regeocities (2012-2015)

8/9/2019 REGEOCITIES (2012-2015)

http://slidepdf.com/reader/full/regeocities-2012-2015 1/52

The sole responsibility for the content of this publication etc.lies with

the authors. It does not necessarily reect the opinion of the European

Union. Neither the EACI nor the European Commission are responsible

for any use that may be made of the information contained therein.

D2.2: Γενική Έκθεση της παρούσας κατάστασης

του ρυθμιστικού πλαισίου για την αβαθή γεωθερμία

Σεπτέμβριος 2013

ΕΠΙΣΚΟΠΗΣΗ ΤΗΣ

ΝΟΜΟΘΕΣΙΑΣ ΤΗΣ ΑΒΑΘΟΥΣ

ΓΕΩΘΕΡΜΙΑΣ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΗ

8/9/2019 REGEOCITIES (2012-2015)


1

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ (με αλφαβητική σειρά)

Florence Jaudin – BRGM, ΓΑλλίαR ( Βασικός Συγγραφέας )

Luca Angelino – European Geothermal Energy Council, EΕ Eleonora Annunziata – Institute of Management Scuola Superiore Sant’Anna, Ιταλία Diane van Beek – IF Technologies, Ολλανδία Jessica Benson - SP Technical Research Institute of Sweden, Σουηδία Sophie Bezelgues – Courtade – BRGM, Γαλλία Maximilien Croufer - 3E, Βέλγιο Doina Cucueteanu – Romanian Geoexchange Society, Ρουμανία José Cuevas, AIDICO, Ισπανία Marco Frey - Institute of Management Scuola Superiore Sant’Anna, Ιταλία Bas Godschalk - IF Technologies, Ολλανδία

Άγγελος Γκούμας – ΚΑΠΕ, Ελλάδα Åsa Jardeby - SP Technical Research Institute of Sweden, Σουηδία Anne Mette Nielsen - GEUS, Δανία Riccardo Pasquali – SLR, Ιρλανδία Adeline Poux, BRGM, Γαλλία Oskar Räftegård - SP Technical Research Institute of Sweden, Σουηδία Francesco Rizzi - Institute of Management Scuola Superiore Sant’Anna, Ιταλία Burkhard Sanner - UBeG GbR, Γερμανία

ΕΚΔΟΤΗΣ:

Florence Jaudin – BRGM, Γαλλία Alexandra Latham – European Geothermal Energy Council, EΕ Sophie Bezelgues – Courtade – BRGM, Γαλλία Adeline Poux, BRGM, Γαλλία Luca Angelino - European Geothermal Energy Council, ΕΕ

8/9/2019 REGEOCITIES (2012-2015)


2

Προκαταρκτικές

παρατηρήσεις

Κατάλογος συντομογραφιών και ακρωνυμίων

Τεχνικοί ορισμοί:

ATES Aquifer Thermal Energy Storage (Αποθήκευση Θερμικής Ενέργειας σε Υδροφόρο

Ορίζοντα)

BHE Borehole Heat Exchangers (Γεωθερμικός Εναλλάκτης Θερμότητας) BTES Borehole Thermal Energy Storage (Αποθήκευση Θερμικής Ενέργειας με Γήινους

Εναλλάκτες) COP Coefficient of Performance (Συντελεστής Απόδοσης)GIS / ΣΓΠ Geographical Information System / Γεωγραφικό Σύστημα Πληροφοριών

ΓΑΘ Γεωθερμικές Αντλίες Θερμότητας GW GroundWater (Υπόγειο νερό)HVAC Heating, Ventilating and Air Conditioning (Θέρμανση, Αερισμός και Κλιματισμός)ΑΠΕ Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας SGE Shallow Geothermal Energy (Αβαθής Γεωθερμική Ενέργεια ή Αβαθής Γεωθερμία)SPF Seasonal Performance Factor (Συντελεστής Εποχιακής Απόδοσης)TRT Thermal Response Test ( Έλεγχος Θερμικής Απόκρισης Εδάφους)UTES Underground Thermal Energy Storage (Υπόγεια Αποθήκευση Θερμικής

Ενέργειας)

Διοικητικοί ορισμοί (Γενικά ή σε Ευρωπαϊκό επίπεδο):

EED: Energy Efficiency Directive (Οδηγία Ενεργειακής Απόδοσης)EPBD: European Performance of Building Directive (Ευρωπαϊκή Οδηγία Ενεργειακής

Απόδοσης Κτιρίων)ΚΚΖ: Κόστος Κύκλου Ζωής ΕΣΔΑΠΕ: Εθνικό Σχέδιο Δράσης για τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας PCM: Project Cycle Management (Διαχείριση Κύκλου Έργου)Οδηγία ΑΠΕ: Οδηγία για την προώθηση της χρήσης Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας ΣΔΒΕ: Σχέδιο Δράσης για τη Βιώσιμη Ενέργεια (στις πόλεις) WFD Water Framework Directive (Οδηγία – Πλαίσιο για το νερό)

Ο γενικός όρος για όλες τις τεχνολογίες που εκμεταλλεύονται τη θερμότητα του εδάφους είναι “Αβαθής Γεωθερμική Ενέργεια” ή “Αβαθής Γεωθερμία”.Η γεωθερμική ενέργεια ορίζεται στο άρθρο 2 (γ) της Ευρωπαϊκής Οδηγίας 2009/28/ EΚ και ο όρος

“αβαθής” αναφέρεται κανονικά σε ένα βάθος μέχρι 400 m (και στις περισσότερες πραγματικές

περιπτώσεις σε βάθη που δεν ξεπερνούν τα 100 m).Οι τεχνολογίες εκμετάλλευσης της αβαθούς γεωθερμίας αφορούν συστήματα “ανοιχτού” και

“κλειστού” κυκλώματος ΓΑΘ και υπόγειας αποθήκευσης θερμικής ενέργειας (UTES).Για τις δύο ανωτέρω τεχνολογίες, όταν αναφερόμαστε σε μεγάλα κεντρικά συστήματα, δεν υπάρχει

σαφής διαχωρισμός (η IEA ECES στο Παράρτημα 8 προσπάθησε να επιβάλλει έναν διαχωρισμό το

1998). Τα συστήματα UTES μπορούν να χωρισθούν σε συστήματα αποθήκευσης θερμικής ενέργειας

σε υδροφόρο ορίζοντα (ATES) και σε συστήματα αποθήκευσης θερμικής ενέργειας με γήινους

εναλλάκτες (BTES), καθώς και σε άλλες πιθανές παραλλαγές τους. Όσον αφορά τη πηγή θερμότητας/ψύξης, που θα χρησιμοποιηθεί στις ΓΑΘ υπάρχουν αρκετές επιλογές. Στο έργο

8/9/2019 REGEOCITIES (2012-2015)


3

REGEOCITIES, ο όρος της Αβαθούς Γεωθερμίας χρησιμοποιείται γενικά όταν αναφερόμαστε στην

τεχνολογία, ενώ οι όροι ΓΑΘ ή UTES όταν γίνεται λόγος στις συγκεκριμένες τεχνολογικές εφαρμογές

των ΓΑΘ και της υπόγειας αποθήκευσης ενέργειας αντίστοιχα.

Το παρόν έγγραφο (Δ2.2) αποτελεί τη γενική έκθεση της τρέχουσας κατάστασης του νομοθετικούπλαισίου για τα συστήματα της αβαθούς γεωθερμίας. Η συγγραφή του έχει βασισθεί στη σύνθεση

των 11 επιμέρους εθνικών εκθέσεων (Δ2.1) των εταίρων και είναι διαθέσιμες στην επίσημη ιστοσελίδα του προγράμματος REGEOCITIES. Ο στόχος αυτής της έκθεσης είναι να παρουσιάσει

αξιόπιστες και ενημερωμένες πληροφορίες γύρω από τις συνθήκες της αγοράς και τα εμπόδια που

αφορούν τη διείσδυση της αβαθούς γεωθερμίας και να αναλύσει το τρέχον ρυθμιστικό και

νομοθετικό πλαίσιο στις χώρες των εταίρων του προγράμματος.

Όσον αφορά τη σύγκριση των νομοθετικών πλαισίων συναντώνται καταρχήν διαφορετικοί

ορισμοί σε κάθε χώρα, ως ακολούθως:

1)

Νομική ορολογία: Άδεια: “επίσημο έγγραφο που αποδεικνύει ότι κάποιος έχει λάβει την έγκριση μιας επίσημης

κρατικής αρχής να κάνει κάτι”.

Έγκριση: “άδεια ή άλλο έγγραφο που δίνεται από εξουσιοδοτημένο δημόσιο φορέα ή οργανισμό και επιτρέπει σε ένα πρόσωπο ή μια επιχείρηση να εκτελέσει συγκεκριμένες πράξεις. Η έγκριση

εγγυάται ότι οι νομοθετικές και ρυθμιστικές διατάξεις που ισχύουν για τις ληφθείσες πράξεις έχουν

τηρηθεί”.

Εξουσιοδότηση: “πράξη απονομής από την επίσημη αρχή”.

2)

Κοινός Παρονομαστής Σε περίπτωση πρόσβασης στο γεωθερμικό πόρο ή για την εκτέλεση έργων εκμετάλλευσης του

γεωθερμικού πεδίου, οι έννοιες άδεια / έγκριση / εξουσιοδότηση χρησιμοποιούνται κατά

περίπτωση από την κάθε χώρα. Όποια και αν είναι η χρησιμοποιούμενη έννοια , μια κοινή ορολογία

μπορεί να καθορισθεί στη βάση των ακόλουθων χαρακτηριστικών:

Αν υπάρχει ένα γραπτό έγγραφο / πιστοποιητικό Αν εκδόθηκε από κάποιο πρόσωπο / δημόσιο οργανισμό Αν απονέμεται το δικαίωμα για εκτέλεση συγκεκριμένων δραστηριοτήτων, είτε πρόκειται

για εξερεύνηση, εκμετάλλευση ή έργα εγκατάστασης Αν συμφωνεί με τη νομιμότητα

3) Προτεινόμενος Ορισμός

Άδεια/Έγκριση/Εξουσιοδότηση = Επίσημο έγγραφο που εκδίδεται από τον υπουργό, έναν υπάλληλο ή οργανισμό που υπάγεται σε κάποια κυβερνητική ή περιφερειακή ή/και τοπική αρχή και επιτρέψει σε ένα πρόσωπο ή μια επιχείρηση να εκτελέσει (έρευνα / εκμετάλλευση / εργασίες στο

γεωθερμικό πεδίο), σε συμμόρφωση με το νομικό και ρυθμιστικό πλαίσιο”. Για το έργο,

χρησιμοποιήθηκε η λέξη "Άδεια" και καθορίσθηκε το επίπεδο που προβλέπεται (εθνικό,

περιφερειακό, τοπικό, δημοτικό, ...).

Δήλωση = συμπληρωμένο αρχείο (με όλη την απαιτούμενη πληροφορία) που αποστέλλεται στην

τοπική ή περιφερειακή αρχή πριν τη εκτέλεση των έργων (χωρίς αδειοδοτικές συνέπειες).

8/9/2019 REGEOCITIES (2012-2015)


4

Περιεχόμενα

1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ ......................................................................................................................................... 6

2 ΠΛΑΙΣΙΟ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΤΗΣς ΑΒΑΘΟΥΣ ΓΕΩΘΕΡΜΙΑΣ ....................................................................... 7

2.1 Τι είναι η γεωθερμική ενέργεια .............................................................................................. 7

2.2 Αβαθής γεωθερμία στις χώρες του προγράμματος REGEOCITIES ......................................... 8

2.3 Εμπορικές τεχνολογίες της αβαθούς γεωθερμίας (SGE) ...................................................... 10

2.4 Ευρωπαϊκή νομοθεσία και αβαθής γεωθερμία .................................................................... 13

2.5 Αναπτυξιακοί στόχοι στις χώρες στόχους ............................................................................. 21

2.5.1 Εθνικοί στόχοι ............................................................................................................... 21

2.5.2 Τοπικοί στόχοι ............................................................................................................... 23

3 ΑΛΛΗΛΕΠΙΔΡΑΣΕΙΣ ΜΕ ΤΟ ΑΣΤΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ.......................................................................... 26

3.1 Το κτίριο ................................................................................................................................ 26

3.2 Η πόλη ................................................................................................................................... 29

3.3 Οι υπόγειες υποδομές .......................................................................................................... 29

4 ΕΡΓΑΛΕΙΑ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗΣ / ΣΥΝΟΔΕΥΤΙΚΑ ΜΕΤΡΑ, ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΩΘΗΣΗ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΩΝ

ΓΕΩΘΕΡΜΙΚΩΝ ΑΝΤΛΙΩΝ (γαθ)............................................................................................................. 30

4.1 Εργαλεία Πληροφόρησης: εξειδικευμένες ιστοσελίδες και ΣΓΠ, για το ευρύ κοινό. ........... 304.2 Χρηματοδοτικά κίνητρα ........................................................................................................ 31

4.3 Ασφαλιστικά προγράμματα .................................................................................................. 34

4.4 Επαγγελματική διάρθρωση ................................................................................................... 34

4.4.1 Πιστοποίηση επαγγελματιών & ποιοτική προσέγγιση ................................................. 36

4.4.2 Δραστηριότητες κατάρτισης ......................................................................................... 36

5 ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΩΝ ΠΟΡΩΝ ................................................................................................................ 37

5.1 Νομοθετικό πλαίσιο .............................................................................................................. 37

5.2 Εργαλεία για τη διαχείριση των πόρων ................................................................................ 38

5.3 Πρότυπα και κατευθυντήριες οδηγίες .................................................................................. 42

6 ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ: ΣΥΝΘΕΣΗ ΜΕ ΤΑ «ΕΜΠΟΔΙΑ» ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΙΣ ΕΘΝΙΚΕΣ ΕΚΘΕΣΕΙΣ ........... 43

6.1 Εμπόδια ................................................................................................................................. 43

6.2 Δομικά στοιχεία αγοράς ........................................................................................................ 44

8/9/2019 REGEOCITIES (2012-2015)


5

ΛΙΣΤΑ ΕΙΚΟΝΩΝ

Εικ. 1: Τελική χρήση ενέργειας στην ΕΕ των 27 ανά είδος (Πηγή: SRA-RHC ) ........................................ 6

Εικ. 2: Ορισμός της Αβαθούς Γεωθερμίας μεταξύ των χωρών του προγράμματος REGEOCITIES ........ 8

Εικ. 3: Μερίδιο εγκατεστημένης ισχύος ανάλογα με τη χρήση της γεωθερμικής ενέργειας στην

Ευρώπη το 2012. ..................................................................................................................................... 8

Εικ. 4: Εγκατεστημένη ισχύς συστημάτων αβαθούς γεωθερμίας στην Ευρώπη το 2012. Στοιχεία από

τις εκθέσεις των χωρών στο ευρωπαϊκό συνέδριο για τη γεωθερμία (EGC 2013). ............................... 9

Εικ. 5: Κατάσταση αγοράς στις συμμετέχουσες χώρες στο έργο REGEOCITIES .................................. 10

Εικ. 6: ΣΥΣΤΗΜΑ ΑΝΟΙΧΤΟΥ ΚΥΚΛΩΜΑΤΟΣ - ATES σε λειτουργία για θέρμανση και ψύξη – ............. 11

Εικ. 7: ΣΥΣΤΗΜΑ ΚΛΕΙΣΤΟΥ ΚΥΚΛΩΜΑΤΟΣ - BTES σε λειτουργία θέρμανσης και ψύξης – .................. 11

Εικ. 8: Πολύ ρηχό ΣΥΣΤΗΜΑ ΚΛΕΙΣΤΟΥ ΚΥΚΛΩΜΑΤΟΣ ......................................................................... 12Εικ. 9: Κατανομή χωρών οι οποίες διαθέτουν websites πληροφόρησης για την αβαθή γεωθερμία . 30

Εικ. 10: Κατανομή των χωρών που διαθέτουν συστήματα πιστοποίησης ........................................... 36

ΛΙΣΤΑ ΠΙΝΑΚΩΝ

Πιν. 1: Πρόσφατες εξελίξεις στην αγορά των συστημάτων αβαθούς γεωθερμίας στις χώρες του

προγράμματος REGEOCITIES................................................................................................................... 9

Πιν. 2: Κύριες τεχνολογίες ΓΑΘ και χρήσεις στις χώρες εταίρους του προγράμματος REGEOCITIES. . 13

Πιν. 3: Χρονοδιάγραμμα για την εφαρμογή της σχετικής νομοθεσίας της ΕΕ για την αβαθήγεωθερμία ............................................................................................................................................. 19

Πιν. 4: Συνολικοί στόχοι για θέρμανση και ψύξη από ΑΠΕ για τα 27 κράτη μέλη της ΕΕ ................... 22

Πιν. 5: Υφιστάμενα Σχέδια Ανάπτυξης για την Αβαθή Γεωθερμία στις χώρες που συμμετέχουν στο

έργο REGEOCITIES ................................................................................................................................. 25

Πιν. 6: Εμπόδια, Κώδικες για τη δόμηση και Κανονισμοί για τη θέρμανση στις συμμετέχουσες χώρες

του REGEOCITIES. .................................................................................................................................. 29

Πιν. 7: Ιστοσελίδες πληροφόρησης και διαθέσιμα διαδικτυακά εργαλεία (websites). ...................... 30

Πιν. 8: Υφιστάμενες επιδοτήσεις και οικονομικά κίνητρα για τα συστήματα της αβαθούς

γεωθερμίας στις συμμετέχουσες χώρες του έργου REGEOCITIES ....................................................... 33

Πιν. 9: Υφιστάμενο ρυθμιστικό πλαίσιο για τις βασικές τεχνολογίες αβαθούς γεωθερμίας στις χώρες

που συμμετέχουν στο REGEOCITIES .................................................................................................... 38

Πιν. 10: Δεδομένα υπεδάφους/ Πρόσβαση στις πληροφορίες στις χώρες που συμμετέχουν στο έργο

REGEOCITIES .......................................................................................................................................... 41

Πιν. 11: Συστήματα παρακολούθησης στις χώρες που συμμετέχουν στο έργο REGEOCITIES............ 42

8/9/2019 REGEOCITIES (2012-2015)


8/9/2019 REGEOCITIES (2012-2015)


7

θερμότητα, αλλά και να καλύψουν τις απαιτήσεις ψύξης, όπως για παράδειγμα σε εμπορικά κτίρια και γραφεία σε ολόκληρη την Ευρώπη. Ωστόσο, ο τομέας της Αβαθούς Γεωθερμίας αντιμετωπίζει

σήμερα σημαντικές προκλήσεις, ορισμένες από τις οποίες σχετίζονται με ρυθμιστικά εμπόδια σε

διάφορα επίπεδα, τα οποία επηρεάζουν την διείσδυση των εν λόγω συστημάτων στις πόλεις.

Ο σκοπός του έργου REGEOCITIES είναι να συμβάλει στην επίτευξη των ευρωπαϊκών στόχων για το

2020 για την ενεργειακή απόδοση και τη χρήση ΑΠΕ μέσω της αποσαφήνισης των μη τεχνικών,

διοικητικών / ρυθμιστικών εμποδίων σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο. Επικεντρώνεται κυρίως

στην επίτευξη των Εθνικών Σχεδίων Δράσης των κρατών μελών της ΕΕ για τις ΑΠΕ (ΕΣΔΑΠΕ ), ιδίως

εκείνων με φιλόδοξους στόχους όσον αφορά την Αβαθή Γεωθερμία. Οι χώρες του προγράμματος, το

Βέλγιο, η Δανία, η Γαλλία, η Γερμανία, η Ελλάδα, η Ιρλανδία, η Ιταλία, οι Κάτω Χώρες (Ολλανδία), η Ρουμανία, η Ισπανία και η Σουηδία έχουν θεωρήσει την αβαθή γεωθερμία ως μια σημαντική

ενεργειακή τεχνολογία για την επίτευξη των στόχων του 2020 .

2 ΠΛΑΙΣΙΟ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΤΗΣΣ ΑΒΑΘΟΥΣ ΓΕΩΘΕΡΜΙΑΣ

Η ΕΕ αναφορικά με την επίτευξη των στόχων 20-20-20 του 2020 έχει δεσμευτεί στα ακόλουθα μέτρα:

• Μείωση κατά 20% των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου (GHG) σε σύγκριση με το έτος

αναφοράς, 1990• Αύξηση κατά 20% της τελικής κατανάλωσης ενέργειας που προέρχεται από ΑΠΕ • Βελτίωση κατά 20% της ενεργειακής απόδοσης.

Στο πλαίσιο αυτό, η Αβαθής Γεωθερμία αποτελεί μια ανανεώσιμη πηγή ενέργειας (ΑΠΕ) με μεγάλοδυναμικό εξοικονόμησης και μείωσης εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου. Ως εκ τούτου, αποτελεί σημαντική τεχνολογία για την επίτευξη όλων των μεγάλων στόχων της ενεργειακής πολιτικής της ΕΕ.

Άλλα πρόσθετα οφέλη από την εκμετάλλευση της Αβαθούς Γεωθερμίας είναι: • Η μείωση της εξάρτησης από τις εισαγωγές ορυκτών καυσίμων και η αύξηση της ασφάλειας

του ενεργειακού εφοδιασμού • Η δημιουργία θέσεων εργασίας και η αύξηση της τοπικής προστιθέμενης αξίας

• Η ενθάρρυνση και η αύξηση της καινοτομίας • Η προστασία των καταναλωτών, καθώς η γεωθερμία συμβάλλει στην παροχή ενέργειας σε

προσιτές τιμές, δεδομένου ότι είναι ανεπηρέαστη στις όποιες μεταβολές τιμών των

συμβατικών ορυκτών καυσίμων

2.1

Τι είναι η γεωθερμική ενέργεια

Ο επίσημος ορισμός της γεωθερμικής ενέργειας δίνεται στο άρθρο 2 (γ) της οδηγίας 2009/28/ΕΚ:

"γεωθερμική ενέργεια είναι η αποθηκευμένη ενέργεια υπό μορφή θερμότητας κάτω από το στερεό

φλοιό της γης».

Στις επτά από τις έντεκα χώρες που συμμετέχουν στο πρόγραμμα, υπάρχει επίσημος ορισμός βασισμένος στη νομοθεσία όσον αφορά τη γεωθερμική ενέργεια. Σε λίγες όμως από αυτές υπάρχει

αντίστοιχος ορισμός για την Αβαθή Γεωθερμία (Κάτω Χώρες, Ιταλία). Στις επτά χώρες, όσον αφορά

την αβαθή γεωθερμία, χρησιμοποιούνται ανεπίσημοι ορισμοί που βασίζονται κυρίως σεεμπειρικούς κανόνες, όπως είναι η θερμική ισχύς ή/και η θερμοκρασία ή/και σε ένα καθορισμένο

8/9/2019 REGEOCITIES (2012-2015)


8

μέγιστο όριο βάθους γεώτρησης ή/και σε συναφή χρήση (θέρμανση και ψύξη) και περιλαμβάνουν

και τα ανοικτά και τα κλειστά συστήματα ενώ στις υπόλοιπες δύο δεν χρησιμοποιείται κανένας

ορισμός. Συγκεκριμένα, στη Ρουμανία και το Βέλγιο δεν υπάρχει ούτε επίσημος (βάση νομοθεσίας)

ούτε ανεπίσημος ορισμός της αβαθούς γεωθερμίας.

Γενικά πάντως, μπορεί με ασφάλεια να ειπωθεί ότι, η Αβαθής Γεωθερμία στην Ευρώπη αναφέρεται

πάντα σε βάθη μικρότερα των 500 m, ή και σε ορισμένες περιπτώσεις και σε ακόμη μικρότερα.

