecz nie wniesione wkłady na poczet kapitału podstawowego (wielkość ujemna)III. Kapitał (fundusz) zapasowy 1. Ze sprzedaży akcji powyżej ich wartości nominalnej 2. Tworzony ustawowo 3. Tworzony zgodnie ze statutem lub umową 4. Z dopłat wspólników 5. InnyIV. Kapitał (fundusz) rezerwowy z aktualizacji wycenyV. Pozostałe kapitały (fundusze) rezerwoweVI. Nie podzielony wynik z lat ubiegłych 1. Zysk (wielkość dodatnia) 2. Strata (wielkość ujemna)

VII. Wynik finansowy netto roku




www.EduAkademia.pl


3. Udzielone pożyczki długoterminowe 4. Inne składniki majątku trwałegoIV. Należności długoterminoweB. Majątek obrotowy

I. Zapasy 1. Materiały 2. Półprodukty i produkty w toku 3. Produkty gotowe 4. Towary 5. Zaliczki na poczet dostawII. Należności i roszczenia

1. Należności z tytułu dostaw i usług 2. Należności z tytułu podatków 3. Należności wewnątrzzakładowe 4. Pozostałe należności 5. Należności sądoweIII. Papiery wartościowe przeznaczone do obrotu 1. Udziały lub akcje własne do zbycia 2. Inne papiery wartościoweIV. Środki pieniężne 1. Środki pieniężne w kasie 2. Środki pieniężne w banku 3. Inne środki pieniężne (weksle, czeki)C. Rozliczenia międzyokresowe

1.Czynne rozliczenia międzyokresowe 2. Inne rozliczenia międzyokresowe

obrotowego 1. Zysk netto (wielkość dodatnia) 2. Strata netto (wielkość ujemna)

3. Odpisy z wyniku finansowego bieżącego roku obrotowego

B. Rezerwy1. Rezerwy na podatek dochodowy2. Pozostałe rezerwy

C. Zobowiązania długoterminowe1. Długoterminowe pożyczki, obligacje i inne papiery wartościowe2. Długoterminowe kredyty bankowe

3. Pozostałe zobowiązania długoterminoweD. Zobowiązania krótkoterminowe i

fundusze specjalneI. Zobowiązania krótkoterminowe 1. Pożyczki, obligacje i papiery wartościowe 2. Kredyty bankowe 3. Zaliczki otrzymane na poczet dostaw 4. Zobowiązania z tytułu dostaw 5. Zobowiązania wekslowe 6. Zobowiązania z tytułu podatków, ceł, ubezpieczeń społecznych 7.Zobowiązania z tytułu wynagrodzeń 8.Zobowiązania wewnątrzzakładowe 9. Pozostałe zobowiązania krótkoterminoweII. Fundusze specjalne




www.EduAkademia.pl


E. Rozliczenia międzyokresowe i przychody przyszłych okresów1. Bierne rozliczenia międzyokresowe2. Przychody przyszłych okresów

SUMA AKTYWÓW SUMA PASYWÓWŹRÓDŁO: Z. Kołaczyk – „Rachunkowość przedsiębiorstw”, Wydawnictwo eMPi2, Poznań1997, s.94.

W polskiej praktyce księgowej majątek przedsiębiorstwa przyjęto nazywać

„aktywami”, a źródła finansowania tego majątku „pasywami”. Aktywa wykazane są

po lewej stronie bilansu natomiast pasywa, po jego prawej stronie. Zarówno strona

aktywów jak i pasywów są uporządkowane w pewien sposób, aktywa według stopnia

płynności, tzn. możliwości zamiany poszczególnych składników majątku na środki

pieniężne, pasywa według terminu wymagalności. System podwójnego zapisu

księgowego, na którym opiera się konta, sprawia, że dla każdego składnika

pasywów, tworzy się korespondujący z nim składnik aktywów17.

Aktywa to różnego rodzaju składniki majątkowe, różniące się między sobą

postacią, cechami fizycznymi i użytkowymi, okresem eksploatacji i stopniem zużycia.

Zasób majątku zależy od charakteru i rozmiarów działalności podmiotu 17 J. Ellis, D. Williams, Strategia przedsiębiorstwa a analiza finansowa, Fundacja Rozwoju Rachunkowości w Polsce, Warszawa 1997, s. 162.18 A. Malewicz, Rachunkowość i finanse, Polska Fundacja Promocji Kadr, Bytom 1999, s. 27.




www.EduAkademia.pl


gospodarczego. W aktywach figurują składniki majątku, które przedstawiają wartość

gospodarczą18.

Natomiast pasywa są to zobowiązania spółki wobec właścicieli, którzy

zainwestowali w tę spółkę pieniądze kupując jej akcje oraz wobec jej wierzycieli.

Udzielają one odpowiedzi na pytanie: kto, w jakim charakterze i w jakiej wysokości

ma prawo do majątku firmy. Pasywa to kapitał własny i obcy.

1.3.3 SPRAWOZDANIE Z PRZEPŁYWU ŚRODKÓW PIENIĘŻNYCH

18




www.EduAkademia.pl


Sprawozdanie z przepływu środków pieniężnych jest obowiązkowym

dokumentem finansowym sporządzanym od roku 1995 w tych firmach, które mają

obowiązek badania i ogłaszania sprawozdań finansowych. Obowiązek ten dotyczy

banków, ubezpieczycieli, spółek akcyjnych oraz pozostałych jednostek, które w

poprzedzającym roku obrotowym, za który sporządzono sprawozdanie finansowe,

osiągnęły lub przekroczyły granicę dwóch z trzech następujących wielkości19:

- średnioroczne zatrudnienie – 50 osób,

- suma bilansowa – 1 mln EURO,

- przychód netto ze sprzedaży towarów i produktów oraz operacji finansowych, –

3 mln EURO.

Pozostałe firmy nie są zobowiązane do sporządzania tego dokumentu, choć

mogą to zrobić na własne potrzeby.

Omawiane sprawozdanie odzwierciedla przepływy gotówkowe w trzech

podstawowych obszarach działalności przedsiębiorstwa, tj. obszarze:

- operacyjnym,

- inwestycyjnym,

- finansowym.

19 Z. Leszczyński, A. Skowronek – Mielczarek , Analiza ekonomiczno – finansowa firmy, Difin, Warszawa 2000, s.80.




www.EduAkademia.pl


Celem opracowania analizy sprawozdań z przepływu środków pieniężnych jest

pełniejsza charakterystyka sytuacji finansowej, a szczególnie zyskowności i

zdolności płatniczej. Bilans oraz rachunek zysków i strat nie zawsze odzwierciedlają

realne przepływy gotówki, natomiast rachunek przepływów środków pieniężnych

pokazuje efekty funkcjonowania przedsiębiorstwa właśnie bazujące na krążeniu

pieniądza w firmie, na zmianach zasobów gotówkowych będących w jej dyspozycji.

Sprawozdanie z przepływu środków pieniężnych zawiera informacje jakościowo

różne od zawartych w bilansie oraz rachunku wyników. Są to przede wszystkim

wartości pieniężne, odzwierciedlające wpływy i wypływy gotówki z przedsiębiorstwa.

Co daje nam obraz finansowy firmy. Zestawienie przepływu środków pieniężnych

sporządza się o różnym horyzoncie czasowym:

- miesięcznym,

- kwartalnym,

- półrocznym,

- rocznym.

Sprawozdanie to udziela nam odpowiedzi na kilka ważnych pytań z zakresu

zarządzania finansami firmy. A mianowicie:




www.EduAkademia.pl


- jakie obszary działalności generują najwięcej środków pieniężnych, a jakie je

najbardziej wchłaniają ?

- czy działalność finansowa jest w drodze podwyższenia kapitałów własnych,

czy też zaciągnięcia kredytów i pożyczek ?

Układ sprawozdanie z przepływu środków pieniężnych przedstawia poniższa tabela

5:




www.EduAkademia.pl


Tabela 5

Układ sprawozdania z przepływu środków pieniężnychWYSZCZEGÓLNIENIE KWOTAA. Przepływy środków pieniężnych z działalności operacyjnej

I. Wynik finansowy netto (zysk – strata)II. Korekty o pozycje:

1. Amortyzacja2. Zyski (straty) z tytułu różnic kursowych3. Odsetki i dywidendy otrzymane i zapłacone4. Rezerwy z należności




www.EduAkademia.pl


5. Inne rezerwy6. Podatek dochodowy od zysku brutto7. Podatek dochodowy zapłacony8. Wynik na sprzedaży i likwidacji składników działalności inwestycyjnej9. Zmiana stanu zapasów10. Zmiana stanu należności i roszczeń11. Zmiana stanu zobowiązań krótkoterminowych12. Zmiana stanu rozliczeń międzyokresowych13. Zmiana stanu przychodów przyszłych okresów14. Pozostałe pozycje

III. Środki pieniężne netto z działalności operacyjnej (I +/- II)B. Przepływy środków pieniężnych z działalności inwestycyjnej

I. Nabycie (sprzedaż) wartości niematerialnych i prawnychII. Nabycie (sprzedaż) składników rzeczowego majątku trwałegoIII. Nabycie (sprzedaż) akcji i udziałów w jednostkach zależnychIV. Nabycie (sprzedaż) akcji i udziałów w jednostkach stowarzyszeniowychV. Nabycie (sprzedaż) innych akcji, udziałów i papierów wartościowych VI. Udzielone (zwrócone) pożyczkiVII. Otrzymane (zwrócone) dywidendyVIII. Otrzymane (zwrócone) odsetkiIX. Pozostałe pozycjeX. Środki pieniężne netto z działalności inwestycyjnej (I +/- II +/-III +/- IV +/- V +/- VI +/- VII +/- VIII +/- IX)

C. Przepływy środków pieniężnych z działalności finansowejI. Zaciągnięcie (spłata) długoterminowych kredytów bankowychII. Zaciągnięcie (spłata) długoterminowych pożyczek, emisja (wykup obligacji lub innych papierów wartościowychIII. Zaciągnięcie (spłata) krótkoterminowych kredytów bankowychIV. Zaciągnięcie (spłata) krótkoterminowych pożyczek, emisja (wykup) obligacji lub innych papierów wartościowych




www.EduAkademia.pl


V. Płatności dywidend i innych wypłat na rzecz właścicieliVI. Płatności zobowiązań z tytułu umów leasingu finansowegoVII. Wpływy z emisji akcji i udziałów oraz dopłat do kapitałuVIII. Zapłacone (zwrócone) odsetkiIX. Pozostałe pozycjeX. Środki pieniężne netto z działalności finansowej (I +/- II +/- III +/- IV +/- V +/- VI +/- VII +/- VIII +/- IX)

D. Zmiana stanu środków pieniężnych netto (III A +/- X B +/- X C)E. Środki pieniężne na początek roku obrotowegoF. Środki pieniężne na koniec roku obrotowego (D + E) ŹRÓDŁO: J. Gajdka, E. Walińska – „Zarządzanie finansowe”, F. R. R. w P., Warszawa 1998, s.185

ROZDZIAŁ IIANALIZA WSKAŹNIKOWA JAKO METODA

OCENY DZIAŁALNOŚCI PRZEDSIĘBIORSTWA




www.EduAkademia.pl


2.1. Wstępna analiza bilansuWstępna analiza bilansu przeprowadzana jest w ujęciu statycznym i

dynamicznym.

Analiza w ujęciu stycznym zajmuje się badaniem struktury majątku

przedsiębiorstwa i źródeł jego finansowania w wybranym momencie. Natomiast

analiza w ujęciu dynamicznym zajmuję się również oceną kierunku zmian tej

struktury oraz dynamiki poszczególnych elementów aktywów i pasywów poprzez

porównanie danych z kilku kolejnych lat. Wstępna analiza bilansu zajmuje się

badaniem:

- struktury majątkowej na podstawie wskaźników struktury aktywów,

- struktury kapitałowej, poprzez ustalenie wskaźników struktury pasywów,

- struktury kapitałowo – majątkowej.

Do przeprowadzenia wstępnej analizy bilansu w ujęciu dynamicznym potrzebne

są następujące mierniki:

- wskaźniki dynamiki, które określają kierunek i stopień zmian poszczególnych

elementów bilansu, w porównaniu do ich poziomu w bilansach wcześniejszych,




www.EduAkademia.pl


- wskaźniki struktury, które wskazują na udział poszczególnych pozycji majątku i

źródeł ich finansowania w ogólnych ich wielkościach.

Struktura majątku w przedsiębiorstwieStruktura majątkowa informuje o sposobie zaangażowania kapitału

przedsiębiorstwa. W badaniu tej struktury podstawowe znaczenie mają wskaźniki

wyposażenia przedsiębiorstwa w określone środki gospodarcze. Najważniejsze z

nich to wskaźniki wyposażenia przedsiębiorstwa w trwałe i obrotowe składniki

majątku. Udział trwałych składników w majątku przedsiębiorstwa w sposób istotny

zależy od rodzaju branży. Udział ten pozostaje w bezpośrednim związku z kwotą

osiąganych przez przedsiębiorstwo przychodów. Im większy jest udział trwałych

składników majątku w jego strukturze, tym mniejsza jest zdolność przedsiębiorstwa

do wypracowania przychodu20.

Wskaźniki wyposażenia przedsiębiorstwa w środki gospodarcze21:

1. Udział trwałych składników majątku w aktywach ogółem =

20 H. Błoch, Controlling, Rachunkowość zarządcza, CIM, Warszawa 1992, s. 37. 21 M. Sierpińska, T. Jachna, Ocena przedsiębiorstwa według standardów światowych, PWN, Warszawa 2000, s. 52.




www.EduAkademia.pl


2. Udział rzeczowych składników majątku w aktywach ogółem =

3. Udział niematerialnych składników majątku w aktywach ogółem =

4. Udział majątku obrotowego w aktywach ogółem=

5. Udział zapasów w aktywach ogółem =

6. Udział należności w aktywach ogółem =

7. Udział środków pieniężnych w aktywach ogółem=

8. Udział krótkoterminowych papierów wartościowych w aktywach ogółem = x100%




www.EduAkademia.pl


Struktura kapitału w przedsiębiorstwieW badaniu struktury kapitałów (pasywów) podstawowe znaczenie mają

wskaźniki wyposażenia przedsiębiorstwa w kapitały własne i obciążenia kapitałami

obcymi.

