research article... · research article 4. ผลก รวิจัย 4.1...

บ ท ค ว า ม จ า ก ง า น ว จ ย

Journal of Safety and Health : Vol. 7 No. 24 January - April 2014 41

Research Article

บทคดยอการวจยครงน มวตถประสงคเพอ (1) เปรยบเทยบ

ความคลาดเคลอนจากการสงใชยาและระดบความดนโลหตของผปวยความดนโลหตสงในกลมทดลอง กอนและภายหลง การใชกระบวนการลดความคลาดเคลอนจากการสงใชยา (2) เปรยบเทยบความคลาดเคลอนจากการสงใชยาและ ระดบความดนโลหต ระหวางกลมทดลองกบกลมควบคม ภายหลงการใชกระบวนการลดความคลาดเคลอนจากการสงใชยา และ (3) ศกษาพฤตกรรมสขภาพทเกยวของกบโรคความดนโลหตสงของผปวยทงในกลมทดลองและกลมควบคมทไมสามารถควบคมความดนโลหตไดตามเปาหมาย ภายหลงการใชกระบวนการลดความคลาดเคลอนจากการ สงใชยาในคลนกความดนโลหตสง โรงพยาบาลถลาง ตวอยาง

ผลของการใชกระบวนการลดความคลาดเคลอนจากการสงใชยากบการควบคมความดนโลหตสงในคลนกความดนโลหตสง โรงพยาบาลถลาง

Outcomes of Process for Reducing Prescribing Errors in Patients to Control Blood Pressure at Thalang Hospital’s

Hypertension Clinic in Phuket Province

เภสชกรหญงสภาภรณ แกเมอง โรงพยาบาลถลาง

รองศาสตราจารย ดร.พรทพย เกยรานนท วทยาลยเซนตหลยส

รองศาสตราจารย ดร.วรางคณา จนทรคง มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช

ทศกษาในการวจยกงทดลอง คอ ผปวยความดนโลหตสง จำานวน 472 คน เปนกลมทดลองและกลมควบคม กลมละ 236 คน เลอกโดยวธการสมตวอยางแบบงาย และตวอยาง ทศกษาในการวจยเชงพรรณนา คอ ผปวยภายหลงทดลอง ทไมสามารถควบคมไดตามเปาหมาย จำานวน 137 คน เปน กลมทดลอง 71 คน และกลมควบคม 66 คน ทำาการทดลองโดยใชกระบวนการลดความคลาดเคลอนจากการสงใชยา 4 ขนตอน และเกบขอมลโดยการสมภาษณ เครองมอทใช ในการวจยกงทดลอง คอ คมอการปฏบตงานและแบบบนทกกระบวนการลดความคลาดเคลอนจากการสงใชยา และเครองมอทใชในการวจยเชงพรรณนา คอ แบบสมภาษณแบบมโครงสรางเกยวกบพฤตกรรมสขภาพทเกยวของกบ โรคความดนโลหตสงของผปวยทงสองกลมทไมสามารถ

ว า ร ส า ร ค ว า ม ป ล อ ด ภ ย แ ล ะ ส ข ภ า พ

ปท 7 ฉบบท 24 ประจำาเดอนมกราคม - เมษายน 2557

42 Journal of Safety and Health : Vol. 7 No. 24 January - April 2014

ควบคมไดตามเปาหมาย ภายหลงใชกระบวนการลดความ คลาดเคลอนจากการสงใชยา วเคราะหขอมลโดยใชสถตความถ คารอยละ คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน การทดสอบวลคอกสนไซนแรงก และการทดสอบแมนน วทนย ย และการวเคราะหเนอหา

ผลการวจย พบวา (1) ความคลาดเคลอนจากการสงใชยาในกลมทดลอง กอนและภายหลงการใชกระบวนการ ลดความคลาดเคลอนจากการสงใชยา แตกตางกนอยางมนย สำาคญทางสถตทระดบ 0.05 และระดบความดนโลหต ค าซสโตลกและไดแอสโตลก กอนและภายหลงการใชกระบวนการลดความคลาดเคลอนจากการสงใชยาไมแตกตางกน (2) ภายหลงการใชกระบวนการลดความคลาดเคลอนจาก การสงใชยา ความคลาดเคลอนจากการสงใชยาและระดบความดนโลหตซสโตลกในกลมทดลองและกลมควบคม แตกตางกนอยางมนยสำาคญทางสถตทระดบ 0.05 สวนระดบความดนโลหตไดแอสโตลกไมแตกตางกน และ (3) ผปวย กลมทดลองทควบคมระดบความดนโลหตไมไดตามเปาหมาย มพฤตกรรมสขภาพทสงผลกระทบตอระดบความดนโลหตสงของผปวย ไมวาจะเปนดานการนอนหลบพกผอนท ไมเพยงพอ การรบประทานอาหารทมรสเคม อาหารทมไขมน/ คอเลสเตอรอลสง และการไมออกกำาลงกายหรอออกกำาลงกายไมสมำาเสมอ แตในดานการเสพสงเสพตดหรอของมนเมา ดานสขภาพจต และดานการดแลรกษาสขภาพตนเองเมอ เจบปวย ผปวยสวนมากมพฤตกรรมสขภาพทด สวนผปวยกลมควบคมมพฤตกรรมสขภาพเชนเดยวกบกลมทดลอง แตดกวากลมทดลองเลกนอย

คำ�สำ�คญ: ความคลาดเคลอนจากการสงใชยา/กระบวนการลดความคลาดเคลอนจากการสงใชยา/โรค ความดนโลหตสง/พฤตกรรมสขภาพ

AbstractThe purpose of this study were to (1) compare

the incidence of prescribing errors and the blood pressure (B.P.) of patients in experimental group before and after using the process for reducing the prescribing errors, (2) compare the incidence of prescribing errors and B.P. of patients in the experimental and the control groups after using the error reduction process, and (3) study the

health behaviors associated with hypertention in the patients with uncontrolled B.P. after using the error reduction process at Thalang Hospital’s hypertension clinic in Phuket province. The study was conduced in a sample of 472 hypertensive patients selected using the simple random sampling method; the patients were divided into two groups, 236 each for experimental and control purposes. And the descriptive study was carried out in 137 hypertensive patients with uncontrolled B.P. after using the error reduction process, including 71 in the experimental group and 66 in the control group. The error reduction process included 4 stages and data were collected using an inter-view. The research instruments experimental study were an operating manual for reducing prescribing errors, a prescribing error reduction form, and the descriptive study was a structured interview form on health behaviors associated with hypertension. Frequency, percentage, means, standard deviation, Wilcoxon Signed Rank test, and Mann - Whitney U test were determined or used in statistical analysis and content analysis.

The results showed that: (1) in the experi-mental group, before and after using the prescribing error reduction process, the incidence of prescribing errors were significantly different at the 0.05 level, but systolic and diastolic BP levels were not different; (2) in both experimental and control groups, after using the error reduction process, the incidence of prescribing errors were significantly different at the 0.05 level, their systolic B.P. levels were also signifi-cantly different at the 0.05 level, but their diastolic B.P. levels were not different; and (3) for those with uncontrolled B.P. in the experimental group, their health behaviors associated with hypertension were inadequate sleeping or rest, salty/high-fat diet consumption, and physical inactivity; however, their behaviors related to alcohol, tobacco and drug



Research Article

use, mental health and healthcare when ill were good; but the overall health behaviors in the control group were slightly better than those in the experimental group.

