raporun sahibi - İmo · 2.2.3 dış destekler ... 4 3.3 müfredat paralelinde veya müfredat...

Raporun Sahibi

TMMOB İnşaat Mühendisleri OdasıNecatibey Cad. No: 57 Kızılay / AnkaraTel: 0.312.294 30 00 - Faks: 294 30 88E-posta: [email protected] - www.imo.org.tr

Hazırlayanlar

İMO İnşaat Mühendisliği Eğitimi Kurulu (İMEK)

Mustafa Çobanoğlu - Bir Yapı İnşaat A.Ş.

Prof. Dr. Yıldırım Ertutar - Dokuz Eylül Üniversitesi İnşaat Mühendisliği Bölümü

Prof. Dr. Metin Hüsem - Karadeniz Teknik Üniversitesi İnşaat Mühendisliği Bölümü

Yrd. Doç. Dr. Halit Cenan Mertol - Atılım Üniversitesi İnşaat Mühendisliği Bölümü

Prof. Dr. Güney Özcebe - TED Üniversitesi İnşaat Mühendisliği Bölümü

Prof. Dr. Eşref Ünlüoğlu - Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İnşaat Mühendisliği Bölümü

Yayın Dönemi

2014

Raporun Birincil Paydaşları

Öğrenciler, Öğretim Üyeleri, İnşaat Mühendisleri

Raporun Kurumsal Paydaşları

İMO, İMEK, Yükseköğretim Kurulu (YÖK), İnşaat Mühendisliği Eğitimi veren Üniversite, Fakülte ve Bölümler, Mühendislik Eğitim Programları Değerlendirme ve Akreditasyon Derneği (MÜDEK), İnşaat Mühendisliği Şirketleri, İnşaat işi ile ilgili Kamu Kuruluşları

Raporun Gözden Geçirme Periyodu

3 yıl

İMO Yayın No: İMO/14/03

ISBN: 978-605-01-0597-1

BaskıMattek Matbaacılık, Basın, Yayın Tanıtım San. Tic. Ltd. Şti.Ağaç İşleri San. Sit. 1354 Cad. 1362. Sok. No: 35 İvedik / AnkaraTel: 0.312.433 23 10

İçindekiler

Sunuş . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7

Bölüm 1 - Giriş

1.1 Türkiye’deki İnşaat Mühendisliği’nin ve Eğitimi’nin Durumu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9

1.1.1 Altyapı Sorunları . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16

1.1.2 Eğitim-Öğretim Sorunları . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20

1.1.3 Akademik Sorunlar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23

1.1.4 İMO ile İlişkiler . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28

1.2 İnşaat Mühendisliği’ndeki Gelişmeler ve Eğilimler . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28

1.3 Geleceğin Dünyası Nasıl Olacak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 29

1.4 Geleceğin İnşaat Mühendisi Nasıl Olmalı . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30

Bölüm 2 - Ne Öğretilmeli

2.1 Vizyon, Eğitim Amaçları ve Eğitim Çıktıları . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 33

2.2 Eğitim Planı . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 33

2.2.1 Eğitim Genişliği ve Standartları . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 33

2.2.2 Lisans Eğitim Planı . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34

2.2.3 Dış Destekler . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 35

2.2.4 Sürekli Gözden Geçirme, İnovasyon, Kalite Denetimi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 35

2.3 Mezun Niteliği . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 35

2.3.1 İnşaat Mühendisliği Öğrenim Programı için Asgari Program Çıktıları: . . . . . . . . . . . . . . . . . 36

2.4 Bloom’un Sınıflandırması ve Çıktıların Değişik Seviyelerde Öğretilme Düzeyi . . . . . . . . . . . . . . 38

2.5 Öğretilmesi Gereken Diğer Konu, Davranış ve Tutumlar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 41

Bölüm 3 - Nasıl Öğretilmeli

3.1 Öğrenci Özellikleri - Y-Kuşağı . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 43

3.2 Lisans Eğitimi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 46

3.2.1 Örgün. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 46

3.2.2 Uzaktan Eğitim . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 46

3.2.3 Açık Ders Malzemeleri . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 46

4

3.3 Müfredat Paralelinde veya Müfredat Dışı Eğitim . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 47

3.3.1 Teknik Geziler . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 47

3.3.2 Stajlar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 48

3.3.3 Kongre ve Konferanslar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 48

3.4 Aktif Öğrenme-Öğretme Yöntemleri ve Uygulamaları . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 49

3.4.1 Genel Aktif Öğrenme Yöntemleri . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 49

3.4.2 Aktif Öğrenme Yöntemlerinin Uygulanması . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 50

3.4.3 Tasarım Deneyimi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 53

3.5 Altyapı Gereksinimleri . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 53

3.6 Erasmus ve Benzeri Programlar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 54

3.7 Öğretim Dili . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 55

3.8 Akademik Danışmanlık, Dış Danışmanlık (Mentorluk) ve Abilik-Ablalık (Tutorluk) Sistemi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 55

3.8.1 Akademik Danışmanlık . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 55

3.8.2 Dış Danışmanlık (Mentorluk) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 55

3.8.3 Öğrenci Asistanlığı (Tutorluk) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 56

Bölüm 4 - Kimler Öğretmeli

4.1 Öğretim Üye ve Görevlilerinin Özellikleri . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 57

4.2 Araştırma Görevlilerinin Özellikleri . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 58

4.3 Teknikerin ve Teknisyenlerin Özellikleri . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 58

Bölüm 5 - Beklentiler ve Sonuç . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 59

Referanslar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 65

Ek 1 - Bölüm Anketi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 67

Ek 2 - Mezun Anketi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 77

Ek 3 - Öğrenci Anketi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 89

Ek 4 - Sektör Anketi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 99

Ek 5 - Bölüm Başkanları’nın Mesajları . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 105

İçindekiler

İnşaat Mühendisliği Eğitimi Vizyon Raporu 2014 5

Tablo Listesi

Tablo 1 - 2013-2014 Eğitim-öğretim yılı, İnşaat Mühendisliği Bölümleri, kontenjanları, taban ve tavan puanları . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10

Tablo 2 - İnşaat Mühendisliği Bölümü kontenjanlarının dağılımı . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15

Tablo 3 - Anketi cevaplayan üniversitelerin öğretim elemanı ve yaklaşık lisans öğrenci sayıları . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23

Tablo 4 - İnşaat Mühendisliği ile öğrenme seviyeleri arasındaki ilişki . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 40

Tablo 5 - Kuşakların bazı belirgin özellikleri (Hammill [16]) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 43

Tablo 6 - Kuşakların çalışma özellikleri (Hammill, [16]) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 44

Tablo 7 - Açık ders malzemeleri internet sitesi adresleri . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 47

Tablo 8 - Toplantıya katılan İMO ve İMO-İMEK Temsilcileri . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 59

Tablo 9 - Toplantıya katılan Üniversite Temsilcileri . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 60

Tablo 10 - Teknoloji Fakülteleri’nde bulunan İnşaat Mühendisliği Programlarının taban puanları . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 64

Şekil Listesi

Şekil 1 - Üniversitelere yapılan anketlerin sonuçları (fiziki imkânlar). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17

Şekil 2 - Üniversitelere yapılan anketlerin sonuçları (fiziki imkânlar ile öğretim hedefleri) . . . . . 17

Şekil 3 - Öğrencilere yapılan anketlerin sonuçları (laboratuvar olanakları) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18

Şekil 4 - Öğrencilere yapılan anketlerin sonuçları (kütüphane olanakları) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18

Şekil 5 - Öğrencilere yapılan anketlerin sonuçları (bilgisayar olanakları) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18

Şekil 6 - Öğrencilere yapılan anketlerin sonuçları (fiziki imkânlar ile öğrenim hedefleri) . . . . . . . 19

Şekil 7 - Mezunlara yapılan anketlerin sonuçları (kütüphane olanakları) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19

Şekil 8 - Öğrencilere yapılan anketlerin sonuçları (laboratuvar olanakları) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19

Şekil 9 - Öğrencilere yapılan anketlerin sonuçları (öğretim elemanı sayısı) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20

Şekil 10 - Öğrencilere yapılan anketlerin sonuçları (öğretim elemanı deneyimi) . . . . . . . . . . . . . . . . 20

Şekil 11 - Mezunlara yapılan anketlerin sonuçları (lisans eğitimi değerIendirmesi) . . . . . . . . . . . . . 21

Şekil 12 - Öğrencilere yapılan anketlerin sonuçları (bölüm memnuniyeti) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21

Şekil 13 - Öğrencilere yapılan anketlerin sonuçları (lisans eğitimi değerIendirmesi) . . . . . . . . . . . . 21

Şekil 14 - Bölümlere yapılan anketlerin sonuçları (yabancı dilde eğitim) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22

Şekil 15 - Mezunlara yapılan anketlerin sonuçları (yabancı dilde eğitim) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23

Şekil 16 - Öğrencilere yapılan anketlerin sonuçları (yabancı dilde eğitim) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23

Şekil 17 - Mezunlara yapılan anketlerin sonuçları (stajın yararı) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26

Şekil 18 - Öğrencilere yapılan anketlerin sonuçları (stajın yararı) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26

Şekil 19 - Mezunlara yapılan anketlerin sonuçları (yetki ve sorumluluk kullanımı) . . . . . . . . . . . . . . 27

Şekil 20 - Derste tahtaya çizilen problem şekli ve problemin fiziksel modeli . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 52

Şekil 21 - Kiriş analizi (MDSolids Yazılımı) ve nehir kayığı simülatörünün arayüzü . . . . . . . . . . . . . . . 52

Şekil 22 - Mohr dairesi (MecMovies) ve plakanın ezilmesi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 52

Şekil 23 - Çekme deneyleri ve eğilme deneyleri . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 53


SunuşBir bütün olarak eğitim ülkemizin sorunlu konuları arasındadır. İlköğretimden başlayarak yükse-köğretimin sonuna kadar; niteliği, işlevselliği, yeterliliği, pahalılığı, istihdam olanakları hep tartı-şılmış, eğitim bileşenleri sorun tespitinde olduğu gibi çözüm önerilerinde de ortaklaşmış, ancak bu ortaklık siyasi erkin üzerinde beklenen etkiyi yaratmamıştır. Sorunlar bir türlü çözülememiş, çözülemediği oranda da artarak geleceğe taşınmıştır.

İnşaat mühendisliği eğitimi de, sorunlu bütünün parçalarından biridir. İnşaat mühendisliği eğitimi-nin doğal bileşeni olarak İMO, eğitimin istenilen düzeyde olmadığını her fırsatta dile getirmekte, eğitim sorunlarının tartışıldığı mesleki-bilimsel etkinlikler düzenlemekte, tartışma ve çözüm üret-me sürecine üniversitenin katılımını sağlamaya çalışmakta, olanakları ölçüsünde, zaman zaman da olanaklarını zorlayarak, İnşaat Mühendisliği Eğitimi Vizyon Raporu’nda olduğu gibi, bilimsel esaslı çalışmalar gerçekleştirmektedir.

Eğitim sorunlarının çözülebilmesinin ilk adımı gerçeklerle yüz yüze gelebilmektir. İnşaat Mühen-disliği Eğitimi Vizyon Raporu’nu bize bu olanağı sağlamakta, aynı zamanda uygulanabilir çözümün nasıl yaratılacağına dair de fikir vermektedir.

Geçmişe göre geleceğin, geleceğe göre geçmişin içinde bulunuyoruz. İnşaat Mühendisleri Odası’nı harekete geçiren geçmiş-gelecek ilişkisi olmuştur. Devraldığımız sorunları, gelecek kuşaklara dev-retmemek, bugünün mesleki ve toplumsal sorumluluğu olarak görülmüş, bu sorumluluk, İnşaat Mühendisliği Eğitim Kurulu marifetiyle yerine getirilmeye çalışılmıştır.

Mevcut durumu tespit ve mevcut duruma göre çözüm üretmenin yarattığı kısır döngüyü kırmak, ancak vizyon tartışmasıyla mümkün olabilir. İnşaat Mühendisliği Eğitimi Vizyon Raporu bu kısır döngüyü kıracak, eğitim bileşenlerinin ufkunu açacak niteliktedir.

Rapor’da inşaat mühendisliği eğitimin içinde bulunduğu sorunlar, bileşenlerin konumlanışı, alt-yapı eksiklikleri, müfredata ilişkin değerlendirme, uluslararası düzeyde örnekler, öğrenci değişim programları, öğrenci-Oda ilişkisi ve benzerlerini kapsayan geniş bir yelpazede ele alınmış, gerçek-leştirilen anket çalışmasıyla eğitim öznelerinin yaşadığı sahici sorunlar görünür hale getirilmiştir.

İnşaat mühendisliği eğitim verilerinin güncellenmesi bile başlı başına İnşaat Mühendisliği Eğitimi Vizyon Raporu’nu değerli kılmaktadır.

Bu değerli çalışmayı hazırlayan İMO İnşaat Mühendisliği Eğitimi Kurulu Üyeleri; Mustafa Çobanoğ-lu, Prof. Dr. Yıldırım Ertutar, Prof. Dr. Metin Hüsem, Yrd. Doç. Dr. Halit Cenan Mertol, Prof. Dr. Güney Özcebe, Prof. Dr. Eşref Ünlüoğlu’na teşekkür ediyoruz. Raporun hazırlanma sürecinde destekleri-ni esirgemeyen İnşaat mühendisliği eğitimi veren üniversite, fakülte ve bölümlere, konuyla ilgili kamu kurumlarına ve Raporun hazırlanmasında emek harcayan, çalışmanın kitaplaşmasını sağla-yan Oda personelimize şükranlarımızı sunuyoruz.

Saygılarımızla.

TMMOB İnşaat Mühendisleri OdasıYönetim Kurulu


Bölüm 1 - GirişBu vizyon raporunun oluşturulması amacıyla, Türk Mühendis ve Mimarlar Odalar Birliği (TMMOB) İnşaat Mühendisleri Odası (İMO) tarafından 11.09.2012 tarihli ve OB.04441sayılı kararla İnşaat Mü-hendisliği Eğitim Kurulu (İMEK) yapılandırılmıştır. Kurul üyeleri olarak (soyadı sırasına göre) Bir Yapı İnşaat A.Ş.’den Mustafa Çobanoğlu, Dokuz Eylül Üniversitesi İnşaat Mühendisliği Bölümü’nden Prof. Dr. Yıldırım Ertutar, Karadeniz Teknik Üniversitesi İnşaat Mühendisliği Bölümü’nden Prof. Dr. Metin Hüsem, Atılım Üniversitesi İnşaat Mühendisliği Bölümü’nden Yrd. Doç. Dr. Halit Cenan Mertol, TED Üniversitesi İnşaat Mühendisliği Bölümü’nden Prof. Dr. Güney Özcebe ve Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İnşaat Mühendisliği Bölümü’nden Prof. Dr. Eşref Ünlüoğlu görevlendiril-miştir.

İMEK, Ocak 2014’te gerçekleştirmesi planlanan İnşaat Mühendisliği Bölüm Başkanları Toplantısı’na bu raporun hazırlanması ve toplantıda raporun tartışılması için bir platform oluşturulmasını amaç-lamıştır.

1.1 Türkiye’deki İnşaat Mühendisliği’nin ve Eğitimi’nin Durumu

Bilimin uygulama alanı olan teknolojinin doğuşunu ve gelişimini sağlayan, yaşamı kolaylaştıran tüm yeniliklerin sahibi mühendislik biliminin, yaratıcı beyinlerin bir oyun alanı olma özelliği, günü-müzde onu sıradan bir meslek olmaktan çok ötelere taşımış durumdadır. Mühendislik ve Teknoloji Onay Kurulu (ABET) mühendislik için “çalışma, deneyim ve uygulama ile kazanılan matematik ve doğa bilimleri bilgi dağarcığını, karar verme yetisi ile harmanlayıp, doğanın sağlamış olduğu mal-zeme ve güçleri kullanarak, insanlığın yararına ekonomik çözümler üreten meslek dalı” tanımını yapmaktadır [1]. Bu tanım dikkate alındığında, mühendislik eğitimini yalnızca Üniversitelerimizin lisans düzeyinde verilen dersleriyle sınırlı olmadığı, bununla birlikte öğrenimde sürekliliğin sağlan-ması gerekliliği ortaya çıkmaktadır. Aynı tanımda mühendislere ağır sorumluluklar yüklenmekte, li-sans düzeyinde öğrenebildiği bilgileri ancak kullanabilen mühendis yerine, rasyonel düşünebilen, karşılaştığı mühendislik problemlerine çözüm üretebilen, diğer bilim dalları ve sanata da yabancı olmayan, belli bir kültür düzeyine sahip olan, muhakeme yapabilen mühendis istenmektedir [2, 3, 4]. Özellikleri yukarıda özetlenen bir mühendisin günümüzde tam anlamıyla yetiştirilebildiğini söylemek maalesef oldukça güçtür.

“Türkiye’de ilk inşaat fakültesinin öğretime başladığı tarih olarak 1795 yılında kurulan Mühendishane-i Berrî-i Hümâyûn’un kuruluş tarihini temel almak doğru olacaktır. Bugünkü anlamda sivil inşaat mü-hendisliğinin başlangıcı ise 1883’de kurulan Hendese-i Mülkiye ile başlar.

1909 yılında okul Nafia Vekâleti’ne (Bayındırlık Bakanlığı) bağlandı ve Mühendis Mekteb-i Alisi adını aldı. Mühendis Mekteb-i Alisi’nde okul süresi 7 yıldan 6 yıla indirildi. 1888-1908 arasında Hendese-i Mül-kiye’ den 230 İnşaat Yüksek Mühendisi, 1909-1923 arasında Mühendis Mekteb-i Alisi’nden 202 İnşaat Yüksek Mühendisi olmak üzere Cumhuriyete kadar 432 kişi mezun olmuştur. Aynı okulun adı 1928 yılın-da Türkçe’leştirilerek Yüksek Mühendis Mektebi oldu.

10

1941’de okulun adı Yüksek Mühendis Okulu olarak bir daha değişmiştir. 1944 yılında adı İstanbul Tek-nik Üniversitesi olmuş ve İnşaat, Mimarlık, Makina ve Elektrik Fakülteleri olarak 4 fakülteye ayrılmıştır.” 1

İnşaat Mühendisleri Odasının kurulmuş olduğu 1954 yılında ülkemizde sadece İTÜ, Yıldız Teknik Okulu ve Robert Koleji’nde inşaat mühendisliği eğitimi verilmekteydi. Daha sonra, 1957 yılında Orta Doğu Teknik Üniversitesi, 1963 yılında Karadeniz Teknik Üniversitesi bu gruba katılmıştır. 1967-1970 yıllarında, 10’a yakın Devlet Mühendislik Mimarlık akademileri kurulmuş ve bunlarda da inşaat mühendisliği eğitimi verilmiştir. 1982 yılında Yüksek Öğrenim Kurumu’nun kurulmasıyla, Devlet Mühendislik Mimarlık Akademileri bulundukları şehirlerde veya yeni açılan üniversitelerin bünyesinde İnşaat Mühendisliği Eğitimi vermeye devam etmişlerdir. 1992 yılında sayıları 15 civa-rında olan İnşaat Mühendisliği Bölümleri 2009 yılında 39 Devlet Üniversitesi, 4 Vakıf Üniversitesi, olmak üzere toplam 43 üniversitede inşaat mühendisliği eğitimi verilmektedir. Bu üniversitelerden 39’unda normal öğretim programına 3.109 öğrenci, 26 üniversitede bulunan ikinci öğretim prog-ramına 2.021 öğrenci, vakıf üniversitelerine ise 251 öğrenci olmak üzere, 2009 yılı itibari ile toplam 5.381 öğrenci alınmıştır [4].

Türkiye’de 2009 yılından bu güne birçok devlet, vakıf ve özel üniversite kurulmuştur ve kurulma-ya da devam etmektedir. Devlet üniversitelerinin 67’sinde ve vakıf üniversitelerinin 37’sinde İnşa-at Mühendisliği Bölümleri eğitim-öğretime normal ve ikinci öğretim olarak, devam etmektedir. Türkiye’de 2013-2014 eğitim-öğretim yılında İnşaat Mühendisliği Bölümleri, kontenjanları ve taban puanları Tablo 1’de verilmiştir [5].

Tablo 1 - 2013-2014 Eğitim-öğretim yılı, İnşaat Mühendisliği Bölümleri, kontenjanları, taban ve tavan puanları

Sıra No Üniversite Program Kont. Yerl.

