TRIND>> tekst Mensje Melchior beeld Thomas Schlijper

TIJD VOOR [[f"]

De zomervakantie is

voor nartners deanlannnhnir] nm nlgeruqer r' rutu uil r urKaaIde tent uit te vechten.

Thuis wacht hun dernÍrlinf hnrrnn' 'l mnfrgroLrcLr rcr opguL rrgL

^^^ ,,i+^.-+^ .^À^ieer urLur 5Le ruuurngS-poging, maar vaak is

het te laat. In minderverzuurde relaties kan

nrar ranlior ro lhor,1 11ppl CVCI ILICVC Ll lCl uV'L

soms een uitkomstbieden. lVaar die oude

lrna Àin mnnlNUU, UIU IiIUULpr^ht onne6l;andLe' 'L vvvLu'cau.

APK'TJIpeter (55) en Marja (s+) hebben

I na een huwelijkvan bijna 25 jaar'weer helemaal de kriebels'. Peter:'Weknuffelen weer, en ik ben tederdergeworden. Als Marja later uit haarwerk terugkomt, merk ik dat ik ver-langend naar de klokbegin te kijken.Enj4 al die liefde die overdag opbor-relt, dat merk je 's nachts óók in de

slaapkamer.'

Peter en Marja volgden samen hetHoud-me-vastprogramma, een cursus

van acht sessies voor stellen die aan

hun relatie willen werken. Nu, net nade vakantie, is de cursus weer hele-

maal volgeboekt. Klinisch psycholoog

Pieter Dingemanse geeft de cursus

samen met een collega-psycholoog en

ziet na vakantietijd elke keer weer een

flinke piek. ',\ls je wekenlang op el-

kaars lip hebt gezeten, kun je er nietmeer omheen dat je problemen hebt.

Soms is het tot eindeloze ruzies geko-

men, of hebben stellen elkaar dagen-

lang genegeerd. Eén stel vertelde bijde intake datzedeze vakantie om en

om met de kinderen op de campingstonden: hij een week en dan zij weer

een week. Omdat ze anders alleen

maar konden kibbelen.'

Het Houd-me-vastprogramma be-

stormde drie jaar geleden de marktvan de preventieve relatietherapie

- therapie waarbij stellen aan hunrelatie werken voordat de boel hele-

maal verzuurd is. Die markt bestond

tot een paar jaar geleden vooral uitcursussen gebaseerd op christelijkegrondslag, zoals de Marriage Course,

en uit relatie-apk's van één ofeen pzursessies, aangeboden door individueletherapeuten. Voor stellen die een uit-gebreider programma wilden volgen

en het daarbij niet over religie wildenhebben, was er niet zoveel.

'Houd me vast'is gebaseerd op hetboek Houd me oast. Zeaen gesprekken

aoor een hechte(re) en oeilige relatie >

32 OrrOefn zOtZ Oe l/fouweliike oDinie oPZIJ

PREVENTIEVE THERAPIE

van de Canadese psychologe Sue

Johnson. Hetboekverscheen in 2009

in de Nederlandse verta.ling en was in

mei alweertoe aan de twaalfde druk.

Een zelÍhulpbestseller dus. Johnson

is de grondleggervan de Emotionally

Focused Therapy (EFT), een relatie-

therapie die in de Verenigde Staten

mateloos populair is geworden. Ook

in Nederland passen'gewone' relatie-

therapeuten haar toe, vaak gecombi-

neerd met systeemtherapie (hoe func-

tioneer je in het gezin en in jeomgeving?) en gedragstherapie.

Bij EFT, en dus ookbij het Houd-me-

vastprogramma, leren stellen nietzozeer nieuwe regels aan om beter te

communiceren en hun gedrag te ver-

anderen, maar praten ze hoofdzake-

lijk over wat ze op emotioneel gebied

van elkaar nodig hebben. Volgens Sue

Johnson ontstaan relatieproblemen

namelijk vooral doordat partners een

verlies aan verbondenheid ervaren,

waarna ze inverschillende ruziepatro-

nen kunnen uitbarsten. Het meest

voorkomende ruziepatroon is de'pro-

testpolka'. Een van de twee wordt kri-tisch en agtessiefen de ander defensief

en afstandelijk - die trekt zich terug.

Waarop de eerste weer radeloos din-gen uitroept als: Tij zegt ook nooit

wat!'

f "n uun de onderdelen van het

l- Houd-me-vastprogramma is het

momentwaarop stellen de pijnpunten

uit het verleden opdiepen en het daar

eens goed over zullen hebben. Want,

zo is de stelling bij EFT, na pijnlijkegebeurtenissen in het verleden onder-

drukken mensen vaak hun emoties.

Ze worden ongewild wrokkig en die

emoties vinden toch hun uitr,veg, metgeruzie - vaakjuist over heel andere

dingen.

Tijdens zoh sessie krijgen ze eerst sa-

men met andere stellen uitleg over de

pijnpunten en daarna praat ieder stel

er in een apart kamertje samen over.