Keywords: Process for reducing prescribingerrors/Prescribing error/Hypertension/Health behavior

1.บทนำ�โรคความดนโลหตสงเปนหนงในสาเหตสำาคญของ

การตายกอนวยอนควร โดยในแถบเอเชยตะวนออกเฉยงใต พบวา ในแตละปมผเสยชวตจากโรคความดนโลหตสงประมาณ 1.5 ลานคน ซงองคการอนามยโลก (World Health Organization, 2012) คาดวาในป พ.ศ. 2568 ประชากรโลกกวา 1.56 พนลานคน จะเปนความดนโลหตสง สำาหรบประเทศไทยจากขอมลสถตของสำานกนโยบายและยทธศาสตร สำานกงานปลดกระทรวงสาธารณสข (2553) พบวา สถานการณปวยและเขารบการรกษาในสถานบรการสาธารณสขของกระทรวงสาธารณสขดวยโรคความดน โลหตสงมแนวโนมเพมขนอยางตอเนองในทกภาค เมอ เปรยบเทยบระหวางป พ.ศ. 2543 และป พ.ศ. 2553 พบวา อตราผปวยในตอแสนประชากรดวยโรคความดนโลหตสงเพมจาก 259.02 เปน 1,058.73 (เพมขน 4 เทา) และจากขอมลการสำารวจสภาวะสขภาพอนามยของประชาชนไทยโดยการตรวจรางกายครงท 4 พ.ศ. 2551 - 2552 (2553: 146) พบสงทนาวตกอยางยง คอ ในจำานวนผทเปนความดนโลหตสงเปนผปวยทไมรตวมากอนวาเปนความดนโลหตสง รอยละ 60 ในชาย และ 40 ในหญง ผปวยความดนโลหตสง รอยละ 8 - 9 ไดรบการวนจฉยแตไมไดรบการรกษาโรค ความดนโลหตสงจนทำาใหอาการของโรคทวความรนแรงขนและเมอเปรยบเทยบในกลมผปวยความดนโลหตสงทไดรบ การรกษา พบวา มผปวยประมาณ 1 ใน 4 ไดรบการรกษา และควบคมความดนโลหตได

การควบคมความดนโลหตสงนนสามารถควบคมได โดยมจดประสงค เพอชวยลดอบตการณการเกดโรคแทรกซอนและการเสยชวตจากโรคหลอดเลอดหวใจ โรคหลอดเลอดสมอง และโรคไต โดยทำาได 2 วธ คอ การควบคมทางยา (pharmacological therapy) และการควบคมโดยการไมใชยา (non-pharmacological therapy) แนะนำาให

ปรบเปลยนวถการดำาเนนชวต (lifestyle modifications) หรอพฤตกรรมสขภาพ (สมาคมความดนโลหตสงแหงประเทศไทย, 2555: 15) ซงเปนการควบคมพฤตกรรม สขภาพทเกยวของกบโรคความดนโลหตสง ทงนในการควบคมทางยานน กระทำาโดยการรกษาดวยยาลดความดนโลหตสง ซงถาผปวยไดรบยาทถกตอง ในขนาด วธการ และเวลาทถกตอง กจะทำาใหผปวยสามารถควบคมความดนโลหตสงได ซงการควบคมทางยาไดอยางมประสทธภาพนน จะเกยวของกบการสงใชยาของแพทย และพฤตกรรมของ ผปวยในการรบประทานยา โดยการรกษาผปวยทางยานนมจดประสงคเพอบรรเทาความเจบปวยหรอทำาใหหายจากโรค ทผปวยกำาลงเปนอยและการรกษานนๆ ตองไมกอใหเกดความเสยหายหรออนตรายกบผปวยจากการเกดเหตการณ ไมพงประสงคจากยา แตอยางไรกด ในการใชยาในทก จดบรการนน ยงคงเกดความคลาดเคลอนทางยา (Medi-cation Errors; MEs) และเหตการณไมพงประสงคจากยา (Adverse Drug Events; ADEs) ทง 2 เหตการณน นบวา เปนความเสยงทสำาคญของระบบยา และยงเปนสวนหนงของปญหาการใชยา (Drug Related Problems; DRPs หรอ Drug Therapy Problems; DTPs) อกดวย โดยความ คลาดเคลอนทางยา คอ เหตการณใดๆ ทสามารถปองกนได ทอาจเปนสาเหตหรอนำาไปสการใชยาทไมเหมาะสม หรอเปนอนตรายแกผปวย ซงเหตการณเหลานอาจเกยวของกบการปฏบตทางวชาชพ ผลตภณฑสขภาพ กระบวนการ และระบบการทำางาน ซงรวมไปถงการสงใชยา การสอสารคำาสง ใชยา การตดฉลากยา การบรรจยา การตงชอยา การเตรยมยา การสงมอบยา การกระจายยา การใหยา การใหขอมลและการตดตามการใชยา (Nation Coordinating Council for Medication Error Reporting and Prevention, 2005: 4) Kopp และคณะ (2006: 421) ไดศกษาความคลาดเคลอน ทางยาและเหตการณไมพงประสงคจากยา พบวา เหตการณไมพงประสงคจากยาชนดทปองกนได (preventable ADE) เกดขนในขนตอนการสงใชยามากทสด รองลงมาคอ เกดในขนตอนการใหยา สอดคลองกบลเป และคณะ (Leape et al., 1995: 37) และเบทส และคณะ (Bates et al., 1995: 32) ทศกษาพบวา ความคลาดเคลอนจากการสงใชยาเกดขนมากกวาขนตอนอนๆ และขนตอนการสงใชยาเปนจดเรมตน ในการเกดความคลาดเคลอนทางยา เหนไดวา การเกดความ คลาดเคลอนจากการสงใชยาเกดขนมากสดในกระบวนการ




ใชยา และจากการทบทวนเวชระเบยน พบวา กวาครงของการเกดเหตการณไมพงประสงคจากยานนเกดตรงรอยตอของการใหบรการ (Institute for Healthcare Improvement, 2006: 1) ประมาณรอยละ 20 มสาเหตมาจากการสอสาร หรอการสงตอขอมลไมครบถวน หรอคลาดเคลอน (ธดา นงสานนท, 2551: 2) สาเหตหลกของความคลาดเคลอน คอ การขาดความรเกยวกบยา และการขาดขอมลเกยวกบ ผปวย สาเหตทง 2 ประการทำาใหเกดความคลาดเคลอน ทางยา คดเปนรอยละ 60 ของความคลาดเคลอนทงหมด (Leape et al., 1995: 37) ดงนน สถาบนรบรองและพฒนา คณภาพโรงพยาบาล (องคการมหาชน) หรอ สรพ. (2549: 58) จงกำาหนดใหความคลาดเคลอนทางยาเปนหน งของ ตวชวดระดบโรงพยาบาล ททกโรงพยาบาลตองมการจดเกบขอมล เพอสะทอนเรองความปลอดภยในกระบวนการใชยา

วธการลดความคลาดเคลอนจากการสงใชยาทำาไดหลายวธ เชน การใชระบบคอมพวเตอรในการสงใชยา การให สงทดลอง (interventions) อาท การใหการบรบาลทางเภสชกรรม (pharmaceutical care) และการใชกระบวนการความสอดคลองตอเนองทางการรกษาดวยยา (medica-tion reconciliation) ฯลฯ สำาหรบการใชกระบวนการความสอดคลองตอเนองทางการรกษาดวยยา เปนวธการลดความคลาดเคลอนจากการสงใชยาของแพทยตรงรอยตอของการใหบรการโดยตรง เนองจากเปนกระบวนการชวยเพมการสอสาร ทำาใหแพทยทราบขอมลการใชยาของผปวย โดย Institute for Healthcare Improvement (IHI) (2006: 1) รวมกบโรงพยาบาลมากกวา 2,700 แหงดำาเนนโครงการ ”100,000 lives campaign„ และกำาหนดใหกระบวนการ medication reconciliation เปน 1 ใน 6 ของ ”สดยอดวธปฏบต„ ในการปองกนการเสยชวตจากความคลาดเคลอนจากการสงใชยา เนองจากกระบวนการน แกไขการสอสารทลมเหลวระหวางบคลากรสาธารณสขตรงรอยตอของการใหบรการ การศกษาการลดความ คลาดเคลอนทางยา เชน อภลกษณ นวลศร (2549: 4 - 5) ไดศกษาความคลาดเคลอนทางยากบการใชระบบสงยา ทางคอมพวเตอรจากหอผปวย พบวา อตราการเกดความ คลาดเคลอนทางยาจากการสงใชยาดวยระบบคอมพวเตอรเกดไดนอยกวาการสงใชยาดวยระบบการเขยนใบสงยา และการศกษาการใหการบรบาลทางเภสชกรรม (pharmaceu-tical care) ของลเป และคณะ (Leape et al., 1999: 269)

ทศกษาผลของการทเภสชกรไปรวมทม Rounds กบแพทยในขณะตรวจผปวยตอการเกดเหตการณไมพงประสงค จากยาในหออภบาลผปวยหนก พบวา อตราการเกดเหตการณ ไมพงประสงคจากยาชนดทปองกนได (preventable ADE) ลดลงรอยละ 66 มาชาโด และคณะ (Machado et al., 2007: 1774 - 9) ไดศกษาการใหสงทดลองของเภสชกรตอผลลพธในการรกษาโรคความดนโลหตสง จากการทำา Meta- Analysis พบวา การใหสงทดลองของเภสชกรในกลมทดลองลดความดนซสโตลก (Systolic Blood Pressure; SBP) มากกวากลมควบคมอยางมนยสำาคญทางสถต สวนการเปลยนแปลงของคาความดนไดแอสโตลก (Diastolic Blood Pressure; DBP) ของทง 2 กลมไมแตกตางกน ชนดของ สงทดลองทถกใชมากทสด คอ การจดการระบบยา (medica-tion management) รอยละ 82 รองลงมาคอ การใหความรเกยวกบโรคความดนโลหตสง รอยละ 68