Wskaźniki wyposażenia przedsiębiorstwa w kapitały własne i obciążenia

kapitałami obcymi:

1. Wyposażenie przedsiębiorstwa w kapitały własne =

2. Obciążenie przedsiębiorstwa zobowiązaniami długoterminowymi =

3. Wyposażenie przedsiębiorstwa w kapitał stały =

4. Obciążenie przedsiębiorstwa kredytem krótkoterminowym =

5. Obciążenie przedsiębiorstwa zobowiązaniami bieżącymi =

Pionową strukturę kapitałów finansujących majątek przedsiębiorstwa można

właściwie ustalić posługując się wskaźnikami wyposażenia przedsiębiorstwa w

kapitał własny oraz wskaźnikami obciążenia zobowiązaniami długoterminowymi i

krótkoterminowymi.

Struktura kapitałowo – majątkowa w przedsiębiorstwiePrzy wstępnej analizie bilansu występują również powiązania poziome

pomiędzy poszczególnymi pozycjami aktywów i pasywów. Analiza ta pozwala na

określenie poprawności zastosowania źródeł finansowania oraz ewentualnych

rozbieżności sytuacji faktycznej przedsiębiorstwa w stosunku do zaleceń teorii w

zakresie kształtowania struktury bilansu.

Na początku tej analizy trzeba ustalić udział kapitału własnego w finansowaniu

majątku trwałego przedsiębiorstwa. Udział ten ustala się według poniższej relacji22:22 M. Sierpińska, T. Jachna, Ocena przedsiębiorstwa według standardów światowych, PWN, Warszawa 2000, s. 53.

Wskaźnik pokrycia majątku trwałego kapitałem własnym= x 100%

Wskaźnik ten pokazuje, w jakiej części majątek trwały jest finansowany

kapitałem własnym. Według „złotej reguły bilansowania” majątek trwały powinien być

w całości, a jeszcze lepiej z pewną nadwyżką, finansowany kapitałem stałym, tj.

sumą kapitału własnego i zadłużenia długoterminowego. Bardziej konserwatywna

odmiana tej reguły wymaga finansowania majątku trwałego w całości kapitałem

własnym. W takim przypadku wartość wskaźnika wynosiłaby 1,0. Z reguły kapitał

własny finansuje całość majątku trwałego i część majątku obrotowego. Typowa

wartość tego wskaźnika zawiera się w przedziale 1,0 – 1,523.

Stopień pokrycia majątku trwałego kapitałem stałym można wyrazić poniższą

relacją:

Wskaźnik pokrycia majątku trwałego kapitałem stałym = x 100%

23 M. Nowak, Praktyczna Ocena kondycji finansowej przedsiębiorstwa. Metody i ograniczenia, FRR w Polsce, Warszawa 1998,s. 131.




www.EduAkademia.pl


Jeśli w przedsiębiorstwie jest prawidłowo prowadzona polityka finansowa to

kwota kapitałów stałych powinna przekraczać wartość majątku trwałego o bardzo

niskim stopniu płynności finansowej, zapewniając także pewne pokrycie tymi

kapitałami środków obrotowych. W przeciwnym wypadku przedsiębiorstwo może

bardzo łatwo stanąć w obliczu niemożności bieżącego regulowania zobowiązań

płatniczych. Pozostałe środki obrotowe finansowane są kapitałami

krótkoterminowymi (zobowiązaniami i kredytami). Stopień tego finansowania określa

poniższa relacja:

Wskaźnik pokrycia kapitałami krótkoterminowymi majątku obrotowego = x 100%

Jeśli kapitał krótkoterminowy w pełni pokrywa majątek obrotowy, wówczas

zachowana jest złota reguła bilansowania w stosunku do obrotowych składników

majątku. W tym przypadku stwierdza się, że z uwagi na krótki czas związania, mogą

być one finansowane z krótkoterminowego kapitału obcego.

Przestrzeganie wyżej wymienionych reguł finansowania sprzyja utrzymaniu

równowagi finansowej przedsiębiorstwa, warunkującej bieżącą i przyszłą jego

egzystencję.




www.EduAkademia.pl


2.2 Wstępna analiza rachunku wynikówWstępna analiza rachunku wyników obejmuje24:

- ustalenie i ocenę zmian w wielkościach strumieni pieniężnych

reprezentujących przychody ze sprzedaży, koszty, wynik finansowy i inne

wielkości ekonomiczne w kolejnych latach badanego okresu,

- badanie relacji zachodzących pomiędzy poszczególnymi wielkościami

ekonomicznymi w rachunku wyników.

Analiza dynamiki danych analitycznego rachunku zysków i strat pozwala ustalić

ogólne źródła osiągniętego wyniku finansowego przedsiębiorstwa. W przypadku

wzrostu bądź spadku zysku netto wiąże się, bowiem ze zmianami poszczególnych

elementów wyniku finansowego oraz czynników na nie oddziałujących. Na przykład

wzrost zysku na działalności operacyjnej wynika głównie z wyższej dynamiki

przychodów ze sprzedaży niż kosztów ich uzyskania, zysku brutto – z korzystnego

24 M. Sierpińska, T. Jachna, Ocena przedsiębiorstwa według standardów światowych, PWN, Warszawa 2000, s. 68.




www.EduAkademia.pl


salda przychodów i kosztów finansowych, zaś zysku netto – z wysokości

obowiązkowych obciążeń zysku. Odchylenia ujemne tych wskaźników mogą być

źródłem zmniejszenia zysku netto bądź powstania straty.

Ocena struktury analitycznego rachunku zysków i strat polega na ustaleniu

udziału poszczególnych jego składników w ogólnej wielkości przychodów ze

sprzedaży.

2.3 Zasady analizy wskaźnikowej

Rozwinięciem wstępnej analizy podstawowych dokumentów finansowych,

dających ogólny obraz sytuacji finansowej przedsiębiorstwa jest analiza

wskaźnikowa. Jest ona jednym z podstawowych elementów analizy finansowej.

Przedmiotem badania analizy wskaźnikowej są relacje zachodzące pomiędzy

poszczególnymi elementami bilansu, w przekroju pionowym i poziomym oraz

rachunku wyników. Dla tego celu konstruuje się różnego rodzaju wskaźniki

posługujące się danymi opartymi na sprawozdaniach finansowych.Szukasz gotowej pracy ?



www.EduAkademia.pl


Analiza wskaźnikowa (Ratio Analysis) obejmuje następujące etapy badań25:

- wybór dziedziny działalności gospodarczej przedsiębiorstwa, która ma być

przedmiotem oceny,

- dobór wskaźników i współczynników ekonomicznych reprezentatywnych dla

badanej dziedziny,

- weryfikację wskaźników i współczynników,

- skorygowanie sposobu mierzenia wskaźnika i współczynnika lub ustalenie

dodatkowych wskaźników i współczynników, pozwalających uzyskać dokładny i

obiektywny obraz analizowanych zjawisk,

- obliczenie wskaźnika i/lub współczynnika na podstawie zweryfikowanych

mierników oraz postawienie diagnozy i sformułowanie decyzji.

Wskaźniki finansowe konstruowane i klasyfikowane mogą być w różny sposób.

Na świecie jak i w naszym kraju najszersze zastosowane zyskała poniżej

przedstawiona klasyfikacja26:

- wskaźniki płynności,

- wskaźniki zadłużenia i obsługi długu,

- wskaźniki efektywności (wykorzystania) aktywów,

25 J. Duraj, Analiza ekonomiczna przedsiębiorstwa, PWE, Warszawa 1993, s.16.26 J. . Gajdka, E. Walińska, Zarządzanie finansowe, F. R. R. w P., Warszawa 1998, s. 303.




www.EduAkademia.pl


- wskaźniki rentowności (zyskowności),

- wskaźniki reakcji rynkowej.

W analizie wskaźnikowej największą rolę odgrywa analiza porównawcza oraz

analiza trendu27.

Analiza porównawcza polega na wyliczeniu wskaźników na podstawie

sprawozdań finansowych (lub innych danych, jeżeli są one powszechnie dostępne) i

porównywaniu ich z wartością wskaźników uzyskiwanych przez inne podmioty w tej

samej branży lub porównywanie ze średnimi branżowymi.

Analiza trendu natomiast polega na porównywaniu wartości wskaźników

uzyskiwanych w kolejnych okresach przez badany podmiot. Analiza taka

dokonywana jest zarówno w okresach obejmujących kilka lub kilkanaście lat, jak

również w układzie horyzontalnym obejmującym następujące po sobie lata.

Analiza wskaźnikowa pozwala nam w szybki i efektywny sposób uzyskać wgląd

w funkcjonowanie firmy.

27 Tamże, s.203. 28 Tamże, s. 205.




www.EduAkademia.pl


2.3.1 Wskaźniki płynności

Wskaźniki płynności finansowej wyrażają zdolność do upłynnienia aktywów, to

znaczy mierzą zdolność podmiotu do wywiązania się ze zobowiązań, które ciążą na

nim w najbliższym okresie (do1 roku). W praktyce do oceny płynności finansowej

firmy wykorzystuje się wskaźniki28:

- bieżącej płynności,

- podwyższonej płynności – szybki.

Wskaźnik bieżącej płynności (current ratio)Wskaźnik ten mierzy stopień pokrycia zobowiązań bieżących bieżącymi

aktywami.

WBP =

Aktywa bieżące to składniki majątkowe, które we względnie krótkim okresie

mogą być zamienione na gotówkę. Zobowiązania bieżące (krótkoterminowe)

natomiast powinny być we względnie krótkim okresie spłacone. Poziom wskaźnika

bieżącej płynności zależy od szeregu czynników, wśród których najistotniejsze to: 28




www.EduAkademia.pl


specyfika branży, zmieniające się warunki otoczenia oraz przyjęta przez firmę

strategia finansowania (m.in. cykl inkasa należności i regulowania zobowiązań).

Optymalny poziom wskaźnika, dający realne zapewnienie spłaty zobowiązań,

powinien utrzymywać się w granicach od 1,5 do 2,0.Jeśli wskaźnik spadnie poniżej

1,2 będziemy mieli styczność z zagrożeniem bezpieczeństwa finansowego firmy.

Wskaźnik podwyższonej płynności – szybki (quick ratio)Wskaźnik ten odnosi aktywa najbardziej płynne do bieżących

(krótkoterminonowych) zobowiązań.

WPP =

Wskaźnik określa zdolność firmy do regulowania swoich zobowiązań najbardziej

płynnym majątkiem obrotowym tj. środkami pieniężnymi, należnościami i

krótkoterminowymi papierami wartościowymi. Wartość wskaźnika płynności szybkiej

powinna kształtować się w okolicach jedności, jednak jest to poziom idealny, rzadko

spotykany w praktyce. Za zadowalające uznaje się wskaźniki, których wartości

mieszczą się w przedziale 1-1,2. Z chwilą, gdy wartość wskaźnika płynności




www.EduAkademia.pl


przyspieszonej spada poniżej jedności, pojawia się zagrożenie bieżącej zdolności

firmy do terminowego regulowania jej zobowiązań. W takiej sytuacji jednostka może

szukać pomocy na zewnątrz. Może to oznaczać konieczność zaciągnięcia kredytu,

sprzedaży aktywów lub akceptacji stopniowego wzrostu zobowiązań.

2.3.2 Wskaźniki zadłużenia i obsługi długu

Za pomocą wskaźników zadłużenia i obsługi długu można badać stan

zadłużenia przedsiębiorstwa i określać zdolność przedsiębiorstwa do wywiązywania

się z zobowiązań kredytowych.

Do oceny zadłużenia oraz obsługi długu wykorzystuje się dwie grupy

wskaźników finansowych. Pierwsza grupa oparta jest na danych z bilansu i pozwala

ocenić, w jakim stopniu zobowiązania zostały wykorzystana do finansowania

aktywów. Druga natomiast opiera się na danych z rachunku wyników i pozwala

określić, w jakim stopniu koszty obsługi długu pokryte są przez zyski operacyjne

przedsiębiorstwa29.

29J. Gajdka, E. Walińska, Zarządzanie finansowe, F. R. R. w P., Warszawa 1998, s.211Szukasz gotowej pracy ?



www.EduAkademia.pl


Do wskaźników zadłużenia i obsługi długu najczęściej używanych możemy

zaliczyć:

- wskaźnik ogólnego zadłużenia,

- wskaźnik zadłużenia kapitału własnego,

- wskaźnik pokrycia odsetek zyskiem,

- wskaźnik obsługi długu,

- wskaźnik obsługi długu strumieniami pieniężnymi.

Powyższe wskaźniki dotyczące zadłużenia określają je zarówno w stosunku do

majątku firmy, jak i osiąganych przychodów.

Relacje odnoszące się do majątku dotyczą zazwyczaj wielkości zadłużenia w

danym okresie w stosunku do wszystkich aktywów przedsiębiorstwa lub ich części,

na przykład - do składników majątku firmy o w miarę stałej w czasie wartości lub

wyłącznie do tej części majątku, która jest finansowana ze środków własnych.

Wskaźnik ogólnego zadłużenia (stopa zadłużenia- Debt Ratio) Wskaźnik ten jest relacją wielkości zadłużenia do aktywów ogółem. Obliczany

jest według formuły30:




www.EduAkademia.pl


WOZ =

Wskaźnik ten określa udział środków obcych w finansowaniu działalności

przedsiębiorstwa. Wyrażana jest opinia, że każde przedsiębiorstwo posiada swój

charakterystyczny poziom wartości tego wskaźnika. Inaczej mówiąc każde

przedsiębiorstwo posiada optymalną strukturę kapitału, która zapewnia jej względnie

wysoki, stabilny dochód. Wskaźnik ten jest miarą ryzyka działalności

przedsiębiorstwa. Im wyższy udział zobowiązań, tym przedsiębiorstwo jest bardziej

podatne na niekorzystne zmiany w otoczeniu, np. załamanie popytu. Zbyt wysoki

poziom wskaźnika ogólnego zadłużenia może wzbudzać zastrzeżenia, co do

wiarygodności finansowej firmy. Według standardów, wskaźnik ten powinien wahać

się w przedziale 0,57 – 0,67.

