risk magazine ifp special
DESCRIPTION
Risk Magazine IFP SpecialTRANSCRIPT
MagazineFinanciële Studievereniging Groningen
Mexico & Micro-financiering
Jaargang 18 - International Financial Program Special 4
advertentie 1
Tabe van Hoolwer� , (28) beleidsmedewerker Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen
“Ik werk op het snijvlak van commerciële en
maatschappelijke belangen. Ik ben onder meer
verantwoordelijk voor het ontmoedigingsbeleid
van EZ ten aanzien van Birma. Dat beleid is gemaakt
vanwege de slechte mensenrechtensituatie in het land. Verder zorg ik voor
bemiddeling tussen multinationals en maatschappelijke organisaties
over vermeend maatschappelijk onverantwoord gedrag. Ook vestig ik
tijdens handelsmissies de aandacht op MVO-issues. Een dynamische baan
dus, die goed aansluit op mijn studie: internationaal handelsrecht. Vaak
zit ik met partijen om de tafel die tegengestelde belangen hebben. Daar
moet je strategisch mee omgaan zodat iedereen voldoende ruimte krijgt
zonder de ander in de weg te zi� en. Dat kan spannend zijn, maar is altijd
leerzaam.”
Goed klimaat voor ondernemersOm de missie te volbrengen werkt EZ vanuit een aantal speci� eke aandachtspunten. Innovatie, voldoende energie en een sterke consument zijn daar voorbeelden van. Net als een sterke economie en betrouwbare telecomvoorzieningen. Ook moet er ruimte zijn voor ondernemers. Want startende en snelgroeiende ondernemers van nu hebben de bedrijven van de toekomst. EZ zorgt voor een zo aantrekkelijk en stimulerend mogelijk klimaat voor ondernemers. Waarin ze zo min mogelijk last hebben van regels. Dat doen we bijvoorbeeld door vergunningen te schrappen en het toezicht te verminderen. En daarvoor zoeken we academici die vindingrijkheid en een
ondernemende instelling combineren.
Het ministerie van Economische Zaken (EZ)
zorgt ervoor dat de Nederlandse markt goed
functioneert. Gelijke kansen voor ondernemers
en keuzevrijheid voor de consument zijn daarbij
belangrijke doelstellingen. En bevorderen van
gezonde groei natuurlijk! Want wie vandaag
werkt aan economische groei legt de basis
voor de economie van morgen. Daarvoor is
innovatie nodig in alle sectoren. Zo werkt EZ
mee aan een welvarend, duurzaam en
ondernemend klimaat voor de Nederlandse
economie. Maar hoe bereik je dat? En… met
wie?
Arjan Uwland (29), beleidsmedewerker cluster Menselijk Kapitaal
“Na mijn studie bedrijfseconomie heb ik bij een economisch onderzoeks- en adviesbureau gewerkt. Nu werk ik een jaar bij EZ waar ik me sterk maak voor een goede aansluiting tussen het beroepsonderwijs en
het bedrijfsleven. Want de zorg voor goed gekwali� ceerd personeel is een van de grote uitdagingen waar Nederland voor staat. Om kleine mkb-bedrijven daarbij te helpen is er een subsidieregeling. Ik houd me bezig met de regels en voorwaarden daarvan. Bij Kamervragen daarover moet ik paraat staan. Leuk is dat je kennis van de inhoud moet hebben, maar ook draagvlak moet kunnen creëren. Een goed idee alleen is niet genoeg, je moet het ook kunnen uitdragen. En niet alleen binnen EZ, ook in de vele contacten die ik heb met andere ministeries en bedrijven. Dat is dan ook het grootste verschil met het bedrijfsleven; hoewel besluitvorming bij het Rijk langzamer is, heb je meteen veel verantwoordelijkheid. En voldoende ruimte om eigen initiatieven te nemen.”
Verschillende perspectieven op de Nederlandse economie
(advertorial)
Diverse smakenBij EZ werken mensen met een uiteenlopende achtergrond, want ons werkterrein
en onze organisatie zijn uitzonderlijk breed. Zo kunnen we ondernemers, die ook
verschillende specialiteiten hebben, optimaal bedienen. Maatschappelijk
verantwoord ondernemen en het stimuleren van samenwerking tussen bedrijven
en onderwijsinstellingen zijn voorbeelden van onderwerpen waarin onze
medewerkers gespecialiseerd zijn. En als zij zich na verloop van tijd willen
specialiseren in een ander onderwerp dan krijgen zij die kans. Om verder te groeien
in een omgeving die weer een hele nieuwe uitdaging biedt.
Kijk voor meer informatie op
www.werkenbijhetrijk.nl/minez
Risk Magazine 3
Voorwoord
Gert-Jan Bartels
Mexico, de poort van Midden-Amerika. In
de special vind je ondermeer artikelen over
de diversiteit van Mexico en de prachtige
doorreismogelijkheden. Tenslotte zullen de
deelnemers ook nog even laten weten wie ze
zijn.
Op het moment van schrijven, zitten wij als
commissie in grote spanning. Het luchtruim
is nu al een dag gesloten en wie zal zeggen
hoe lang dit nog gaat duren? De IJslandse
vulkaan pruttelt rustig verder en schijnt
niet te beseffen dat er 18 studenten staan
te trappelen om op weg te gaan voor een
onvergetelijke ervaring. Aan de andere
kant, we hebben de Mexicaanse griep en
kredietcrisis ook al overwonnen, dus waarom
zal dit ons weerhouden!
Tenslotte wil ik alle deelnemers heel veel
succes en plezier wensen voor de komende
weken in Mexico en iedereen bedanken voor
hun bijdragen aan dit magazine.
welke rol de Rabobank Foundation kan
gaan spelen op financieel gebied in beide
sectoren. Naast deze twee onderzoeken zal
het derde onderzoek van totaal andere aard
zijn. Blijvend in het thema van afgelopen
twee jaren zal er onderzoek gedaan worden
naar het Corporate Social Responsibilty
beleid van organisaties. Waar voorheen
onderzoek gedaan werd naar het CSR beleid
van multinationals, richten wij ons nu op een
stap lager in de keten: de toeleveranciers.
Wat nieuw is dit jaar, is dat iedere
onderzoeksgroep een week op locatie
onderzoek gaat uitvoeren. Vanuit onze
thuisbasis Mexico City zullen de koffie- en
mangogroepen afreizen naar de plantages
in het diepe zuiden en zal de CRS-groep
elektronicafabrieken in Guadalajara
bezoeken. Al met al een fantastische
uitdaging!
Naast het themagedeelte over
microfinanciering willen we jullie ook
informeren over het schitterende land
Hoofdredacteur International Financial Program Special
Microfinanciering is een term die onder veel
studenten wel bekend is. Microfinanciering
heeft namelijk te maken met het verschaffen
van kleine kredieten aan startende
ondernemers in ontwikkelingslanden, die
daar door een gebrek aan een onderpand,
een vast maandinkomen en een gebrek
aan kredietgeschiedenis niet kunnen lenen
bij traditionele banken. Door de grote
populariteit van microfinanciering blijft
er veel over dit onderwerp te schrijven.
Want microfinanciering is niet alleen
“hot” in ontwikkelingslanden; inmiddels
is het ook in opkomst in eigen land. Voor
dit Magazine is er daarom ondermeer
gesproken met de net opgestarte Raad voor
microfinanciering en met Onderneem’t,
een microfinancieringsondernemerspunt in
Groningen
Dit jaar zal het Risk International Financial
Program namens de Rabobank Foundation
twee onderzoeken uitvoeren naar de
mango- en bananensector en de koffie- en
cacaosector. Hierbij wordt onderzocht
International Financial Program
“Ik onderneem’t... en jij?”
8
Interview:Jelle Klaas Beekhuizen
10
Interview: Rientz Galema
Commercialisering, diversificatie en
microfinanciering.
6
Interview: Dille Dijkstra
“Wat heel veel lokale banken te
risicovol vinden doen wij wel!”
Colofon
Uitgever: Risk, Financiële Studievereniging Groningen. Risk is gelieerd aan de Economische en Bedrijfskundige Faculteitsvereniging (EBF) Hoofdredacteur: Gert-Jan Bartels Redactie:Gert-Jan BartelsJanine SiertsemaJennifer BeeuwkesJulius GoderieMaurits SchansmanRowald OosterkampSanne DijkstraSteven VisserTim Gerner Eindredactie:Chris MaasLaurens Marie Layout: Gert-Jan Bartels Redactieadres: Financiële Studievereniging RISK Interim gebouw 004 Landleven 5 9747 AD Groningen Vormgeving: LS Ontwerpers BNO
Cover: Olivier Kruger, voorzitter International Financial Program 2009 Fotografie: Henk Veenstra Vorm: Digitaal
Oplage: 1.200 exemplaren Advertenties Voor informatie over adverteren in het Risk Magazine kunt u contact opnemen met Jurjen IJska (050-363 7306)
6
8
10
14
Interview: Dille Dijkstra (Rabobank Foundation)
18
20
Interview: Jelle Klaas Beekhuizen over onderneem’t
Interview: Rientz Galema over microfinanciering
Interview: Raad van microfinanciering Column Alwin Tulner
Interview: Microfinanciering met Aljar Meesters
InhoudDe raad van
microfinanciering
14
Interview: Joyce Sylvester
24
26
28
34
36
38
Mexico een land van diversiteit
46
54
58
Onderzoeken voor de
Rabobank Foundation en
SOMO
28
De onderzoeksgroepen
20
Artikel: Aljar Meesters
Hoe denkt Meesters over
microfinanciering?
38
Op doorreis in Mexico
Waar moet je absoluut
geweest zijn?
Column Olivier Kruger
Het Internatinal Financial Program
Onderzoeksgroepen
Het Mexicaanse wonder
Op doorreis in Mexico
Kennismaking met de deelnemers
Foto’s
Reisagenda
6 Risk Magazine
In het kader van onze reis naar Mexico
werden wij op dinsdag 9 maart door
Rabobank uitgenodigd voor een briefing
over onze projecten voor de financiering
van de koffie-, cacao-, mango-, bananen- en
suikerrietproducenten. Na afloop kreeg ik
de gelegenheid om Dille Dijkstra, Junior
Program Manager Latin America, te
interviewen met betrekking tot de projecten
van de Rabobank Foundation in Mexico.
Tijdens mijn voorbereiding voor dit interview
had ik ontzettend veel vragen voor meneer
Dijstra. Vooral de omvangrijkheid van de
stichting had me nieuwsgierig gemaakt. Uit
de vragen heb ik de meest relevante vragen
geselecteerd.
Waarom is het voor de Rabobank interessant
om juist in Mexico te investeren?
“Wij zijn van oudsher een boerenleenbank,
dus boeren zijn onze doelgroep. Ook de
focus van de Foundation ligt hierop. Omdat
Mexico een grote boerenpopulatie heeft, is
het voor ons erg interessant om in het land
De Rabobank Foundation; Wat heel veel lokale banken te risicovol vinden doen wij wel!
Tekst: Jennifer Beeuwkes
De Rabobank Foundation is naar eigen zeggen geen foundation die de armoede probeert
te bestrijden, ze willen juist een bijdrage leveren aan economische activiteiten in
ontwikkelingslanden. De Foundation werd opgericht in 1973, met als doelstelling het
verstrekken van betere vooruitzichten voor kansarme groepen in de samenleving. De
Foundation richt zich hierbij vooral op rurale, hoofdzakelijk coöperatief georganiseerde
groepen mensen. De Rabobank Foundation geeft steun in de vorm van kennis, expertise,
financiële middelen en sociale netwerken. Haar doel is de arme boerenbevolking door
middel van financiële verzelfstandiging een kans te bieden op een menswaardig en
economisch zelfstandig bestaan. De Foundation is actief in 25 ontwikkelingslanden en
ondersteunt voornamelijk microfinancieringsinstellingen, producenten en veelbelovende
lokale spaar- en kredietcoöperaties.
“Wat heel veel lokale banken te risicovol vinden
doen wij wel!”
De Rabobank Foundation steunt de economische
ontwikkeling van agrarisch Mexico.
Risk Magazine 7
te investeren. Daarnaast zijn wij op agrarisch
gebied erg groot, met name koffie. In de
toekomst willen we ook meer onderzoek
doen naar de mogelijkheden van cacao en
verse fruitsoorten.”
Wat zijn de voordelen van het opzetten van
deze projecten/leningen, anders dan een
goede naam?
“Het merendeel van onze projecten bestaat
uit leningen. Uit de statistieken blijkt dat
meer dan negentig procent van de boeren
de lening aflost. Zij zien namelijk dat hun
investeringen veel opleveren en willen graag
een tweede lening afsluiten.
Je hebt financial returns and social returns.
Voor ons spelen de social returns een hele
belangrijke rol in de ontwikkelingslanden.
Daarbij zijn de financial returns, die in
Nederland wel belangrijk zijn, minder
relevant. De Mexicaanse Boeren moeten hun
lening overigens wel terugbetalen tegen een
bepaalde rente.”
Aan de hand van welke variablen of
resultaten bepalen jullie het al dan niet
slagen van projecten?
“De impact die de leningen hebben, meet de
Foundation door de kijken naar het aantal
huishoudens dat wordt bereikt. Bovendien
voert de Rabobank na een paar jaar
tussentijdse rapportages uit, om te kijken
hoe de organisaties functioneren.”
Hoe worden de projecten en leningen
geïmplementeerd en begeleid?
“Wij hebben eigenlijk altijd een zakelijke
relatie met een overkoepelende coöperatie
en nooit één-op-één met de boer. Dat zou
niet te doen zijn. De coöperaties komen
met een business plan en zij sturen dat naar
ons op. Dat bekijken en keuren wij. Als er
potentie in het plan zit, gaat het naar een
kredietcommissie en die bepaalt of de lening
verstrekt wordt of niet. Wij maken de lening
dan in delen over naar de coöperaties die
het dan besteden aan of verdelen over de
boeren.”