สวนในโรงพยาบาลถลาง พบวา ยาลดความดนโลหต เปนกลมยาทมการใชมากทสด และโรงพยาบาลถลางไดเหน ความสำาคญในการแกไขปญหาความดนโลหตสงจงจดบรการการรกษาผปวยความดนโลหตสง โดยใหผปวย ความดนโลหตสงสวนใหญรบการรกษาในคลนกความดนโลหตสง โดยการรกษาโดยการใหยาควบคมความดนโลหตเปนแนวทางในการลดอตราเสยงในการเกดภาวะแทรกซอน ซงผปวยตองรบยาตอเนองเปนเวลานานจงสามารถควบคมความดนโลหตไดผล (สปราณ วงคปาล, 2550: 19) แตจากการศกษาความคลาดเคลอนจากการสงใชยาของผปวย ความดนโลหตสงในโรงพยาบาลถลาง พบวา มอตราความ คลาดเคลอนจากการสงใชยา เทากบ 1.6 ตอ 1,000 ใบสงยา ในป พ.ศ. 2551 และ 0.2 ตอ 1,000 ใบสงยา ในป พ.ศ. 2552 ซงจะมผลตอการรกษาและการควบคมความดนโลหตสง ของผปวยนอกในโรงพยาบาลถลาง ดงนน การลดความ คลาดเคลอนจาการสงใชยาได จำาเปนทจะตองหาวธทจะลด ปจจยททำาให เกดความคลาดเคลอนจากการสงใชยา ไมวาจะเปนการขาดความรเกยวกบยาทสงใช การขาดขอมลจำาเพาะของผปวย และการคำานวณขนาดยาผดในขนตอนการตดสนใจสงใชยา และความเผอเรอหรอหลงลม การถกขด จงหวะในระหวางการสงใชยา ความเรงรบและความเครยด ความเหนอยลา หรอปรมาณงานทแพทยรบผดชอบในขนตอน การเขยนใบสงยา (ปรชา มนทกานตกล, 2547: 40-42) ซงถาไดมการเพมการสอสารระหวางแพทยกบบคลากร/



Research Article

ทมสหสาขาทเกยวของ ในดานขอมลเกยวกบผปวย ยาทผปวยใช หรอยาทสงใช จะชวยลดความคลาดเคลอนจาก การสงใชยาได ดงนน ผวจยจงไดนำาแนวคดเกยวกบกระบวนการความสอดคลองตอเนองทางการรกษาดวยยา (Medication Reconciliation; MR) มาประยกตใชในกระบวนการะลดความคลาดเคลอนจากการสงใชยาในผปวยความดนโลหตสงในคลนกความดนโลหตสง ซงประกอบดวย 4 ขนตอน คอ 1) การจดทำาบญชรายการยาทผปวยใชอยาง ตอเนองทบานกอนมาโรงพยาบาล (verification) 2) การ ทวนสอบความถกตองของบญชรายการยาทบนทก (clarifi-cation) 3) การเปรยบเทยบรายการยาระหวางบญชรายการยาของผปวยทสรางขนกบคำาสงยาใหมทใหผปวย (recon-ciliation) และ 4) การสอสารรายการยาลาสดกบผปวย และ/ หรอญาตผดแลดวยวาจา (transmission) เพอจะไดชวยแกปญหาการสอสารการสงใชยาของแพทย ดวยการเปน สอกลางใหแพทยเขาถงประวตการใชยาของผปวยไดมากขน ทำาใหความคลาดเคลอนจากการสงใชยาของแพทยตรง รอยตอของการใหบรการลดลง ทำาใหไมเกดผลเสยตอสขภาพของผปวย ไมตองเสยคาใชจายเพมขนเพอรกษาเหตการณไมพงประสงคทอาจเกดตามมาจากความคลาดเคลอนและไมเกดผลกระทบเชงลบตอความสมพนธระหวางผปวยกบ ผใหบรการทางสขภาพ (สรกจ นาฑสวรรณ, 2551: 28) ทำาใหสามารถควบคมระดบความดนโลหตไดตามเปาหมาย แตถาไมสามารถควบคมระดบความดนโลหตไดตามเปาหมาย จะเกดผลกระทบอยางมากทงดานรางกาย จตใจ สงคม เศรษฐกจ รวมไปถงครอบครวดวย ทำาใหผปวยเสยชวตกอนวยอนควรได (พฒน บญกาพมพ, 2554: 11)

นอกจากน ยงตองกลบมาพจารณาวา การควบคมทางยาอยางเดยวอาจไมไดผลเตมท ในผปวยบางคน เนองจากระดบความดนโลหตอาจจะเกยวของกบพฤตกรรมสขภาพของผปวยทเกยวของกบการควบคมความดนโลหต ดงเชน ในแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมฉบบท 11 (2554: 31) ไดกำาหนดใหโรคความดนโลหตสง เปน 1 ใน 5 โรคอนดบแรกทตองมการลดอตราการเพมของการเจบปวย ควบคมและปองกนโรค เพราะเปนโรคทปองกนได โดยการสงเสรมการลดปจจยเสยงดานสขภาพอยางเปนองครวม การสรางเสรมสขภาวะควบคกบการพฒนาคณภาพระบบบรการสาธารณสขในการรกษาโรคความดนโลหตสง และสมาคมความดนโลหตสงแหงประเทศไทย (2555: 15) ได

กำาหนดใหการรกษาโดยการปรบเปลยนพฤตกรรมสขภาพดวยพฤตกรรมสงเสรมสขภาพ เชน การลดนำาหนก การ รบประทานผกผลไมใหมาก การจำากดเกลอในอาหาร การ ออกกำาลงกาย และการลด/งดการดมแอลกอฮอลรวมกบ การใชยาลดความดนโลหต ซงสอดคลองกบสปราณ วงคปาล (2550: 19) ทเหนวา พฤตกรรมการสงเสรมสขภาพเพอควบคมความดนโลหต ไดแก การลดการรบประทานอาหารทมรสเคมจด หวานจดและมนจด การควบคมภาวะเบาหวาน การออกกำาลงกาย การลดภาวะเครยด การลด/งดสบบหร และการลด/งดดมแอลกอฮอล ดงนน จะเหนไดวาการควบคมความดนโลหตในผปวยโรงพยาบาลถลางนน จะตองควบคมทงทางยาและพฤตกรรมสขภาพของผปวย จงจะเกดผลด ผวจยจงไดศกษาผลของการใชกระบวนการลดความคลาดเคลอนจากการสงใชยากบการควบคม ความดนโลหตสง เพอจะไดนำาผลการวจยไปประยกตใช ในการดแลผปวยโรคความดนโลหตสงและโรคเรอรงตางๆ ทงแผนกผปวยนอกและแผนกผปวยในในโรงพยาบาลถลาง และโรงพยาบาลชมชนอนตอไป

2.วตถประสงคก�รวจยการวจยครงน มวตถประสงคเพอเปรยบเทยบ

ความคลาดเคลอนจากการสงใชยาและระดบความดนโลหตของผปวยความดนโลหตสงในกลมทดลอง กอนและภายหลง การใชกระบวนการลดความคลาดเคลอนจากการสงใชยา เปรยบเทยบความคลาดเคลอนจากการสงใชยาและระดบความดนโลหตของผปวยความดนโลหตสงระหวางกลมทดลองกบกลมควบคม ภายหลงการใชกระบวนการลดความคลาดเคลอนจากการสงใชยา และศกษาพฤตกรรมสขภาพท เกยวของกบโรคความดนโลหตสงของผปวย ทงในกลมทดลองและกลมควบคมทไมสามารถควบคม ความดนโลหตไดตามเปาหมาย ภายหลงการใชกระบวนการลดความคลาดเคลอนจากการสงใชยาในคลนกความดนโลหตสง โรงพยาบาลถลาง