Εικ. 2: Ορισμός της Αβαθούς Γεωθερμίας μεταξύ των χωρών του προγράμματος REGEOCITIES

2.2

Αβαθής γεωθερμία στις χώρες του προγράμματος REGEOCITIES

Με όρους, αριθμός εγκαταστάσεων, εγκατεστημένης ισχύος και παραγόμενης ενέργειας, η Αβαθής

Γεωθερμία είναι ο περισσότερο ανεπτυγμένος τομέας χρήσης της γεωθερμικής ενέργειας

Εικ. 3: Μερίδιο εγκατεστημένης ισχύος ανάλογα με τη χρήση της γεωθερμικής ενέργειας στην

Ευρώπη το 2012.

(Πηγή: Antics, M., Bertani, R. & Sanner, B. (2013): Summary of EGC 2013 Country Update Reports onGeothermal Energy in Europe. - Proc. EGC 2013, paper keynote-1, 18 p., Pisa)

Ηλεκτρισμός;

Ο ρ ι σ μ ό ς γ ι α τ η

γ ε ω

θ ε ρ μ ι κ ή

ε ν έ ρ γ ε ι α

β ά σ η

ν ο μ

ο θ ε σ ί α ς

Ο ρ ι σ μ ό ς γ ι α τ η ν

α β α θ ή

γ ε ω θ ε ρ μ ί

β ά σ η ν ο μ ο θ ε σ ί α ς

Α ν ε

π ί σ η μ ο ς

ο ρ ι σ μ

ό ς γ ι α τ η ν

α β α θ ή

γ ε ω θ ε ρ μ ί

Κ α ν έ ν

α ς ο ρ ι σ μ ό ς

γ ι α τ

η ν α β α θ ή

γ ε ω

θ ε ρ μ ί α

7 2 7 2

Ορισμός

βάση

νομοθεσίας

Ανεπίσημος

ορισμός

Κανένας

ορισμός

8/9/2019 REGEOCITIES (2012-2015)


9

Το Ευρωβαρόμετρο στο βαρόμετρο για τις ΓΑΘ που δημοσιεύθηκε το 2011, δείχνει ότι, ο αριθμός

των εγκατεστημένων μονάδων αβαθούς γεωθερμίας ξεπέρασε το ένα εκατομμύριο το 2010, με

ετήσιες πωλήσεις περίπου 100.000 και συνολική εγκατεστημένη ισχύ περί τις 13.000 MWth.

Οι χώρες με τη μεγαλύτερη εγκατεστημένη ισχύ είναι η Σουηδία, η Γερμανία, η Γαλλία και η Ελβετία(Εικόνα 4). Αυτές οι χώρες από μόνες τους μετρούν το 64% της συνολικής εγκατεστημένης ισχύος

συστημάτων Αβαθούς Γεωθερμίας στην Ευρώπη.

Εικ. 4: Εγκατεστημένη ισχύς συστημάτων αβαθούς γεωθερμίας στην Ευρώπη το 2012. Στοιχεία από

τις εκθέσεις των χωρών στο ευρωπαϊκό συνέδριο για τη γεωθερμία (EGC 2013).

Μετά από μια περίοδο ισχυρής ανάπτυξης μεταξύ των ετών 2006 - 2008, η ευρωπαϊκή αγορά τηςαβαθούς γεωθερμίας έχει σταθεροποιηθεί, εν μέρει λόγω της οικονομικής και χρηματοπιστωτικής

κρίσης. Βλέπουμε μια μεγάλη μείωση σε ορισμένες χώρες (Ισπανία, Ιρλανδία, Γαλλία, κλπ.), ενώ σε

άλλες είναι λιγότερο επηρεασμένες. Μπορούμε επίσης να παρατηρήσουμε ότι υπάρχει μια μείωση

του αριθμού των νέων μονάδων, αλλά μια αντίστοιχη αύξηση του μεγέθους των μονάδων στις

ώριμες αγορές.

Αγορά

Βέλγιο Υπό ανάπτυξη, αργή αυξητική τάση από το 2009

Δανία Υπό ανάπτυξη, αυξητική τάση από το 2006

Γαλλία Ώριμη, αύξηση τα έτη 2006-2007. Στασιμότητα για ιδιωτικές χρήσεις από το 2007

Γερμανία Ώριμη, μείωση από το 2009

Ελλάδα Μη ώριμη, αυξητική τάση τα 2-3 τελευταία έτη

Ιρλανδία Υπό ανάπτυξη, αυξητική τάση μέχρι το2009, μείωση ή σταθερότητα από το 2009

Ιταλία Υπό ανάπτυξη, αυξητική τάση από το 2006

Κάτω χώρες Ώριμη, αυξητική τάση από το 2006

Ρουμανία Μη ώριμη, αργή αύξηση από το 2006

Ισπανία Μη ώριμη, αύξηση τα έτη 2006-2007. Μείωση από το 2008, ιδιαίτερα τα τελευταία 3 έτη (οικονομική ύφεση και κρίση στην αγορά κατοικίας)

Σουηδία Ώριμη, αυξητική τάση

Πιν. 1: Πρόσφατες εξελίξεις στην αγορά των συστημάτων αβαθούς γεωθερμίας στις χώρες του

προγράμματος REGEOCITIES.

4 6 0 0 , 0

3 2 0 0 , 0

1 8 5 0 , 0

1 4 7 9 , 0

9 0

0 , 0

7 5 0 , 0

7 4 5

, 0

5 0 0 , 0

3 3 0 , 0

2 8 0 , 0

2 4 0 , 0

2 1 3 , 0

1 6 9 , 0

1 6 9 , 0

1 5 0 , 0

1 0 0 , 0

6 2 , 0

5 6 , 6

5 5 , 0

3 8 , 0

2 0 , 0

1 1 , 2

5 , 5 5 , 5 2 , 0 1 , 9 0 , 3 0 , 2

0,0500,0

1000,01500,0

2000,02500,03000,03500,04000,04500,05000,0

S w e d e n

G e r m a n y

F r a n c e

S w i t z e r l a n d

A u s t r i a

N o r w a y

N e t h e r l a n d s

I t a l y

P o l a n d

U K

E s t o n i a

B e l g i u m

C z e c h R e p .

I r e l a n d

S p a i n

G r e e c e

S l o v e n i a

L i t h u a n i a

H u n g a r y

T u r k e y

R o m a n i a

S e r b i a

B e l a r u s

B u l g a r i a

I c e l a n d

A l b a n i a

P o r t u g a l

B o s n i a - H e r z . Ε

γ κ α τ ε σ τ η

μ έ ν η

Ι σ χ ύ ς ( M W t h )

8/9/2019 REGEOCITIES (2012-2015)


10

Συνολική εγκατεστημένη ισχύς ΓΑΘ στην ΕΕ το 2010 : 12 611 MWth

(Στοιχεία από το HEAT PUMP BAROMETER – EUROBSERVER – ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2011)

Πωλήσεις ΓΑΘ στην ΕΕ το 2010 : 103 846 τμχ.

(Από το HEAT PUMP BAROMETER – EUROBSERVER – ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2011)

Με 100.000 πωλήσεις μονάδων ανά έτος για τα έτη 2000 - 2012,

τα εγκατεστημένα συστήματα ΓΑΘ το 2012 έφθασαν αισίως τον αριθμό των 1.200.000.

Εικ. 5: Κατάσταση αγοράς στις συμμετέχουσες χώρες στο έργο REGEOCITIES

(καφέ: ώριμη αγορά, κίτρινο: υπό ανάπτυξη αγορά, πράσινο : μη ώριμη αγορά)

Από την ανάλυση των εθνικών στοιχείων των χωρών που συμμετέχουν στο πρόγραμμα , εντοπίζεται

μια έλλειψη επίσημων στατιστικών στοιχείων που να επιτρέπει την εξαγωγή αξιόπιστων συμπερασμάτων σχετικά με την ανάπτυξη των συστημάτων Αβαθούς Γεωθερμίας σε κάθε χώρα.

Αυτό είναι ιδιαίτερα εμφανές σε εκείνες τις χώρες όπου η Αβαθής Γεωθερμία είναι ακόμη σε

πρώιμη φάση ανάπτυξης όπως είναι η Ελλάδα, η Ιρλανδία, η Ιταλία, η Ρουμανία και η Ισπανία.

Εκτός από ορισμένες εξαιρέσεις που αφορούν κάποιες χώρες ή μεμονωμένες περιοχές, σε γενικές

γραμμές δεν τηρούνται ενημερωμένα αρχεία σχετικά με τον αριθμό των εν λειτουργία συστημάτων,των τεχνικών χαρακτηριστικών τους και της ενεργειακής τους απόδοσης.

2.3 Εμπορικές τεχνολογίες της αβαθούς γεωθερμίας (SGE)

Υπάρχουν δύο τεχνολογίες για την εκμετάλλευση της αβαθούς γεωθερμίας:

Οι εγκαταστάσεις που εκμεταλλεύονται την άντληση του υπόγειου ύδατος και ονομάζονται

συστήματα ΑΝΟΙΧΤΟΥ ΚΥΚΛΩΜΑΤΟΣ (ή ανοιχτά συστήματα). Αυτά χρησιμοποιούν το

υπόγειο νερό για θερμική χρήση και κατόπιν το επανεισάγουν στην υπόγεια πηγή

προέλευσής του.

8/9/2019 REGEOCITIES (2012-2015)


8/9/2019 REGEOCITIES (2012-2015)


12

Εικ. 8: Πολύ ρηχό ΣΥΣΤΗΜΑ ΚΛΕΙΣΤΟΥ ΚΥΚΛΩΜΑΤΟΣ

(Αριστερά: Οριζόντιο κλειστό σύστημα, Δεξιά: σύστημα δακτυλιοειδής κατακόρυφης διάταξης)

Από διαθέσιμα στοιχεία των εταίρων του προγράμματος REGEOCITIES φαίνεται ότι :

Τα αβαθή γεωθερμικά συστήματα έχουν αναπτυχθεί τόσο ως μικρά αυτόνομα συστήματα

για ιδιωτική χρήση (σε κατοικίες), όσο και ως μεγάλα κεντρικά συστήματα (σε

πολυκατοικίες, γραφεία, εμπορικά καταστήματα, βιομηχανίες κλπ.) και συμπεριλαμβάνουν

το κύκλωμα ανακυκλοφορίας – του υπόγειου ύδατος ή του πεδίου των κατακόρυφων

γεωεναλλακτών θερμότητας – με το οποίο μια ΓΑΘ ενός κτιρίου μπορεί να συνδεθεί.

Τα συστήματα που επικρατούν στην αγορά είναι αυτά του κλειστού κυκλώματος (περίπου

80% του συνόλου των συστημάτων στην ΕΕ) και κυρίως οι κατακόρυφοι γεωεναλλάκτες

θερμότητας. Τα οριζόντια συστήματα είναι μια εξειδικευμένη αγορά που ενώ στη Δανία το

είδος αυτό εξακολουθεί να χρησιμοποιείται, στη Γαλλία αντίθετα φθίνει παρά το γεγονός

ότι κατείχε ένα σημαντικό μερίδιο της αγοράς για τους ιδιώτες πριν από λίγα χρόνια.

Τα συστήματα ανοιχτού κυκλώματος (με χρήση υπόγειων υδάτων ) ανάλογα με το

ρυθμιστικό πλαίσιο κάθε χώρας καθίστανται περισσότερο ή λιγότερο σημαντικά. Η χρήση

τους εξαρτάται αποκλειστικά από το εφαρμοζόμενο εθνικό περιβαλλοντικό πλαίσιο της

κάθε χώρας, την εν γένει διαθεσιμότητα των υπογείων υδάτων και τις επιτρεπόμενες

χρήσεις τους.

Τα αβαθή γεωθερμικά συστήματα είναι κατάλληλα τόσο για αυτόνομη χρήση όσο και σεμικροδίκτυα τηλεθέρμανσης (DH), διαστασιολογημένα για έξυπνες πόλεις, καλύπτοντας

τόσο πυκνοκατοικημένες αστικές περιοχές όσο και πιο αραιοκατοικημένες/απομονωμένες

περιοχές (π.χ. ημιαστικές και αγροτικές).

8/9/2019 REGEOCITIES (2012-2015)


13

Επικρατούσα τεχνολογία Επικρατούσες χρήσεις

Βέλγιο Κλειστού κυκλώματος Ιδιωτική και συλλογική χρήση

Δανία Κλειστού κυκλώματος Ιδιωτική χρήση οριζόντιων συστημάτων

Γαλλία Κλειστού και ανοιχτού κυκλώματος

Κλειστά συστήματα (BHE) : 60 %, ιδιωτική χρήση Ανοιχτά συστήματα (GW): 92%, συλλογική χρήση

Για θέρμανση, ψύξη και ΖΝΧ

Γερμανία Κλειστού κυκλώματος Οικιακή χρήση, σταδιακή αλλαγή σε γραφεία

Ιρλανδία

Κλειστού κυκλώματος (κυρίως)

Μερικά συστήματα ανοιχτού κυκλώματος ως το 2010

Πριν το 2010 οικιακή χρήση (κυρίως),

Οικιακά κυρίως πριν το 2010, τώρα μεγάλα εμπορικά κεντρικά συστήματα θέρμανσης & ψύξης

Ιταλία Κλειστού κυκλώματος Ιδιωτική και συλλογική χρήση

Κάτω Χώρες Κλειστού και ανοιχτού κυκλώματος Ιδιωτική και συλλογική χρήση

Θέρμανση, Ψύξη και ΖΝΧ

Ρουμανία Κλειστού και ανοιχτού κυκλώματος Ιδιωτική και συλλογική χρήση

Ισπανία Κλειστού και ανοιχτού κυκλώματος Ιδιωτική χρήση ή σε κτίρια του τριτογενούς τομέα

Σουηδία Κλειστού κυκλώματος (κυρίως) Ιδιωτική και συλλογική χρήση

Ελλάδα Ανοιχτού κυκλώματος (κυρίως)Οικιακή χρήση. Σταδιακή αλλαγή σε εμπορικές

χρήσεις (ιδιαίτερα κολυμβητήρια και αθλητικές

εγκαταστάσεις)

Πιν. 2: Κύριες τεχνολογίες ΓΑΘ και χρήσεις στις χώρες εταίρους του προγράμματος REGEOCITIES.

2.4

Ευρωπαϊκή νομοθεσία και αβαθής γεωθερμία Για πολλά χρόνια, η νομοθεσία της ΕΕ στον τομέα της ενέργειας ήταν στη δικαιοδοσία της ΕΕ τόσο στο πεδίο της εσωτερικής αγοράς όσο και του περιβάλλοντος. Ωστόσο, με την ενσωμάτωση ενός

αφιερωμένου τίτλου και τη νομική βάση της Συνθήκης της Λισαβόνας το 2009, ο τομέας της

ενέργειας έχει καταστεί μια περιοχή κατανεμημένης αρμοδιότητας μεταξύ των θεσμικών οργάνων

της ΕΕ και των κρατών μελών.

Ως ένα γεγονός μάλιστα, το άρθρο 194 της Συνθήκης για τη λειτουργία της ΕΕ αναφέρει ότι «στο

πλαίσιο της ίδρυσης και λειτουργίας της εσωτερικής αγοράς και λαμβάνοντας υπόψη την ανάγκη να

προστατευθεί και να βελτιωθεί το περιβάλλον, η πολιτική της ΕΕ στον τομέα της ενέργειας θα

πρέπει να στοχεύει σε πνεύμα αλληλεγγύης μεταξύ των κρατών μελών, ώστε να:

(α) διασφαλίζει τη λειτουργία της αγοράς ενέργειας (β) διασφαλίζει την ασφάλεια του ενεργειακού εφοδιασμού στην ΕΕ (γ) προωθεί την ενεργειακή αποδοτικότητα και την εξοικονόμηση ενέργειας καθώς και την

ανάπτυξη νέων και ανανεώσιμων μορφών ενέργειας »

Μια τέτοια διάταξη, παρέχει το δικαίωμα στους ιθύνοντες της ΕΕ να νομοθετήσουν για μια σειρά

από σχετικά ζητήματα που μπορούν να επηρεάσουν άμεσα ή έμμεσα την αβαθή γεωθερμία.

Επομένως, πριν υπεισέλθουμε στις λεπτομέρειες του ρυθμιστικού πλαισίου που ισχύει σήμερα στις

περιφέρειες στόχους του προγράμματος REGEOCITIES, αξίζει να παρέχουμε στον αναγνώστη μια

γενική επισκόπηση της βασικής νομοθεσίας της ΕΕ σχετικά με την αβαθή γεωθερμία και τουςστόχους του προγράμματος REGEOCITIES.

8/9/2019 REGEOCITIES (2012-2015)


14

ΚΥΡΙΑ ΝΟΜΟΘΕΤΙΚΑ ΔΙΑΤΑΓΜΑΤΑ ΤΗΣ ΕΕ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΒΑΘΗ ΓΕΩΘΕΡΜΙΑ

Οδηγία 2009/28/EΚ σχετική με την προώθηση της χρήσης ΑΠΕ

Οδηγία 2010/31/EΚ (Αναδιατύπωση) σχετική με την Ενεργειακή Αποδοτικότητα Κτιρίων

Οδηγία 2012/27/EΚ σχετική με την Ενεργειακή Αποδοτικότητα

Οδηγία 2009/125/EΚ (Αναδιατύπωση) σχετική με τη θέσπιση πλαισίου για τον καθορισμό

των απαιτήσεων οικολογικού σχεδιασμού για προϊόντα που συνδέονται με την ενέργεια»

Οδηγία 2010/30/EΚ (Αναδιατύπωση) σχετική με τις ενδείξεις του προϊόντος, μέσω της

κατάλληλης σήμανσης και των πρότυπων πληροφοριών που αφορούν την καταναλισκόμενη

ενέργεια και τους λοιπούς πόρους που χρησιμοποιήθηκαν για την παραγωγή του προϊόντος

Οδηγία 2000/60/EΚ σχετική με τη θέσπιση πλαισίου κοινοτικής δράσης στον τομέα της

πολιτικής των υδάτων.

Οδηγία 2006/118/EΚ σχετική με την προστασία των υπόγειων υδάτων από τη ρύπανση και

την υποβάθμιση

Η ΕΕ για το κλίμα και την ενέργεια

Οι τεχνολογίες της αβαθούς γεωθερμίας, βασισμένες στα χαρακτηριστικά τους, μπορούν να

επωφεληθούν από την προώθηση των ΑΠΕ και άλλων πολιτικών για την άμβλυνση της κλιματικής

αλλαγής. Για το λόγο αυτό τα αμέσως προσεχή χρόνια, μια από τις κινητήριες δυνάμεις για την

ανάπτυξη της αγοράς της αβαθούς γεωθερμίας θα είναι αναμφίβολα το πακέτο μέτρων για το κλίμα

και την ενέργεια που εγκρίθηκε το 2008 από την ΕΕ, μαζί με τους φερόμενους στόχους του

λεγόμενου «20-20-20 έως το 2020».

Σε όλη την ΕΕ και στα πλαίσια των επιμέρους δεσμευτικών εθνικών στόχων για τις εκπομπές των

αερίων του θερμοκηπίου και τις ΑΠΕ, έχουν υιοθετηθεί μια σειρά από μέτρα που αποσκοπούν στο

να αποδώσουν τα αναμενόμενα αποτελέσματα μέχρι το 2020.

Απλοποίηση των διοικητικών διαδικασιών

Η πραγματοποίηση ενός γεωθερμικού έργου απαιτεί τη λήψη διαφόρων αδειών. Οι πολύπλοκες,

χρονοβόρες, και μερικές φορές περιττές γραφειοκρατικές διαδικασίες μπορεί να καθυστερήσουν σημαντικά την ανάπτυξη γεωθερμικών επενδύσεων. Αν και είναι αποδεκτή η εμπλοκή αρκετών

αρμόδιων διοικητικών υπηρεσιών κατά την αξιολόγηση μιας αίτησης για τη λήψη της άδειας αβαθούς γεωθερμίας, ως βέλτιστη θεωρείται η διαδικασία αδειοδότησης της «μιας στάσης» (one-stop-shop), που θα πρέπει να ακολουθηθεί σε κάθε φάση ενός γεωθερμικού έργου.

Στο πλαίσιο αυτό, το άρθρο 13 (1) της Οδηγίας 2009/28/ΕΚ (ΑΠΕ) σχετικά με την προώθηση της

χρήσης ενέργειας από ΑΠΕ, επιβάλλει τα κράτη μέλη να καθορίσουν και να συντονίσουν τις

αντίστοιχες αρμοδιότητες των εθνικών, περιφερειακών και τοπικών διοικητικών αρχών όσον αφοράτις εγκρίσεις, τις πιστοποιήσεις και τις εν γένει αδειοδοτικές διαδικασίες έργων,

http://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=OJ:L:2012:315:0001:0056:EN:PDF




http://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=CELEX:32010L0031:EN:NOT








http://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=OJ:L:2009:285:0010:0035:en:PDF








http://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=CELEX:02000L0060-20090625:EN:NOT




http://eur-lex.europa.eu/smartapi/cgi/sga_doc?smartapi!celexplus!prod!DocNumber&lg=en&type_doc=Directive&an_doc=2006&nu_doc=118











8/9/2019 REGEOCITIES (2012-2015)


15

συμπεριλαμβανομένου του χωροταξικού σχεδιασμού αυτών. Επιπλέον, τα χρονοδιαγράμματα για

τον σχεδιαστικό προσδιορισμό και τις κτιριακές εφαρμογές θα πρέπει να είναι διαφανή και να

παρέχουν ολοκληρωμένες πληροφορίες, οι οποίες θα πρέπει να είναι διαθέσιμες στο κατάλληλο

διοικητικό επίπεδο, ώστε να βοηθούν τους αιτούντες σε θέματα σχετικά με τις αδειοδοτικέςδιαδικασίες και τις αιτήσεις χορήγησης αδειών για την αβαθή γεωθερμία και άλλες εγκαταστάσεις

ΑΠΕ.

Αξίζει να επισημανθεί ότι η Οδηγία ΑΠΕ απαιτεί ρητά οι κανόνες που διέπουν την οποιαδήποτε

έγκριση, πιστοποίηση και αδειοδότηση να λαμβάνουν πλήρως υπόψη τις ιδιαιτερότητες των

επιμέρους τεχνολογιών ΑΠΕ. Επιπλέον, η παρούσα Οδηγία δεν απαιτεί μόνο την απλούστευση των

διοικητικών και αδειοδοτικών διαδικασιών, αλλά να ενθαρρύνει ενδεχομένως ακόμη, (όπου αυτό

είναι εφικτό), την πρακτική της "απλής κοινοποίησης" ιδιαίτερα για μικρότερα και αποκεντρωμένα

συστήματα παραγωγής ενέργειας από ΑΠΕ.

Σχεδιασμός

Η οδηγία ΑΠΕ απαιτεί ακόμη από τα κράτη μέλη της ΕΕ να προτείνουν σε όλους τους παράγοντες

της αγοράς και ιδιαίτερα στις τοπικές και περιφερειακές διοικητικές αρχές, να εγγυώνται τον προς

εγκατάσταση εξοπλισμό για τα συστήματα θέρμανσης και ψύξης από ΑΠΕ κατά την διαδικασία του

προγραμματισμού, του σχεδιασμού, της κατασκευής και της ανακαίνισης οικιστικών (ή

βιομηχανικών) περιοχών. Η οδηγία ορίζει ότι οι κυβερνήσεις θα πρέπει να ενθαρρύνουν ιδιαίτερα

τις τοπικές και περιφερειακές διοικητικές αρχές, στο να ενσωματώνουν στο σχεδιασμό των

υποδομών της πόλης και όπου ενδείκνυται, τα συστήματα θέρμανσης και ψύξης από ΑΠΕ.

