RESOCJALIZACJA PRZEZ PRACĘ

Oddziaływania resocjalizacyjne

*Przez oddziaływania resocjalizacyjne

w warunkach izolacji penitencjarnej

należy rozumieć wszelkie

przedsięwzięcia zmierzające do

przyspieszenia powrotu jednostki

niedostosowanej społecznie do

środowiska

Ujęcie oddziaływania resocjalizacyjnego

jako przywrócenia jednostki

społeczeństwu wiąże się ściśle z

funkcjami kary pozbawienia wolności

Funkcje kary pozbawienia

wolnościWedług M. Cioska:

*odwetowa,

*eliminacyjna,

*odstraszająca,

*poprawcza.

Zasada indywidualizacji

kary*W odniesieniu do kary pozbawienia

wolności można przyjąć, że

indywidualizacja penitencjarna polega na

takim doborze środków i metod

oddziaływania na skazanych, który

zapewnia ich dostosowanie do

osobowości skazanego i celu wykonania

kary pozbawienia wolności

Środki oddziaływania

resocjalizacyjnego (art. 67 § 3 KKW):*praca,

*nauczanie,

*zajęcia kulturalno – oświatowe i sportowe,

*środki terapeutyczne,

*kontakty z rodziną i światem zewnętrznym.

Dobór środków oddziaływania resocjalizacyjnego zależy od:

-osobowości skazanego,

-celu resocjalizacji,

-możliwości zakładu penitencjarnego,

-atmosfery wychowawczej,

-respektowania zasad resocjalizacji.

*W odróżnieniu od Kodeksu Karnego Wykonawczego z 1969 roku, który stanowił, iż praca jest obowiązkiem, ale także prawem każdego skazanego pozbawionego wolności, obowiązujący KKW przyjmuje, że „skazanemu zapewnia się w miarę możliwości świadczenie pracy” (art. 121 § 1)

*Zgodnie z przepisem 67 § 3 KKW w oddziaływaniu na skazanych uwzględnia się przede wszystkim pracę, zwłaszcza taką, która sprzyja zdobywaniu odpowiednich kwalifikacji zawodowych

Funkcje zatrudniania

*wychowawcze,

*ekonomiczne,

*terapeutyczne,

*porządkowe.

Rola pracy w resocjalizacji skazanych:

*kształtuje postawy i zachowania prospołeczne,

*wykształca nawyk pracy,

*wykształca poczucie odpowiedzialności,

*racjonalnie wykorzystuje czas, który ogranicza występowanie negatywnych zjawisk związanych z izolacją i bezczynnością, przede wszystkim – podkultury więziennej.

Praca wykonywana przez skazanych musi

być (wg S. Pawela) : *produktywna – aby przy wdrażaniu skazanego do pracy

czuł on i rozumiał potrzebę i użyteczność wykonywanej pracy,

*organizowana z myślą o przyszłości skazanych oraz powinna wykorzystywać takie formy i metody pracy, które będą maksymalnie zbliżone do obowiązujących na wolności,

*odpowiednia – w miarę możliwości, ze względu na zawód i przydatność do pracy na wolości,

*połączona z wyuczeniem zawodu,

*zespołowa,

*wynagradzana tak samo, jak praca wykonywana na wolności,

*nie powinna być ona dodatkową dolegliwością dla wykonującego ją skazanego,

*należy jej się taka sama ochrona jak pracy wykonywanej w warunkach wolnościowych.

Zatrudnianie skazanych (zgodnie z art. 121 §

1KKW) odbywa się na podstawie:

*skierowania do pracy,

*umowy o pracę,

*umowy zlecenia,

*umowy o dzieło,

*umowy o pracę nakładczą,

*na innej podstawie prawnej.

W świetle przepisu art. 122 § 1 KKW, przy

kierowaniu do pracy uwzględnia się w miarę

możliwości:*zawód,

*wykształcenie,

*zainteresowania,

*potrzeb osobiste skazanego.

