REKREASYON: KLTR &SANAT LKS

REKREASYON: KLTR &SANAT LKS Danman: Do. Dr. Ali YAYLIHazrlayan: Ali SKENDER

REKREASYONRekreasyon kelimesi Latince recreito yani saln iyiletirilmesi kelimesinden gelmitir. Bundan dolaydr ki geleneksel anlamda rekreasyon bireyi yeniden yaratmak veya bireyi yeniletirmek anlamlarn ifade etmektedir. Eskiden beri kabul gren tanm ise rekreasyonun insanlar i iin hazrlayan aktiviteler olduu dncesidir. Baz tanmlar rekreasyonu yenilenme olarak tanmlasa da daha yaygn kabul edileni rekreasyonun bir eit zorunluluklardan muaf aktivite ekli olduudur (Torkildsen, 1999: 48).

KLTR

Kltr, belirli bir toplumda yaayan insanlarn dilini, dinini, yiyip imesini, sosyal yaantsn, bilgi, grg kurallarn, manev deerlerini iine alr.

Kltr, bir milletin kendine ait dil, ahlk, hukuk, din, estetik, ekonomi, bilim ve dnce hayatnn uyumlu btndr

KLTRKltrsz bir insan topluluu olamayaca iin, en ilkelinden en modernine kadar her toplumun kendine zg bir kltr vardr. Toplum kltrnn en nemli ksmlarndan birini de din inanlar, deerler, dnce ve davranlar kltrn nemli elerini oluturur. Kltr eleri zamana ve artlara gre geliir ve deiir

KLTR ve TOPLUMToplum, birlikte yaanan ve faaliyette bulunan bireyler grubu; bireylerin rgtlenmesi, sosyal sistem ise dncelerin rgtlenmesidir. Genel anlamayla toplum, "belli bir zaman ve meknda, insanlarn ortak bir kltr ve yaay etrafnda oluturduklar bir birliktelik" eklinde tanmlanabilir.

KLTR ve TOPLUMHer toplum, kendini oluturan kltr kalplaryla bir nitelik kazanr ve bu nitelikler o toplumlarn kltrel, dini, corafi, ekonomik vs. deerleriyle belirlenir. Popler kltr ait olduu toplumda biimlenir ve endstrileme, teknoloji ve elektronikten beslenir; kitle iletiim aralaryla kendini evrenselletirir.

KENT KLTR ve BO ZAMANBir kltr birikimi sonucu ortaya kan kentler, birbirine benzemeyen yaam biimlerine sahip insanlarn ayn yerleim alannda, dier yaam biimlerini kabullenerek yaayabildii mekanlardrBireyi toplum yaamnda n plana kartan kentler, bireyin sosyal, kltrel, ekonomik ve politik geliimini destekler ve ynlendirir.

KENT KLTR ve BO ZAMANKentlerde uzmanlalan alanlarda alan bireylerin younlamas, kentsel mekanlarn kullanmnda farkllama ve genileme yaratmtr. Farkl alma ve yaam koullar iinde farkl alt kltrlerin ortaya k, bireylerin kent alanlarnda birbirine benzemeyen zelliklerinin domasna neden olmutur. Bu yaklam iinde kentlileme, kentsel koullar altnda gelien bir yaam stili, kentsel yaam deneyimi iinde elde edilen bir kltr birikimidir; kentsel yaam biimine uyumdur.

KENT KLTR ve BO ZAMANKentselyaamkoullar incelendiinde, krsal alanlardan olduka farkl olduu dikkati eker. Krsal yaam biimi iinde topluluk, kk, kendi kendine yeterli ve dier gruplardan soyutlanmtr. likiler yz yze ve ou kez akrabalk temeline dayanmaktadr. Basit bir teknolojiye ve blnmemi, farkllamam bir ekonomiye sahiptir

KENT KLTR ve BO ZAMANKentler ise, heterojen olup, kan bana dayal akrabalk ilikilerinden uzaklaarak mesleki rgtlenmelerin n plana kt, toplumsal bask mekanizmasnn snrland, bireyin ben olarak toplumsal ilikilerde yer ald rgtl toplumlardr. Kent yaam bireylerde belli dnme ve davran biimleri gelitirmektedir. Gnmzde ekonomik merkezler olarak dnlen kentler; ynetim, finansman, ticaret, medya, kltr ve sanat, spor ve dinlenme alannda ulusal ve uluslararas merkezler olmutur.