Τεχνικές προδιαγραφές και μηχανισμοί στήριξης

Τα κράτη μέλη της ΕΕ, προκειμένου να επωφεληθούν από τους μηχανισμούς στήριξης της Οδηγίας

για τις ΑΠΕ (άρθρο 13 (2)), θα πρέπει να καθορίζουν σαφώς τις τεχνικές προδιαγραφές που θα

πρέπει να πληρούνται για τον εξοπλισμό και τα συστήματα ΑΠΕ, συμπεριλαμβανομένων των συστημάτων της αβαθούς γεωθερμίας. Επιπλέον, όπου υπάρχουν ευρωπαϊκά πρότυπα, όπως

οικολογικά και ενεργειακά σήματα και άλλα τεχνικά συστήματα αναφοράς επαληθευμένα από τους

ευρωπαϊκούς οργανισμούς τυποποίησης, οι τεχνικές προδιαγραφές οφείλουν να προσαρμόζονται

στα εν λόγω πρότυπα.

Ενημέρωση και εκπαίδευση

Κάποιες από τις αδυναμίες της αγοράς της αβαθούς γεωθερμίας, όπως η έλλειψηευαισθητοποίησης και πληροφόρησης, καθώς και η έλλειψη εξειδικευμένου εργατικού δυναμικού

εμποδίζουν την περαιτέρω αξιοποίησή της. Σε αυτά τα θέματα απευθύνεται το άρθρο 14 της

Οδηγίας για τις ΑΠΕ, σύμφωνα με την οποία, τα κράτη μέλη θα πρέπει να διασφαλίζουν ότι, οι

πληροφορίες για τα μέτρα στήριξης, τα καθαρά οφέλη, το κόστος καθώς και τα προγράμματα

κατάρτισης ή εκπαίδευσης είναι διαθέσιμα σε όλους τους ενδιαφερόμενους. Επιπλέον, τα

συστήματα πιστοποίησης ή τα ισοδύναμα σχήματα πιστοποίησης επαγγελματικών προσόντων για

τους εγκαταστάτες των γεωθερμικών συστημάτων οφείλουν να είναι διαθέσιμα μέχρι το τέλος του

2012, ενώ η πιστοποίηση που έχει χορηγηθεί σε μια χώρα της ΕΕ θα πρέπει να αναγνωρίζεται σε

κάθε κράτος μέλος της.

Τέλος, σε όλες τις σχετικές διοικητικές αρχές θα πρέπει να παρέχεται καθοδήγηση, ιδίως δε τουςπολεοδόμους και τους αρχιτέκτονες ώστε αυτοί να λαμβάνουν δεόντως υπόψη το βέλτιστο

8/9/2019 REGEOCITIES (2012-2015)


16

συνδυασμό ΑΠΕ και τεχνολογιών υψηλής απόδοσης κατά τον προγραμματισμό, το σχεδιασμό, την

κατασκευή και την ανακαίνιση οικιστικών (ή βιομηχανικών) περιοχών.

Προσδιορισμός της συμμετοχής των ΓΑΘ στο ισοζύγιο των ΑΠΕ

Μια αντλία θερμότητας είναι μια συσκευή που μετασχηματίζει τη θερμότητα από μια χαμηλότερη

σε μια υψηλότερη θερμοκρασία, χρησιμοποιώντας εξωτερική πηγή ενέργειας (π.χ. για να

λειτουργήσει ένας συμπιεστής). Η κατανάλωση αυτής της ενέργειας, είτε πρόκειται για ηλεκτρική ενέργεια ή σπανιότερα για φυσικό αέριο, πρέπει να παραμένει όσο το δυνατόν χαμηλότερη ώστε η

αντλία θερμότητας να είναι οικολογικά επιθυμητή και οικονομικά συμφέρουσα.

Στο πλαίσιο αυτό, δεδομένης της ποικιλίας των τεχνολογικών εφαρμογών των ΓΑΘ και την παρούσα έλλειψη στατιστικών στοιχείων

1, θεωρήθηκε από την αρχή σημαντική πρόκληση, ο καθορισμός

κατάλληλων μεθοδολογιών για τον προσδιορισμό της συμμετοχής των ΓΑΘ στους δεσμευτικούς

στόχους για τις ΑΠΕ.

Κάποιες φορές, η έλλειψη έγκυρων και αξιόπιστων στατιστικών στοιχείων δρα ως εμπόδιο για την

ανάπτυξη της τεχνολογίας, ιδίως στην περίπτωση που είναι δύσκολο να ποσοτικοποιηθεί η

παραγόμενη ενέργεια σε σχέση με τις πιθανές επιπτώσεις από την εφαρμογή της. Η εφαρμογή μιας

μεθοδολογίας που θα συμβάλει στην άρση αυτού του "στατιστικού εμποδίου" είναι μεγάλη και

περίπλοκη διαδικασία.

Όπως εξηγείται στο σημείο 31 της Οδηγίας για τις ΑΠΕ "η ενέργεια που χρησιμοποιείται για τη

λειτουργία των αντλιών θερμότητας θα πρέπει να αφαιρείται από το σύνολο της χρήσιμης θερμικής

ενέργειας. Για το λόγο ατό, θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη, εκείνες οι αντλίες θερμότητας μόνο,

που η απόδοσή τους υπερβαίνει κατά πολύ την ενέργεια που απαιτείται για την λειτουργία τους"

Για τους σκοπούς της παραγράφου 1 (β), το άρθρο 5(4) της ίδιας οδηγίας, προβλέπει ότι «η

αεροθερμική, η γεωθερμική και η υδροθερμική ενέργεια που δεσμεύεται από τις αντλίες

θερμότητας λαμβάνεται υπόψη μόνο όταν η τελική χρήσιμη ενέργεια υπερβαίνει κατά πολύ την

ενέργεια που απαιτείται για τη λειτουργία των αντλιών θερμότητας. Το ποσό της θερμικής

ενέργειας που θεωρείται ενέργεια από ΑΠΕ για τους σκοπούς της παρούσας οδηγίας πρέπει να

υπολογίζεται σύμφωνα με τη μεθοδολογία που καθορίζεται στο παράρτημα VII":

E RES = Qusable * (1 – 1/SPF)

όπου:

Qusable = η εκτιμώμενη συνολική χρήσιμη θερμότητα που παράγεται από τις αντλίες θερμότητας και

καλύπτει το κριτήριο της αποδοτικότητας της πρωτογενούς ενέργειας και,

SPF = ο εκτιμώμενος μέσος συντελεστής εποχιακής απόδοσης για τις συγκεκριμένες αντλίες

θερμότητας (Seasonal Performance Ratio)

Σύμφωνα με το παράρτημα VII, της 1ης Μαρτίου 2013, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εξέδωσε απόφαση

(C(2013) 1082 τελική) που ορίζει πώς τα κράτη μέλη της πρέπει να υπολογίσουν τις δύο

παραμέτρους, τη "Χρήσιμη θερμότητα" (Qusable) και το "Συντελεστή Εποχιακής Απόδοσης" (SPF),

1 Hodson, P., Jones, C., Van Steen, H. eds., EU Volume III - Book One, Renewable Energy Law and Policy in

the European Union, 2010, Leuven, Clayes & Casteels Publishing.

8/9/2019 REGEOCITIES (2012-2015)


17

λαμβάνοντας υπόψη τις διαφορές στις κλιματικές συνθήκες. Εφόσον απαιτηθεί, σε περίπτωση

στατιστικής, τεχνικής και επιστημονικής προόδου, οι κατευθυντήριες γραμμές μπορούν να

αναθεωρηθούν και να συμπληρωθούν από την Επιτροπή ως το 2016.

Προώθηση των ΑΠΕ και της ενεργειακής απόδοσης στα κτίρια

Τα κτίρια, ως υπεύθυνα για το 40% περίπου της τελικής κατανάλωσης ενέργειας στην ΕΕ (στις κατοικίες, τα δύο τρίτα από αυτή αφορά τη θέρμανση χώρων

2), αποτελούν ένα μεγάλο

αναξιοποίητο δυναμικό όσον αφορά τη χρήση των ΑΠΕ, τις οικονομικά αποδοτικές τεχνολογίες εξοικονόμησης ενέργειας και της μείωσης των εκπομπών CO2. Για το σκοπό αυτό, σε επίπεδο ΕΕ

έχουν υιοθετηθεί μια σειρά από διάφορες οδηγίες, με ιδιαίτερη έμφαση στα νέα κτίρια.

Το άρθρο 13(4)–(6) της Οδηγίας ΑΠΕ, θέτει υποχρεώσεις στα κράτη μέλη να θεσπίσουν όπου είναι

αναγκαίο, ενδεχόμενα μέτρα στους οικοδομικούς κανονισμούς και κώδικες τους, ώστε να

χρησιμοποιούν ένα ελάχιστο επίπεδο χρήσης ΑΠΕ στα κτίρια (από το 2015)3. Η οδηγία επίσης, θέτειειδικές απαιτήσεις για τα δημόσια κτίρια ώστε να εκπληρώσουν τον υποδειγματικό τους ρόλο (από

το 2012 και μετά) και απαιτεί από τα κράτη μέλη να προωθήσουν τις τεχνολογίες ΑΠΕ που

συμβάλλουν στη σημαντική μείωση της κατανάλωσης ενέργειας, μεταξύ των οποίων και οι αντλίες

θερμότητας που πληρούν τις ελάχιστες απαιτήσεις οικολογικής σήμανσης .

Όσον αφορά την ενεργειακή απόδοση, οι τεχνολογίες της αβαθούς γεωθερμίας μπορεί να είναι

ζωτικής σημασίας ώστε τα κράτη μέλη να εκπληρώσουν τις ελάχιστες απαιτήσεις ενεργειακής απόδοσης των κτιρίων προς συμμόρφωση με την οδηγία 2010/31/ΕΕ (EPBD), περί ενεργειακής

απόδοσης αυτών . Η οδηγία αυτή, που είχε αρχικά εγκριθεί το 2002 και έχει πλέον αντικατασταθεί

με την από 1/02/2012 εν ισχύ αναδιατυπωμένη οδηγία που εγκρίθηκε το Μάιο του 2010, αποτελεί

το κύριο νομοθετικό εργαλείο που επηρεάζει τη χρήση της ενέργειας και την αποδοτικότητα του κτιριακού τομέα στην ΕΕ. Το επίπεδο των απαιτήσεων αυτών για τα κτίρια αν και δεν

προδιαγράφεται, εκτός από το γεγονός ότι πρέπει να είναι από πλευράς κόστους βέλτιστο,εφαρμόζεται σε εθνική εμβέλεια και επανεξετάζεται κάθε 5 έτη. Τα κράτη μέλη είναι υποχρεωμένα να υιοθετήσουν τη μεθοδολογία για τον υπολογισμό της ενεργειακής απόδοσης των κτιρίων και να

λάβουν υπόψη ορισμένα στοιχεία, όπως τα θερμικά χαρακτηριστικά του κτιρίου.

Η ευρωπαϊκή οδηγία για την εξοικονόμηση ενέργειας στα κτίρια ( EPBD) ισχύει και για τα νέα και για

τα υφιστάμενα κτίρια που υποβάλλονται σε σημαντική ανακαίνιση4.Τα νέα κτίρια πρέπει να

λαμβάνουν υπόψη τα εναλλακτικά συστήματα υψηλής απόδοσης, που περιλαμβάνουν και τις ΓΑΘ.Για το σκοπό αυτό, πριν την έναρξη της κατασκευής πρέπει να αξιολογείται η τεχνική,

περιβαλλοντική και οικονομική σκοπιμότητα. Τέλος, όταν εγκαθίστανται, νέα, ή αναβαθμισμένατεχνικά συστήματα κτιρίων, όπως τα συστήματα θέρμανσης, αυτά θα πρέπει επίσης να

συμμορφώνονται με τις απαιτήσεις της ενεργειακής απόδοσης.

2 Ευρωπαϊκή Επιτροπή, COM(2011)109.

3 Η αποκαλούμενη “υποχρέωση κτιρίου” είναι ήδη σε εφαρμογή σε ορισμένες χώρες και αναγνωρίζεται ευρέως

ως ένα αποτελεσματικό μέτρο υποστήριξης των τεχνολογιών ΑΠΕ για θέρμανση και ψύξη.4 Τα κράτη μέλη μπορούν να επιλέξουν να εφαρμόζουν ένα από τους ακόλουθους ορισμούς της «ανακαίνισης

μεγάλης κλίμακας»: (α) το συνολικό κόστος της ανακαίνισης που αφορά το κέλυφος του κτηρίου ή τα τεχνικά

συστήματα των κτιρίων να είναι υψηλότερα από το 25% της αξίας του κτιρίου, με εξαίρεση την αξία τουοικοπέδου επί του οποίου το κτήριο έχει κατασκευαστεί ή (β) άνω του 25% της επιφανείας του κελύφους του

υπό ανακαίνιση κτηρίου

8/9/2019 REGEOCITIES (2012-2015)


18

Επιπλέον, η ευρωπαϊκή οδηγία για την εξοικονόμηση ενέργειας στα κτίρια (EPBD) κοιτάζει το μέλλον

και εισάγει για πρώτη φορά στο κοινοτικό δίκαιο, την έννοια της «σχεδόν μηδενικής κατανάλωσης ενέργειας από το κτίριο», δηλαδή ένα κτίριο που έχει μια πολύ υψηλή ενεργειακή απόδοση, στο

οποίο το ποσό της απαιτούμενης ενέργειας θα πρέπει να καλύπτεται σε ένα πολύ σημαντικό βαθμόαπό την ενέργεια που παράγεται από τις ΑΠΕ. Όλα τα νέα κτίρια που ανήκουν ή χρησιμοποιούνται

από τις δημόσιες αρχές, μετά την 31η Δεκεμβρίου 2018, θα πρέπει να κατασκευάζονται με σχεδόν

μηδενική κατανάλωση ενέργειας, ενώ η διάταξη αυτή επεκτείνεται σε όλα τα νέα ιδιωτικά κτίρια

μέχρι το έτος 2020.

Οι ευρωπαϊκές οδηγίες για την εξοικονόμηση ενέργειας στα κτίρια (EPBD) και για τις ΑΠΕ που

περιέχουν βασικά μέτρα για την προώθηση της ενεργειακής απόδοσης και για την ενσωμάτωση των

ΑΠΕ στα κτίρια, συμπληρώνονται από την οδηγία 2012/27/EΕ για την ενεργειακή απόδοση (EED)που εγκρίθηκε το 2012. Για παράδειγμα, το άρθρο 5 της εν λόγω οδηγίας ορίζει την υποχρέωση ,από την 1η Ιανουαρίου 2014, να ανακαινίζεται το 3%5 της συνολικής επιφάνειας του δαπέδου των

θερμαινόμενων ή/και ψυχόμενων κτιρίων που ανήκουν ή χρησιμοποιούνται από την κεντρικήκυβέρνηση6. Αν και ο στόχος αυτός δεν καλύπτει ένα μεγάλο μέρος του δημόσιου κτιριακού

αποθέματος (για παράδειγμα, δημοτικά και δημόσια κτίρια που ανήκουν σε περιφερειακές και

τοπικές αρχές) και δεν αναφέρεται καθόλου στα κτίρια του ιδιωτικού τομέα, είναι ένα βήμα προς τα

εμπρός σε σχέση με την οδηγία EPBD.

Ωστόσο, σύμφωνα με τη νέα EED, τα κράτη μέλη πρέπει να εφαρμόζουν ένα σχήμα υποχρεωτικής

ενεργειακής αποδοτικότητας7 για να επιτυγχάνουν κάθε χρόνο νέα εξοικονόμηση της τάξης του

1,5% των ετήσιων πωλήσεων ενέργειας στους τελικούς καταναλωτές. Συνεπώς, είναι σημαντικό τα

μέτρα εξοικονόμησης ενέργειας που επιτυγχάνονται με τις αντλίες θερμότητας να μπορούν να

μετρηθούν, χωρίς κανένα περιορισμό ως προς τον στόχο του 1,5 % .

Οικολογικός σχεδιασμός και ενεργειακή σήμανση

Οι αντλίες θερμότητας (συμπεριλαμβανομένων των ΓΑΘ) καλύπτονται τόσο από το πλαίσιο για τον

οικολογικό σχεδιασμό όσο και την νομοθεσία περί ενεργειακής σήμανσης, που είναι δύο από τα πιο

αποτελεσματικά εργαλεία πολιτικής στον τομέα της ενεργειακής απόδοσης. Ο οικολογικός

σχεδιασμός στοχεύει στη βελτίωση της ενεργειακής και περιβαλλοντικής απόδοσης των προϊόντων

σε όλο τον κύκλο ζωής τους, ενώ οι απαιτήσεις ενεργειακής σήμανσης στοχεύουν στο να παρέχουν στους πολίτες πληροφορίες για τις περιβαλλοντικές επιδόσεις των προϊόντων και στη βιομηχανία

κίνητρα για την ανάπτυξη πιο βελτιωμένων και καινοτομικών προϊόντων πέρα από τα ελάχιστα

επίπεδα.

Η αναδιατύπωση της οδηγίας 2009/125/ΕΚ που θεσπίζει ένα πλαίσιο για τον καθορισμόαπαιτήσεων οικολογικού σχεδιασμού για τα ενεργειακά προϊόντα (οδηγία για τον οικολογικό

σχεδιασμό), δεν ορίζει από μόνη της δεσμευτικές απαιτήσεις για τα προϊόντα, αλλά υιοθετεί μέσα

από την εφαρμογή των μέτρων μια ανά περίπτωση εξέταση για κάθε ομάδα προϊόντων (παρτίδα):Οι ΓΑΘ καλύπτονται από την παρτίδα ENER Lot1 "λέβητες και combi-λέβητες" και ENER Lot2“θερμοσίφωνες νερού”. Μετά από μήνες διαβουλεύσεων, οι νέες απαιτήσεις οικολογικού

5 Η οδηγία αυτή ορίζει ότι, το ποσοστό 3% θα πρέπει να υπολογίζεται επί της συνολικής επιφάνειας του

δαπέδου των κτιρίων με συνολική ωφέλιμη επιφάνεια κάλυψης άνω των 500 m2 και, από 9 Ιουλίου 2015, άνω

των 250 m2. 6 Ωστόσο, είναι δυνατό για τα κράτη μέλη να λαμβάνουν εναλλακτικά αποτελεσματικά μέτρα που αφορούν το

κόστος παρεμβάσεων για να επιτευχθεί ισοδύναμη βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης των κτιρίων στοπλαίσιο της κεντρικής περιουσίας του Δημοσίου. 7 “Ή άλλα εναλλακτικά μέτρα πολιτικής που επιτυγχάνουν την ίδια ποσότητα ενεργειακής εξοικονόμησης”.

8/9/2019 REGEOCITIES (2012-2015)


19

σχεδιασμού για τα συστήματα θέρμανσης χώρων και τα συνδυαστικά συστήματα θέρμανσης δημοσιεύθηκαν στην Επίσημη Εφημερίδα στις 6 Σεπτεμβρίου 2013

8.

Η αναδιατύπωση της οδηγίας 2010/30/ΕΚ σχετικά με τη σήμανση και τις πρότυπες πληροφορίεςπου αφορούν την κατανάλωση ενέργειας και τους λοιπούς πόρους που συνδέονται με τα ενεργειακά προϊόντα (οδηγία Ενεργειακής Σήμανσης) επεκτείνει το πεδίο εφαρμογής των

προκατόχων της, ώστε να καλύπτει επίσης τα προϊόντα του εμπορικού και βιομηχανικού τομέα. Η

οδηγία εισάγει νέες κατηγορίες ενεργειακής κλάσης Α+, Α++ και Α+++ πάνω από την υπάρχουσα

κατηγορία Α για εκείνα τα προϊόντα οικιακής χρήσης με μεγαλύτερη εξοικονόμηση ενέργειας ώστε

κατ’ αυτόν τον τρόπο να αντανακλάται η περαιτέρω τεχνολογική πρόοδος. Η οδηγία εφαρμόζεται σε

"ενεργειακά προϊόντα που έχουν σημαντικό άμεσο ή έμμεσο αντίκτυπο στην κατανάλωση ενέργειας

και, που επίσης σχετίζονται και με την κατανάλωση και άλλων βασικών πόρων κατά τη χρήση τους".Οι ενεργειακές κατηγορίες και τα συγκεκριμένα προϊόντα που πρέπει να επισημαίνονται

προσδιορίστηκαν από μια ομάδα εργασίας της Επιτροπής μέσω πράξεων ‘κατ’ εξουσιοδότηση’.

Ένας κανονισμός της Επιτροπής που δημοσιεύθηκε στις 6 Σεπτ. 20139 καθιέρωσε την εισαγωγή

σήμανσης για τις ΓΑΘ νερού – νερού (υφάλμυρου) σε δύο φάσεις: η πρώτη που πρόκειται να

εισαχθεί δύο έτη μετά την έναρξη ισχύος θα κυμαίνεται από A++ έως G , ενώ η άλλη που θα

εισαχθεί το 2019 θα κυμαίνεται από A+++ έως D.

Ημερομηνία Διάταξη

Μέχρι της 9 Ιουλίου 2012Συμμόρφωση των κρατών-μελών με την οδηγία του 2010 για την ενεργειακή

απόδοση των κτιρίων που καταργεί την παλαιότερη έκδοση του 2002.

Μάρτιος 2013 Έκδοση κατευθυντήριων οδηγιών της ΕΕ σχετικά με τον τρόπο υπολογισμού της ανανεώσιμης ενέργειας από τις αντλίες θερμότητας.

Εφαρμογή από το 2014Ανακαίνιση των δημόσιων κτιρίων των κρατών-μελών, που ανήκουν στην κεντρική κυβέρνηση σε ποσοστό 3% κατά μέσο όρο κάθε χρόνο (Οδηγία EED)

Εφαρμογή από το 2015Εισαγωγή μέτρων από τα κράτη-μέλη (όπου είναι εφικτό), μέτρων που να θέτουν ελάχιστα όρια παραγόμενης ενέργειας από ΑΠΕ στα κτίρια (Οδηγία ΑΠΕ)

2015Εισαγωγή ενεργειακού σήματος για τις ΓΑΘ νερού – νερού (υφάλμυρου) στις

κατηγορίες κλάσεων Α++ έως G (και αντικατάσταση από νέο σήμα που θα κυμαίνεται

στις κατηγορίες κλάσεων A+++ έως D το 2019).

31 Δεκεμβρίου 2018

Όλα τα νέα δημόσια κτήρια θα πρέπει να παρουσιάζουν σχεδόν μηδενική

κατανάλωση ενέργειας (Οδηγία (EPBD).

31 Δεκεμβρίου 2020 Όλα τα νέα ιδιωτικά κτήρια θα πρέπει να παρουσιάζουν σχεδόν μηδενική

κατανάλωση ενέργειας (Οδηγία (EPBD).Πιν. 3: Χρονοδιάγραμμα για την εφαρμογή της σχετικής νομοθεσίας της ΕΕ για την αβαθή

γεωθερμία

Διαχείριση των πόρων και προστασία του περιβάλλοντος

Καθώς τα μέτρα προωθούν τις ΑΠΕ και την ενεργειακή απόδοση, οι κανονισμοί οι οποίοι σκοπεύουν στη διατήρηση και τη βελτίωση του περιβάλλοντος μπορεί να επηρεάσουν εξίσου την ανάπτυξη των συστημάτων αβαθούς γεωθερμίας. Για παράδειγμα, η οδηγία 2000/60/ΕΚ που θεσπίζει ένα πλαίσιο κοινοτικής δράσης στον τομέα της πολιτικής των υδάτινων πόρων (Οδηγία πλαίσιο για το νερό) ,

8 Διαθέσιμη στον ιστότοπο: http://eur-lex.europa.eu/JOHtml.do?uri=OJ:L:2013:239:SOM:EN:HTML 9 Διαθέσιμη στον ιστότοπο: http://eur-lex.europa.eu/JOHtml.do?uri=OJ:L:2013:239:SOM:EN:HTML

http://eur-lex.europa.eu/JOHtml.do?uri=OJ:L:2013:239:SOM:EN:HTML








8/9/2019 REGEOCITIES (2012-2015)


20

απαιτεί από τα κράτη μέλη να εφαρμόσουν τα απαραίτητα μέτρα για την πρόληψη της

υποβάθμισης της κατάστασης όλων των επιφανειακών υδάτων και να αποτρέψει ή να περιορίσει

την διείσδυση ρύπων στα υπόγεια ύδατα.