Wskaźnik zadłużenia kapitału własnego (capital gearing)

Wskaźnik zadłużenia kapitału własnego określa stopień zaangażowania kapitału

obcego w stosunku do kapitałów własnych. Obliczany jest według wzoru31:31 M. Sierpińska, T. Jachna, Ocena przedsiębiorstwa według standardów światowych, PWN, Warszawa 2000, s. 90.




www.EduAkademia.pl


WZKW =

Wzrost wskaźnika oznacza większe zaangażowanie obcych źródeł

finansowania w stosunku do źródeł własnych, a więc zwiększenie stopnia

zadłużenia. Oddziałuje to bezpośrednio na poziom ryzyka finansowego z powodu

wyższych rat kapitałowych i odsetek. Wartością graniczną dla małych firm jest

proporcja 3:1. Dla firm średnich i dużych wymogi są ostrzejsze - relacja 1:1.

Wskaźnik pokrycia odsetek zyskiemWskaźnik pokrycia odsetek zyskiem obliczany jest przez podzielenie sumy

zysku przed opodatkowaniem plus odsetki przez kwotę odsetek32:

WPZO =

Do ustalenia tego wskaźnika przyjmuje się zysk brutto, ponieważ odsetki

płacone są kredytodawcy przed odprowadzeniem podatku dochodowego do budżetu. 32 W. Bień, Ocena efektywności finansowej Spółek Prawa Handlowego, FINANS – SERVIS, Warszawa 1997, s. 74




www.EduAkademia.pl


Wskaźnik ten informuje nas ile razy odsetki płacone mieszczą się w zysku, jaki byłby

osiągnięty przy sfinansowaniu całości majątku własnymi kapitałami.

Zadowalającym poziomem tego wskaźnika jest, jeśli utrzymuje się on w

przedziale od 4 – 5, gdyż wówczas skala ryzyka finansowego przy udzieleniu spółce

nowych kredytów mieści się w granicach dopuszczalnych. Przedsiębiorstwo będzie w

stanie regulować odsetki również w przyszłości nawet w przypadku pewnego

zmniejszania zysków33.

Wskaźnik obsługi długuWskaźnik obsługi długu uwzględnia nie tylko obciążenia przedsiębiorstwa z

tytułu odsetek, ale również z tytułu spłaty raty kapitałowej. Liczony jest według

formuły34:

WOD = .

Do obliczania tego wskaźnika używa się zysku przed uwzględnieniem podatków

i odsetek, czyli EBIT.33 Tamże, s. 74.34 J. Gajdka, E. Walińska, Zarządzanie finansowe, F. R. R. w P., Warszawa 1998, s.213.




www.EduAkademia.pl


Wskaźnik obsługi długu mówi nam, w jakim stopniu zysk operacyjny

przedsiębiorstwa mógłby ulec obniżeniu zanim przedsiębiorstwo nie będzie wstanie

spłacić odsetek i raty kapitałowej od zaciągniętego długu.

Wskaźnik obsługi długu strumieniami pieniężnymiWskaźnik obsługi długu strumieniami pieniężnymi jest miarą ukazującą sposób,

w jaki Cash Flow z działalności operacyjnej obliczany według uproszczonej formuły

umożliwia spłacenie przez przedsiębiorstwo odsetek i raty kapitałowej od

zaciągniętego długu35:

WODSP =

Jeśli wartość wskaźnika jest niższa od średniej branżowej, to przedsiębiorstwo

może mieć kłopoty z otrzymaniem nowych kredytów.

2.3.3 Wskaźniki efektywności (wykorzystania) aktywów




www.EduAkademia.pl


Kolejna grupa wskaźników finansowych dotyczy efektywności wykorzystania

aktywów, przyjmują one także nazwę wskaźników rotacji, obrotu, produktywności.

Ukazują one stopień efektywności wykorzystania przez firmę posiadanych zasobów.

Analiza przeprowadzona za pomocą tych wskaźników powinna odpowiedzieć na

pytanie, czy ilość aktywów zgromadzonych przez podmiot gospodarczy jest

właściwa, zbyt wysoka lub też zbyt niska w stosunku do skali prowadzonej

działalności. Trzeba jednak pamiętać, że zarówno zbyt duża, jak i zbyt mała ilość

aktywów może mieć negatywny skutek dla wyników osiągniętych przez podmiot.

Możemy wyróżnić cztery podstawowe i najczęściej stosowane rodzaje

wskaźników efektywności36:

- wskaźnik rotacji zapasów,

- wskaźnik rotacji należności,

- wskaźnik efektywności wykorzystania majątku trwałego,

- wskaźnik efektywności wykorzystania majątku ogółem.

Wskaźnik rotacji zapasów (Stock Turnover )




www.EduAkademia.pl


Wskaźnik rotacji zapasów obliczany jest jako iloraz sprzedaży oraz zapasów:

WRZ =

Wskaźnik ten udziela nam odpowiedzi na pytanie ile razy w ciągu badanego

okresu nastąpi „odnowienie” stanu zapasów.

Im wyższy jest wskaźnik, tym krótszy cykl obrotu zapasami, a więc również

mniejszy koszt ich utrzymania. Wzrost wskaźnika może świadczy, zatem o poprawie

efektywności gospodarowania zapasami przez przedsiębiorstwo, pod warunkiem, że

nie spowodowało to zakłóceń w prawidłowości przebiegu procesów produkcyjnych i

ograniczeń w wykonywaniu opłacalnych zamówień składanych przez odbiorców.

Natomiast spadek wielkości tego wskaźnika, oznacza wydłużenie cyklu

sprzedaży zapasów, wzrost zapasów w przedsiębiorstwie świadczący np. o

przygotowaniach firmy do zaplanowanego wzrostu sprzedaży w przyszłości lub też o

powstaniu zapasów trudno zbywalnych, zbędnych.37

37 Z. Leszczyński, A. Skowronek –Mielczarek , Analiza ekonomiczno – finansowa firmy, Difin, Warszawa 2000, s.95.




www.EduAkademia.pl


Do oceny efektywności gospodarowania zapasami stosowany jest również

wskaźnik rotacji zapasów w dniach wyliczany według formuły:

WRZ w dniach =

Wskaźnik ten mówi nam, jaki jest średni czas regulowania zobowiązań w

przedsiębiorstwie. Im czas ten jest dłuższy, tym mniejsze są potrzeby w zakresie

kapitału obrotowego.

Wskaźnik rotacji należności ( Debtor Turnover)Określa, ile razy w ciągu roku przedsiębiorstwo odtwarza stan swoich

należności. Obliczany jest według wzoru:

WRN =

Zadowalający poziom tego wskaźnika powinien oscylować w przedziale 7,0 do

10,0. W przypadku, gdy wskaźnik będzie mniejszy niż 7,0 to oznaczać to może, że

w stosunku do ogólnie przyjętych norm przedsiębiorstwo zbyt długo kredytuje




www.EduAkademia.pl


swoich klientów, co świadczy o tym, że środki pieniężne są zbyt długo zamrożone w

należnościach38.

Wskaźnik rotacji należności często liczony jest w dniach. Oblicza się go jako

iloraz należności oraz przeciętnej dziennej wielkości sprzedaży:

WRN w dniach =

Wskaźnik ten informuje, ile dni przedsiębiorstwo przeciętnie czeka od momentu

sprzedaży na uregulowanie należności z tego tytułu. Należności krótkookresowe są

jednym z bardziej płynnych aktywów. Przedsiębiorstwo posługuje się kredytem

towarowym w celu zwiększenia swojej sprzedaży, pozyskania nowych rynków zbytu.

Wskaźnik ten informować może o niewłaściwych tendencjach występujących w tym

okresie. Przykładowo może to wystąpić w sytuacji, gdy okres ściągania należności w

kolejnych okresach znacznie się wydłuża. Dodatkowe zaniepokojenie może budzić

fakt, gdy okres oczekiwania na spłatę jest dłuższy, niż termin kredytu towarowego.

Świadczy to o niewywiązywaniu się odbiorców ze swych zobowiązań finansowych.

Stanowi to podstawę do podjęcia przez przedsiębiorstwo szeregu decyzji w tym 38 J. Ostaszewski, Analiza finansowa i wycena firmy według standardów EWG, CIM, Warszawa 1992, s. 53.




www.EduAkademia.pl


obszarze. Brak właściwej relacji prowadzić może do utraty przez przedsiębiorstwo

płynności finansowej.

Wskaźnik efektywności wykorzystania majątku trwałego (Fixed Assets Turnover Ratio lub Fixed Assets Utilizattion Ratio)

Wskaźnik ten określa sposób wykorzystania majątku trwałego przez

przedsiębiorstwo. Obliczany jest według formuły:

WRŚT =

Poziom tego wskaźnika jest uzależniony od kapitałochłonności procesu

wytwarzania. Środki trwałe w tej formule są ujęte według wartości netto.Wskaźnik

pokazuje nam, ile razy sprzedaż jest większa od środków trwałych zaangażowanych

w działalność przedsiębiorstwa. Im wyższa jest wartość wskaźnik tym wyższa jest

efektywność wykorzystania majątku trwałego.Wykorzystanie tego wskaźnika jest szczególnie istotne dla przedsiębiorstw, w

których środki trwałe stanowią ważny element majątku, natomiast mniejsze




www.EduAkademia.pl


znaczenie ma w przedsiębiorstwach, w których sprzedaż w mniejszym stopniu zależy

od wielkości środków trwałych zaangażowanych w ich działalność.

Wskaźnik efektywności wykorzystania majątku ogółem ( Total AssetsTurnover Ratio lub Total Assets Utilization Ratio)

Wskaźnik ten obrazuje, jaka wartość sprzedaży przypada na jednostkę

zaangażowanego majątku. Stanowi miarę efektywności wykorzystania aktywów

przedsiębiorstwa. Obliczany jest według wzoru:

WRMO =

Wskaźnik efektywności wykorzystania majątku ogółem jest wskaźnikiem o

największej pojemności. Mierzy on efektywność aktyw generujących sprzedaż.

Wielkość tego wskaźnika w dużym stopniu zależy od specyfiki branży. W

przemysłach o wysokiej kapitałochłonności jest niski, zaś w przemysłach o dużym

udziale pracy ludzkiej i niskiej kapitałochłonności jest wysoki. Wskaźnik ten nie może

być zbyt niski, aby nie prowadził do zachwiania rytmiczności produkcji i sprzedaży

oraz pogorszenia stopnia wykorzystania środków trwałych. Jeśli jest znacznie niższy




www.EduAkademia.pl


niż średni w branży, to należy szukać przyczyny tych różnic39. Istnieje możliwość, że

w przedsiębiorstwie powstały nadmierne zapasy materiałów bądź wadliwa

organizacja produkcji zwiększa zapasy produkcji niezakończonej itp. .

2.3.4 Wskaźniki rentowności

Za pomocą wskaźników rentowności ( zyskowności) bada się zazwyczaj

rentowność prowadzonej przez przedsiębiorstwo działalności oraz zaangażowanego

w nią kapitału. Źródłami do obliczania tych wskaźników są roczne sprawozdania

finansowe.

Wskaźniki rentowności trudno się interpretuje ponieważ dla większości z nich

nie ma wartości granicznych. Są to miary względne, ich poziom zależy od branży i

rodzaju działalności. Wskaźniki rentowności można podzielić na40:

- wskaźnik rentowności sprzedaży,

39 M. Sierpińska, T. Jachna, Ocena przedsiębiorstwa według standardów światowych, PWN, Warszawa 2000, s. 98.40 J. Gajdka, E. Walińska, Zarządzanie finansowe, F. R. R. w P., Warszawa 1998, s. 215.




www.EduAkademia.pl


- wskaźnik rentowności aktywów,

- ogólna stopa zwrotu,

- wskaźnik rentowności kapitału własnego.

Wskaźnik rentowności sprzedaży (profit margin)

Wskaźnik rentowności sprzedaży (marża zysku) to relacja zysku netto do

wartości sprzedaży netto:

WRS = 100%.

Wskaźnik ten informuje o wielkości zysku, jaka przypada na jednostkę

sprzedaży. Niższy poziom wskaźnika rentowności sprzedaży informuje o

konieczności zrealizowania odpowiednio większej sprzedaży w celu osiągnięcia

uprzednio zamierzonego zysku. Poziom ten będzie charakterystyczny dla firmy o

materiałochłonnej produkcji. Natomiast im wyższy poziom tego wskaźnika, tym

wyższa efektywność osiąganych przez firmę dochodów. Wyższy poziom będą miały

przedsiębiorstwa, których produkcja wymaga sporego nakładu pracy.




www.EduAkademia.pl


Aby ocena wskaźnika była odpowiednio przeprowadzona trzeba porównać go

również ze wskaźnikami osiąganymi przez inne przedsiębiorstwa tej samej branży

oraz ze wskaźnikami średniobranżowymi.

Wskaźnik rentowności aktywów

Wskaźnik rentowności aktywów (Stopa zwrotu z aktywów - ROA) określa

stosunek wielkości zysku netto, wypracowanego przez jednostkę, do wartości

zaangażowanego w firmie majątku:

ROA = 100%.

Powyższy wskaźnik mierzy zdolność aktywów do generowania zysku. Wskaźnik

ten informuje o zdolności przedsiębiorstwa (a konkretniej - jego aktywów) do

generowania zysku. Pokazuje, jak efektywnie firma zarządza swoim majątkiem. Im




www.EduAkademia.pl


wyższy poziom rentowności aktywów, tym lepsza sytuacja finansowa

przedsiębiorstwa.