KENT KLTR ve BO ZAMANKentleme sonucu, kentsel aile yaplarnda meydana gelen deiiklikler, aile bireylerinin rollerine ve alma yaamlarna olduu gibi, bo zamanlarn deerlendirme biimlerine de yansmtr. Yzyln ortalarna kadar, bo zamanlarn evin dnda geirme eilimi gsteren kentsel aile, kentin kendisine sunduu ticari amal bo zaman deerlendirme merkezlerinde de (sinema, tiyatro, dans salonlar, oyun salonlar, elence yerleri gibi) vakit geirirdi.

KENT KLTR ve BO ZAMANBireylerin, bo zamanlarn deerlendirme anlay, toplumsallama srecinde iinde bulunduklar aile, eitim, sosyal snf ve alt kltr gruplarnn zelliklerine gre ekillendii gibi, yaad yerleim biriminin sunduu olanaklarla' da ynlenebilmektedir.

zellikle kent merkezleri, farkl sosyal kesimlerin beklentilerini karlayabilen sosyal ve fiziki bo zaman deerlendirme olanaklarna sahiptir

SOSYAL SINIFLAR ve BO ZAMANBireyin snf konumunun yaam farkllklar yarattn belirten Weber, mlkiyetin, yani gelir dnda prestijin de nemli bir faktr olduunu belirtmektedir. Yazara gre prestij, bir stat grubunun yaam biimi ile balantldr. Belirli herhangi bir sosyal snfta birka stat grubu bulunduu belirtilirken, ortak izgilerinin, gelir ls ve kayna, toplumdaki politik pozisyon, eitim zellikleri ve bo zaman deerlendirme gibi zelliklerde topland irdelenmektedir

SOSYAL SINIFLAR ve BO ZAMANToplumlarn refah dzeylerinin ykselmesi ile azalan snflar aras farkllk; ya, cinsiyet, eitim, meslek ve gelir asndan yine de birtakm zelliklerini korumaktadr. nsanlarn ne gibi bir bo zaman etkinliinde yer ald konusunda yaplan almalarda bir ok sosyal bilimci sosyal snf deikeninin zerinde durmutur. Aratrmalara gre, bireylerin katldklar bo zaman deerlendirme aktiviteleri veya modelleri ile sosyal snflar arasnda gl bir ba bulunmaktadr

SOSYAL SINIF ve BO ZAMANAratrmaclar, gelir ve meslek gibi bireysel birincilzelliklerin,bo zamanlar deerlendirme gibi ikincil davranlar zerinde belirleyici olduunu ileri srmlerdir .Birincil zelliklerden eitim, bo zaman uralarnn etkin oluunda ve bu etkinliklerin yaylmasnda nemli rol oynamaktadr

SOSYAL SINIF ve BO ZAMANGelir dzeyinin ise, bo zamanlar deerlendirmede harcanan para miktarnn tm ile yakndan ilgili olduu belirtilmektedir. En sk kullanlan sosyoekonomik l olarak meslek ile bo zaman deerlendirme modelleri arasnda da balant bulunmaktadr. rnein, st sosyal snf bireyleri, daha ok ait olduklar snfn deerlerine uygun ve prestij salayc bo zaman uralar seerler: Tenis oynama, atclk, atl sporlar, yatlk, deerli eya koleksiyonculuu gibi.