Ένα βασικό στοιχείο της οδηγίας είναι η προσέγγιση ως λεκάνης απορροής ποταμού που

ακολουθεί τη φυσική γεωγραφική και υδρολογική μονάδα - αντί της προσέγγισής τους με

διοικητικά ή πολιτικά κριτήρια. Για κάθε περιοχή λεκάνης απορροής ποταμού – μερικές από τις

οποίες διασχίζουν τα εθνικά σύνορα – θα πρέπει να καταρτιστεί ένα "σχέδιο διαχείρισης λεκάνης

απορροής" που θα ενημερώνεται κάθε έξι χρόνια.

Όσον αφορά τα υπόγεια ύδατα, η ομώνυμη οδηγία με σκοπό να παρακολουθείται συστηματικά η

ποιότητα των υπόγειων υδάτων για να προληφθεί πιθανή ρύπανσή τους, προτείνει την προληπτική

απαγόρευση της άμεσης απόρριψης σε αυτά διότι, αφενός μεν τα υπόγεια ύδατα ως ποσότητα

θεωρούνται πολύ πιο σημαντικά από τα επιφανειακά, αφετέρου η αποκατάσταση θεωρείται πιο

δύσκολη εξαιτίας της δυσκολίας πρόσβασής τους.

Η εφαρμογή της νομοθεσίας για το νερό που είναι σχετική με την αβαθή γεωθερμία εξαρτάται από

το εάν ένα σύστημα είναι ανοικτού ή κλειστού κυκλώματος. Για τους στόχους της παρούσας

έκθεσης, είναι σημαντικό να υπογραμμιστεί ότι το άρθρο 11 της Οδηγίας για το νερό παρέχει στα κράτη μέλη τη δυνατότητα να επιτρέπουν την επανέγχυση στον ίδιο υδροφόρο ορίζοντα που

χρησιμοποιείται για γεωθερμικούς σκοπούς, υπό την προϋπόθεση ότι δεν θέτει σε κίνδυνο τους

περιβαλλοντικούς στόχους της οδηγίας. Ως εκ τούτου, είναι στην αρμοδιότητα των εθνικών

κυβερνήσεων να αποφασίσουν για το αν η επανεισαγωγή γεωθερμικών ρευστών είναι προαιρετική

ή υποχρεωτική.

Η Οδηγία πλαίσιο για το νερό συμπληρώνεται από την Οδηγία 2006/118/ΕΚ για την προστασία τωνυπόγειων υδάτων από τη ρύπανση και την υποβάθμιση (Οδηγία για τα υπόγεια ύδατα). Η παρούσα

οδηγία προτείνει ειδικά μέτρα για την πρόληψη της ρύπανσης ή τον περιορισμό της διείσδυσης

ρύπων στα υπόγεια ύδατα και κριτήρια για την αξιολόγηση της καλής χημικής κατάστασης των

υπόγειων υδάτων, τον εντοπισμό και την αναστροφή σημαντικών και υφιστάμενων ανοδικών

τάσεων και τον καθορισμό σημείων εκκίνησης για την αναστροφή των τάσεων αυτών.

Σε άλλους τομείς, ωστόσο, η νομοθεσία της ΕΕ ορίζει μόνο το γενικό πλαίσιο ή απλά έχει μικρή

συμβολή στα συστήματα της αβαθούς γεωθερμίας. Αυτό σημαίνει ότι η βασική πηγή νομοθεσίας είναι εθνική και μπορεί να διαφέρει από χώρα σε χώρα . Μια τέτοια για παράδειγμα, είναι η

περίπτωση της προστασίας του εδάφους, η οποία δεν καλύπτεται από την κοινοτική νομοθεσία.

Σύμφωνα με την κωδικοποιημένη οδηγία 2011/92/EΚ (Οδηγία ΜΕΠΕ) που αναφέρεται στην

εκτίμηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων συγκεκριμένων δημοσίων και ιδιωτικών έργων, ο

καθορισμός των γεωθερμικών προγραμμάτων γεωτρήσεων θα πρέπει να υπόκεινται σε

αξιολόγηση παραμένει στην εθνική δικαιοδοσία. Ωστόσο, για την πλειονότητα των συστημάτων

της αβαθούς γεωθερμίας η εκπόνηση μελέτης εκτίμησης περιβαλλοντικών επιπτώσεων (ΜΕΠΕ)

με βάση το μικρό μέγεθος και τις αμελητέες επιπτώσεις τους δεν φαίνεται να είναι η κατάλληλη

προσέγγιση.

Γενικά, από τη στιγμή που τα συστήματα της αβαθούς γεωθερμίας μπορούν να ενσωματωθούν

ευκολότερα σε νέα και ανακαινισμένα κτίρια, οι τεχνολογίες αυτές μπορούν να ωφεληθούν από

τους κανονισμούς ανεβάζοντας το ποσοστό των ανακαινισθέντων κτιρίων και προωθώντας τη χρήσητεχνολογιών ΑΠΕ για θέρμανση και ψύξη, με σκοπό την καλύτερη ενεργειακή απόδοση των

8/9/2019 REGEOCITIES (2012-2015)


21

κτιρίων10. Αν και η εξέλιξη της ευρωπαϊκής νομοθεσίας μπορεί να αυξήσει τις ευκαιρίες εφαρμογής

και την περαιτέρω διείσδυση των συστημάτων αβαθούς γεωθερμίας στην Ευρώπη , η ποσοτική

εκτίμηση ενός τέτοιου αντίκτυπου δεν είναι ακόμη εφικτή. Η εξάπλωση των τεχνολογιών αυτών θα

εξαρτηθεί σε μεγάλο βαθμό από τις κατά περίπτωση εκτιμήσεις σκοπιμότητας. Ωστόσο , όπως θαδούμε, ο τρόπος που η νομοθεσία της ΕΕ είναι προσαρμοσμένη στις εθνικές και τοπικές συνθήκες,

σε συνδυασμό με την ύπαρξη (ή μη) άλλων εθνικών και τοπικών κανονισμών και κωδικών, μπορούν

να έχουν σημαντικό επίσης αντίκτυπο στην ανάπτυξη της αγοράς των τεχνολογιών της αβαθούς

γεωθερμίας.

2.5 Αναπτυξιακοί στόχοι στις χώρες στόχους

2.5.1 Εθνικοί στόχοι

Το άρθρο 4 της Οδηγίας για τις ΑΠΕ (2009/28/ΕΚ) απαιτεί από τα κράτη μέλη να υποβάλουν τα

Εθνικά Σχέδια Δράσης για τις ΑΠΕ (ΕΣΔΑΠΕ) έως τις 30 Ιουνίου 2010. Τα σχέδια αυτά προορίζονταινα παρέχουν λεπτομερείς χάρτες πορείας για το πώς κάθε κράτος μέλος της ΕΕ πρόκειται να επιτύχει τους νομικά δεσμευτικούς του στόχους για τις ΑΠΕ μέχρι το 2020, συμπεριλαμβανομένων των στόχων ανά τομέα αλλά και του τεχνολογικού μίγματος που θα χρησιμοποιηθεί.

10

Με σκοπό να είμαστε περισσότερο ακριβείς, η συμβατότητα ανάμεσα στον όρο “κτίρια σχεδόν μηδενικήςκατανάλωσης ενέργειας και συστήματα αβαθούς γεωθερμίας” πιθανόν να είναι δύσκολη ιδιαίτερα για

ιδιωτικής χρήσης κτίρια.

8/9/2019 REGEOCITIES (2012-2015)


22

Πιν. 4: Συνολικοί στόχοι για θέρμανση και ψύξη από ΑΠΕ για τα 27 κράτη μέλη της ΕΕ

Χώρα Τελική Κατανάλωση Θερμικής

& Ψυκτικής Ενέργειας* (ktoe)

Ποσοστό συμμετοχής ΑΠΕ

(ktoe)

2010 2020 2010 2020

Αυστρία 12007 12802 3657 4179

Βέλγιο 21804 21804 766.4 2588.4

Βουλγαρία 4492 4638 741 1103

Κύπρος 480 527 78 124

Τσεχία 17805 18680 1810.9 2672.2

Δανία 8042 7653 2480 3042

Εσθονία 1572 1579 612 607

Φινλανδία 14010 15300 5210 7270

Γαλλία 67159 60000 11124 19732

Γερμανία 111597 93139 10031 14431

Ελλάδα 8644 9674 1269 1908

Ουγγαρία 10347 9719 949 1863

Ιρλανδία 5160 4931 220 591

Ιταλία 58976 61185 3851 10456

Λετονία 2251 2612 1020 1395

Λιθουανία 2417 2684 666 1051

Λουξεμβούργο 1235 1268 25.5 107.8

Μάλτα 44.76 72.73 3.5 4.5

Κάτω Χώρες 24612 24989 906 2179

Πολωνία 32400 34700 3980 5921

Πορτογαλία 7286 8371 2240 2507

Ρουμανία 15788 18316 2819 4038

Σλοβακία 5971 5613 452 820

Σλοβενία 1996 2029 445 625

Ισπανία 33340 29849 3764 5645

Σουηδία 14488 16964 8237 10543

Ηνωμένο Βασίλειο 60000 51500 518 6199

EΕ-27 543923.8 520598.7 67875.3 111601.9

% ΑΠΕ στην τελική κατανάλωση ενέργειας 12.5% 21.4%

8/9/2019 REGEOCITIES (2012-2015)


23

ΤΟ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΟ ΣΧΕΔΙΟ ΤΗΣ ΣΤΟΚΧΟΛΜΗΣ

Το ενεργειακό σχέδιο της Στοκχόλμης που εκπονήθηκε το 2008 και συνδέεται με το πρωτεύων

χωροταξικό σχέδιο της Στοκχόλμης (master plan), επισημαίνει ότι θα πρέπει να δοθεί έμφαση

στην επέκταση της τηλεθέρμανσης και τηλεψύξης. Στο σχέδιο υπάρχει ειδική ενότητα για την

αβαθή γεωθερμία, την ηλιακή και την αιολική ενέργεια. Αυτή η ενότητα αναφέρει ότι κάθε

χρόνο κατατίθενται 1.600 αιτήσεις για συστήματα αβαθούς γεωθερμίας και ότι αυτό το

ποσοστό θα παραμείνει σταθερό για τα αμέσως προσεχή χρόνια. Η δράση που καθορίζεται

στην παρούσα ενότητα αναφέρει ότι η πόλη θα συνεχίσει να εξετάζει εναλλακτικές πηγές

ενέργειας για το πώς να κάνει τα δημόσια κτίρια της ακόμη περισσότερο ενεργειακά

αποδοτικά.

2.5.2 Τοπικοί στόχοι

Για το προσεχές μέλλον, σε κάποιες επαρχίες, περιφέρειες ή πόλεις έχουν καθορισθεί τοπικοί στόχοι για τις ΑΠΕ συμπεριλαμβανομένου και της αβαθούς γεωθερμίας. Μερικές από αυτές μάλιστα,συνυπογράφοντας το Σύμφωνο των Δημάρχων11, συνέταξαν τα Σχέδια Δράσης για την Βιώσιμη

Ενέργεια (ΣΔΒΕ) περιλαμβάνοντας επιμέρους και συνολικούς στόχους σ’ αυτά. Τα ΣΔΒΕ είναι μια

πρωτοπόρα πρωτοβουλία του Συμφώνου των Δημάρχων, όπου οι πόλεις που το υπογράφουν προετοιμάζουν τα τοπικά σχέδια τους για την ποσοτικοποίηση της εξοικονόμησης ενέργειας που

επιθυμούν να επιτύχουν, σύμφωνα με τους στόχους του 2020. Σήμερα, πάνω από 2 .800 ΣΔΒΕ έχουν

υποβληθεί και εγκριθεί κάτω από την ομπρέλα αυτής της πρωτοβουλίας και περιλαμβάνουν βασικές πληροφορίες γύρω από την αναμενόμενη ενεργειακή εξοικονόμηση που πρόκειται να

επιτευχθεί και σχετίζεται με τα συστήματα θέρμανσης και ψύξης . Ακόμη και αν οι τεχνολογίες ΑΠΕ

για την επίτευξη των προτεινόμενων στόχων δεν περιγράφονται λεπτομερώς στην πλειονότητα των

ΣΔΒΕ, θα μπορούσε να θεωρηθεί ότι, η αβαθής γεωθερμία (όπως και τα υπόλοιπα συστήματα ΑΠΕ),είναι ικανή να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στην επίτευξη των στόχων αυτών.

Μερικές από τις ανωτέρω πόλεις, προκειμένου να διευκολύνουν την επίτευξη των στόχων του ΣΔΒΕ,θα ενημερώνονται διαρκώς για την εξέλιξη του έργου REGEOCITIES και θα τους παρέχονται όλα τα

απαραίτητα έγγραφα τεκμηρίωσης και οι αναγκαίες πληροφορίες (συμπεριλαμβανομένων και των

προγραμμάτων κατάρτισης). Με βάση τα παραπάνω, αναμένεται να υπάρξει θετική ανταπόκριση από τις πόλεις αυτές, ώστε να βοηθήσουν στην προώθηση της εξοικονόμησης ενέργειας μέσω της

εκμετάλλευσης της αβαθούς γεωθερμίας.

Στον Πίνακα 5 της επόμενης σελίδας αναδεικνύεται η ποικιλομορφία των πλαισίων στις χώρες

εταίρους.

11 Το Σύμφωνο των Δημάρχων είναι η κύρια ευρωπαϊκή κίνηση στην οποία συμμετέχουν τοπικές και περιφερειακές αρχές στην μάχη για

την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής. Βασίζεται σε μια εθελοντική δέσμευση από τους υπογράφοντες (περιφέρειες, πόλεις με

διαφορετικό μέγεθος) για να επιτύχουν και να υπερβούν το στόχο της ΕΕ για μείωση κατά 20% των εκπομπών CO2, μέσω της αύξησης

της ενεργειακής απόδοσης και την ανάπτυξη των ΑΠΕ.

8/9/2019 REGEOCITIES (2012-2015)


24

Εθνικό Τοπικό

Αναπτυξιακά πλάνα Σχόλια/Αναφορά Αναπτυξιακά πλάνα Σχόλια/Αναφορά

Βέλγιο -

Δανία

ΕΣΔΑΠΕ Ευρωπαϊκό επίπεδο Οι Δήμοι στη Δανία έχουν τη δυνατότητα να εκπονήσουν στρατηγικά

σχέδια δράσης για την ενέργεια. Προς διευκόλυνση τους, η Δανέζικη

Υπηρεσία Ενέργειας έχει προετοιμάσει κατευθυντήριες γραμμές. Δεν

αναφέρονται στην αβαθή γεωθερμία, αλλά δίνουν μια λεπτομερή

περιγραφή της βαθιάς γεωθερμικής ενέργειας ως μιας πιθανής τοπικής πηγής ενέργειας.

Δεν είναι σαφές για το κατά πόσο η βαθιά γεωθερμική

θερμότητα συμπεριλαμβάνεται στους υπολογισμούς για τις

ΓΑΘ.

Υπάρχει πολιτική για το κλίμα σε ορισμένες πόλεις, αλλά δεν γίνεται

αναφορά στις ΓΑΘ ως μια συγκεκριμένη τεχνολογία ΑΠΕ και μέρος

μιας μελλοντικής λύσης:

Kommune Skanderborg: Κλιματική Πολιτική για την περίοδο 2011-2013

Kommune Odense: Σχέδιο για το κλίμα για την περίοδο 2010-2012,η αβαθή γεωθερμία δεν αναφέρεται ως μια συγκεκριμένη

τεχνολογία ΑΠΕ και μέρος μιας μελλοντικής λύσης.

Γαλλία

ΕΣΔΑΠΕ Ευρωπαϊκό επίπεδο SRCAE Οι στόχοι ποικίλλουν σε μεγάλο βαθμό, οι ΓΑΘ δεν αναλύονται πάντα

Το Περιφερειακό Κέντρο έχει στόχους για τις ΓΑΘ (δεν διαθέτει ΣΔΒΕ)

Μόνο 14 ΣΔΒΕ έγιναν αποδεκτά από το Σύμφωνο των Δημάρχων. SRCAE Τα τοπικά Σχέδια Κλιματικής Ενέργειας για τις περιφέρειες,

τα διαμερίσματα και τις μεγάλες πόλεις είναι υποχρεωτικά όταν ο πληθυσμός είναι πάνω από 50.000 κατοίκους. ( Νόμος Grenelle)

PCET PCET

Γερμανία ΕΣΔΑΠΕ Οι στόχοι του ΣΔΑΠΕ δεν είναι πολύ φιλόδοξοι. Από το 2011 μοιάζει με μια διαρκώς συρρικνούμενη ετήσια αγορά, με τις

ετήσιες αυξήσεις να βαίνουν όλο και χαμηλότερες κάθε χρόνο

48 ΣΔΒΕ Στα ΣΔΒΕ 5 πόλεων του Συμφώνου των Δημάρχων γίνεται αναφορά

στις ΓΑΘ, αλλά χωρίς να γίνεται λόγος για πραγματικούς στόχους.

Ελλάδα ΕΣΔΑΠΕ Ευρωπαϊκό επίπεδο 49 ΣΔΒΕ Έχουν δημοσιευθεί 49 ΣΔΒΕ σε σύνολο 85 Δήμων που έχουν

υπογράψει το Σύμφωνο από τα οποία τα 12 έχουν εγκριθεί από την

ΕΕ. Τα περισσότερα από αυτά δεν έχουν συμπεριλάβει τα συστήματα

εκμετάλλευσης της αβαθούς γεωθερμίας.

8/9/2019 REGEOCITIES (2012-2015)


25

Πιν. 5: Υφιστάμενα Σχέδια Ανάπτυξης για την Αβαθή Γεωθερμία στις χώρες που συμμετέχουν στο έργο REGEOCITIES

Ιρλανδία ΕΣΔΑΠΕ Στόχος για τις ΓΑΘ: 84ktoe μέχρι το 2020. Ενδιάμεσες τιμές

για το 2012 αναφέρουν ότι οι ΓΑΘ προπορεύονται του στόχου

για το έτος 2010.

ΣΔΒΕ Υπάρχουν 3 δημοσιευμένα ΣΔΒΕ που αφορούν τις πόλεις και τις

τοπικές αρχές της χώρας. 2 από αυτά κάνουν αναφορά στη

γεωθερμία και στο βαθμό που γνωρίζουν την τεχνολογία των ΓΑΘ,

αλλά δεν γίνεται καμιά αναφορά σε σαφείς στόχους.

Στρατηγική για τις

ΑΠΕ 2012-2020Γίνεται αναφορά στην τηλεθέρμανση, αλλά δεν αναφέρεται καθόλου η γεωθερμία ή οι ΓΑΘ.

Ιταλία Νομοθετικό Διάταγμα

ν.28/3 Μαρτίου 2011Το διάταγμα προβλέπει ποσοτικούς στόχους για την

ενσωμάτωση συστημάτων θέρμανσης και ψύξης με χρήση

ΑΠΕ σε νέα ή ριζικά ανακαινισμένα κτίρια. Το διάταγμα δεν

εξετάζει ειδικά τα συστήματα ΓΑΘ.

Κάτω Χώρες ΕΣΔΑΠΕ Ευρωπαϊκό επίπεδο

Ο στόχος είναι η παραγωγή θερμικής ενέργειας από ΑΠΕ

μέχρι το 2020, να ανέλθει στα 91 PJ. Από το ποσό αυτό τα

10,1 PJ πρέπει να προέλθουν από τις ΓΑΘ (11%). Η νομοθεσία

κάνει διαχωρισμό, σε βαθιά γεωθερμική ενέργεια, σε αντλίες

θερμότητας αέρος και σε ΓΑΘ.

ΣΔΒΕ Κάθε (μεγαλύτερος) δήμος έχει ένα πρόγραμμα για την ενέργεια

και/ή το κλίμα. Οι στόχοι ποικίλλουν σε μεγάλο βαθμό, επειδή κάθε

δήμος είναι ελεύθερος να συμπληρώσει αυτό το πρόγραμμα.

Ορισμένοι δήμοι έχουν επικεντρωθεί στην αβαθή γεωθερμία.Χαρακτηριστικά παραδείγματα αποτελούν το Άμστερνταμ και η

Μπρέντα.

Ρουμανία

Ισπανία ΕΣΔΑΠΕ Το εκτιμώμενο δυναμικό στην Ισπανία για θέρμανση και ψύξη

μέσω ΓΑΘ ορίζεται στα 50.000 MWt λαμβάνοντας υπόψη ότι

η εκτίμηση της τρέχουσας κατάστασης είναι μόλις 100 MWt

Έγγραφα PAER Δεν υπάρχουν έγγραφα PAER σε όλες τις πόλεις και σε όποιους

δήμους εξετάσθηκαν δεν έχουν εντοπιστεί άμεσες αναφορές στην

αβαθή γεωθερμία.

Σουηδία ΕΣΔΑΠΕ

Στο Ενεργειακό Σχέδιο της Στοκχόλμης (ΣΔΑΕ) που εκπονήθηκε το

2008 και έχει άμεση σχέση με το πρωτεύων πρόγραμμα της

Στοκχόλμης (Master Plan), δεν υπάρχει κάποια συγκεκριμένη

αναφορά στην αβαθή γεωθερμία.

ΣΔΒΕ από το Karlstad: Δεν υπάρχει σε αυτό κάποια αναφορά στην

αβαθή γεωθερμία ούτε κάτι που να αναφέρεται συγκεκριμένα στη

θέρμανση και τη ψύξη κτιρίων.

8/9/2019 REGEOCITIES (2012-2015)


26

Οδηγία 2010/31/ΕΕ (Αναδιατύπωση) Το άρθρο 9 προβλέπει ότι: «τα κράτη μέλη θα μεριμνήσουν

ώστε μέχρι τις 31 Δεκεμβρίου 2020 , όλα τα νέα κτίρια του ιδιωτικού τομέα και μετά τις 31

Δεκεμβρίου 2018 και για τα νέα κτίρια που στεγάζουν ή ανήκουν σε δημόσιες υπηρεσίες να είναι

κτίρια με "σχεδόν μηδενική κατανάλωση ενέργειας". Τα κράτη μέλη, επιπλέον υποχρεούνται "να

καταρτίσουν εθνικά προγράμματα για την αύξηση του αριθμού των κτιρίων σχεδόν μηδενικής

κατανάλωσης ενέργειας" και "ακολουθώντας το παράδειγμα του δημόσιου τομέα, να αναπτύξουν

πολιτικές, να λάβουν μέτρα και να θέσουν στόχους, με σκοπό να ενθαρρύνουν την μετατροπή

των υπό ανακαίνιση κτιρίων σε κτίρια σχεδόν μηδενική κατανάλωση ενέργειας" .

3 ΑΛΛΗΛΕΠΙΔΡΑΣΕΙΣ ΜΕ ΤΟ ΑΣΤΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ

Η ενσωμάτωση των συστημάτων αβαθούς γεωθερμίας στις πόλεις θα εξαρτηθεί από μια σειρά από

παράγοντες που πρέπει να ληφθούν υπόψη για τον προσδιορισμό της σκοπιμότητας της

εγκατάστασης. Διαφορετικές πόλεις έχουν διαφορετικά χαρακτηριστικά, που αφορούν για

παράδειγμα, την υπόγεια χωρική διαθεσιμότητα και τους περιορισμούς δόμησης, που

διαδραματίζουν καθοριστικό ρόλο στην εγκατάσταση αυτού του τύπου των συστημάτων. Για τον

καθορισμό των ορθότερων επιλογών όσον αφορά την εκτέλεση μιας εγκατάστασης θα πρέπει να

αναλυθεί επαρκώς η αλληλεπίδραση ενός αβαθούς γεωθερμικού συστήματος, με τα κτίρια, τις

υπόγειες υποδομές και τον αστικό ιστό της πόλης.