Wielkością wskaźnika zainteresowani są szczególnie kredytodawcy firmy, gdyż

stanowi on cenne źródło informacji o zdolności majątku do przynoszenia dochodów,

będących źródłem rat i odsetek od zaciągniętych kredytów. Zachodnie banki

oczekują, aby wskaźnik ten osiągał poziom 2-6 proc., przy czym w małych firmach

powinien on być wyższy niż w dużych. Niski poziom wskaźnika na tle przedsiębiorstw

z tej samej branży oznacza zazwyczaj niewykorzystanie pełnych mocy wytwórczych

firmy.

Ogólna stopa zwrotu Wskaźnik ten mierzy zdolność aktywów do generowania zysku. W relacji tej

odnosimy wygospodarowany w danym okresie zysk operacyjny (zysk przed

odsetkami i opodatkowaniem – EBIT) do średniej wartości aktywów:

OSZ = 100%.




www.EduAkademia.pl


Ma on za zadanie pokazać efektywność wykorzystania zasobów firmy. Zasoby

te mogą pochodzić z własnych źródeł lub też są finansowane środkami obcymi, np.

kredytem. Informuje on o efektywności gospodarowania powierzonymi środkami.

Użyteczny jest przy porównywaniu spółek (podmiotów gospodarczych), działających

w różnych systemach podatkowych oraz o różnej strukturze kapitału41.

Wskaźnik rentowności kapitału własnego

Wskaźnik rentowności kapitału własnego ( Stopa zwrotu z kapitału własnego

- ROE) obliczany jest według formuły:

ROE = 100%.

Wskaźnik rentowności kapitału własnego informuje o wielkości zysku netto,

przypadającego na jednostkę kapitału zainwestowanego przez właścicieli w

przedsiębiorstwie. Jest on miarą efektywności wykorzystania kapitału własnego

przez przedsiębiorstwo w danym okresie.

41 Gajdka, E. Walińska, Zarządzanie finansowe, FRR. W Polsce, Warszawa 1998, s.217.




www.EduAkademia.pl


Poziomem tego wskaźnika i jego tendencją zmian w czasie zainteresowani są

szczególnie akcjonariusze (inwestorzy) przedsiębiorstwa. Wysoki poziom

zyskowności kapitału własnego jest dla nich wyznacznikiem właściwej alokacji

kapitałów. Pozwala przypuszczać, że przedsiębiorstwo rozwija się, co stwarza

możliwości uzyskania wyższych dywidend.

Wielkość wskaźnika jest zazwyczaj porównywana z bankową stopą

oprocentowania depozytów długoterminowych. Stopa wyższa od poziomu wskaźnika

zyskowności kapitałów własnych sugeruje, że inwestowanie w daną firmę jest mniej

efektywne od lokat w banku. Dlatego też poziom tego wskaźnika powinien

przewyższać oprocentowanie długoterminowych depozytów bankowych.

2.3.5 Wskaźniki wartości rynkowej

Ostatnią grupą wskaźników, na którą warto zwrócić uwagę to wskaźniki wartości

rynkowej.

Wskaźniki te stosowane są do oceny efektywności funkcjonowania

przedsiębiorstw działających w formie spółek akcyjnych, których akcje są




www.EduAkademia.pl


przedmiotem publicznego obrotu na giełdzie papierów wartościowych. Informują one

zarząd przedsiębiorstwa, co inwestorzy myślą o przeszłej, a także jak oceniają

perspektywy przyszłej działalności. Wykorzystuje się je do badania opłacalności

lokowania kapitału w akcjach danej spółki - w porównaniu z akcjami innych

przedsiębiorstw, jak zakup obligacji czy terminowy depozyt bankowy.

Do najważniejszych wskaźników wartości rynkowej należą42:

- wskaźnik ceny rynkowej akcji do wartości księgowej,- wskaźnik ceny rynkowej akcji do zysku na jedną akcję

Wskaźnik ceny rynkowej akcji do wartości księgowej (Price / Book Value)

Wskaźnik ten informuje, ile razy wartość spółki na rynku jest większa

(mniejsza) od jej wartości księgowej.

Wskaźnik ceny rynkowej akcji do wartości księgowej =

Analizując ten wskaźnik zakładamy, że sprzedajemy spółkę w danej chwili.

Wartość firmy obrazuje jej wartość księgowa, jednak cena musi być realna. Stąd też 42 Tamże, s. 217.




www.EduAkademia.pl


realna wartość firmy to różnica między posiadanym przez nią majątkiem a

zaciągniętymi zobowiązaniami.

Wskaźnik poniżej jedności oznacza, że cena rynkowa akcji znajduje się na

poziomie niższym niż jej wartość księgowa, sugeruje problemy finansowe spółki.

Należy jednak pamiętać, że taki poziom wskaźnika może oznaczać, że akcje zostały

wycenione zbyt nisko w stosunku do ich faktycznej wartości. Taka sytuacja zachęci

potencjalnych inwestorów do kupna akcji (chyba, że na rynku mamy do czynienia z

głęboką bessą).

Wskaźnik ceny rynkowej akcji do zysku na jedną akcję (Price Earning Ratio)

Wskaźnik ten informuje, ile razy wartość rynkowa firmy przewyższa wartość

zysku, wypracowanego w ciągu roku. Odzwierciedla stosunek inwestorów do firmy:

Wskaźnik ceny rynkowej akcjido zysku na jedną akcję =




www.EduAkademia.pl


Wzrost tego wskaźnika informuje o tym, że inwestorzy decydują się płacić za

akcje danej firmy więcej niż poprzednio. Wynika to zwykle z faktu, że firma wykazuje

sporą zyskowność. Niski poziom wskaźnika sugeruje, że inwestycja w dane akcje

jest atrakcyjna ze względu na fakt osiągania sporych zysków przez spółkę, przy

relatywnie niskiej wycenie rynkowej.

Zbyt niski poziom wskaźnika ceny rynkowej do zysku na jedną akcję oznacza, że akcje przedsiębiorstwa są niedowartościowane, co stwarza możliwość

taniego nabycia firmy. Z kolei wysoki poziom wskaźnika w porównaniu z firmami z

branży może oznaczać, że akcje firmy oceniane są zbyt wysoko i należy się ich

pozbyć, bo ich kurs spadnie. Analiza trendu tego wskaźnika pozwala na ocenę

efektywności lokowania kapitału w akcjach danej spółki, przy uwzględnieniu

alternatywnych inwestycji w akcje innych firm.

2.4 Analiza metodą Du PontaSzukasz gotowej pracy ?



www.EduAkademia.pl


Analiza wskaźnikowa opiera się na podziale poszczególnych wskaźników na

grupy i omówieniu, każdej z osobna. Istnieje również inna metoda analizy

wskaźnikowej, która pozwala nam na kompleksową ocenę przedsiębiorstwa a także

wykorzystuje związki pomiędzy poszczególnymi wskaźnikami. Jest to analiza metodą

Du Ponta. Szczególną zaletą modelu jest to, że poza rentownością majątku i jego

udziałem w pokryciu zobowiązań uwzględnia działanie tzw. sił specjalnych,

przejawiających się w dźwigni operacyjnej i dźwigni finansowej.

Dźwignia operacyjna odzwierciedla stopień, w jakim majątek trwały i związane

z nim koszty stałe są wykorzystywane w działalności przedsiębiorstwa, oraz jaki ma

na to wpływ na rentowność sprzedaży. Obliczana jest według formuły:

Dźwignia operacyjna =

lub

Dźwignia operacyjna =




www.EduAkademia.pl


Dźwignia finansowa przejawia się w efekcie zmiany struktury kapitału a

szerzej mówiąc, w zwiększeniu zysku na jedna akcję przy określonym wzroście

zysku operacyjnego. Obliczana jest według formuły:

Dźwignia finansowa=

lub

Dźwignia finansowa =

Analiza ta koncentruje się na uporządkowaniu i zhierarchizowaniu istniejących

wskaźników a także wskazaniu wzajemnych powiązań pomiędzy nim. Została

opracowana głównie z myślą o potrzebach spółek, w których koszt kapitału i jego

zwrotność należą do zagadnień podstawowych.43

43 Marian Walczak, Prospektywna analiza finansowa w przedsiębiorstwie, PWE, Warszawa 1998, s.96.Szukasz gotowej pracy ?



www.EduAkademia.pl


Rysunek 1

SCHEMAT ANALIZY METODĄ DU PONTA




www.EduAkademia.pl

:

OdsetkiInne koszty

PodatkiAmortyzacja Należności Zapasy

Gotówka Płynne papiery wartościowe

ROE

ROA Mnożnik kapitału własnego

Wskaźnik rotacji zysków

Wskaźnik marży zysku netto

Sprzedaż Sprzedaż

X

:

Sprzedaż Aktywa trwałeKoszty całkowite

Aktywa obrotowe

- +

Zysk netto Aktywa ogółem


Źródło: CzekajJ., Dresler Z., Podstawy zarządzania finansami firmy, PWN, Warszawa 1995,s. 218.

Najważniejszym ze wskaźników analizy metodą Du Ponta jest wskaźnik

rentowności kapitału własnego (ROE). Jest on ważny zarówno z punktu widzenia

właścicieli przedsiębiorstwa i potencjalnych inwestorów. Schemat pokazuje

zależności tego wskaźnika od wskaźnika rentowności aktywów (ROA) i od mnożnika

kapitału własnego, który jest relacją aktywów do kapitału własnego. Jeśli natomiast

spojrzymy na wskaźnik rentowności aktywów to zauważymy, zależność tego

wskaźnika od poziomu wskaźnika marży zysku netto oraz poziomu wskaźnika rotacji

aktywów. Wskaźnik marży zysku netto jest relacją zysku netto do sprzedaży.

Wskaźnik rotacji aktywów natomiast jest relacją sprzedaży do aktywów. Schemat Du

Ponta może być rozbudowany w dół w zasadzie do dowolnego stopnia

szczegółowości.Szukasz gotowej pracy ?



www.EduAkademia.pl


Warto zauważyć, że obliczenie wartości wskaźnika rentowności aktywów

przebiega dwutorowo: od strony wskaźnika marży zysku netto oraz od strony

wskaźnika rotacji aktywów, a więc odpowiednio: od strony rachunku zysków i strat

oraz bilansu. Tak, więc metoda Du Ponta łączy ze sobą analizę rachunku zysków i

strat i analizę bilansu.




www.EduAkademia.pl


ROZDZIAŁ III




www.EduAkademia.pl


OCENA KONDYCJI FINANSOWEJ ZAKŁADÓW NAPRAWCZYCH TABORU KOLEJOWEGO

„MIŃSK MAZOWIECKI” S.A

3.1 Charakterystyka działalności Zakładów Naprawczych Taboru Kolejowego „Mińsk Mazowiecki” S.A

Zakłady Naprawcze Taboru Kolejowego „Mińsk Mazowiecki” Spółka Akcyjna,

skrócona nazwa ZNTK „Mińsk Mazowiecki” S.A mieszczą się w Mińsku

Mazowieckim przy ulicy Gen. K. Sosnkowskiego 34.




www.EduAkademia.pl


Zakłady Naprawcze Taboru Kolejowego w Mińsku Mazowieckim powstały z

Zarządzenia Ministra Kolei Nr 374 z dnia 29 listopada 1952 r.. Zostały utworzone

jako przedsiębiorstwo państwowe, które rozpoczęło swoją działalność produkcyjną

wykonując naprawy maszyn i urządzeń taboru kolejowego.

Zmiana sytuacji prawnej przedsiębiorstwa nastąpiła z dniem 1 lipca 1982 r.,

kiedy to Zarządzeniem Nr 55 Ministra Komunikacji z dnia 26 czerwca 1982 r.

Przedsiębiorstwo Państwowe Zakłady Naprawcze Taboru Kolejowego w Mińsku

Mazowieckim zostało wcielone w skład przedsiębiorstwa „Polskie Koleje

Państwowe”. Przedsiębiorstwo państwowe stało się jednostką organizacyjną

(zakładem) PKP, działającym według zasad pełnego wewnętrznego rozrachunku

gospodarczego, podporządkowanym Ministrowi Komunikacji przez Dyrekcję

Generalną PKP..

Połączenie przedsiębiorstwa spowodowało przejęcie przez Przedsiębiorstwo

PKP personelu, zobowiązań, uprawnień i całego majątku przedsiębiorstwa ZNTK

Mińsk Mazowiecki.

Kolejna zmiana sytuacji prawnej przedsiębiorstwa nastąpiła z dniem 01.08.1991

r. , kiedy to Minister Transportu i Gospodarki Morskiej zarządzeniem Nr 113 z dnia

24 lipca 1991 roku, wydzielił z Przedsiębiorstwa „Polskie Koleje Państwowe”, zakłady




www.EduAkademia.pl


produkcyjno – naprawcze zaplecza kolejowego. Wydzielone również zostają Zakłady

Naprawcze Taboru Kolejowego w Mińsku Mazowieckim.

Zarządzeniem nr 124 z dnia 24.07.1991 r. Minister Transportu i Gospodarki

Morskiej utworzył z dniem 01.08.1991 r. Przedsiębiorstwo Państwowe Zakłady

Naprawcze Taboru Kolejowego w Mińsku Mazowieckim.

Przekształcenie przedsiębiorstwa państwowego w Jednoosobowa Spółkę

Skarbu Państwa nastąpiło 02 stycznia 1996 r. aktem notarialnym repertorium A Nr

16475/95.Dokonano również wpis do rejestru handlowego Sądu Rejonowego w

Siedlcach, Wydział Gospodarczy – Sekcja Rejestrów pod numerem RHB 1007.