Hoe is de acceptatie van de lokale overheid
met betrekking tot deze projecten/leningen
van de Rabobank?
“Over het algemeen staan de lokale
overheden positief tegenover de projecten
van de Rabobank Foundation, want
uiteindelijk komen we daar om de lokale
economie te bevorderen en te steunen.
Daarbij vullen we eigenlijk een gat dat
de lokale instanties niet kunnen invullen
door gebrek aan financiën, financiële
infrastructuur en kennis. Wij brengen dus
heel wat expertise en geld naar het land.
Omdat we geen commercieel uitgangspunt
hebben durven we meer. Wat heel veel lokale
banken te risicovol vinden, doen wij wel!”
Loopbaan Dille DijkstraDille Dijkstra is na zijn bachelor Commerciële Economie
en master Internationale Betrekkingen begonnen bij
de Audit Rabobank Groep, waar hij een jaar werkzaam
was. Hij werkt sinds 1 mei 2009 bij de Rabobank
Foundation en kan, naar eigen zeggen, voorlopig nog wel
even vooruit kan als Junior Program Manager Latijns-
America. In zijn huidige werk houdt hij zich vooral
bezig met het identificeren en analyseren van spaar- en
kredietcoöperaties, het beheren van leningsportefeuilles
en het schrijven van kredietvoorstellen. Uiteindelijk hoopt
hij door te groeien naar Medior en vervolgens Senior
regiomanager binnen de Rabobank Foundation.
8 Risk Magazine
“ Ik onderneem ‘t…en jij?
kredieten slecht toegankelijk zijn. Je kan
makkelijker een ton lenen dan 10 000 euro.
Dit komt onder meer door de afsluitprovisie
die hoger wordt naarmate het geleende
bedrag hoger wordt. Daarom was het
doel om kleine kredieten tot € 35.000,- te
stimuleren. De Raad van Microfinanciering
had als doel om in Nederland 10.000 extra
starters te krijgen. Die hebben niet allemaal
kredietverlening nodig - slechts 2500 tot
3000 ondernemers hebben daar behoefte
aan - maar wel aan coaching.
In hoeverre speelt coaching een rol als het
gaat om microfinanciering?
Er is een verschil tussen microfinaciering
en microkrediet. Coaching en microkrediet
samen vormen het woord microfinanciering.
De financiering is in Nederland geregeld
waar 15 miljoen euro voor beschikbaar is,
Met deze slogan spreekt ‘Onderneem ’t’
startende en bestaande ondernemers
aan. In Januari 2009 is de pilot Onder-
neem ’t van start gegaan in de kracht-
wijken van Groningen (De Hoogte en de
Korrewegwijk) en in de creatieve zone
(het Ebbingekwartier). De pilot is een
initiatief van de gemeente Groningen
en de Advisorgroup om ondernemer-
schap in de wijken te stimuleren én
zichtbaar te maken. Inmiddels is er een
ondernemerspunt in de wijken waar
ondernemers, starters, buurtbewoners
en geïnteresseerden informatie en advies
kunnen krijgen. Het ondernemerspunt
heeft in 2009 een vignet ontvangen van
het Ministerie van Economische Zaken
en is daarmee een officieel microfinan-
cieringsondernemerspunt geworden. De
pilot was een succes en wordt daarom
voortgezet in een tweejarig project. Wij
spraken met de oprichter en projectleider
van Onderneem’t, Jelle Klaas Beekhui-
zen. Expert op het gebied van coachen en
ondernemen (Expertgroep coaching van
het ministerie). De gemeente Groningen
had het idee om de krachtwijken te sti-
muleren. Het idee was toen een onderne-
merspunt, die laagdrempelige activiteiten
ging organiseren om ondernemerschap te
stimuleren, met een link naar Qredits (de
organisatie die over de kredietverlening
gaat). Beekhuizen werd door de gemeente
Groningen gevraagd te kijken wat er mo-
gelijk was in Groningen.
Hoe is het ontstaan?
Uit onderzoek in 2007 kwam voort dat er
relatief weinig starters in Nederland zijn.
Dat komt onder andere doordat kleine
Tekst: Rowald Oosterkamp & Julius Goderie
“ Ik onderneem ‘t…en jij?
Risk Magazine 9
maar coaching is niet geregeld! Mensen in
Nederland zijn überhaupt niet gewend om
een coach in te schakelen. Als je dan kijkt
naar bijvoorbeeld een accountant, dan wordt
iets tastbaars afgeleverd aan de klant. Dit is
bij coaching niet het geval. Op het moment
loopt de discussie hoe het coachen het beste
gestimuleerd kan worden.
Hoe wordt coaching en microfinanciering in
z’n geheel in Groningen vertaald?
Als het gaat om coaching, dan zijn
ondernemers die net gestart zijn beter in
staat om te overleven als zij gecoacht worden.
Coachen kan relatief intensief behandeld
worden, maar dit wordt bekeken per geval.
Sommigen hebben slechts een klankbord
nodig met vier gesprekken, anderen hebben
meer intensieve coaching nodig. Buiten
coaching organiseren we ook activiteiten
om het ondernemerschap meer zichtbaar
te maken, zoals inloopavonden bij het
ondernemershuis in de wijk, Wijkwandelingen
en ‘open ondernemershuis’ (langsgaan
bij ondernemers). Neem bijvoorbeeld die
wijkwandelingen: iedereen mag meelopen,
zodat iedereen kan kennismaken met
ondernemerschap. Mensen die altijd gedacht
hadden dat een onderneming alleen in de
vorm van een winkel bestaat, komen er zo
achter dat ook bij hen in de buurt veel meer
ondernemers zijn zonder een winkel. Zo
verlaag je de drempel en stimuleer je het
ondernemerschap.
Waarom drie wijken?
Het project is afgebakend met die drie
wijken, omdat het een pilot is en het effect
meetbaar moet zijn. Het project blijft zo
overzichtelijk.
Hoe wordt microfinanciering in Nederland
aangepakt?
Er zijn volgens Beekhuizen op dit
moment drie manieren waarop een
MF ondernemerspunt vorm krijgt.
Eén optie is het ondernemershuis, een
ondernemersloket waar je onder andere
terecht kunt met je vragen.. Een andere
optie is het ondernemersnetwerk: geen
locatie, lage overhead, coaches komen bij
de mensen thuis. In Groningen is er dus een
ondernemershuis.
Wat is er verbeterd en kan verbeterd
worden?
In Nederland maken we ondernemerschap
niet goed zichtbaar. Hierdoor denken
andere mensen die fysieke winkels zien,
dat dat ondernemerschap is, maar er zijn
veel meer ‘niet zichtbare’ ondernemers.
Mensen zien niet dat ondernemerschap
meer is dan een winkel. Daarnaast is er
een ander kritiek punt; bijna iedereen in
Nederland wordt opgeleid als werknemer,
niet als ondernemer. Maar om het
ondernemerschap meer zichtbaar te maken
in de wijken en wijkbewoners te inspireren
en stimuleren tot ondernemerschap,
voeren we campagne. Naast middelen zoals
posters, flyers en advertenties is de website
www.ikonderneemhet.nl een belangrijke
drager. Ook in 2010 en 2011 wordt het
ondernemerspunt ingezet. Naast starters
kunnen nu ook gevestigde ondernemers
gebruik maken van een breed scala aan
adviesdiensten en coachingsmogelijkheden
bij ‘Ik onderneem’t’. Dit succes van de pilot
Onderneem ’t is met name mogelijk gemaakt
door het Ministerie van Economische
Zaken, de Kamer van Koophandel Noord, de
Noordelijke Ontwikkelingsmaatschappij, de
provincie Groningen en woningcorporatie
Lefier.
Wat is het verschil met ontwikkelingslanden
en wat kunnen we in Mexico aantreffen?
In Mexico ligt ondernemerschap, ten
opzichte van Nederland, meer op straat
en daar is microkrediet belangrijker dan
coaching. In Nederland is het een stuk
meer gericht op coaching. Aangezien er in
Nederland ook veel meer wetgevingen zijn,
is de weg naar een eigen onderneming wat
langer en draait het niet per definitie om het
krediet. In minder ontwikkelde landen zijn
minder wetgevingen of wordt er een stuk
minder op gecontroleerd. Hierdoor is de
drempel voornamelijk de kredietverkrijging.
“Bijna iedereen in Nederland wordt opgeleid als werknemer, niet als
ondernemer”.
10 Risk Magazine
arme bevolking hun leningen toch best
wel goed terugbetaalden. Dat was eigenlijk
altijd de angst, omdat deze mensen geen
onderpand hebben”. Microfinanciering
maakt gebruik van speciale leentechnieken
om op die manier mensen te prikkelen
tot terugbetaling. Het gebruik van
deze leentechnieken zorgt voor hoge
terugbetalingpercentages, wat commerciële
banken erg aantrok. ‘Joint liability’ is een
leentechniek waarbij leningen worden
verstrekt aan groepen. Hierbij is de gehele
groep verantwoordelijk voor terugbetaling
ervan, waardoor men elkaar stimuleert. Een
individuele leentechniek is bijvoorbeeld, dat
wanneer iemand zijn lening niet terugbetaalt,
hij nooit meer mag lenen bij de betreffende
bank. Dit worden dynamische prikkels
genoemd.
De geboekte successen leiden
dus tot commercialisering van de
microfinancieringssector, maar de
Op een winterkoude maandagochtend
werden we door de heer Rients Galema
warm onthaald op de achtste verdieping
van het WSN-gebouw. Na een kopje koffie
afgeslagen te hebben, kwamen wij meteen
ter zake en vuurden de eerste vragen op
hem af. Het onderwerp van de dag was
microfinanciering. De heer Galema heeft
verschillende onderzoeken gedaan op het
gebied van microfinanciering, Socially
Responsible Investment en Applied
Econometrics.
Het meest recente artikel, International
Diversification and Microfinance
(geaccepteerd voor publicatie in Journal
of International Money and Finance) dat
Galema in samenwerking met Robert
Lensink en Laura Spierdijk schreef, vormt
het uitgangspunt van dit interview.
Commercialisering van microfinanciering
is een trend die ongeveer tien jaar geleden
zijn intrede deed. In het begin werd de
microfinancieringsmarkt vooral door
non-profit organisaties bediend, maar
de laatste jaren zie je dat steeds meer
commerciële organisaties zich op deze
markt zijn gaan begeven. Dit zijn zowel
bestaande commerciële organisaties die
microfinanciering in hun pakket opnemen,
als non-profit organisaties die uitgroeien
tot commerciële organisaties. Een positief
effect hiervan is dat commerciële banken
makkelijker fondsen kunnen ophalen
en daardoor uiteindelijk meer mensen
microfinanciering kunnen bieden. Een
nadeel is echter dat banken wel winst
moeten maken, terwijl ze vaak geen subsidies
krijgen.
Commercialisering is vooral te danken
aan het succes van microfinanciering,
meent Galema. “Banken zagen dat de
Tekst: Janine Sietsema & Sanne Dijkstra
Commercialisering, diversificatie en microfinanciering.
Risk Magazine 11
commercialisering verschilt wel per regio.
Commerciële organisaties zijn vooral
in stedelijke gebieden gevestigd. In niet
stedelijke gebieden, bijvoorbeeld Afrika, is de
commerciële sector minder succesvol om dat
de operationele kosten van het verstrekken
van een lening veel hoger zijn wanneer MFI’s
ver uit elkaar liggen. Er zijn dan minder
schaalvoordelen te behalen. “Je ziet dat
daar veel Non Governmental Organizations
(NGO’s) werkzaam zijn. Commercialisering
betekent ook niet dat NGO’s helemaal
verdwijnen”, benadrukt Galema. Het meeste
geld, in de vorm van leningen, wordt door
commerciële organisaties verstrekt, maar de
meeste klanten worden nog door NGO’s en
non-profit organisaties bereikt. Dus non-
profit organisaties blijven wel belangrijk, ook
in de toekomst.
Er zijn dus nog heel veel non-
profit organisaties actief in het
microfinancieringslandschap. Zij verstrekken
leningen aan het armste segment van
de samenleving en hebben als doel het
verminderen van armoede. Commerciële
partijen verstrekken leningen aan, zoals
Galema het mooi weet te verwoorden, het
“rijkere arme” segment. Oftewel het minder
arme deel van de samenleving, omdat het
maken van winst het belangrijkste doel is.
Gezien de grote aandacht voor
microfinanciering en de geboekte
successen tijdens de afgelopen jaren,
lijkt het interessant voor particuliere en
institutionele investeerders om hierin te
investeren. In de betreffende paper van
Galema, Lensink en Spierdijk wordt dan
ook de vraag gesteld of het toevoegen
van een microfinancieringsfonds aan een
portefeuille van risicovolle internationale
beleggingen diversificatievoordelen
oplevert. Het antwoord hierop is: ja.
Microfinancieringsfondsen zijn een
interessante portefeuille-investering, omdat
MFI’s zich richten op de informele sector.
Deze sector is laag gecorreleerd met de
macro-economie, waardoor MFI’s nauwelijks
gevoelig zijn voor schommelingen in de
wereldeconomie. Het onderste segment van
de samenleving, de klanten van MFI’s, is
werkzaam in deze informele sector. “De lage
correlatie zorgt ervoor dat investeringen in
MFI’s fungeren als een goede portefeuille
hedge”, aldus Galema. Investeren in MFI’s
vermindert dus de volatiliteit van de
portefeuille.