Όσον αφορά ιστορικά κτίρια σε παλιά αστικά κέντρα, η αβαθής γεωθερμία θα μπορούσε να

αποτελέσει μια ενδιαφέρουσα επιλογή για την ανακαίνιση των εγκαταστάσεων θέρμανσης / ψύξης,

από τη στιγμή που δεν υπάρχει καμιά ορατή επίπτωση στο κτίριο.

3.1

Το κτίριο Η ΕΕ έχει θέσει φιλόδοξους στόχους για να εξασφαλίσει ότι όλα τα νέα κτίρια από το 2020 και

έπειτα θα καταναλώνουν πολύ λίγη ενέργεια, έχει υιοθετήσει τον όρο της «σχεδόν μηδενικής κατανάλωσης ενέργειας κτιρίου» ή «nZEB» (nearly Zero Energy Balance). Ωστόσο, αναγνωρίζοντας

τις διαφορές στην κουλτούρα κάθε κτιρίου και τις κλιματικές συνθήκες στην Ευρώπη, η Ευρωπαϊκή

νομοθεσία που αφορά τα κτήρια (EPBD) δεν περιγράφει με ενιαία προσέγγιση τον όρο nZEB.

Κέντρο Πόλης Κτίριο

Υπέδαφος

Γεωθερμικό Σύστημα

8/9/2019 REGEOCITIES (2012-2015)


27

Ένας Κατάλογος κωδίκων δόμησης, σήμανσης και κινήτρων δίνεται στο παράρτημα 1 από τον

ιστότοπο: http://www.sustainablebuildingscentre.org/pages/beep

Το “σχεδόν μηδενικής ενεργειακής κατανάλωσης” κτίριο ορίζεται στο άρθρο 2 της

αναδιατυπωμένης ευρωπαϊκής οδηγίας για τα κτίρια (EPBD) ως "ένα κτίριο που έχει μια πολύ

υψηλή ενεργειακή απόδοση. Η σχεδόν μηδενική ή πολύ μικρή ποσότητα ενέργειας που χρειάζεται

για να καλύψει τις ανάγκες του θα πρέπει να προέρχεται σε πολύ μεγάλο βαθμό από τις ΑΠΕ ,συμπεριλαμβανομένης αυτής που παράγεται σε τοπικό ή υπερτοπικό επίπεδο".

Αν και πολύ σπάνια γίνεται αναφορά στην αβαθή γεωθερμία τόσο στους εθνικούς Οικοδομικούς

Κανονισμούς, όσο και στα συστήματα σήμανσης ή/και τα διάφορα σχήματα κινήτρων κάθε χώρας,επειδή τα συστήματα αυτά θεωρούνται, σύμφωνα με την εθνική νομοθεσία και τους κανονισμούς

ως συστήματα ΑΠΕ είναι γενικά αποδεκτή η πρόθεση να συμπεριληφθούν υπό τη σκέπη «άλλων συστημάτων ΑΠΕ». Οι μέθοδοι υπολογισμού της εξοικονόμησης ενέργειας θα πρέπει να

ακολουθούν την εγκεκριμένη μεθοδολογία της ΕΕ.

Για να μειωθεί το ενεργειακό κόστος στα κτίρια, στους νέους κανονισμούς θερμότητας και

θερμομόνωσης κτιρίων ή/και στους εθνικούς Οικοδομικούς Κανονισμούς πολλών ευρωπαϊών

χωρών (Γαλλία, Ισπανία, Ιταλία, Ελλάδα, Δανία, Σουηδία και Κάτω Χώρες), τα συστήματα της

αβαθούς γεωθερμίας δεν περιγράφονται με σαφήνεια ως μια πιθανή λύση όπως για παράδειγμα συμβαίνει με τους ηλιοθερμικούς συλλέκτες για την παραγωγή ζεστού νερού χρήσης (ΖΝΧ) οι οποίοι επισημαίνονται σαφώς στις διάφορες αποφάσεις.

Στην Ισπανία: Στον Τεχνικό Οικοδομικό Κώδικα, προβλέψεις που σχετίζονται με τις ΑΠΕ,

υπάρχουν αποκλειστικά μόνο για την παραγωγή ΖΝΧ (σε ποσοστό κάλυψης 60% των οικιακώναναγκών προερχόμενες από ΑΠΕ), που στις περισσότερες περιπτώσεις επιτυγχάνεται με την

εγκατάσταση ηλιοθερμικών συλλεκτών οι οποίοι γενικά υπόκειται σε ρυθμίσεις μέσω των

τοπικών νόμων, όπως για παράδειγμα το νόμο "Ordenanza Municipal de Captación Solar paraUsos Térmicos"

Στην Ιταλία: Στο Νομοθετικό Διάταγμα υπ’ αριθ. 28/03.03.2011 αν και εισάγονται ποσοτικοί στόχοι, για την ενσωμάτωση συστημάτων ΑΠΕ που αφορούν θέρμανση και ψύξη σε νέα και

ριζικά ανακαινισμένα κτίρια, δεν εξειδικεύονται σε συστήματα της αβαθούς γεωθερμίας. Στη Γαλλία: Ο Θερμικός Κανονισμός του 2012 για τις νέες κατασκευές (RT2012) προβλέπει

μέγιστη κατανάλωση πρωτογενούς ενέργειας για τη θέρμανση, την ψύξη, το ΖΝΧ, το φωτισμό

και άλλες βοηθητικές χρήσεις. Στις Κάτω Χώρες: Η αβαθής γεωθερμία δεν έχει ενσωματωθεί άμεσα στη νομοθεσία για τη

θέρμανση και ψύξη κτιρίων, αλλά έχει επηρεασθεί έμμεσα από το ψήφισμα για την δόμηση κτιρίων. Το ψήφισμα αυτό περιέχει κανόνες σχετικά με την ενεργειακή απόδοση των κτιρίων,

π.χ. την ενέργεια που χρησιμοποιείται για τη θέρμανση, την ψύξη, το ΖΝΧ και τον φωτισμό. Η

ενεργειακή αποδοτικότητα εκφράζεται από τον Συντελεστή Ενεργειακής Απόδοσης (ΣΕΑ). Ο ΣΕΑ ισχύει μόνο για τα νέα κτίρια και αναφέρεται στην ελάχιστη ενεργειακή απόδοση των κτιρίων,

όπως ρυθμίζεται από το νόμο. Παρόλα αυτά, δεν υπάρχουν κανόνες για το πώς να αποκτήσει

ένα κτίριο τον ελάχιστο ΣΕΑ. Ως εκ τούτου, ο κατασκευαστής είναι ελεύθερος να επιλέξει τα δικά

του ενεργειακά μέτρα, όπως πρόσθετη μόνωση, καλύτερη εγκατάσταση ή εφαρμογή

συστημάτων ΑΠΕ όπως συστημάτων αβαθούς γεωθερμίας.

http://www.sustainablebuildingscentre.org/pages/beep




8/9/2019 REGEOCITIES (2012-2015)


8/9/2019 REGEOCITIES (2012-2015)


29

Πιν. 6: Εμπόδια, Κώδικες για τη δόμηση και Κανονισμοί για τη θέρμανση στις συμμετέχουσες χώρες

του REGEOCITIES.

3.2 Η πόλη Οι σύγχρονες ευρωπαϊκές πόλεις θα μπορούσαν να χωριστούν σε διάφορες κατηγορίες, που

προσδιορίζονται από διαφορετικές παραμέτρους, όπως τη διαθεσιμότητα χώρου, την πυκνότητα

κτιρίων και πληθυσμού, την παρουσία ιστορικών κτιρίων, ζωνών ειδικής προστασίας, πάρκων κτλ.

Όλα αυτά τα θέματα θα τα καθορίσει η σκοπιμότητα εγκατάστασης συστημάτων αβαθούς

γεωθερμίας, λόγω των εν γένει περιορισμών τους. Σε γενικές γραμμές, μια συμβατική μεσαίου /

μεγάλου μεγέθους πόλη μπορούν να χωριστεί σε διάφορες κατηγορίες.

Κατά τη διάρκεια του υπ’ αριθ. 3 πακέτου εργασίας, μερικά από τα πολεοδομικά σχέδια των

δεσμευόμενων πόλεων πρόκειται να αναλυθούν ώστε να καθαρισθούν οι κατηγορίες αυτές και να

παραχθούν κατευθυντήριες γραμμές για τις βέλτιστες πρακτικές που θα πρέπει να ακολουθηθούν κατά περίπτωση κατά την εκτέλεση εγκαταστάσεων αβαθούς γεωθερμίας.

3.3 Οι υπόγειες υποδομές Είναι γνωστό ότι, το υπέδαφος των πόλεων έχει καταληφθεί μερικώς από ένα μεγάλο μέρος

υποδομών, συμπεριλαμβανομένων των συστημάτων τηλεπικοινωνίας και καλωδιώσεων, των συστημάτων διανομής ηλεκτρικής ενέργειας, των σωλήνων ύδρευσης, του δικτυού λυμάτων, καθώς

και ενός σημαντικού αριθμού βοηθητικών υπόγειων υποδομών, όπως γκαράζ και χώροι στάθμευσης, κελάρια, υποδομές μεταφορών και επικοινωνίας, σήραγγες, μετρό και τρένα. Η

παρουσία αυτών των δικτύων στο υπέδαφος ενδέχεται να περιπλέξει τη διαδικασία εγκατάστασης

των συστημάτων αβαθούς γεωθερμίας λόγω της απαίτησης διάνοιξης κάποιων γεωτρήσεων. Για το

λόγο αυτό, είναι σημαντικό να γνωρίζουμε τη θέση και τις διαστάσεις αυτών των δικτύων ώστε να

αποφεύγονται ανεπιθύμητες παρεμβολές και να εξασφαλίζεται για μεγάλο χρονικό διάστημα, η

ανεμπόδιστη εγκατάσταση των γεωθερμικών συστημάτων στις προγραμματισμένες θέσεις.

Ως εκ τούτου, ο ακριβής σχεδιασμός των υπόγειων δικτύων ΥΚΩ είναι ένα ισχυρό εργαλείο όσον

αφορά την πραγματοποίηση υπεδάφιων έργων εγκατάστασης γεωθερμικών συστημάτων στις

Ρουμανία Ανύπαρκτος υπόγειος χωροταξικός σχεδιασμός στους Δήμους. Απουσία εξειδικευμένων σχεδίων για ενσωμάτωση ΑΠΕ στον

γενικότερο χωροταξικό σχεδιασμό των δήμων

Ισπανία

Η έλλειψη υιοθέτησης σαφών προδιαγραφών στους κώδικες (RITE & CTE), οι οποίες επισημαίνονται σαφώς σε έγγραφα, που

να υποδεικνύει ότι τα συστήματα της αβαθούς γεωθερμίας θα

μπορούσαν να καταστούν πιθανές επιλογές για τη μείωση της

ενεργειακής ζήτησης σε κτίρια με σημαντικό δυναμικό

εξοικονόμησης θερμικής και ψυκτικής ενέργειας. Στον Τεχνικό Κώδικα Δόμησης, απαιτήσεις που να σχετίζονται

αποκλειστικά με τις ΑΠΕ, υπάρχουν μόνο για την παραγωγή ΖΝΧ.

Η αβαθής γεωθερμία δεν αναφέρεται μεσαφήνεια ως μια εναλλακτική λύση θέρμανσης / ψύξης.

Η Περιφέρεια της Βαλένθια, μέσω του

τοπικού Οργανισμού Ενέργειας, υπέβαλλε

μια έκθεση για την ενσωμάτωση συστη-μάτων ΑΠΕ στα κτίρια. Στην έκθεση αυτή,τα συστήματα της αβαθούς γεωθερμίας

αντιμετωπίζονται ως μια τεχνολογία ΑΠΕ

που πρέπει να ενσωματώνεται στα κτίρια.

Σουηδία

Ο εθνικός Οικοδομικός Κανονισμός δεν είναι προσανατολισμένος

σε συγκεκριμένες τεχνολογίες. Ωστόσο, υπάρχουν ενεργειακές

απαιτήσεις για τη θέρμανση όπου η μέγιστη ποσότητα της

αγοραζόμενης ενέργειας (kWh/m2*έτος) διαφέρει και εξαρτάται

από τον τύπο της χρησιμοποιούμενης ενέργειας (ηλεκτρικής ή μη).

Όλες οι αντλίες θερμότητας θεωρούνται ηλεκτρικής θέρμανσης. Όλες οι αντλίες θερμότητας θεωρούνται ηλεκτρικής θέρμανσης.

8/9/2019 REGEOCITIES (2012-2015)


30

πόλεις, αν και πολλές από αυτές δεν έχουν αναπτύξει τέτοιου είδους σχεδιασμό ή δεν έχουν

διαθέσιμο ένα ενημερωμένο σχέδιο με τα υπόγεια δίκτυα τους.

4 ΕΡΓΑΛΕΙΑ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗΣ / ΣΥΝΟΔΕΥΤΙΚΑ ΜΕΤΡΑ, ΓΙΑ ΤΗΝ

ΠΡΟΩΘΗΣΗ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΩΝ ΓΕΩΘΕΡΜΙΚΩΝ ΑΝΤΛΙΩΝ (ΓΑΘ)

Κίνητρα και υποστηρικτικά εργαλεία για την ενίσχυση της ανάπτυξης των ΓΑΘ με βιώσιμο τρόπο.

4.1 Εργαλεία Πληροφόρησης: εξειδικευμένες ιστοσελίδες και ΣΓΠ, για το

ευρύ κοινό. Από τις χώρες του προγράμματος REGEOCITIES, μόνο μία συμμετέχουσα χώρα δεν έχει ιστοσελίδες

ούτε σε εθνικό, ούτε σε περιφερειακό επίπεδο που να αφορούν την αβαθή γεωθερμία. Στις

υπόλοιπες χώρες κυριαρχούν ως επί το πλείστον οι τοπικές και περιφερειακές ιστοσελίδες.

Εικ. 9: Κατανομή χωρών οι οποίες διαθέτουν websites πληροφόρησης για την αβαθή γεωθερμία

Διαφορετικοί ‘on-line’ τύποι εργαλείων πληροφόρησης

Πληροφορίες Εργαλεία

Διαθέσιμες τεχνολογίες Αποτίμηση γεωθερμικού πόρου

Συμβουλές για τη χρήση των ΓΑΘ Περιβαλλοντικά προστατευμένες περιοχές και περιοχές

υπό καθεστώς προστασίας των υπόγειων υδάτων

Συμβουλές για το σχεδιασμό συστημάτων αβαθούςγεωθερμίας

Βάση δεδομένων γα γεωτρήσεις (για ενέργεια και νερό)

Εταιρείες εκτέλεσης γεωτρήσεων Καταγραφές εγκαταστάσεων αβαθούς γεωθερμίας

Υπάρχοντα χρηματοδοτικά κίνητρα Εργαλεία ελέγχου και εντοπισμού υπόγειων δικτύων

Νομοθετικό πλαίσιο και διοικητικές διαδικασίες Ηλεκτρονικές αιτήσεις αδειοδότησης (e-service)

Συστήματα εγγυήσεων κινδύνου

Εθνικοί και τοπικοί φορείς

Πιν. 7: Ιστοσελίδες πληροφόρησης και διαθέσιμα διαδικτυακά εργαλεία (websites).

Καμιά

ιστοσελίδα

ελεύθερης

πρόσβασης ; 1

Ιστοσελίδες

ελεύθερης

πρόσβασης; 10

8/9/2019 REGEOCITIES (2012-2015)


31

Εργαλεία στήριξης για την ανάπτυξη της αβαθούς γεωθερμίας:

Το γαλλικό ΣΓΠ (GIS) για το δυναμικό της αβαθούς γεωθερμίας Από το 2008, το αντίστοιχο ΙΓΜΕ της Γαλλίας (Bureau de Recherches Géologiques et Minières –

BRGM –), με την οικονομική υποστήριξη του Γαλλικού Γραφείου για την Ενέργεια και των

Περιφερειακών Συμβουλίων και χρησιμοποιώντας μια εθνική μεθοδολογία, δημιούργησαν έναν

χάρτη με το γεωθερμικό δυναμικό των υπογείων υδάτινων πόρων σε μικρό βάθος. Αυτός ο χάρτης,

που ονομάζεται ακόμη «εργαλείο λήψης αποφάσεων" βασίζεται σε ένα ΣΓΠ (GIS), που μπορεί και

δίνει πληροφορίες για το ρηχό γεωθερμικό δυναμικό της κάθε περιοχής, για τους κανονισμούς και

τις τεχνικές λεπτομέρειες που το αφορούν. Μάλιστα, στο πλαίσιο αναβάθμισης της υπηρεσίας

προετοιμάζονται να ενσωματωθούν και νέες πληροφορίες που αφορούν την τεχνολογία των

κάθετων γεωεναλλακτών θερμότητας.

4.2 Χρηματοδοτικά κίνητρα

Οι περισσότερες από τις συμμετέχουσες χώρες του REGEOCITIES προσφέρουν οικονομική στήριξη

για τις ΑΠΕ είτε σε εθνικό ή τοπικό επίπεδο, συμπεριλαμβανομένου της αβαθούς γεωθερμίας (8

χώρες). Ωστόσο, τα κίνητρα που αφορούν την αβαθή γεωθερμία, δεν είναι πάντοτε

αποτελεσματικά. Για τη στήριξη της αβαθούς γεωθερμίας, μόνο 4 χώρες έχουν θεσπίσει

συγκεκριμένα χρηματοδοτικά κίνητρα.

http://www.google.gr/url?sa=t&rct=j&q=&esrc=s&source=web&cd=9&cad=rja&ved=0CFsQFjAI&url=http%3A%2F%2Ffr.wikipedia.org%2Fwiki%2FBureau_de_recherches_g%25C3%25A9ologiques_et_mini%25C3%25A8res&ei=epRzUqXvGoue4wTx5IGgBg&usg=AFQjCNGzp8Ft-frwDQSCmlkgeJOXdTPxQg&bvm=bv.55819444,d.Yms

http://www.google.gr/url?sa=t&rct=j&q=&esrc=s&source=web&cd=9&cad=rja&ved=0CFsQFjAI&url=http%3A%2F%2Ffr.wikipedia.org%2Fwiki%2FBureau_de_recherches_g%25C3%25A9ologiques_et_mini%25C3%25A8res&ei=epRzUqXvGoue4wTx5IGgBg&usg=AFQjCNGzp8Ft-frwDQSCmlkgeJOXdTPxQg&bvm=bv.55819444,d.Yms

8/9/2019 REGEOCITIES (2012-2015)


32

Απάντηση (από τις Εθνικές Αναφορές) Σχόλιο / Αναφορά

Βέλγιο Μείωση εθνικού φόρου στο 15,5% (2012) για τις εταιρείες

Περιφερειακές επιδοτήσεις για τον οικιακό, βιομηχανικό και δημόσιο τομέα

Βαλλονία: Οικιακό και βιομηχανικό τομέα, Δημόσια ιδρύματα

Προβλέπεται συντονιστής για τις Αντλίες Θερμότητας

Δανία

2012 - 2015: Κίνητρα για τη μετατροπή και αντικατάσταση των επιμέρους

συμβατικών συστημάτων θέρμανσης με αντλίες θερμότητας.

2013 και 2014: επιδότηση για ενεργειακή ανακαίνιση των υφιστάμενων

κτιρίων στροφή προς τις ΑΠΕ.

2013-2020: επιδότηση για την προώθηση των ενεργειακά αποδοτικών

τεχνολογιών ΑΠΕ στις παραγωγικές διεργασίες της βιομηχανίας.Φορολογική έκπτωση: για τις ιδιωτικές κατοικίες (βελτίωσης των κατοικιών

με τη χρήση ΑΠΕ).

Κανένα από τα οικονομικά κίνητρα δεν έχουν υιοθετηθεί ή δεν απευθύνονται αποκλειστικά

στην εκμετάλλευση της αβαθούς γεωθερμίας.

Ένα άλλο έμμεσο κίνητρο είναι η δυνατότητα της "πώλησης" ρύπων από τη μείωση των

εκπομπών CO2 με τη μορφή της εξοικονομούμενης ενέργειας σε εταιρείες ενέργειας.

Γαλλία

Εθνικά χρηματοδοτικά εργαλεία και ελάχιστα εργαλεία σε τοπική κλίμακα ΜΟΝΟΚΑΤΟΙΚΙΑ: Μείωση φόρου εισοδήματος σε ποσοστό 26%, Μηδενικό επιτόκιο για

οικολογικό δάνειο: για ιδιώτες

ΠΟΛΥΚΑΤΟΙΚΙΑ: Ταμείο θέρμανσης (με συγκεκριμένες παραγράφους που αναφέρονται στη

βαθιά και την αβαθή γεωθερμία). Και για ανοικτά και για κλειστά συστήματα.

Γερμανία ‘Marktanreizprogramm’ (MAP, πρόγραμμα κινήτρων αγοράς), από το Μάρτιο του 2012, μόνο για ανακαίνιση.

Υψηλή τιμή SPF στο MAP (χαμηλότερο για αντλίες αέρα!). Κανένα κίνητρο σε νέες κατοικίες,

γιατί υπάρχει η υποχρέωση για χρήση ΑΠΕ στα νέα κτίρια όπως στο EEWärmeG.Κακές συνθήκες για την αβαθή γεωθερμία

Ελλάδα Έλλειψη συγκεκριμένων κινήτρων για την αβαθή γεωθερμία Υπάρχουν κάποια οικονομικά κίνητρα στο πλαίσιο ειδικών προγραμμάτων που

συγχρηματοδοτούνται από την ΕΕ που είναι προσβάσιμα για τις ΓΑΘ όπως μείωση της

φορολογίας ή/και χαμηλότοκο δάνειο.

Ιρλανδία Η χρηματοδότηση ειδικών επιχορηγήσεων έχει σταματήσει ως αποτέλεσμα

των περικοπών του προϋπολογισμού για το 2010. Προς το παρόν είναι ασαφές εάν στο εγγύς μέλλον θα διατεθεί εκ νέου οικονομική βοήθεια

ειδικά για την ανάπτυξη των ΓΑΘ.

Ιταλία Από τον Ιανουάριο του 2013, το "Conto Energia Termica" επιτρέπει να

δοθούν κίνητρα για ανακαίνιση των συστημάτων θέρμανσης κτιρίων με

ΙΔΙΩΤΙΚΗ ΚΑΤΟΙΚΙΑ: μείωση φόρου (σε ποσοστό 50%)

8/9/2019 REGEOCITIES (2012-2015)


8/9/2019 REGEOCITIES (2012-2015)


34

AQUAPAC: Γαλλικό σύστημα εγγυήσεων έναντι κινδύνου για την αβαθή γεωθερμία

Αποκλειστικά για έργα ΓΑΘ με θερμική ισχύ υψηλότερη από 30 kW (όχι μεμονωμένες

μονάδες) και γεωτρήσεις με βάθος μικρότερο των 100 μέτρων.

Καλύπτει κινδύνους που οφείλονται στην αβεβαιότητα των αποτελεσμάτων των

γεωτρήσεων: παροχή και θερμοκρασία αβαθών υπόγειων υδάτων.

Βασισμένο σε δύο συμπληρωματικούς μηχανισμούς:

- Εγγύηση έρευνας: καλύπτει τον κίνδυνο ανεπαρκούς εύρεσης πόρων σε σχέση μετους αναμενόμενους, καθώς και την αποτυχία άντλησης,

- Εγγύηση μακροπρόθεσμης παραγωγικότητας (10 έτη): καλύπτει τον κίνδυνο

μείωσης ή υποβάθμισης του πόρου κατά τη διάρκεια της εκμετάλλευσης.

