Niet zeuren, maar let wel

op de jur idische valkui len!

Na de impliciete verwijzing door collega Damnaar mijn bijdrage in de ArboInfo van RoelMelchers (ArboInfo 111), waarin ik een lans breekvoor het casemanagermodel, kan ik niet andersdoen dan ‘uit de kast’ te komen en een reactie tegeven.Als ‘oude controlearts’ die omgebouwd is totbedrijfsarts heb ik natuurlijk het claimgerichte,procesmatige denken nooit los kunnen laten.Beroepsprocedures, discussies met UWV (voor-heen GMD) zijn mij niet vreemd.

Collega Dam schetst duidelijk de kant die debedrijfsgeneeskunde op dreigt te gaan: een gejuri-diceerde ‘controlearts’. Van alle kanten loert hetgevaar: claims van werkgevers, claims van werk-nemers, claims rond beroepsziekten, tuchtzaken.Recentelijk las ik nog over een kantonprocedurein Zwolle, waar de bedrijfsarts een forse schade-claim tegemoet kon zien wegens grove fouten. Plaats dit in de context van een bedrijfsarts dieeen financiële binding heeft met een van debelanghebbende partijen (werkgevers), en debasis voor een Enron-schandaal, maar dan voorbedrijfsartsen, is gelegd. Mij moet van het hart dat ik de prachtige bordenvan de NVAB op congressen met daarop: ‘debedrijfsarts, onafhankelijk en deskundig’ nogsteeds een gotspe vind. De bedrijfsartsen zijn netzo onafhankelijk als de accountants van Enrondestijds.

Voor 1994 was de beoordelende arts in dienst vanhet GAK e.d. en kon onafhankelijk beslissen overziekte/beperkingen/belastbaarheid. Tot de afschaffing van de WAO (2006) was dekans op claims niet zo groot, er was immers spra-ke van een ruimhartig vangnet waarop werkne-mers konden terugvallen.Geleidelijk begint het in de samenleving door tedringen, dat er feitelijk geen sociaal vangnetmeer is bij (langdurige) arbeidsongeschiktheid:het geld moet dus ergens anders vandaan komen.De meest voor de hand liggende partij is dannatuurlijk de werkgever. Werkgerelateerdheidvan ziekte/beperkingen krijgt weer een grote rol,waarmee het risque professionnel (wederom)wordt geïntroduceerd (denk aan de oude Invali-diteitswet van voor 1967).Wat wordt de rol en positie van de bedrijfsarts indeze conflicten tussen werkgever en werknemer?Ik word nu al regelmatig om advies gevraagdover de ‘mate van werkgerelateerdheid’ van de

ziekte/beperkingen. En reken maar dat partijenhier tegengestelde belangen hebben! Alles wat jezegt en doet zal op een goudschaal gewogen wor-den. Hier kom je niet weg met het harmonie/begeleidingsmodel dat wij (vaak met succes) han-teren bij de verzuimbegeleiding. De financieelafhankelijke rol van de bedrijfsarts van een vanbeide partijen (werkgever) zal zich hier natuur-lijk in toenemende mate gaan wreken.

Naar mijn mening heeft de NVAB, die waar-schijnlijk wordt gedomineerd door ‘echte’ be-drijfsartsen, veel te weinig oog voor deze, mijnsinziens, levensgrote dreiging voor onze beroeps-groep. Het door collega Dam beoogde juridischetijdschrift zou wel eens heel dik kunnen worden.

Ik wil ervoor pleiten om de ontwikkelingen opdit terrein nauwlettend in de gaten te houden enalle juridische procedures waar bedrijfsartsen inverwikkeld gaan raken, centraal te verzamelen(anoniem, net zoals de beroepsziektemelding)om de omvang van dit probleem te volgen.

Laten we hopen dat ik mij vergis en de zaken veelte somber zie, en laat duidelijk zijn dat ik ook nietecht sta te juichen bij bovenstaande ontwikke-ling, daarom trek ik ook aan de bel.

Ron Gerritsen, bedrijfsarts (v/h controlearts)

Repl iek: Hoezo, jur idische valkui len?

Gerritsen pikt een belangrijk aspect uit mijncolumn. Bij het wegvallen van het sociale vang-net, zoals de oude WAO, nemen de spanningentussen werknemer en werkgever toe. Conflic-terende belangen kunnen leiden tot claimgedragen verzoeken om bewijsvoering over de relatietussen arbeid en gezondheid, maar dan wel bin-nen een juridisch kader. Re-integratiebegeleidingin een harmoniemodel schiet dan schromelijktekort. Hoe onafhankelijk kun je als bedrijfsartsdan zijn? Ik leid uit deze redenering af dat collegaGerritsen het met mij eens is dat het tijd wordtvoor een verandering van het systeem. Waar hijde nadruk legt op het risico van juridisering, wilik de focus veranderen. Natuurlijk erken ik hettoegenomen juridische kader, maar zie dit vooralals onlosmakelijk aan het huidige systeem.Onlangs liet de promoverende jurist Van derHelm zien hoe moeilijk het is om binnen debestaande regels van de Wet verbetering poort-wachter om te gaan met gevoelige medischeinformatie. Zijn reactie – meer regels, meer wet-