De belangrijkste conclusie die Galema,
Lensink en Spierdijk in hun paper trekken,
is dat microfinanciering over het algemeen
een interessante toevoeging is aan een
portefeuille van aandelen en obligaties.
Microfinanciering is echter niet in álle
gevallen een interessante toevoeging.
Met name regio’s waar de commerciële
organisaties zich met microfinanciering
bezighouden, zoals Latijns-Amerika, zijn
interessanter dan bijvoorbeeld Afrika. “Je
ziet dan ook dat commerciële Nederlandse
fondsen zich sterk concentreren op bepaald
regio’s”, zegt Galema. Het zijn met name
commerciële instellingen die een interessant
doelwit zijn voor diversificatie. De analyse
van Galema, Lensink en Spierdijk suggereert
ook dat internationale investeerders
vooral hun voordeel kunnen doen met
microfinanciering wanneer dit deel uitmaakt
van het schulddeel van hun portefeuille.
“Banken zagen dat de
arme bevolking hun
leningen toch best wel
goed terug betaalden.
Dat was eigelijk altijd
de angst, omdat deze
mensen geen onder-
pand hebben”.
12 Risk Magazine
Toekomst
Galema wil zich ook in de toekomst op
microfinanciering richten. Maar ook heeft
hij interesse in financiële ontwikkeling
in het algemeen. Met betrekking tot
microfinanciering is er nog niet zo heel veel
data beschikbaar, wat de mogelijkheden voor
onderzoek beperkt. Wat hem ook heel leuk
lijkt zijn ‘’randomized control experiments’’,
waarbij een experiment wordt uitgevoerd
waarbij met behulp van een controlegroep
wordt gekeken of microfinanciering werkt.
Voorlopig zit Galema nog op Zernike te
zwoegen op zijn proefschrift. Hier heeft
hij nog twee jaar de tijd voor. Na zijn
promoveren heeft hij de ambitie om
onderzoek te gaan doen in het buitenland,
wat een vereiste is om carrière te maken in
de wetenschap. We zijn benieuwd naar hoe
dit Galema zal vergaan en welke kant hij
uiteindelijk op gaat.
economie en heeft minder te maken met de
economische kansen die er ook de komende
Rients Galema (Nijefurd, 1984)
begon in 2002 met de Bachelor
International Economics and Business
aan de Rijksuniversiteit Groningen.
Na een semester gestudeerd
te hebben aan de University of
Bristol in 2004, maakte hij in 2005
zijn Bachelor af en begon aan de
Research Master. In 2008 begon
hij met zijn PhD, eveneens aan de
RUG. De titel van zijn project is:
Commercialization of Microfinance en
hij wordt hierin begeleid door de Prof.
dr. B.W. Lensink and dr. L. Spierdijk.
Galema is op dit moment nog twee
jaar bezig met dit onderzoek en
Loopbaan Rients Galema
zal dan promoveren. Het leek hem
namelijk een logische stap om te
promoveren na zijn voorbereidende
Research Master.
‘APG is one of the world’s largest managers of pension assets. I gather the information for our investment specialists with which they take their investment decisions. I usually have sufficient time to do this; however, sometimes I have to deliver the information ‘real time’. This can be a race against time, but the pressure does make the work exciting. This is my first job and it exceeds all my expectations. I had no idea that you could learn so much in such a short period.’
APG Asset Management is looking for ambitious professionals for various positions. APG manages pension assets of in total approximately 240 billion euros for over four million people. We have offices in Heerlen, Amsterdam, Hong Kong and New York. Interested? Go to www.apgjobs.nland imagine…
‘Imagine… your information is crucial for the investment of billions of euros’Peter Milovanovics, portfolio analyst at APG Asset Management in Amsterdam
25.1536.10.4
25.1536.10.4_imago_Peter_210x297_en.indd 1 31-03-2010 12:50:00
14 Risk Magazine
Tekst: Maurits Schansman
‘Wij willen latent ondernemerschap aan de onderkant van de samenleving aanboren’
De Raad voor Microfinanciering onderzoekt of microfinanciering mogelijk is in Nederland.
Wat doet de raad voor microfinanciering?
‘Er worden in Nederland steeds meer fondsen opgericht, die startende
ondernemers begeleiden en hen voorzien van microkrediet. Deze
geldverstrekkers springen in een gat, dat in Nederland vreemd genoeg
bestaat doordat de kosten voor kleine leningen bij banken vaak te hoog
is.
De Raad voor Microfinanciering onderzoekt of microfinanciering
mogelijk is in Nederland en wij adviseren de regering. Wij willen
mensen aan de onderkant van de samenleving stimuleren een
eigen bedrijf te beginnen en we willen ze uit de kaartenbakken van
werkzoekenden halen. Deze raad heeft dus als taak microfinanciering
in Nederland te stimuleren. Dat gebeurt onder meer door
kennisuitwisseling en door meer bekendheid te geven aan de initiatieven
die er zijn’.
Risk Magazine 15
in Assen heeft hem daarbij ondersteund met
coaching en een krediet van 10 000 euro.
Dit bedrag, een aanvulling op leningen van
zijn familie, had hij nodig om zijn bedrijf te
kunnen starten’
Waarom moeten ze daarvoor krediet krijgen?
‘Ze moeten zich kunnen presenteren als een
professioneel en serieus bedrijf. Daarvoor
moet je ruimtes huren of inrichten. Bij
een gewone bank krijgen ze geen geld los
omdat ze werkloos zijn of voor een deel
arbeidsongeschikt. Microfinanciering
is in de visie van de Raad dan ook méér
dan kredietverlening alleen. Het gaat om
het geheel aan financiële en aanvullende
diensten, dat erop is gericht om ondernemers
te helpen bij het starten van een bedrijf.
Daarbij is de coaching voor en na de start van
de onderneming van essentieel belang.’
Het krediet is maximaal 25 duizend euro.
Hoe krijgt iemand dat?
‘Mensen moeten eerst bij hun gemeente
vragen of er al een organisatie is. Dan
kunnen ze in samenwerking met die
organisatie een bedrijfsplan schrijven.
Dat wordt beoordeeld door de gemeente
en banken. Als die het plan goed keuren,
ontvangen ze het gevraagde krediet tegen een
billijke rente.’
Aan welke bedrijven moeten wij denken?
‘Uit een onderzoek in opdracht van het
ministerie van Economische Zaken blijkt
dat vooral jonge en kleine ondernemers nog
moeilijk aan klein krediet kunnen komen.
Voor ondernemers met een andere etnische
achtergrond zou dit nog sterker gelden.
Dit komt vooral door de onbekendheid van
banken met die bevolkingsgroep en hun
producten. Als het om voorbeelden gaat moet
je denken aan een kapper, een strijkservice
of een bedrijfje om muziekinstrumenten
te stemmen. Mohammed Rahman was een
vluchteling uit Syrië en hij moest daar zijn
boekhandel opgeven. In Nederland is hij
een winkel in oosterse en Turkse producten
begonnen: Wanzee. Het project Stamm CMO
Een aantal weken geleden werd de Raad voor Microfinanciering opgericht. Deze
raad gaat onderzoeken of het mogelijk is om in Nederland op grotere schaal
bedrijfjes op te zetten met behulp van microfinanciering. ‘Wij willen latent
ondernemerschap aan de onderkant van de samenleving aanboren’, zegt Joyce.
Sylvester, momenteel lid van de Raad voor Microfinanciering, waarnemend
burgemeesters van Naarden en senator voor de PvdA.
Hare Koninklijke Hoogheid Prinses Máxima der Nederlanden openende
dinsdagochtend 16 maart 2010 als nieuw lid van de Raad van Microfinanciering,
het MF-ondernemerspunt STEW/FCBV in Hilversum.
“Je ziet dat mensen weer in een ritme komen en dat hun
zelfvertrouwen toeneemt”.
16 Risk Magazine
Helpt het?
‘In België doen ze het al twintig jaar via
een participatieplan en het werkt daar
uitstekend. Je ziet dat mensen weer in een
ritme komen en dat hun zelfvertrouwen
toeneemt. Als ze met hun bedrijfje stoppen,
hebben ze meestal snel weer een ander
baantje.’
Momenteel is Joyce Sylvester
waarnemend burgemeester van
Naarden. Tevens is zij sinds 2003
lid van de Eerste Kamer (PvdA).
Haar portefeuilles zijn Economische
Zaken, Landbouw en Financiën en
ze is lid van de Commissie voor
de Verzoekschriften. Voorts is
zij lid van de adviesraad havo-
vwo Amarantis Onderwijsgroep in
Loopbaan Joyce Sylvester
Amsterdam, lid van het Delta Lloyd
Adviescollege, lid van de Raad van
Advies van De Maatschappij, lid van
de Raad voor Advies Microfinanciering
Nederland en toezichthouder bij
het Nederlands Philharmonisch
Orkest. Ook is zij ambassadeur van
de Stichting d’ONS, dat staat voor
duurzame Ontwikkeling Nederland
Suriname
1983-200825 jaar bewerken van technische keramiek
25 jaar succesvolle keramische componenten
www.ceratec.nl
1983-200825 jaar bewerken van technische keramiek
25 jaar succesvolle keramische componenten
www.ceratec.nl
18 Risk Magazine
Column
Alwin Tulner
‘Microfinanza’
De term “microfinanza” wordt veelal
gedefinieerd als financiële dienstverlening
voor onder andere Personas en situacion de
pobreza, oftewel voor de bevolking die in
armoede leeft. Dit jaar zal het International
Financial Program deels in het teken staan
van microfinanciering. En waar kan dat
beter worden onderzocht dan in Mexico,
een land waar een enorme kloof tussen
arm en rijk bestaat. Ondanks het feit dat
de economie van Mexico in absolute cijfers
Verschil tussen arm en rijk is natuurlijk
in het eerste opzicht niet een kwestie die
de “Young Financial” bezighoudt, maar
toch kruisen ontwikkelingseconomie en
financiering op een aantal vlakken met
elkaar. Risico’s, zoals het ‘moral hazard
problem’ en de ‘principal agent theory’,
zijn naast bekende termen binnen de
ontwikkelingseconomie, ook groeiende
concepten binnen de financiële wereld en
bovendien van groot belang met betrekking
tot microfinanciering. Dit brengt mij bij
de fundamentele eigenschap van armoede
en dat is dat armoede invloed heeft op de
één van de sterkste in Latijns Amerika
is, leeft 40 procent van de bevolking
onder de armoedegrens en leeft zelfs
ruim 17 procent in extreme armoede. Een
veelgebruikte term binnen de boeken over
ontwikkelingseconomie is de Gini Coëfficiënt,
een methode om de mate van ongelijkheid
van ontwikkelingen en verschijnselen te
berekenen. Hiermee is Mexico zelfs van alle
leden van de Organisatie voor Economische
Samenwerking en Ontwikkeling (OESO) het
hoogst genoteerde land.
Voorzitter Risk bestuur 2010-2011
“We can banish extreme poverty in our generation – yet
8 million people die each year because they are too poor
to survive. The tragedy is that with a little help, they could
even thrive.” Een stevig statement gemaakt door Jeffrey D.
Sachs in zijn boek “The end of Poverty”.
Risk Magazine 19
toegang van de mens tot de markt. De markt
voor krediet en verzekeringen is daarbij van
fundamenteel belang. Zelf geloof ik dat met
het concept van microfinance er veel te halen
valt en dat in de toekomst problemen op
het gebied van “moral hazard” en “principal
agent” overkomen kunnen worden. Dit
zal uiteindelijk alle partijen baten, want
natuurlijk blijft het rendement dat uit een
investering gehaald kan worden van groot
belang. In mijn ogen een echte win-win
situatie!
Als laatste wil ik de IFP commissie en de
deelnemers heel veel plezier wensen in
Mexico, een fantastisch mooi land met een
grote historie waar genoeg te ontdekken
valt. Daarnaast zullen de onderzoeken daar
aanzetten tot denken. Het zal dus naast
een hele leuke ervaring ook een leerzame
ervaring worden. Een win-win-win situatie!
20 Risk Magazine
Eind april vertrekken twee
onderzoeksgroepen naar Mexico met het doel
meer inzicht te krijgen in microfinanciering
van verschillende soorten agrariërs in de
rurale gebieden aldaar. Docent-onderzoeker
Aljar Meesters is op dit moment bezig met
onderzoek naar banken in het algemeen en
microfinancieringsinstellingen. Dit maakte
hem bij uitstek de geschikte kandidaat om
mee te gaan met IFP. Toen hij gevraagd
werd was hij dan ook meteen enthousiast.
Tijdens de wekelijkse maandagavond-borrel
heeft Meesters alvast kennis kunnen maken
met de studenten die meegaan met het IFP.
Een twintig minuten durend interview gaf
bovendien een goed beeld van wat Meesters
verwacht van de reis en van zijn visie op
microfinanciering.
Tekst: Rowald Oosterkamp & Sanne Dijksra
Microfinanciering in Mexico met Aljar Meesters
Risk Magazine 21
Meegaan met het IFP lijkt Meesters
in het bijzonder leuk omdat hij dan
microfinanciering in de praktijk kan
zien: “Hier zit je toch een beetje in een
ivoren toren, zéker als het gaat om
microfinanciering zit je er wel heel ver
vanaf.” Zijn enthousiasme komt daarnaast
ook voort uit het feit dat het hem leuk lijkt
om met een groep studenten mee te gaan,
zeker als ze gemotiveerd zijn. “Het is een
kleine groep waar Risk al een selectie voor
heeft gehouden.”
Het land van bestemming, Mexico, is ook
een leuke bijkomstigheid. Meesters heeft al
veel gereisd, maar heeft ook nog veel wensen
wat betreft de bestemmingen in de wereld.