Μέγιστο ποσό κάλυψης: 140 000 €

Διάρκεια εγγύησης: 10 έτη

Το Ταμείο Εγγυήσεων βασίζεται στα τέλη που καταβάλλει κάθε πελάτης και είναι

ανάλογα του κόστους του συστήματος.Από το 1983, 196 έργα έχουν γίνει δεκτά στο σύστημα εγγυήσεων.

4.3 Ασφαλιστικά προγράμματα Γενικότερα, ο κάθε φορέας που εμπλέκεται στον τομέα των κατασκευών έχει τη δική του ασφάλιση

έναντι αστικής ευθύνης. Η ασφάλιση αυτή θα μπορούσε να καλύψει περιστασιακά οποιαδήποτε

ζημιά ή μη ικανοποιητική εργασία που σχετίζεται με την εγκατάσταση συστημάτων αβαθούς

γεωθερμίας.

Είναι σύνηθες οι αντλίες θερμότητας να συνοδεύονται μόνο από την εγγύηση του κατασκευαστή,

κάποιες από αυτές όμως, μπορεί να προσφέρουν επιπλέον κάλυψη (παράταση της διάρκειας

λειτουργίας). Μόνο η Γαλλία έχει ένα αποκλειστικό σύστημα κάλυψης του κινδύνου μη εντοπισμού γεωλογικών πόρων για τα συστήματα ΓΑΘ.

Σε σχέση με τις χώρες-εταίρους του προγράμματος, δεν είναι σύνηθες να δίνεται εγγύηση καλής

εκτέλεσης, όμως ορισμένες εταιρείες που είναι επιφορτισμένες με τη λειτουργία και τη συντήρηση

των εγκαταστάσεων αβαθούς γεωθερμίας έχουν αρχίσει να προτείνουν εγγύηση αποτελέσματος

υπό τη μορφή αμοιβής για την υπηρεσία τους, η οποία διαμορφώνεται ανάλογα με τις επιδόσειςτης εγκατάστασης (συμβατικά βάσει της τιμής του COP ή με άλλο τρόπο).

4.4 Επαγγελματική διάρθρωση

Η επαγγελματική διάρθρωση μπορεί να θεωρηθεί ως συμβολή στην υποστήριξη της ποιοτικής

ανάπτυξης του τομέα της αβαθούς γεωθερμίας. Οι χώρες οι οποίες είναι πιο προηγμένες στις ΓΑΘ,

καθώς και αυτές που φιλοδοξούν να τις αναπτύξουν, σταδιακά στήνουν τις δομές και τις δράσεις

που απαιτούνται για την ανάπτυξη των συστημάτων αυτών (επαγγελματική οργάνωση για την

αύξηση της ποιότητας, μηχανισμοί στήριξης για τις επενδύσεις και για τη διάδοση της γνώσης,

ερευνητικά προγράμματα για ασφαλή συστήματα, κλπ)

Η Ολλανδία φαίνεται να είναι ένα καλό παράδειγμα, ακόμη και αν περιορίζεται στα συστήματααποθήκευσης θερμικής ενέργειας σε υδροφόρο ορίζοντα (ATES).

8/9/2019 REGEOCITIES (2012-2015)


35

Γιατί η αβαθής γεωθερμία (και κυρίως η αποθήκευση θερμικής ενέργειας σε

υδροφόρο ορίζοντα) έχει επιτυχία στις Κάτω Χώρες

Κατά τα τελευταία 25 έτη, επιδότηση για τα συστήματα αβαθούς γεωθερμίας υπήρξε μόνο ένα

έτος (1998). Η επιτυχία της αβαθούς γεωθερμίας στις Κάτω Χώρες είναι περισσότερο αποτέλεσμα

του να υπάρχουν τα κατάλληλα άτομα στην κατάλληλη θέση την κατάλληλη στιγμή:

Στην πρώτη φάση (1980-1990) η νέα τεχνολογία ξεκίνησε γιατί:

- υπήρχαν κάποιοι άνθρωποι με φιλοδοξία και θάρρος

- η κυβέρνηση πρότεινε την απαγόρευση της απόρριψης του νερού ψύξης στο περιβάλλον

- πραγματοποιήθηκαν τα πρώτα έργα, ώστε να λειτουργήσουν ως παραδείγματα

Στη δεύτερη φάση (1990-2003) εκτελέστηκαν τα πρώτα εμπορικής φύσης έργα και με τον τρόπο

αυτό:

- Κάμφθηκε η ανασφάλεια στην αγορά από τη χρήση μιας νέας τεχνολογίας.- Δημιουργήθηκε ταμείο ασφάλισης έναντι κινδύνου για τα πρώτα έργα.

- Η κυβέρνηση χρηματοδότησε την έρευνα για τις μακροπρόθεσμες επιπτώσεις της αβαθούς

γεωθερμίας έτσι ώστε η αγορά και η κυβέρνηση να έχουν μια καλύτερη ιδέα για το τι

πραγματικά να κάνουν.

- Μερικά πιλοτικά προγράμματα που λειτουργούσαν καλά, προβλήθηκαν έτσι ώστε έδωσαν το

καλό παράδειγμα.

- Οργανώθηκαν εκπαίδευση πελατών και συμβούλων, προγράμματα κατάρτισης και

εκπονήθηκαν εγχειρίδια για την αβαθή γεωθερμία.

- Ο νόμος για τα υπόγεια ύδατα άλλαξε, έτσι ώστε η αποθήκευση θερμικής ενέργειας σε

υδροφόρο ορίζοντα (ATES) να αποκτήσει νομικό πλαίσιο.

- Υπήρξε έντονη προώθηση και διαφήμιση μέσω ενημερωτικών συναντήσεων, έντυπου υλικούκαι ιστοσελίδων για την αβαθή γεωθερμία.

- Κατά την περίοδο αυτή υπεγράφη το Πρωτόκολλο του Κιότο από την Ολλανδία , οπότε κατέστη

ακόμη πιο σαφές το πόσο επείγοντα ζητήματα ήταν η εξοικονόμηση ενέργειας και η βιώσιμη

ενέργεια. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα τον Κανονισμό Κτιρίων, ο οποίος περιελάμβανε ρυθμίσεις

σχετικά με την εξοικονόμηση ενέργειας στα κτίρια.

Στην τρίτη φάση (2003 έως σήμερα) έχει υπάρξει μια πραγματική επανάσταση στην τεχνολογία:

- Η κυβέρνηση ανέλαβε περισσότερη δράση έτσι ώστε να εξαλείψει την όποια ανασφάλεια,

πραγματοποιώντας περισσότερη έρευνα σχετικά με τις επιπτώσεις στο υπέδαφος και

εφαρμόζοντας ένα πρόγραμμα πιστοποίησης για τους γεωτρυπανιστές.

- Επίσης, οι άλλοι χρήστες του υπεδάφους (βιομηχανία , ύδρευση) λαμβάνονται υπόψη όλο καιπερισσότερο, οπότε βρίσκονται συνέργειες μεταξύ της αβαθούς γεωθερμίας και των άλλων

χρηστών.

- Πραγματοποιείται εκπαίδευση των πελατών, των εργολάβων και των διαχειριστών των

συστημάτων.

- Έχει ξεκινήσει μια διαδικασία για την αλλαγή του νόμου, έτσι ώστε και τα συστήματα

αποθήκευσης θερμικής ενέργειας με γήινους εναλλάκτες (BTES) να περιλαμβάνοντας στο

νομικό πλαίσιο επίσης (παράγραφος 6.1). Επίσης, όλες οι εμπλεκόμενες ομάδες (σύμβουλοι,

εγκαταστάτες, εργολάβοι) πρέπει να είναι πιστοποιημένοι.

- Οι Επαρχίες συμπεριλαμβάνουν την αβαθή γεωθερμία στις πολιτικές τους, ενώ όλο και

περισσότεροι Δήμοι ενσωματώνουν την αβαθή γεωθερμία στο σχεδιασμό που γίνεται για το

υπέδαφος. - Ο καλός έλεγχος των αδειών και της εξοικονόμησης ενέργειας του συστήματος εγγυώνται

συστήματα που λειτουργούν καλά.

8/9/2019 REGEOCITIES (2012-2015)


36

4.4.1 Πιστοποίηση επαγγελματιών & ποιοτική προσέγγιση12

Τα κράτη μέλη όφειλαν να εφαρμόσουν τη διάταξη σχετικά με την πιστοποίηση των εγκαταστατών

που καθορίζεται από την Οδηγία ΑΠΕ, μέχρι την 31η Δεκεμβρίου 2012.

Οι κύριες προσεγγίσεις πιστοποίησης αφορούν τους εγκαταστάτες των επιφανειακών

εγκαταστάσεων, των οποίων η διαχείριση γίνεται σε εθνικό επίπεδο (55% των κρατών που

συμμετέχουν στο REGEOCITIES έχουν υιοθετήσει την πιστοποίηση). Μόνο σε μία συγκεκριμένη

περίπτωση, η πιστοποίηση των εγκαταστατών έχει αναπτυχθεί σε περιφερειακό επίπεδο (Ισπανία).

Αυτό θα μπορούσε να αποτελέσει εμπόδιο για την ανάπτυξη της αβαθούς γεωθερμίας, καθώς οι

εταιρείες πρέπει να λαμβάνουν την πιστοποίηση ξεχωριστά σε κάθε περιοχή.

Πολύ λίγοι μηχανισμοί πιστοποίησης έχουν αναπτυχθεί για γεωτρυπανιστές (ανοικτά και κλειστά

συστήματα): μόνο 4 συμμετέχουσες χώρες έχουν αναπτύξει μηχανισμούς ποιότητας για τους

γεωτρυπανιστές. Στις περισσότερες χώρες δεν έχει αναπτυχθεί κανένας μηχανισμός ποιότητας.

Μέσω της ήδη εφαρμοζόμενης πιστοποίησης προγράμματα κατάρτισης έχουν αναπτυχθεί (ή θα

αναπτυχθούν στο μέλλον). Θα πρέπει να τονισθεί ότι το έργο GEOTRAINET ήταν η ευκαιρία για

πολλές χώρες να δοκιμάσουν (ή να εισάγουν) πρωτοβουλίες κατάρτισης. Δυστυχώς, για να

πραγματοποιηθούν τέτοιου είδους ενέργειες δεν είναι πάντα διαθέσιμα τα μέσα.

Εικ. 10: Κατανομή των χωρών που διαθέτουν συστήματα πιστοποίησης

4.4.2 Δραστηριότητες κατάρτισης

Οι χώρες στις οποίες οι επαγγελματίες πιστοποιούνται έχουν δομημένες δραστηριότητες

κατάρτισης.

Η πιστοποίηση και οι συναφείς δραστηριότητες κατάρτισης είναι πιο ανεπτυγμένες για τους

εγκαταστάτες επιφανειακών εγκαταστάσεων απ’ ό,τι για αυτούς που εμπλέκονται στην

12Ποιοτική προσέγγιση: περιλαμβάνει όλες τις ενέργειες που οδήγησαν στην επίτευξη υψηλότερης

ποιότητας, έχοντας ως τελικό στόχο την πιστοποίηση

Πιστοποίηση

εγκαταστατών

επιφανειακών

εγκαταστάσεων:

6


εξοπλισμού: 1


σχεδιαστών: 0

Πιστοποίηση για

γεωτρυπανιστές:

4

8/9/2019 REGEOCITIES (2012-2015)


37

εκμετάλλευση του υπεδάφους (γεωτρυπανιστές, εγκαταστάτες υπεδάφους, κ.λπ.) και τους

σχεδιαστές.

Μεταξύ των χωρών που συμμετέχουν στο έργο, μόνο 4 χώρες έχουν αναπτύξει προγράμματακατάρτισης σε εθνικό επίπεδο (Γερμανία, Σουηδία, Ολλανδία και Δανία).

4 χώρες (Γαλλία, Ιρλανδία, Ιταλία και Ισπανία) έχουν προγράμματα κατάρτισης σε εξέλιξη (που

συνδέονται με μελλοντικά προγράμματα πιστοποίησης).

Ακόμη και σε χώρες που δεν διαθέτουν δομημένες δραστηριότητες κατάρτισης, το έργο

GEOTRAINET (2008-2011 EIE project), έχει επιτρέψει κάποια πρόοδο. Οι εταίροι αυτού του έργου

συνασπίστηκαν με άλλους συμμετέχοντες με σκοπό να συνεχιστεί το έργο που ξεκίνησε με το

GEOTRAINET. Τέλος, οι πρωτοβουλίες κατάρτισης φαίνεται να οργανώνονται κυρίως σε εθνικό

επίπεδο. Μόνο η Ιταλία φαίνεται να θέλει να εμπιστευτεί τις Περιφέρειες και τις Επαρχίες με τη μεταβίβαση της ευθύνης για την οργάνωση πρωτοβουλιών κατάρτισης.

5 ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΩΝ ΠΟΡΩΝ

5.1 Νομοθετικό πλαίσιο Η επισκόπηση των νομικών πλαισίων που παρουσιάζονται στις εθνικές εκθέσεις δείχνουν ότι:

- Όσον αφορά τα οριζόντια συστήματα, ρυθμιστικό πλαίσιο υπάρχει μόνο σε λίγες χώρες, ενώ

άλλες τέτοια συστήματα δεν τα έχουν περιλάβει καθόλου στο δικό τους πλαίσιο. Για

παράδειγμα, στη Γαλλία, αν και η τεχνολογία αυτή καταλαμβάνει ένα σημαντικό μέρος της

αγοράς για τους ιδιώτες, δεν υπάρχει κανενός είδους ρύθμιση ή καταχώριση. - Όσον αφορά τα κλειστά κατακόρυφα συστήματα, αν και κάποιες χώρες δεν διαθέτουν

κανένα ρυθμιστικό πλαίσιο για γεωθερμικούς εναλλάκτες και κάποιες άλλες έχουν

ακατάλληλο ρυθμιστικό πλαίσιο που βασίζεται σε χρονοβόρες και πολύπλοκες διαδικασίες

αδειοδότησης για τους ιδιώτες, στις περισσότερες περιπτώσεις υπάρχει ρυθμιστικό πλαίσιο για τα συστήματα αυτά.

- Όσον αφορά τα υπόγεια ύδατα, ρυθμιστικό πλαίσιο υπάρχει σε κάθε χώρα, που συχνά

βασίζεται σε ένα πλαίσιο αδειών.

Ορισμένες χώρες έχουν αναπτύξει συστήματα απλουστευμένων ρυθμιστικών πλαισίων, βάσει των

κριτηρίων μεγέθους των εγκαταστάσεων. Για παράδειγμα:

- Στη Γαλλία, για την αβαθή γεωθερμία < 100 m και 230 kW χρειάζεται μόνο μια δήλωση τουσυστήματος αντί για άδεια.

- Στην Ιταλία, στην Περιφέρεια της Λομβαρδίας, για οριζόντια συστήματα και γήινους

εναλλάκτες < 150 m βάθος απαιτείται μόνο απλή δήλωση, ενώ άδεια απαιτείται για όλα τα

υπόλοιπα.

Αυτή η γενική επισκόπηση δείχνει επίσης ότι το ρυθμιστικό πλαίσιο αποτελεί συχνά εμπόδιο για την

ανάπτυξη της αβαθούς γεωθερμίας: έλλειψη κανονισμών, πολύπλοκες , χρονοβόρες και δαπανηρές

διαδικασίες, περίπλοκη κατανομή αρμοδιοτήτων μεταξύ των διαφόρων αρχών (εθνικών και

τοπικών) και διαφορετικές διαδικασίες μεταξύ των περιοχών αποτελούν ανασταλτικό παράγοντα.

8/9/2019 REGEOCITIES (2012-2015)


38

Οριζόντια

συστήματα

Γεωθερμικοί

Εναλλάκτες (Κλειστό

Κατακόρυφο)

Υπόγεια

Ύδατα

Δεν υπάρχει

ρυθμιστικό πλαίσιο

Γαλλία, Ιρλανδία,

Κάτω Χώρες,Ρουμανία, Ισπανία

Ιρλανδία, Κάτω Χώρες 0

Ύπαρξη ρυθμιστικού

πλαισίου

Βέλγιο, Δανία,

Γερμανία, Ιταλία,

Σουηδία, Ελλάδα

Βέλγιο, Δανία, Γαλλία,

Γερμανία, Ελλάδα, Ιταλία,

Ρουμανία, Ισπανία,

Σουηδία

Βέλγιο, Δανία, Γαλλία,

Γερμανία, Ελλάδα, Ιρλανδία,

Ιταλία, Κάτω Χώρες,Ρουμανία, Ισπανία, Σουηδία

Άδεια ή δήλωση

(σύμφωνα με τα

τεχνικά κριτήρια) 0

Βέλγιο, Γαλλία, Ιταλία,

Σουηδία,Βέλγιο, Γαλλία, Σουηδία,

Άδεια

Βέλγιο, Δανία,

Γερμανία, Σουηδία,Ελλάδα

Δανία, Γερμανία, Ελλάδα,

Ρουμανία, Ισπανία

Δανία, Γερμανία, Ελλάδα,

Ιρλανδία, Ιταλία, ΚάτωΧώρες, Ρουμανία, Ισπανία

Δήλωση Ιταλία 0 0

Πιν. 9: Υφιστάμενο ρυθμιστικό πλαίσιο για τις βασικές τεχνολογίες αβαθούς γεωθερμίας στις χώρες

που συμμετέχουν στο REGEOCITIES

5.2

Εργαλεία για τη διαχείριση των πόρων Σε ορισμένες χώρες, έχουν αναπτυχθεί διάφορα εργαλεία που παρέχουν πρόσβαση σε εδαφικά

δεδομένα και δεδομένα για το γεωθερμικό δυναμικό του. Τα εργαλεία αυτά είναι πολύ χρήσιμα για

τη διαχείριση της ανάπτυξης της αβαθούς γεωθερμίας (σχεδιασμός και διαχείριση διαφορετικώνχρήσεων και χρηστών):

- Το πιο βασικό είναι οι βάσεις δεδομένων στις οποίες καταχωρούνται όλοι οι τύποι

γεωτρήσεων και φρεατίων σε μια περιοχή. Αυτές είναι σχετικά καλά ανεπτυγμένες, παρόλο

που δεν υπάρχουν ακόμη στο Βέλγιο, την Ελλάδα, την Ιταλία, τη Ρουμανία και την Ισπανία.

Οι περισσότερες από τις ώριμες χώρες έχουν αναπτύξει την ελεύθερη πρόσβαση σε αυτές

τις βάσεις δεδομένων.

- Βάσεις δεδομένων αποκλειστικά για την αβαθή γεωθερμία είναι διαθέσιμες αλλά πολύ

λίγες και περιορίζονται μόνο σε ορισμένες περιοχές ή πόλεις (σε ορισμένα γερμανικά

κρατίδια, στην Ιταλία και σε πόλεις της Σουηδίας).

Ορισμένες πόλεις, όπως η Στοκχόλμη στη Σουηδία, ανέπτυξαν κάποια εργαλεία για να δίνουν

πληροφορίες σχετικά με τις υφιστάμενες μονάδες και τις υπόγειες εγκαταστάσεις, καθώς και να

μπορεί κανείς να κάνει αίτηση για άδεια μέσω διαδικτύου.

8/9/2019 REGEOCITIES (2012-2015)


39

Διαχείριση της ανάπτυξης της αβαθούς γεωθερμίας:

η περίπτωση της Στοκχόλμης

Από το 2010 ο Δήμος της Στοκχόλμης προσφέρει μέσω της ιστοσελίδας του μια

ηλεκτρονική υπηρεσία, μέσω της οποίας μπορεί κανείς να αιτηθεί για άδεια

γεώτρησης με σκοπό την εγκατάσταση Για συστημάτων αβαθούς γεωθερμίας. Η

υπηρεσία είναι διαθέσιμη για τα συστήματα κατακόρυφων γεωεναλλακτών

κλειστού κυκλώματος μονού βρόγχου, τα οποία συνδέονται σε μονοκατοικίες, με

αντλίες θερμότητας μικρότερες των 20 kW, και μόνο στην περίπτωση που κάποιος

είναι ο ιδιοκτήτης. Εάν τα κριτήρια αυτά δεν πληρούνται, τότε η υποβολή της

αίτησης πρέπει να γίνει μέσω επικοινωνίας με τον Δήμο της Στοκχόλμης, καθώς δε

μπορεί να γίνει χρήση της ηλεκτρονικής υπηρεσίας.

Για να λάβει κάποιος άδεια για γεώτρηση, ο Δήμος Στοκχόλμης απαιτεί: Ο γεωτρυπανιστής να είναι πιστοποιημένος σύμφωνα με το σουηδικό σύστημα

πιστοποίησης. Η γεώτρηση και η εγκατάσταση να είναι σύμφωνες με τον οδηγό «Normbrunn-

07», έναν σουηδικό οδηγό σχετικά με την ορθή εκτέλεση μιας γεώτρησης. Ο αιτών να έχει καταθέσει επερώτηση στο www.ledningskollen.se, μια

ιστοσελίδα μέσω της οποίας μπορεί κάποιος να εντοπίσει οποιοδήποτε καλώδιο ηλεκτρισμού, τηλεπικοινωνιών και επικοινωνιών.

Ο Δήμος της Στοκχόλμης στη συνέχεια θα στείλει επερωτήσεις:

Στους γείτονες, εάν υπάρχουν, οι οποίοι μπορεί να επηρεάζονται από τηνεγκατάσταση, οι οποίοι σύμφωνα με την εθνική νομοθεσία έχουν το δικαίωμα

να εκφράσουν τη γνώμη τους. Στις εταιρείες ύδρευσης, φυσικού αερίου, τηλεθέρμανσης και τηλεπικοινωνιών.

Κατά την υποβολή, ο αιτών θα κληθεί να τοποθετήσει τη γεώτρησή του σε ένα

διαδραστικό χάρτη και στη συνέχεια να συμπληρώσει την αίτηση με τα απαραίτητα στοιχεία της εγκατάστασης.

Press the button ”Place myborehole” to mark the place

where you want to apply fora permit.

This line showsthe limits of yourproperty.

Neighbouringboreholes

Bore hole entry

Centre point of angled borehole

Bottom of angled borehole

Buffer zone for your borehole

Buffer zone neigbouring borehole

Unknown borehole placement

Building/planning permissionon property

Property limit

8/9/2019 REGEOCITIES (2012-2015)


40

Απάντηση Σχόλια/Αναφορές

Βέλγιο

Η αποτίμηση των γεωθερμικών

πόρων είναι διαθέσιμη στην

ιστοσελίδα GSB, αλλά δεν είναι

δωρεάν.

Δανία

Δεν υπάρχει καταγραφή των εφαρμογών αβαθούς γεωθερμίας στη Δανία. Ωστόσο, οι

γεωθερμικοί εναλλάκτες θερμότητας και οι γεωτρήσεις για ανοικτά συστήματα

(φρεάτια) μπορούν να ταυτοποιηθούν στην εθνική βάση δεδομένων γεωτρήσεων την

καλούμενη ‘Jupiter’.

Η καταγραφή στη βάση δεδομένων

Jupiter είναι υποχρεωτική σε

γεωτρήσεις ανοικτών συστημάτων,άλλα προαιρετική για τα κλειστά

συστήματα γεωθερμικών

εναλλακτών θερμότητας

Γαλλία

Εθνική βάση δεδομένων για ανοιχτά συστήματα (φρεάτια) και κλειστά συστήματα

(γεωθερμικών εναλλακτών). Η καταγραφή στη βάση δεδομένων

BSS είναι υποχρεωτική για ανοιχτά

και κλειστά συστήματα με βάθος >10μ.