3.วธดำ�เนนก�รวจยการวจยครงน ม 2 ขนตอน โดยในขนตอนแรกใช

การวจยกงทดลองทนำากระบวนการลดความคลาดเคลอนจากการสงใชยามาทดลองใชในการดแลผปวยความดนโลหตสง สวนขนตอนทสองใชการวจยเชงพรรณนาเพอศกษา




พฤตกรรมสขภาพทเกยวของกบโรคความดนโลหตสงของ ผปวยทงในกลมทดลองและกลมควบคมทไมสามารถควบคมความดนโลหตไดตามเปาหมาย ภายหลงการใชกระบวนการลดความคลาดเคลอนจากการสงใชยา โดยดำาเนนการวจยระหวางเดอนกนยายน 2553 ถงเดอนกนยายน 2556

3.1ประช�กรและตวอย�ง ประชากรทศกษาในครงน คอ ผปวยความดนโลหตสงทมารบการรกษาอยางตอเนองในคลนกความดนโลหตสง โรงพยาบาลถลางในป พ.ศ. 2554 ถงเดอนกนยายน พ.ศ. 2556 และไดยาลด ความดนโลหตรบประทานอยางนอย 1 รายการ โดยใน ขนตอนแรกทำาการเลอกตวอยางโดยวธการสมตวอยาง แบบงาย ไดตวอยางมาจำานวน 472 ราย แบงเปนกลมทดลองและกลมควบคม กลมละ 236 ราย สวนในขนตอนทสองตวอยางทศกษา คอ ผปวยทไมสามารถควบคมความดน โลหตไดตามเปาหมายภายหลงการใชกระบวนการลดความคลาดเคลอนจากการสงใชยา จำานวน 137 ราย แบงเปน กลมทดลอง 71 ราย และกลมควบคม 66 ราย

3.2 เครองมอทใชในก�รวจย ไดแก คมอการปฏบตงานกระบวนการลดความคลาดเคลอนจากการสงใชยา แบบบนทกกระบวนการลดความคลาดเคลอนจากการสง ใชยา แบบสมภาษณแบบมโครงสรางเกยวกบพฤตกรรมสขภาพทเกยวของกบโรคความดนโลหตสง ทตรวจสอบคณภาพของเครองมอโดยใหผทรงคณวฒตรวจสอบ ความตรงเชงเนอหา (content validity) ของเครองมอการวจย และนำาไปทดลองใชกบผปวยทมลกษณะเดยวกนกบกลมตวอยาง กอนการดำาเนนการทดลองจรงในการวจย เพอดความเปนปรนยของเครองมอ จากนนผวจยไดนำามาปรบแกไขแลวนำาไปใชในการทดลองและเกบขอมล

3.3 ก�รทดลอง ผวจยไดใชกระบวนการลดความคลาดเคลอนจากการสงใชยาตามรายละเอยดในคมอการปฏบตงานกระบวนการลดความคลาดเคลอนจากการสงใชยาทประยกตมาจากแนวคดและขนตอนของกระบวนการความสอดคลองตอเนองทางการรกษาดวยยา ซงประกอบไปดวย 4 ขนตอนหลก คอ 1) การจดทำาบญชรายการยา ทผ ป วยใชอย างตอ เน องทบ านกอนมาโรงพยาบาล 2) การทวนสอบความถกตองของบญชรายการยาทบนทก 3) การเปรยบเทยบรายการยาจากบญชรายการยาของผปวย

ทสรางขนกบคำาสงยาใหมทใหผปวย และ 4) การสอสารรายการยาลาสดกบผปวย และ/หรอญาตผดแล มาใชกบ ผปวยโรคความดนโลหตสงในคลนกความดนโลหตสง โรงพยาบาลถลาง ทเปนตวอยางในกลมทดลอง 236 ราย โดยมผทำาการทดลอง จำานวน 4 ราย โดยผวจยไดประชมชแจงวธการสมภาษณและการเกบขอมลบญชรายการยาแกผสมภาษณซงเปนเภสชกรและเจาพนกงานเภสชกรรม ตลอดจนสรางมาตรฐานการสมภาษณใหเหมอนกน สวนในกลมควบคม 236 ราย ไมไดใชกระบวนการดงกลาว แตใชระบบการสงยาตามปกตททำาอย ในการทดลองครงนกลมทดลองเหลอตวอยางจนสนสดการศกษา 233 ราย คดเปนจำานวนตวอยางทอยในการศกษา รอยละ 98.73 โดยมตวอยางสญหาย 3 ราย เนองจากผปวยถกสงตอ ไปรกษาตวโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพตำาบล 2 ราย และอก 1 ราย ผปวยควบคมความดนโลหตได แพทยจงสงหยดยาลดความดนโลหตสง จากนนสมภาษณพฤตกรรมสขภาพทเกยวของกบโรคความดนโลหตสงของผปวยทงสองกลมท ไมสามารถควบคมไดตามเปาหมาย ภายหลงใชกระบวนการลดความคลาดเคลอนจากการสงใชยา

3.4 ก�รเกบรวบรวมขอมล ขนการวจยกงทดลอง ในกลมทดลอง ผวจยไดเกบขอมลบญชรายการยาทผปวย ใชเปนประจำาทบาน ความแตกตางของรายการยาทง 2 บญช และระดบความดนโลหตกอนและภายหลงการใชกระบวนการ ลดความคลาดเคลอนจากการสงใชยา สวนในกลมควบคม เกบขอมลความแตกตางของรายการยาทไดจากคำาสงยาของแพทยทบนทกไวในเวชระเบยนกอนมาพบแพทยในวนนดมาตรวจกบรายการยาทไดจากคำาสงยาใหมของแพทยทใหผปวยในวนนดมาตรวจทคลนก และระดบความดนโลหตในระยะเวลาเดยวกนกบกอนและภายหลงการทดลอง ขนการวจยเชงพรรณนา ผวจยไดเกบขอมลพฤตกรรมสขภาพท เกยวของกบโรคความดนโลหตสงของผปวย ความดนโลหตสง ทงในกลมทดลองและกลมควบคมท ไมสามารถควบคมความดนโลหตไดตามเปาหมายภายหลงการใชกระบวนการลดความคลาดเคลอนจากการสงใชยา

3.5ก�รวเคร�ะหขอมล การวจยในครงน วเคราะหขอมลโดยใชสถต ไดแก ความถ รอยละ คาเฉลย สวนเบยงเบน มาตรฐาน Mann-Whitney U test Wilcoxon Signed Rank test for match paired difference และการวเคราะหเนอหา



Research Article

4.ผลก�รวจย4.1 ขอมลทวไปของผปวย กอนและหลงการทดลอง

ผปวยในกลมทดลองเปนเพศหญงมากทสด รอยละ 66.7 และ 66.1 ตามลำาดบ นำาหนกอยในเกณฑอวน รอยละ 36.8 และ 38.1 ไมสามารถควบคมระดบความดนโลหตใหเปนไป ตามเปาหมายมากทสด รอยละ 57.6 และ 56.7 มโรค ประจำาตวอนๆ ทเปนนอกเหนอจากโรคความดนโลหตสง คอ ระดบไขมนในเลอดสง รอยละ 61 และ 62.2 สวนผปวยในกลมควบคม เปนเพศหญงมากทสดเทากนทงกอนและ หลงการทดลอง คอ รอยละ 62.3 นำาหนกอยในเกณฑอวน รอยละ 35.6 และ 34.3 สามารถควบคมระดบความดนโลหตไดตามเปาหมายมากทสด รอยละ 55.5 และ 51.3 และมโรคประจำาตวอนๆ ทเปนนอกเหนอจากโรคความดนโลหตสง คอ ระดบไขมนในเลอดสง รอยละ 54.7 และ 54.2 ตามลำาดบ

4.2 ขอมลทวไปของผปวยความดนโลหตสงท ไมสามารถควบคมความดนโลหตไดตามเปาหมาย ภายหลงจากการใชกระบวนการลดความคลาดเคลอนจากการสง ใชยา พบวา ผปวยในกลมทดลองและกลมควบคมทไมสามารถ ควบคมความดนโลหตไดตามเปาหมาย เปนเพศหญงมากทสด รอยละ 53.5 และ 51.1 ตามลำาดบ กลมทดลองมนำาหนก อยในเกณฑปกตและเกณฑอวนในจำานวนเทากนคอ รอยละ 29.6 สวนกลมควบคมมนำาหนกอยในเกณฑอวน รอยละ 28.8 โดยทงเพศหญงและเพศชายทงในกลมทดลอง รอยละ 89.5 และ 63.6 และกลมควบคมรอยละ 79.5 และ 66.7 ตามลำาดบ มรอบเอวอยในเกณฑอวนลงพง ไมสามารถควบคมระดบความดนโลหตไดตามเปาหมายมากทสด รอยละ 52.1 และ