“Als ik een short list zou moeten maken van
landen waar ik nog naar toe wil, dan wordt
het een vrij lange short list.”
De meeste Europese hoofdsteden heeft hij al
gezien en ook is hij al vaak in Noord-Amerika
geweest, maar in Latijns-Amerika nog nooit.
De taak die Meesters in Mexico krijgt, is
in zijn opinie een ‘kleine supervisende
rol’, maar hij gelooft niet in een groot
onderscheid tussen studenten en docenten
binnen de universiteit. Er moet geen
eenrichtingsverkeer zijn zoals op de
middelbare school, maar je moet elkaar wat
kunnen leren en zo ziet hij het bij deze reis al
helemaal. Het onderwerp microfinanciering
is namelijk in de praktijk ook voor hem één
grote leerervaring.
Een woordenboek Spaans gaat zeker mee in
de koffer, want dat is een taal die Meesters
niet zo goed beheerst. Als tip geeft hij: “Reis
zo licht mogelijk”. Hij heeft zelf al meerdere
malen gemerkt dat er tijdens het backpacken
een hoop dingen werden meegesleept, die
achteraf helemaal niet nodig bleken te zijn.
Microfinanciering
Meesters heeft in theorie dus veel kennis
over het onderwerp microfinanciering. Met
Prof. Dr. B.W. Lensink, hoogleraar aan de
Faculteit Economie en Bedrijfskunde, als
begeleider heeft hij onderzoek gedaan naar
microfinanciering. Andere onderzoeken
hebben betrekking op banken, waar veel
econometrische methoden bij komen
kijken. Microfinanciering is wel een favoriet
van Meesters, omdat het onderwerp ook
maatschappelijke relevantie heeft.
“Als ik een short list zou moeten maken van landen waar ik
nog naar toe wil, dan wordt het een vrij lange short list.”.
22 Risk Magazine
Bij microfinanciering en
microfinancieringsinstituten is het
maatschappelijk nut meteen tastbaar.
Microfinanciering wordt vaak als de ‘holy
grail’ voor armoedebestrijding gezien.
Ook is het voor commerciële instellingen
gewoon een product waar winst mee wordt
gemaakt. Deze twee benaderingen moet
je los van elkaar zien, aldus Meesters.
Microfinanciering kan gebruikt worden om
de milleniumdoelstellingen te bereiken en
daarbij richt men zich op de allerarmsten.
Microfinanciering moet echter niet gezien
worden als eenmalige investering, waar
verder geen aandacht meer aan geschonken
hoeft te worden. Meesters maakt in dit kader
een vergelijking: “ Je geeft iemand een vis en
hij kan een dag eten, je geeft hem een hengel
en hij kan in zijn levensbehoefte voorzien.”
Microfinanciering moet dus als een ‘hengel’
gezien worden. Het is van groot belang
ervoor te zorgen dat er terugbetaald wordt
zodat mensen geprikkeld worden om er echt
iets van te maken. Microfinanciering kan
dus deels bijdragen aan het verminderen van
armoede in de wereld, maar het is zeker niet
de ‘holy grail’.
Commercialisering van microfinanciering
is echter de nieuwe trend. Steeds
meer banken begeven zich op het
microfinancieringstoneel. Ze hebben het
besef gekregen dat microfinanciering een
sector is waar geld valt te verdienen. Daarbij
richten zij zich niet op de allerarmste groep,
maar op de informele sector. Dit zijn mensen
die misschien al een winkeltje hebben en
dus onderpand. Deze groep is economisch
wel actief, maar niet in de formele sector. Zij
verdienen speciale aandacht.
Meesters verwacht dat microfinanciering
in Mexico zich al wel in een professioneel
stadium bevindt: “Je kan het wel echt als
bank zien”. Hij verwacht er meer van dan
je in eerste instantie zou denken. In Mexico
verwacht Meesters een grote informele
sector, maar dat is meer een gok dan kennis.
In lijn met de rest van Latijns-Amerika
biedt een grote informele sector kansen voor
microfinanciering.
De agrarische sector lijkt een geschikte sector
voor microfinanciering, aangezien je in deze
sector met een klein beetje financiering al
grote stappen kunt maken. De Rabobank
Foundation, waarvoor IFP onderzoek zal
doen, heeft al veel kennis met betrekking tot
de agrarische sector en deze kennis kunnen
ze meenemen naar Mexico.
Of microfinanciering in Mexico al ver
ontwikkeld is, weet Meesters niet.
Microfinanciering is nog een jong begrip:
“We moeten er open instappen en kijken of
er nog kansen liggen. Dat gaan we daar zien!”
Meesters is in 2000 begonnen
aan de RuG met economie en in
het 2e jaar overgestapt naar het
Honours Programme econometrie.
In 2003 is hij gestart met de
Research Master en in 2005 heeft
hij zijn studie afgerond. Nu is
Meesters docent onderzoeker,
wat betekent dat 60% van zijn
Loopbaan Aljar Meesters
tijd bestaat uit lesgeven en het
begeleiden van masterscripties.
De overige 40% bestaat uit het
doen van onderzoek. Op dit
moment is hij bezig met onderzoek
naar banken in het algemeen en
microfinancieringsinstellingen.
“Je geeft iemand een vis en hij kan een dag eten, je geeft
hem een hengel en hij kan in zijn levensbehoefte voorzien”.
Risk IFP Special 23
Het international Finance Program
Mexico City
23 april t/m 28 mei 2010
24 Risk IFP Special
Column
was als onderzoekslocatie, dit door de
net oprukkende Mexicaanse griep. Na dat
uiteindelijk overwonnen te hebben en wij
nu een week voor vertrek zitten gooit een
IJslandse vulkaan roet in het eten. Bij ons
rest de vraag of de maatregelen die genomen
waren tegen het griepvirus en een week lang
geen luchtverkeer niet iets te overdreven
waren. Het maakte ons werk er in ieder geval
niet makkelijker op.
Waarom neemt de overheid zulke grove
maatregelen die achteraf niet altijd de juiste
bleken te zijn. Komt dit door een te grote
angst? Of is het een te hoge regeldruk van de
overheid die weer inspeelt op de angsten van
de bevolking? Misschien komt het wel door
de angst van de bevolking wat weer leidt tot
hogere regeldruk om risico’s te beperken?
Van Mexicaanse Griep naar vulkaanas
Onze ambities waren groot voor dit jaar.
De uitdaging hebben we zeker gevonden!
Toen we met IFP begonnen en er een
beleidsplan geschreven moest worden, was
één onderdeel hiervan het rampenplan. Wat
moest er gaan gebeuren als bleek dat het
verloop van IFP toch niet zo ging als wij in
gedachten hadden? Al schrijvend kwamen
er dingen op papier als wat te doen bij te
weinig aanmeldingen of het binnenhalen
van te weinig liquide middelen. Achteraf
waren deze dingen verwaarloosbaar met
wat wij in het afgelopen jaar allemaal
zijn tegengekomen. Toen wij de keuze
maakten om naar Mexico te gaan konden
wij ons absoluut niet voorstellen wat
dit allemaal met zich meebracht.. Bij de
landbekendmaking was het nog niet eens
duidelijk of Mexico wel zo’n geschikt land
Olivier KrugerVoorzitter IFP commissie 2009-2010
vanwege onzorgvuldig beleid? In Nederland
wordt in ieder geval door angsten een hype
gecreëerd waardoor de gewone burger of
student eronder leidt. Vliegtuigen mogen
niet vliegen en mensen worden in hun
vrijheid beperkt.
In Mexico is alles anders. De dood is daar
een ingeburgerd tafereel. Alleen al door de
drugsoorlog zijn er jaarlijks tegen de 10.000
moorden en het land werd onlangs door
een aardbeving geteisterd. Dat zijn de echte
redenen om bang voor te zijn. Wij gaan op
zoek naar de cultuur, door middel van onze
onderzoeken en het doorreizen.
Als ik het rijtje gebeurtenissen inventariseer
(kredietcrisis, mexicaanse griep, drugs
war, de aardbeving in Baja California en de
Risk IFP Special 25
IJslandse vulkaan) heeft het ons er gelukkig
niet van weerhouden naar het land van alle
dromen - zoals de zangeres zonder naam ooit
zong af te reizen. Of Mexico het land van al
onze dromen is moet ik nog zien. Maar ik
sta op dit moment toch te popelen dat ze het
luchtruim weer open gooien en wij eindelijk
na een jaar onderzekerheid voet aan land
kunnen zetten, of heeft er iemand vliegangst?
Que ir a por todas!
26 Risk IFP Special
Tekst: Louisa Hallewas
Risk International Financial Program
vriendelijke, hoffelijke en zorgzame mensen.
Verder zijn het openbaar vervoer en het
leven vrij goedkoop, dus dit alles leek ons een
topbestemming voor Risk IFP 2010.
Na een mooi feest met onze
landenbekendmaking en een paar heerlijke
dagen in Bratislava, werd het voor ons
tijd om aan de slag te gaan en ons beleid
in werking te stellen. Vanaf de zomer zijn
Steven en Sanne hard aan de slag gegaan
om de onderzoeken binnen te halen. Dit
jaar zullen wij twee onderzoeken uitvoeren
voor de Rabobank Foundation en één bij
SOMO, een not-for-profit onderzoeks-
en adviesbureau. Voor de Rabobank
Foundation zal er onderzoek worden
gedaan naar de financiering van kleine
producenten in de koffie-, cacao-, mango-
en bananensector en in samenwerking met
SOMO zal er onderzoek worden gedaan naar
het MVO beleid in de elektronicasector op
het gebied van arbeidsomstandigheden.
Inmiddels zijn wij alweer bijna een jaar
verder en zullen wij over enkele weken
vertrekken naar Mexico Stad. De afgelopen
maanden heeft zich een leuke groep
Het is al weer bijna een jaar geleden dat
wij als commissie zijn begonnen met de
voorbereidingen van Risk IFP 2010. De
eerste avond dat wij elkaar zagen wisten
wij gelijk dat dit een mooi jaar zou worden
met een heel gezellige commissie. Het klikte
meteen goed tussen iedereen en misschien
zegt het ook wel iets over de gezelligheid,
dat wij ons beleidsweekend zelfs in het
buitenland hadden gepland. Zo vlogen wij 11
juli voor een aantal dagen naar Bratislava.
Het kostte bijna niks, maar toen merkten wij
ook al vrij snel op dat er ook niet zo veel was.
Desalniettemin hebben we met ons prima
vermaakt.
Voordat dat wij in Bratislava zaten hadden
wij er echter al een hele periode op zitten.
Zo hebben wij weken gebrainstormd over
het land van bestemming en hebben wij
toch maar vast ons beleidsplan geschreven
voordat wij op ‘beleidsweekend’ gingen. De
keuze voor een land werd Mexico. Dit omdat
Mexico één van de landen is waar sprake is
van een grote economische groei. Daarnaast
is dit land nog nooit een bestemming geweest
van Risk IFP en het leek ons tijd om hier
eens verandering in te brengen. Behalve
dat wij Mexico kennen van de tequila en
de tortilla is er zo veel meer dat dit land zo
interessant maakt. De Mexicaanse economie
heeft de afgelopen jaren veel veranderingen
ondergaan: het heeft zich meer opengesteld
voor buitenlandse investeerders en is
een vrijemarkteconomie geworden. De
belangrijkste sectoren in de Mexicaanse
economie zijn de dienstverlenende sector,
de industrie, de commercie, de landbouw,
de mijnbouw , de elektriciteitsproductie
en de financiële sector. Ook heeft het
maatschappelijk verantwoord ondernemen
in Mexico een sterke groei ondergaan. Zo
worden de internationale standaarden al
sterk ondersteund door multinationals,
maar zijn de lokale standaarden nog
onderhevig aan allerlei prioriteitskwesties en
operationele aspecten.
Dit alleen al wekte onze nieuwsgierigheid,
maar natuurlijk hebben wij ook gekeken naar
de mogelijkheden voor een mooie doorreis
en de voordelen voor de deelnemers.
Mexico is een groot land; het landschap is
een contrast van bergen, woestijnen, open
vlaktes, tropische wouden en geweldige
zandstranden en de Mexicanen zijn gastvrije,
Risk IFP Special 27
deelnemers bij ons aangesloten en samen
hebben we al mooie momenten beleefd.
Zo hebben we in de afgelopen weken elke
maandag gezellige borrels gehad in Café
van Diepen, hebben Gijsje en Janine super
leuke en leerzame Spaanse lessen gegeven,
heeft er een prachtig deelnemersweekend
plaatsgevonden op Schiermonnikoog en
hebben we een gastcollege gehad van de heer
Pansters, Hoogleraar Latijns Amerika , over
de Mexicaanse Cultuur en Politiek.
De onderzoeken zijn ook in volle gang.
Alle groepen zijn druk bezig met onder
andere het inlezen in de literatuur en
het volplannen van de twee weken van
het onderzoek in Mexico Stad. Er zijn
inmiddels bedrijfsbezoeken gebracht aan
de Rabobank Foundation en SOMO waarbij
er leerzame middagen werden gevuld
omtrent de onderwerpen en waarop er
vragen konden worden gesteld, zodat we de
onderzoeken naar wens van de bedrijven
konden vormgeven. De onderzoeksgroepen
zullen dit jaar worden begeleid door twee
medewerkers van de Rijksuniversititeit
Groningen. Dit jaar zullen Aljar Meesters
en Ana Moreno Monroy ons begeleiden.
Omdat de één werkzaam is bij de vakgroep
Finance en de ander bij de vakgroep
International Economics and Business,
zullen zij een toegevoegde waarde vormen op
wetenschappelijk en professioneel niveau.