Ważne znaczenie odgrywają także

dyrektywy pozaustawowe:

*wiek,

*płeć,

*część kary pozostała do odbycia,

*względy porządku i bezpieczeństwa.

Zgodnie z art. 122 a KKW, skazany jest obowiązany:

- pracować sumiennie i wydajnie,- przestrzegać dyscypliny i regulaminu

pracy,- przestrzegać przepisów porządkowych,

przeciwpożarowych oraz bezpieczeństwa i higieny pracy,

- dbać o porządek w miejscu pracy, jak również o stan obsługiwanych maszyn i urządzeń.

Zwolnienie z obowiązku pracy

Z obowiązku pracy zwolnieni są skazani:

-za przestępstwa popełnione z motywacji politycznej, religijnej lub przekonań ideowych, określani w nauce prawa karnego, jako więźniowie sumienia,

-uznani przez lekarza za niezdolnych do pracy ze względu na stan zdrowia,

KKW przewiduje również możliwość zwolnienia z obowiązku pracy skazanego, który pobiera naukę oraz z innych ważnych przyczyn.

Rodzaje wykonywanej

pracy*Miejsce zatrudnienia skazanych zależy od rodzaju i typu zakładu karnego, a także od rodzaju orzeczonej kary. Skazani mogą zatem wykonywać pracę na terenie zakładu karnego, w przywięziennych zakładach pracy, poza terenem zakładu pracy lub u osób fizycznych.

*Skazany na karę dożywotniego pozbawienia wolności może wykonywać karę wyłącznie na terenie zakładu karnego.

*Skazani niebezpieczni oraz skazani za przestępstwa popełnione w grupie zorganizowanej lub związku przestępczym, którzy są osadzeni w zakładzie karnym o charakterze zamkniętym w warunkach zapewniających ochronę społeczeństwa i bezpieczeństwo zakładu, mogą pracować tylko na terenie oddziału.

*Natomiast inni skazani, którzy przebywają w zakładzie zamkniętym są zatrudniani na terenie zakładu karnego, a poza zakładem tylko w systemie konwojowym.

*Ważne znacznie ma zatrudnienie poza zakładem karnym, zwłaszcza w końcowym okresie wykonywania kary pobawienia wolności.

Jest to jedna z możliwości uzyskania pracy po wyjściu z zakładu np. u tego samego pracodawcy. Zwiększa ona również kontakt ze społeczeństwem, przez co łagodzi się uciążliwość izolacji.

Wynagrodzenie za pracę

*praca skazanych jest odpłatna,

*wynagrodzenie ustala się w umowie o prace i nie może być ono niższe od najniższego wynagrodzenia pracowników określonego na podstawie Kodeksu pracy

*wyjątek stanowią prace porządkowe oraz pomocnicze, wykonywane na rzecz zakładu karnego oraz prace porządkowe na rzecz samorządu terytorialnego, w wymiarze nie przekraczającym 90 godzin miesięcznie – za prace tego typu skazanemu nie przysługuje wynagrodzenie, mogą mu być tylko przyznawane nagrody.

Podział wynagrodzenia za

pracęZ wynagrodzenia za pracę oraz dochodu skazanego za pracę wykonywaną na rachunek własny potrąca się:

-10% na cele pomocy postpenitencjarnej,

- skazanemu przepada 50%, a w odniesieniu do dochodu osiągniętego z pracy wykonywanej na rachunek własny 75%,

-pozostała część wynagrodzenia przekazywana jest do budżetu państwa,

- skazanemu zobowiązanemu do świadczeń alimentacyjnych można podwyższyć przypadającą mu część wynagrodzenia za pracę do 75%, a podwyższona część wynagrodzenia przekazywana jest bezpośrednio osobie uprawnionej.