W dniu 4 czerwca 1996 roku Skarb Państwa dokonał wniesienia 60% akcji Spółki do

Narodowych Funduszy Inwestycyjnych. Struktura akcjonariatu Zakładów

Naprawczych Taboru Kolejowego „Mińsk Mazowiecki” S.A bezpośrednio po

wniesieniu do Narodowych Funduszy Inwestycyjnych przedstawia poniższy rysunek

2:




www.EduAkademia.pl


Rysunek 2

ŹRÓDŁO: opracowanie własne na podstawie danych przedsiębiorstwa ZNTK „Mińsk Mazowiecki” S.A

Z Zakładów Naprawczych Taboru Kolejowego „Mińsk Mazowiecki” S.A. zostały

wydzielone cztery spółki zależne:

1. ZP "Mechanika" Sp. z o.o.,

2. PPH "LuxRemont" Sp. z o.o.,

3. "ZNTK Mińsk Mazowiecki" Maszyny Elektryczne Sp. z o.o.,




www.EduAkademia.pl


4. "ZNTK Mińsk Mazowiecki" Zakład Podwozi Sp. z o.o..

3.1.1 Zasoby ludzkie

Od kilku lat wraz ze zmniejszeniem się ilości zamówień nastąpił spadek

zatrudnienia w firmie. Struktura zatrudnienia zmieniła się na niekorzyść, gdyż

następował odpływ osób z wyższym wykształceniem oraz najlepszych fachowców z

grupy pracowników bezpośrednio produkcyjnych. Na dzień 31.12.2000r. w ZNTK

„Mińsk Mazowiecki” S.A zatrudnionych było ogółem 403 pracowników tj. o 179 osób

mniej niż w roku 1999 i o 359 osoby mniej niż w 1998 roku, przy zwiększonej

jednocześnie produkcji. Zmiany ilości zatrudnionych przedstawia tabela 6.

Zatrudnienie w 2000 roku uległo stopniowemu zmniejszeniu. Jest to efekt

wydzielenia spółek, ale również działań ograniczających liczbę pracowników

pośrednio produkcyjnych i umysłowych.

Koniecznym będzie w stosunkowo krótkim czasie zatrudnienie pracowników z

wyższym wykształceniem do służb technicznych, marketingowych i ekonomicznych

oraz w grupie pracowników fizycznych: spawaczy, elektryków i ślusarzy.

Biorąc pod uwagę średni staż pracy w Zakładzie można powiedzieć, że pomimo

dysproporcji i braków w zatrudnieniu załoga jest ustabilizowana i doświadczona.




www.EduAkademia.pl


Szczególny nacisk został obecnie położony na dokształcanie kadry kierowniczej

celem dostosowania ich do nowych zadań i obowiązków.

Tabela 6

Struktura zatrudnienia w ZNTK „Mińsk Mazowiecki” S.A. lata 1998-2000

Lp. Wyszczególnienie 1998 1999 20001. Pracownicy na

stanowiskach roboczych625 474 318

2. Pracownicy umysłowi 137 108 85

Razem 762 582 403


Rysunek 3




www.EduAkademia.pl



3.1.2 Struktura organizacyjna

Struktura organizacyjna Spółki opiera się na strukturze uzgodnionej w 1997

roku. Strukturę organizacyjną ZNTK „Mińsk Mazowiecki” S.A przedstawia rysunek 4.

Rysunek 4




www.EduAkademia.pl





www.EduAkademia.pl


3.1.3 Przedmiot działalności Spółki

ZNTK „Mińsk Mazowiecki” S.A jest zakładem specjalizującym się w

wykonywaniu remontów i modernizacji szerokiego zakresu taboru kolejowego tj.:

1) Naprawy i modernizacji elektrycznych zespołów trakcyjnych (EZT) wszystkich

typów;

2) Naprawy i modernizacji elektrowozów, przede wszystkim ET21 ET22;

3) Naprawy maszyn elektrycznych i innych podzespołów, z których najważniejsze to:

a) naprawy silników,

b) naprawy przetwornic,

c) naprawy zestawów kołowych,

d) naprawy pantografów,

e) naprawy sprężarek,

f) naprawy sprzęgów międzywagonowych i czołowych,

g) naprawy regulatorów, zaworów, zderzaków, amortyzatorów itp.,

h) naprawy poszczególnych części w/w. maszyn i podzespołów,

i) naprawy akumulatorów.

4) Produkcja wyrobów nowych




www.EduAkademia.pl


a) cewki,

b) komutatory,

c) części zamienne do taboru kolejowego,

d) cięgna izolacyjne,

e) uszczelki gumowe,

f) grzejniki do wagonów samowyładowawczych 250W – 300V.

Podstawowymi produktami spółki są naprawy rewizyjne i naprawy główne

taboru szynowego. W aktualnej sytuacji rynkowej są to naprawy elektrycznych

zespołów trakcyjnych (EZT), które obsługują przewozy aglomeracyjne i regionalne

PKP do naprawy, których spółka jest najlepiej przygotowana, bowiem zakład w

Mińsku Mazowieckim był budowany z założeniem wykonywania napraw tego typu

taboru. Elektryczne zespoły trakcyjne występują jako jednostki trzywagonowe (EN57)

oraz czterowagonowe (EN71 lub ED72). Podstawowe produkty spółki można

zdefiniować w sposób następujący:

- naprawa rewizyjna jest to naprawa okresowa o zakresie prac obejmujących

przegląd podzespołów i zespołów, połączonych z częściowym ich

demontażem z pojazdu i wymianie zużytych elementów na nowe lub

zregenerowane.




www.EduAkademia.pl


- naprawa główna jest to naprawa o zakresie prac obejmujących demontaż

podzespołów i zespołów z pojazdu w celu ich szczegółowego sprawdzenia

oraz wymiany uszkodzonych i zużytych elementów na nowe lub

zregenerowane w celu przywrócenia ich do stanu technicznego pierwotnego

lub zbliżonego do pierwotnego.

Tabela 7

Wykonanie napraw rewizyjnych EZT oraz napraw głównych w latach1998 – 2000

Lp. Typ – rodzaj napraw 1998 1999 2000

1 Naprawa rewizyjna EN 211 221 214

2 Naprawa główna EN 23 41 49


Poza naprawami i modernizacją taboru kolejowego, przedsiębiorstwo wykonuje

również inne usługi i towary tj.:

1) Naprawy pudeł tramwajowych;




www.EduAkademia.pl


2) Naprawy wagonów metra:

a) naprawy zestawów kołowych,

b) produkcja części zamiennych,

3) Azotonasiarczanie;

4) Konstrukcje spawane.

5) System informacji wizualnej dla podróżnych typu FRS 701/P

3.1.4 Rynki zbytu Remonty taboru i podzespołów dla PKP stanowi średnio 95% sprzedaży tak jak

przedstawia rysunek nr 5. Przez najbliższe lata usługi dla PKP będą stanowiły nadal

główne źródło przychodów Spółki.

Innymi klientami ZNTK „Mińsk Mazowiecki” S.A są obecnie firmy nie działające

w strukturze PKP, takie jak Metro Warszawskie, Kopalnia Piasku „Maczki Bór” czy

Dyrekcja Eksploatacji Cystern. Szerokie możliwości daje współpraca z innymi

kopalniami, portami morskimi i innymi dużymi zakładami posiadającymi wewnętrzną

sieć kolejową.




www.EduAkademia.pl


W roku 2000 Spółka pozyskała klienta z Chorwacji – „HŽ” Koleje Chorwackie.

Po zakończeniu napraw dla tego klienta Spółka będzie się starać o pozyskanie

kolejnych zamówień.

Rysunek 5





www.EduAkademia.pl


3.1.5 KonkurencjaUdział spółki w rynku napraw EZT jest w dalszym ciągu dominujący, choć w

przypadku napraw rewizyjnych działa dwóch konkurentów.

Obok Spółki Pojazdy Szynowe PESA Bydgoszcz S.A Holding Bydgoszcz (dawniej

ZNTK „Bydgoszcz”), pojawiła się spółka utworzona przez PKP, tj. Zakład Usług

Transportowych „REMTRAK” Sp. Z o.o (95% udziałów posiada PKP).

Ilości napraw wykonywanych przez obu konkurentów są znacznie niższe niż, w

ZNTK „Mińsk Mazowiecki” S.A, są to również tylko naprawy rewizyjne EN.

Dla Spółki Pojazdy Szynowe PESA Bydgoszcz naprawa EZT jest produktem

dodatkowym gdyż specjalizują się w naprawie wagonów osobowych, towarowych

oraz lokomotyw elektrycznych i spalinowych w związku z powyższym mają

ograniczone moce produkcyjne. W przypadku zmniejszenia ilości napraw ich

produktu głównego mogą stać się bardzo poważnym konkurentem dla spółki ZNTK

„Mińsk Mazowiecki” S.A

Dla Zakładu Usług Transportowych „REMTRAK” Sp. Z o.o naprawa EZT jest

podstawowym profilem produkcji, ale ze względu na brak własnej linii naprawy

maszyn elektrycznych oraz podwozi, mają ograniczone możliwości produkcyjne.




www.EduAkademia.pl


Naprawy tego asortymentu dla spółki „REMTRAK” wykonuje ZNTK „Mińsk

Mazowiecki” S.A, do tego dochodzi brak stanowisk naprawczych, jak i fachowej siły

roboczej.

Przewagi spółki ZNTK „Mińsk Mazowiecki” S.A wobec konkurentów:

- większe doświadczenie w naprawach,

- wyższa jakość napraw,

- niższa cena napraw,

- samowystarczalność w naprawie podzespołów do naprawianego taboru,

- możliwość elastycznego zwiększenia ilości napraw ( większe moce

produkcyjne w tym asortymencie).

Udział spółki w rynku przedstawia poniższy rysunek 6.

Rysunek 6




www.EduAkademia.pl



Ze względu na znaczący spadek ogółu zamówień na naprawy taboru

kolejowego rośnie w każdym z asortymentów konkurencja. Jest to szczególnie

niebezpieczne ze względu na:

- zbyt dużą ilość zakładów naprawczych na rynku ze zbyt dużymi mocami

produkcyjnymi,




www.EduAkademia.pl


- zaniżanie cen na produkty – naprawy przez zakłady, które chcą wejść na dany

rynek w celu pozyskania nowego portfela zamówień,

- ograniczenie przez PKP przewidywanych środków na naprawy i nie

rozstrzyganie przetargów w przypadkach, gdy złożone oferty są wyższe (ceny)

od założonych prze zamawiającego,

- brak jasnej polityki PKP dotyczącej tego, z którymi zakładami naprawczymi

chce współpracować.

W zakresie podstawowych produktów spółki do konkurentów już wyżej

wymienionych należy zaliczyć jeszcze ZNTK „Nowy Sącz” S.A. ,który napraw takich

nie wykonywał, ale w ostatnich przetargach składał oferty. Zachowania tego

konkurenta w najbliższym czasie mogą być trudne do przewidzenia.

W zakresie dodatkowych produktów Spółki tj. maszyny elektryczne, zestawy kołowe

do konkurencji należy jeszcze zaliczyć ZNTK „ Oleśnica” S.A., ZNLE „Gliwice” S.A.,

ZNTK „Poznań” S.A., ZNTK „Opole” S.A..

Udział Spółki w rynku europejskim ze względu na profil produkcji jest bardzo

znikomy, w roku 2000 wykonane zostały dwie naprawy główne wraz z modernizacją

dla kolei chorwackich, które otworzyły Spółce drogę na w/w rynek.




www.EduAkademia.pl


3.2 Wstępna analiza sprawozdań finansowych Zakładów Naprawczych Taboru Kolejowego „Mińsk Mazowiecki” S.A za lata1998 - 2000

Do dokonania wstępnej analizy sprawozdań finansowych ZNTK „Mińsku

Mazowieckim” S.A za lata 1998 – 2000 posłużyłam się sprawozdaniami

sporządzonymi przez Spółkę:

1) Bilansem ( Załącznik nr 1, Załącznik nr 2, Załącznik nr 3, Załącznik nr 4)

2) Rachunkiem zysków i strat ( Załącznik nr 5, Załącznik nr 6)

3) Sprawozdaniem z przepływów środków pieniężnych (Załącznik nr 7, Załącznik

nr 8 , Załącznik nr 9 )

3.2.1 Analiza dynamiki i struktury aktywów

W celu przeprowadzenia wstępnej analizy aktywów bilansu przekształciłam

Załącznik nr 1 i Załącznik nr 2, Załącznik nr 3.Tabela nr 8 przedstawia analizę




www.EduAkademia.pl


aktywów bilansu ZNTK „Mińsk Mazowiecki” S.A , ukazujący odchylenia, dynamikę

oraz strukturę poszczególnych pozycji w badanym okresie.

Analiza dynamiki aktywów przeprowadzona na podstawie obliczonych odchyleń

i wskaźników dynamiki pozwala stwierdzić, iż w latach 1998-2000 nastąpił spadek

całości majątku z 92,8% do 91,5% tj. 1,3%. Również majątek trwały uległ

zmniejszeniu z 92,6% do 87,0% tj. 5,6% duży wpływ na spadek majątku trwałego

miały wartości niematerialne i prawne z 5,4% do 6,8% tj. o 51,6% oraz finansowy

majątek trwały z 100,0% do 200,0%. Natomiast wartość majątku obrotowego uległa

zwiększeniu z 93,0% do 95,2%tj. tj. 2,2%, przy czym wartość zapasów zmalała z

92,2% do 45,6% tj. 46,6%, należności i roszczenia wzrosły z 119,1% do 148,3% tj.

29,2% oraz środki pieniężne uległy nieznacznemu zmniejszeniu z 8,7% do 2,8% tj.

5,9%.