62.1 มโรคประจำาตวอนๆ ทเปนนอกเหนอจากโรคความดนโลหตสง คอ ระดบไขมนในเลอดสง รอยละ 49.3 และ 62.1 ตามลำาดบ

4.3 ขอมลเกยวกบรายการยาทผปวยความดน โลหตสงใช พบวา กอนและหลงการทดลอง ผปวยในกลมทดลองใชยาเฉลย 4.2 และ 4.1 รายการตอคน ตามลำาดบ โดยใชยา 3 รายการมากทสด รอยละ 29.2 และ 28.8 รอง ลงมา คอ 4 รายการ รอยละ 22.9 และ 22.3 ใชยาลดความดน โลหตสงในจำานวนเทากน 2.2 รายการตอคน โดยใชยาลดความดนโลหตสง 2 รายการมากทสด รอยละ 46.2 และ 47.2 ตามลำาดบ สวนผปวยในกลมควบคมใชยาในจำานวนเทากน 3.9 รายการตอคน โดยใชยา 3 รายการมากทสด รอยละ 24.2 และ 25.4 รองลงมา คอ 4 รายการ รอยละ 21.2 และ 20.3 ใชยาลดความดนโลหตสงในจำานวนเทากน 2 รายการตอคน โดยใชยาลดความดนโลหตสง 2 รายการมากทสด รอยละ 47.0 และ 32.7 ตามลำาดบ

4.4 เมอทดสอบการเกดความคลาดเคลอนจากการสงใชยาของผปวยความดนโลหตสงในกลมทดลอง กอนและภายหลงการใชกระบวนการลดความคลาดเคลอนจากการสงใชยา โดยใชสถต Wilcoxon Signed Rank test for match paired difference พบวา ความคลาดเคลอนจากการสงใชยาของผปวยในกลมทดลอง กอนและภายหลงการใชกระบวนการลดความคลาดเคลอนจากการสงใชยาแตกตางกนอยางมนยสำาคญทางสถตทระดบ 0.05 (ดงรายละเอยดในตารางท 1)

ต�ร�งท1 การเปรยบเทยบการเกดความคลาดเคลอนจากการสงใชยาในกลมทดลอง กอนและภายหลงการใชกระบวนการ ลดความคลาดเคลอนจากการสงใชยา

คว�มคล�ดเคลอนจ�กก�รสงใชย� Meanrank Sumofrank Z p-value

- กอนการทดลอง 9.5 171 - 4.243* < 0.001

- หลงการทดลอง 0 0

* นยสำาคญทระดบ 0.05

4.5 เมอทดสอบความดนโลหตของผปวยความดนโลหตสงในกลมทดลอง กอนและภายหลงการทดลองใชกระบวนการลดความคลาดเคลอนจากการสงใชยา โดยใชสถต Wilcoxon Signed Rank test for match paired

difference พบวา ระดบความดนโลหตซสโตลกและระดบความดนโลหตไดแอสโตลกของผปวยในกลมทดลอง กอนและภายหลงการใชกระบวนการลดความคลาดเคลอนจากการสงใชยาไมแตกตางกน (ดงรายละเอยดในตารางท 2)




ต�ร�งท2 การเปรยบเทยบระดบความดนโลหตของผปวยความดนโลหตสงในกลมทดลอง กอนและภายหลงการใช กระบวนการลดความคลาดเคลอนจากการสงใชยา

ระดบคว�มดนโลหต Meanrank Sumofrank Z p-value

- SBP (mm.Hg) กอนทดลอง หลงทดลอง- DBP (mm.Hg) กอนทดลอง หลงทดลอง

104.89109.68109.43103.46

12481.5010309.5011818.5010759.50

-1.206-0.592

0.2280.554


4.6 เมอทดสอบความคลาดเคลอนจากการสงใชยาของผปวยความดนโลหตสง ภายหลงการใชกระบวนการ ลดความคลาดเคลอนจากการสงใชยาในคลนกความดนโลหตสงระหวางกลมทดลองกบกลมควบคม โดยใชสถต Mann Whitney U test พบวา ภายหลงการใชกระบวนการ

ลดความคลาดเคลอนจากการสงใชยา ความคลาดเคลอนจากการสงใชยาของผปวยความดนโลหตสงในกลมทดลองและกลมควบคมแตกตางกนอยางมนยสำาคญทางสถตทระดบ 0.05 (ดงรายละเอยดในตารางท 3)

ต�ร�งท3 การเปรยบเทยบการเกดความคลาดเคลอนจากการสงใชยาระหวางกลมทดลองกบกลมควบคมภายหลงการใช กระบวนการลดความคลาดเคลอนจากการสงใชยา

คว�มคล�ดเคลอนจ�กก�รสงใชย� Meanrank Sumofrank Z p-value

กลมทดลองกลมควบคม

230239.94

5359056625

-3.173* < 0.001


4.7 เมอทดสอบระดบความดนโลหตของผปวย

ความดนโลหตสงระหวางกลมทดลองกบกลมควบคม โดยใชสถต Mann Whitney U test พบวา ภายหลงการใชกระบวนการลดความคลาดเคลอนจากการสงใชยา ระดบความดนโลหตซสโตลกของผปวยความดนโลหตสงในกลม

ทดลองและกลมควบคมแตกตางกนอยางมนยสำาคญทางสถตทระดบ 0.05 สวนระดบความดนโลหตไดแอสโตลก (Diastolic Blood Pressure; DBP) ของกลมทดลองและกลมควบคมไมแตกตางกน (ดงรายละเอยดในตารางท 4)

ต�ร�งท4 การเปรยบเทยบระดบความดนโลหตของผปวยความดนโลหตสงในกลมทดลอง กอนและภายหลงการใช กระบวนการลดความคลาดเคลอนจากการสงใชยา

ระดบคว�มดนโลหต Meanrank Sumofrank Z p-value

- SBP (mm.Hg) กลมทดลอง กลมควบคม- DBP (mm.Hg) กลมทดลอง กลมควบคม

249.75220.44231.99237.97

58191.552023.5

5405356162

-2.342*

-0.4790

0.019

0.632




Research Article

4.8 พฤตกรรมสขภาพทเกยวของกบโรคความดนโลหตสงของผปวยความดนโลหตสงทไมสามารถควบคมความดนโลหตไดตามเปาหมาย ภายหลงการใชกระบวนการลดความคลาดเคลอนจากการสงใชยาทงในกลมทดลองและกลมควบคม ทไดจากการสมภาษณแบบมโครงสราง พบวา ผปวยทง 2 กลม มพฤตกรรมสขภาพทเกยวของกบโรคความดนโลหตสงในแตละดานดงน

1) ดานการนอนหลบ/พกผอน ผปวยในกลมทดลองและกลมควบคมนอนเฉลยวนละ 6.7 และ 6.5 ชวโมงตามลำาดบ นอนมากทสด วนละ ≤ 5 ชวโมง และ 6 - 10 ชวโมง กลมทดลองมปญหาการนอนไมหลบและไมมปญหาการ นอนไมหลบในจำานวนใกลเคยงกน คอ รอยละ 50.7 และ 49.3 ตามลำาดบ สวนกลมควบคมไมมปญหาการนอนไมหลบ มากทสด รอยละ 54.5 โดยปญหาการนอนหลบนน มสาเหตจากความวตกกงวลมากทสด รอยละ 40 และ 33.3 ผปวย มการทำากจกรรมเพอการพกผอนเมอมเวลาวาง รอยละ 98.6 และ 100 โดยกจกรรมททำาเพอการพกผอนในยามวางมากทสดคอ ดทว/ดวดอยกบบาน รอยละ 75.7 และ 77.3 ตามลำาดบ