16 april zullen wij nog een mooi
afscheidsfeest geven in de Golden Fust
en daarna zullen we 23 april eindelijk
vertrekken naar Mexico. Ik hoop dat het voor
iedereen een geweldige tijd wordt waarin we
veel zullen leren, mooie dingen zullen zien en
het super gezellig met elkaar zullen hebben!
28 Risk IFP Special
CSR met
Somo
we getrakteerd op een middagvullend
programma over CSR. We hebben op
toegankelijke wijze kennisgemaakt met
de wereld van CSR, gespard over onze
onderzoeksopzet en de directeur van SOMO,
Ronald Gijsbertsen, schoof ook nog even
aan. SOMO heeft een gigantisch netwerk
van zusterorganisaties op het gebied van
Na te horen te hebben gekregen mee te
mogen naar Mexico met IFP, moesten
de onderzoeken nog verdeeld worden.
Fleur, Janine, Julius, Eric, Maurits en
ondergetekende doen als deelnemers,
samen met Louisa en Gert-Jan vanuit de
commissie, onderzoek naar Corporate Social
Responsibility, oftewel CSR, in Mexico.
Het onderzoek wordt uitgevoerd in
samenwerking met SOMO, Stichting
Onderzoek Multinationale Ondernemingen.
Een in Amsterdam gevestigd non-profit
onderzoeksbureau.
In de aanloop naar ons onderzoek zijn
we langs geweest bij SOMO en werden
Risk IFP Special 29
Uitgevoerd door:
Eric LuijtFleur Verveld
Gert-Jan BartelsJanine SiertsemaLouisa Hallewas
Maurits SchansmanTim Gerner
maatschappelijk verantwoord ondernemen
en ontzettend veel contacten. Maar zeg je
SOMO, dan zeggen wij tegenwoordig Maaike
en Roos, onze twee begeleiders vanuit
SOMO. Zij geven ons feedback, zorgen
voor allerlei contacten en helpen ons tot nu
toe uitstekend met al onze vragen. Want
onderzoek doen blijkt regelmatig een lastig
proces.
Maatschappelijk verantwoord ondernemen
is al jaren een belangrijk thema. Het gaat
erom te ondernemen met inachtneming van
dat wat voor de omgeving van belang is en op
lange termijn voor alle stakeholders waarde
oplevert. Multinationals conformeren
zich vrijwel allemaal aan bepaalde CSR-
uitgangspunten. Het onderwerp van
ons onderzoek lag nog niet vast, maar
langzamerhand hebben we richting gegeven
aan wat we gaan bestuderen. De vraag
die ons bezighoudt is of toeleveranciers
van multinationals ook maatschappelijk
verantwoord ondernemen, of dat het bij
die bedrijven eerder in de waardeketen
niet zo nauw wordt genomen met hun
maatschappelijke rol.
Door de wereld die achter CSR schuilgaat
en de wondere wereld van SOMO gegrepen,
zitten we nu midden in het onderzoek.
Contacten worden gelegd, tolken worden benaderd om ons
straks echt in contact te laten komen met werknemers van
productiebedrijven en managers van diverse MKB-bedrijven.
De spannende tijd, in het meer inwoners dan Nederland
tellende Mexico-City, begint steeds duidelijker vormen aan te
nemen. Wij kijken ernaar uit onze plannen te gaan uitvoeren
en zijn benieuwd naar onze eigen bevindingen en conclusies.
Hopelijk stuiten we op interessante zaken en kunnen we
SOMO tevreden stellen met ons eindresultaat.
30 Risk IFP Special
Rabobank
Foundation
onderzoek mango-
en bananensector
De Rabobank Foundation is actief in 45
verschillende landen waar ze in totaal aan
145 projecten deelnemen. Eén van deze
landen is Mexico. De Rabobank Foundation
zoekt instellingen die qua visie in lijn liggen
met de Rabobank om deze financieel te
ondersteunen. Rabobank is bekend van
het ‘founded by farmers’ principe, dus het
verlenen van microkrediet in de rurale sector
ligt in lijn met hun ideeën.
Wij gaan voor de Rabobank Foundation
onderzoeken welke mogelijkheden er
liggen op het gebied van microfinanciering
in de mango- en bananensector in
Mexico. Wij gaan dit doen door de lokale
Risk IFP Special 31
microfinancieringsinstituten te bezoeken en
de markt in kaart te brengen. Daarnaast gaan
wij het binnenland in, om daadwerkelijke
samenwerkingspartners te vinden voor
de Rabobank Foundation. De bananen
en mango’s worden vooral gekweekt ten
zuiden van Mexico City in Puebla, Oaxaca
en Guerrero. We hopen hier dus de
lokale boeren te ontmoeten en vooral ook
coöperaties van boeren. Deze coöperaties zijn
namelijk betrouwbaarder en veiliger voor de
Rabobank.
We hopen een nieuw succes voor de
Rabobank Foundation en de lokale boer te
kunnen boeken!
Uitgevoerd door:
Gijsje PothoffMichiel DotingaOlivier KrugerSanne DijkstraWouter Reiding
32 Risk IFP Special
Joline Stavasius
Rabobank
Foundation
onderzoek koffie- en
cacaosector
De Rabobank Foundation steunt kleine
coöperaties op het platteland met behulp van
donaties, leningen, handelsfinancieringen en
de inzet van technische assistentie.
De Rabobank Foundation wil zich gaan
richten op Mexico en wij gaan met een
groep van vijf studenten bekijken wat de
mogelijkheden zijn voor hen.
Mexico heeft relatief gezien het grootste
aantal coöperaties met duurzaamheids-
keurmerken. Hiervoor zijn onder andere
de lage technische ontwikkeling en de hoge
armoede in het land aan te wijzen.
Risk IFP Special 33
Teneinde de mogelijkheden te beoordelen
om kleine producenten in de koffiesector
te kunnen financieren, wil de Rabobank
Foundation graag een aantal zaken
onderzocht hebben: Zij wil graag weten
wat de omvang van deze sector is, hoe de
opbouw van de ketens eruitziet, hoe de
kleine koffie- en cacaoproducenten op dit
moment gefinancierd worden, hoeveel deze
financieringen bedragen en welke instanties
hierbij betrokken zijn.
Als deze zaken duidelijk zijn, kan de
Rabobank Foundation beoordelen
of, en eventueel hoe, zij de koffie- en
cacaoproducenten in Mexico kunnen
financieren.
Wij zijn momenteel druk bezig met het
uitvoeren van een desk research over de
koffie- en cacaosector in Mexico. Tevens
proberen wij deze periode alvast contact
te leggen met instanties en coöperaties in
Mexico, waar we interviews af willen nemen.
23 April zullen wij naar Mexico-
City vertrekken waar wij hoogst
waarschijnlijk vijf dagen zullen
verblijven. We zullen hier proberen om
met Microfinancieringsinstanties en de
ambassade te praten om meer informatie te
verkrijgen.
Vervolgens zullen wij naar de staten Oaxaca
en Chiapas vertrekken om de coöperaties
en instanties te bezoeken en interviews af te
nemen.
Uitgevoerd door:
Jennifer BeeuwkesRowald Oosterkamp
Stephanie von MühlenSteven VisserSven Bozuwa
34 Risk IFP Special
Mexico, een land van diversiteit
Mexico is een exotisch land met een rijk en
fascinerend verleden. Omdat het land aan
vele landen in de regio grenst, wordt het ook
wel de poort van Midden-Amerika genoemd.
Mexico beslaat een enorm gebied en
daardoor vind je er ook een zeer gevarieerd
landschap. Hoewel veel mensen Mexico
alleen bezoeken voor een strandvakantie
aan de hagelwitte zandstranden van de
Caribische kust heeft het land de bezoeker
echter veel meer te bieden dan alleen maar
prachtige stranden.
Geschiedenis
De geschiedenis van het land begonongeveer
20.000 jaar geleden met jagende nomaden,
maar de bevolking groeide snel. Ongeveer
800 na Christus was Tenochtitlán één van
de grootste steden ter wereld, een metropool
met grote paleizen en een uitgebreid stelsel
voor riolering en irrigatie. Het land telde
op dat moment volgens schattingen ca.
30 miljoen inwoners. Door besmettelijke
Europese ziekten, waar de Indianen geen
weerstand tegen hadden, oorlog, armoede en
repressie daalde het aantal tot circa 2 miljoen
in de 17e eeuw.
Vanaf 1535 viel Mexico onder Spaans gezag.
Mexico was tot 1824 een keizerrijk en daarna
werd een republiek uitgeroepen. In deze
periode vonden veel regeringswisselingen
en staatsgrepen plaats. Maximiliaan van
Oostenrijk werd aangesteld als keizer in
1864. Na de burgeroorlog slaagde Juárez
erin om deze keizer te verdrijven. Hij werd
in 1872 herkozen als president en legde de
grondslagen voor modernisering van Mexico.
De Mexicaanse Revolutie begon in 1910 na
aanvang van de dictatoriale regeringsperiode
van Porfirio Díaz in 1876. De Revolutie
eindigde met het aannemen van de grondwet
van 1917, maar kostte wel het leven aan
meer dan een miljoen mensen. Eén van
de hoofdpunten van de grondwet was de
landhervorming en Cárdenas organiseerde
de boeren, arbeiders, militairen en
middenklasse met als doel het realiseren
van de oorspronkelijke doelstellingen van de
revolutie.
Tijdens WO II koos Mexico, mede met
het oog op de geplande industriële
ontwikkeling, voor de zijde van de
geallieerden en voor vriendschap met de
VS. Verkiezingen in 1997 veroorzaakten
een politieke aardverschuiving: na 68
jaar verloor de PRI de meerderheid in
het Huis van Afgevaardigden alsmede het
burgemeesterschap van Mexico-Stad.
Algemeen
Mexico heeft een oppervlakte van 1.967.183
km2 en is daarmee het op één na grootste
land van Latijns-Amerika; alleen Brazilië is
groter. In totaal heeft Mexico 31 verschillende
staten en 1 federaal district (Mexico D.F.). Het
totaal aantal inwoners bedraagt ongeveer 104
miljoen, waarvan 24 miljoen in Mexico-Stad.
Het noordelijke deel van Mexico is laag,
droog dunbevolkt en grenst aan de Verenigde
Staten. Het midden en zuiden van Mexico
zijn hoger gelegen gebieden met de vulkanen
Orizabo (5760m), Popocatepetl (5452m)
en Iztaccihuati (5286m). In het oosten ligt
het onder toeristen populaire schiereiland
Yucatan (Cancun en Playa del Carmen).
Mexico grenst aan de Golf van Mexico (oost),
Caribische Zee (oost) en de Stille of Grote
Oceaan (west). Aangrenzende landen zijn
Belize, Guatemala en de Verenigde Staten
In de lengte (noord-zuid) is het land
maximaal 1363 km en de in de breedte
(oost-west) maximaal 1920 km. Het grootste
meer van Mexico heet Laguna de Chapala
en de langste rivier van het land Rio Bravo
del Norte (Rio Grande). Het land is dan ook
reusachtig groot, vol tegenstrijdigheden en
enorm fascinerend. Het is beslist een bezoekje
waard!
Risk IFP Special 35
Economie
Mexico wordt nog steeds gezien als
een ontwikkelingsland. Dit betekent
voornamelijk dat er een groot verschil is
tussen rijkdom en armoede en vooral de
welvaart van de steden steekt af tegen
de armoede van het platteland. Mexico
produceert sinds 1890 olie en was in 1921
zelfs de grootste olieproducent ter wereld
en de olie wordt voornamelijk (65% van het
totaal) gewonnen in de Golf van Campeche.
Landbouw daarentegen is de afgelopen
decennia steeds minder belangrijk geworden
voor de economie van Mexico: het bedraagt
momenteel ongeveer 5% van het BNP (Bruto
Nationaal Product). Het industriële centrum
van Mexico bevindt zich voornamelijk in en
rondom hoofdstad Mexico-City. Langs de
grens met de Verenigde Staten staan 3600
assemblagefabrieken, waar ongeveer 1,3
miljoen Mexicanen werken. Jaarlijks wordt
hier 1,5 miljard US$ verdiend.
Toerisme is een andere belangrijke vorm
van inkomsten voor de Mexicanen. Hier is
ongeveer 33% van de Mexicanen werkzaam
in. Daarnaast bezoeken jaarlijks bijna 7
miljoen toeristen Mexico; hiervan komt 85%
uit de Verenigde Staten.
In Puebla staat een grote fabriek van
Volkswagen, waar de huidige Volkswagen
Beetle exclusief wordt geproduceerd voor
alle exportmarkten. Hiervoor produceerde
de fabriek alleen voor Mexico de oude
Volkswagen Kever, die tot begin 21e eeuw
nog als nieuw te verkrijgen was in de
Mexicaanse showroom. De Mexicaanse
fabriek en de Beetle zijn dan ook
onlosmakelijk met elkaar verbonden.
Sisal was aan het eind van de 19e eeuw
het belangrijkste exportproduct van het
schiereiland Yucatan. Yucatan exporteert
ongeveer 80.000 ton per jaar, wat goed
was voor 90% van de wereld, maar door de
introductie van nylon behoort sisal nu tot het
verleden.
Eten en drinken
De Mexicaanse keuken is heel divers en
vindt zijn oorsprong in een combinatie
van Indiaanse en Spaanse tradities en is
de laatste eeuw aangevuld met Aziatische
schotels en Amerikaanse fastfood.
Voorbeelden van traditioneel Mexicaans
voedsel zijn tortilla’s, taco’s, chilipepers,
vers fruit (mango, banaan, ananas, guave
en papaja), chocolade, jumiles (kevers) en
chapulines (sprinkhanen). In Nederland
kennen we ook chili con carne met bruine
bonen en gehakt.