SOSYAL SINIF ve BO ZAMAN

Alt sosyal snflarn ise daha ok, az para harcamay gerektiren bo zaman etkinliklerini tercih ettikleri anlalmaktadr. rnein; TV izleme, piknik yapma, maa, sinemaya, kahveye, komu ziyaretlerine gitme gibi

SOSYAL SINIF ve BO ZAMANAratrmalara gre, bo zaman etkinlikleri trlerinde sosyo-ekonomik farkllklarn, yine de kesin olarak belirlenemeyecei ileri srlr. Bu konuda Kelly, sosyo-ekonomik durum bazna gre, o kiinin bo zaman deerlendirme davrann belirlemenin tmyle imkansz olduunu vurgular. Snf belirleyicisi olarak gelir, tek bana bir anlam ifade etmemektedir

SOSYAL SINIF ve BO ZAMANnk en popler bo zaman deerlendirme etkinlikleri dahil, bir ok etkinlik srekli para harcamay gerektirmez. nemli olan, geliri kullanrken bireyin nasl bir yol setii, parasn nelere harcad, bo zamanlarnda neler yaptdr. Bu kriterler bireyin yaam biimini aklarken, snf iin de belirleyici olabilmekte ve bo zamanlar deerlendirme biimi, snf konumunun bir yansmas olarak sergilenmektedir

SANAT ve REKREASYONSanat, bir duyguyu yaayan insann, o duyguyu bilerek ve isteyerek bakalarnaaktarmaolaydr." Bu Bernard Shaw'n deyiiyle okbasitbir gerektir: "Sanata gerekten aina insan, kendini yalnzca sanatkarn sesinde bulur." En genel ve en yaygn sanat tanm, sanatn maddi bir fayday deil, insanlarahazvermeyi amalayan zel birfaaliyetolduudur. Haz, insan ruhunu yceltir ve ykseltir. Sanat, bizde en derin varlk bilinciyle enyceduygular ve enasildnceleri uyandran, makul ve bilinli bir yaamn ifade edilmesidir.

SANAT ve REKREASYONKanta gre; sanatn kendi dnda, hibir amac yoktur. Onun tek amac kendisidir. Gzel sanat ancak deha yaratabilir. Hegele gre; sanattaki gzellik doadaki gzellikten stndr. Sanat, insan aklnn rndr. Kendisine doann taklidinden baka ama bulmaldr. Marksa gre; yaratc eylem, insann ve doann karlkl etkileiminin bir aamasdr. Bu, toplumsal bir karakter tar. Sanat, yaam insaniletiren bir olgudur. Aratrc, yaratc, ok ynl tmel insana ulama abas iinde sanatlar geliebilir. B. Croce; gzelliin yerine anlatm ne karr. Sanat, sezginin ve anlatmn birliidir. Bireysel ve teorik bir etkinliktir. Doa, sanatnn yorumu ile gzel olabil

SANAT TRLER

Pratik sanatlar(zanaat): nsanlarn gereksinimlerini karlamak iin yapt el becerisi isteyen ilerdir. Mutlaka eitim gereklidir. Eitimin de uygulamal olmas yani yaplarak, bir usta rak ilikisi ierisinde renilmesi gereklidir

SANAT TRLERGzel sanatlar(sanat):Duygu ve dncelerin gzel bir ekilde grsel, iitsel ve drama yoluyla bakalarna anlatma iidir. Gze gzel grnmler sergilemek, kulaa ho sesler duyurmak ve ruhta heyecan yaratmak gzel sanatlarn amacdr.Eitim gerekir ve ie yatkn olmakta arttr. Ama bu ikisi yeterli deildir. Birde kiinin doutan gelen zelliinin yeteneinin olmas gerekir.

SANAT TRLER

Herkes alrsa ok iyi resim izebilir ama herkes bir ressam gibi resim izemez. Herkes bir eyler yazabilir ama herkes tarafndan okunan deer verilen eyler yazabilmek, bugn yazd bir kitabn yllar sonra okunabilmesi ise ayr bir olaydr.