2) ดานสขนสยการรบประทานอาหาร ผปวยในกลมทดลองและกลมควบคมรบประทานอาหารทม ความเคม ความเปรยว และความเผดระดบปานกลาง และมความหวานระดบนอย สวนมากรบประทานอาหารประเภทปลา ผก และแปงเปนประจำาทกสปดาหในจำานวนเทากน รองลงมาในกลมทดลองรบประทานของหวาน และชา/กาแฟ และรบประทานเนอสตวประเภทหม ไก และ/หรอเนอววท ไมตดมนและทตดมนในจำานวนใกลเคยงกน สวนกลมควบคมรบประทานผลไมทมรสหวาน ของหวาน ชา/กาแฟ เนอสตวประเภทหม ไก และ/หรอเนอววทไมตดมนและ ทตดมน และเนอสตวประเภทกง หอย ป และปลาหมก ทงสองกลมรบประทานอาหารทปรงโดยวธการตม/แกง เปนประจำาทกสปดาห รองลงมาคอ ผด และทอด ตามลำาดบ และสวนมากการปรงอาหารทบานมการใชผงชรส ผงปรงอาหาร นำามนหอย ในหนงเดอนทผานมา รบประทานอาหารทมรสเคมเดอนละ 1 - 3 ครง มากทสด สวนมากการประกอบอาหารใชนำามนพชมากทสด โดยปรมาณการใชมากกวา 6 ชอนชาตอวน มการรบประทานอาหารทมไขมนสงเดอนละ 1 - 3 ครง มากทสด รบประทานอาหารทมคอเลสเตอรอลสงเดอนละ 1 - 3 ครง และสปดาหละครงในจำานวนใกลเคยงกน รบประทานอาหารประเภททมแปงและนำาตาลมากโดยรบประทานทกวน

3) ดานการออกกำาลงกาย พบวา ผปวยในกลมทดลองและกลมควบคมมผทออกกำาลงกายในจำานวน ใกลเคยงกน โดยออกกำาลงกายในแตละสปดาหมากทสด โดยมความถของการออกกำาลงกายเปนประจำาทกวน ระยะเวลาทใชออกกำาลงกายในแตละครง 30 - 60 นาท ชนดของการออกกำาลงกายมากทสด คอ การเดน

4) ดานการเสพสงเสพตดหรอของมนเมา พบวา ผปวยทงสองกลมไมเคยสบบหรและดมสรามากทสด ดมชา/กาแฟเปนประจำามากทสด

5) ดานสขภาพจต พบวา ผปวยทงสองกลมมความพงพอใจกบชวตท เปนอยในปจจบนนในระดบ ปานกลางมากทสด ในหนงเดอนทผานมา ผปวยไมรสกเบอหนาย ทอแท ทกขใจ ผดหวง วตกกงวล หรอมเรองไมสบายใจกบการดำาเนนชวตประจำาวน โดยกลมทดลองมความรสก ดงกลาวนอยกวากลมควบคม เมอมปญหา/มเรองไมสบายใจ หรอเกดความเครยด สวนใหญแกไขโดยปรกษา/ปรบทกขหรอระบายความรสกกบผใกลชด เชน สาม ภรรยา บตร ญาต พนอง และเพอนบาน เปนตน

6) ดานการดแลรกษาสขภาพดวยตนเองเมอเจบปวย พบวา ผปวยทกคนในทงสองกลมมการตรวจวดความดนโลหตเพอดความเปลยนแปลงของระดบความดน โลหตเมอไปตรวจสขภาพ/ไปพบแพทย และทงนผปวย ทงสองกลมมพฤตกรรมการดแลรกษาสขภาพดวยตนเองเมอเจบปวยดในจำานวนใกลเคยงกน โดยรบประทานยาลดความดนโลหตสงเปนประจำาทกวนตรงตามเวลาทแพทยสง ไมไดหยดรบประทานยารกษาโรคความดนโลหตสงดวยตนเอง ไมไดมการปรบเพม/ลดขนาดยารกษาโรคความดนโลหตสงดวยตนเอง มการจดยา/เตรยมยาเพอรบประทานยาดวยตวเอง เมอยาลดความดนโลหตหมดผปวยไมไดซอยาลดความดนโลหตสงเหมอนทแพทยสงมารบประทานเอง รบประทานยาทรกษาโรคอนรวมดวยเปนประจำาทกวน ตรงตามเวลาทแพทยสง ไมไดหยดรบประทานยารกษาโรคอน รวมดวยดวยตนเอง ไปพบแพทยตามนดเพอรกษาโรค ความดนโลหตสงทกครงอยางสมำาเสมอ และรบไปพบแพทยกอนถงเวลานด เมอมอาการผดปกต เชน ปวดมนศรษะ ชพจรเตนชา/เรวผดปกต คลนไส อาเจยน และบวมตามปลายมอปลายเทา ฯลฯ แตกลมควบคมจะมพฤตกรรมบางอยางดกวากลมทดลองเลกนอย




5.อภปร�ยผลก�รวจยจากการศกษาผลของการใชกระบวนการลด

ความคลาดเคลอนจากการสงใชยากบการควบคมระดบความดนโลหตสงในคลนกความดนโลหตสง โรงพยาบาลถลางนน สามารถอภปรายได ดงน

5.1ผลของก�รใชกระบวนก�รลดคว�มคล�ดเคลอน

จ�กก�รสงใชย�กบก�รควบคมระดบคว�มดนโลหตสง

5.1.1 ความคลาดเคลอนจากการสงใชยาของผปวยในกลมทดลอง กอนและภายหลงการใชกระบวนการลดความคลาดเคลอนจากการสงใชยาแตกตางกนอยางม นยสำาคญทางสถตทระดบ 0.05 โดยอตราการเกดความ คลาดเคลอนจากการสงใชยากอนการทดลอง รอยละ 1.8 และภายหลงการทดลองในกลมทดลอง ไมพบการเกดความ คลาดเคลอนจากการสงใชยา เหนไดวา ภายหลงการใชกระบวนการลดความคลาดเคลอนจากการสงใชยาสามารถลดการเกดความคลาดเคลอนจากการสงใชยาได ซงแตกตางจากการศกษาของศษมา อนยโกวท (2552: 46-60) ทศกษาผลของการทำางานรวมกนระหวางเภสชกรกบทมสหสาขา ตอความคลาดเคลอนทางยาในหอผปวยอายรกรรมหญง โรงพยาบาลนราธวาสราชนครนทร ทพบวา ในชวง การศกษาท 2 หลงจากเภสชกรใหสงทดลองเกดความ คลาดเคลอนจากการสงใชยา รอยละ 1.2 ของรายการยา (2552: 46-7) อาจเนองจากการศกษาของศษมา อนยโกวท (2552: 46-60) เปนการศกษาทโรงพยาบาลทเปนศนยแพทยศาสตรศกษาชนคลนก ในแผนกผปวยในอายรกรรม ทมความซบซอนของโรคและการรกษามากกวา ดงนน จำานวนรายการยาทผปวยใชจงมากกวาในการศกษาในครงน เพราะการไดรบยาหลายรายการเปนการเพมโอกาสเสยงตอการเกดเหตการณไมพงประสงคจากยาไดมากกวา (Gandhi et al., 2003: 1559; Tulner et al., 2009: 98) แตเปนการยากทจะเปรยบเทยบการเกดเหตการณไมพงประสงคจากยากบการศกษาอนๆ อาจเนองจากมความแตกตางกนของประชากรทศกษา และปจจยอนๆ ททำาใหแตละการศกษาเกดเหตการณไมพงประสงคจากยาในจำานวนทแตกตางกน (Gurwitz et al., 2003: 1113)

5.1.2 ระดบความดนโลหตซสโตลกและระดบความดนโลหตไดแอสโตลกของผปวยในกลมทดลอง กอนและภายหลงการใชกระบวนการลดความคลาดเคลอนจากการสงใชยาไมแตกตางกน ซงแตกตางจากการศกษาของ

ล และคณะ (Lee et al., 2006: 2568) ในชวงหลงการทดลองผานไป 12 เดอน พบวา ในกลมทดลองทเปนตวอยาง มคาเฉลยของระดบความดนโลหตซสโตลกและไดแอสโตลก ตำากวากอนการทดลองทมความแตกตางกนดานลกษณะของกลมตวอยางในดานอาย สขภาพ (จรภา หงษตระกล, 2532: 49) และมปจจยรบกวนตางๆ ทอาจทำาใหผปวยจากการวจย ในครงน ทงในกลมทดลองและกลมควบคมไมสามารถควบคมความดนโลหตไดตามเปาหมาย ไดแก การมภาวะโรคเรอรงอนๆ ภาวะเครยด พฤตกรรมสขภาพทเกยวของกบโรคความดนโลหต เชน ความไมรวมมอในการใชยาของผปวยความดนโลหต (ราตร ชาตศรศกด 2553: 73) เพราะการจะควบคมความดนโลหตใหไดนน ผปวยความดน โลหตสงตองมความมงมนทจะปฏบตพฤตกรรมสขภาพทเหมาะสม ควบคกนไปกบการรบประทานยาลดความดนโลหตสงอยางสมำาเสมอ จงจะสามารถควบคมความดน โลหตได (สปราณ วงคปาล, 2550: 52) นอกจากน การให สงทดลองของเภสชกรทใชมความแตกตางกน