Analizując zmiany w strukturze zachodzące w majątku ZNTK „Mińsk

Mazowiecki” S.A, należy zauważyć nieznaczny spadek udziału majątku trwałego w

aktywach ogółem a mianowicie z 45,4% do 43,2% tj. o 2,2% przy takim samym

wzroście udziału majątku obrotowego z 54,6% do 56,8% tj. również o 2,2%. W

majątku trwałym spadek ten wiązał się ze spadkiem udziału wartości niematerialnych

i prawnych z 0,3% do 0,1% tj. o 0,2 oraz rzeczowego majątku trwałego z 45,0% do




www.EduAkademia.pl


43,1% tj. o 1,9%. Natomiast wzrost udziału majątku obrotowego w strukturze

aktywów wynika ze zwiększenia udziału należności i roszczeń z 32,2% do 49,0% tj. o

16,8% min. Ze zwiększenia udziału należności z tytułu dostaw i usług o 20,2%.




www.EduAkademia.pl


Tabela 8

Bilans analityczny przedsiębiorstwa ZNTK „Mińsk Mazowiecki” S.A za lata 1998-2000 (aktywa)

AKTYWASTAN NA 31.12 ODCHYLENIA DYNAMIKA

(w %)STRUKTURA

(w %)

1998 1999 2000 1999-1998

2000-1998

1999 2000* 1998 1999 2000

A. Majątek trwały 12376427 11464655 10764506 -911772 -1611921 92,6 87,0 45,4 45,3 43,2

I. Wartości niematerialne i

prawne 88239 51501 6005 -36738 -82234 58,4 6,8 0,3 0,2 0,1

1. Inne wartości

niematerialne i prawne 88239 51501 6005 -36738 -82234 58,4 6,8 0,3 0,2 0,1

II. Rzeczowy majątek trwały 12268189 11393154 10718502 -875035 -1549687 92,9 87,4 45,0 45,0 43,1

1. Budynki i budowle 7874791 7679788 7646339 -195003 -228452 97,5 97,1 28,9 30,2 30,6

2. Urządzenia techniczne i

maszyny 4257211 3641612 3027481 -615599 -1229730 85,5 71,1 15,6 14,5 12,1

3. Środki transportu 57583 51027 30143 -6556 -27440 88,6 52,3 0,2 0,2 0,1

4. Pozostałe środki trwałe 8769 20727 14539 11958 5770 236,4 165,8 0,1 0,1 0,2

5. Inwestycje rozpoczęte 69834 - - -69834 -69834 - - 0,2 - -

III. Finansowy majątek trwały 20000 20000 40000 0 20000 100,0 200,0 0,1 0,1 0,1

1. Udziały i akcje 20000 20000 40000 0 20000 100,0 200,0 0,1 0,1 0,1

B. Majątek obrotowy 14895005 13850741 14180431 -1044264 -714574 93,0 95,2 54,6 54,7 56,8

I. Zapasy 4130758 3807945 1883566 -322813 -2247192 92,2 45,6 15,1 15,0 7,6

1. Materiały 3126837 2886709 1735324 -240128 -1391513 92,3 60,1 11,5 11,4 7,0

2. Półprodukty i produkty w

toku 970507 911993 148243 -58514 -822264 94,0 15,3 3,5 3,5 0,6

3. Produkty gotowe 33414 9243 - -24170 - 27,7 - 0,1 0,1 -

II. Należności i roszczenia 8244442 9823582 12225283 1579140 3980841 119,1 148,3 32,2 38,8 49,0




www.EduAkademia.pl


1. Należności z tyt. Dostaw i

usług 7631567 9677837 12038537 2046271 4406971 126,8 157,7 28,0 38,2 48,2

2. Należności z tyt.podatków,

dotacji i ubezp. społ. - - 147767 - 147767 - - - - 0,6

3. Pozostałe należności 612875 145745 38980 -467130 -573896 23,8 6,4 2,2 0,6 0,2

III. Środki pieniężne 2519805 219213 71581 -2300592 -147632 8,7 2,8 9,3 0,9 0,3




www.EduAkademia.pl


1.Środki pieniężne w kasie 567 1002 1211 435 644 176,7 213,6 0,1 0,1 0,1

2. Środki pieniężne w banku 2519237 218211 70360 -2301026 -244877 8,7 2,8 9,2 0,8 0,2

SUMA 27271432 25315396 24944937 -1956036 -2326495 92,8 91,5 100,0 100,0 100,0

ŹRÓDŁO: opracowanie własne na podstawie danych przedsiębiorstwa ZNTK „Mińsk Mazowiecki” S.A * 1998=100%




www.EduAkademia.pl





www.EduAkademia.pl


3.2.2 Analiza dynamiki i struktury pasywów

Analityczne zestawienie pasywów bilansu wraz z obliczonymi wskaźnikami

zawiera tabela nr 9.

Z analizy dynamiki pasywów wynika, że w latach 1998 – 2000 przedsiębiorstwo

zanotowało znaczny spadek poziomu kapitałów własnych z 73,5% do 55,8% tj. o

17,7% przy czym strata netto uległa zmniejszeniu o 21,5% , przy równoczesnym

spadku zobowiązań długoterminowych z 93,0% do 75,3% tj. o 17,7% oraz rozliczeń

międzyokresowych i przychodów przyszłych okresów z 70,9% do 52,3% tj. o 18,6% .

Natomiast zobowiązania krótkoterminowe i fundusze specjalne wzrosły z 115,8% do

142,1% tj. o 26,3%.

Analiza struktury pasywów wykazuje poważny spadek udziału kapitałów

własnych w pasywach ogółem, z 45,6% do 27,8% (tj. o 17,8%) przy czym udział

kapitału podstawowego w pasywach ogółem wzrósł o 1,4%, udział kapitału

zapasowego w pasywach ogółem zmalał o 28,9%, udział straty netto w pasywach

ogółem zmalał o 9,7%. Udział rezerw w pasywach ogółem nieznacznie wrósł z 1,1%

do 1,8% tj. o 0,7% jak również udział zobowiązań krótkoterminowych i funduszy

specjalnych z 36,8% do 57,2% tj. o 20,4%.Udział zobowiązań długoterminowych w

pasywach ogółem zmalał o 2,6% jak również udział rozliczeń międzyokresowych i

przychodów przyszłych okresów o 0,8%.

Tabela 9

Bilans analityczny przedsiębiorstwa ZNTK „Mińsk Mazowiecki” S.A za lata 1998-2000 (pasywa)

PASYWASTAN NA 31.12 ODCHYLENIA DYNAMIKA

(w%)STRUKTURA

(w %)

1998 1999 2000 1999-1998

2000-1998

1999 2000* 1998 1999 2000

A. Kapitały własne 12468801 9142329 6935135 -3294472 -5501666 73,5 55, 8 45,6 36,1 27,8

I. Kapitał podstawowy 3999100 3999100 3999100 - - - - 14,6 15,8 16,0

II. Kapitał zapasowy 13486313 8437701 5143229 -5048612 -8343084 62,5 38,1 49,5 33,3 20,6

1. Tworzony ustawowo 13486313 8437701 5143229 -5048612 -8343084 62,5 38,1 49,5 33,3 20,6

III. Wynik finansowy netto

roku obrotowego -5048613 -3294472 -2207194 -1754141 -2841419 -65,2 -43,7 -18,5 -13,0 -8,8

1. Zysk netto - - - - - - - - - -

2. Strata netto -5048613 -3294472 -2207194 -1754141 -2841419 -65,2 -43,7 -18,5 -13,0 -8,8

B. Rezerwy 301215 471680 465930 170465 164715 156,6 151,7 1,1 1,9 1,81. Pozostałe rezerwy 301215 471680 465930 170465 164715 156,6 151,7 1,1 1,9 1,8

C. Zobowiązania długoterminowe 4039629 3756894 3041508 -282735 -998121 93,0 75,3 14,8 14,8 12,21. Długoterminowe pożyczki,

obligacje i inne pap. Wartościowe 4039629 3756894 3041508 -282735 -998121 93,0 75,3 14,8 14,8 12,2

D. Zobowiązania krótkoterm. i fundusze specjalne 10037954 11621488 14263868 1583534 4198914 115,8 142,1 36,8 45,9 57,2I. Zobowiązania krótkoterminowe 9612143 11204955 13840133 1592812 4227990 116,6 144,0 35,3 44,3 55,5

1. Pożyczki, obligacje i papiery

wartościowe 493931 536699 519695 42768 25764 108,6 105,2 1,8 2,1 2,1

2. Kredyty bankowe - 1232500 1900000 1232500 190000 - - - 4,9 7,6




www.EduAkademia.pl


2. Zobowiązania z tyt. dostaw i

usług 7479537 6922965 7759517 -556572 279980 92,5 103,7 27,5 27,3 31,1

3. Zobowiązania z tyt. podatków,

ceł i ubezpieczeń społ. 877597 1700741 2715957 82314 1838360 193,8 247,9 3,2 6,7 10,9

4. Zobowiązania z tyt.

Wynagrodzeń 681350 425531 318599 -255819 -362751 62,4 46,7 2,5 1,8 1,3




www.EduAkademia.pl


5. Pozostałe zobowiązania

krótkoterminowe 79729 386519 626366 306790 546637 484,8 785,6 0,3 1,5 2,5

II. Fundusze specjalne 425811 416532 423735 -9279 -2076 97,8 99,5 1,5 1,6 1,7

E. Rozliczenia międzyokres. i przychody przyszłych okresów 455832 323005 238496 -132827 -217336 70,9 52,3 1,7 1,3 0,91. Bierne rozliczenia




www.EduAkademia.pl


międzyokresowe kosztów 453492 310132 238223 -143360 -215269 68,4 52,5 1,6 1,2 0,9

2. Przychody przyszłych okresów 2341 12873 273 10533 -2068 549,9 11,7 0,1 0,1 0

SUMA 27271432 25315394 24944937 -1956036 -2326495 92,8 91,5 100,0 100,0 100,0

ŹRÓDŁO: opracowanie własne na podstawie danych przedsiębiorstwa ZNTK „Mińsk Mazowiecki” S.A *1998=100%




www.EduAkademia.pl


3.2.3 Analiza dynamiki i struktury rachunku zysków i strat

Tabela nr 10 przedstawia analityczny rachunek zysków i strat ZNTK „Mińsk

Mazowiecki” S.A, ukazujący odchylenia, dynamikę oraz strukturę poszczególnych

pozycji w badanym okresie oraz ich udział w przychodach netto.

Z analizy dynamiki rachunku zysków i strat wynika, że w latach 1998 – 2000

przedsiębiorstwo zanotowało wzrost przychodów ze sprzedaży towarów i produktów

z 118,2% do 130,8 % tj. o 12,6%. Przychód ze sprzedaży towarów i materiałów

wzrósł znacznie z 121,0% do 481,7 % tj. o 360,7%. Natomiast koszt sprzedanych

towarów i produktów w dużym stopniu zmalał z 651,2% do 142,0% tj. o

509,2%.Znacznie zmalał również zysk brutto na sprzedaży, bo aż o 99,4%.Pozostałe

koszty operacyjne wzrosły o 25,6% jak również przychody finansowe o

91,3%.Przedsiębiorstwo zanotował również spadek straty netto z 65,2% do 47,4% tj.

o17,8%.

Analiza struktury rachunku zysków i strat wykazuje poważny wzrost udziału

przychodów ze sprzedaży towarów i materiałów w przychodach ze sprzedaży

towarów i produktów z 7,8% do 28,6% tj. o 20,8% jak również wzrost udziału kosztu

sprzedanych towarów i produktów w przychodach ze sprzedaży towarów i produktów

z 91,8% do 99,6% tj. o 7,8% znacznie zmalał udział straty brutto w przychodach ze

sprzedaży towarów i produktów z 12,1% do 4,3% tj. o 7,8%.

Tabela 10

Analityczny rachunek zysków i strat przedsiębiorstwa ZNTK „Mińsk Mazowiecki” S.A za lata 1998 – 2000STAN NA 31.12. ODCHYLENIA DYNAMIKA (w

%)STRUKTURA

(w %)1998 1999 2000 1999-

19982000-1998

1999 2000* 1998 1999 2000

A. Przychody ze sprzedaży

towarów i produktów 41664654 49235375 54508376 7570721 12843722 118,2 130,8 100,0 100,0 100,0

I. Przychód ze sprzedaży

towarów i materiałów 3240536 3920107 15610403 679571 12369867 121,0 481,7 7,8 8,0 28,6

II. Przychody ze sprzedaży

produktów 38424117 45315268 38897973 68911151 473856 117,9 101,2 92,2 92,0 71,4

B. Koszt sprzedanych towarów i

produktów 38235417 44747078 54284483 6511661 16049066 651,2 142,0 91,8 90,9 99,6

I. Wartość sprzedanych towarów i

materiałów 2359071 3037944 13958318 678873 11599247 67,9 591,7 5,7 6,2 25,6

II. Koszt wytworzenia

sprzedanych produktów 35876346 41709135 40326165 5832789 4449819 116,2 112,4 86,1 84,7 74,0

C. Zysk brutto na sprzedaży 3429236 4488297 223894 1059061 -3205342 105,9 6,5 8,2 9,1 0,4

D. Koszty ogólnego zarządu 8111672 5880488 1564967 -2231184 -654675 72,5 19,3 19,5 11,9 2,9

E. Strata na sprzedaży -4682436 -1392191 -1341074 -3290245 -3341362 -29,7 -28,6 11,2 2,8 2,5

F. Pozostałe przychody

operacyjne 4006688 1051823 1354186 -2954865 -2652502 26,2 33,8 9,6 2,1 2,5

I. Przychody ze sprzedaży

składników majątku trwałego 3045380 53618 216561 -2991762 -2828819 1,8 7,1 7,3 0,1 0,4