SANAT TRLERGzel sanatlar deyince aklmza, insan yaratcl, insann ilk alardan bu yana kendini ifade ettii, tam yetkinleemedii dnemlerde, izgi, boya, kil yoluyla iini dkt biimler, desenler, eitli oluumlar geliyor. Yetkinletii dnemlerde ise, rnekler ok eitli. Szgelimi, nl Rnesans sanatlar, yaplar, antlar, kprler, mzeleri dolduran resimler, sonra iirler ya da Mimar Sinan'n camileri, emeleri, kprleri ..

SANAT TRLERDerken gnmzn sanat eserleri, insan aklyla duygularnn estetik beenisiyle yaratc gcnn ortaya koyduu, bilim ve teknolojinin de en st seviyelerindeki amz sanatlarnn sanat rnleri : ada resim, heykel, roman, tiyatro, sinema, elik ve cam yaplar, incecik kullanm eyalar, sesin, n, rengin, oyun gcnn birletii byk sahne olaylar, trl tasarmlar.

rnekleri oaltmak mmkn. Buda unu gsteriyor ki;Herkes bir meslek sahibi olabilir, yada yetenei ve el becerisi olan herkes zanaatkar olabilir.Ama herkes sanat olamaz.Gzel Sanatlar genel olarak 3 Ana Blme Ayrlr;

GRSEL SANATLAR: Resim, heykel, mimarlk..vsTSEL SANATLAR: Mzik ve edebiyat sanatlarDRAMATK SANATLAR: Tiyatro, dans, bale, sinema, kukla, opera vs

rencinin CinsiyetiTrakya niversitesi anakkale Eitim Yksek OkuluEge niversitesi Edebiyat FakltesiGenelErkekKzToplamErkekKzToplamToplamSanatsal ve kltrel etkinliklere gidiyor2.96.54.466.179.675.540.0stedii spor dal ile ilgilenebiliyor25.09.118.214.55.88.513.5Mesleinde yararl olabilecek kurslara gidiyor5.818.211.09.710.210.010.5Kahve, kafeterya, pastane, birahane, park gibi yerlere gidiyor44.227.237.09.72.24.520.5Kentteki ktphanelerden yararlanyor7.76.57.2-2.21.54.4Kentte bo zaman olanaklar bulunmad iin yararlanmyor14.432.522.2---11.1Toplam100.0100.0100.0100.0100.0100.0100.0

niversite rencilerinin niversitenin Bulunduu Kentin Bo Zaman Olanaklarndan Yararlanabilme Durumu

TRKYEDE DZENLENEN BAZI SANATSAL FESTVALLERstanbul Uluslararas ada Dans ve Performans FestivalAdana Altn Koza Film Festivali (Haziran)Ankara Uluslararas Film Festivali (Mart)Antalya Altn Portakal Film Festivali (Ekim)Bursa pekyolu Film Festivali (Aralk)Uluslararas stanbul Film FestivaliUluslararas stanbul Mzik Festivalistanbul Caz FestivaliRock'n Coke

Ankara Uluslararas Mzik Festivali (Nisan)Uluslararasi Alanya Caz GunleriBararock (Temmuz)Uluslararas Mersin Mzik Festivalizmir Avrupa Caz FestivaliRumeli Hisar KonserleriAkbank Caz Festivali

33

Devlet Tiyatrolar Sabanc Uluslararas Tiyatro FestivaliODT Tiyatro enliiUluslararas Ankara Tiyatro FestivaliUluslararas stanbul Tiyatro FestivaliUluslararas zmir Kukla Gnleri

Uluslararas Bursa FestivaliUluslararas Eskiehir FestivaliUluslararas Arhavi Kltr ve Sanat FestivaliUluslararas Bandrma Kucenneti Kltr ve Turizm FestivaliUluslararas stanbul iir Festivalistanbul Tanpnar Edebiyat Festivalistanbul Uluslararas ada Dans ve Performans FestivaliNevruz BayramKrkpnar