En Düşük Puan

En Yüksek

Puan1 Boğaziçi Üni. (İstanbul) İnş. Müh. (İngilizce) 62 62 486.424 508.2282 İstanbul Teknik Üni. İnş. Müh. (İngilizce) 47 47 456.220 483.8093 Orta Doğu Teknik Üni. (Ankara) İnş. Müh. (İngilizce) 185 185 450.991 517.2844 İstanbul Teknik Üni. İnş. Müh. 200 200 442.426 477.7935 Yıldız Teknik Üni. (İstanbul) İnş. Müh. (İngilizce) 41 41 433.124 442.8626 Yıldız Teknik Üni. (İstanbul) İnş. Müh. 139 139 427.294 444.3357 Abdullah Gül Üni. (Kayseri) İnş. Müh. (İngilizce) 21 21 419.674 439.4038 İstanbul Üni. İnş. Müh. 77 77 406.730 427.2199 Ege Üni. (İzmir) İnş. Müh. 62 62 404.081 439.654

10 Gazi Üni. (Ankara) İnş. Müh. 103 103 402.736 438.39811 İzmir Yüksek Teknoloji Ens. İnş. Müh. (İngilizce) 47 47 396.591 418.90612 Dokuz Eylül Üni. (İzmir) İnş. Müh. 103 103 392.546 421.31313 Anadolu Üni. (Eskişehir) İnş. Müh. (İngilizce) 62 62 390.450 413.74914 Uludağ Üni. (Bursa) İnş. Müh. 36 36 388.329 402.845

15 İstanbul Teknik Üni. İnş. Müh. (İngilizce) (OLP-SUNY Buffolo) 35 35 387.117 435.393

16 Kocaeli Üni. İnş. Müh. 82 82 382.192 452.66317 Eskişehir Osmangazi Üni. İnş. Müh. 103 103 376.773 395.708

1 http://www.ins.itu.edu.tr/Icerik.aspx?sid=11497

Giriş



En Düşük Puan

En Yüksek

Puan18 Dokuz Eylül Üni. (İzmir) İnş. Müh. (İÖ) 103 103 375.925 390.62019 Akdeniz Üni. (Antalya) İnş. Müh. 62 62 373.978 404.54520 Çukurova Üni. (Adana) İnş. Müh. 82 82 372.040 420.94921 İzmir Kâtip Çelebi Üni. İnş. Müh. (İngilizce) 36 36 371.633 384.94322 Gazi Üni. (Ankara) İnş. Müh. (*) 48 48 367.371 399.79223 Selçuk Üni. (Konya) İnş. Müh. 93 93 365.552 414.90424 Kocaeli Üni. İnş. Müh. (İÖ) 82 82 361.797 381.85925 Sakarya Üni. İnş. Müh. 103 103 359.634 387.30526 Eskişehir Osmangazi Üni. İnş. Müh. (İÖ) 103 103 359.249 414.65027 Erciyes Üni. (Kayseri) İnş. Müh. 93 93 354.324 404.33528 Dicle Üni. (Diyarbakır) İnş. Müh. 52 52 354.201 427.92129 Muğla Sıtkı Koçman Üni. İnş. Müh. (İngilizce) 52 52 353.575 380.11130 Karadeniz Teknik Üni. (Trabzon) İnş. Müh. 190 190 352.813 421.67431 Ondokuz Mayıs Üni. (Samsun) İnş. Müh. 62 62 350.221 378.45632 Çukurova Üni. (Adana) İnş. Müh. (İÖ) 82 82 348.237 406.72633 Pamukkale Üni. (Denizli) İnş. Müh. 93 93 348.142 435.14934 Gaziantep Üni. İnş. Müh. (İngilizce) 82 82 347.929 391.14135 Mersin Üni. İnş. Müh. 41 41 347.666 376.19536 İnönü Üni. (Malatya) İnş. Müh. 52 52 343.723 401.97937 Sakarya Üni. İnş. Müh. (İÖ) 103 103 342.934 359.27538 Dicle Üni. (Diyarbakır) İnş. Müh. (İÖ) 52 52 339.611 374.86039 Balıkesir Üni. İnş. Müh. 108 108 339.340 379.29340 Celâl Bayar Üni. (Manisa) İnş. Müh. 82 82 338.350 376.08941 Necmettin Erbakan Üni. (Konya) İnş. Müh. 47 47 337.162 365.25842 Selçuk Üni. (Konya) İnş. Müh. (İÖ) 93 93 337.032 365.48643 Adnan Menderes Üni. (Aydın) İnş. Müh. (İngilizce) 41 41 335.674 393.50344 Süleyman Demirel Üni. (Isparta) İnş. Müh. 103 103 332.745 388.67245 Sakarya Üni. İnş. Müh. (*) 40 40 332.064 358.60346 Ondokuz Mayıs Üni. (Samsun) İnş. Müh. (İÖ) 62 62 331.943 349.39847 Fırat Üni. (Elazığ) İnş. Müh. 82 82 330.474 414.26048 Namık Kemal Üni. (Tekirdağ) İnş. Müh. 62 62 327.328 375.98649 Dumlupınar Üni. (Kütahya) İnş. Müh. 62 62 327.229 375.46850 Erciyes Üni. (Kayseri) İnş. Müh. (İÖ) 93 93 326.912 363.49351 Kırıkkale Üni. İnş. Müh. 62 62 326.114 374.80452 Yüzüncü Yıl Üni. (Van) İnş. Müh. 36 36 325.733 385.769

53 Gazi Üni. (Ankara) İnş. Müh. (İngilizce) (UOLP-MSU) 15 15 323.300 386.132

54 Pamukkale Üni. (Denizli) İnş. Müh. (İÖ) 93 93 323.158 347.602

55 Gaziantep Üni. İnş. Müh. (İngilizce) (İÖ) 82 82 322.834 362.667

56 Atatürk Üni. (Erzurum) İnş. Müh. 93 93 320.327 383.34857 Celâl Bayar Üni. (Manisa) İnş. Müh. (İÖ) 82 82 318.130 342.314

12


En Düşük Puan

En Yüksek

Puan58 Afyon Kocatepe Üni. (Afyon) İnş. Müh. 47 47 317.310 352.79659 Balıkesir Üni. İnş. Müh. (İÖ) 108 108 316.383 339.10560 İnönü Üni. (Malatya) İnş. Müh. (İÖ) 52 52 315.170 383.99361 Sakarya Üni. İnş. Müh. (İÖ) (*) 40 40 314.338 340.68262 Bülent Ecevit Üni. (Zonguldak) İnş. Müh. 57 57 313.859 358.54363 Harran Üni. (Şanlıurfa) İnş. Müh. 62 62 312.259 370.51064 Süleyman Demirel Üni. (Isparta) İnş. Müh. (İÖ) 103 103 312.211 360.28765 Mustafa Kemal Üni. (Hatay) İnş. Müh. 93 93 310.738 376.95266 Cumhuriyet Üni. (Sivas) İnş. Müh. 62 62 308.587 363.62167 Karadeniz Teknik Üni. (Trabzon) İnş. Müh. (*) 48 48 308.488 348.61568 Kahramanmaraş Sütçü İmam Üni. İnş. Müh. 52 52 307.270 372.85869 Bilecik Şeyh Edebali Üni. İnş. Müh. 47 47 306.420 351.29470 Dumlupınar Üni. (Kütahya) İnş. Müh. (İÖ) 62 62 306.033 326.17971 Fırat Üni. (Elazığ) İnş. Müh. (İÖ) 82 82 305.482 347.38072 Kırıkkale Üni. İnş. Müh. (İÖ) 62 62 304.910 335.22673 Düzce Üni. İnş. Müh. 33 33 303.984 335.98174 Erzurum Teknik Üni. İnş. Müh. 41 41 303.888 360.15975 Karabük Üni. İnş. Müh. 67 67 302.513 351.02376 Uşak Üni. İnş. Müh. 31 31 302.462 372.77777 Niğde Üni. İnş. Müh. 67 67 302.399 328.80978 Süleyman Demirel Üni. (Isparta) İnş. Müh. (*) 36 36 300.563 329.40479 Mehmet Akif Ersoy Üni. (Burdur) İnş. Müh. 41 41 300.316 337.06580 Aksaray Üni. İnş. Müh. 62 62 299.495 340.45681 Kırklareli Üni. İnş. Müh. 41 41 299.062 373.14882 Recep Tayyip Erdoğan Üni. (Rize) İnş. Müh. 41 41 298.814 400.10283 Bartın Üni. İnş. Müh. 52 52 297.585 376.97284 Bülent Ecevit Üni. (Zonguldak) İnş. Müh. (İÖ) 57 57 296.224 356.60185 Atatürk Üni. (Erzurum) İnş. Müh. (İÖ) 93 93 294.815 400.70186 Osmaniye Korkut Ata Üni. İnş. Müh. 41 41 293.895 331.50687 Adıyaman Üni. İnş. Müh. 41 41 292.516 372.30988 Gaziosmanpaşa Üni. (Tokat) İnş. Müh. 47 47 291.336 377.33289 Harran Üni. (Şanlıurfa) İnş. Müh. (İÖ) 62 62 291.157 376.00190 Düzce Üni. İnş. Müh. (İÖ) 33 33 290.398 303.34391 Bozok Üni. (Yozgat) İnş. Müh. 67 67 289.918 350.63592 Cumhuriyet Üni. (Sivas) İnş. Müh. (İÖ) 62 62 288.874 340.04493 Karabük Üni. İnş. Müh. (İÖ) 67 67 288.540 302.47094 Mustafa Kemal Üni. (Hatay) İnş. Müh. (İÖ) 93 93 288.352 357.19995 Erzurum Teknik Üni. İnş. Müh. (İÖ) 41 41 288.055 323.01096 Süleyman Demirel Üni. (Isparta) İnş. Müh. (İÖ) (*) 36 36 286.721 303.58897 Kahramanmaraş Sütçü İmam Üni. İnş. Müh. (İÖ) 52 52 286.310 394.12898 Erzincan Üni. İnş. Müh. 47 47 285.165 337.67499 Gümüşhane Üni. İnş. Müh. 72 72 283.239 320.248

Giriş



En Düşük Puan

En Yüksek

Puan100 Niğde Üni. İnş. Müh. (İÖ) 67 67 283.230 320.940101 Bartın Üni. İnş. Müh. (İÖ) 52 52 283.187 308.202102 Bitlis Eren Üni. İnş. Müh. 47 47 282.541 352.492103 Aksaray Üni. İnş. Müh. (İÖ) 62 62 282.277 330.465104 Çankaya Üni. (Ankara) İnş. Müh. (İngilizce) 55 55 282.210 408.908105 Bingöl Üni. İnş. Müh. 57 57 281.784 388.596106 Fırat Üni. (Elazığ) İnş. Müh. (*) 62 62 280.741 328.086107 Kilis 7 Aralık Üni. İnş. Müh. 47 47 279.973 300.505108 Osmaniye Korkut Ata Üni. İnş. Müh. (İÖ) 41 41 279.233 417.379109 Bayburt Üni. İnş. Müh. 62 62 276.828 305.535110 Bozok Üni. (Yozgat) İnş. Müh. (İÖ) 67 67 276.511 356.156111 Tunceli Üni. İnş. Müh. 57 57 274.452 396.387112 Erzincan Üni. İnş. Müh. (İÖ) 47 47 274.069 317.658113 Gümüşhane Üni. İnş. Müh. (İÖ) 72 72 272.714 283.048114 Kilis 7 Aralık Üni. İnş. Müh. (İÖ) 47 47 270.661 304.580115 Fırat Üni. (Elazığ) İnş. Müh. (İÖ) (*) 62 62 269.379 326.335116 Bayburt Üni. İnş. Müh. (İÖ) 62 62 267.373 280.524117 Bitlis Eren Üni. İnş. Müh. (İÖ) 47 47 266.969 327.145118 Şırnak Üni. İnş. Müh. 57 57 266.021 341.907119 Tunceli Üni. İnş. Müh. (İÖ) 57 57 262.968 320.833120 Bursa Orhangazi Üni. İnş. Müh. 48 48 262.056 399.329121 Şırnak Üni. İnş. Müh. (İÖ) 57 57 257.804 371.594122 Özyeğin Üni. (İstanbul) İnş. Müh. (İngilizce) 70 70 253.130 442.165123 Gazi Üni. (Ankara) İnş. Müh. (M.T.O.K.) 21 21 251.796 295.533124 Sakarya Üni. İnş. Müh. (M.T.O.K.) 18 18 242.122 310.058125 Turgut Özal Üni. (Ankara) İnş. Müh. 55 55 239.427 412.076

126 Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üni. (İstanbul) İnş. Müh. 50 50 236.751 400.752

127 KTO Karatay Üni. (Konya) İnş. Müh. 50 50 233.568 394.787

128 Uluslararası Kıbrıs Üni. (KKTC-Lefkoşa) İnş. Müh. (İngilizce) 60 17 233.306 298.430

129 Maltepe Üni. (İstanbul) İnş. Müh. (İngilizce) 44 44 231.002 382.423130 Karadeniz Teknik Üni. (Trabzon) İnş. Müh. (M.T.O.K.) 21 21 230.732 249.122131 Atılım Üni. (Ankara) İnş. Müh. (İngilizce) 70 70 230.180 398.450132 Süleyman Demirel Üni. (Isparta) İnş. Müh. (M.T.O.K.) 16 16 227.161 244.751133 Düzce Üni. İnş. Müh. (M.T.O.K.) 15 15 227.126 252.638134 İstanbul Aydın Üni. İnş. Müh. 70 70 225.478 390.116

135 Sakarya Üni. İnş. Müh. (M.T.O.K.) (İÖ) 18 18 224.012 240.102

136 Okan Üni. (İstanbul) İnş. Müh. 50 26 221.159 376.432137 Yeditepe Üni. (İstanbul) İnş. Müh. (İngilizce) 85 85 221.129 426.290138 Fatih Üni. (İstanbul) İnş. Müh. 50 38 220.888 418.128

14


En Düşük Puan

En Yüksek

Puan139 Işık Üni. (İstanbul) İnş. Müh. 60 40 220.229 406.423140 Toros Üni. (Mersin) İnş. Müh. (İngilizce) 50 41 219.678 341.484141 İzmir Ekonomi Üni. İnş. Müh. (İngilizce) 50 42 219.539 402.118

142 Süleyman Demirel Üni. (Isparta) İnş. Müh. (M.T.O.K.) (İÖ) 16 5 219.368 232.762

143 ODTÜ Kuzey Kıbrıs Kampusu (KKTC-Güzelyurt) İnş. Müh. (İngilizce) 80 65 219.218 402.731

144 Gediz Üni. (İzmir) İnş. Müh. (İngilizce) 80 50 219.090 397.246145 İstanbul Gelişim Üni. İnş. Müh. 55 55 218.077 374.598146 Okan Üni. (İstanbul) İnş. Müh. (İngilizce) 35 27 217.765 393.407147 Nuh Naci Yazgan Üni. (Kayseri) İnş. Müh. 55 55 217.304 363.633148 Fatih Üni. (İstanbul) İnş. Müh. (İngilizce) 50 36 216.594 425.505149 Hasan Kalyoncu Üni. (Gaziantep) İnş. Müh. (İngilizce) 54 34 216.336 348.258150 Doğu Akdeniz Ü. (KKTC-Gazimağusa) İnş. Müh. (İngilizce) 72 8 216.321 321.744151 Girne Amerikan Üni. (KKTC-Girne) İnş. Müh. (İngilizce) 75 38 216.196 315.314152 İstanbul Kültür Üni. İnş. Müh. (İngilizce) 90 78 216.036 404.761153 İstanbul Bilgi Üni. İnş. Müh. (İngilizce) 60 55 215.558 424.079154 Zirve Üni. (Gaziantep) İnş. Müh. 70 61 215.353 405.229155 Işık Üni. (İstanbul) İnş. Müh. (İngilizce) 80 54 215.180 391.483156 Fırat Üni. (Elazığ) İnş. Müh. (M.T.O.K.) 27 7 215.101 243.843157 Yakın Doğu Üni. (KKTC-Lefkoşa) İnş. Müh. 20 16 213.179 258.242158 İstanbul Arel Üni. İnş. Müh. 60 48 212.577 376.552159 İstanbul Kültür Üni. İnş. Müh. 70 70 212.448 401.996160 İstanbul Kemerburgaz Üni. İnş. Müh. (İngilizce) 60 54 210.516 377.014161 Nişantaşı Üni. (İstanbul) İnş. Müh. 60 34 208.089 379.116162 Canik Başarı Üni. (Samsun) İnş. Müh. 70 35 206.902 390.613163 Lefke Avrupa Üni. (KKTC-Lefke) İnş. Müh. (İngilizce) 55 10 206.299 331.984

164 Doğu Akdeniz Üni. (KKTC-Gazimağusa) İnş. Müh. 62 26 204.900 319.291

165 Azerbaycan Mimarlık Ve İnşaat Üni. (Bakü - Azerbaycan) İnş. Müh. 50 7 204.271 256.248

166 Düzce Üni. İnş. Müh. (M.T.O.K.) (İÖ) 15 5 203.672 226.703

167 Yakın Doğu Üni. (KKTC-Lefkoşa) İnş. Müh. (İngilizce) 120 3 201.364 231.670168 Uluslararası Antalya Üni. İnş. Müh. (İngilizce) 60 35 201.301 398.013169 Maltepe Üni. (İstanbul) İnş. Müh. 60 24 200.844 393.408170 Melikşah Üni. (Kayseri) İnş. Müh. (İngilizce) 46 33 200.773 408.569171 Beykent Üni. (İstanbul) İnş. Müh. 80 78 200.047 389.756172 Avrasya Üni. (Trabzon) İnş. Müh. 80 51 198.056 348.309

173 ODTÜ Kuzey Kıbrıs Kampusu (KKTC-Güzelyurt)

İnş. Müh. (İngilizce) (KKTC Vatandaşları) 3 0

174 Fırat Üni. (Elazığ) İnş. Müh. (M.T.O.K.) (İÖ) 27 0

Giriş


2013 verileri 28 Temmuz 2013 tarihinde ÖSYM’nin Web sitesinde bulunan 2013 ÖSYS Yerleştirme So-nuçları - Tablo 4’ten alınarak işlenmiştir.Okul birincisi kontenjanlarından alınan puanlar listeye dâhil edilmemiştir.Yanında (*) işareti olan bölüm, aynı üniversitede farklı fakültede bulunan aynı isimli diğer bir bölümdür.İÖ: İkinci öğretimM.T.O.K: Mesleki ve Teknik Ortaöğretim Kurumları

Yukarıdaki tablodan da görüldüğü gibi, 174 programın 2013-2014 eğitim öğretim yılında toplam kontenjanları 10,861’dir. 2009-2010 eğitim öğretim yılında ise 5.381 olan bu sayının 2013-2014 yılı-na gelindiğinde 10.000’leri aşması düşündürücüdür. Buradan da görüldüğü gibi, dört yıl içinde İn-şaat Mühendisliği Bölümleri’ni kontenjanları yaklaşık %102 oranında artmıştır. İnşaat Mühendisliği Bölümü kontenjanlarının devlet ve vakıf üniversiteleri arasındaki dağılımı Tablo 2’de verilmektedir.

Tablo 2 - İnşaat Mühendisliği Bölümü kontenjanlarının dağılımı

Üniversitelerİnşaat

Mühendisliği Bölüm Sayısı

Programlar NÖ/İÖ

Kontenjanları NÖ/İÖ

Toplam

Program Öğrenci Sayısı

Devlet Müh. Fak. 67 71/39 4.808/2.737 110 7.545

Vakıf Müh. Fak. 31 36/0 2153/0 36 2.153

Devlet Tek. Fak.

65/3 234/138 8 372

Tek. Fak. (MTOK) 6/4 118/76 10 194

KKTC-Azerbaycan Müh. Fak. 6 9/0 597/-- 9 597

Toplam 100 127/46 6.696/3.286 173 10.861

Yukarıda verilen tablolardan da görüldüğü gibi, 2013-2014 eğitim öğretim yılında, merkezi sis-temle öğrenci alan 67 devlet üniversitelerinin Mühendislik Fakültesi veya İnşaat Fakültesi bünye-sindeki İnşaat Mühendisliği Bölümlerine 4.808 normal öğrenim, 2.737 ikinci öğrenim olmak üzere toplam 7.545 öğrenci alınmıştır. 62 devlet üniversitesinin 6’sında Teknoloji Fakülteleri kurulmuş ve bu fakültelerin bünyesinde bulunan İnşaat Mühendisliği Bölümlerinde de, merkezi yerleştirme ile normal öğretime 234, ikinci öğretime 76 öğrenci olmak üzere toplam 372 öğrenci, MTOK’lardan (Mesleki ve Teknik Ortaöğretim Kurumlar), normal öğretime 118, ikinci öğretime 76 olmak üzere toplam 194 öğrenci alınmıştır. 2009 yılında vakıf üniversitelerinin 4’ünde İnşaat Mühendisliği Bö-lümü varken, bu sayı 2013 yılında 31’e yükselmiş ve bu Bölümlere alınan öğrenci sayısı toplamda 2.153 olmuştur. 2013-2014 eğitim-öğretim yılında Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti ve Azerbaycan Üniversiteleri’ndeki İnşaat Mühendisliği Bölümlerindeki toplam öğrenci sayısı 597’ye ulaşmıştır.

İnşaat Mühendisliği Bölümü olan bazı devlet üniversiteleri ise 2013-2014 eğitim öğretim yılında öğrenci almamıştır. İnşaat Mühendisliği Bölümü olmayan üniversitelerin bu bölümleri açmaları ve henüz öğrencisi olmayan bölümlerin ise öğrenci almaya başlamaları durumunda üniversiteleri-mizin İnşaat Mühendisliği Bölümlerine girecek olan öğrenci sayısının çok daha artacağı kesindir.

Bu belirlemeler, bundan üç yıl sonra sektöre her yıl en az 10.000’in üzerinde inşaat mühendisi ka-tılmaya başlayacağını göstermektedir. Üretimin bu hızla devam etmesi durumunda, önümüzdeki 10-15 yıl içerisinde sektördeki mühendis sayısı %100 oranında artacaktır. Nitelikten çok niceliğe dayanan bu planlamanın ileriki yıllarda ülkemizdeki inşaat mühendisliği uygulamalarının kalitesini artırmaktan çok, yeni problemler yaratmaya aday olduğunu şimdiden söylemek mümkündür.

İnşaat Mühendisliği Bölümlerindeki son dört yıl içinde yaşanan yaklaşık %102’lik kontenjan artış-

16

ları Üniversitelerimizde var olan sorunları daha karmaşık hale getirmiştir. Bu sorunlar, yalnızca yeni açılan İnşaat Mühendisliği Bölümlerinde değil, aynı zamanda köklü Üniversitelerimizin İnşaat Mü-hendisliği Bölümlerinde de oluşmaya başlamış ve her geçen gün de artmaya devam etmektedir. Dolayısıyla da, İnşaat Mühendisliği Bölümlerinde, bugünkü durumlarıyla, yukarıda verilen, ABET’in tanımına uyan bir mühendis yetiştirilmesinin pek de mümkün olamayacağı görülmektedir. Zira kontenjan artışlarının bu kadar fazla olması yanında, Teknoloji Fakültesi bünyesinde kurulan İnşaat Mühendisliği Bölümlerinin ve bu Bölümlerde verilen eğitimin de sorgulanması gerekmektedir.