Γερμανία

Σε εθνικό επίπεδο υπάρχει μία μόνο γεωθερμική βάση δεδομένων (GEOTIS), κυρίως

για τις βαθιές γεωτρήσεις, με δωρεάν πρόσβαση που παρέχεται από το ερευνητικό

κέντρο LIAG στο Ανόβερο. Βάση δεδομένων για φρεάτια, γεωτρήσεις και γεωλογία

υπάρχει στα περισσότερα κρατίδια.

Δεδομένου ότι η διαχείριση των

υδάτινων πόρων είναι έργο των

κρατιδίων, δεν υπάρχει επίσημη

ομοσπονδιακή καταγραφή για τα

υπόγεια ύδατα και τα γεωθερμικά

συστήματα (μόνο καταγραφές ανά

κρατίδιο).

Ελλάδα Εθνική βάση δεδομένων για τα επιβεβαιωμένα γεωθερμικά πεδία και τους

ταμιευτήρες διατηρείται από το ΙΓΜΕ, αλλά δεν είναι διαθέσιμη δωρεάν στο κοινό.

Ιρλανδία

- Γεωθερμικός Άτλας της Ιρλανδίας (SEAI, 2004)- Εδαφολογικός Χάρτης EPA/Teagasc (2011) – Ιρλανδική εθνική βάση δεδομένων για

το έδαφος και το υπέδαφος- Δεδομένα για το υπόβαθρο και για γεωτρήσεις υποβάθρου (εν εξελίξει )- Διαδικτυακή χαρτογράφηση υπόγειων υδάτων (GSI, από 2007 και εν εξελίξει)- Πρόγραμμα προβολής γεωτεχνικών (viewer), (GSI, 2007 –και εν εξελίξει) εκθέσεις

επιτόπιων ερευνών, καταγραφές για γεωτρήσεις και δοκιμαστικές τομές που

περιλαμβάνονται σε μία δωρεάν εθνική γεωτεχνική βάση δεδομένων

Έλλειψη πληροφοριών σχετικά μετο δυναμικό εγκατάστασης

συστημάτων ΓΑΘ.

Ιταλία Λεπτομερείς γεω-υδρολογικές πληροφορίες σχετικά με τις υπόγειες γεωθερμικές

πηγές δεν είναι διαθέσιμες στο κοινό.

Κάτω Χώρες

- Διαδικτυακές εφαρμογές ΣΓΠ (GIS) που να απεικονίζουν τις δυνατότητες

εκμετάλλευσης της αβαθούς γεωθερμίας σε κάθε περιοχή.

- Dinoloket: Είναι ένα αρχείο που περιλαμβάνει όλα τα γεωλογικά δεδομένα και τις

πληροφορίες του ολλανδικού υπεδάφους.

- Κάθε περιοχή έχει βάση δεδομένων με τα συστήματα αποθήκευσης θερμικής

ενέργειας σε υπόγειους υδροφορείς (ATES). Στο εγγύς μέλλον αυτή η βάση

δεδομένων θα συνδέεται με το εργαλείο WKO TOOL, έτσι ώστε να είναι ευρέως

διαθέσιμη στο κοινό.

Ρουμανία

- Έλλειψη πληροφοριών σχετικά με το δυναμικό της αβαθούς γεωθερμίας.

- Δεν υπάρχει βάση δεδομένων για γεωτρήσεις σε εθνικό/περιφερειακό/τοπικό

επίπεδο. - Δεν υπάρχουν βάσεις δεδομένων για το κοινό σχετικά με όλες τις χρήσεις του

υπεδάφους.

Ισπανία

Γενικές πληροφορίες για τις γεωλογικές δομές της Ισπανίας υπάρχουν στην

ιστοσελίδα των γεωλογικών ερευνών (www.igme.es). Επιπλέον, πληροφορίες σχετικά

με τις γεωτρήσεις, είναι διαθέσιμες μετά από αιτήσεις σε διάφορους οργανισμούς

ανάλογα με τα περιφερειακά συμβούλια. Κανένας κατάλογος υπόγειων καταγραφών

Σουδία Κατάλογοι γεωθερμικών εφαρμογών

http://www.igme.es/

http://www.igme.es/

http://www.igme.es/

http://www.igme.es/

8/9/2019 REGEOCITIES (2012-2015)


41

Δωρεάν

πρόσβαση σε

δεδομένα του

εδάφους

Βάση δεδομένων για

ανοιχτά & κλειστά

συστήματα

Ειδικά στοιχεία /

δυναμικό αβαθούς

γεωθερμίας

Βάσεις δεδομένων αφιερωμένες στην

αβαθή γεωθερμία

Βάση δεδομένων για τον

υπόγειο χωροταξικό

σχεδιασμό

Ο Ν Ο

Βάση δεδομένων μόνο για αντλίες

θερμότητας, μη ολοκληρωμένη

Ν Ο

στο έργο

Ο

στο έργο

Ν Ν Ν Ο Ο

Ο

για αβαθή

γεωθερμία

Ν

τα περισσότερα

κρατίδια

Ν

ορισμένα κρατίδια

Ν

ορισμένα κρατίδια Ο

Ο Ο Ο Ο Ο

Ν Ν Ο Ο Ν

σε επίπεδο πόλεων

Ο Ν

περιφερειακό

επίπεδο

Ν

περιφερειακός

γεωθερμικός χάρτης

Ν

περιφερειακό επίπεδο

Ν/Ο

περιφερειακό επίπεδο

Ν Ν Ν Ν

προς το παρών μόνο για αποθήκευση

θερμικής ενέργειας σε υδροφόρο (ATES),από 1 Ιουλ.2013 για αποθήκευση θερμικής

ενέργειας σε γήινους εναλλάκτες (BTES)

Ν

στο εγγύς μέλλον οι

δήμοι θα μπορούν να

προσθέσουν σχέδια για

την αβαθή γεωθερμία

στο εργαλείο ‘WKO’

Ο Ο Ο Ο

Ν Ο

μόνο για γεωτρήσεις

αναγνωρισμένες από

το κτηματολόγιο

κυρίως

χρησιμοποιούμενες

για παροχή νερού

Ο Ο Ο

Εάν υπάρχει σε κάποιες

πόλεις, αφορά

περιορισμένο έως

ανύπαρκτο αριθμό

εγγράφων

Ν Ν

επίπεδο πόλεων

Ν

επίπεδο πόλεων

Πιν. 10:

Δεδομένα υπεδάφους/ Πρόσβαση στις πληροφορίες στις χώρες που συμμετέχουν στο έργο REGEOCITIES

8/9/2019 REGEOCITIES (2012-2015)


42

Αν και σε κάποιες χώρες, συστήματα παρακολούθησης έχουν αναπτυχθεί και εφαρμοσθεί στα

περισσότερα κράτη μέλη, όπως φαίνεται και στον παρακάτω πίνακα, αυτό εξακολουθεί να είναι

σπάνιο.

Απάντηση Σχόλια/Αναφορές

Βέλγιο

Δανία

Σύμφωνα με τις νομοθετικές διατάξεις, τα

ανοικτά και κλειστά συστήματα θέρμανσης

& ψύξης της αβαθούς γεωθερμίας,υπόκεινται σε υποχρεωτικές ετήσιες

επιθεωρήσεις από επαγγελματίες.

Πέραν από τις ετήσιες επιθεωρήσεις, δεν είναι

υποχρεωτική η συντήρηση.

Υπάρχουν διάφορες εγγυήσεις απόδοσης στην

αγορά για γεωθερμικά συστήματα θέρμανσης και ψύξης.

Γαλλία

Γερμανία

Παρακολούθηση για μεγαλύτερα

συστήματα και ανά περίπτωση (προστασία

υπόγειων νερών, θερμική ισορροπία

υπεδάφους)

Πρόκειται να οριστεί ένας γενικός έλεγχος

(κάθε 3 ή 5 χρόνια), σε εθνικό επίπεδο μόνο

για μη οικιακές εφαρμογές, σε ορισμένα

κρατίδια (π.χ. στο Έσσεν) και για τα οικιακά

συστήματα.

Ελλάδα

Υπάρχουν εγκαταστάσεις που υπόκεινται σε

περιοδική παρακολούθηση / εκθέσεις

βασισμένες σε δείκτες απόδοσης (SPF, COP,κ.λπ.) είτε από ινστιτούτα και ερευνητικά

κέντρα ή εταιρείες που κάνουν εγκαταστάσεις,

αλλά δεν είναι η πλειοψηφία.

Ιρλανδία Δεν είναι διαθέσιμα

Ιταλία

Κάτω Χώρες

Όλα τα συστήματα αποθήκευσης θερμικής

ενέργειας σε υδροφόρο ορίζοντα (ATES)παρακολουθούνται.

Τα μεγάλα συστήματα αποθήκευσης

θερμικής ενέργειας σε γήινους εναλλάκτες (BTES >79 kW) θα παρακολουθούνται μετά

την 1 Ιουλίου 2013.

Κάθε άδεια περιλαμβάνει συγκεκριμένες

απαιτήσεις (μέγιστη θερμοκρασία

κατείσδυσης, μετρήσεις ποιότητας νερού

κ.λπ.), ανάλογα με τις απαιτήσεις και την

επαρχία που αφορά.

Ρουμανία

Ισπανία - -

Σουηδία

Πιν. 11: Συστήματα παρακολούθησης στις χώρες που συμμετέχουν στο έργο REGEOCITIES

5.3 Πρότυπα και κατευθυντήριες οδηγίες

Μόνο σε 3 χώρες από αυτές που συμμετέχουν στο έργο έχουν αναπτυχθεί εθνικά πρότυπα και

τεχνικές κατευθυντήριες οδηγίες για την αβαθή γεωθερμία: Γερμανία, Σουηδία και Γαλλία, ενώ σε

κάποιες άλλες βρίσκονται υπό σχεδιασμό (Ιταλία, Ολλανδία).

Πρότυπα από άλλα Ευρωπαϊκά κράτη (εκτός από αυτά που συμμετέχουν στο έργο) μπορούν να

αναφερθούν τα κάτωθι:

Η κατευθυντήρια Οδηγία MIS 3005, του Ηνωμένου Βασιλείου και

Το Ελβετικό Πρότυπο SIA 384/6.

Δεν υπάρχουν πρότυπα σε επίπεδο ΕΕ

8/9/2019 REGEOCITIES (2012-2015)


43

Γερμανικά πρότυπα

VDI 4640-5, Μετρήσεις Θερμικής Αγωγιμότητας του εδάφους σε Γεωθερμικούς Εναλλάκτες Θερμότητας, το προσχέδιο αναμένεται το χειμώνα

του 2013

VDI 4640-2, Γεωθερμικές Αντλίες Θερμότητας, νέα έκδοση Σεπτέμβριος 2001,

το προσχέδιο αναμένεται στις αρχές του 2014

VDI 4640-1, Θερμική χρήση του υπεδάφους (αβαθής γεωθερμία) /Γενικά, Ιούνιος 2010

Μόνο Μετρήσεις Θερμικής Αγωγιμότητας του εδάφους ήταν σε εξέλιξη, αλλά σήμερα είναι ακόμη

σε αναμονή (το TC341/N525 δεν είναι πλέον σκοπός, το CEN TC341 στοχεύει πλέον σε ένα νέο το

EN ISO 17628 που θα τεθεί σε εφαρμογή το 2015).

Διάφοροι Ευρωπαϊκοί ή Διεθνείς Οργανισμοί ή Φορείς έχουν δημοσιεύσει πρότυπα ή

κατευθυντήριες οδηγίες, όπως:

• Η Γεωθερμική Ένωση για τις ΓΑΘ – πρότυπα GSHPA

- για κατακόρυφους γεωεναλλάκτες θερμότητας.

- για κατακόρυφους γεωεναλλάκτες θερμότητας εγκατεστημένους στα θεμέλια του κτιρίου.

• Περιβαλλοντικός Οργανισμός: οδηγός με ορθές πρακτικές θέρμανσης και ψύξης από τη

θερμότητα του εδάφους.

6 ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ: ΣΥΝΘΕΣΗ ΜΕ ΤΑ «ΕΜΠΟΔΙΑ» ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ

ΤΙΣ ΕΘΝΙΚΕΣ ΕΚΘΕΣΕΙΣ

6.1 Εμπόδια

Αν και το έργο REGEOCITIES ασχολείται με την ανάλυση της νομοθεσίας που αφορά τα συστήματα

της αβαθούς γεωθερμίας, όπως προκύπτει από τις εθνικές εκθέσεις (Παραδοτέο D2.1), έχουν

εντοπιστεί διάφορα είδη «εμποδίων».

Διαθεσιμότητα πληροφοριών Έλλειψη γνώσης σχετικά με τις τεχνολογίες και τα κίνητρα στήριξης,

Έλλειψη πληροφόρησης σχετικά με τις δυνατότητες εγκατάστασης συστημάτων ΓΑΘ.

Οικονομικά/Χρηματοοικονομικά

Το αρκετά υψηλό κόστος επένδυσης και η πολύ μεγάλη περίοδος αποπληρωμής αναφέρονται από

όλες σχεδόν τις χώρες που συμμετέχουν στο έργο ως σημαντικά εμπόδια, για την ανάπτυξη των

συστημάτων αβαθούς γεωθερμίας. Ωστόσο σύμφωνα και με τη γνώμη των χρηστών, η χρηματική

εξοικονόμηση αλλά και η εξοικονόμηση αερίων ρύπων CO2, κατά τη φάση λειτουργίας είναι δύο

ιδιαιτέρως σημαντικοί και ουσιαστικοί παράγοντες που θα πρέπει να ληφθούν υπόψη.

Επίσης, αναφέρονται η ελλιπής διάδοση των δεδομένων από τα εν λειτουργία συστήματα (δεν

υπάρχει βάση δεδομένων με τις καλύτερες εφαρμογές), η υψηλή τιμή του ηλεκτρικού ρεύματος,καθώς και η έλλειψη οικονομικών κινήτρων.

Ευαισθητοποίηση και αποδοχή του κοινού

http://www.gshp.org.uk/pdf/EA_GSHC_Good_Practice_Guide.pdf











8/9/2019 REGEOCITIES (2012-2015)


44

Η αποδοχή του κοινού για την αβαθή γεωθερμία αναφέρεται αρκετές φορές ως εμπόδιο:

- Περίπλοκα συστήματα, εξαιτίας της απαίτησης διάφορων εξειδικευμένων γνώσεων για την

καλή κατανόηση της λειτουργίας αυτών των συστημάτων (γνώση υπεδάφους, θερμική

λειτουργία κτιρίου, μέγεθος και εγκατάσταση του εξοπλισμού, κ.α.).

- Αρνητική εικόνα, που οφείλεται σε κακές αναφορές ως αποτέλεσμα συστημάτων που έχουν

εγκατασταθεί από μη ικανούς εγκαταστάτες (από κάποιες εταιρείες καιροσκόποι που

υπάρχουν σε μια νέα αγορά).

Εθνική μακροοικονομική κατάσταση

Ανταγωνισμός υπό ίσους όρους

Μια από τις μεγαλύτερες προκλήσεις στον τομέα είναι να σχεδιαστεί μια μελλοντική αγορά

θερμικής ενέργειας με ανοικτό και δίκαιο ανταγωνισμό ανάμεσα σε όλες τις τεχνολογίες, έτσι ώστε

να παρέχεται στους Ευρωπαίους πολίτες οικονομικά προσιτή ενέργεια για θέρμανση.

Σήμερα, οι τιμές του φυσικού αερίου και του πετρελαίου για θέρμανση κατοικιών συχνά

καθορίζονται από τις Εθνικές αρχές, μέσω κοινωνικών τιμολογίων. Η κύρια συνέπεια αυτών των

μέτρων είναι ότι η τελική τιμή των συμβατικών πηγών ενέργειας είναι πάντα πιο χαμηλή από το

πραγματικό κόστος. Ωστόσο, καθώς το κόστος των συμβατικών καυσίμων συνεχώς αυξάνει και

εφόσον ενσωματωθεί και το εξωτερικό κόστος (φόρος για το διοξείδιο του άνθρακα, σύστημα

εμπορίας ρύπων κ.α.), οι τεχνολογίες θέρμανσης και ψύξης από ΑΠΕ, συμπεριλαμβανομένου και της

γεωθερμίας, γίνονται όλο και πιο ανταγωνιστικές.

Κανονιστικό πλαίσιο

Όσον αφορά το κανονιστικό πλαίσιο αυτό που αναφέρεται συχνά είναι οι καθυστερήσεις λόγω πολυπλοκότητας αυτού και οι συναφείς δαπάνες των απαιτούμενων διαδικασιών. Η έλλειψη

κανονιστικών διαδικασιών ή καλών πρακτικών για συστήματα ΓΑΘ θα μπορούσε να αποτελέσει

πρόβλημα στην μελλοντική ανάπτυξη του τομέα τις αβαθούς γεωθερμία (συγκρούσεις χρήσεων,συγκρούσεις χώρου και προεπιλογές σχεδιασμού). Μια ισχυρή τοπική συμμετοχή κρίνεται αναγκαία

σε πυκνοκατοικημένες περιοχές (περίπτωση Στοκχόλμης).

Η ύπαρξη ετερογενών περιφερειακών διατάξεων είναι δύσκολο να ληφθεί υπόψη από

εγκαταστάτες και άλλους επαγγελματίες.

Ανάλογα με τη χώρα ο βαθμός εμπλοκής των τοπικών αρχών στις ρυθμιστικές διαδικασίες για τα

συστήματα της αβαθούς γεωθερμίας ποικίλει (μεγαλύτερη ή μικρότερη).

Ως εμπόδια αναφέρονται επίσης, η υποχρέωση ένταξης υπαρχόντων ή μελλοντικών συστημάτων τηλεθέρμανσης και η μεταβλητότητα της τιμολογιακής πολιτικής.

Τέλος, σε πολλές χώρες η έλλειψη εκπαίδευσης και διαδικασιών πιστοποίησης, οι οποίες θαμπορούσαν να αυξήσουν την ποιότητα, αναφέρονται ως εμπόδια ακόμη και εάν οι περισσότερες

από τις προηγούμενες χώρες διαθέτουν διαδικασίες πιστοποίησης και εκπαίδευσης.

6.2 Δομικά στοιχεία αγοράς

Στις περισσότερες από τις προηγμένες χώρες έχουν αναφερθεί τα ακόλουθα στοιχεία που είναι

απαραίτητα για τη διαμόρφωση της αγοράς:

- Καλά παραδείγματα έργων με καλή διάχυση τεχνογνωσίας.

- Υιοθέτηση εκσυγχρονισμένων κανονισμών.

- Στήριξη μέσω χρηματοδοτικών εργαλείων (επιδοτήσεις, ασφάλεια, κ.λπ.) τουλάχιστον κατάτην πρώιμη φάση.

8/9/2019 REGEOCITIES (2012-2015)


45

- Ερευνητικά προγράμματα για να διασφαλίσουν τα συστήματα και τις βέλτιστες τεχνικές.

- Εκπαίδευση και έγγραφα.

- Πιστοποίηση των επαγγελματιών.- Εφαρμογή ελέγχου όσον αφορά την ικανότητα εξοικονόμησης ενέργειας.

- Να συμπεριληφθούν τα συστήματα της αβαθούς γεωθερμίας στον τοπικό ενεργειακό

σχεδιασμό.

Όμως, οι προσπάθειες για την επίτευξη των στόχων (θέρμανσης και ψύξης από ΑΠΕ) εξακολουθούν

ακόμη και σήμερα, να είναι απαραίτητες επίσης και στις προηγμένες χώρες.

8/9/2019 REGEOCITIES (2012-2015)


46

Appendix 1

National Building Energy Code

BUILDING CODES, LABELS, INCENTIVES13

f rom


Κώδικες κτιρίων (Υποχρεωτικό) Σήμανση ( Εθελοντικό) Κίνητρα

Βέλγιο Βαλλονία Νέες κατοικίες Brussels Capital Region: PEBEnergy P...

Νέες κατοικίες Flanders: building renovation

Όλα τα

κτίρια Réglementation sur laPerformance Ene...

Υφιστάμενες κατοικίες

Brussels Capital Region: PEBEnergy P...

Νέα κτίρια Flanders: Property taxreduction

Φλάνδρα Υφιστάμενες

κατοικίες Flanders: PEB EnergyPerformance Cert...

Οικίες Tax deduction forinvestments in ener...

Όλα τα

κτίρια EPB Υφιστάμενα κτίρια PEB Energy Performance

Certificate

13Ενεργειακός κώδικας κτιρίων: κύριο ρυθμιστικό μέσο που χρησιμοποιείται από τους φορείς χάραξης πολιτικής για τη μείωση των ενεργειακών απαιτήσεων στον

κτιριακό τομέα. Τα κτίρια με ενεργειακούς κώδικες καθορίζουν ελάχιστες απαιτήσεις ενεργειακής απόδοσης που ρυθμίζουν τη χρήση της ενέργειας στα κτίρια. Οι υποχρεωτικοί ενεργειακοί κώδικες των κτιρίων έχουν υποστηριχθεί από το ΙΕΑ 25 για την ενεργειακή απόδοση.

Σήμανση: εργαλεία πληροφόρησης που χρησιμοποιούνται από τους φορείς χάραξης πολιτικής για την ευαισθητοποίηση του κοινού. Οι ετικέτες παρέχουν πληροφορίες

σχετικά με την ενεργειακή απόδοση των κτιρίων για τους τελικούς χρήστες. Τα σχήματα σήμανσης έχουν υποστηριχθεί από το ΙΕΑ 25 για την ενεργειακή απόδοση.

Κίνητρα: χρηματοδοτικά εργαλεία που χρησιμοποιούνται από τους φορείς χάραξης πολιτικής, ως μέρος των προγραμμάτων μετασχηματισμού της αγοράς. Τα κίνητρα οδηγούν σε βελτιώσεις της ενεργειακής απόδοσης νέων ή υφιστάμενων κτιρίων.



http://www.sustainablebuildingscentre.org/buildings/labels/Belgium/National/residential/new/Brussels%20Capital%20Region:%20PEB%20Energy%20Performance%20Certificate



http://www.sustainablebuildingscentre.org/buildings/incentives/Belgium/National/residential/new/Flanders:%20building%20renovation


http://www.sustainablebuildingscentre.org/buildings/codes/Belgium/Wallonia/residential/new/R%C3%A9glementation%20sur%20la%20Performance%20Energ%C3%A9tique%20des%20B%C3%A2timents%20%28PEB%29



http://www.sustainablebuildingscentre.org/buildings/labels/Belgium/National/residential/existing/Brussels%20Capital%20Region:%20PEB%20Energy%20Performance%20Certificate%20.



http://www.sustainablebuildingscentre.org/buildings/incentives/Belgium/National/residential/new/Flanders:%20Property%20tax%20reduction



http://www.sustainablebuildingscentre.org/buildings/labels/Belgium/National/residential/existing/Flanders:%20PEB%20Energy%20Performance%20Certificate



http://www.sustainablebuildingscentre.org/buildings/incentives/Belgium/National/residential/new/Tax%20deduction%20for%20investments%20in%20energy%20efficiency%20and%20renewables%20for%20buildings



http://www.sustainablebuildingscentre.org/buildings/codes/Belgium/Flanders/residential/new/EPB

http://www.sustainablebuildingscentre.org/buildings/labels/Belgium/National/residential/existing/PEB%20Energy%20Performance%20Certificate





http://www.sustainablebuildingscentre.org/buildings/codes/Belgium/Flanders/residential/new/EPB















8/9/2019 REGEOCITIES (2012-2015)


47

Βρυξέλλες Όλα τα κτίρια Walloon EPB Όλα τα

κτίρια PEB

Δανία Όλα τα

κτίρια Building Regulations Νέα κτίρια

(εξαιρούνται οι

οικίες)

DGNB Denmark Όλα τα κτίρια Tax reform 2010

Οικίες EBPD energy performance

certificate Κτίρια (εξαιρούνται

οι οικίες) EBPD energy performancecertificate

Νέα κτίρια Passive House Νέα κτίρια Swan

Γαλλία Υφιστάμενα

κτίρια RT 2005 Όλα τα κτίρια BâtimentBasseConsommation

BBC Οικίες Créditd'impôtDéveloppement

Durable Νέα κτίρια

(εξαιρούνται

οι οικίες)

RT2012 Νέες κατοικίες DispositifScellier

Νέες

κατοικίες RT 2012 Υφιστάμενες

κατοικίες Eco-Prêt à Taux Zéro

Υφιστάμενες

κατοικίες Eco-prêt logement social

Νέες κατοικίες Exonération de taxe sur la

propriété ... Υφιστάμενες

κατοικίες Habitermieux

Γερμανία Όλα τα

κτίρια Energy ConservationRegulations (EnEV)

Νέα κτίρια Passivhaus Υφιστάμενα κτίρια


κατοικίες)

KfW Construction supervisionfor Ener...