5.1.3 ในกลมทดลองไมพบการเกดความคลาดเคลอนจากการสงใชยา สวนในกลมควบคม พบวา อตราการเกดความคลาดเคลอนจากการสงใชยา รอยละ 1.1 เมอเปรยบเทยบความคลาดเคลอนจากการสงใชยาของ ผปวยความดนโลหตสง ระหวางกลมทดลองกบกลมควบคม พบวา ภายหลงการใชกระบวนการลดความคลาดเคลอนจากการสงใชยา ความคลาดเคลอนจากการสงใชยาของ ผปวยความดนโลหตสงในกลมทดลองและกลมควบคม แตกตางกนอยางมนยสำาคญทางสถตทระดบ 0.05 สอดคลองกบการศกษาของเดอนเดน บญรงสรรค (2553: 49) ทพบวา ความคลาดเคลอนทางยาภายหลงการพฒนาระบบสงจายยา เพอลดความคลาดเคลอนทางยาของผปวยทมาตดตาม การรกษา ณ โรงพยาบาลสวนผง ในกลมทดลองและกลมควบคมแตกตางกนอยางมนยสำาคญทางสถต (p < 0.001)

5.1.4 ภายหลงการใชกระบวนการลดความคลาดเคลอนจากการสงใชยา ระดบความดนโลหตซสโตลกของผปวยความดนโลหตสงในกลมทดลองและกลมควบคมแตกตางกนอยางมนยสำาคญทางสถตทระดบ 0.05 สวน ระดบความดนโลหตไดแอสโตลกในกลมทดลองและกลมควบคมไมแตกตางกน สอดคลองกบการศกษาของล และคณะ (Lee et al., 2006: 2568) ทพบวา หลงจากการใหการบรบาล ทางเภสชกรรมจนครบ 12 เดอน เมอเปรยบเทยบระดบ



Research Article

ความดนโลหตของผปวยความดนโลหตสง ระหวางกลมทดลอง กบกลมควบคม พบวา ความดนโลหตซสโตลกในกลมทดลองและกลมควบคมแตกตางกนอยางมนยสำาคญทางสถต สวนระดบความดนโลหตไดแอสโตลกไมแตกตางกน และสอดคลองกบการศกษาของมาชาโด และคณะ (Machado et al., 2007: 1775, 1779) ทพบวา การใหสงทดลองของเภสชกรในกลมทดลอง สามารถลดคาความดนโลหตซสโตลกมากกวา กลมควบคมอยางมนยสำาคญทางสถตทระดบ 0.05 แตไมมผลตอการเปลยนแปลงของคาความดนโลหตไดแอสโตลก ทงนยงมปจจยรบกวนตางๆ ทอาจทำาใหผปวยไมสามารถควบคมความดนโลหตไดตามเปาหมาย ไดแก การมภาวะโรคเรอรงอนๆ ภาวะเครยด พฤตกรรมสขภาพทเกยวของกบโรคความดนโลหต เชน ความไมรวมมอในการใชยาของผปวยความดนโลหต (ราตร ชาตศรศกด, 2553: 73)

5.2พฤตกรรมสขภ�พของผปวยคว�มดนโลหตสง

ทไมส�ม�รถควบคมคว�มดนโลหตไดต�มเป�หม�ย จากการสมภาษณผปวยความดนโลหตสง ทไมสามารถควบคม ความดนโลหตไดตามเปาหมายทงในกลมทดลองและ กลมควบคมเกยวกบพฤตกรรมสขภาพทเกยวของกบ โรคความดนโลหตสง 6 ดาน พบวา พฤตกรรมสขภาพท ผปวยในกลมทดลองปฏบตมากทสด คอ ดานการดแลรกษา สขภาพดวยตนเองเมอเจบปวย รองลงมาคอ ดานการ นอนหลบ/พกผอน สวนผปวยในกลมควบคมปฏบตมากทสด คอ ดานการนอนหลบ/พกผอน รองลงมาคอ ดานการดแล รกษาสขภาพดวยตนเองเมอเจบปวย อาจเนองจากการ รบประทานยาและการมาตรวจตามนดเปนพฤตกรรมทสามารถปฏบตไดไมยากนก การเดนทางมาตรวจรบยาไดสะดวก และผปวยจะใหความสนใจเกยวกบการดแลตนเองเมอเจบปวยมากกวา สอดคลองกบการศกษาของอรพนท กายโรจน (2542: 50-51) ทศกษาและพบวา หญงวยกลางคน ทเปนโรคความดนโลหตสงมการปฏบตดานการมาตรวจตามนดอยในระดบเหมาะสมมากทสด โดยมาตรวจตดตามผลการรกษาตามนดทกครง เพราะผปวยรบรวาความดนโลหตสงมความรนแรงทำาใหชวตตนเสยงอนตราย เกด

โรคแทรกซอนตางๆ เชน อมพาตและโรคหวใจ จงมความคด รกตนเองและเปนหวงครอบครว สวนพฤตกรรมสขภาพทปฏบตไดนอยทสด คอ ดานสขนสยการรบประทานอาหาร สอดคลองกบการศกษาของกทลย ตนธนกล (2548: 41) ทพบวา พฤตกรรมการบรโภคอาหารทสบทอดกนมาเปนแบบเคมและมน ซงยากทจะควบคมการบรโภคได และสอดคลองกบการศกษาของรฐกานต พพฒนวโรดม (2553: 12) ทพบวา พฤตกรรมการสงเสรมสขภาพดานการปฏบตดานโภชนาการของผปวยความดนโลหตสงอยใน 3 อนดบสดทาย

6.ขอเสนอแนะในก�รวจย

จากผลการศกษา พบวา กระบวนการนสามารถลด ความคลาดเคลอนจากการสงใชยาของผปวยความดน โลหตสงได แตผปวยไมสามารถควบคมระดบความดนโลหตไดตามเปาหมาย ผวจยมขอเสนอแนะ ดงน

6.1 ผบรหารโรงพยาบาลควรมนโยบายในการพฒนาการจดการดแลผปวยโรคความดนโลหตสงดวยการลดความคลาดเคลอนจากการสงใชยาควบคกบการสงเสรมใหผปวยความดนโลหตสงมพฤตกรรมสขภาพทด เพอใหผปวยสามารถควบคมระดบความดนโลหตได ปองกนการเกดภาวะแทรกซอนทรนแรง คงไวซงความผาสกและมภาวะสขภาพด

6.2 ผใหการรกษาพยาบาลผปวยความดนโลหตสง ควรใหคำาแนะนำาแกผปวยเมอทมารบบรการในแผนก ผปวยนอก ทงในดานการรบประทานยาความดนควบคกบยาอน การลดปจจยเสยงททำาใหไมสามารถควบคม ความดนโลหตได และการเสรมสรางสขภาพกายและจตใจ ทด อาท การจดตวอยางชนดอาหารและปรมาณทรบประทานตอครง 3 มอตอวน การจดทำาปายใหผปวยแขวน เพอให ผปวยรายนนๆ ทราบระดบความรนแรงของโรคความดนโลหตสงตามสญลกษณไฟจราจร (เชน ปายสแดง ตองระมดระวงอยางมาก) เพอใหผปวยสามารถควบคมความดน โลหตสงได และลดอตราการเกดโรคแทรกซอนจากความดน โลหตสง