Bekende Mexicaanse dranken enmerken zijn
natuurlijk Tequila, Tia Maria, Kahlua, pina
colada, Mezcal en de biermerken Corona en
Sol. Mexicaanse wijn is echter nog niet op
een dusdanig kwaliteitsniveau dat het kan
worden geëxporteerd. Momenteel bestaan
er negen grote wijngebieden, waarvan Baja
California de meeste bekende is. De echte
kwaliteitswijnen zijn in Mexico erg prijzig.
Het Mexicaans ontbijt is stevig met
vruchtensap, koffie en een gerecht met
eieren. De lunch gebruikt men in Mexico
vanaf 14.00 uur, terwijl het diner pas
na zonsondergang wordt geserveerd. In
Mexicaanse restaurants is het gebruikelijk
een fooi te geven, wat in de toeristische
badplaatsen nog wel tot verwarring kan
leiden. Vraag je de rekening, dan zie je hier
nog 10% tot 20% extra op terug komen in de
vorm van fooien. Een spijtig gevolg voor veel
Amerikaanse toeristen
Klimaat en weer
Doordat het land zo groot is, kent Mexico
ook diverse klimaten, want niet alleen de
grootte, maar ook de verschillende hoogtes
zorgen voor verschillende klimaten. De
kuststreken en de gebieden tot 750 meter
hoogte kennen een warm klimaat, van 750
meter tot 2000 meter hoogte is een gematigd
klimaat en boven de 2000 meter heerst
een koud klimaat. De boomgrens stopt bij
ongeveer 4000 meter. Bijna overal in Mexico
is de winter het droge seizoen en de zomer
het regenseizoen. Uitzondering hierop zijn
twee gebieden waar het hele jaar door regen
valt: de kust van Chiapas en de hellingen
van Tampico en Tabasco. Ook komen op het
schiereiland Yucatan af en toe zelfs orkanen
voor. Vooral de kustplaatsen Cancun en Playa
del Carmen krijgen in het orkaanseizoen
regelmatig een bezoek van een orkaan die
verwoestend kan zijn.
De beste reistijd is van oktober tot april in het
droge seizoen., omdat In mei in het zuiden
van Mexico het regenseizoen, begint, dat pas
weer in oktober eindigt Dit betekent echter
niet dat het de hele dag regent, maar de kans
is wel groot dat er dagelijks een fikse bui valt
en gedurende dit seizoen is het dan ook vaak
erg warm en vochtig.
In Mexico-stad schommelt de temperatuur
overdag het hele jaar tussen de 20 en 26
graden overdag. De nachten kunnen koud
zijn, maar vrijwel nooit onder het vriespunt.
Merida (Yucatan) kent echter een ander
klimaat. Hier komt de temperatuur niet
vaak onder de 28 graden overdag. Ook ‘s
nachts blijft het vrijwel het gehele jaar rond
de 20 graden Celsius. Het hoger geleden
Monterrey in het noord-oosten van Mexico
kent grotere schommelingen in temperatuur.
In de zomermaanden wordt het hier 32
tot 36 graden overdag, terwijl het in de
wintermaanden krap 20 graden is.
bron: www.allesovermexico.nl
36 Risk IFP Special
Het Mexicaanse wonder
Van de jaren ’40 tot de jaren ’70 van de
vorige eeuw vond er in Mexico een periode
van uitzonderlijke economische groei plaats.
Deze wordt ook wel het Mexicaanse wonder
genoemd.
Groei
Op alle terreinen verbeterde de Mexicaanse
economie. Het inkomen per hoofd van de
bevolking steeg van US$300 tot US$600,
de omzet van de Mexicaanse economie
verdubbelde tussen 1960 en 1970 en de
gemiddelde jaarlijkse groei van het BNP
betrof 5,9% tussen 1950 en 1962. Ook de
levensomstandigheden verbeterden. De
levensverwachting steeg van 38 jaar in 1940
tot 62 jaar in 1970 en analfabetisme daalde
van 42% in 1950 tot 16% in 1970.
De groei van de Mexicaanse economie
begon tijdens de Tweede Wereldoorlog;
vanwege de oorlogsinspanningen was
er onder de geallieerden veel vraag naar
Mexicaanse producten en grondstoffen.
De olie-inkomsten vloeiden rechtstreeks in
de schatkist van de Mexicaanse regering,
aangezien in 1938 de olie-industrie was
genationaliseerd. De Mexicaanse regering
baseerde haar economische politiek op
importsubstitutie-industrialisatie, waarbij
het de Mexicaanse economie probeerde te
‘Mexicaniseren’. De regerende Institutioneel
Revolutionaire Partij (PRI) stond voor een
gemengde economie waarin de staat een
belangrijke rol speelde, maar er nog wel
plaats was voor vrij ondernemerschap.
Ook de uitzonderlijke politieke stabiliteit
droeg bij tot de economische groei. Het
economische beleid werd voor een groot
deel vormgegeven door Antonio Ortiz Mena,
die van 1958 tot 1970 minister van haciënda
(financiën) was.
Gouden jaren
Ook in cultureel en sociaal opzicht worden de
jaren na de Tweede Wereldoorlog in Mexico
hoog aangeschreven, dit tijdperk wordt dan
ook wel aangeduid als de ‘gouden jaren’.
Hoewel er nog veel armoede was, was er nu
tenminste vooruitgang, en spoedig zou alles
beter zijn. Er ontwikkelde zich een bescheiden
Risk IFP Special 37
consumentencultuur. De PRI stond bekend
als een regering die, hoewel paternalistisch,
het beste met zijn bevolking voorhad. De
Mexicaanse cinema en muziek beleefden
hoogtijdagen, met sterren als Pedro Infante,
Jorge Negrete, El Santo en Cantinflas.
Ook internationaal stond Mexico in deze tijd
positief bekend. Acapulco en Puerto Vallarta
ontwikkelden zich tot badplaatsen met een
internationale allure, terwijl bijvoorbeeld
de film The Night of the Iguana en het
lied La Bamba Mexico in het buitenland,
voornamelijk in de Verenigde Staten,
populariseerden. In 1968 kreeg Mexico
als eerste ontwikkelingsland de eer de
Olympische Spelen te organiseren.
Aan de gouden jaren kwam een abrupt
einde in 1968 toen aan de vooravond van
de Olympische Spelen 250 demonstranten
werden doodgeschoten tijdens het Bloedbad
van Tlatelolco. Hoewel de PRI-regering
al eerder autoritair en repressief had
opgetreden, was dat meestal buiten het zicht
van het grote publiek geweest. Tlatelolco
maakte echter in één klap een einde aan het
goede imago van de Mexicaanse regering.
Het einde
Na de oliecrisis van 1973 stegen Mexico’s
olie-inkomsten fors en leken de bomen tot
in de hemel te groeien. Met de gedachte dat
de Mexico binnenkort toch rijk zou zijn,
begon de regering op grote schaal geld te
lenen. In de jaren zeventig vertraagde de
economische groei al en steeg de inflatie tot
in de tientallen procenten. Toen de oliemarkt
begin jaren ‘80 ineenstortte, kwam Mexico
in een diepe economische recessie terecht. In
1982 maakte president José López Portillo
bekend dat Mexico haar buitenlandse
schulden niet langer meer kon afbetalen.
Dit wordt gezien als het beginpunt van de
Latijns-Amerikaanse schuldencrisis en het
definitieve einde van het Mexicaanse wonder.
In werkelijkheid is het Mexicaanse wonder
nooit zo voorspoedig geweest als ze is
weergeven. Hoewel de groei van de economie
opmerkelijk was, bleef een groot deel van
de bevolking in armoede leven, en trad de
PRI dictatoriaal op tegen politieke en sociale
onrust.
38 Risk IFP Special
Op doorreis in Mexico
Tekst: Tim Gerner
IFP zal twee weken lang onderzoek doen
in Mexico-Stad. In de weekenden gaan we
erop uit, want alleen maar blijven hangen
in die vieze smog lijkt ons ook niet alles.
De deelnemers en organisatoren van IFP
zijn na de twee weken onderzoek in de
gelegenheid nog door te reizen. Eind mei
zal iedereen elkaar weer tegenkomen in
Mexico-Stad en zullen we gezamenlijk naar
Nederland terugvliegen. De doorreis- en
activiteitencommissie organiseert activiteiten
in Nederland, zo zullen we bijvoorbeeld
Mojito’s gaan maken, maar de commissie
geeft ook tips over wat er in Mexico zoal te
doen is. In dit stuk vinden jullie tips, tricks
en meer over de mogelijkheden in Mexico.
Leuke buurten in City:
Polanco , leuke restaurants en winkels!
Tips restaurants:
Ivoire: leukst op woensdagavond en daarna boven drankjes aan bar
Spuntinoheel gezellig, terras buiten en heel lekker vlees
Erawan: in winkelcentrum Antara, schijnt heel cool te zijn en daarnaast zit
een leuke club
Condesa voor leuke cafe’s en discotheken
Zona Rosa om te lunchen, eten of shoppen
Risk IFP Special 39
Mexico-Stad
23 april is het dan eindelijk allemaal zo ver!
IFP 2010 vertrekt naar Mexico-Stad!
Aangezien we daar twee weken lang zullen
vertoeven is het belangrijk om alle must-
sees, leuke restaurants en discotheken,
buurten en dorpjes om Mexico-Stad heen op
een rijtje te hebben!
De smog in Mexico-Stad kan verschrikkelijk
zijn en je moet je portemonnee goed in de
gaten houden. Toch zijn er meer dan genoeg
bezienswaardigheden in Mexico-Stad die
de moeite van een bezoek meer dan waard
zijn. Daarbij staat de hele binnenstad op
de UNESCO wereld erfgoedlijst en is dus
ook een grote aanrader! Mexico-Stad is
enerzijds nog duidelijk een stad van een
ontwikkelingsland en heeft anderzijds
alle faciliteiten die je in een stad van deze
omvang verwacht. De verschillen in rijkdom
zijn hier nog enorm groot en de contrasten
daardoor gigantisch.
Enkele must-sees:
Op het Zocalo, het op twee na grootste plein
ter wereld, tref je de Azteekse Templo Mayor,
de Spaanse kathedraal en het Nationaal
Paleis van Mexico.
Hotel Majestic, op de Zocalo (hoek Madero/
Zocalo) in Mexico-Stad, heeft een terras op
de bovenste etage. Als je in Mexico-Stad bent
moet je hier zeker gaan eten en/of een biertje
pakken. Gewoon het hotel in en de liftjongen
brengt je naar boven. Je hebt hier het beste
uitzicht op de Zocalo, de kathedraal en het
Nationaal Paleis.
Voor een blik in het dagelijks leven van de
bevolking is een bezoek aan de kleurrijke,
grote markt in Mexico-Stad een aanrader.
Struin een middag door het Museao
Nacionale de Antropologia van Mexico-Stad.
Dit museum , dat is gelegen in een mooi park,
bevat één van de mooiste collecties ter wereld!
Het is gevestigd in een prachtig gebouw dat
ooit het paleis van de Spaanse vicekoningen
was.
In het noorden van Mexico-Stad is Tlatelolco
met het indrukwekkende Plein van de Drie
Culturen. Aan het plein bevinden zich de
kathedraal van Santiago en een Azteekse
tempel. Het staat ook iets minder positief
bekend, omdat tijdens een demonstratie in
1968 hier 300 mensen het leven verloren.
Breng ook een bezoek aan de nabijgelegen
Basiliek van Guadalupe die jaarlijks miljoenen
pelgrims trekt.
40 Risk IFP Special
Steden en cultuur in Mexico
Yucatán is een schiereiland in het
noordoosten van Mexico en wordt van
oudsher bewoond door de Maya’s. Op dit
schiereiland liggen verschillende mooie
archeologische vindplaatsen. Chichén Itzá
staat bekend om de best bewaarde Maya
stad van het schiereiland. Chichén Itzá is
mede bekend El Castillo, een 24 meter hoge
piramide, die rond het jaar 800 is gebouwd.
Chichén Itzá werd niet voor niets gekozen op
de lijst van zeven wereldwonderen.
Naast de historische Maya bouwwerken is
er een aantal steden in Yucatán te vinden
waarvan de bouwkunst een duidelijk Spaanse
invloed heeft. Deze steden werden na de
verovering gebouwd door de Spanjaarden.
Campeche is zo’n Spaanse nederzetting.
In de koloniale tijd was dit vissersdorp de
belangrijkste haven op Yucatán. Hierdoor
werd Campeche regelmatig aangevallen door
Nederlandse, Engelse of Franse piraten. Het
gevolg hiervan is dat rondom de stad dikke
muren en twee forten ter verdediging van de
nederzetting zijn gebouwd.
Wanneer je ten westen van Yucatán trekt,
kom je in de Golfkust. Deze tropische
vlakten rond de Golf van Mexico tellen vele
pre-Columbiaanse schatten. In Xalapa, een
echte studentenstad, staat één van de beste
antropologische musea van Mexico.
Ten westen van Mexico-Stad ligt het Centraal
Hoogland. Dit gebied wordt gekenmerkt
door aantrekkelijke plaatsen uit de koloniale
periode. De tweede stad van Mexico heet
Guadalajara. Culturele aanraders zijn de
imposante kathedraal en de heilige basiliek
van Zapopan. Ook het alom bekende plaatsje
Tequila ligt in het Centraal Hoogland. Deze
stad is nog altijd de grootste producent van
Tequila en exporteert de drank naar meer
dan 100 landen. Een proeverij in één van de
distilleerderijen is dan ook een aanrader.
Dé spookstad van het Centraal Hoogland
is Real de Catorce. Deze plaats is alleen
bereikbaar via een 2,5 km lange tunnel,
omdat het ligt verscholen tussen bergen.
Vanwege de spookachtige sfeer in dit stadje
worden er vaak cowboyfilms opgenomen.