Türkiye’de mevcut İnşaat Mühendisliği Eğitiminin durumunu ortaya koyabilmek için, daha önce İMO 40. Dönem Çalışma Programı çerçevesinde, üniversitelerin İnşaat Mühendisliği Bölümlerin-den mezun olan mühendisler, İnşaat Mühendisliği Bölümleri, İnşaat Sektörü ve öğrenciler üzerinde anket çalışması yapılmış ve bu anketin sonuçları “İnşaat Mühendisliği Eğitiminde Türkiye Gerçeği” adı altında yayımlanmıştır. Bu anketin yapıldığı 2009 yılından bugüne kadar değişimleri incele-me amacıyla, anketler yenilenmiş ve Yüksek Öğretim Kurumu’na bağlı İnşaat Mühendisliği Lisans Programı’na sahip üniversitelere, İnşaat Mühendisliği Bölümü mezunlarına, öğrencilerine ve inşaat mühendisliği sektörüne faaliyet gösteren firmalara farklı anketler gönderilmiştir.

Üniversitelerin İnşaat Mühendisliği Bölümlerine gönderilen anketi Türkiye ile Kuzey Kıbrıs’ta bu-lunan toplam 46 üniversite cevaplamıştır. Bölüm anketini cevaplayan üniversitelerin yaklaşık %79’unun örgün eğitim lisans programına kayıtlı 200’den fazla öğrencisi bulunmaktadır. Bu prog-ramların yaklaşık % 46’sının ikinci öğretim lisans programı bulunmamakla beraber, ikinci öğretim lisans programına sahip olanların yaklaşık %87’sinin ikinci öğretim lisans programına kayıtlı yine 200’den fazla öğrencisi bulunmaktadır. Ayrıca bu üniversitelerin yaklaşık %56’sında 50’den fazla yüksek lisans ve doktora öğrencisi mevcuttur.

İnşaat Mühendisliği Lisans Programlarından mezun olan toplam 449 kişi mezunlar için hazırlanan anketi cevaplamışlardır. Anketi cevaplayan kişilerin yaklaşık %37’si 2011 ve sonrasında, yaklaşık %36’sı 2001 ila 2011 yılları arasında, kalan %37’si ise 2001 yılı öncesinde mezun olmuşlardır. Anketi cevaplayan kişilerin yaklaşık %22’si yüksek lisans ve yaklaşık %5’i ise doktora çalışmalarını tamam-lamıştır.

İnşaat Mühendisliği Lisans Programlarında öğrenim gören 837 öğrenci gönderilen anketi cevapla-mıştır. Bu öğrencilerin yaklaşık %10’u birinci sınıf, diğer sınıflar ise ankete katılanlar arasında yakla-şık eşit olarak dağılmaktadır. Öğrencilerin yaklaşık %47’si Anadolu Lisesi mezunu olup, üniversite tercih sıralamasında yaklaşık %76’sı İnşaat Mühendisliği Lisans Programı’nı ilk üç tercihi arasında seçmiştir. İnşaat Mühendisliği’ni tercih etmelerinin nedenleri olarak öğrenciler yeteneklerine uy-gun bulduğu için, ideallerindeki meslek olduğu için ve iş bulma kolaylığı olduğunu düşündükleri için seçmişlerdir.

İnşaat Mühendisliği Sektöründe çalışmalarını sürdüren şirketlere de bir anket gönderilmiş ve top-lamda 35 şirket anketimizi cevaplamıştır. Anketi cevaplayanların yaklaşık %43’ü Orta Doğu Teknik Üniversitesi mezunu olup, ankete katılanların diğerleri ise Türkiye’deki farklı 13 üniversiteden me-zun olmuşlardır. Anketi cevaplayanların yaklaşık %95,3’ü İnşaat Mühendisliği Lisans Programı’ndan mezun olmuş ve yaklaşık %55’i çalıştıkları firmada teknik sorumlu olarak görev yapmaktadır.

Yürütülen anket çalışması sonuçlarına dayanarak, Türkiye’deki İnşaat Mühendisliği mesleğinin ve eğitiminin başlıca sorunları aşağıda ana başlıklar halinde verilmiştir. Anket sorularına ve verilen cevaplara tablolar halinde Ek-1, 2, 3 ve 4’te yer verilmiştir.

1.1.1 Altyapı Sorunları

İnşaat Mühendisliği Bölümü Lisans Programı’na sahip olan Üniversitelerimizin çeşitli altyapı so-runları bulunmaktadır. Kuruluşlarını tamamlamış ve mezun vermiş olan Üniversitelerimizde dahi

Giriş


var olan derslikler ve diğer fiziki imkânlar, son yıllarda yapılan aşırı kontenjan artışları nedeniyle yetersiz kalmaktadır. Bu üniversitelerin öğrenci kontenjanları her sene daha da yükselmektedir. Diğer üniversitelerin yeni kurulan Bölümlerinde ise tamamlanmamış altyapı sorunları göze çarp-maktadır.

Bölüm anketini cevaplayan Bölümlerin yaklaşık %47’si kendi fiziki imkânlarını yeterli bulmamakta-dır (Şekil 1). Üniversitelerimizin yine yaklaşık %47’si kendi fiziksel olanakları eğitim-öğretim hedef-lerini gerçekleştirmek için yetersiz bulmaktadır (Şekil 2).

Üniversitelerin birçoğunda laboratuvar imkânları ya hiç yoktur ya da sınırlı düzeydedir. Birçok üniversitemizde var olan laboratuvar imkânları da gerek akademik gerekse teknik eleman yok-luğu nedeniyle yetersiz haldedir. Bununla birlikte aşırı kontenjan artışları da var olan laboratuvar imkânlarından yeterli düzeyde yararlanılmasını engellemektedir. Ankete katılan öğrenciler üni-versitelerinin fiziksel olanaklarını değerlendirdiklerinde, yaklaşık %66’sı laboratuvar olanaklarının yetersiz olduğunu düşünmektedir (Şekil 3). Öğrencilerin yaklaşık %63’ü kütüphane olanaklarının yeterli olduğunu (Şekil 4), yaklaşık %53’ü ise bilgisayar olanaklarının yeterli olduğunu (Şekil 5) be-lirtmektedir. Ancak öğrenciler yaklaşık %58’i bölümlerinin fiziksel olanaklarının eğitim öğretim he-deflerini gerçekleştirmek için yeterli olmadığını vurgulamaktadır (Şekil 6).

Şekil 1 - Üniversitelere yapılan anketlerin sonuçları (fiziki imkânlar)

Şekil 2 - Üniversitelere yapılan anketlerin sonuçları (fiziki imkânlar ile öğretim hedefleri)

18

Şekil 3 - Öğrencilere yapılan anketlerin sonuçları (laboratuvar olanakları)

Şekil 4 - Öğrencilere yapılan anketlerin sonuçları (kütüphane olanakları)

Şekil 5 - Öğrencilere yapılan anketlerin sonuçları (bilgisayar olanakları)

Giriş


Bölüm anketini cevaplayan üniversitelerin yaklaşık %12’sinde lisans öğrencilerinin kullanımına açık bilgisayar bulunmamaktadır. Bu üniversitelerin yaklaşık %35’inde ise 40’tan az sayıda bilgisa-yar öğrenciler tarafından kullanılmaktadır.

Ankete katılan mezunlar, mezun oldukları üniversitelerin alt yapılarını değerlendirdiklerinde, %49’u kütüphane olanaklarının yetersiz olduğunu (Şekil 7), %58’i laboratuvar olanaklarının yeter-siz olduğunu (Şekil 8) düşünmektedir.

Şekil 6 - Öğrencilere yapılan anketlerin sonuçları (fiziki imkânlar ile öğrenim hedefleri)

Şekil 7 - Mezunlara yapılan anketlerin sonuçları (kütüphane olanakları)

Şekil 8 - Öğrencilere yapılan anketlerin sonuçları (laboratuvar olanakları)

20

1.1.2 Eğitim-Öğretim Sorunları

Yeni açılan İnşaat Mühendisliği Bölümlerinin birçoğunda, yeterli düzeyde öğretim üyesi olmaması nedeniyle, derslerin büyük bir kısmı dışarıdan, akademik unvanı olmayan, kişilerce yürütülmekte-dir.

Ankete katılan öğrencilerin yaklaşık %54’ü üniversitelerindeki öğretim elemanlarının sayısının ye-tersiz olduğunu düşünmektedir (Şekil 9). Öğrencilerin yaklaşık %53’ü öğretim elemanlarına ders dışında ulaşmakta zorluk yaşamaktadır. Ankete katılanların yaklaşık %63’ü ise öğretim elemanları-nın bilgi ve deneyiminden yeterince yararlanamamakta olduklarını belirtmişlerdir (Şekil 10).

Öğrenci sayılarında son senelerde büyük artışlar olmuştur, bu da öğretim üye ve yardımcılarının öğrenciye ayırdığı süreyi azaltmakta ve eğitim kalitesini düşürmektedir. Bu da öğrencilerin, mezu-niyet sırasında yeterli bilgi ve beceriye sahip olmamalarına neden olmaktadır. Gerek öğrenci sayı-ları, gerekse öğretim üyesi yetersizliği nedeniyle öğrencileri yönlendirebilecek danışmanlık sistemi gerektiği gibi çalışmamaktadır.

Mezunlar için hazırlanan anketi cevaplayanların yaklaşık %40’ı lisans eğitiminden sadece mesleki eğitim aldığını ancak yeterli genişlikte bir eğitim alamadığını düşünmektedir. Mezunların yaklaşık %64’ü aldıkları lisans eğitimini orta veya zayıf olarak nitelemektedir (Şekil 11).

Şekil 9 - Öğrencilere yapılan anketlerin sonuçları (öğretim elemanı sayısı)

Şekil 10 - Öğrencilere yapılan anketlerin sonuçları (öğretim elemanı deneyimi)

Giriş


Anketi cevaplayan öğrencilerin yaklaşık %94’ü halen İnşaat Mühendisliği Bölümü’nde okudukları için memnun olduklarını düşünmektedir (Şekil 12). Ancak almakta oldukları eğitimi değerlendir-diklerinde yaklaşık %68’i orta veya zayıf bir eğitim aldıklarını belirtmektedir (Şekil 13).

Şekil 11 - Mezunlara yapılan anketlerin sonuçları (lisans eğitimi değerIendirmesi)

Şekil 12 - Öğrencilere yapılan anketlerin sonuçları (bölüm memnuniyeti)

Şekil 13 - Öğrencilere yapılan anketlerin sonuçları (lisans eğitimi değerIendirmesi)

22

Ankete katılan öğrenciler bölümlerindeki en büyük sorunları olarak eğitimin uygulamadan çok teorik eğitime dayanmasını, kontenjanların yüksek olmasını ve eğitim sistemini görmektedir. Öğ-renci anketine katılanların yaklaşık %63’ü eğitim sisteminin teorik bilgiyi tam olarak almaya yeterli olmadığını ve yaklaşık %66’sı aldıkları teorik bilginin pratiğe yönelik uygulamalar (proje, ödev, staj, laboratuvar vb.) desteklenmediğini vurgulamaktadır.

Son yıllarda yabancı dil ile eğitim konusunda büyük bir karmaşa yaşanmaktadır. Yeni kurulanlar başta olmak üzere birçok üniversite, derslerinin ya bir kısmını, ya da tamamını yabancı dilde ver-meye başlamıştır. Bir yıl hazırlıktan sonra, yarı Türkçe yarı yabancı dil, meslek öğrenen/öğrenmeye çalışan öğrenciler, büyük bir karmaşanın içinde kalarak, düşünme, irdeleme ve konu ile ilgili yorum yapma yeteneklerini kaybetmeye başlamışlardır. Dersleri anlamak yerine, yabancı dilde cümle ez-berlemekle yetinir olunmuştur. Yetersiz öğretim üyesi sayısı ve niteliği ile birçok Bölüm, İnşaat Mü-hendisliği eğitimini yabancı dilde vermeye çalışarak hem verdikleri eğitimin kalitesini düşürmekte, hem de mezun olacak öğrencilerin öğrendiği bilgileri azaltmaktadır.

Bölüm anketini cevaplayan üniversitelerin lisans programında yer alan mesleki derslerinden ta-mamının yabancı dilde verildiği üniversite oran yaklaşık %28 olup, yaklaşık %67’sinde ise yabancı dilde verilen mesleki derslerin Türkçe verilen derslere oranı %30’dan daha azdır (Şekil 14).

Mezun anketine katılan yaklaşık %62’si lisans eğitimini Türkçe olarak, yaklaşık %16’sı ise yabancı dilde tamamlamıştır. Kalan mezunlar ise kısmi yabancı dilde eğitim almışlardır. Kısmen ve tama-men yabancı dilde lisans eğitimi almış mezunların yaklaşık %42’si tamamen, yaklaşık %36’sı kısmen yabancı dilde eğitimin olumlu etkisini meslek hayatlarında yaşamışlardır. Ancak mezunların %62’si lisans eğitiminin yabancı dil destekli ana dilde verilmesinin daha uygun olduğunu belirtmişlerdir (Şekil 15).

Öğrenci anketinin sonuçlarına göre öğrencilerin yaklaşık %37’si eğitimin tamamının anadilde veril-mesini ve yaklaşık %21’i ise eğitimin tamamının yabancı dilde verilmesini desteklemektedir (Şekil 16).

Şekil 14 - Bölümlere yapılan anketlerin sonuçları (yabancı dilde eğitim)

Giriş


1.1.3 Akademik Sorunlar

Üniversitelerimizin hemen hepsinde açılan İnşaat Mühendisliği Bölümlerinde öğrenci başına dü-şen öğretim üyesi sayısı oldukça yetersizdir. Anketi cevaplayan üniversitelerin öğretim elemanı ve yaklaşık lisans öğrenci sayıları Tablo 3’te verilmektedir.

Tablo 3 - Anketi cevaplayan üniversitelerin öğretim elemanı ve yaklaşık lisans öğrenci sayıları

Üniversiteler Prof. Doç.Yrd. Doç. Dr.

Arş. Gör.

Yaklaşık Toplam Lisans Öğrenci Sayısı

(Normal)


(İkinci)

Toplam Öğretim

Üyesi Sayısı

Eşdeğer Öğretim Elemanı Sayısı*

İstanbul Teknik 40 31 22 77 1.000’den fazla Yok 100 131,5

Orta Doğu Teknik 27 17 14 54 1.000’den fazla Yok 58 85

Karadeniz Teknik 9 11 12 19 1.000’den fazla 200-500 arası 32 41,5

Süleyman Demirel 7 5 15 6 1.000’den fazla 500-1.000 arası 27 30

Eskişehir Osmangazi 8 2 14 7 1.000’den fazla 500-1.000 arası 24 27,5

Şekil 15 - Mezunlara yapılan anketlerin sonuçları (yabancı dilde eğitim)

Şekil 16 - Öğrencilere yapılan anketlerin sonuçları (yabancı dilde eğitim)

24


Arş. Gör.


(Normal)


(İkinci)

Toplam Öğretim

Üyesi Sayısı


Atatürk 4 6 13 8 1.000’den fazla 1.000’den fazla 23 27

Yıldız Teknik 11 15 20 34 500-1.000 arası 500-1.000 arası 46 63

Dokuz Eylül 14 10 12 16 500-1.000 arası 500-1.000 arası 36 44

Balıkesir 8 28 11 500-1.000 arası 500-1.000 arası 36 41,5

İstanbul Kültür 13 3 13 22 500-1.000 arası Yok 29 40

Sakarya 5 4 20 15 500-1.000 arası 500-1.000 arası 29 36,5

Selçuk 3 7 13 13 500-1.000 arası 500-1.000 arası 23 29,5

Fırat 8 3 10 9 500-1.000 arası 200-500 arası 21 25,5

Gaziantep 3 11 7 7 500-1.000 arası 200-500 arası 21 24.5

Aksaray 7 6 4 500-1.000 arası 200-500 arası 13 15

Boğaziçi 8 5 7 18 200-500 arası Yok 20 29

Ege 2 8 10 11 200-500 arası Yok 20 25.5

Çukurova 10 4 1 14 200-500 arası 200-500 arası 15 22

Gümüşhane 3 12 11 200-500 arası 200-500 arası 15 20.5

Mustafa Kemal 2 5 11 3 200-500 arası 200-500 arası 18 19.5

Dicle 1 5 10 5 200-500 arası 200-500 arası 16 18.5

Dumlupınar 2 2 12 3 200-500 arası 200-500 arası 16 17.5

Namık Kemal 15 5 200-500 arası 200-500 arası 15 17.5

Akdeniz 2 5 7 6 200-500 arası Yok 14 17

Niğde 1 7 4 7 200-500 arası 200-500 arası 12 15.5

Harran 2 4 6 5 200-500 arası 200’den az 12 14.5

Ondokuz Mayıs 1 2 6 5 200-500 arası 200-500 arası 9 11.5

Muğla Sıtkı Koçman 1 1 9 1 200-500 arası Yok 11 11.5

Atılım 2 3 4 5 200-500 arası Yok 9 11.5

Recep Tayyip Erdoğan 2 6 4 200-500 arası Yok 8 10

Bülent Ecevit 1 5 7 200-500 arası 200’den az 6 9.5

Bayburt 2 2 10 200-500 arası 200’den az 4 9

Okan 2 1 6 200-500 arası Yok 9 9

Uluslararası Kıbrıs 1 1 5 1 200-500 arası Yok 7 7.5

Kahramanmaraş Sütçü İmam 4 1 1 200-500 arası 200-500 arası 5 5.5

Lefke Avrupa 1 3 1 200-500 arası Yok 5 5

İzmir Yüksek Teknoloji 1 5 6 13 200’den az Yok 12 18.5

Uludağ 1 4 2 8 200’den az Yok 7 11

Bilecik Şeyh Edebali 1 1 5 7 200’den az Yok 7 10.5

Fatih 2 3 3 2 200’den az Yok 8 9

Mehmet Akif Ersoy 9 200’den az Yok 9 9

Yüzüncü Yıl 6 1 200’den az Yok 6 6.5

Giriş



Arş. Gör.


(Normal)


(İkinci)

Toplam Öğretim

Üyesi Sayısı


Çankaya 1 1 2 1 200’den az Yok 4 4.5

Karabük 3 3 200’den az 200’den az 3 4.5

Mersin 2 1 3 200’den az Yok 3 4.5

Kilis - 7 Aralık 2 4 200’den az 200’den az 2 4

* Eşdeğer öğretim elemanı sayısı, toplam öğretim üyesi sayısı ile araştırma görevlisi sayısının yarısının toplanması ile elde edilmiştir.

Bu tablodan da görüldüğü gibi, benzer öğrenci sayılarına sahip üniversitelerde 4 ila 5 katı kadar öğretim üyesi sayısı farkı olabilmektedir. Bununla birlikte, birçok üniversitede eğitim-öğretim faali-yetleri yardımcı doçentlerin üzerine kalmıştır. Bu da öğretim üyesinin kendisini yetiştirecek zama-nının olmadığını göstermektedir.

Üniversitelerimizde öğretim üyesi sayısının yetersizliği kadar, öğretim üyesinin nitelik olarak ye-tersizliği de bulunmaktadır. Dolayısıyla, öğretim üyesinin de kendisini eğitmesi gereklidir. Öğretim üyelerinin akademik yükseltilmelerinde aranılan SCI yayınlarının yanı sıra, kişilik, olgunluk ve öğ-retme yeteneğini sınayacak bir değerlendirmenin de yapılması kaçınılmazdır.

Üniversitelerimizin büyük bir çoğunluğunda, İnşaat Mühendisliği Bölümü bulunmaktadır. Bu Bö-lümlerin büyük bir kısmında da ikinci öğretim vardır. İkinci öğretimde öğrenim gören öğrencilerin birinci öğretimde öğrenim gören öğrencilere oranı %50 civarındadır. Üniversitelerimizin yaklaşık %70’inde İnşaat Mühendisliği Bölümlerinin varlığı düşünüldüğünde, ikinci öğretimin gerekli olup olmadığı tartışılmalıdır. Zira ikili öğretimde etkin bir eğitim-öğretim yürütülememektedir.

İnşaat Mühendisliği Bölümleri, öğretim üyesi yetiştirmek için yeterli araştırma görevlisi bulama-makta veya kendisi seçememektedir. Başarılı öğrencilerin birçoğu da, çok düşük ücreti nedeniyle, araştırma görevlisi olmayı tercih etmemektedir. Dolayısıyla da yeterli öğretim üyesi yetiştirileme-mektedir.

Akademik elemanların alımında, yükseltilmesinde ve atanmasında, çoğu kez bilgi, başarı gibi kıs-tası yerine, yerel etkenler (siyaset, nüfuz vb.) etkili olmakta, bu da İnşaat Mühendisliği Bölümlerin-de, öğretim üyesi vasfından çok, ders veren hoca vasfında elemanların sayısının artmasına neden olmaktadır.

Bölüm anketine katılan üniversitelerin eğitim programlarının mezunlarına kazandırdığı en güçlü iki özelliği yaklaşık %34 ile uygulama bilgi ve becerisi ile yaklaşık %28 ile tasarım bilgi ve becerisi oluşturmaktadır. Üniversitelerimizin mezunlarına kazandırmadığı iki özellik ise yaklaşık %27 ile iş planlama, programlama ve yönetim becerisi ile yaklaşık %26 ile bilgisayar programlama ve analiz becerisi olarak değerlendirilmiştir.

Mezunlar lisans eğitiminin kendilerine kazandırdığı en önemli üç bilgi ve beceri olarak matematik bilgisini inşaat mühendisliği problemlerine uygulama becerisini, analitik düşünme ve bilgiyi etkin kullanma becerisini ve kendi kendine öğrenme becerisini sıralamaktadır. Lisans eğitiminin kendile-rine kazandırmadığı bilgi ve beceri olarak modern mühendislik teknik ve araçlarını kullanma bece-risi, bilgisayarı etkin bir biçimde kullanma becerisi ve bir yabancı dilde sözlü ve yazılı olarak teknik konularda iletişim kurma becerisi belirtmektedir. Mezunlar mezuniyet sonrasında en çok gerekli bilgi ve beceri olarak analitik düşünme ve bilgiyi etkin kullanma becerisi, modern mühendislik tek-nik ve araçlarını kullanma becerisi ve bilgisayarı etkin bir biçimde kullanma becerisi görmektedir.