เอกส�รอ�งองกทลย ตนธนกล. (2548). ”รปแบบการดแลผปวยความดน โ ล ห ต ส ง ท ม ค ณ ภ า พ ข อ ง ห น ว ย บ ร ก า ร ป ฐ ม ภ ม บางมะพราวเครอขายโรงพยาบาลปากนำาหลงสวน อำาเภอหลงสวน จงหวดชมพร„ คนคนวนท 30 พฤษภาคม 2555 จาก http://info.thaihealth.or.th/library/ 10916.จรภา หงษตระกล. (2532). ความสมพนธระหวางปจจย บางประการแรงสนบสนนทางสงคมกบความสามารถ ในการดแลตนเองในผปวยความดนโลหตสงชนด ไมทราบสาเหต. วทยานพนธปรญญาสาธารณสขศาสตร มหาบณฑต สาขาวชาพยาบาลศาสตร บณฑตวทยาลย, มหาวทยาลยมหดล, 1-78.เดอนเดน บญรงสรรค. (2553). ระบบการพฒนาระบบสงจาย ยาเพอลดความคลาดเคลอนทางยาของผปวยทมา ตดตามการรกษา ณ โรงพยาบาลสวนผง. วทยานพนธ ปรญญาเภสชศาสตรมหาบณฑต สาขาการคมครอง ผบรโภคดานสาธารณสข บณฑตวทยาลย, มหาวทยาลย ศลปากร.ธดา นงสานนท และคณะ. (2551). ”Medication Reconci- liation„ ใน ธดา นงสานนท ปรชา มนทกานตกล และ สวฒนา จฬาวฒนกล บรรณาธการ. Medication Reconciliation, หนา 1-27 กรงเทพมหานคร: สำานกพมพ ประชาชน. ปรชา มนทกานตกล. (2547). ”ความคลาดเคลอนในการ สงใชยาและการคดลอกคำาสงใชยา„ ใน ธดา นงสานนท สวฒนา จฬาวฒนกล และปรชา มนทกานตกล บรรณาธการ. ความคลาดเคลอนทางยาเพอความ ปลอดภยของผปวย, หนา 30-44 กรงเทพมหานคร: สำานกพมพประชาชน. แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต (ฉบบท 11) พ.ศ. 2555-2559. (2554, 14 ธนวาคม). ราชกจจานเบกษา. เลม 128, หนา 1-183.พฒน บญกาพมพ. (2554). การจดการสขภาพของบคลากร กลมเสยงโรคความดนโลหตสง ในโรงพยาบาลบานบง จงหวดชลบร. วทยานพนธปรญญารฐประศาสนศาสตร มหาบณฑต คณะรฐประศาสนศาสตร, สถาบนบณฑต พฒนบรหารศาสตร.

รฐกานต พพฒนวโรดม. (2553). ”การศกษาพฤตกรรม สงเสรมสขภาพของผปวยโรคความดนโลหตสงชนด ไมทราบสาเหต ในคลนกตรวจโรคผปวยนอกโรงพยาบาล สงเสรมสขภาพ ศนยอนามยท 3„ ชลบร หนา 1-20.ราตร ชาตศรศกด. (2554). การเปรยบเทยบผลของการบรบาล เภสชกรรมแกผปวยในซงเปนโรคความดนโลหตสง กบการใหคำาแนะนำาเรองยากอนกลบบานแบบเดม. วทยานพนธปรญญาเภสชศาสตรมหาบณฑต สาขาวชา เภสชกรรมคลนก บณฑตวทยาลย, มหาวทยาลย สงขลานครนทร, 1-13.1.ศษมา อนยโกวท. (2552). ผลของการทำางานรวมกนระหวาง เภสชกรกบทมสขภาพตอความคลาดเคลอนทางยาใน หอผปวยอายรกรรม. วทยานพนธปรญญาเภสชศาสตร มหาบณฑต สาขาวชาเภสชศาสตรสงคมและการบรหาร ภาควชาเภสชกรรมคลนก บณฑตวทยาลย, มหาวทยาลย, สงขลานครนทร.สถาบนรบรองคณภาพสถานพยาบาล (องคการมหาชน). (2549). ”มาตรฐานโรงพยาบาล และบรการสขภาพ ฉบบเฉลมพระเกยรตฉลองสรราชครบ 60 ป„ คนคน วนท 18 มถนายน 2553 จาก http://www.wrwhos. org/wordpress/data/HA60yr53.pdf.สมาคมความดนโลหตสงแหงประเทศไทย. (2555). ”แนวทาง การรกษาโรคความดนโลหตสงในเวชปฏบตทวไป พ.ศ. 2555„ 1-49.สำานกนโยบายและยทธศาสตร กระทรวงสาธารณสข. (2553). ”ขอมลการปวยของผปวยทมารบบรการสาธารณสข ป 2541-53„ คนคนวนท 13 มกราคม 2556. จาก http:// bps.ops.moph.go.th/Ill/ill.html.สำานกพฒนาระบบขอมลขาวสารสขภาพ. (2553). ”รายงาน การสำารวจสขภาพประชาชนไทยโดยการตรวจรางกาย ครงท 4 พ.ศ. 2551-2552„ คนคนวนท 30 พฤษภาคม 2555. จาก http://www.hiso.or.th/hiso5/report/ report1.php.สปราณ วงคปาล. (2550). พฤตกรรมสขภาพของผปวย ความดนโลหตสงทควบคมโลหตไดและควบคม โลหตไมไดในโรงพยาบาลแมแตง จงหวดเชยงใหม. วทยานพนธปรญญาพยาบาลศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาพยาบาลผใหญ บณฑตวทยาลย, มหาวทยาลย เชยงใหม, 1-78.



Research Article

สรกจ นาฑสวรรณ. (2551). ”Medication reconciliation ของยาในระบบหวใจและหลอดเลอด„ ใน ธดา นงสานนท ปรชา มนทกานตกล และสวฒนา จฬาวฒนกล บรรณาธการ. Medicat ion Reconci l iat ion, หน า 27-40 กรงเทพมหานคร: สำานกพมพประชาชน. อภลกษณ นวลศร. (2549). ”ความคลาดเคลอนทางยากบ การใชระบบสงยาทางคอมพวเตอรจากหอผปวย„. สงขลานครนทรเวชสาร. 24, 1 (มกราคม-กมภาพนธ), 1-8.อรพนท กายโรจน. (2542). ผลกระทบของการรบรสมรรถนะ ตนเองและความคาดหวงผลลพธทจะเกดขนตอการ ปฏบตดานสขภาพของหญงวยกลางคนท เปนโรค ความดนโลหตสง. วทยานพนธปรญญาพยาบาลศาสตร มหาบณฑต สาขาวชาพยาบาลผใหญ บณฑตวทยาลย, มหาวทยาลยสงขลานครนทร, 1-87.Bates, D.W., Cullen, D.J. et al. (1995). ”Incidence of adverse drug events and potential adverse drug events: implication for prevention„. Journal of the American Medical Association. 274, 1 (July), 29-34.Gandhi, T.K. et al. (2003). ”Adverse drug events in ambulatory care„. Nengl J. Med. 348, 3 (April), 1556-1564.Gurwitz, J.H. et al. (2003). ”Incidence and prevent- ability of adverse drug events among older persons in the ambulatory Setting„. JAMA. 289, 9 (March), 1107-1116.Institute for Healthcare Improvement. (2006). ”Accuracy at every step: The challenge of medication reconciliation„. Retrieved June 17, 2009, from: http://www.ihi.org/IHI/opics/ PateintSafety/MedactionSystems/Improvement Stories/AccuracyatEveryStep.htm.Kopp, B. et al. (2006). ”Medication errors and adverse drug events in an intensive care unit: Direct observation approach for detection„. Crit Care Med. 34, 2, 415-425.

Leape, L.L. et al. (1995). ”Systems analysis of adverse drug events„. JAMA. 274, 1 (July), 35-43.Leape, L.L., Cullen, D.J. et al. (1999). ”Pharmacist participation on physician rounds and adverse drug events in the intensive care unit„. JAMA. 281, 3, 267-271.Lee, J.K., Grace, K.A., & Taylor, A.J. (2006). ”Effect of a pharmacy care program on medication adherence and persistence, blood pressure, and low-density lipoprotein Cholesterol„. JAMA. 296, 21 (December), 2563-2571. Machado, M., Bajcar, J., Guzzo, G.C. et al. (2007). ”Sensitivity of patient outcomes to pharmacist interventions. Part II: systematic review and meta-analysis in hypertension management„. Ann Pharmacother. 41, 1770-1781. Nation Coordinating Council for medication error reporting and preventation. NCC MERP index for categoriezing medication error. (2005). Retrieved January 11, 2010, from: http://www. nccmerp.org/pdf/ reportFinal2005-11-29.pdf. Tulner, L.R., Frankfort, V.S. et al. (2009). ”Discrepancy in reported drug use in geriatric outpatients: relevance to adverse events and drug-drug interactions„. The American Journal of Geriatric Pharmacotherapy. 7, 2 (Feb), 93-104.World Health Organization. (2012). ”Hypertension„. Retrieved 13 January 13, 2013, from http://www. searo.who.int/topics/hypertension/en/.

research article... · research article 4. ผลก รวิจัย 4.1...

Documents