De Houd-me-vasttherapeut gaat af en

ioe kijken of ze elkaar wel laten uit-praten; soms komt hij er langer bijzitten om het verhaal er echt uit tetrekken.Het pijnpuntengesprek was voor

Marja en Peter een heftige confronta-

tie. Marja: 'Ik vond altijd dat we best

een goed huwelijk hadden. Stroef

soms, en we bespraken ook niet alles,

maar we wisten wel dat we echt bijelkaar hoorden. Maar tijdens die ses-

sie merkten we dat oud zeer ons toch

Dt lOtJD [4tVASI

IH tRAPtUTK0l\,'1T At tN

TOT K JKtN OT

PARTNTRS

ELKAAR WELLAÏEN

UITPRATEN

ADVERTE NTI E

flink in de weg zat. Vijftien jaar gele-

den werd Peter ziek; hij was maan-denlang opgenomen in het ziekenhuisen ging ook psychisch onderuit. Onzedrie kinderen waren klein en ik stonder helemaal alleen voor. Toen Peterweer opknapte en sterker werd, hecht-te hij plotseling meer belang aan deideeën van iemand uit onze familiedan aan de mijne. Dat vond ik zó naar- we hadden samen die ziekte door-staan en nu was ik toch niet de num-mer een in zijn leven. Maarwe kondener niet echt goed over praten. Dus lietik het maar zitten, jarenlang. Het pro-bleem was alleen dat we toch vaakruzies hadden overfamilie - zodrahetdaarover ging, voelde ik het nog steeds

steken en werd ik ineens heel fel.'

Nu de oude koe is opgedregd, kunnenze beter met elkaar communiceren.

Peter: 'Ik werd eindelijk gedwongenécht naar Marja te luisteren. Toen pas

drong tot me door wat die tijd voorhaar betekend had. Bij onze ruziesover familie voelde ik me altijd enormaangevallen, ik trok me terug en zeimaar niets meer. Nu bespreken weeigenlijk alles en als we ergens meezitten, kunnen we het veel sneller oo-lossen.'

Q tj hen Rakte het dus goed uit. MaarLJis er ook wetenschappelijk aange-toond dat preventieve relatietherapiewerkt? Van gewone relatietherapie isde effectiviteit bewezen; zo'n Zo pro-cent van de stellen heeft daar baat bij.De relatie verbetert en ze voelen zicher gelukkiger door - wat overigens noggeen garantie is dat ze ook echt bijelkaar blijven. Maar over het effect van

preventieve therapie is veel minderbekend. In Nederland is er nog bijnageen onderzoek naar gedaan en uitmetingen in de Verenigde Staten blijktbijvoorbeeld wel dat stellen beter com-municeren, maar in hoeverre hunrelatie op de lange termijn ookverbe-tert, is nog helemaal onbekend.Veel'gewone' therapeuten nemen danook een afuachtende houding aan.Relatietherapeut Jean-Pierre van deVen - auteur van het boek Geluk in deliefde - merl*weldat stellen diebij hemterechtkomen, meestal al ïerwikkeidzijn in een slepende strijd, vol verborgenboodschappeni Hij zou het dan ookmooi vinden als ze eerder bij hem zou-den aankloppen.'Bijvoorbeeld als ze

merken dat ze wel erg vaak ruziën, ofbijna nooit meer met elkaar wijen.'Tbch is hij geen fan van de speciale -

Hiï t/ttsiVOORKOMTNDT

RUI]tPATROON

]S Dt,PROTEST.

POLKA'

PREVENTIEVE THERAPIE

preventieprogramma's.'Het kan na-

melijk ook verzanden in spijkers op

laag water zoeken. Neem de relatie-

apk's die sommige therapeuten aan-

bieden: elke relatie heeft weleens een

dip. Als je langer bij elkaar bent, hebje altijd wel een periode dat het even

niet lekker loopt, dat de seks minder

is en je meer met elkaar ruziet. Als je

dan even flink in die problemen gaat

roeren, maak je het soms juist alle-

maal ergerJ

at ziet Caroline Franssen anders.

Zli is zo'n coach die een relatie-

apk aanbiedt: voor 5oo euro kunnen

stellen in drie uur tijd hun hele relatie

Iaten doorlichten.'Een relatie-apk

klinkt misschien als iets voor stellen

met wie niet veel mis is, maar als je

écht geen problemen hebt, geefje er

ook niet zo'n bedrag aan uit. Ik krijgdus vooral stellen die wel aanvoelen

dat er iets mis is, maar er niet zo goed

de vinger op kunnen leggen wat er fout

gaat én wat er dus moet veranderen.

Ze dreigen bijvoorbeeld een broer-

zusrelatie te krijgen, of mziën steeds

over dezelfde onderwerpen. In die drie

uurbekijk ikhoe ze zich samen gedra-

gen, waarover ze nniën en wat daar

orecies achter schuilt.'