Öğrencilerin staj süreleri ve staj yaptığı yerler İnşaat Mühendisliği konusunda yeterli düzeyde de-

26

ğildir. Staja, Bölümlerin yanı sıra kurum ve kuruluşların da gerekli önemi vermeleri gerekmektedir.

Zorunlu staj eğitimi süresi olarak değerlendirildiğinde, Bölüm anketini cevaplayan üniversitelerin yaklaşık %67’sinde 60 günden oluşan staj eğitimi verilmektedir

Ankete katılan mezunların yaklaşık %48’i staj süresinin daha uzun olması gerektiğini, yaklaşık %81’i ise stajların mesleki açıdan faydalı olduğunu belirtmektedir (Şekil 17).

Öğrencilerin anket cevaplarına göre yaklaşık %91’i stajların yararlı olduğunu düşünmektedir. Öğ-rencilerin yaklaşık %55’i ise staj süresinin yeterli olduğunu belirtmektedir (Şekil 18).

Ankete katılan firmaların yaklaşık %91’i yaz döneminde stajyer öğrenci çalıştırmaktadır. Yine aynı firmaların yaklaşık %73’ü stajyer öğrenci alımı sürecinde eğitim aldığı üniversitenin önemli olma-dığını vurgulamıştır.

Ankete katılan mezunların yaklaşık %89’u lisans eğitimini tamamlamanın, mühendislik yetki ve sorumluluklarını kullanmak için yeterli olmadığını düşünmektedir (Şekil 19). Mezunlar daha yet-kin bir mühendis olmak için inşaat mühendisliği eğitim programlarının ve kalite iyileştirilmesinin, belirli bir süre stajyer mühendis olarak deneyim kazanılmasının ve belirli bir süre sonucunda elde

Şekil 17 - Mezunlara yapılan anketlerin sonuçları (stajın yararı)

Şekil 18 - Öğrencilere yapılan anketlerin sonuçları (stajın yararı)

Giriş


edilen deneyim sonrası bazı sıfatları (profesyonel mühendis, yetkin mühendis vb.) kazanmak için sınava girilmesinin gerektiğini belirtmektedir. Mezunlar lisans eğitiminin iyileştirilmesi için ise eği-tim sisteminin ve teknik donanım kalitesini iyileştirilmesinin, İnşaat Mühendisliği’nde uzmanlaşma eğitiminin verilmesinin ve laboratuvar ve uygulama eksikliğinin giderilmesinin gerektiğini düşün-mektedir.

Ankete katılan mezunların yaklaşık %69’u mezuniyet sonrasında yaşam boyu eğitimin bir parçası olarak kendini geliştirmek için kurs, seminer vb. programlara katılmışlardır.

Ankete katılan mezunların mezuniyet sonrasında öğrenme gereği duyduğu konuların başında ta-sarım ve uygulama, gelişen teknolojiler ve yönetmelikler gelmektedir.

Ankete katılan firmaların yaklaşık %82’si yeni mezun inşaat mühendisi istihdam etmektedir. Bu istihdam sürecinde yeni mezunların kişisel özellik ve yetenekleri, mezun olduğu üniversite, iş gö-rüşmesindeki performansı, mesleği sevmesi ve bilgisayar ve programlama bilgisi gibi özellikler an-kete katılanlar tarafından ön plana çıkarılmaktadır. Deneyimli bir mühendis istihdam ederken ise, daha önceki iş deneyimi, kişisel özellik ile bilgisayar ve programlama bilgisi gibi özellikler ön plana çıkmaktadır.

Anket sonuçlarına göre, firmaların yaklaşık %57’si istihdam ettiği inşaat mühendislerinin perfor-manslarında mezun olduğu üniversitenin etkili olduğunu düşünmektedir. Ancak ankete katılan ki-şilerin yaklaşık %64’ü bir inşaat mühendisinin gelişiminde çalışma hayatında edindiği deneyimin, aldığı eğitimden ve kişisel beceri ve yeteneklerden daha önemli olduğunu belirtmişlerdir.

Yukarıda da verildiği gibi, İnşaat Mühendisliği Bölümlerindeki genel sorunlar, birbirinden bağımsız değildir. Örneğin, fiziki altyapı ve akademik durum değerlendirilmeden öğrenci kontenjanlarının artırılması, eğitim-öğretim faaliyetlerini her yönü ile etkilemektedir. Gerek öğretim üyesinin ken-disini yetiştirebilmesi, araştırma yapabilmesi için, gerekse öğrencilere danışmanlık hizmetlerini gereği gibi yapabilmesi için zamana ihtiyacı bulunmaktadır. Öğrenci sayılarının artırılması buna bağlı olarak öğretim üyelerinin sayılarının artmaması tüm bunlara imkân vermemektedir. Öğrenci sayıları artırmadan önce, fiziki altyapının tamam olup olmadığı, akademik kadroların yeterli olup olmadığı sorgulanmalıdır. Bunun için de, Yüksek Öğretim Kurulu veya üniversiteler öğrenci başına düşen öğretim üyesi sayısını kabul edilebilir bir seviyede tutmaya çalışmalıdır.

Şekil 19 - Mezunlara yapılan anketlerin sonuçları (yetki ve sorumluluk kullanımı)

28

1.1.4 İMO ile İlişkiler

Bölüm anketine katılan Üniversitelerimizin yaklaşık %91’i İnşaat Mühendisleri Odası’nın gerçekleş-tirdiği mesleki ve sosyal etkinlikleri öğrencilere ve akademik personele duyurmaktadır. Üniversi-telerimizin yaklaşık %88’inde öğrencilerin İMO öğrenci üyeliği teşvik edilmektedir. Üniversiteleri-mizin yaklaşık %76’sı eğitim-öğretim plan, içerik, hedef ve yöntemleri belirlenirken İMO’dan görüş alınmasını düşünmekle beraber, sadece %44’ü İMO’dan bu görüşü almaktadır. İMO ile ilişkilere ge-lince, ankete cevap veren Üniversitelerimizin yaklaşık %66’sı iyi ilişkiler içinde bulunmakla beraber, yaklaşık %26’sının ilişkileri zayıf olarak tanımlanmıştır.

Ankete katılan öğrencilerin yaklaşık %70’i Genç İMO üyesi olup, yaklaşık %54’ü İMO’nun etkinlik-lerine katılmamaktadır. Öğrencilerin İMO’dan beklentileri ise seminer ve kurs düzenleme, teknik amaçlı yurtiçi ve yurtdışı gezi düzenleme, yönlendirme ve öğrenci etkinlik ve projelerine destek verme olarak sıralanmaktadır.

1.2 İnşaat Mühendisliği’ndeki Gelişmeler ve Eğilimler Yirminci yılın sonlarına doğru, bilim ve teknolojideki gelişimlere de bağlı olarak, çok önemli değişim ve dönüşümler olmuştur, olmaya da devam etmektedir. Özellikle bilgisayar ve iletişim teknolojisin-de gelişmeler, bilginin daha hızlı yayılmasını sağlamıştır. Bu da yaşamın tüm evrelerinde olduğu gibi, İnşaat Mühendisliğinde de büyük değişimlere neden olmuştur. Bilgiye kolay ulaşılması, hızlı yayılması ve bununla birlikte hızla tüketilmesinde de neden olmuştur. Bu nedenle, günümüzde ve gelecekte, üniversitede öğrendiğini meslek hayatı boyunca uygulayan değil, düşünebilen, araştıra-bilen, hayat boyu öğrenme felsefesini seçmiş, diğer bir deyişle öğrenmeyi öğrenmiş nitelikli inşaat mühendislerine gereksinim duyulacaktır. Geleceğin inşaat mühendislerinin yetiştirilmesinde, ge-rek inşaat mühendisliği öğretiminde uygulanan programların gözden geçirilmesi, gerekse öğretim üyesi nicelik ve niteliklerinin artırılması kaçınılmazdır. Bu amaçla da İnşaat Mühendisliği’nin gele-ceği konusunda birçok çalışma yürütülmüştür yürütülmeye de devam edilmektedir [6-12].

Günümüzde bilgi artışı ve yayılışındaki hızın fazlalığı nedeniyle, adeta takip edilemez hale gelmiş-tir. Bilgi ve teknolojideki gelişim, çağımızı bilgi ve iletişim çağına dönüştürmüştür. Bu dönümü-me paralel olarak, küreselleşen dünyamızda, rekabete açık, mesleki ve kültürel açıdan donanımlı, öğrenmeyi ve iletişimi bilen İnşaat Mühendisleri yetiştirmek için, eğitimde de köklü değişimler kaçınılmazdır.

Türkiye’de inşaat sektörü son yılarda daha da büyüyerek gelişmekte, sektör uluslararası alanda ba-şarılı ve büyük işler yapmaktadır. Gerek yurt içi gerekse yurt dışı işlerde çalışacak İnşaat Mühen-dislerinin, hangi özelikleri ile kendilerine sektörde yer edinebileceği, konusunda birçok eğilimler belirlenmiştir. Bu eğilimlerin, genelde küresel dünyada, uluslararası iş yapan şirketlerden edinilen geri dönüşümlerden şekillenmesi de, bu şirketlerin rekabet etme gücünü artırma çabalarını ve mesleki duyarlılığını göstermesi açısından oldukça önemlidir. Zira sektör, yukarıda da belirtildiği gibi, donanımlı, öğrenmeyi öğrenmiş, disiplinler arası çalışma yapabilen ve iletişim kurabilen inşa-at mühendisleri ile çalışmak istemektedir.

İnşaat Mühendisliğinde gelişmeler ve eğilimleri ortaya koyabilmek için, Amerikan İnşaat Mühen-disleri Birliği’nin (ASCE), “2025 Yılı İnşaat Mühendisliği için Vizyon” isimli yayını temel alınarak “Mar-mara Çalışanlar Federasyonu Yapı Sektör Kurulu Başkanlığı” tarafından çevirisi yapılarak basılan raporun incelenmesinde yarar bulunmaktadır [13]. 2025 vizyonunda inşaat mühendisleri için çok farklı bir dünya öngörülmüştür. Nüfusun artış göstermesi, buna bağlı olarak enerji, içme suyu, te-miz hava, güvenli atık tasfiyesi, ulaşım talepleri, çevre korunması ihtiyaçları ortaya çıkmaktadır. Bu da sürdürülebilirliğin daha kapsamlı hale gelmesini sağlamaktadır. Bu nedenle de, gelecekte inşaat

Giriş


mühendislerini bekleyen sorunlar daha da karmaşık olacaktır. Buna göre, “İnşaat Mühendisleri, top-lumun kendisine emaneti olan sürdürülebilir bir dünya oluşturmak ve küresel yaşam kalitesini artırmak için, etik kurallar ışığında, işbirliğini gözeterek ve etkin bir biçimde aşağıda belirlenen rolleri bir uzman olarak üstlenmelidirler:

• Yapılanmışçevrenin(toplumsalekonomivedinamiklerin)planlayıcıları,tasarımcıları,kurucularıve uygulayıcıları olma,

• Doğalçevrekaynaklarınınkorunması,

• Kamu,özel veakademik sektörlerde yaratıcı fikirlerinüreticileri, yeni teknolojilerinmucitleri vebunların bütünleştiricileri olma,

• Doğalolaylar, kazalarvediğer tehditlerdenkaynaklanbelirsizliklerigiderenve riskleriönleyenyöneticileri olma,

• Toplumsalçevrevealtyapıpolitikalarınıbelirleyentartışmalardavealınacakkararlardaliderlik.”[13]

Buradan da görüldüğü gibi, gelecekte İnşaat Mühendislerine öngörülen vizyon, oldukça önem-lidir. Dolayısıyla da, gelecekte, belirlenen hedeflere ulaşabilmek isteniyorsa, iyi bir mühendislik eğitimi almak, mühendislik eğitimi politikalarını buna göre oluşturmak, artık bir zorunluluk haline gelmiştir.

1.3 Geleceğin Dünyası Nasıl OlacakSon yirmi yıl içinde hızla değişen ve gelişen bilim ve teknoloji de dikkate alındığında, bu gelişi-min daha da hızlanarak artacağı görülmektedir. Bilim ve teknolojideki gelişmelere paralel olarak toplumların sosyo-ekonomik durumlarında da büyük değişimler gözlenmekte ve bireylerin ge-reksinimleri de aynı hızla değişim göstermektedir. Bununla birlikte dünya nüfusunun hızla arttığı ve insanlığın gereksinimlerini karşılamak için kullanılabilecek kaynakların ise giderek azaldığı bir gerçektir. Bunların yanı sıra, Türkiye gibi gelişmekte olan ülkelerde kırdan kente göçüş toplumsal yaşamın önemli bir gerçeğidir. Bu tür nüfus hareketleri ciddi kentleşme problemleri yaratmaya devam edecektir. Nüfus artışı ve kentleşme ile birlikte, doğal kaynaklar azalırken, çevre kirliliğinin artması gündeme gelecektir. Bu nedenle, çevrenin korunması için bugünden daha fazla çaba sarf edilecek, geri dönüşüm çok daha önemli olacaktır. Bugün dahi birçok iş kolunda, geri dönüşüm-den kazanılan malzemelerin kullanıldığı dikkate alınırsa, gelecekte geri dönüşümün, çok daha ileri düzeyde olacağı, geri dönüşüm teknolojilerinde önemli gelişmeler olacağı öngörülmektedir. Bü-yük bir olasılıkla, ürünlerin kullanımı sonunda ortaya çıkacak atıkların, kullanım süreçlerinin birer parçasının olan geri-dönüşüm sistemleri aracılığı ile geri kazanılmasına çalışılacak ve bu şekilde çevreye verilebilecek olası zararların azaltılması hedeflenecektir.

Gelecekte, bugün var olan kentleşme anlayışı, teknolojilerdeki gelişimlere paralel olarak çok daha farklı boyutlara ulaşacak, kentsel alt ve üst yapılar onarılarak ya da yenilenerek kentler daha yaşanır hale getirilmeye çalışılacaktır.

Dünya nüfusunun artması ile birlikte, gelecekte olacak doğal afetlerden (deprem, sel, heyelan vb.) daha fazla insanın etkilenmesini gündeme getirecektir. İnsanoğlu gelecekte bu afetlerden korun-manın yollarını, bugünkünden daha başarılı bir şekilde bulmak zorunda kalacaktır.

Geleceğin dünyasında, zaman daha da değer kazanacaktır. Bu anlamda, insanların bir yerden bir yere daha kısa sürede ulaşma isteği, ulaşım teknolojilerinde ve ulaştırma altyapısında önemli deği-şikliklere gidilmesine neden olacaktır. Sosyo-ekonomik gelişime bağlı olarak insanoğlu, hayatının her aşamasında yaşam koşullarının daha iyi olması için mücadele edecektir.

30

Günümüzde sorun olan enerji, gelecekte de büyük sorun teşkil edecektir. Özelikle temiz enerji için, daha etkin yöntemler geliştirilmesi gerekecek ve bunlarla ilgili daha detaylı yatırımlar yapılabile-cektir.

Gelecekte, kentler yenilenirken, kırsal kesimde de, yerleşimlerin modernleşmesi, doğal kaynakla-rın kirletilmemesi ve belirli bir konforun sağlanması için, dönüşümler başlaması gerekecektir. Zira kırsal kesimlerde, günümüzde dahi, su kaynaklarının kirlenmemesi, çevrenin korunması için birçok önlem alınması gerekmektedir. Gelecekte bu amaca yönelik olarak daha fazla yeni ve modern ya-tırımların yapılması gerekecektir.

Yukarıda belirtilen hedeflere ulaşabilmek için, kısıtlı kaynakların ekonomik olarak kullanılacağı ve doğal çevrenin gözetileceği süreçleri en etkin şekilde planlayabilen, tasarlayabilen ve yönetebilen “İnşaat Mühendislerine” çok fazla ihtiyaç duyulacaktır.

1.4 Geleceğin İnşaat Mühendisi Nasıl OlmalıDünya nüfusunun artması, doğal kaynakların hızla azalması, daha temiz bir çevre, temiz enerji gibi büyük sorunları da beraberinde getirmektedir. Gelecekte bu sorunların hangi boyutta olacağını, bugüne bakıldığında, tahmin etmenin zor olmadığı görülmektedir. Bu nedenle, geleceğin İnşaat Mühendisleri tüm bu sorunların üstesinden gelebilecek donanımlara sahip olmalıdır. Öncelikle İn-şaat Mühendisleri, yukarıda verilen vizyona uygun eğitim almalı ve küresel bir niteliğe sahip olacak şekilde kendilerini yetiştirmeleri gerekmektedir. Bu durum, üniversitelerden alınan dört yıllık eğiti-min yeterli olamayacağını, bu anlamda mühendisin hayat boyu öğrenme çabası içinde olmasının yadsınamaz bir gereklilik olduğunu daha bugünden gündeme getirmektedir. Bu nedenle hayat boyu öğrenme alışkanlığı kazandırmanın üniversitelerin İnşaat Mühendisliği Bölümlerinde verilen eğitimin bir parçası haline getirilerek, geleceğin inşaat mühendislerinin üniversitelerden bu dona-nımla mezun edilmeleri bir zorunluluktur.

Gelecekte karşılaşılacak sorunların üstesinden gelebilecek bir İnşaat Mühendisinin, “Amerikan İn-şaat Mühendisleri Birliğinin (ASCE)” “2025 Yılı İnşaat Mühendisliği için Vizyon” adlı raporunda da ayrıntılı bir şekilde belirtildiği gibi aşağıdaki niteliklere sahip olması gerekmektedir. Aşağıda veri-len bilgiler [13] numaralı kaynaktan alınmıştır.

1. İnşaat mühendisi bilgilidir. Dolayısıyla aşağıda sıralanan alanlardaki teorileri, prensipleri ve temel kuralları çok iyi anlamalıdır.

• Mühendisliğintemeliolanmatematik,fizik,kimya,biyoloji,mekanikvemalzemekonuları,

• Yapıların,tesislerinvesistemlerintasarımı,

• Risk/belirsizlik; veri tabanlıvebilgi tabanlıolanları yanındaolasılıkve istatistikkullanılarakyapılan risk tespiti,

• Sosyal,ekonomikvefizikselboyutlarıkapsayansürdürülebilirlik,

• Politiksüreçleri,kanunlar,tüzüklerveödenekbulmamekanizmalarıgibiöğeleriiçerenkamupolitikası ve yönetimi,

• Temelişkuralları;mühendislikekonomisivepazarlama,

• Ekonomi,tarihvesosyolojiiçerensosyalbilimler,

• Etikdavranışlar;müşterimahremiyeti,yolsuzluklamücadele,halksağlığıvegüvenliğivb.

2. İnşaat Mühendisi beceriklidir. Dolayısıyla da aşağıda verilenleri yerine getirme yollarını iyi bilme-lidir.

Giriş


• Temelmühendislikaraçlarınıkullanma;istatistikselanaliz,bilgisayarmodelleri,tasarımstan-dart ve yönetmelikleri, proje gözlem metotları vb.

• Bireyselvekurumsaletkinliğiartırmakiçinyeniteknolojiyiöğrenmevedeğerlendirme,

• Dinleme,konuşma,yazışma,matematikvegörselöğelerikullanarakteknikveteknikolmayanbireylerle ikna edici ve tutkulu iletişim kurma,

• Disiplin içi,disiplinlerarasıveçokdisiplinligelenekselve sanal takımlarkonusunda işbirliğiyapma,

• Bütçe,programveötekikoşullarıgözeterekteslimedilecekşeyleriteminetmekiçingörevlen-dirmeler, projeler ve programı yönetmek,

• Çevresel,altyapıveötekidüzenlemeleridüzenleyerekliderliketmevegenişkapsamlılığı,duy-gudaşlığı (empatiyi), şefkati, ikna ediciliği, sabrı ve eleştirel düşünmeyi kullanarak bir fikir birli-ği sağlama.

3. İnşaat mühendisi, mesleğin etkin bir biçimde uygulanmasını sağlayacak niteliklerde olmalıdır.

• İhtimalve fırsatlarınetkinbirbiçimdebelirlenmesini sağlayacakyaratıcılıkvegirişimcilikvebunları geliştirecek adımları atabilme,

• Etik,kişiselvekurumsalhedeflereyönelmeyanındadeğerlitakımveorganizasyonlaroluştur-ma konusunda kararlılık,

• Öğrenmenin,yeniyaklaşımların,yeniteknolojigeliştirmeninyadavarolanteknolojininyeni-likçi bir biçimde uygulanmasının temeli olan merak sahibi olma,

• Doğrulukvedürüstlük,

• Kararlılık,planlama,vizyonsabır,esneklikvetakımçalışmasındayatangücünbilincindeola-rak zorluklar ve engeller karşısında iyimserliği koruyabilme,

• Ötekilerinhakları,değerleri,görüşleri,mülkiyeti,mallarıveduyarlılıklarınasaygıgösterebilmeve hoşgörülü olabilme,

• Mühendislikprojelerindekamusağlığı,güvenliğiverefahıileilgilikonulardaolduğukadarpro-je takımları içinde ev arasında hayli yüksek olan karşılıklı bağımlılığı korumada titiz ve disiplinli olabilme.

Yukarıda verilenlerin ışığında, bugün ülkemizde verilen İnşaat Mühendisliği eğitiminin yetersiz kal-dığı görülmektedir. Bu nedenle de, bugün İnşaat Mühendisliği eğitimindeki sorunların biran önce ortadan kaldırılması ve geleceğe yönelik eğitim programlarının oluşturulması gerekmektedir. Ge-lecekte İnşaat Mühendisine kazandırılması gereken niteliklerin, nasıl ve ne kadarının kazandırılaca-ğı, nelerin öğretileceği ve kimlerin öğreteceği konuları diğer bölümlerde verilmektedir.