Het noorden van Mexico is een dun bevolkt
gebied dat zich uitstrekt tussen Baja
California en de Golf van Mexico. Het bestaat
uit kale bergen en dorre vlaktes. De drie
gewelddadigste steden van Mexico, Tijuana,
Nuevo Laredo en Ciudad Juárez, liggen
allemaal in het noorden van Mexico tegen de
grens van de Verenigde Staten. Deze steden
worden gedomineerd door drugskartels.
Andere historische Maya vindplaatsen zijn:
Uxmal
Cobá
Edzná
Tulum
Ekbalam
Andere aantrekkelijke steden:
Villahermosa
El Tajín
Veracruz
Tlacotalpan
Coatepec
Risk IFP Special 41
Natuur
Mexico bestaat in het noorden voornamelijk
uit woestijnen. Daarnaast bestaat tweederde
van het land uit hoogland en bergen en
heeft het een zeer lange kustlijn van 9500
kilometer.
In Mexico tref je zeer veel natuurschoon
aan. Mooie, soms vulkanische eilanden,
prachtige stranden, een diverse flora en
fauna en prachtige hooglanden en gebergtes
zijn het toneel van de fantastische doorreis
die (bijna) alle IFP-organisatoren en –
deelnemers zullen gaan maken.
In de buurt van Mexico-Stad bevindt zich
een heuvel met een verhaal. Bovenop de
heuvel bevond zich vroeger een vulkaan.
Daarin werd een aantal decennia geleden
een piramide ontdekt die tot 800 na
Christus bewoond werd door Azteken. Elke
52 jaar offerden zij een van adel afkomstig
persoon in de vulkaan om ook voor de
daaropvolgende 52 jaar het voortbestaan
van de wereld veilig te stellen. De brengers
van de offers vielen eeuwige roem en
rijkdom ten deel. In 2010 zal er een nieuw
offer plaatsvinden. Er wordt door Risk dus
nog een hooggeboren heer of mevrouw
gerekruteerd en mocht er iemand van adel
verdwijnen in de periode van 23 april tot en
met 29 mei, dan weten jullie als lezers als
eerste hoe dat komt.
Acapulco en Puerto Vallarta zijn twee
plaatsjes aan de oostkust van Mexico, relatief
dicht bij Mexico City. Het zijn twee prachtige
plaatsen met fantastische stranden aan de
Grote Oceaan. Acapulco is na Cancun de
belangrijkste badplaats van het land. Puerto
Vallarta is veel kleiner en is gelegen aan een
prachtige baai.
Leuke uitstapjes in Mexico-Stad of dorpjes in de omgeving:
San Miguel de Allende (koloniaal dorpje)
Puebla (koloniaal dorpje)
Cuernavaca: absolute aanrader! Twee uur rijden vanuit Mexico-Stad, mild klimaat, leuke marktjes en lekker eten!
Xochimilco’s kanalen afvaren in godels naar Isla de las Muñecas (ongeveer 20 km van het zuiden van Mexico-Stad:
Xochimilco is een soort bloemen/boten parade een uur buiten de stad
Folklorisch ballet in de Palacio de Bellas Artes
In Parque Mexico chillen als het allemaal teveel wordt, en de vele flora en fauna bewonderen!
De worstelende gezette mannen aanmoedigen in het Arena Coliseo
Voetbalwedstrijd: De stad is thuisbasis van meerdere voetbalclubs, waaronder Club América, Atlante, Cruz Azul en Pumas
UNAM. In het Aztekenstadion, thuisbasis van América en Atlante, is twee keer de finale van het wereldkampioenschap
voetbal georganiseerd. Seizoen loopt van jan-juni.
42 Risk IFP Special
Vervoer
Ook het vervoer in Mexico belooft een
avontuur te worden. Zeker gegeven het
feit dat de Rabobank onderzoeksgroepjes
waarschijnlijk de tweede onderzoeksweek
in een gehuurde auto het land intrekken.
Het verkeer in Mexico is een totale chaos.
Wegen zijn slecht, op de meest onverwachte
plekken zijn onaangekondigde, plotselinge
verkeersdrempels. Daarnaast zorgen gaten
in de weg en de talloze stopborden ervoor
dat we een hobbelig, schokkerig en spannend
autotochtje tegemoet gaan. En dan hebben
we het nog niet over mogelijke berovingen
en dat we risico lopen op een Mexicaanse
gevangenis, mochten we niet heel goed
verzekerd zijn. Avontuur dus. Voor degenen
die de auto willen vermijden is over het
algemeen de bus een goede optie. Bussen zijn
er veel, ze zijn redelijk goedkoop, meestal
veilig en een groot voordeel: ze rijden vaak ‘s
nachts. Niet de meest ideale nachtrust, maar
in ieder geval geen tijdverlies. Een goede
tip: slaappillen haal je gewoon zonder recept
bij één van de talloze farmacias, oftewel
apotheken. Binnenlandse vluchten in Mexico
zijn ook mogelijk. Het nadeel hiervan is
dat het relatief duur is. En je hebt echt een
creditcard nodig om online te boeken.
Het vervoer binnen Mexico-Stad is een
verhaal apart. Deze megastad gaat niet voor
niets schuil onder een dikke laag smog. Je
kunt je het snelst door de stad verplaatsen
met het uitgebreide metronetwerk van
Mexic-Stad. Het is één van de goedkoopste
metro’s ter wereld (zo’n €0,10 per rit).
Metro’s rijden van ‘s ochtends vroeg tot
middernacht. Andere manieren om je binnen
de stad te verplaatsen zijn bussen, taxi’s
en je schijnt zelfs gratis een fiets te kunnen
huren! Het is natuurlijk de vraag of het
verstandig is om te gaan fietsen door een
van de meest chaotische steden ter wereld,
maar het is wel een avontuur. Wat betreft
taxi’s, daarmee moet worden opgepast. Het
kan voorkomen dat je met een wapen wordt
bedreigd en vervolgens beroofd. Vooral taxi’s
die geparkeerd staan voor restaurants of clubs
kunnen beter gemeden worden. Het beste is
om een zogenaamde radio taxi te bellen, die
zijn te herkennen aan een S op hun taxibord.
Deze zijn een stuk duurder dan straattaxi’s,
maar aanzienlijk veiliger. Het kan toch nodig
zijn om op straat een taxi te vinden. In dat
geval is de volgende checklist nuttig om af te
gaan:
Heeft de taxi een officiële taxi licence bord?
(Te herkennen aan een L met een groene
streep eronder).
Komt het nummer op het bord overeen met
het nummer dat op de auto zelf geschilderd
staat?
Is er een ID kaart van de chauffeur zichtbaar
in de auto, en klopt de foto?
Als het antwoord op één van deze vragen
“nee” is, zoek dan een andere taxi.
Onder recreatief vervoer vallen twee
bijzondere treinreizen die je in Mexico kunt
maken. Een 655 km lange treinreis in Noord-
West Mexico, tussen Los Mochis en Chiwawa,
gaat door een gebied met meer dan twintig
spectaculaire ravijnen. Het gebied is vier
keer groter dan de Grand Canyon en op veel
plaatsen veel dieper. Deze reis is populair
bij backpackers en schijnt het mooist te zijn
om in september of oktober te doen, omdat
de natuur dan mooi groen is, wat helaas niet
zo is als als wij daar zijn. Ook is het maar de
vraag of het een handig idee is, gezien het
feit dat Noord-Mexico als gevaarlijk wordt
bestempeld door de drugsoorlog die gaande
is. Voor degenen die het er toch op wilen
wagen: Een tweede klas kaartje kost ongeveer
35 euro enkele reis en zorg dat je aan de
rechterkant zit voor het mooiste uitzicht!
De tweede noemenswaardige treinreis is de
“Tequila Express”. Deze wordt gezien als één
van de meest “stylisch” manieren om door
Mexico te reizen. De trein vertrekt vanuit het
treinstation in Guadalajara op zaterdag en
soms ook op zondag. Dit laatste is overigens
typisch Latijns Amerikaans. Onderweg stop
deze trein bij een destilleerderij waar op een
traditionele manier tequila wordt gestookt.
Je krijgt hier een tour en kan genieten van
een Mariachi voorstelling. Verder word je
voorzien van een snackje en een lunch en
bovendien is er een open bar met “mucho
tequila”.
In het plaatsje Tequila zelf kun je tours doen
langs tequila destilleerderijen, waar ook
regelmatig samples worden uitgedeeld. Een
interessant feitje is dat in 1795 het eerste
shotje tequila geïntroduceerd werd door een
zekere José Cuervo.
Concluderend zijn er talloze manieren om je
in Mexico te verplaatsen en hoewel er altijd
wat risico’s te noemen zijn, kom je door
voorzichtig te zijn over het algemeen overal
goed terecht.
44 Risk IFP Special
(Extreme) Sporten
De populairste sport in Mexico is, net als
in Nederland, voetbal. Daarvoor gaan we
natuurlijk niet helemaal naar de andere kant
van de oceaan. We gaan voor de sporten
die in ons platte kikkerlandje niet mogelijk
zijn, zoals sandboarding, bungyjumpen en
kitesurfen.
Als je van het surfen bent, dan ben je in
Mexico op de goede bestemming. Aan de
west/pacific kant van Mexico ligt in de staat
Baja Peninsula het plaatsje La Ventana. Dit
is één van de meest populaire bestemmingen
voor de echte “wind junkies”. Aan de
oostkant van Mexico, rond de stad Cancun,
is de toeristische kitesurf spot te vinden.
Als je toch aan de oostkant bent, maar niet
de behoefte hebt aan een Salou in Mexico,
kun je de ferry nemen naar the Island
of Cozumel, waar je meer de rustiek kan
opzoeken.
Als er iemand aan een elastiekje naar
beneden wil springen in Mexico, dan kan
dat! 67 meter is de langste bungee die je
in Mexico kan doen. Cola de Caballo is een
half uur rijden vanaf de stad Monterrey. Je
betaalt 360 peso om in de rivier te springen.
Als je van snowboarden houdt, is het
misschien leuk om de zomerse variant uit te
proberen; sandboarden. In Mexico zijn veel
duinen waar je dit kunt doen. In de staat Baja
California zijn ongeveer tien plaatsen waar
je deze sport kunt beoefenen. Maar ook in
“de buurt” van Mexico-Stad zijn duinen waar
het mogelijk is, namelijk de Chachalacas
duinen, vlakbij de stad Veracruz. Op www.
sandboard.com kun je alle plaatsen vinden!
Twee extreme sporten in Mexico, die we
beter kunnen bekijken dan beoefenen, zijn
Charreada en Lucha Libre. Charrería is een
traditionele Mexicaanse rodeo sport. De
beoefenaars in Charreada dragen traditionele
charro kledij. Deze variant van rodeo gaat
niet om het geld, maar om de trofee. Anders
dan bij de rodeo, waar het om tijd gaat, word
je bij Charreada beoordeeld op finesse en
genade. Het wordt dan ook niet professioneel
beoefend, maar enkel op amateur niveau.
Lucha libre, ofwel ‘free fighting’, is een erg
populaire Mexicaanse vechtsport. Deze sport
is ontstaan in het begin van de 20ste eeuw
en wordt gekarakteriseerd door ‘high flying
moves’. In Mexico dragen ze tijdens het
gevecht maskers. Vroeger waren deze simpel
gekleurd, maar tegenwoordig hebben ze een
hoog ‘scared’ gehalte! Sommige luchadores
doen hun masker nooit af en daarom blijft
hun identiteit tot aan hun laatste wedstrijd
een mysterie. Wellicht dat we een keer een
wedstrijdje kunnen bezoeken.
Risk IFP Special 4545
Veiligheid
Begin maart was de heer Pansters, professor
in de Mexicaanse cultuur en politiek, zo
vriendelijk om ons een gastcollege te geven
over Mexico. Na uitgebreide verhalen over de
Mexicaanse revolutie kwamen we uit op de
drugspolitiek. De heer Pansters sprak deze
onvergetelijke woorden: “Een aantal jaren
terug waren de mensen nog geschokt toen
er mannen een discotheek inliepen en een
aantal hoofden uit een zak over de dansvloer
heen rolden. Maar ja, inmiddels gebeuren
zulke dingen zo vaak dat men daar niet
meer van opkijkt”. Deze woorden hebben op
velen van ons een grote indruk gemaakt en
waarschijnlijk heeft iedereen goede hoop dat
zij dit niet zullen meemaken. Wij zullen de
toeristen uithangen en waar toeristen zijn,
komt zakkenrollerij en criminaliteit voor.
Hopelijk zullen we hier zo weinig mogelijk
mee te maken krijgen, maar het is belangrijk
een aantal dingen goed te onthouden.
- Laat waardevolle zaken die je niet nodig
hebt thuis en waardepapieren die je wél
nodig hebt in de kluis van het hotel. Maar
dan moet je deze niet vergeten bij je vertrek.
- Scan je paspoort, rijbewijs en ticket en
mail deze naar jezelf. Zo heb je altijd een
reservekopie.
- Kijk ook uit met je geld in de toeristische
oorden. Als je drankjes bestelt en geen prijs
vraagt, wordt er vaak meer afgerekend dan
de werkelijke prijs. Controleer vervolgens
ook je wisselgeld, want regelmatig krijg je te
weinig terug.
Dit zijn een aantal tips die we aan iedereen
kunnen meegeven, maar geldt dit niet voor
elke reis? Laten we hopen dat we in ieder
geval niet met de enge verhalen van de heer
Pansters te maken krijgen en dat iedereen
gezond huiswaarts mag keren!