Naast de relatie-apkkun je bij haar als

wouw ook terecht voor preventieve

relatietherapie in je eentje. 'Mannen

hebben soms helemaal geen zin om

mee in therapie te gaan. Het mooie is

dat wanneer in een relatie een van de

geliefdes het gedrag verandeft, de an-

der daarin vanzelf meegaat.'

Het klinkt misschien een beetje curi-eus, maar het heeft Esmee (+z) zeker

geholpen. Zij krvam bij Franssen te-

recht omdat ze het gevoel had dat haar

wiend haar altijd op het tr'veede plan

stelde.'Wij hebben allebei kinderen

uit een vorig huwelijk en hij wil zijn

wije tijd zo veel mogelijk met zijn kin-deren erbij doorbrengen. Ikwilde dat

we ook tijd wij zouden maken voor

ons trveetjes. Uiteindelijk lovam het

erop neer dat ik thuis op hem zat te

36 orrogrn zotz oe vr0rwe iike oDinie oPZIJ

wachten tot hij eindelijk tijd voor me

had. Daar u'erd ik heel onzeker en

gefrustreerd van.'

Haarwiendhad geen zin intherapie,

dus ging ze alleen. 'Ikvertelde waar ikmee zat. en Franssen liei me mijn ei-

gen rol in die relatie zien.'Doordat ze

zich zo aÍhankelijk opstelde, raakte

haar wiend juist geïrriteerd en was hijniet geneigd haar tegemoet te komen,

zag ze in.'Na één sessie pakte ik de

zaken anders aan. Ik ging meer spor-

ten en sprak af metwiendinnen. Toen

mijn wiend merkte dat ik niet meer

op hem zat te wachten, trok hij ineens

zijn agenda en wiide hij avondjes met

me plannen. Dat gaf mij weer een ze-

kerder gevoel over onze relatie: blijk-baar deed ik er wél echt toe.'

l-)reventieve therapie wordt gere-

l-geld ook gebnrikt als laatste red-

middel, al is het daar niet echt voor

bedoeld. Dingemanse: .Wij hebben

zeker ook stellen die zeggen: "We pro-

beren dit nog, en als het dan niet lukt,houden we ermee op." In zoh geval

kan een cursus ook zinvol zijn, maar

daarna heeÍt een stel vaak toch nog

wel een aantal sessies bij de relatie-

therapeut nodig.'

Dat was precies het geval voor Roelof(63) en Natalie (65). Toen zij met pen-

sioen gingen, ontdekten ze dat ze el-

kaar 'onderweg ergens lsvijt waren

geraakt'. Natalie: 'We waren altijd zo

druk geweest met ons werk en de kin-deren dat we helemaal uit elkaar wa-

ren gegroeid. Toen we weer meer tijdhadden voor elkaar, had Roelofnietveel zin om met mij mee te gaan, naar

een museum, of de stad in. Hij wilde

het liefst thuis lezen. Daar ergerde ikme enorm aan en dat liet ik merken

ook. Als klap op de ururpijl raakte hijook nog geinteresseerd in een andere

wourv. Roelof: 'Met die andere l'rouwkon ik wél goed communiceren. en

lachen om simpele dingen. Dat vond

Natalie heel moeilijk. Ze werd jaloers

en voelde zich zelfs bedrogen. Terwijlik meende dat ik niks fout deed.'

Het leidde tot wekenlang nvij gen. Ze

gingen zelfs een maand uit elkaar. Indie tijd las Natalie het boek van Sue

Johnson. 'Ik kwam terug en zei tegen

Roelof dat we naar de cursus moesten

om te kijken wat er nog te redden viel.'

Dat bleek nog best veel. Roelof: 'Al na

de tr,veede keer wist ik: wij horen bijelkaar. Ik heb haar verteld hoeveel iknog van haar houd en dat we er samen

hard aan moeten gaan werken.'

Dat proberen ze dus nu - met behulpvan een vervolSraject bij een relatie-therapeut. Het dagelijks leven als stel

is al een stuk verbeterd. Natalie: 'We

doen weer dingen samen en kunnen

weer lachen. Ik probeer hem ook zijneigen momentente gunnen. Alleen het

gevoel dat ik ben bedrogen, moet nog

wel slijten, dat gaat niet vanzelf. Maar

we zijn niet voor niets al 35 jaar een

stel: we zullen er alles aan doen om

het te redden.' t

>> Meer info oz:er het Houd-me-aast-

programma : wuro. emotionallyfocused-

therapg.nl

De apk r:an Caroline Franssen: lau'Íit).

carolinefranssen.nl

De namen r:an Peter, Marja, Esmee,

Roelof en Natolie zijn om priuacy-

redenen gefingeerd

Reageren op dit artikel?Ga naar www.opzij.nl/Íorum

ALS Jt It NK

NDtPR0Btt\ltl'l

GAAT ROtRtN

MAAK JEHET SOMS

JUISTERGER'