Bölüm 2 - Ne Öğretilmeli

2.1 Vizyon, Eğitim Amaçları ve Eğitim Çıktıları Vizyon, sahip olunan yetenekler ve yeterlilikler göz önüne alınarak, gerekli çabalar harcandığı takdirde, gelecekte ulaşılması hedeflenen düzeyin tanımlanmasıdır. İnşaat Mühendisliği Eğitim Programlarının hepsinin bir “Vizyon”u olması gerekmektedir. Bu vizyona ulaşabilmek için, vizyona paralel olarak, “Program Eğitim Amaçları” belirlenmelidir. Eğitim amaçları ise programın mezunla-rının yakın bir gelecekte erişmeleri istenen kariyer hedeflerini ve mesleki beklentileri tanımlayan genel ifadelerdir. Hemen tüm uluslararası ölçme ve değerlendirme sistemlerinde “Programın Eği-tim Amaçları” ölçütü bulunmaktadır.

Her inşaat mühendisliği eğitim programının amacı elbette inşaat mühendisi yetiştirmektir. Ancak bugünün dünyasında mühendislik hizmetleri çok geniş bir uygulama yelpazesine sahiptir. Tüm öğrenim programlarının bu geniş yelpazenin tamamını kapsamasının kolay olmadığı gibi gerçekçi de değildir. Bu nedenle, her eğitim programın oluşum aşamasında eğitiminin amaçlarının, içinde bulunduğu şartların gerçekçi koşullarına uygun olarak belirlenmiş hedeflere ulaşmak üzere tanım-lanmaları gerekmektedir. Program eğitim amaçları ışığında, öğrencilerin programdan mezun olun-caya kadar kazanmaları gereken bilgi, beceri, davranış ve tutumların tümünü tanımlayan ifadelerin oluşturduğu “Program Çıktıları” da belirlenmelidir.

Program eğitim amaçları zaman içinde programın gelişen ve değişen koşullarına göre geliştirilip değiştirilebilir. Bu nedenle sürekli gözden geçirilmeleri beklenir. Programın eğitim amaçlarındaki herhangi bir değişikliğin, tüm program bileşenlerine yansıtılması ve nihayet program çıktıları ile kontrol edilmesi gerekmektedir.

2.2 Eğitim Planı Her programın program eğitim amaçlarını ve program çıktılarını destekleyen bir de eğitim planı (müfredatı) olması gerekmektedir. İnşaat Mühendisliği unvanına sahip olabilmek için, bu plan aynı zamanda aşağıda belirtilen asgari eğitim genişliği koşullarını sağlamalıdır.

2.2.1 Eğitim Genişliği ve Standartları

2002 yılında Türkiye ve KKTC’de mühendislik eğitimi veren fakültelerin dekanlarından oluşan Mü-hendislik Dekanları Konseyi (MDK - http://mdk.anadolu.edu.tr/) kurulmuştur. Bu fakültelerin mühendislik lisans programlarının değerlendirmesi için ayrıntılı bir program düzenlemek ve uy-gulamak üzere, Mühendislik Değerlendirme Kurulu adı ile bağımsız bir platform oluşturulmuş ve bu platform 2007 yılında dernekleşmiştir. Ülkemizdeki çeşitli mühendislik eğitim programları için akreditasyon, değerlendirme ve bilgilendirme çalışmaları yaparak, Türkiye’de mühendislik eği-timi kalitesinin yükseltilmesine katkıda bulunmak amacıyla faaliyet gösteren bu bağımsız kuruluş Mühendislik Eğitim Programları Değerlendirme ve Akreditasyon Derneği (MÜDEK) ismini almıştır.

34

Mühendislik Programlarının eğitim-öğretim faaliyetlerini akredite eden Washington Anlaşma-sı (Washington Accord - WA) ve Avrupa Mühendislik Programları Akreditasyonu (European Acc-reditation of Engineering Programmes - EURACE) adında dünyada iki çatı örgüt bulunmaktadır. Ülkemizde de ilgili akreditasyon çalışmaları, WA’nın ve EURACE’in üyesi olan MÜDEK tarafından yürütülmektedir.

MÜDEK tarafından da belirtildiği gibi, bir lisans öğrenim programının İnşaat Mühendisliği’nin, en az 3’ü zorunlu ve 1 tanesi üniversitenin tercihine bırakılmak üzere, 4 ANABİLİM DALINI KAP-SAMLI ve yeterli öğrenim vermesi gerekmektedir. Bu dallardan “Zorunlu Bilim Dalları” bütün prog-ramların içermek zorunda olduğu dallardır.

Zorunlu anabilim dalları şu şekilde sıralanmalıdır:

1. Yapı Anabilim Dalı: Malzeme, Mekanik ve Tasarım konularını içermelidir.

2. Hidrolik Anabilim Dalı: Akışkanlar Mekaniği, Hidroloji ve Hidrolik Yapıların Tasarımı konula-rını içermelidir.

3. Geoteknik Anabilim Dalı: Malzeme, Mekanik, Malzeme Analizi ve Testi, Zemin Yapıları Tasa-rımı konularını içermelidir.

Her öğretim programı asgari olarak bir tercihe bağlı anabilim dalında da ölçütlere uygun bir şekil-de öğretim vermelidir. Bu bilim dalları şu şekilde sıralanabilir:

1. Deprem Anabilim Dalı

2. Kıyı Liman Anabilim Dalı

3. Su Kaynakları Anabilim Dalı

4. Ulaştırma (Yol ve Trafik) Anabilim Dalı

5. Yapım Yönetimi Anabilim Dalı

2.2.2 Lisans Eğitim Planı

Lisans eğitim planı aşağıdaki bileşenleri içermelidir:

2.2.2.1 Öğrenim

1. Temel Eğitim: Matematik, Fizik, Kimya, Türkçe, Yabancı Dil, Temel Bilgisayar, raporlama ve sunum içermelidir. Toplam eğitim kredisinin en az %25’i oranında ve minimum bir yıl süreli olmalıdır.

2. Temel Mühendislik Eğitimi: Teknik Çizim, Sayısal Analiz, Diferansiyel Denklemler, İstatistik, Statik, Dinamik, Mukavemet Jeoloji, Jeodezi, İleri Matematik, Katıların Mekaniği ve Akışkanlar Mekaniği gibi konuları içermelidir. Toplam eğitim kredisinin en az %37.5’i oranında ve mini-mum bir buçuk yıl süreli olmalıdır.

3. Mesleki Eğitim: Yapı Mekaniği, Hidromekanik, Zemin Mekaniği, Betonarme Yapı Tasarımı, Çelik Yapı Tasarımı, Basınçlı ve Cazibeli Su Şebekeleri Tasarımı, Su İletimi ve Depolaması, Hid-rolik Yapılar, Su Kaynakları, Temel Mühendisliği, Ana Tasarım Deneyimi ve Seçmeli Meslek Dersleri (minimum bir bilim dalı olmak kaydı ile eğitim planında belirtilen diğer bilim dalları-nın gerektirdiği meslek dersleri) gibi konuları içermelidir.

4. Genel Eğitim: Türkçe, Yabancı Dil, Ekonomi, İşletme, Çevresel etki, Mesleki Sorumluluk, Mes-lek Etiği, Toplumsal Sorumluluk, Kulüp çalışmaları (belirli bir sistem içinde kredilendirilebilir), Takım Çalışmaları (Spor, Koro vb.) ve Hobi gibi konuları içermelidir.

Ne Öğretilmeli


2.2.2.2 Uygulamalar

1. Araştırma ve Uygulama Ödevleri: Öğrencilerin derslerde öğrenilen veya öğrenilecek olan konular hakkında detaylı araştırmalar yapmasına ve bu konuların uygulamasını gerçekleştire-bilmesine olanak sağlayacak tipte ödevler verilmelidir.

2. Laboratuvar ve Deneysel Çalışma: MÜDEK tarafından da belirtildiği gibi, lisans öğrenim programının inşaat mühendisliğinin kabul görmüş zorunlu alanlarının en az ikisinde labora-tuvar deneyi yapabilme ve verileri yorumlayıp analiz edebilme becerisi kazandırması gerek-mektedir.

3. Stajlar (Tasarım ve Uygulama): Üniversitede öğrenilen teorik bilgilerin gerçek hayatta ne şekilde kullanıldığının yerinde görülerek anlaşılması amacıyla, şantiye ve büroda yapılması gerekmektedir.

4. Tasarım Deneyimi: Öğrenciler, önceki derslerde edindikleri bilgi ve becerileri kullanacakları, mühendislik standartlarını ve gerçekçi koşulları/kısıtları (ekonomi, çevre sorunları, sürdürüle-bilirlik, üretilebilirlik, etik, sağlık, güvenlik, sosyal ve politik sorunlar gibi) içerecek bir tasarım deneyimiyle mühendislik uygulamasına hazır hale getirilmelidir.

2.2.3 Dış Destekler

1. Temel Bilim Dersleri: Temel bilim derslerinin tercihen Fen Fakültesi veya Eğitim Fakültesi’nde bulunan bilim dalı hocaları tarafından verilmesi gerekmektedir. Bu mümkün değil ise, bu ko-nuda eğitim görmüş ve uzmanlaşmış akademik kadronun istihdam edilmesi, laboratuvar alt yapısının temel dersler için de kurulması gerekmektedir. Laboratuvarlar öğrencinin bizzat de-ney yapabileceği ve deney tasarlayabileceği imkânlara sahip olmalıdır.

2. Genel Eğitim: Genel eğitime yönelik olarak teknik veya teknik olmayan, seçmeli veya zorunlu derslerin, konusunda uzman akademisyenler tarafından verilmesi ve ders içeriklerinin konu-nun uzmanı akademisyenlerin katkısıyla belirlenmesi gerekmektedir.

2.2.4 Sürekli Gözden Geçirme, İnovasyon, Kalite Denetimi

Öğrenim programı, ders içerikleri, programın eğitim amaçları, mezun performansı, meslekteki bi-limsel gelişmeler ve eğitim öğretim tekniğinde gelişmeler asgari olmak üzere, programın gerekli tüm konularda sürekli çalışan bir gözden geçirme, ölçme-değerlendirme ve kalite denetim siste-me sahip olması gerekmektedir.

Sürekli gözden geçirme kapsamında, program çıktılarına ulaşıldığını dönemsel olarak belirlemek ve belgelemek için kullanılan bir sürekli iyileştirme, ölçme ve değerlendirme süreci tanımlanmış ve işletiliyor olması gerekmektedir. Ayrıca işletilmekte olan bu sistemin belirli tanımlanmış aralıklarda gözden geçirilmesi ve iyileştirilmesi lazımdır.

2.3 Mezun Niteliğiİnşaat Mühendisliği Lisans Programı Mezunlarının niteliğini değerlendirilmesinde, temel olarak MÜDEK tarafından tespit edilen program çıktılarından esinlenilmesi doğru bir yaklaşım olacaktır. Üniversitelerimizin İnşaat Mühendisliği Bölümlerinden mezun olan öğrenciler bu donanımlara, dört yıl boyunca aldıkları eğitim sonucunda sahip olacakları kabul edilmektedir. Buna göre, İnşaat Mühendisliği Bölümleri programlarını, mezun aşamasına gelmiş olan öğrencilerine, aşağıda belir-

36

tilen becerileri kazandıracak şekilde düzenlemeye çalışmaktadırlar. Bu özellikler, MÜDEK tarafın-dan tanımlanan niteliklerin İnşaat Mühendisliği Programı için adapte edilmiş halidir.

2.3.1 İnşaat Mühendisliği Öğrenim Programı için Asgari Program Çıktıları:

i. Matematik, fen ve İnşaat mühendisliği konularında yeterli bilgi birikimi, bu bilgileri mühendislik problemlerini modelleme ve çözme için uygulayabilme becerisi:

• İnşaatmühendisibaştamatematikolmaküzeretemelbilimler(fizik,kimya,jeoloji)ileinşaat mühendisliğini ilgilendiren temel mühendislik bilimleri (statik, mukavemet, katı-ların ve sıvıların mekaniği, zemin mekaniği) konularında yeterli bilgileri almış, özümse-miş, mühendislik problemlerinin tanımlanması, modellenmesi ve çözümünde kullana-bilir olmalıdır.

• Buradakastedilenkendisineöğretilmişstandartmodelleme,analizvetasarımteknikle-rinin daha da ötesinde özgün durumlarda, temel bilimleri kullanarak analiz ve çözümle-me yöntemleri geliştirebilme becerisine sahip olmaktır.

ii. Karmaşık mühendislik problemlerini saptama, tanımlama, formüle etme ve çözme becerisi, bu amaçla modern tasarım yöntemlerini uygulama bilgi ve becerisi:

• İnşaatmühendisimesleğini icra ederken çoğu zaman özgün problemlerle karşılaşır.Çoğu zaman bir problem olduğunu tespit etmek zorunda kalabilir. Öncelikle problemi doğru biçimde tanımlayabilmek gerekir. Doğru tanımlanmamış problemin doğru çözü-mü mümkün olmaz.

• Tanımlanmışprobleminçözümündekullanılabilecekdoğruanalizvemodellemetek-niklerini seçebilmek, emin olunamayan durumlarda birkaç tekniği kullanarak sonuçları kıyaslayabilmek, iteratif yöntemlerle sonuca yaklaşmaya çalışmak gerekir. Seçilen analiz ve modelleme tekniklerinin güvenilirlik derecesine bağlı olarak emniyet faktörlerini de-ğiştirmek gerekir.

iii. Karmaşık bir sistemi, süreci, gerçekçi kısıtlar ve koşullar altında tasarlama becerisi, bu amaçla modern tasarım yöntemlerini uygulama bilgi ve becerisi:

• Mühendislik eğitimi süresince pek çok analiz ve tasarımmetotları öğrenilir. Bume-totların her birinin uygulanabilmesi için sınır şartları ve ön kabulleri vardır. Mesleğin uygulamasında karşılaştığımız problemler çoğu zaman oldukça karmaşık ve herhangi bir modelin tüm şartlarını sağlayabilecek durumda olmaz. İnşaat mühendisi problemin herhangi bir analiz metodu tanım alanına girmemesi nedeniyle çözümsüz kalamaz. Gerçekçi kısıtlardan kasıt çözüm modeliniz ya da yönteminizin gerçekle örtüşme dü-zeyini doğru tespit etmek ve bunu tasarım sürecinin bütün aşamalarında göz önünde bulundurmaktır.

• Biryapınıntaşıyıcısistemelemanlarınındepremyüklerinipaylaşmasıanalizleriçoğun-lukla sonsuz rijit bir yatay bağlantı (bir betonarme döşeme gibi) düzeneği olduğu kabu-lüne dayanır. Mühendis deprem analizini yaptığı yapının döşemelerinin sonsuz rijit ka-bulünü ne kadar sağladığını daima kontrol etmelidir. Bunu sağlamıyorsa yük dağılımını tespit için başka teknikler kullanmalı ya da geliştirmelidir.

• Keza,elastikanalizyöntemleriileyüklerinyapıelemanlarınauyguladığıkuvvetlerintes-pit edildiği analiz metotları elemanların birleşim noktalarında yükleri eleman rijitlikleri oranında dağıtır. Bu kabul birleşim noktasına bağlanan elemanlarının bir birlerine olan pozisyonlarının yük altında değişmediği kabulüne dayanır. Birleşim noktalarında bu bağlantıyı sağlayamayan sitemler için analiz yöntemi tamamen yanlış sonuçlar vere-cektir.

Ne Öğretilmeli


iv. Modern teknik ve araçları geliştirme, seçme ve kullanma becerisi; bilişim teknolojile-rini etkin bir şekilde kullanma becerisi:

• Bubeceritemelmeslekikavramlardakibilgileritamamlayıcıaraçlarolarak;uygunbilgiteknolojilerini, çağdaş analiz ve tasarım tekniklerini, geçerli ve yürürlükteki standart ve şartnameleri uygulayabilmeyi, ayrıca farklı düzeylerdeki farklı türden problemlerin çö-zümü için uygun araçları seçebilmeyi gerektirir.

v. Deney tasarlama, deney yapma, veri toplama, sonuçları analiz etme ve yorumlama becerisi:

• İnşaatmühendisiçoğuzamananalizineyadatasarımınahizmetedecekverilertopla-mak, numune almak onları işlemek zorunda kalabilir. Bu amaca yönelik olarak topladığı verinin doğru işlenmesine veya numune testlerine karar vermek durumunda kalır. Hat-ta bazı hallerde içinde bulunulan kısıtlı imkânlar altında deney yöntemleri geliştirmek zorunda kalabilir.

• İnşaatmühendisininuğraşalanınabağlıolarakenazbirdaldabuişlemleridoğrubi-çimde yapıp sonuçlarını doğru şekilde yorumlayabilmesi gerekir. Bir su mühendisinin herhangi bir su kaynağında ya da bir boruda, kanalda yaklaşık olarak debi ölçebilmesi, bir zemin mühendisinin sıkışma deneyine tabii tutulacak numuneyi yerinden alabilme-si veya yaklaşık yöntemlerle zemin taşıma gücünü tespit edebilmesi, bunları yaparken çalışmasındaki hata payını yaklaşık olarak öngörebilmesi bazı örneklerdir.

vi. Disiplin içi takımlarda, çok disiplinli takımlarda çalışabilme becerisi:

• Birinşaatmühendisitasarımveyauygulamasürecindeçoğuzamanmimar,makinemü-hendisi, elektrik mühendisi gibi başka disiplinlere liderlik etmek durumunda kalabilece-ği gibi, bazen de mimarların veya başka disiplinden mühendislerin yönettiği takımlarda üye olarak yer alabilir.

• İnşaatmühendislerindenoluşanancakfarklıişlevlerüstlenen(yolişindetrafikmühen-disi, geoteknik mühendisi, sanat yapıları mühendisi, drenaj yapıları mühendisi gibi) meslektaş takımlarında da lider veya üye olarak çalışabilir.

• Mühendisintakımoluşumuvegelişimi,kişiselözellikler,takımındinamikleri,farklıdi-siplinlerin işbirliği, zaman yönetimi, takım üyelerinin bilgi, deneyim ve bakış açıların-daki farklılıkları avantaja dönüştürebilme gibi konularda bilgi ve beceri sahibi olması gerekir.

vii. Türkçe ve en az bir yabancı dilde sözlü ve yazılı etkin iletişim kurma becerisi:

• Etkiniletişimdinlemeyi,gözlemeyi,okumayı,konuşmayı,yazmayıiçerir.Etkiniletişimteknik veya teknik olmayan bireyler veya dinleyici grupları ile ortak hareket edebilme-nin temel esaslarını anlamış olmayı gerektirir.

viii. Yaşam boyu öğrenme, bilim ve teknolojideki gelişmeleri izleme ve kendini sürekli yenileme bilinci ve alışkanlığı:

• Kişiselvemeslekigelişimiçinyaşamboyuöğrenmemekanizmasılisanseğitimineilaveek eğitimler almayı, sürekli eğitim bilincini, mesleki deneyim birikimini, meslek kuruluş-larına üye olmayı, deneyimli meslektaşlara danışmayı, her türlü bilgi edinmeyi kapsar.

• Kişiselvemeslekigelişim;anlamayıgeliştirme,hedefbelirlemedeuzmanlık,kişiselza-man yönetimi, iletişim, görevlendirme, iletişim ağı kurma, liderlik, değişimi etkileme gibi özellikleri de kapsayabilir.

38

ix. Mesleki ve etik sorumluluk bilinci ve davranışı:

• İnşaatmühendisimesleğiniyaparkenhalkıngüvenliğini,sağlığınıverefahınıgözetmekve korumak zorundadır. Mesleğin ve meslektaşların onurunu ve güvenilirliğini korumak zorundadır.

• Kendisineverilenhakveyetkilerikullanırkençıkarlarınınbudeğerlerleçelişmesihalin-de meslek etiği ve sorumluluğu bilinci ile hareket etmeli ve kabul edilmiş ortak mesleki etik değerlerini kişisel çıkarlarının önünde tutabilmelidir.

x. Girişimcilik, yenilikçilik ve sürdürülebilir kalkınma hakkında farkındalık:

• Sürdürülebilirkalkınma,bugünün ihtiyaçlarınıkarşılamak için,geleceknesillerinken-di ihtiyaçlarını karşılamalarını tehlikeye sokmadan ortaya çıkartılan gelişmeler olarak tanımlanabilir. Mezun olan öğrencilerin, sürdürülebilir bir şekilde kalkınma için gerekli olan girişimcilik ve yenilikçilik konularında fikir sahibi olması gerekmektedir.

xi. Mühendislik uygulamalarının evrensel ve toplumsal boyutlarda sağlık, çevre ve gü-venlik üzerindeki etkileri hakkında bilgi ve duyarlılık, iş güvenliği, işçi sağlığı hak-kında bilgi ve duyarlılık:

• İnşaatMühendisliğininürünleriolanyapılarıntasarımı,yapımıvekullanımıaşamasında,hem çevre, hem de toplum üzerinde bazı olumsuz etkiler bırakmaktadır. Bu etkilerin bi-lincinde olarak üretilen yapıların, hem çevreye hem de topluma vereceği zarar asgariye indirilmiş olacaktır.

xii. Mühendislik hizmetlerini çağın sorunları ve gereksinimlerini gözeterek yürütme:

• Çağınsorunlarınıvegereksinimlerinikavramışmühendislertarafındanüretilmişyapılar,bu sorunların çözümüne olanak sağlayarak, gereksinimlere daha iyi cevap verebilecek-tir.

xiii. Mühendislik uygulamalarının hukuksal sonuçları konusunda farkındalık:

• Mezunların, İnşaat Mühendisliği mesleğinin uygularken, oluşabilecek olumsuzluklarkarşısında hukuksal olarak temel hak ve sorumlulukları hakkında bilinçlenmeleri, ileride oluşabilecek sorumsuz ve bilinçsiz davranışlardan uzaklaşmalarını sağlayacaktır.

Bugün Üniversitelerimizin İnşaat Mühendisliği Bölümlerinde, yukarıda verilen ölçütler çerçevesin-de programlar düzenlenmekte ve bu ölçütlere uygun hale getirilmeye çalışılmaktadır. Ancak Tablo 1 ve Tablo 2’de verildiği gibi, İnşaat Mühendisliği Bölümlerinin büyük bir çoğunluğunda, taban puanlarına bakılırsa, bu ölçütlerin uygulanması ve mezuniyet aşamasına gelen öğrencilerin bu çık-tılara sahip olması için büyük çaba harcamak gerektiği anlaşılmaktadır.