46 Risk IFP Special
Kennismaking met de deelnemers
Naam: Gijsje Pothoff
Studie: Master International
Economics & Business
Naam: Eric Luijt
Studie: Master Business
Administration
Wat verwacht je van Mexico
en het International Financial
Program?
Ik verwacht een chaos qua
drukte in Mexico City, warm
weer, maar
vooral vrijf mooie weken.
Wat wil je absoluut doen in
Mexico?
Mexicaans worstelen kijken
met Felipe Calderon
Wat neem je sowieso mee?
Mijn pinpas encreditcard
Wat ga je heel erg missen uit
Nederland?
Hollandse jachtschotel
Wat is het grappigste/leukste
Spaanse woord dat je kent?
Una paloma blanca
Naam: Janine Siersema
Studie: Bedrijfskunde
Wat verwacht je van Mexico
en het International Financial
Program?
Ik denk dat het een leerzame
en enorm leuke tijd wordt. Het
lijkt me ontzettend interessant
om onderzoek te doen in een
ander land, en daarnaast de
cultuur te ontdekken.
Wat wil je absoluut doen in
Mexico?
Lekker en veel Mexicaans
eten! En veel verschillende
dingen zien van het land.
Wat neem je sowieso mee?
Mijn reisgids van Mexico, die k
nog moet aanschaffen.
Wat ga je heel erg missen
uit Nederland?
Mijn vrienden en familie.
En de Hollandse kaas en
kroketten denk ik!
Wat is het grappigste/
leukste Spaanse woord dat
je kent?
Joder
Hoogste tijd om eens persoonlijk kennis te maken met alle deelnemers van deze fantastische reis! Wat zijn de verwachtingen vooraf, wat moet
er absoluut worden gedaan in Mexico en wie of wat gaat er gemist worden?
Risk IFP Special 47
Naam: Gijsje Pothoff
Studie: Master International
Economics & Business
Naam: Fleur Verveld
Studie: Accountancy &
Controlling
Wat verwacht je van Mexico
en het International Financial
Program?
Dat het een waanzinnige twee
weken van onderzoek doen
gaan worden. Het zal heel
intensief zijn, omdat we maar
twee weekjes hebben, maar
ondertussen leren we ook
nog een wereldstad kennen,
en dat met een super leuke
groep! Wat wil je nog meer?!
Wat wil je absoluut doen in
Mexico?
Ik wil heel graag de Maya
tempels bezoeken, want die
schijnen echt fantastisch
te zijn. Daarnaast wil ik
ook nog wel een keer met
een sombrero op de salsa
dansen!!!
Wat neem je sowieso mee?
Mijn bikini, want volgens
mij heb je prachtige witte
stranden in Mexico en daar
wil ik sowieso wel een paar
dagen van genieten met een
Corona’tje in de hand!
Wat ga je heel erg missen uit
Nederland?
Ik denk dat ik aan het eind
van de vijf weken weer
verlang naar een normale
Nederlandse maaltijd. Niet
dat ik het Mexicaanse eten
niet lekker zal vinden, maar
meer dat ik na een tijdje ook
wel weer een keer normaal
Nederlands wil eten. Dat heb
ik meestal als ik een langere
tijd uit nNederland ben. Voor
de rest zal ik niet zo veel
missen in die vijf weken.
Wat is het grappigste/leukste
Spaanse woord dat je kent?
Wakkala, dat betekent zoiets
als smerig/vies. Dat heb ik
ooit geleerd van Mexicaanse
jongens toen ik een
talencursus deed in Brighton.
Naam: Maurits
Schansman
Studie: Bedrijfseconomie
Wat verwacht je van Mexico
en het International Financial
Program?
Wat ik verwacht is een
mengeling van cultuur, werk
en heel veel lol. Natuurlijk zijn
we daar met als hoofddoel het
uitvoeren van ons onderzoek,
maar hopelijk is er ook genoeg
tijd voor de Mexicaanse cultuur
en het ontdekken van Mexico-
Stad, zowel overdag als ‘s
avonds.
Wat wil je absoluut doen in
Mexico?
Ik zou nog wel graag Palenque
willen bezoeken, de mooiste
Mayastad van Mexico.
Wat neem je sowieso mee?
Ik neem sowieso een Spaans
woordenboekje mee. In de
praktijk leer je namelijk het
snelst.
Wat ga je heel erg missen uit
Nederland?
Een chill Hollands ontbijt,want
ik hoorde dat je daar hele dag
door taco’s eet.
Wat is het grappigste/leukste
Spaanse woord dat je kent
Calabacines, ik ken er nog niet
heel veel
48 Risk IFP Special
Naam: Gijsje Pothoff
Studie: Master International
Economics & Business
Naam: Gijsje Pothoff
Studie: Master
International Economics &
Business
Wat verwacht je van Mexico
en het International Financial
Program?
Een onvergetelijke ervaring met
een interessante combinatie van
onderzoek en een mooie reis.
Tijdens het onderzoek intensief
met een groep aan het werk
zijn en in contact komen met
interessante mensen. Tijdens
de doorreis het land ontdekken
in een combinatie van cultuur,
strand en avontuur!
Wat wil je absoluut doen in
Mexico?
Teveel om in één maand te
kunnen doen.
Wat neem je sowieso mee?
Lonely Planet!!
Wat ga je heel erg missen uit
Nederland?
Niks. Het is te kort om echt
iets of iemand te gaan missen
en alle indrukken daar maken
dat je waarschijnlijk niet eens
tijd hebt om te missen. En wat
betreft de typisch Nederlandse
kaas en bitterballen: grote
kans dat die voorbij komen
op Koninginnedag op de
Nederlandse ambassade!
Wat is het grappigste/leukste
Spaanse woord dat je kent?
La guagua. Dat wordt voor
zover ik weet alleen gebruikt
op de Canarische eilanden,
op Cuba en in Puerto Rico
en betekent bus. Klinkt veel
leuker dan el autobús dat in
andere Spaanstalige landen
wordt gebruikt.
Naam: Michiel Dotinga
Studie: Master Finance en
Economics
Wat verwacht je van Mexico
en het International Financial
Program?
Een mooi avontuur en een
interessant onderzoek
Wat wil je absoluut doen in
Mexico?
Golfsurfen, schijnt wel redelijk
mooi te zijn daar.
Wat neem je sowieso mee?
Miniboxen, altijd relaxed op
reis.
Wat ga je heel erg missen uit
Nederland?
Het koude weer.
Wat is het grappigste/leukste
Spaanse woord dat je kent?
Broma, wat mop betekent mop.
Ik vind het wel mooi als mop
klinken ook.
Risk IFP Special 49
Naam: Gijsje Pothoff
Studie: Master International
Economics & Business
Naam: Sanne Dijkstra
Studie: Bedrijfskunde
Wat verwacht je van Mexico
en het International Financial
Program?
Van Mexico verwacht ik dat
het een mooi land is met
vriendelijke mensen en veel
gezelligheid.
Wel is er een duidelijk verschil
tussen arm en rijk denk ik.
Door IFP hoop ik Mexico een
beetje beter te leren kennen.
Wat wil je absoluut doen in
Mexico?
Op een bountystrand liggen
en lekker Mexicaans eten.
Wat neem je sowieso mee?
Mijn bikini en
zonnebrandcrème.
Wat ga je heel erg missen uit
Nederland?
Mijn vriend en de broodjes
hagelslag.
Wat is het grappigste/leukste
Spaanse woord dat je kent?
la pinza para la ropa, wasknijper
Naam: Sven Bozuwa
Studie: International
Financial Management
Wat verwacht je van Mexico
en het International Financial
Program?
Een leerzame reis waarbij
ook met de locale bevolking
gesproken kan worden over de
huidige situatie en hoe nu om
te gaan met de dalende olie-
inkomsten plus de harde klap
die ze kregen door de dalende
export naar handelspartner
nummer één: De Verenigde
Staten.. Verder uiteraard de
Latijns Amerikaanse cultuur met
de bijbehorende avonden.
Wat wil je absoluut doen in
Mexico?
Al feestend een zonsopgang
meemaken: een heerlijk
moment dat ik overal graag mag
doen.
Wat neem je sowieso mee?
Mijn paspoort; de rest komt
allemaal wel goed.
Wat ga je heel erg missen uit
Nederland?
Een goed belegde boterham;
die mis ik toch vaak.
Wat is het grappigste/leukste
Spaanse woord dat je kent?
Sanamagan, wat bastard
betekent en klinkt als “son of
my gun”
50 Risk IFP Special
Naam: Jennifer Beeuwkes
Studie: Master Finance
Wat verwacht je van Mexico
en het International Financial
Program?
Ik verwacht een periode
waarin er in combinatie
met gezelligheid aan een
interessant onderzoek
gewerkt wordt. En afsluitend
natuurlijk een hele mooie
reis.
Wat wil je absoluut doen in
Mexico?
Aan het strand liggen en naar
de watervallen van Aqua Azul.
Wat neem je sowieso mee?
Mijn bikini.
Wat ga je heel erg missen uit
Nederland?
Mijn vrienden.
Wat is het grappigste/leukste
Spaanse woord dat je kent?
Mochila
Naam: Rowald Oosterkamp
Studie: Master Business
development
Wat verwacht je van Mexico
en het International Financial
Program?
Een prachtig land, en een leuk
onderzoek met contact met
boeren en andere ‘locals’, en
vooral een mooie tijd met een
erg leuke groep mensen.
Wat wil je absoluut doen in
Mexico?
Maya steden bezoeken,
walvissen spotten, en duiken/
snorkelen
Wat neem je sowieso mee?
Tandenborstel
Wat ga je heel erg missen uit
Nederland?
Hagelslag
Wat is het grappigste/leukste
Spaanse woord dat je kent?
Grapadora (oftewel
nietmachine)
Risk IFP Special 51
Naam: Stephanie von Mühlen
Studie: International
Business & Management
Wat verwacht je van Mexico
en het International Financial
Program?
Ik weet zeker dat Mexico een
fantastisch land is en dat IFP
een hele unieke en leerzame
ervaring wordt!
Wat wil je absoluut doen in
Mexico?
Mooie dingen zien en lekker
chillen op één van de bounty
stranden
Wat neem je sowieso mee?
Fototoestel
Wat ga je heel erg missen uit
Nederland?
Niet zoveel denk ik
Wat is het grappigste/leukste
Spaanse woord dat je kent?
Mamona
Naam: Wouter Reiding
Studie: Bedrijfseconomie
Wat verwacht je van Mexico
en het International Financial
Program?
In Mexico verwacht ik een
heerlijk tropisch land met een
hele andere cultuur dan de
Nederlandse cultuur.
Van het IFP verwacht ik eerst
een zeer drukke tijd met z’n
allen waarbij veel bedrijven
worden bezocht om daarna
Mexico te verkennen en vele
mooie plekken te bezichtigen.
Wat wil je absoluut doen in
Mexico?
Ik wil absoluut naar het Zuiden
van Mexico naar de oude Maya
steden en de jungle.
Wat neem je sowieso mee?
Mijn zwembroek, heerlijk het
zwembad in duiken na een
drukke dag!
Wat ga je heel erg missen uit
Nederland?
Mijn vriendin,vrienden en
familie.
Wat is het grappigste/leukste
Spaanse woord dat je kent?
Grapadorra
52 Risk IFP Special
Naam: Julius Goderie
Studie: Master
Organizations and
Management Control
Wat verwacht je van Mexico
en het International Financial
Program?
Als je de verhalen moet
geloven, dan schijnt Mexico
City erg vies te zijn, maar
volgens mij is de natuur erg
mooi! Ik weet er eigenlijk
niet zoveel van en dat was
voor mij dan ook een reden
om mee te gaan. IFP is
leerzaam, maar ik denk dat
het voornamelijk erg leuk zal
zijn.
Wat wil je absoluut doen in
Mexico?
Duiken lijkt me heel tof daar.
Wat neem je sowieso mee?
Mijn shotgun, tegen de
drugsbendes!
Wat ga je heel erg missen uit
Nederland?
Weet ik nog niet. Studio sport
op zondagavond misschien
Wat is het grappigste/leukste
Spaanse woord dat je kent?
destruir-juego
Naam: Tim Gerner
Studie: Accountancy &
Controlling
Wat verwacht je van Mexico
en het International Financial
Program?
Ik verwacht een leerzame en
spannende twee weken in
Mexico City, een stad met meer
inwoners dan in heel Nederland!
Dat moet een chaos zijn en ik
heb begrepen dat Mexico City
ook niet de schoonste stad is.
Wat wil je absoluut doen in
Mexico?
Ik wil absoluut de Maya-steden
zien. Volgens mij zijn we daar
al binnen een paar uur met de
bus vanuit Mexico City.
Wat neem je sowieso mee?
Een zak stroopwafels om te
voeren aan de Mexicanen; ik
ben benieuwd wat ze ervan
vinden.
Wat ga je heel erg missen uit
Nederland?
Het Zernike
Wat is het grappigste/leukste
Spaanse woord dat je kent?
Bailando
Risk IFP Special 53
Reis Agenda
April 201016 Afscheidsfeest
23 Vertrek naar Mexico
24 Stadstour
25 Bezoek voetbalwedstrijd
25 Vertrek SOMO groep Guadalajara
26 Start onderzoeken
29 Koninginnedag Ambassade Mexico
30 Vertrek weekend Puebla
Mei 20091-2 Weekend Puebla
2 Vertrek Rabobank groepen Oacaxa & Chiapas
7 Afronding onderzoeken
8-9 Weekend Oaxaca
9-28 Doorreis
29 Terugvlucht naar Nederland
30 Aankomst Schiphol 18.20 uur
54 Risk IFP Special
Foto’s
Risk IFP deelnemersweekend Schiermonnikoog
5, 6 en 7 februari 2010
Risk IFP Special 55
Risk IFP Borrels