II. Pozostałe przychody

operacyjne 961308 998205 1137625 36897 176317 103,8 118,3 2,3 2,0 2,1




www.EduAkademia.pl


G. Pozostałe koszty operacyjne 3160219 1244493 2055683 -1915726 -1104536 39,4 65,0 7,6 2,5 3,8

I. Wartość sprzedanych

składników majątku trwałego 2251093 - - -2251093 -2251093 - - 5,4 - -

II. Pozostałe koszty operacyjne 909126 1244493 2055683 335367 1146557 136,9 226,1 2,2 2,5 3,8

H. Strata na działalności

operacyjnej -3835967 -1584861 -2042570 -2251106 -1793397 41,3 53,2 9,2 3,2 3,7




www.EduAkademia.pl


I. Przychody finansowe 1567450 1917610 3347866 350160 1780416 122,3 213,6 3,7 3,9 6,1

I. Odsetki uzyskane 1301738 1606948 8790 305210 -1292948 123,4 0,7 3,1 3,3 0,1

II. Pozostałe 265712 310662 3339075 44950 3073363 116,9 1256,6 0,6 0,6 6,0

J. Koszty finansowe 2780096 3627221 3512489 847125 732393 130,5 126,3 6,7 7,4 6,4

I. Odsetki do zapłacenia, w tym

od jedn. Zależnych stowarzyszeń 2361877 3048757 2564883 686880 203006 129,1 108,6 5,7 6,2 4,7




www.EduAkademia.pl


II. Pozostałe 418219 578464 947606 160245 529387 138,3 226,6 1,0 1,2 1,7

K. Strata brutto na działalności

gospodarczej -5048613 -3294472 -2394141 -1754141 -2654472 65,2 47,4 12,1 6,7 4,3

L. Strata brutto -5048613 -3294472 -2394141 -1754141 -2654472 65,2 47,4 12,1 6,7 4,3

M. Strata netto -5048613 -3294472 -2394141 -1754141 -2654472 65,2 47,4 12,1 6,7 4,3

ŹRÓDŁO: opracowanie własne na podstawie danych przedsiębiorstwa ZNTK „Mińsk Mazowiecki” S.A *1998=100%




www.EduAkademia.pl


3.2.4 Analiza sprawozdania z przepływów środków pieniężnych

Do analizy sprawozdania z przepływów pieniężnych wykorzystałam

sprawozdania z przepływów środków pieniężnych ZNTK „Mińsk Mazowiecki” S.A za

lata 1998 –2000 ( Załącznik nr 7, Załącznik nr 8, Załącznik nr 9)

W roku obrotowym 1998 w Spółce odnotowane zostały następujące przepływy pieniężne:

1) przepływy środków z działalności operacyjnej +654368,28 zł

2) przepływy środków z działalności inwestycyjnej +2828456,20 zł

3) przepływy środków z działalności finansowej -1126161,83 zł

Efektem tych przepływów jest wzrost stanu środków pieniężnych w roku

obrotowym o kwotę 2356622,65 zł do wartości 2519237,72 zł.

Spółka odnotowała wzrost środków pieniężnych z działalności operacyjnej:

1) amortyzacja + 1432051,35 zł

2) zwiększenie stanu zapasów + 1105437,22 zł

3) zwiększenie stanu zob. krótkoterm. oraz fund. spec. + 1185512,42 zł

Dodatnia wartość przepływów na działalności inwestycyjnej jest wynikiem

likwidacji środków trwałych:

1) sprzedaż środków trwałych + 2828456,20 zł

Na zmniejszenie środków pieniężnych z działalności finansowej wpłynęły

następujące operacje:

1) zaciągnięcie kredytu krótkoterminowego + 5245000,00 zł

2) spłata kredytu krótkoterminowego - 5373557,53 zł

3) zapłacone odsetki od kredytu - 516197,35 zł

4) spłata rat kapitałowych - 481406,95 zł


1) przepływy środków z działalności operacyjnej - 2028730,99 zł

2) przepływy środków z działalności inwestycyjnej - 387120,99 zł

3) przepływy środków z działalności finansowej - 115259,75 zł

Efektem tych przepływów jest zmniejszenie stanu środków pieniężnych w roku

obrotowym o kwotę 2300592,23zł do wartości 219212,99 zł.

Spółka odnotowała spadek środków pieniężnych z działalności operacyjnej:

123

1) amortyzacja + 1333403 ,43 zł

2) zmiana stanu zapasów + 322812,14 zł

3) zmiana stanu należności i roszczeń - 2248077,75 zł

Ujemny przepływ na działalności inwestycyjnej jest wynikiem:

1) zakupu środków trwałych - 375820,99 zł

2) zakupu wartości niematerialnych i prawnych - 11300,00 zł








1) przepływy środków z działalności operacyjnej + 1000062,12 zł

2) przepływy środków z działalności inwestycyjne - 395798,42 zł

3) przepływy środków z działalności finansowej - 751895,43 zł

Efektem tych przepływów jest zmniejszenie stanu środków pieniężnych w roku

obrotowym o kwotę 147631,73 zł do wartości 71581,26 zł.

Spółka odnotowała spadek środków pieniężnych z działalności operacyjnej:

1) amortyzacja + 1309952,61 zł

2) zmiana stanu zapasów + 1924379,06 zł

3) zmiana stanu należności i roszczeń - 1638456,27 zł

Ujemny przepływ na działalności inwestycyjnej jest wynikiem:

1) zakupu środków trwałych - 610131,13 zł

2) zakupu wartości niematerialnych i prawnych - 998,79 zł







124

3.6 Analiza wskaźnikowa Zakładów Naprawczych Taboru Kolejowego „Mińsk Mazowiecki” S.A

Analiza wskaźnikowa, którą przedstawiam daje ogólny obraz sytuacji finansowej

przedsiębiorstwa. Przedmiotem jej badania są relacje zachodzące pomiędzy

poszczególnymi elementami bilansu, w przekroju pionowym i poziomym oraz

rachunku wyników na przełomie lat 1998 – 2000 . Dla tego celu konstruuje się

różnego rodzaju wskaźniki posługujące się danymi opartymi na sprawozdaniach

finansowych.

Dokonując analizy wskaźnikowej ZNTK „Mińsk Mazowiecki” S.A opierałam się

na sprawozdaniach finansowych takich jak:

1) Bilans ZNTK „Mińsk Mazowiecki” S.A za lata 1997 – 2000 (Załącznik nr 2 ,

Załącznik nr 2, Załącznik nr 3)

2) Rachunek zysków i strat ZNTK „Mińsk Mazowiecki” S.A za lata 1997 – 2000

(Załącznik nr 5, Załącznik nr 6)

3.6.1 Wskaźnikowa ocena płynności finansowej Do oceny płynności finansowej posłużyłam się wskaźnikami:

1) bieżącej płynności,

2) podwyższonej płynności – szybki.

Wskaźnik bieżącej płynnościWBP =

W 1998 r. = 1,5

W 1999 r. = 1,2

W 2000 r. =1,0

Rysunek 7

125


Jak widać z przedstawionych wskaźników z roku na rok wskaźnik bieżącej

płynności ulega pogorszeniu, co stanowi sygnał poważnego zagrożenia przyszłej

egzystencji firmy. Poziom, na jakim utrzymuje się wskaźnik oznacz, że firma działa z

dnia na dzień i nie posiada wystarczających zasobów gotówkowych do spłacania

bieżących zobowiązań. Możemy stwierdzić z całą stanowczością, że

przedsiębiorstwo ZNTK ”Mińsk Mazowiecki” S.A ma problemy z utrzymaniem

bieżącej płynności.

Wskaźnik podwyższonej płynności - szybki

WPP =

W 1998 r. = 1,1

W 1999 r. = 0,9

W 2000 r. = 0,9

Rysunek 8

126


Analiza wskaźnika podwyższonej płynności pozwala nam stwierdzić, że

przedsiębiorstwo w roku 1998 mogło szybko sprostać bieżącym zobowiązaniom.

Niestety wskaźnik w roku 1999 jak i 2000 utrzymywał się na poziomie, który nie jest

zadawalającym i daje nam sygnał o zagrożeniu zdolności płatniczej

przedsiębiorstwa.

3.6.2 Wskaźnikowa ocena zadłużenia i obsługi długuAby zanalizować zadłużenie przedsiębiorstwa dokonałam obliczeń wskaźników:

1) ogólnego zadłużenia,

2) zadłużenia kapitału własnego,

3) pokrycia odsetek zyskiem.

Wskaźnik ogólnego zadłużeniaWOZ =

W 1998 r. = 0,5

W 1999 r. = 0,6

W 2000 r. = 0,7

Rysunek 9

127


Wartość wskaźnika ogólnego zadłużenia z roku na rok wzrasta. Nie jest to

dobre zjawisko, ponieważ odzwierciedla to spadek samofinansowania firmy oraz

pogorszenie bezpieczeństwa finansowego. W roku 2000 blisko 70% całości

kapitałów zaangażowanych w przedsiębiorstwo miało swe pokrycie w kapitale

obcym. Wzrost udziału zobowiązań w całkowitym kapitale wpłynął również na

pogorszenie zdolności i wiarygodności kredytowej przedsiębiorstwa.

Wskaźnik zadłużenia kapitału własnego WZKW =

W 1998 r. = 1,1

W 1999 r. = 1,7

W 2000 r. = 2,5

Rysunek 10

128


Jak widać z analizy wskaźnika zadłużenia kapitału własnego z roku na rok

wzrasta wartość wskaźnika oznacza to coraz większe zaangażowanie obcych źródeł

finansowania w stosunku do źródeł własnych, a więc zwiększenie stopnia

zadłużenia. Oddziałuje to bezpośrednio na poziom ryzyka finansowego z powodu

wyższych rat kapitałowych i odsetek.

Wskaźnik pokrycia odsetek zyskiemWPZO =

W przedsiębiorstwie ZNTK „Mińsk Mazowiecki” S.A nie dokonuję obliczenia

wskaźnika pokrycia odsetek zyskiem, ponieważ analizowane przedsiębiorstwo

przynosi straty a wiec nie może pokrywać odsetek zyskiem.

3.6.3 Wskaźnikowa ocena efektywności aktywów

Przy analizie efektywności aktywów posłużyłam się wskaźnikami:

1) rotacji zapasów,

2) rotacji należności,

3) efektywności wykorzystania majątku trwałego,

4) efektywności wykorzystania majątku ogółem.

129

Wskaźnik rotacji zapasów

WRZ =

W 1998 r. = 9,0

W 1999 r. = 12,4

W 2000 r. = 19,1

Rysunek 11


Im wyższa wartość wskaźnika rotacji zapasów, tym krótszy cykl obrotu

zapasami, a więc również mniejszy ich koszt utrzymania. Jak widać w analizowanym

przedsiębiorstwie wskaźnik wzrasta z roku na rok, a w roku 2000 jest większy aż o

10,1 w stosunku do roku 1998. Wzrost ten świadczy o poprawie efektywności

gospodarowania zapasami przez ZNTK ”Mińsk Mazowiecki” S.A. Sytuacja ta jest

korzystna, ponieważ zmniejszają się koszty magazynowania zapasów oraz

następuje uwolnienie kapitału obrotowego zaangażowanego w zapasach.

Wskaźnik rotacji zapasów w dniach

WRZ w dniach =

130

W 1998 r. = 40

W 1999 r. = 29

W 2000 r. = 19

Rysunek 12


Analizy wskaźnika rotacji zapasami w dniach pozwala nam określić, co ile dni w

roku odnawiają się zapasy. Jak widać cykl ten ulega skróceniu z 40 dni do 19 tj. o 21

dni, co należy uznać za pozytywną sytuację.

Wskaźnik rotacji należności

WRN =

W 1998 r. = 4,5

W 1999 r. = 5,4

W 2000 r. = 4,9

Rysunek 13

131


Analizując wskaźnik rotacji należności możemy stwierdzić, że ZNTK ”Mińsk

Mazowiecki” S.A zbyt długo kredytuje sowich klientów, co świadczy, że środki

pieniężne są zbyt długo zamrożone w należnościach. Wskaźnik w1999 roku wynosił

5,4 i był większy o 0,9 w stosunku do roku 1998 natomiast w roku 2000 wynosił 4,9 i

zmalał o 0.5 w stosunku do 2000 roku.

Wskaźnik rotacji należności w dniach

WRN w dniach =

W 1998 r. = 79

W 1999 r. = 66

W 2000 r. = 73

Rysunek 14

132


Również przy analizie wskaźnika rotacji należności w dniach daje się zauważyć

skacząca tendencja wskaźnika. W roku 1999 spółka doprowadziła do skrócenia

przeciętnego inkasa należności, co mogło być wynikiem m.in. ograniczenia

sprzedaży na kredyt lub wyegzekwowania albo spisania na straty

przeterminowanych należności. Należy to ocenić pozytywnie, ponieważ jednocześnie

uzyskano wzrost sprzedaży. Niestety w roku 2000 cykl inkasa należności wzrósł, co

nie jest pozytywnym zjawiskiem.

Wskaźnik efektywności wykorzystania majątku trwałego

WRŚT =

W 1998 r. = 3,0

W 1999 r. = 7,8

W 2000 r. = 4,9

Rysunek 15

133


Analiza wskaźnika efektywności wykorzystania majątku trwałego wykazuje

tendencję wahającą się . W roku 1998 wskaźnik wynosił 3,0 w roku 1999 wzrósł o

4,8 natomiast w roku 2000 zmalał o 2,9 w stosunku do 1999 r. . Może to świadczyć,

iż środki trwałe nie są wykorzystywane przez spółkę efektywnie.

Wskaźnik efektywności wykorzystania majątku ogółem

WRAO =

W 1998 r. = 1,4

W 1999 r. = 1,9

W 2000 r. = 2,2

Rysunek 16

134


Wskaźnik efektywności wykorzystania majątku ogółem wykazuje tendencją

rosnącą, co świadczy o wyższej efektywności wykorzystania zasobów majątkowych.

Efektywność ta zależy w szczególności od szybkości obrotu zasobów majątkowych

oraz ich struktury wewnętrznej. Wzrost wskaźnika z 1,4 w roku 1998 do 2,2 w roku

2000 może być skutkiem zwiększenia sprzedaży oraz pozbycia się części aktywów.

3.6.4 Wskaźnikowa ocena rentowności

W badanym okresie działalność Spółki przynosiła straty, które w kolejnych

latach były pokrywane kapitałem zapasowym. Do zanalizować rentowność Spółki

dokonałam obliczeń wskaźników:

1) rentowności sprzedaży,

2) rentowności aktywów,

3) ogólna stopa zwrotu,

4) rentowności kapitału własnego.