2.4 Bloom’un Sınıflandırması ve Çıktıların Değişik Seviyelerde Öğretilme Düzeyi

Öğrencilerin bilişsel yeteneklerini sınıflandırmada kullanılan en önemli ölçüt Bloom tarafından geliştirilen taksonomidir ve “Bloom Taksonomisi” olarak adlandırılmaktadır. Bloom taksonomisi en basit bilişsel öğrenmeden en derin öğrenmeye doğru altı seviyeden oluşmaktadır. Bu seviyeler bil-gi, kavrama, uygulama, çözümleme, bireşim/sentezleme ve değerlendirme olup detaylı bir şekilde aşağıda açıklanmıştır:

Ne Öğretilmeli


Seviye 1: Bilgi

Bilgi seviyesi bilişsel alanda öğrenme çıktılarının en düşük düzeyini temsil eder. Edinilen bilginin niçin ve nasıl edinildiği önemli değildir. Daha önce öğrenilenlerin hatırlaması ve tanıması ile ilgili bir süreçtir.

Bu düzeyi tanımlayan göstergeler şunlardır: Hatırlama, tanıma, tanımlama, söyleme, yazma, seç-me, isimlendirme, eşleştirme, sıraya koyma, listeleme, gösterme, işaret etme, altını çizme.

Seviye 2 - Kavrama

Problemin ya da fiziksel olayın esas anlamını yakalama yeteneği olarak tanımlanır. Kavrama, bir olayın ya da problemin başka bir biçimde yazılı, sözlü ve matematiksel olarak ifade edilebilmesi, açıklanması, özetlenmesi ve gelecekteki eğilimlerinin tahmin edilebilmesi demektir. Bu öğrenme çıktıları birinci seviye olan basit hatırlama, tanımlama ya da tespit etmenin bir adım ötesine geç-mekte ve en düşük algılama seviyesini ifade etmektedir.

Bu düzeyi tanımlayan göstergeler şunlardır: Özetleme, anlatma, yorumlama, açıklama, karşılaştır-ma, dönüştürme, ayırt etme, tahmin etme, başka şekillerde ifade etme, kanıtlama, görselleştirme, yeniden belirtme.

Seviye 3 - Uygulama

Bu seviye bilgilerin kavranması sonucunda kuralları, yöntemleri, kavramları, ilkeleri, kanunları ve teorileri kullanarak yeni ve somut bir durum için kullanma yeteneğidir. Bu kapsamdaki öğrenme çıktıları, birinci ve ikinci seviye çıktılarından daha yüksek düzeyde bilgi ve kavrama gerektirir.

Bu düzeyi tanımlayan göstergeler şunlardır: Çözme, resimleme, hesaplama, yorumlama, kestirme, gösterme, uygulama, sınıflandırma, değiştirme, eyleme geçirme, sunma, hesap etme, yürütme.

Seviye 4 - Çözümleme

Bu düzeyde ilk üç seviyede edinilen çıktılar kullanarak bir bütünü öğelere ayırmak, öğeleri tanı-mak, öğeler arasındaki ilişkiyi ve öğelerin bütünle ilişkisini kurmak becerileri kazandırılması hedef-lenir. Bu düzey çıktılar, kavrama ve uygulama seviyelerinden daha üst düzey düşünsel becerilerdir. Bu anlamda öğelere ayrılan bütünün hem yapısal hem de içerik olarak çok iyi derecede anlaşılmış olması gerekir.

Bu düzeyi tanımlayan göstergeler şunlardır: Analiz etme, düzenleme, sonuç çıkarma, seçme, gra-fikle anlatma, ayırt etme, zıtlıkları belirleme, karşılaştırma, sınıflandırma, taslak sunma, bağlantı kurma.

Seviye 5 - Bireşim/Sentezleme

Bu aşamada öğeleri belirli ilişki ve kurallara göre birleştirip yeni bir bütün oluşturma yeteneği ka-zandırmak hedeflenir. Bu beceri düzeyi kendine has iletişim teknikleri, uygulama planı, ya da soyut ilişkilerin kullanılmasını gerektirir. Bu düzey beceri sahipleri bütünü açık olarak görebilir, karşıt öne-rilerde bulunabilir, kritik yapabilir, yeniden düzenleme yapabilirler.

Bu düzeyi tanımlayan göstergeler şunlardır: Tasarım yapma, kuramsallaştırma, destekleme, yazma, raporlama, bütünleştirme, uyarlama, geliştirme, tartışma, planlama, karşılaştırma, yaratma, yapı-landırma, yeniden düzenleme, hazırlama

40

Seviye 6 - Değerlendirme

Değerlendirme bilişsel alanın en üst basamağıdır. Kazanım sahiplerinin öğrendikleri bilgileri baş-ka ortamlara taşıyabilmesi ve yeni varsayımlarda bulunabilmesidir. Sağlam muhakeme beceri-si gerektirir. Bu düzeydeki öğrenme çıktıları bilişsel hiyerarşinin en üstünde yer alır çünkü diğer kategorilerdeki tüm unsurlara ek olarak açıkça tanımlanmış ölçütlere dayalı muhakeme yeteneği gerektirirler.

Bu düzeyi tanımlayan göstergeler şunlardır: Değerlendirme, seçme, tahmin etme, muhakeme etme, savunma, değer biçme, eleştirme, kanıtlama, tartışma, sebepleri destekleme, sonuçlandır-ma, oranlama.

İnşaat Mühendisliği Eğitimi kapsamında yukarıda detaylı olarak bahsedilen asgari program çıktıla-rının hangi düzeyde ne kadar verilmesi gerektiği Tablo 4’de verilmiştir.

Tablo 4 - İnşaat Mühendisliği ile öğrenme seviyeleri arasındaki ilişki

Çıktılar

1 -B

ilgi

2 - K

avra

ma

3 - U

ygul

ama

4 - Ç

özüm

lem

e

5 - B

ireş

im /

Sent

ezle

me

6 - D

eğer

lend

irm

e

Temel

1 - Matematik (i)* L L L

2 - Doğa bilimleri (i) L L L

3 - Beşeri bilimler (bkz. 2.2.2.1) L L L

4 - Sosyal bilimler (bkz. 2.2.2.1) L L L

Teknik

5 - Malzeme bilimi (i) L L L L

6 - Mekanik (i) L L L L

7 - Deney (v) L L L L LÜ/30

8 - Problemi tanıma ve çözme (i, ii, iv) L L L LÜ/30

9 - Tasarım (ii, iii) L L L L L D

10 - Sürdürülebilirlik (x, xi) L L L D

11 - Güncel sorunlar ve tarihsel bakış açısı (xi) L L L D

12 - Risk ve belirsizlik (ii, iii) L L L D

13 - Proje yönetimi (xiii) L L L D

14 - İnşaat mühendisliği konularına genel hâkimiyet (bkz. 2.2)

L L L L

15 - Teknik uzmanlaşma L LÜ/30 LÜ/30 LÜ/30 LÜ/30 D

Ne Öğretilmeli


Çıktılar

1 -B

ilgi

2 - K

avra

ma

3 - U

ygul

ama

4 - Ç

özüm

lem

e

5 - B

ireş

im /

Sent

ezle

me

6 - D

eğer

lend

irm

e

Mesleki

16 - İletişim (vii) L L L L D

17 - Kamu politikası (x, xiii) L L D

18 - İş ve kamu yönetimi (vi, xiii) L L D

19 - Küreselleşme (x, xii) L L L D

20 - Liderlik (x) L L L D

21 - Takım çalışması (vi) L L L D

22 - Tutum (x) L L D

23 - Yaşam boyu öğrenme (viii) L L L D D

24 - Mesleki ve etik sorumluluk (ix) L L L L D D

*ParanteziçindekiRomensayılarıBölüm2.3.1’deverileninşaatmühendisliğiöğrenimprogramıiçinMÜDEK tarafından tanımlanan program çıktılarını ifade etmektedir. Bu tablo [14]’ten uyarlanmıştır.L: Lisans eğitiminde kazanılacak edinimler.LÜ/30:Lisansüstüeğitimdeyadameslekiçieğitimfaaliyetlerikapsamında30krediyeeşdeğeruzmanlıkdersive/veyainşaatmühendisliğiuygulamalarıilekazanılacakedinimler.D: Mesleki deneyimler ile kazanılacak edinimler.

2.5 Öğretilmesi Gereken Diğer Konu, Davranış ve TutumlarÖğrencilere verilen mesleki ve teknik konular dışında, aşağıda belirtilen vb. konular hakkında da eğitim verilmelidir. Bu konuların bazıları seminer yoluyla müfredat dışında ele alınabilirken, bazıları ise öğretim planı kapsamındaki çeşitli derslerde öğretilebilir.

• Mühendislernasılişbulur?(ücretler,işgörüşmelerivb.)

• Yenibirişnasılkurulur?

• İyibirrapornasılyazılır?

• EtikveSuç

• Sahamı,büromu,akademikmi?(mühendislerdenveakademisyenlerdengörüşler)

• Ruhsat,sertifikalar,yükseklisanseğitimi,odaüyelikleri,

• Mezuniyetsonrasıneolacak?

• Meslektebaşarınasılsağlanır?


Bölüm 3 - Nasıl Öğretilmeli

3.1 Öğrenci Özellikleri - Y-KuşağıDeğişim kaçınılmazdır. Siz bile babanızla, dedenizle ve oğlunuzla kendinizi karşılaştırdığınızda, be-lirgin farklılıklarınız olduğunu görürsünüz. Bu farklılıkların nedeni, Strauss-Howe Kuşak Teorisi ile tarif edilebilir. Howe ve Strauss [15] sosyal bir kuşağı, yaklaşık yirmi yıllık bir zaman dilimi içinde veya insanın yaşam aşamaları olan çocukluk, genç yetişkinlik, orta yaş ve yaşlılık sürelerinin orta-lama uzunluğu boyunca, beraber yaşamış insan grubu olarak tanımlamıştır. Bu tanıma dayanarak, kuşaklar Hammill [16] tarafından beş gruba ayrılmıştır:

1. Gelenekçiler Kuşağı: 1922 ila 1945 arasında doğanlar (69 ila 92 yaş arasındakiler*),

2. Çocuk Patlaması Kuşağı: 1946 ila 1964 arasında doğanlar (50 ila 68 yaş arasındakiler*),

3. X-Kuşağı: 1965 ila 1980 arasında doğanlar (34 ila 49 yaş arasındakiler*),

4. Y-Kuşağı: 1981 ila 2000 arasında doğanlar (14 ila 33 yaş arasındakiler*) ve

5. Z-Kuşağı: 2001 ve sonrasında doğanlar (13 yaşından küçük olanlar*).

* Kuşakların yaşları mevcut yıl olan 2014’ye göre hesaplanmıştır.

Her kuşağın kendine özgü iyi ve kötü yanları, kişisel, yaşamsal ve çalışma alışkanlıkları bulunmakta-dır. Her kuşağın bir veya iki önceki kuşak tarafından yetiştirildiğini unutmamak gerekir. Bu nedenle bir kuşağın sahip olduğu özellikler ve davranışlar, yaşadıkları ortamda gelişen olayların (tarihsel,

Tablo 5 - Kuşakların bazı belirgin özellikleri (Hammill [16]).

Gelenekçiler (1922-1945)

Çocuk Patlaması (1946-1964)

X-Kuşağı (1965-1980)

Y-Kuşağı (1981-2000)

Temel Değerler

Otoriteye saygılı Uyumlu Disiplinli

İyimser Katılımcı

Şüpheci Eğlence

Resmi değil

Gerçekçi Kendine güvenli

Çok eğlence Sosyal

Aile Geleneksel Çekirdek Aile Parçalanan Çalışan anne ve

baba Birleşmiş aileler

Eğitim Bir hayal Doğum hakkı İstediğine ulaşmak için bir yol Çok pahalı

İletişim Aracı

Çevirmeli telefonlar Yüz yüze

Not tutarak, yazılı

Tuşlu telefonlar Her zaman

aranmaya müsait

Cep telefonları Sadece işte

aranmaya müsait

İnternet E-posta

Fotoğraf çeken cep telefonları

Onlar için Para

Biriktir Nakit Öde Şimdi al, sonra öde

Dikkatli harcar Tutumlu

Biriktir, biriktir, biriktir

Harcamak için kazan

44

siyasi ve toplumsal olaylar) ve o kuşağa önceki kuşakların davranışının bir sonucudur. Eğer bir kişi yukarıda yaklaşık olarak belirtilen tarihlerin içinde doğmuş ancak, bir önceki veya bir sonraki ku-şağın etkisi altında kalmışsa, kendi kuşağının özelliklerini göstermeyebilir. Bu nedenle, Hammill [16] tarafından tanımlanan kuşakların doğum yılları, büyüdüğü çevreye bağlı olarak değişebileceği için yaklaşık olarak verilmiştir. Farklı kuşakların belirgin bazı özellikleri Tablo 5 ve Tablo 6’te göste-rilmiştir. Henüz Z-Kuşağı’nı gerçekçi bir şekilde değerlendirmek için erken olduğundan dolayı, bu dokümanda Z-Kuşağı hakkında ne bilgi ne de bir yorum verilmiştir.

Tablo 6 - Kuşakların çalışma özellikleri (Hammill, [16]).

Gelenekçiler (1922-1945)

Çocuk Patlaması (1946-1964)

X-Kuşağı(1965-1980)

Y-Kuşağı(1981-2000)

İş Etiği ve Değerler

Çok çalışkanOtoriteye saygılı

ÖzveriliEğlenceden önce

işKurallara bağlı

İşkolikVerimli çalışır

Kişisel tamamlama

Kaliteye arzuluOtoriteyi

sorgulayan

Görevi bitirmeÖzgüvenli

Kurumsal yapı ve yönlendirme

isteyenŞüpheci

Sıradaki işBirçok işi beraber

yapabilmeKararlı

GirişimciToleranslı

Hedef odaklı

Onlar için iş… Bir gereklilik Heyecanlı bir

maceraZor bir mücadele

Bir sözleşme

Amaca ulaşmayı sağlayan araç

Yapılması gereken

Liderlik SitiliTalimat veren

Komuta ve kontrol

AnlaşmacıOrtaklaşa

Herkes aynıdırDiğerlerine

meydan okuyanNedenini

sorgulayan

*

İletişim Tarzı BireyselTakım oyuncusuToplantıları çok

severGirişimci Katılımcı

İletişim Resmi yazı Yüz yüze DirektHemen

E-postaSesli mesaj

Geribildirim ve Ödüller

Hiçbir haber iyi haber değildir

İyi yapılmış bir işin memnuniyeti

Takdir etmemePara

Unvan verme

Rahatsız ettiğim için özür dilerim

ama nasıl çalışıyorum?

Özgürlük en iyi ödüldür

Ne zaman istersem, düğmeye tıklayınca

meselesiAnlamlı iş

Motive Eden Mesaj

Deneyimine saygı duyuyorum

Değerlisinİşyeri için gereklisin

Kendi bildiğin gibi yap

Kuralları boş ver

Zeki ve yaratıcı çalışanlarımızla

beraber çalışacaksınız

İş ve Aile Hayatı

İkisi beraber olmaz

DengesizÇalışmak için

yaşarDengeli Dengeli

* Bu grup çalışma hayatında fazla zaman geçirmediği için bu özellikleri bilinmemektedir.

Türkiye İstatistik Kurumu (www.tuik.gov.tr) tarafından sağlanan verilere göre, 31 Aralık 2013 tarihi itibariyle Türkiye nüfusunun yaklaşık % 6’sını “Gelenekçiler Kuşağı” (4.868.955 kişi), % 17’sini “Ço-cuk Patlaması Kuşağı” (12.751.577 kişi), % 23’ünü “X-Kuşağı” (17.947.566 kişi), % 33’ünü “Y-Kuşağı”

Nasıl Öğretilmeli


(25.435.995 kişi) ve % 20’sini de “Z-Kuşağı” (15.663.732 kişi) oluşturmaktadır. Mevcut durumda “Y Kuşağı,” Türkiye’de en yüksek nüfusa sahip olan kuşaktır.

Mevcut Yükseköğretim Sistemimiz (Üniversitelerimiz), Gelenekçiler Kuşağı’ndan, Çocuk Patlaması Kuşağı’ndan ve X-Kuşağı’ndan oluşan öğretim elemanlarına ve Y-Kuşağı’ndan oluşan öğrencilere sahiptir. Öğrenci Seçme ve Yerleştirme Merkezi (ÖSYM) (www.osym.gov.tr) tarafından 2012-2013 Akademik Yılı için sağlanan verilere göre, Türkiye genelindeki üniversitelere kayıt yaptıran öğren-ci sayısı 4.975.690 olmakla beraber, bu öğrencilerin % 88’i Y-Kuşağı’dır. Diğer yandan aynı akade-mik yıl için, Türkiye genelindeki üniversitelerde 17.807 profesör, 10.962 doçent, 27.385 yardımcı doçent ve 30.070 öğretim görevlisi-okutman bulunmaktadır. ÖSYM tarafından üniversitelerdeki öğretim elemanlarının yaşı hakkında bir bilgi verilmese de, profesörlerin az bir kısmının Gele-nekçiler Kuşağı’ndan, profesörlerin büyük bir kısmının ve doçentlerin yarısının Çocuk Patlaması Kuşağı’ndan, kalan öğretim elemanlarının büyük bir kısmının X-Kuşağı’ndan olduğunu tahmin etmek güç değildir. Üniversitelerimizde bulunan Gelenekçiler, giderek üniversitelerden emekli ol-maktadır. Bu sebeple bu dokümanda, Gelenekçiler hakkında ayrıntılı bilgi verilmemiştir.

Bu üç kuşak (Gelenekçiler Kuşağı, Çocuk Patlaması Kuşağı ve X-Kuşağı), Üniversitelerimizde tek bir amaç için birlikte çalışmaktadır. Bu amaç da, Y-Kuşağı’nın en iyi şekilde yetiştirmektir. Tablo 5 ve Tablo 6’da gösterildiği gibi, geçmiş kuşaklarla kıyaslandığında, Y-Kuşağı önemli farklılıklara sa-hiptir. Bloom ve diğ. [17] tarafından önerilen bilişsel beceriler, Y-Kuşağı tarafından farklı bir şekilde gerçekleştirilmektedir. Geçmiş nesillere göre, Y-Kuşağı’nın bilgiyi nasıl hatırladığı, kavradığı, uygu-ladığı, analiz ettiği, sentezlediği ve değerlendirdiği farklılık göstermektedir.

“Geleneksel eğitim modelimiz, öğrencilerimiz iş hayatına atılmadan önce, beyinlerinde bilgi en-vanteri oluşturmak için, öğrencilerin kafalarına mümkün olduğu kadar bilgiyi tıkmaktan ve bu bilgilerin gerektiğinde hatırlanmasından oluşmaktaydı” (Tapscott, [18]). Bu model aşağıdaki öğe-lerden oluşmaktadır:

a) Öğretim elemanı tahtaya yazı yazar, dersi anlatır ve ders kitabından bazı sayfaları öğrencinin çalışmasını ister,

b) Öğretim elemanını derste dinleyen öğrenci, aynı zamanda derste notlar alır ve dışarıda da o konu hakkında kitaplar okur.

Pasif öğrenme yöntemleri (Felder ve Brent, [19]) içeren geleneksel eğitim modeli, Gelenekçiler Ku-şağı, Çocuk Patlaması Kuşağı ve X-Kuşağı’nı yetiştirmekte çok başarılı olmuştur. Ancak Y-Kuşağı, bu model kullanılarak eğitilememektedir. Y-Kuşağı’na etkili bir şekilde eğitim verebilmek için yeni yöntemler kullanılmalıdır. Manuel [20], “Y-Kuşağı öğrencilerini eğitmek için ders anlatmak, etkisiz bir yöntemdir” demiş ve bu öğrencilerin aktif öğrenme ortamlarını tercih ettiğini vurgulamıştır.

Üniversitelerde eğitim, daha önceki kuşaklar tarafından geleneksel yöntemlerle yetiştirilmiş olan Gelenekçiler Kuşağı, Çocuk Patlaması Kuşağı ve X-Kuşağı öğretim elemanları tarafından verilmek-tedir. Mevcut eğitim yöntemini değiştirmek için, ilk olarak öğretim elemanlarının alışkanlıkları de-ğişmek zorundadır. Üniversitelerimizdeki öğretim elemanları, öğrenciye neyi öğretmeleri gerekti-ğini çok iyi bilmektedir. Ancak bu bilgiyi Y Kuşağı öğrencilerine nasıl aktaracakları ve Y-Kuşağı’nın bu bilgileri nasıl alacakları konusunda fazlaca bilgi sahibi değildirler. Ayrıca bu öğrenciler mezun olduklarında, onları işe alacak şirketler değişen koşullara ayak uydurabilen, yaşam boyu öğren-menin öneminin farkında olan, deney tasarlayıp yapabilen, sonuçları analiz edip yorumlayabilen, çok disiplinli takımlara rahatça ayak uydurabilen, farklı diller konuşulan uluslararası ortamlarda çalışabilen, değişen koşullara, uyum sağlayabilen vb. gibi becerilere sahip olmalarını istemektedir (Ulusal Mühendislik Akademisi, [21], Friedman, [22]). Bu sebeple, ancak Y-Kuşağı’nın ihtiyaçlarını göz önüne alınarak kurulacak etkili bir iletişim ile bu beceriler bu öğrencilere kazandırılabilir. Bu gibi bir eğitim, öğretim elemanlarının eğitim yöntemlerini değiştirmeleri anlamına gelmektedir.