Fundusz skazanego*Z wynagrodzenia za pracę, wpłat

na rzecz skazanego lub innych źródeł gromadzi się fundusz, który otrzymuje skazany w chwili zwolnienia o czym mówi artykuł 126 KKW.

*Skazany może dysponować tylko i wyłącznie tymi środkami pieniężnymi, które pozostaną po dokonaniu wszystkich wcześniej wspomnianych potrąceń.

Uprawnienia pracownicze i emerytalne

*Dotyczy to uznania okresu takiego zatrudnienia w zakładzie karnym za okresy składkowe na zasadach określonych w przepisach o zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin, a także wliczania okresu odpłatnego zatrudnienia do okresu pracy, od którego zależą uprawnienia pracownicze.

Urlop wypoczynkowy*Art. 124 KKW zawiera uregulowania

dotyczące prawa skazanego do urlopu wypoczynkowego i zwolnienia od pracy.

*Skazanemu zatrudnionemu na podstawie umowy o pracę po roku ciągłej pracy wykonywanej w trakcie odbywania kary pozbawienia wolności przysługuje 18 dni roboczych urlopu wypoczynkowego.

*Skazany zatrudniony na podstawie skierowania do pracy nabywa prawo do płatnego zwolnienia od pracy przez okres 14 dni roboczych, zaś skazany wykonujący pracę nieodpłatnie – do zwolnienia od pracy przez okres 14 dni bez wynagrodzenia.

Korzysta on w tym czasie z następujących

uprawnień (art. 124 § 4 KKW):

-dodatkowego lub dłuższego widzenia,

-dodatkowego zakupu artykułów żywnościowych

i wyrobów tytoniowych oraz przedmiotów

dopuszczonych do sprzedaży w zakładzie

karnym,

-dłuższych spacerów,

-pierwszeństwa lub częstszego udziału w

zajęciach kulturalno – oświatowych, z zakresu

kultur fizycznej i sportu.

*Praca jest środkiem oddziaływania wtedy, gdy powoduje u skazanego pożądane zmiany.

Wyrobienie umiejętności i potrzeby pracy określa się jako wychowanie do pracy.

Natomiast poprawę jakości pracy oraz przekonanie, iż jest ona sposobem na życie określa się jako wychowanie przez pracę.

Wnioski

*Praca polega na przyzwyczajeniu skazanego do regularnego wysiłku, wpajaniu im nawyku pracowitości oraz przyuczeniu do danego zawodu,

*Praca wypełnia skazanym wolny czas, umożliwia wyładowanie energii, daje poczucie własnej wartości oraz wzbudza zainteresowanie,

*Praca odrywa skazanych od natrętnych myśli np. o rodzinie, czy też izolacji,

*W przypadku gdy osadzony wykonuje pracę z wynagrodzeniem ma możliwość systematycznego wywiązywania się z opłat alimentacyjnych, czy też odszkodowań. Wynagrodzenie umożliwia mu wspieranie finansowo rodziny - jest to istotny element, gdyż poprzez to nie zacierają się więzi rodzinne,

*Zatrudnienie jest okazją do tego, aby skazani nabyli kwalifikacje zawodowe, z których mogą skorzystać po opuszczeniu zakładu karnego.

Bibliografia*Ambrozik W., Machel H., Stępniak P. (2008) Misja

służby więziennej a jej zadania wobec aktualnej polityki karnej i oczekiwań społecznych, Poznań – Gdańsk - Warszawa

*Boczkowska M., Tymoszuk E., Zielińska D. (2012) Wychowanie profilaktyka terapia, szanse i zagrożenia, Kraków

*Kuć M. (2011) Prawne podstawy resocjalizacji, Warszawa

*Pawela S. (2003) Prawo karne wykonawcze, zarys wykładu, Kraków

*Kodeks Karny Wykonawczy - ustawa z dnia 6 czerwca 1997 roku- Dz. U. Nr 90, poz. 557 z późniejszymi zmianami