Wskaźnik rentowności sprzedaży

WRS = x 100%

135

W 1998 r. x 100% = - 12,0%

W 1999 r. x 100% = - 6,7%

W 2000 r. x 100% = - 4,4%

Rysunek 17


Najwyższa zyskowność sprzedaży wystąpiła w roku 2000. Złożyły się na to

zarówno najmniejsza strata netto jak i największe przychody ze sprzedaży.

Wskaźnik rentowności aktywów

ROA = x 100%

W 1998 r. x 100% = - 18,5%

W 1999 r. x 100% = - 13,0

W 2000 r. x 100% = - 9,6

Rysunek 18

136


Analiza wskaźnika rentowności aktywów pokazuje stopniową poprawę

efektywności gospodarowania majątkiem, wynikającą ze:

- stale zmniejszającej się straty netto;

- zmniejszeniu się wartości majątku w tempie niższym niż nastąpiła poprawa

wyniku finansowego.

Wartości wskaźnika rentowności aktywów w poszczególnych latach, mimo

korzystnego trendu, nie są satysfakcjonujące i świadczą nieefektywnym

wykorzystaniu majątku spółki.

Ogólna stopa zwrotu

OSZ = x 100%

W 1998 r. x 100% = - 14,1

W 1999 r. x 100% = - 6,3

W 2000 r. x 100% = - 8,2

Rysunek 19

137


Wskaźnik ogólnej stopy zwrotu najwyższą wartość osiągnął w 1999 roku, co

prawdopodobnie jest wynikiem niższych niż w roku następnym pozostałych kosztów

operacyjnych (przy podobnym wyniku na sprzedaży).

Porównanie wskaźnika z wskaźnikiem rentowności aktywów pokazuje na

znaczny wpływ wyniku na działalności finansowej na wynik finansowy spółki.

Wskaźnik rentowności kapitału własnego.

ROE = x 100%

W 1998 r. x 100% = - 40,6

W 1999 r. x 100% = - 36,0

W 2000 r. x 100% = - 34,5

Rysunek 20

138


Rentowność kapitałów własnych uległa w analizowanym okresie poprawie i

świadczy o coraz lepszym wykorzystania kapitałów spółki.

Wskaźnik ten poprawia się jednak dużo wolniej niż rentowność aktywów,

ponieważ kapitał własny ZNTK Mińsk Mazowiecki ulega zmniejszeniu w znacznie

większym stopniu niż suma bilansowa.

139

ZAKOŃCZENIE

Celem mojej pracy była próba pokazanie przydatności analizy finansowej dla

oceny kształtowania sytuacji finansowej wybranego przedsiębiorstwa w 3 – letnim

okresie jego działalności.

W pracy starałam się przybliżyć problem analizy finansowej. Dokonałam

również próby analizy empirycznej na przykładzie Zakładów Naprawczych Taboru

Kolejowego „Mińsk Mazowiecki” S.A. Wykorzystałam do tego celu głownie analizę

porównawczą oraz wskaźnikową, które w tym przypadku wydały mi się najbardziej

adekwatnymi metodami analizowania.

Za pomocą analizy porównawczej można zaobserwować zmienność kosztów i

przychodów oraz szacunkowo określić ich wielkość w najbliższej przyszłości i

planować bieżące wydatki.

W roku 2000 koszty ogółem wzrosły w stosunku do roku 1998, o 17,5% co

wynika z:

1) większej produkcji,

2) kosztów operacji finansowych związanych z windykacją należności,

3) kar umownych w pozostałych kosztach operacyjnych.

W roku 2000 przychody ogółem ZNTK „Mińsk Mazowiecki” S.A wzrosły o

25,3% w stosunku do roku 1998 . Przyrost ten był związany z:

1) wydzieleniem spółek córek i realizacją dla nich zaopatrzenia materiałowego,

2) większym zaangażowaniem w poszukiwanie nowych zleceń,

3) poprawą imege spółek córek w rezultacie wyższej jakości i solidności

zleconych prac.

Na istotną uwagę zasługują przychody sfery finansowej, które wpłynęły na

przyrost przychodów ogółem. Powstały one głównie z tytułu:

1) rozwiązania rezerw na odsetki od należności,

2) odsetek od nieterminowej płatności należności,

Pomimo bardzo trudnych w ostatnich latach zewnętrznych warunków

działalności, szczególnie w branży kolejowej, Spółka z roku na rok osiąga coraz

mniejszą stratę, co wskazuje na znaczną poprawę sytuacji finansowej ZNTK „Mińsk

Mazowiecki” S.A.. Sytuację te obrazuje rysunek 21 :

140

Rysunek 21


Niestety działalność Spółki nadal jest nierentowna, a zastosowany program

oszczędnościowy, na który złożyła się między innymi restrukturyzacja zatrudnienia,

nie jest na razie wystarczający do osiągnięcia zysku na działalności operacyjnej.

Ponadto stale rosnący udział kapitałów obcych w finansowaniu działalności spółki

niesie ze sobą duże ryzyko finansowe.

Jak widać rola analizy finansowej dla oceny kształtowania sytuacji finansowej

przedsiębiorstwa w okresie 3 lat jest bardzo znacząca. Bowiem informacje w niej

zawarte przedstawiają sytuację finansową firmy i pozwalają na podjecie

odpowiednich kroków, aby ją poprawić lub utrzymać na odpowiednio dobrym

poziomie. Analiza pozwala także na szybkie wykrycie zbliżającego się zagrożenia i

podjęcie odpowiednich działań by mu zapobiec.

141

Spis rysunków

Rysunek 1 Schemat analizy metodą Du Ponta.................................................46

Rysunek 2 Struktura akcjonariatu ZNTK „Mińsk Mazowiecki”...........................49

Rysunek 3 Zatrudnienie ogółem w latach 1998-2000.......................................51

Rysunek 4 Schemat organizacyjny ZNTK „Mińsk Mazowiecki” S.....................52

Rysunek 5 Rynki zbytu ogółem.........................................................................55

Rysunek 6 Udział spółki w rynku napraw rewizyjnych i głównych....................56

Rysunek 7 Wskaźniki bieżącej płynności..........................................................71

Rysunek 8 Wskaźniki podwyższonej płynności –szybki...................................72

Rysunek 9 Wskaźniki ogólnego zadłużenia......................................................73

Rysunek 10 Wskaźniki zadłużenia kapitału własnego........................................74

Rysunek 11 Wskaźniki rotacji zapasów..............................................................75

Rysunek 12 Wskaźniki rotacji zapasów w dniach...............................................76

Rysunek 13 Wskaźniki rotacji należności...........................................................77

Rysunek 14 Wskaźniki rotacji należności w dniach............................................78

Rysunek 15 Wskaźniki efektywności wykorzystania

majątku trwałego.............................................................................79

Rysunek 16 Wskaźniki efektywności wykorzystania

majątku ogółem...............................................................................80

Rysunek 17 Wskaźniki rentowności sprzedaży..................................................81

Rysunek 18 Wskaźniki rentowności aktywów.....................................................82

Rysunek 19 Ogólna stopa zwrotu.......................................................................83

Rysunek 20 Wskaźniki rentowności kapitału własnego......................................84

Rysunek 21 Kształtowanie się wyniku finansowego

w latach 1998 – 2000......................................................................86

142

Spis tabel

Tabela 1 Układ rachunku zysków i strat

w wariancie porównawczym ( Wersja I)................................................17

Tabela 2 Układ rachunku zysków i strat

w wariancie porównawczym ( Wersja II)...............................................18

Tabela 3 Uproszczone zestawienie bilansu.........................................................19

Tabela 4 Struktura bilansu...................................................................................20

Tabela 5 Układ sprawozdania z przepływów

środków pieniężnych.............................................................................24

Tabela 6 Struktura zatrudnienia w ZNTK „Mińsk Mazowiecki” S.A.

lata 1998-2000......................................................................................50

Tabela 7 Wykonanie napraw rewizyjnych EZT

oraz napraw głównych w latach 1998 – 2000.......................................54

Tabela 8 Bilans analityczny przedsiębiorstwa ZNTK

„Mińsk Mazowiecki” S.A za lata 1998 – 2000 (aktywa).........................59

Tabela 9 Bilans analityczny przedsiębiorstwa ZNTK

„Mińsk Mazowiecki” S.A za lata 1998-2000 (pasywa)..........................62

Tabela 10 Analityczny rachunek zysków i strat przedsiębiorstwa ZNTK

„Mińsk Mazowiecki” S.A za lata 1998 – 2000........................................65

143

Spis załączników

Załączniki 1 Bilans – Aktywa ZNTK „Mińsk Mazowiecki” S.A

za lata 1997 – 1998

Załączniki 2 Bilans – Pasywa ZNTK „Mińsk Mazowiecki” S.A

za lata 1997 – 1998

Załączniki 3 Bilans – Aktywa ZNTK „Mińsk Mazowiecki” S.A

za lata 1999 –2000

Załączniki 4 Bilans – Pasywa ZNTK „Mińsk Mazowiecki” S.A

za lata 1999 – 2000

Załączniki 5 Rachunek zysków i strat ZNTK „Mińsk Mazowiecki” S.A

za lata 1997 – 1998

Załączniki 6 Rachunek zysków i strat ZNTK „Mińsk Mazowiecki” S.A

za lata 1999 – 2000

Załączniki 7 Sprawozdanie z przepływów środków pieniężnych

ZNTK „Mińsk Mazowiecki” S.A za rok 1998

Załącznik 8 Sprawozdanie z przepływów środków pieniężnych


Załącznik 9 Sprawozdanie z przepływów środków pieniężnych


144

BIBLIOGRAFIA

1. Bednarski L., Analiza finansowa w przedsiębiorstwie, Warszawa, PWE, 2001

2. Bednarski L., Waśniewski T., Analiza finansowa w zarządzaniu

przedsiębiorstwem, Fundacja Rozwoju Rachunkowości w Polsce, Warszawa

1996

3. Bień W., Czytanie bilansu przedsiębiorstwa, FINANS - SERWIS, Warszawa 1997

4. Bień W., Ocena efektywności finansowej Spółek Prawa Handlowego, FINANS -

SERWIS, Warszawa 1991

5. Bień W., Zarządzanie finansami przedsiębiorstwa, Difin, Warszawa 1998

6. Błoch H., Controlling, Rachunkowość zarządcza, CIM, Warszawa 1992

7. Borkowski M., Koc S., Sprawozdawczość finansowa. Zasady sporządzania i

analizy, FINANS - SERWIS, Warszawa 1995

8. Cenkier A., Gołębiowski G., Analiza finansowa w praktyce, CIM, Warszawa 1997

9. Czekaj J., Dresler Z., Zarządzanie finansami przedsiębiorstw, Wydawnictwo

Naukowe PWN, Warszawa 1998

10.Dębski W. „Zarządzanie finansami”, Centrum Informacji Menedżera,

Warszawa 1996

11.Dobija M., Rachunkowość zarządcza, PWN, Warszawa 19

12.Duraj J., Analiza ekonomiczna przedsiębiorstwa, PWE, Warszawa 1993

13.Duraj J., Analiza ekonomiczna w zarządzaniu przedsiębiorstwem, Łódź 1993

14.Ellis J., Williams D., Strategia przedsiębiorstwa a analiza finansowa, Fundacja

Rozwoju Rachunkowości w Polsce, Warszawa 1997

15.Fedorowicz Z., Finanse przedsiębiorstwa, Poltex, Warszawa 1997

16.Gabrusiewicz W., Analiza ekonomiczna przedsiębiorstwa, Zielona Góra 1994

17.Gajdka J., Walińska E., Zarządzanie finansowe, F. R. R. w P., Warszawa 1998

18.Rachunkowość finansowa – praca zbiorowa pod kier. M. Gmytrasiewicz, Difin,

Warszawa 1998

145

19.Jahna T., Sierpińska M., Ocena przedsiębiorstw według standardów światowych,

PWE, Warszawa 2000

20.Karlicek P., Podstawy gospodarowania finansami, Warszawa 1995

21.Kołczyk Z., Rachunkowość przedsiębiorstwa, Wyd. eMPi2, Poznań 1997

22.Leszczyński Z., Skowronek - Mielczarek A. , Analiza ekonomiczno – finansowa

firmy, Difin, Warszawa 2000

23.Malewicz A., Rachunkowość i finanse, Polska Fundacja Promocji Kadr, Bytom

1999

24.Malewicz A., Zarządzanie finansami w przedsiębiorstwach państwowych i

Spółkach, IOiZP „Orgmasz”, Warszawa 1993

25.Nowak M., Praktyczna ocena kondycji finansowej przedsiębiorstwa. Metody i

ograniczenia, FRR w Polsce, Warszawa 1998

26. Olszewski D.W., Podstawy analizy finansowej przedsiębiorstwa, Centrum

Edukacji i Rozwoju Biznesu, Warszawa 1993

27.Ostaszewski J., Analiza i wycena firmy według standardów EWG, CIM, ,

Warszawa 1992

28.Sasin W., Poradnik analityka czyli analiza ekonomiczno – finansowa w praktyce,

InterFart, Łódź 1992

29.Waśniewski J., Analiza finansowa, Fundacja Rozwoju Rachunkowości w Polsce,

Warszawa 1993

30.Walczak M., Prospektywna analiza w przedsiębiorstwie, PWN, Warszawa 1998

31.Waśniewski T., Analiza finansowa przedsiębiorstwa, Fundacja Rozwoju

Rchunkowości, Warszawa 1997

32.Analiza finansowa – pod red. T. Zwierzyńskiej – Bubałło , PWE, Warszawa 1994,

Akty normatywne:Ustaw o rachunkowości z dnia 29 września

146

rozdziaŁ ii - netprace.pl - prace magisterskie, … przedsiebiorstwa... · web view3.2.4 analiza...

Documents