46

3.2 Lisans Eğitimi

3.2.1 Örgün

Örgün kelimesi, Türk Dil Kurumu’nun Türkçe sözlüğünde “bir işi gerçekleştirmek amacıyla türlü ve düzenli görevler yapan organlardan oluşan” anlamına gelmektedir. Milli Eğitim Bakanlığı tara-fından şu şekilde tanımlanmaktadır: “Örgün eğitim, belirli yaş grubundaki ve aynı seviyedeki bi-reylere, amaca göre hazırlanmış programlarla, okul çatısı altında düzenli olarak yapılan eğitimdir.” Örgün eğitim; okul öncesi eğitimi, ilköğretim, ortaöğretim ve yükseköğretim kurumlarını kapsar. Yükseköğretimin Milli Eğitim Bakanlığı tarafından belirlenen amacı ise; ülkenin bilim politikasına, toplumun yüksek düzeyde ve çeşitli kademelerdeki insan gücü gereksinimine göre öğrencileri ilgi, yeti ve yetenekleri doğrultusunda yetiştirmek, bilimsel alanlarda araştırmalar yapmak, araştırma-inceleme sonuçlarını gösteren ve bilim - tekniğin ilerlemesini sağlayan her türlü yayını yapmak, hükümetçe istenecek inceleme ve araştırmaları sonuçlandırarak düşüncelerini bildirmek, Türk toplumunun genel seviyesini yükseltici ve kamuoyunu aydınlatıcı bilimsel verileri sözle ve yazı ile halka yaymak ve yaygın eğitim hizmetinde bulunmak olarak belirlenmiştir (MEB, [23]).

Bu kapsamda Yükseköğretim Kurumları’nda gerçekleştirilecek eğitim, belirlenen tanıma ulaşabil-mek adına yapılmalı, öğrenci odaklı, kişiye özel, öğretilen değil öğrenilen tipte, bireysel değil birlik-te çalışılarak gerçekleştirilebilecek nitelikte olmalıdır.

3.2.2 Uzaktan Eğitim

Bilgisayar ve internet teknolojilerindeki gelişim, uzaktan eğitim konusunda büyük imkânlar ya-ratmaktadır. Ancak uzaktan eğitimden istenilen düzeyde verim alınamamaktadır (Valentine, [24]). İstenilen verimin alınamamasına eğitim kalitesi, gizli maliyetler, teknolojinin yanlış kullanımı ve eğiticilerin, öğrencilerin ve idarecilerin uzaktan eğitime bakış açıları gibi farklı konulardan kaynak-lanmaktadır.

Uzaktan eğitim, Keegan [25] tarafından eğiticinin ve öğrencinin teknolojik olarak birbirinden ay-rılması ile öğrencinin belirli bir yerde, belirli bir zamanda, belirli bir kişi ile buluşmadan öğrenme imkânı sağlanması olarak açıklanmıştır. Bu uygulama düzenli bir şekilde derslere katılamayacak öğrenciler için büyük bir avantaj sağlamaktadır.

Uzaktan eğitimin kalitesi, eğiticilerin ve idarecilerin uzaktan eğitime olan tavırlarına bağlıdır. Uzak-tan eğitimin verimliliği ise eğiticinin hazırlıklı olmasına, eğiticinin hedef kitleyi ve hedef kitlenin ihtiyaçlarını anlamasına bağlıdır (Omoregie, [26]). Uzaktan eğitimde de, yüz yüze eğitim ile elde edilen verim sağlanabilmektedir. Ancak bunun için verilecek eğitim, uzaktan eğitim için tamamen uyarlanmalıdır. Aksi halde öğrencilere faydadan çok zarar verebilmektedir. Günümüz koşullarında gerçekleştirilen uzaktan eğitimlerin büyük bir çoğunluğunda, yüz yüze yapılan eğitimlerin aynısı-nın teknoloji ve internet kullanılarak öğrenciye sunulduğu için, yüz yüze olan eğitimlerdeki kalite ve öğrenme seviyesi yakalanamamaktadır.

3.2.3 Açık Ders Malzemeleri

Eğitimde açık ders malzemelerinden yararlanılması, eğitim kalitesinin yükselmesine neden olmak-tadır. Yurtiçi ve yurtdışında bulunan, açık ders malzemeleri içeren bazı internet sitelerinin adresleri Tablo 7’te verilmiştir.



Tablo 7 - Açık ders malzemeleri internet sitesi adresleri

Portal İsmi İnternet Sitesi Adresi

TÜBA Ulusal Açık Ders Malzemeleri www.acikders.org.tr

Ankara Üniversitesi acikders.ankara.edu.tr

Atılım Üniversitesi acikders.atilim.edu.tr

Başkent Üniversitesi acikders.baskent.edu.tr

Gazi Üniversitesi acikders.gazi.edu.tr

Hacettepe Üniversitesi acikders.hacettepe.edu.tr

Orta Doğu Teknik Üniversitesi acikders.odtu.edu.tr

Open Courseware Consortium www.ocwconsortium.org

MIT OpenCourseWare ocw.mit.edu

Yale OpenCourseWare ocw.yale.edu

University of California ocw.uci.edu

Open University UK openlearn.open.ac.uk

Connexions cnx.org

Academic Earth academicearth.org

NPTEL nptel.iitm.ac.in

3.3 Müfredat Paralelinde veya Müfredat Dışı Eğitim

3.3.1 Teknik Geziler

Son yıllarda ülkemiz inşaat sektöründe yaşanan gelişmeler ışığında, inşaat mühendisliğinin her alanında farklı özellikteki büyük projeler, yurdumuzun birçok bölgesinde gerçekleştirilmektedir.

Lisans öğrenimi sırasında bu büyük projelere gerçekleştirilecek teknik geziler sayesinde:

• Okuldaöğrenilenteorikbilgileringerçekhayattaneşekildekullanıldığınıyerindegörülerekanlaşılır.

• Y-KuşağıÖğrencileriokumakyerinegözlemyapmayıdahaçoktercihettikleriiçin,teknikge-ziler öğrencilerin öğrenme deneyimini iyileştirmektedir.

• Öğrencilerinhayatlarınıneşekildeyönlendireceklerinibelirlemelerineyardımcıolmaktadır.Farklı inşaat mühendisliği dallarını içeren yapılar üzerine çalışmalarda bulunulan inşaatlara ve teknik ofislere gerçekleştirilecek teknik geziler sayesinde, mezun olduğunda öğrencinin seçeceği dalı belirlemesine yardımcı olur.

• Teknik gezilerdeöğrenciler soru sormak ve/veya soru sorarken arkadaşları tarafından alayedilmek gibi korkularını yenme imkânı yakalarlar.

• Teknikgezisüresincekarşılaşılantasarımvesahamühendisleriilekurulanilişkilersayesindeileride oluşabilecek staj veya iş imkânları.

• Teknikvebilgilereldeedilmektedir.

• Öğrencilerteknikgezilersonundadersleredahabirmotiveşekildeçalışmaktadır.

Yukarıda belirtilen kazanımlar ışığında, her dönem en az biri şehir içi (günübirlik) diğeri şehirlera-rası (2-3 günlük) olmak üzere, iki adet özel yapılarla ilgili teknik gezilere gidilmesi önerilmektedir.

48

3.3.2 Stajlar

Öğrenciler tarafından yapılan stajlar öğrencinin başarısı açısından çok faydalıdır:

• Üniversitedeöğrenilenteorikbilgileringerçekhayattaneşekildekullanıldığınıyerindegö-rülerek anlaşılır. Stajlar üniversite eğitimi ile şirketlerde yapılan çalışmalar arasında kurulan köprülerdir.

• Öğrencilerintakımçalışması,etkiliiletişim,sosyaletkileşim,profesyoneliletişimağıoluştur-ma, liderlik ve eleştirel düşünce vb. yeteneklerini keşfetmelerine, göstermelerine ve geliştir-melerine yardımcı olur.

• Sektörüvestajyaptığıişiöğrenmeimkânınasahipolur.Dahamezunolmadan,işteyapılanlarıve yaşananları görme deneyimini elde eder.

• İşbaşındaeğitimalarakçalışaraköğrenir.

• Mezuniyetsonrasında,stajyaptığışirketinbirçalışanıolmaihtimaliçokyüksektir.

• Şirketlerdebusayedeilerideçalışacaklarıelemanlarınıdeneyerekseçmeşansınasahipolur-lar.

• Şirketlerayrıcakısadönemdegerekliişgücüiçinstajyapanöğrencilerdenfaydalanırlar.

Stajlar yurt içinde yapılabileceği gibi yurt dışında da yapılabilmektedir. Yurtdışında yapılan staj-lar, öğrenciye hem dil hem de sosyal açıdan katkı sağlayabilmektedir. “International Association for the Exchange of Students for Technical Experience (IAESTE)” ve “International Association of Students in Economic and Commercial Sciences (AIESEC) Internship” gibi uluslararası kuruluşlar yurtdışı stajı ayarlama konusunda yardımcı olabilmektedir.

Stajlar yazın yapılabileceği gibi kışın da yapılabilmektedir. Hatta bazı üniversiteler ülkemizde uygu-lanan sekiz dönemlik lisans eğitimini, yedi dönem olarak vermekte ve sekizinci dönemde öğrenci-nin staj yapmasına olanak vermektedir.

Stajdan, stajyerin azami bir şekilde fayda sağlaması öngörülmektedir. Bu sebeple stajyerler ve staj yapılan şirketler, staj süresinde üniversiteler tarafından belirli aralıklarda denetlenmelidir. Ayrıca staj sonunda öğrencilerin hazırladıkları staj dosyaları, raporlar vb. gibi dokümanlar öğretim üyeleri tarafından incelenerek değerlendirilmelidir. Öğrencilerin staj sırasında edindiği bilgi ve deneyim-ler sunuş şeklinde öğretim üyeleri ve öğrenciler tarafından dinlenmelidir.

3.3.3 Kongre ve Konferanslar

Öğrencilerin konferans ve kongrelere, izleyici ve sunucu olarak katılımı, öğrenciler açısından birçok fayda sağlamaktadır:

• Sektördeolanyenilikleriilkeldentakipedebilme,

• Akademikortamvesektörilebütünleşmişbirhaldeolabilme,

• Profesyoneliletişimağınınkurulmasınakatkısağlama,

• Sunuşhazırlamaveakademisyenvesektördeçalışanlarınkarşısındasunabilmebecerisi,

• İleridegerçekleşecekprojeler,eğitimlervb.içinyenifikirlerinoluşması,

• Dahaçoksunuşdinleyerek,sunuştekniğiningelişmesineyardımcıolma.



3.4 Aktif Öğrenme-Öğretme Yöntemleri ve Uygulamaları

3.4.1 Genel Aktif Öğrenme Yöntemleri

İnşaat Mühendisliği Eğitimi için gerekli aktif öğrenme ve öğretme teknikleri çok çeşitli olabilmekte-dir. Moran [27] tarafından yapılan çalışmada, 21 adet aktif öğrenme tekniği tanımlanmıştır. Bunlar:

1. Alternatif Ders Anlatma Türleri: Bir dersi üç parçaya bölerek, öğrencilerin derse daha fazla katılmasını hedeflenmektedir. İlk bölümünde öğretim elemanı tarafından anlatılan dersin, ikinci bölümünde beraberce uygulaması yapılır ve son bölümünde de öğrencilere uygulana-cak kısa sınav ve/veya testlerle dersin pekiştirilmesi sağlanır.

2. Yaşanmış Bir Olayın Çalışılması: Daha önce meydana gelmiş bir olayın tekrardan çözüm-lenmesini ile tartışma, öğrenci sunumu ve problem çözme becerisi gibi birkaç grup çalışma-sını içeren bir tekniktir. Öğrenciler için çok yoğun bir çalışmayı gerektirir. (Meyers ve Jones, [28]).

3. Bilgisayar Araçlı Öğretim: Bu anlatım türünde bilgisayarın öğrenci ve öğretmen tarafından daha çok bir araç olarak kullanılması hedeflenmektedir. Buna örnek olarak, öğrenciden iste-nilen ödevin öğretmene bilgisayarda hazırlanmış bir makale olarak elektronik posta aracılı-ğıyla teslim edilmesi gösterilebilir.

4. Grup Çalışması: Grup çalışmasında, öğrencinin öğrenme yetisini arttırmak ve öğrencinin sosyalleşmesine imkân vererek, diğer öğrencilerle işbirliği içinde çalışması hedeflenmektedir (Bonwell ve Eison, [29]). Bu yöntem sayesinde öğrenciler daha zor bir ödevi grup üyeleri ile birlikte daha kısa zamanda yapabilirler.

5. Tartışma (Öğrenciler Kendi Aralarında): Dersin daha çok açık oturum havasında işlenerek öğrencilerin birbiriyle olan iletişimini arttırması hedeflenmektedir. Böylece öğrenciler, ders-ten önce tartışmaya hazırlanarak derse de hazırlanmış olacaktır.

6. Uygulamalı Öğretme: Bu teknikte anlatılan konu öğrencinin daha iyi anlaması için model-lenerek gösterilmektedir. Böylece anlatılmak istenen konunun belirgin olarak betimlenmesi ve anlatılması sağlanabilir.

7. Tartışma (Sınıf ile): Öğretmen tarafından belirlenen birkaç konu üzerine yapılan açık otu-rum tarzındaki ders işleme türüdür. Tartışacak gruplar öğretmen tarafında belirleneceği gibi, tüm sınıf olarak da tartışma yapılabilir.

8. Tiyatral Öğrenme: Derste anlatılmak istenen konunun kısa bir skeç halinde veya bir oyun gibi betimlenerek işlenmesidir. Öğretmen tarafından sıkı ve yoğun bir hazırlanma gerektirir.

9. Deney Yaparak Öğrenme: Öğrencinin gerekli olan malzeme ve bilgiyi kullanarak, laboratu-var ortamında gerçekleştirdiği ders tipidir. Deney süresince öğrenci kendisine verilen prose-dürü uygulayarak sonuca ulaşmaya çalışır.

10. Misafir Konuşmacı: Derse doğrudan etki edecek bir misafir konuşmacı öğrencinin mesle-ğiyle ilgili olarak kafasındaki birçok soruya ışık tutabilir. Ayrıca misafir konuşmacı rutin ders saatlerine bir ara vererek öğrencinin kendi mesleği ile ilgili akademik olmayan bir uzmanın bakış açısını görmesini sağlar.

11. Kılavuz Eşliğinde Tasarlayarak Öğrenme: Öğretmen tarafından öğrenciye gösterilecek çö-züm yolu doğrultusunda, öğrencinin problemi çözmesiyle sonuca varacağı öğrenme tekni-ğidir.

12. Sınıfta Ödev Yaparak Öğrenme: Öğretmen tarafından belirlenecek bir ana başlık çerçeve-sinde öğrencinin sınıfta gerçekleştireceği çözümlerin ödev veya kısa bir makale haline getiri-lip öğretmene verilmesi şeklinde gerçekleşen öğrenme tekniğidir.

50

13. Multimedya: Bu tür, bilgisayar araçlı öğretimden farklı olarak, bilgisayarın bir araç olarak de-ğil, bir amaç olarak kullanılmasıdır. Verilen ödeve ilişkin olarak internet aracılığı ile yapılacak araştırmalar ve bilgisayar destekli çizim programları ile oluşturulacak projeler bu öğrenim türüne verilecek en iyi örneklerdir.

14. Problem Çözümü: Daha öncede belirtilen yaşanmış bir olayın çalışılması ve kılavuz eşliğin-de tasarlayarak öğrenme teknikleri ile benzerlik göstermektedir. Bu iki yöntemden farklı ola-rak, belirli bir çözüm getirmek yerine daha genel bir çözüm bulunur.

15. Ödev Okuyarak Öğrenme: Öğretmen tarafından verilen bir makalenin bir ödev gibi okun-duktan sonra ders için gerekli kısımlarının derse gelmeden önce öğrenilmesi ve bunun ar-dından dersin de bu makaleye paralel olarak işlenmesidir. Böylece ders saatleri daha efektif olarak kullanılabilir.

16. Oynayarak Öğrenme: Öğrencinin oynayarak öğrenmesi, karar vermesi ve karmaşık durum-lardaki ilişkileri anlaması açısından çok önemli bir öğrenim tekniğidir. Oyun olarak kullanı-lacak tür ise geleneksel oyunlardan, günümüzdeki modern oyunlara kadar hemen hemen hepsi olabilir. Konunun doğru anlaşılabilmesi için, doğru oyun tekniğinin seçilmesi gerek-mektedir.

17. Öğrenci Tarafından Öğretmene Soru Sorulması: Anlatılan bir konunun ardından, öğrenci-nin aklındaki soruları öğretmene sorması ile gerçekleşen öğrenim tekniğidir.

18. Sunum Yaparak Öğrenme: Öğretmen tarafından verilen bir konunun, öğrenci tarafından araştırılıp öğrenilmesi ardından, sınıfta bu konuyu arkadaşları ve öğretmenine sunmasıdır.

19. Proje Hazırlayarak Öğrenme: Öğretmen tarafından verilen projenin, öğrenci tarafından ya-pılarak gerçekleştirilen öğrenme tekniğidir. Proje grupları öğrencinin disiplinli bir takımda, etkin bir şekilde çalışma için önemli bir pratiktir.

20. Test ve Kısa Sınav ile Öğrenme: Öğretmen tarafından dersin amacına uygun olarak belir-lenen soruların, kısa bir biçimde öğrencilere yöneltilmesiyle gerçekleştirilen öğrenme tek-niğidir. Soruların öğrencilerin bilgisini düzgün bir şekilde ölçmek adına dikkatli bir şekilde belirlenmesi çok önemlidir.

21. Görsel Bazlı Ders Anlatımı: Bu teknik öğretmenin anlatmak istediği materyallerin, görsel bir araç ile öğrencilere aktarılmasıdır. Bu araç olarak bilgisayardan projeksiyona, televizyon-dan fotoğraf filmine kadar farklı materyaller kullanılabilir.

3.4.2 Aktif Öğrenme Yöntemlerinin Uygulanması

Yakın İlişki ve Etkileşim

Oblinger ve Oblinger [30] öğretim üyeleri ve öğrenciler arasında etkileşimin sadece sınıf ile sınırlı olmaması gerektiğini belirtmiştir. Bloglar, wikiler, web sayfaları vb. bu etkileşimin her ortamda ol-masına olanak sağlamaktadır.

Öğretim üyelerinin, öğrencilerini ismen bilmesi sınıfta gerçekten çok yardımcı olmaktadır. Öğ-rencilere öğretim elemanları tarafından isimleri ile hitap edildiğinde, öğrencilerin daha saygılı bir şekilde davrandıkları gözlenmiştir. Öğrencilerin kaba davranışlardan kaçındığı ve ismini bilen öğ-retim elemanlarının derslerinde daha iyi bir performans gösterdikleri görülmüştür. Ayrıca, öğretim elemanları ve Bölüm öğrencileri tarafından beraberce döneme başlangıç yemekleri, hafta sonu piknikleri vb. gibi sosyal etkinlikler gerçekleştirmeleri, öğretim üyeleri ile öğrencilerin arasındaki ilişkileri güçlendirirken, öğrenciler ile İnşaat Mühendisliği Bölümü arasındaki bağı güçlendirmekte ve öğrencilerin motivasyonlarını arttırarak, İnşaat Mühendisliği mesleğine olan ilgilerini arttırmak-tadır.



Derste ve Ders Dışında Teknoloji ve İnternet Kullanımı

Y-Kuşağı, cep telefonları, dizüstü bilgisayarları, Blackberry, I-pad vb. gibi teknolojilerle büyümüştür. Bu öğrenciler, günün 24 saati, haftanın 7 gün internete bağlı bulunmaktadır. Bu teknolojiyi kullana-rak büyüyen Y-Kuşağı için yüz yüze konuşmak yerine, e-posta atma veya mesaj çekme daha tercih edilen iletişim araçlarıdır (Kane, [31]). Prensky [32] tarafından yapılan araştırmaya göre, Y-Kuşağı ortalama 10.000 saat bilgisayar oyunu oynamış, 200.000’den fazla e-posta ve mesaj atmış ve almış, cep telefonu kullanarak 10.000 saat internette gezinmiş, 20.000 saatten fazla televizyon, 500000 adet televizyon reklamı izlemiş ve 5.000 saat kitap okumuştur.

20. yüzyılın öğrencileri, öğretim üyelerinin kapılarına asılı olan ödev sorularının çözümlerini defter-lerine çekerken, günümüzde öğrenciler bu çözümlerin fotoğraflarını cep telefonları ile çekmekte-dir. Hatta derste tahtaya yazılanlar artık öğrenciler tarafından yazılmayıp, tahtanın fotoğrafı çekil-mekte, öğretim üyelerinin sesleri kaydedilmekte ve öğrenciler arasında paylaşılmaktadır (Mertol, [33]).

Üniversitelerde “Öğrenme ve İçerik Yönetim Sistemi” olarak adlandırılan bir ders yönetim sistemi kullanılması bu konuda çok yardımcı olmaktadır. Ders yönetim sistemleri sayesinde, ders ile ilgili herhangi bir içerik (bilgi, ders notu, görsel vb.) öğretim elemanları tarafından sisteme yüklenebilir ve öğrenciler tarafından günün 24 saati ulaşılabilir.

Y-Kuşağı, Facebook (www.facebook.com), Twitter (twitter.com) vb. gibi sosyal paylaşım sitelerini, bilgi edinmek, sosyalleşmek, kendini ifade etmek vb. gibi nedenlerle 24 saat kullanmaktadır. Bu sosyal sitelere olup bitenden 24 saat haberdar olabilmek için, cep telefonlarına özel yazılımlar yük-lenebilmektedir. Bu yazılımlar, olan olaylar hakkında (sana mesaj geldi, arkadaşların fıkra ekledi, arkadaşların yeni resimler ekledi, arkadaşların şu restorana gitti vb.) anında bildirimler göndererek, kullanıcıların anında cevap yazmasına olanak sağlamaktadır. Bu tip anında iletişime Y-Kuşağı alış-mış durumdadır. Ellerinde cep telefonu devamlı yazışmaktadırlar. Bu sebeple Oblinger & Oblinger [29], Y-Kuşağı’nın ihtiyaçlarının çok kısa bir süre içinde ele alınması ve cevaplanması gerektiğini belirtmiştir.

Öğretim elemanları ve öğrenciler, Öğrenme ve İçerik Yönetim Sistemi’ni kullanılarak, ne zaman birbirlerine bir şey iletmek isterlerse, iletebilmektedir. Öğrencilerin ders hakkında herhangi bir so-ruları olduğunda, bu sistemi kullanarak öğretim elemanlarına ulaşabilmekte, öğretim elemanları da en kısa sürede cevap vermeye çalışmaktadırlar. Sistemin kullanılması ile öğrenci, doğru cevabı doğru kişiden gerektiği zamanda alabilmekte ve böylece öğrencinin motivasyonu artmaktadır.