Όλα τα κτίρια ZukunftHaus: Energyperformance cert...


κατοικίες KfW Grants for Energy-efficient Refur...

http://www.sustainablebuildingscentre.org/buildings/labels/Belgium/National/non-residential/existing/Walloon%20EPB


http://www.sustainablebuildingscentre.org/buildings/codes/Belgium/Brussels/residential/new/PEB

http://www.sustainablebuildingscentre.org/buildings/codes/Denmark/National/residential/new/Building%20Regulations


http://www.sustainablebuildingscentre.org/buildings/labels/Denmark/National/non-residential/new/DGNB%20Denmark


http://www.sustainablebuildingscentre.org/buildings/incentives/Denmark/National/non-residential/new/Tax%20reform%202010


http://www.sustainablebuildingscentre.org/buildings/labels/Denmark/National/residential/existing/EBPD%20energy%20performance%20certificate



http://www.sustainablebuildingscentre.org/buildings/labels/Denmark/National/non-residential/existing/EBPD%20energy%20performance%20certificate


http://www.sustainablebuildingscentre.org/buildings/labels/Denmark/National/residential/new/Passive%20House


http://www.sustainablebuildingscentre.org/buildings/labels/Denmark/National/residential/new/Swan


http://www.sustainablebuildingscentre.org/buildings/codes/France/National/residential/existing/RT%202005


http://www.sustainablebuildingscentre.org/buildings/labels/France/National/non-residential/new/B%C3%A2timent%20Basse%20Consommation%20BBC



http://www.sustainablebuildingscentre.org/buildings/incentives/France/National/residential/new/Cr%C3%A9dit%20d%27imp%C3%B4t%20D%C3%A9veloppement%20Durable



http://www.sustainablebuildingscentre.org/buildings/codes/France/National/non-residential/new/RT2012


http://www.sustainablebuildingscentre.org/buildings/incentives/France/National/residential/new/Dispositif%20Scellier


http://www.sustainablebuildingscentre.org/buildings/codes/France/National/residential/new/RT%202012


http://www.sustainablebuildingscentre.org/buildings/incentives/France/National/residential/existing/Eco-Pr%C3%AAt%20%C3%A0%20Taux%20Z%C3%A9ro


http://www.sustainablebuildingscentre.org/buildings/incentives/France/National/residential/existing/Eco-pr%C3%AAt%20logement%20social


http://www.sustainablebuildingscentre.org/buildings/incentives/France/National/residential/new/Exon%C3%A9ration%20de%20taxe%20sur%20la%20propri%C3%A9t%C3%A9%20fonci%C3%A9re%20b%C3%A2tie%20%28TFPB%29



http://www.sustainablebuildingscentre.org/buildings/incentives/France/National/residential/existing/Habiter%20mieux


http://www.sustainablebuildingscentre.org/buildings/codes/Germany/National/residential/new/Energy%20Conservation%20Regulations%20%28EnEV%29


http://www.sustainablebuildingscentre.org/buildings/labels/Germany/National/residential/new/Passivhaus


http://www.sustainablebuildingscentre.org/buildings/incentives/Germany/National/non-residential/existing/KfW%20Construction%20supervision%20for%20Energy-efficient%20Refurbishment



http://www.sustainablebuildingscentre.org/buildings/labels/Germany/National/residential/new/Zukunft%20Haus:%20Energy%20performance%20certificate



http://www.sustainablebuildingscentre.org/buildings/incentives/Germany/National/residential/existing/KfW%20Grants%20for%20Energy-efficient%20Refurbishment


































http://www.sustainablebuildingscentre.org/buildings/codes/Belgium/Brussels/residential/new/PEB


8/9/2019 REGEOCITIES (2012-2015)


48

Νέες κατοικίες KfW Loans for EnergyEfficient Constr...


κατοικίες KfW Loans for Energy-efficient Refurb...

Υφιστάμενα κτίρια


κατοικίες)

KfW Social InvestmentProgramme - Ene...

Ελλάδα Κτίρια(εξαιρούνται

οι οικίες)

Regulation for EnergyPerformance of ...

Όλα τα κτίρια EPBD Energy PerformanceCertificate

Υφιστάμενα κτίρια(εξαιρούνται

κατοικίες)

Competitiveness andEnterpreneurship...

Νέες

κατοικίες Regulation for EnergyPerformance of ...

Νέες κατοικίες Passive House Υφιστάμενα κτίρια


κατοικίες)

Enviroment and SustainableGrowth (ΕΠ...

Κτίρια (εξαιρούνται

κατοικίες) EXOIKONOMO KAT' OIKON(Energy Saving ...

Ιρλανδία Κτίρια


οι οικίες)

Building Regulations2008: Part L - C...

Οικίες EBPD Building Energy Rating Υφιστάμενα κτίρια Better Energy: The NationalUpgrade P...

Οικίες Building Regulations:Part L Conserva...


οι οικίες) EPBD Building Energy Rating Υφιστάμενα κτίρια Better Energy Warmer

Homes Scheme Νέα κτίρια Passive House Νέα κτίρια No current incentives for new

residen...

Ιταλία Όλα τακτίρια

National Code Κτίρια (εξαιρούνταιοι οικίες)

Energy Performance BuildingCertificate

Κτίρια (εξαιρούνταικατοικίες)

Energy Audits in PublicBuildings

Νέες κατοικίες EPBD Energy PerformanceCertificate

Νέες κατοικίες Energy Efficiency Titlesscheme (TEE)

Νέες κατοικίες Passive House - ZEPHIR Κτίρια (εξαιρούνται

κατοικίες) Energy Efficiency Titlesscheme (TEE)

Όλα τα κτίρια ERDF funding 'renewableenergy and e...

http://www.sustainablebuildingscentre.org/buildings/incentives/Germany/National/residential/new/KfW%20Loans%20for%20Energy%20Efficient%20Construction



http://www.sustainablebuildingscentre.org/buildings/incentives/Germany/National/residential/existing/KfW%20Loans%20for%20Energy-efficient%20Refurbishment



http://www.sustainablebuildingscentre.org/buildings/incentives/Germany/National/non-residential/existing/KfW%20Social%20Investment%20Programme%20-%20Energy%20Saving%20Building%20Refurbishment%20%28Sozial%20Investieren%20-%20Energetische%20Geb%C3%A4udesanierung%29



http://www.sustainablebuildingscentre.org/buildings/codes/Greece/National/residential/existing/Regulation%20for%20Energy%20Performance%20of%20Buildings%20%28KENAK%29%20and%20associated%20Technical%20Guidelines%20of%20the%20Technical%20Chamber%20of%20Greece%20%28TGTCG%29



http://www.sustainablebuildingscentre.org/buildings/labels/Greece/National/residential/new/EPBD%20Energy%20Performance%20Certificate



http://www.sustainablebuildingscentre.org/buildings/incentives/Greece/National/non-residential/existing/%20Competitiveness%20and%20Enterpreneurship%20%28%22%CE%95%CE%9E%CE%9F%CE%99%CE%9A%CE%9F%CE%9D%CE%9F%CE%9C%CE%A9%22%29



http://www.sustainablebuildingscentre.org/buildings/codes/Greece/National/residential/new/Regulation%20for%20Energy%20Performance%20of%20Buildings%20%28REPB%20or%20%22KENAK%22%29%20and%20associated%20Technical%20Guidelines%20of%20the%20Technical%20Chamber%20of%20Greece%20%28TGTCG%29



http://www.sustainablebuildingscentre.org/buildings/labels/Greece/National/residential/new/Passive%20House


http://www.sustainablebuildingscentre.org/buildings/incentives/Greece/National/non-residential/existing/Enviroment%20and%20Sustainable%20Growth%20%28%CE%95%CE%A0%CE%A0%CE%95%CE%A1%CE%91%CE%91%201.5,%201.13%29



http://www.sustainablebuildingscentre.org/buildings/incentives/Greece/National/residential/existing/EXOIKONOMO%20KAT%27%20OIKON%20%28Energy%20Saving%20at%20Home%29



http://www.sustainablebuildingscentre.org/buildings/codes/Ireland/National/non-residential/new/Building%20Regulations%202008:%20Part%20L%20-%20Conservation%20of%20Fuel%20and%20Energy%20Buildings%20other%20than%20Dwellings



http://www.sustainablebuildingscentre.org/buildings/labels/Ireland/National/residential/new/EBPD%20Building%20Energy%20Rating

http://www.sustainablebuildingscentre.org/buildings/incentives/Ireland/National/residential/existing/Better%20Energy:%20The%20National%20Upgrade%20Programme



http://www.sustainablebuildingscentre.org/buildings/codes/Ireland/National/residential/new/Building%20Regulations:%20Part%20L%20Conservation%20of%20Fuel%20and%20Energy:%20Dwellings



http://www.sustainablebuildingscentre.org/buildings/labels/Ireland/National/non-residential/new/EPBD%20Building%20Energy%20Rating

http://www.sustainablebuildingscentre.org/buildings/incentives/Ireland/National/residential/existing/Better%20Energy%20Warmer%20Homes%20Scheme



http://www.sustainablebuildingscentre.org/buildings/labels/Ireland/National/residential/new/Passive%20House


http://www.sustainablebuildingscentre.org/buildings/incentives/Ireland/National/residential/new/No%20current%20incentives%20for%20new%20residential%20buildings



http://www.sustainablebuildingscentre.org/buildings/codes/Italy/National/residential/new/National%20Code

http://www.sustainablebuildingscentre.org/buildings/labels/Italy/National/non-residential/new/Energy%20Performance%20Building%20Certificate



http://www.sustainablebuildingscentre.org/buildings/incentives/Italy/National/non-residential/new/Energy%20Audits%20in%20Public%20Buildings



http://www.sustainablebuildingscentre.org/buildings/labels/Italy/National/residential/new/EPBD%20Energy%20Performance%20Certificate



http://www.sustainablebuildingscentre.org/buildings/incentives/Italy/National/residential/new/Energy%20Efficiency%20Titles%20%20scheme%20%28TEE%29



http://www.sustainablebuildingscentre.org/buildings/labels/Italy/National/residential/new/Passive%20House%20-%20ZEPHIR


http://www.sustainablebuildingscentre.org/buildings/incentives/Italy/National/residential/existing/Energy%20Efficiency%20Titles%20scheme%20%28TEE%29



http://www.sustainablebuildingscentre.org/buildings/incentives/Italy/National/non-residential/new/ERDF%20funding%20%20%27renewable%20energy%20and%20energy%20efficiency%27%20for%204%20regions
















http://www.sustainablebuildingscentre.org/buildings/codes/Italy/National/residential/new/National%20Code






http://www.sustainablebuildingscentre.org/buildings/labels/Ireland/National/non-residential/new/EPBD%20Building%20Energy%20Rating





http://www.sustainablebuildingscentre.org/buildings/labels/Ireland/National/residential/new/EBPD%20Building%20Energy%20Rating






















8/9/2019 REGEOCITIES (2012-2015)


49

Όλα τα κτίρια Law concerning anti-crisismeasures: ...

Κάτω Χώρες Όλα τα

κτίρια Bouwbesluit 2012:Chapter 5

Όλα τα κτίρια EPBD Energy PerformanceCertificate

Νέα κτίρια Lente-akkoord [SpringAgreement]

Υφιστάμενα κτίρια Meer mit Minder [More withless]

Ρουμανία

Ισπανία Όλα τα

κτίρια Código Técnico de laEdificación

Όλα τα κτίρια Certificado deEficienciaEnergética ...

Όλα τα κτίρια Grants for Energy Efficiencyin Build...

Νέα κτίρια Passivhaus Υφιστάμενα κτίρια Renove Tourism Plan 2009

Σουηδία Κτίρια


οι οικίες)

Building Regulations2010

All buildings EPBD Energy PerformanceCertificate

Όλα τα κτίρια Energy Declaration ofBuildings Act -...

Νέες

κατοικίες Building RegulationsBBR10


οι οικίες) Green Building Υφιστάμενα κτίρια Energy demonstrations

Όλα τα κτίρια Miljöbyggnad (EnvironmentalBuilding)

Νέα κτίρια Energy Demonstrations

Νέα κτίρια Passive House Υφιστάμενες

κατοικίες Technology procurement

Νέα κτίρια Swan

http://www.sustainablebuildingscentre.org/buildings/incentives/Italy/National/non-residential/existing/Law%20concerning%20anti-crisis%20measures:%20energy%20provisions



http://www.sustainablebuildingscentre.org/buildings/codes/Netherlands/National/residential/new/Bouwbesluit%202012:%20Chapter%205



http://www.sustainablebuildingscentre.org/buildings/labels/Netherlands/National/residential/new/EPBD%20Energy%20Performance%20Certificate



http://www.sustainablebuildingscentre.org/buildings/incentives/Netherlands/National/residential/new/Lente-akkoord%20%5BSpring%20Agreement%5D



http://www.sustainablebuildingscentre.org/buildings/incentives/Netherlands/National/residential/existing/Meer%20mit%20Minder%20%5BMore%20with%20less%5D



http://www.sustainablebuildingscentre.org/buildings/codes/Spain/National/non-residential/new/C%C3%B3digo%20T%C3%A9cnico%20de%20la%20Edificaci%C3%B3n



http://www.sustainablebuildingscentre.org/buildings/labels/Spain/National/residential/new/Certificado%20de%20Eficiencia%20Energ%C3%A9tica%20del%20Edificio



http://www.sustainablebuildingscentre.org/buildings/incentives/Spain/National/residential/new/Grants%20for%20Energy%20Efficiency%20in%20Buildings



http://www.sustainablebuildingscentre.org/buildings/labels/Spain/National/residential/new/Passivhaus


http://www.sustainablebuildingscentre.org/buildings/incentives/Spain/National/residential/existing/Renove%20Tourism%20Plan%202009


http://www.sustainablebuildingscentre.org/buildings/codes/Sweden/National/non-residential/new/Building%20Regulations%202010



http://www.sustainablebuildingscentre.org/buildings/labels/Sweden/National/residential/existing/EPBD%20Energy%20Performance%20%20Certificate



http://www.sustainablebuildingscentre.org/buildings/incentives/Sweden/National/residential/existing/Energy%20Declaration%20of%20Buildings%20Act%20-%20Incentives%20for%20Investment%20in%20Lower-Energy%20Buildings



http://www.sustainablebuildingscentre.org/buildings/codes/Sweden/National/residential/new/Building%20Regulations%20BBR10



http://www.sustainablebuildingscentre.org/buildings/labels/Sweden/National/non-residential/new/Green%20Building


http://www.sustainablebuildingscentre.org/buildings/incentives/Sweden/National/residential/existing/Energy%20demonstrations


http://www.sustainablebuildingscentre.org/buildings/labels/Sweden/National/non-residential/existing/Milj%C3%B6byggnad%20%28Environmental%20Building%29



http://www.sustainablebuildingscentre.org/buildings/incentives/Sweden/National/residential/new/Energy%20Demonstrations


http://www.sustainablebuildingscentre.org/buildings/labels/Sweden/National/non-residential/new/Passive%20House


http://www.sustainablebuildingscentre.org/buildings/incentives/Sweden/National/residential/existing/Technology%20procurement


http://www.sustainablebuildingscentre.org/buildings/labels/Sweden/National/residential/new/Swan




































8/9/2019 REGEOCITIES (2012-2015)


50

Παράρτημα 2

Περίληψη γενικών εμποδίων, όπως αναφέρονται στις Εθνικές Εκθέσεις

Απάντηση Σχόλιο/Αναφορά

Βέλγιο

- Πληροφόρηση: Έλλειψη γνώσης

- Οικονομικά: Υψηλό αρχικό κόστος επένδυσης, Υψηλή τιμή

ρεύματος

- Νομοθετικά/Ρυθμιστικά: Χρονοβόρες & ασαφείς διαδικασίες

- Οργανωτικά: Το διαφορετικό κανονιστικό πλαίσιο των

περιφερειών αποτελεί τροχοπέδη για τους επαγγελματίες

εγκαταστάτες και τους υπόλοιπους εμπλεκόμενους.

Δανία

- Οικονομικά: Οικονομικά ελκυστική άλλα το κόστοςεγκατάστασης και η περίοδος αποπληρωμής συνεχίζουν να

αποτελούν εμπόδια

- Νομοθετικά/Ρυθμιστικά: Κόστος κτήσης άδειας εκμετάλλευσης των υπόγειων υδάτων και υποχρέωση

σύνδεσης σε υπάρχοντα ή υπό σχεδιασμό δίκτυα

τηλεθέρμανσης (αν και υπάρχουν εξαιρέσεις).

- Οργανωτικά: Διαφορές μεταξύ διαφόρων εταιρειών

(διαφορά στις τιμές και στις λύσεις τυποποιημένων

συστημάτων)

(ανάγκη τυποποίησης των συμβουλευτικών υπηρεσιών και των

υπολογιστικών εργαλείων)

Γαλλία

- Οικονομικά: Κόστος γεωτρήσεων (κυρίως για ιδιώτες)

- Νομοθετικά/Ρυθμιστικά: Περίπλοκη & χρονοβόρα

διαδικασία εγκρίσεων.

Ύπαρξη διοικητικών ορίων: Απλή ή περίπλοκη διαδικασία

εξαρτώμενη από το βάθος γεωτρήσεων

- Οργανωτικά: Εκπαιδευτικές ατέλειες & θέματα πιστοποίησης

Γερμανία

- Πληροφόρηση: Έλλειψη πληροφόρησης σε ένα ποσοστό

εγκαταστατών (υδραυλικών) συμβατικών συστημάτων

θέρμανσης αλλά και στο προσωπικό κάποιων ρυθμιστικών

αρχών

- Οικονομικά: Το πιο προφανές εμπόδιο σε αυτή την ομάδα

είναι η αύξηση της τιμής της ηλεκτρικής ενέργειας για τους

ιδιώτες καταναλωτές στη Γερμανία, η οποία ανεβαίνει

σταθερά. Δεν είναι όμως μόνο η αύξηση αυτή, που με

παρόμοιο τρόπο επιδρά πάνω σ’ όλες τις πηγές θερμότητας,

αλλά και ότι καταργούνται τα ειδικά τιμολόγια για τις αντλίες

θερμότητας. Ένα άλλο οικονομικό εμπόδιο προκύπτει έμμεσα

από τη ρυθμιστική διαδικασία. Στην αύξηση του κόστους του

τελικού συστήματος προστίθενται και κάποιοι περιοριστικοί

όροι (όπως π.χ. η ελάχιστη επιτρεπόμενη θερμοκρασία, το

μέγιστο βάθος γεώτρησης) καθώς και οι απαιτήσεις για

επιτόπιες έρευνες ή την παρακολούθηση τους συστήματος.

Επιπροσθέτως σε μεμονωμένες περιπτώσεις, τα τέλη και το

επιπλέον διοικητικό κόστος μπορεί να αυξήσουν το μέγεθος

του οικονομικού εμποδίου.

Ελλάδα

- Πληροφόρηση: Μεγαλύτερη πολυπλοκότητα και έλλειψη

γνώσεων στα συστήματα ΓΑΘ, ανεπαρκής γνώση σχεδιασμού

και εγκατάστασης συστημάτων ΓΑΘ, έλλειψη υποστήριξης,

ανεπαρκής πληροφόρηση εμπλεκόμενων φορέων αγοράς.

- Οικονομικά: Υψηλό επενδυτικό κόστος, έλλειψη οικονομικών

8/9/2019 REGEOCITIES (2012-2015)


κινήτρων,

- Νομοθετικά/Ρυθμιστικά: Συνεχιζόμενη ενεργειακή πολιτική

επιδότησης ορυκτών καυσίμων και φυσικού αερίου,

αποσταθεροποιημένη τιμολογιακή πολιτική ΑΠΕ,πολυπλοκότητα αδειοδοτικών διαδικασιών και χρόνος λήψης

αναγκαίων εγκρίσεων

- Οργανωτικά: Έλλειψη έμπειρων επαγγελματιών, συχνή

αλλαγή κανόνων αγοράς (φοροαπαλλαγές, οικονομικά

κίνητρα κλπ.), μικρό μέγεθος αγοράς, έλλειψη διαρθρωτικών

κινήτρων

Ιρλανδία

- Πληροφόρηση: Απουσία πληροφόρησης σχετικά με το

δυναμικό εγκατάστασης συστημάτων ΓΑΘ,

Εκπαίδευσης και πιστοποίηση

- Οικονομικά: Παρούσα κατάσταση της Ιρλανδικής οικονομίας,

Απουσία χρηματοδοτικής υποστήριξης

- Νομοθετικά/Ρυθμιστικά: Απουσία ρυθμιστικού πλαισίου γιατον καθορισμό των βέλτιστων πρακτικών εφαρμογής σε

συστήματα ΓΑΘ

Οι ειδικές επιχορηγήσεις έχουν

σταματήσει εξαιτίας των περικοπών

του προϋπολογισμού για το 2010.

Ιταλία

- Πληροφόρηση: Η ανάπτυξη των συστημάτων ΓΑΘ στην

Ιταλία εμποδίζεται κυρίως εξαιτίας της έλλειψης

πληροφόρησης

- Νομοθετικά/Ρυθμιστικά: Καθυστερήσεις στην

πραγματοποίηση εγκαταστάσεων ΓΑΘ εξαιτίας της

πολυπλοκότητας των διαδικασιών και του σχετικού κόστους.

Κάτω Χώρες

- Πληροφόρηση: Σχετικά με τους τρόπους βελτίωσης της

εκμετάλλευσης του συστήματος, το πυκνό υπόγειο δίκτυο

υποδομών και τις πολλές παρεμβολές. Αρνητική φήμη

σχετικά με την ποιότητα των συστημάτων. - Οικονομικά : Υψηλό επενδυτικό κόστος (κυρίως στην

ανακαίνιση)

- Νομοθετικά/Ρυθμιστικά: Χρονοβόρα διαδικασία

αδειοδότησης συστημάτων ATES, απουσία νομοθετικού

πλαισίου για συστήματα BTES

Πολλά εμπόδια έχουν ξεπεραστεί κατάτο παρελθόν, αλλά παραμένουν ακόμη

αρκετά.

Ρουμανία

- Πληροφόρηση

- Οικονομικά

- Νομοθετικά / ρυθμιστικά

- Οργανωτικά

Πολύ ισχυρά

Ισπανία

- Πληροφόρηση : Μη επαρκής γνώση της τεχνολογίας των ΓΑΘ

από τους εν δυνάμει εμπλεκόμενους φορείς

- Οικονομικά : Γενικευμένη απουσία γνώσης για εθνικά,περιφερειακά ή τοπικά χρηματοδοτικά σχήματα

- Νομοθετικά/Ρυθμιστικά : Ύπαρξη διαφορετικών κριτηρίων

αδειοδότησης όσον αφορά τις γεωτρήσεις από περιφέρεια σε

περιφέρεια

- Οργανωτικά: Μη επαρκής προβολή των διαθέσιμων

επιλογών και αδυναμία προώθησης σε επίπεδο τελικών

χρηστών

- Πληροφόρηση: Έλλειψη πληροφόρησης/γνώσης που αφορά

regeocities (2012-2015)

Documents