183TBV 17 / nr 5 / mei 2009

L E Z E RS F O RU M

ten, meer toezicht – was een logische voor eenjurist. Evenals de politieke reactie van de SP datdit weer een voorbeeld is van onzalige privatise-ring; de Ziektewet kan maar het beste zo snelmogelijk worden teruggedraaid. Hoe effectief,onafhankelijk en deugdelijk dát systeem was, isgefileerd in de Parlementaire Enquête naar hetSociaal Zekerheidsstelsel tot begin jaren 90. Mijn pleit is dat er met de privatisering van de sociale zekerheid en de verplaatsing van deverantwoordelijkheid voor ziekteverzuim en arbeidsongeschiktheid van UWV naar het be-drijf, inclusief de verplicht te contracteren be-drijfsarts, een fout van dezelfde orde wordtgebakken. Dat kan haast niet anders omdat hetuitgangspunt gelijk gebleven is. In de zorgendemaatschappij is de werkgever (meer dan ooit)verantwoordelijk gemaakt voor de werknemer.Stappen die in de Arbowet zijn gemaakt door dewerknemer ook plichten te geven voor zijn eigen‘arbeidsgezondheid’, zijn in de nieuwe socialezekerheid van de Wvp slechts een slap aftrekselgeworden: de werknemer moet meewerken.Maar kan die dat, als zijn advocaat bij ziekte in deeerste lijn (de huisarts, de fysiotherapeut, de psy-choloog) hem adviseert even niet mee te werken.Rustig aan te doen, in kleine stapjes te beginnen,misschien voor 2 uur in de week. De robuuste

bedrijfsarts walst hier overheen, zegt dat hij welbeslist of iemand arbeidsongeschikt is. Bouwt zonodig een eigen circuit van zorg om zelfstandig tekunnen beslissen. Of sluit zich aan bij een stukjegeprivatiseerde gezondheidszorg. Dit alles zijnwork arounds, omdat het fundamentele vraagstuk(nog) niet wordt aangepakt. De werknemer is mondiger geworden, zoekt opinternet zijn kennis en macht, stelt zich zelfstan-diger op in de balans werk-privé. Niet voor nietsis bijna een kwart van de werkende bevolkingzzp’er of in een andere vorm van zelfstandigheidwerkzaam. De participatiemaatschappij is veeldichterbij dan het systeem van de zorg voor ziek-te en werk uitstraalt. De bedrijfsarts kan in zo’nmaatschappij een deskundige, adviserende rolhebben en professionele onafhankelijkheid na-streven. Het vraagt wel om een verandering vande context waarin de bedrijfsarts werkt. Dat is deverandering die ik voor mij zie. Het overhevelenvan GAK-taken naar de bedrijfsarts/arbodienstgetuigt niet van die verandering, maar vraagt danwel om juridisering van het werk van de bedrijfs-arts. In het tegengaan daarvan trek ik graagsamen op met collega Gerritsen. Niet in zijn wijzevan uitvoering van het vak.

Hans Dam

184 TBV 17 / nr 5 / mei 2009

N I E U W S

MedNet.nl lanceert eerste community voor artsen

MedNet.nl, de medische vaksite, heeft een uniekenetwerkfunctionaliteit voor artsen in beta gelan-ceerd: MedNet netwerk. Het volledig veilige enbeschermde netwerk op www.mednet.nl is exclu-sief voorbehouden aan BIG-geregistreerde artsen.Binnen deze community kunnen (huis)artsen enmedisch specialisten met elkaar in contact komenen informatie uitwisselen in het Vademecum.Doordat het gebruik van Mijn MedNet exclusiefis voorbehouden aan BIG-geregistreerde artsenzijn bezoekers verzekerd van een veilige enbeschermde omgeving. Dé plek voor medischspecialisten om met collega’s in contact tekomen en te discussiëren over (inter)collegialevraagstukken. Hiermee ligt de weg open om in-zichten te delen en adviezen uit te wisselen ophet moment dat een bezoeker dat wil.

Het MedNet netwerk biedt artsen de mogelijk-heid om:| een eigen profiel aan te maken;| connectie te leggen met collega’s;| collega’s te zoeken op vakgebied;| een collega een bericht te sturen;| vragen te stellen en antwoorden te geven in

het vademecum;| een eigen dossier samen te stellen van favo-

riete artikelen.

De netwerkfunctionaliteit is in beta gelanceerden wordt de komende maanden verder uitgebreidmet diverse functies en verbeteringen.Bron: MedNet.nl 20 april 2009