Görsel Öğrenim

Oblinger ve Oblinger [30], Y-Kuşağı’nın sadece metinsel bilgilerle değil, görsel ipuçları ve medya araçları ile zenginleştirilmiş ortamlarda çok daha rahat öğrendiğini belirtmiştir. Ayrıca yazarlar, gör-sel geliştirmeler kullanıldığında, Y-Kuşağı öğrencilerinin notlarının arttığını ve öğrencilerin daha önce uzun metinsel talimatlar nedeniyle tamamlayamadığı ödevleri tamamlayabildiklerini göz-lemlemiştir. Y-Kuşağı öğrencilerinin okuma gerektiren konuların çoğunu internet üzerinden yap-tığını, hatta okuma yerine yazıyı taradıklarını bildirmişlerdir. Bu nesil okuma metni yerine grafiksel açıklamaları tercih etmektedir.

Eğitim teknolojisindeki gelişmeler daha görsel bir İnşaat Mühendisliği Eğitimi gerektirmektedir. Eğitimin daha etkili yapılabilmesi için, görsel öğeler, yazılımlar, bilgisayar simülasyonları vb. daha etkileşimli yöntemler kullanılmalıdır (Mertol, [33]). Bu sebeple, bazı derslerde tahtaya çizilen prob-lemlerin fiziksel modelleri oluşturulması, konuların daha iyi anlaşılmasına yardımcı olabilmekte-dir. Sınıfta çizilen örnek bir soru ve sorunun fiziksel modeli Şekil 20’de gösterilmiştir. Öğrencilerin konuyu daha iyi anladığı, iki boyutlu düşünme sisteminden, üç boyutlu düşünme sistemine daha kolay adapte olduğu gözlenmiştir.

52

Derslerde kullanılan görseller, videolar, yazılımlar ve bilgisayar oyunları sayesinde öğrenciler ko-nuları daha iyi gözlerinde canlandırıp anlayabilmekte, sorunları daha iyi irdeleyebilmektedir. Bu uygulamalara örnekler Şekil 21 ve Şekil 22’te verilmiştir.

Şekil 20 - Derste tahtaya çizilen problem şekli ve problemin fiziksel modeli.

Şekil 21 - Kiriş analizi (MDSolids Yazılımı) ve nehir kayığı simülatörünün arayüzü.

Şekil 22 - Mohr dairesi (MecMovies) ve plakanın ezilmesi.



Deneysel Çalışmalar

Oblinger ve Oblinger [30] Y-Kuşağı’nın uygulamaktan hoşlandığını, öğrendiklerinin sadece söz-lerde kalmayıp, gerçekleştirmesi halinde anlama oranlarının arttığını vurgulamaktadır. Yazarlar ayrıca, eğitim sürecinin etkileşimsiz, öğrenciyi bağlamayan (içine almayan) ve çok yavaş olduğu durumlarda, öğrencilerin ilgisinin kaybolduğunu belirtmektedir.

Derslerde öğretilen kavramlar, ilgili laboratuvar deneyleri ile birleştirilmesi ile öğrencilerin sadece ders motivasyonunu değil, aynı zamanda başarılarını da arttığı gözlenmiştir. Konu ile ilgili resimle-re Şekil 23’te verilmiştir.

3.4.3 Tasarım Deneyimi

Öğrenciler, önceki derslerde edindikleri bilgi ve becerileri kullanacakları, mühendislik standartla-rını ve gerçekçi koşulları/kısıtları içerecek bir ana tasarım deneyimiyle mühendislik uygulamasına hazır hale getirilmelidir. Bu kapsamda, tüm eğitim programı ana tasarım deneyimine göre şekillen-dirilmelidir. Lisans eğitimi süresince alınacak yapı, zemin, su kaynakları, ulaştırma vb. dallarındaki derslerde öğretilen konuların birlikte kullanılarak uygulanacağı bir tasarım deneyimi planlanmalı-dır. Lisans dersleri de bu tasarım deneyimine yönelik olarak tekrar gözden geçirilmelidir.

3.5 Altyapı Gereksinimleriİnşaat Mühendisliği Lisans Programları yeterli sayıda ve nitelikte öğretim üyesine sahip Bölümler tarafından yürütülmelidir. Programda Yapı, Hidromekanik ve Zemin Mekaniği Bilim dalları başta olmak üzere en az 4 bilim dalında araştırma, akademik çalışma, idari görev şartları da gözetilerek yeter sayıda öğretim elemanı bulundurulmalıdır.

Öğretim Elemanları 4 alt gruptan oluşur:

1. Öğretim Üyeleri: Yardımcı Doçent, Doçent ve Profesörlerden oluşur.

2. Araştırma Görevlileri: Master, Doktora Öğrencileri veya araştırma amacıyla temin edilmiş İnşaat Mühendislerinden oluşur.

3. Öğretim Görevlileri: Özel uzmanlığından, deneyim birikiminden, bilgi ve görgüsünden ya-rarlanılabilecek daimi veya geçici olarak istihdam edilen uzmanlar ve mühendislerden oluşur.

Şekil 23 - Çekme deneyleri ve eğilme deneyleri.

54

4. Yardımcı Teknik Personel: Laboratuvarlarda veya araştırma birimlerinde görevlendirilecek daimi veya geçici teknik personelden oluşur.

Öğretim elemanı ihtiyaçları Temel Eğitim, Temel Mühendislik Eğitimi, Mesleki Eğitim ve Genel Eği-tim için ayrı ayrı ele alınmalıdır.

Temel Bilim derslerinin tercihen Fen Fakültesi veya Eğitim Fakültesi branş hocaları tarafından veril-mesi gerekir. Bu mümkün değil ise, bu konuda eğitim görmüş ve uzmanlaşmış akademik kadronun istihdam edilmesi, laboratuvar alt yapısının temel dersler içinde kurulması ve yeterli (en az bir adet) yardımcı teknik personelin istihdam edilmesi beklenir.

Temel bilim derslerinde her bir ders için en fazla 100 öğrenciye bir öğretim üyesi ve bir yardımcı personel olmak üzere minimum 2 öğretim elemanı sağlanması hedeflenmelidir.

Temel Mühendislik Eğitimi derslerinin bölümün kadrosundan veya Mühendislik Fakültesi kadro-sundan sağlanan öğretim elemanları ile yürütülmesi gerekmektedir.

Her bir ders için en fazla 100 öğrenciye iki öğretim üyesi ve bir yardımcı personel (araştırma gö-revlisi, öğretim görevlisi) olmak üzere minimum 3 öğretim elemanı sağlanması hedeflenmelidir. Laboratuvar olan derslerde her laboratuvar için en az bir adet yardımcı teknik personel temin edil-melidir.

Mesleki eğitim derslerinde bölümün kadrosunda istihdam edilen öğretim üyeleri görevlendirilme-li ve her ders için en fazla 40 öğrenciye bir doçent veya profesör ile bir yardımcı personel (araştırma görevlisi, öğretim görevlisi) bir olmak üzere minimum iki öğretim elemanı sağlanması hedeflen-melidir.

Dal başkanları tercihen doçent veya profesör olmalıdır.

Öğretim üyesi başına öğrenci sayısı en fazla 25 adet olmalıdır.

Öğretim üyesi başına düşen araştırma görevlisi sayısı tercihen 1 olmalı ve hiçbir durumda bu sayı 0,5 altına düşmemelidir.

Bölüm 2.2.1’de belirtilen üç zorunlu bilim dalında, tercihen her biri için en az bir adet eğitim labo-ratuvarı kurulmalıdır. Bölümlerin müfredatlarında bu laboratuvarları kullanan dersler bulunmalıdır. MÜDEK ölçütlerine göre bu sayı 2 ‘den az olamaz.

3.6 Erasmus ve Benzeri ProgramlarErasmus, Farabi, Avrupa Dışı İkili Değişim Programları gibi öğrenci ve öğretim elemanı değişim programlarına katılım desteklenmelidir. Bu programlara katılım aşağıda belirtilen faydaları sağla-yabilmektedir.

• Özgeçmişlereönemlibireklentidir.

• Programakatılankişiler,programsonrasındadahamotive,bağımsızvekendinegüvenenki-şiler olmaktadır.

• Programtarafındanverilenbursilebütünmasraflarkarşılanmaktadır.

• Programdageçirilensüre,eğitiminbirparçasıolaraksayılmaktaveherhangibir şekildeyılkaybı yaşanmamaktadır.

• Derslerdeeldeedilemeyecekfarklıhayatdeneyimlerivebecerilerikazanılmaktadır.

• Yurtdışıprogramlarısayesindekatılımcılarındilbecerilerigelişmektedir.

• Uluslararasımeslekiiletişimağıkurulabilmektevegelecekiçinortakprojelereimzaatılabil-



mektedir.

• Farklıbirkültürütanımavetoplumuyabancıgözüylegörmeimkânısağlar.

• Eğlencelidir.

3.7 Öğretim DiliÜlkemizdeki İnşaat Mühendisliği Lisans Programları, hem ülkemizde hem de yurtdışında çalışacak mühendisler yetiştirmektedir. Bu mühendislerin büyük bir çoğunluğu hayatları boyunca anadil dı-şında başka bir dile ihtiyaç duymayacaklardır. Bu sebeple, ülkemizdeki İnşaat Mühendisliği Lisans programlarının hepsinin yabancı dilde olması gerekmemektedir. Yabancı dille eğitim veren prog-ramların da bu eğitimi hakkıyla vermesi gerekmektedir.

İnşaat Mühendisliği Lisans programlarının öğretim dili, mevcut şartlara göre belirlenmelidir. Bölüm kadrosunda, İnşaat Mühendisliği Eğitimi’ni yabancı bir dilde verebilecek, yeterli sayıda ve nitelikte öğretim elemanı bulunmalıdır. Ayrıca lisans eğitimine kabul edilen öğrencilerin, ilgili yabancı dilde lisans eğitimi alabilecek düzeyde yeterli olmaları veya o düzeye getirebilecek bir hazırlık programı olması gerekmektedir.

İki dilde karışık bir şekilde eğitim yapılan lisans programlarından istenilen verim elde edilememek-tedir. Öğrenciler kendi anadillerinde anlatılan dersleri daha iyi anlamakta, yabancı dilde anlatılan dersleri ise, öğretim elemanının ders sonunda veya ders süresince kendi anadilinde yaptığı açıkla-malardan ötürü, yabancı dil kısmı dinlenmemektedir.

3.8 Akademik Danışmanlık, Dış Danışmanlık (Mentorluk) ve Abilik-Ablalık (Tutorluk) Sistemi

3.8.1 Akademik Danışmanlık

Öğrencilere lisans eğitimi başlangıcında Bölüm Başkanı tarafından öğretim elemanları arasından atanan akademik danışmanlar, eğitim- öğretim başta olmak üzere, meslekî açıdan ve üniversite-fakülte olanakları hakkında öğrenciyi bilgilendirir-yönlendirir; öğrencileri başarı ve başarısızlık du-rumunda yönlendirir; öğrencilerin ders seçimlerine ve kayıtlarına yardımcı olur. Kısaca öğrencilerin lisans eğitimi süresince, hem akademik hem de sosyal olarak gelişimini sağlamak ve başarısını yük-seltmek amacıyla öğretim üyeleri tarafından sağlanan danışmanlıktır.

3.8.2 Dış Danışmanlık (Mentorluk)

Mentor, aynı meslekten olan, o meslek içinde farklı görevlerde çalışıp tecrübe kazanmış, mesleki gereklilikleri, çalışma stratejilerini ve kariyerini yönlendirme konularında tavsiyelerde bulunan yol gösterici kimse olarak tanımlanabilir. İnşaat Mühendisliği mesleğine uygulanması ise lisans eğitimi sürecinde başlamalıdır. Mentorluğun amacı mesleğe yeni başlamış kişilerin potansiyellerini ger-çekleştirmelerini sağlamak, bireysel hedeflerini belirlenmesine ve bu hedefleri başarmasına yar-dımcı olmak, kendi güçlü yönlerini keşfetmelerini sağlamaktır. Öğrencilere yol gösterecek mentor-ların (mentorluk yapanların), üniversite içinden veya özel sektörden belirlenmesi ve lisans eğitimi boyunca-sonrasında bu ilişkinin devam etmesi, hem mentorlar için hem de mentorluk alanlar için birçok faydaları bulunmaktadır. Bu faydaların bazıları kısaca şu şekilde sıralanabilir:

56

• Hemmentorunhemdementorlukalanlarınkendiyeteneklerinivesınırlarınıkeşfetmelerineve kişisel gelişim için uygun yol haritasını çizmesine yardımcı olur.

• Hemmentorun,hemdementorlukalanlarındinleme,sorgulama,sırasıilekonuşmagibiileti-şim becerilerini geliştirmelerine yardımcı olur.

• Hemmentorunhemdementorlukalanlarıngelecektekiortaklarınıbelirlemedeönemliadım-lar atılmasını sağlar.

3.8.3 Öğrenci Asistanlığı (Tutorluk)

Lisans eğitiminin üçüncü veya son sınıfındaki öğrencilerin, lisans eğitimine yeni başlayan öğren-cilerle deneyim paylaşması ve derslerinde yardımcı olması öğrenci asistanlığı (tutorluk) sistemi olarak tanımlanır. Bu sisteme göre, lisans öğrencileri bölüme başladıkları zaman, üst sınıflardan yardımcı olacak öğrencilerle, hem akademik hem de sosyal olarak gelişimleri sağlamaktadırlar.



Bölüm 4 - Kimler Öğretmeli

4.1 Öğretim Üye ve Görevlilerinin ÖzellikleriÖğretim üye ve görevlileri bilim adamı niteliğinde, etkili öğretme yeteneğine vakıf, uygulama de-neyimine sahip ve profesyonel bir tutum sergileyen kişiler olmalıdırlar (B.O.K, 2004). Bu özellikler aşağıda detaylandırılmıştır.

• Bilim adamı/araştırmacı: İnşaat Mühendisliği Eğitimi veren kişiler bilim adamı ve araştırmacı olmalıdırlar. Öğretim verdikleri konularda yüksek düzeyde uzmanlık elde etmeli ve bunu sür-dürmelidirler. Bilim adamı olmak yaşam boyu öğrenmeye devam etmelerini ve sürekli yeni bilgiler edinmelerini gerektirmektedir. Bilim adamı olmak, eğitim aktivitelerini ve profesyonel uygulama alanlarını bilimsel araştırma faaliyetleriyle desteklemeyi de içerir.

• Etkili öğretme yeteneği: Öğretim üyeleri öğrencileri öğrenme sürecine etkili bir şekilde dâhil ettiklerinde öğrencilerin öğrenmesi ideal düzeyde olmaktadır. Mühendislik öğretim üyeleri-nin etkili öğretmenler olarak gelişimi, uzmanlığın geleceği için kritik bir öneme sahiptir. Öğ-retim üyelerinin üniversite içi ya da farklı profesyonel kuruluşlarca sunulan dış programlar yoluyla pedagojik eğitim almaları beklenmelidir. Öğretim üye ve görevlileri etkili öğretim ve öğrenme ilkeleri, öğrenme stilleri, iletişim becerileri, öğrenme hedefleri, sınıf organizasyonu ve ders organizasyonu, teknoloji ile öğretim, öğrencilerin kişilerarası ilişki gelişimi konuların-da eğitimler almalıdır.

• Uygulama deneyimi: Mühendislik bir uygulama mesleği olduğundan eğitim sürecinde ba-şarılı olabilmek için bu deneyimsel bileşenin de öğretime entegre edilmesi gerekmektedir. Öğretim üyeleri öğretim verdikleri mühendislik konularında yeterli düzeyde ilgili uygulama deneyimine sahip olmalıdırlar.

Öğretim üyeleri yeterli deneyime sahip olmadıkları takdirde öğrencilerle konu hakkında tam bir iletişim sağlamakta güçlük çekerler.

• Profesyonel tutum/iyi örnek: Öğrencilerle temas halinde olan her inşaat mühendisi meslek için bir örnek olarak hizmet vermektedir. Öğretim üyeleri, öğrencilerin kendilerini bu şekilde izlediklerinin farkında olmalıdırlar. İdeal inşaat mühendisliği öğretim üyesi meslek için pozitif bir örnek olmalıdır. Öğrenciler bu örnekleri iyi anlamalı ve izleyebilmeli ve başarılı mühendis-ler olmak aşamasında kendi doğru yollarında yürüyebilmelidirler.

Bir öğretim üyesi akademik çalışmalarının yanı sıra, öğretimle ilgili olarak da kendisini mutlaka ge-liştirmeli, güncel gelişmeleri takip etmelidir. Etkin bir öğretim için öğrenci ile sağlıklı iletişim kura-bilme tekniklerini öğrenmeli, uzmanlık alanındaki temel bilgilerle birlikte öğrenciye kazandırması gereken diğer beceri ve donanımlardan haberdar olmalı ve ders içeriklerini bu ihtiyaçlara uygun olarak sürekli gözden geçirmelidir.

Öğretim üyesi parçası olduğu öğrenim programının vizyonundan, programın eğitim amaçlarında ve programın mezununda aranacak bilgi ve becerilerden haberdar olmalıdır.

Öğretim üyesi ülkesinde ve dünyada mesleği ile ilgili bilimsel araştırmaları takip etmeli, bilimsel konferans, kongre, sempozyum faaliyetlerine katılmalıdır.

58

Edindiği güncel bilgi ve donanımları ders içeriklerine yansıtmalıdır.

Özellikle tasarım derslerinde mesleki bilgi, görgü ve deneyimleri ile derse katkı sağlayacağı düşü-nülen mühendislerden veya uzmanlardan faydalanılmalıdır. Bu kişilerin ders verebilme özellikleri-ne sahip olmalarına dikkat edilmelidir.

Yukarıda sıralanan vasıflara ulaşılabilmesi ve sürdürebilmesi için, öğretim elemanlarının düzenli aralıklarda değerlendirmesi yapılmalıdır.

4.2 Araştırma Görevlilerinin Özellikleri• Araştırmagörevlisiseçimindebukadronunakademisyenliğebaşlamaadımıolduğugözönü-

ne alınarak yukarıda sayılmış dört özelliğe sahip olma potansiyeline bulunan öğrencilerden seçilmelidir.

• Üniversiteleraraştırmagörevlisialımındakendiözgüriradelerinikullanabilmelidir.

• Araştırmagörevlilerifiilenöğrenimgördüklerikurumdaistihdamedilmelidir.

4.3 Teknikerin ve Teknisyenlerin Özellikleri• Teknikerveteknisyenlerlaboratuvaruygulamalarındabilgilivedeneyimliolmalıdır.

• Laboratuvarortamındagerekliönlemlerinalınmasınıvekullanıcılarınişsağlığıvegüvenliğiuygulama ve prosedürlerine uymasını sağlamalıdırlar.

Kimler Öğretmeli


Bölüm 5 - Beklentiler ve Sonuçİnşaat Mühendisliği Eğitimi Vizyon Raporu, İnşaat Mühendisliği mesleğinin içinde bulunduğu ge-lişmeleri ve eğilimleri göstermek, Türkiye’deki mevcut durumu ve sorunları belirlemek ve geleceğe ayak uydurabilecek inşaat mühendisleri yetiştirmek için gerekli eğitimin hangi düzeyde, ne şekilde ve kimler tarafından verilmesi gerektiğini ortaya koymak amacıyla hazırlanmıştır.

İnşaat Mühendisliği Lisans Eğitimi teknolojik gelişmeleri ve öğrencilerdeki değişim göz önüne alın-dığında, eski tekniklerle verilebilecek bir eğitim olmaktan çıkmaktadır. Teknolojik gelişmelere ayak uydurarak ve çeşitli eğitim teknikleri uygulayarak gerçekleştirilecek eğitim sayesinde geleceğin inşaat mühendisleri etkili olarak yetiştirilebilecektir. Ayrıca geleceğin inşaat mühendisleri sadece iyi bir mesleki eğitim almış kişiler olarak değil, aynı zamanda çok disiplinli takımlarda çalışabilen, yaşam boyu öğrenme bilincine sahip, mesleğini etik sorumluluk bilinci ile icra eden, girişimci, yeni-likçi; topluma, çevreye ve çağın sorunlarına ve gereksinimlerine duyarlı kişiler olmalıdır. Tüm bun-ların yanında bu kişilerin insani, sosyal ve kültürel yanlarının da yeterli olgunluk seviyesine ulaşma-sı beklenmektedir. Bu sebeple mevcut eğitimin geliştirilerek çağa ayak uydurması sağlanmalıdır.

Raporun ilk dört bölümünde yukarıda değinilen konular ayrıntıları ile belgelenmekte, detaylı ana-lizleri verilmekte, bu analizlerin sonuçlarına dayanılarak ülkemiz açısından “21’inci Yüzyılın İnşaat Mühendisliği” eğitiminin genel hatları belirlenmektedir. Raporun 5’inci ve son bölümü olan bu bö-lüm ise, 18-19 Ocak 2014’te TMMOB-İMO tarafından Antalya’da gerçekleştirilen 2. İnşaat Mühen-disliği Bölüm Başkanları Toplantısı’nda belirtilen görüş ve öneriler ışığında oluşturulmuştur. Bu görüş ve öneriler detaylı bir şekilde Ek-5’te verilmiştir. Toplantıya İMO’yu temsilen 8 Yönetim Kurulu Üyesi, İMO-İMEK’i temsilen 7 üye ve Üniversitelerimizin İnşaat Mühendisliği Bölümleri’ni temsilen toplam 55 öğretim üyesi katılmıştır. Katılımcıların listeleri Tablo 8 ve Tablo 9’da verilmektedir.

Toplantıya katılanlar, İnşaat Mühendisliği Eğitimi Vizyon Raporu’nda belirtilen hususları çoğunluk-la benimsemişlerdir. Ancak bu hususların uygulanabilmesi için raporda da belirtilen bazı temel so-runların ve yetersizliklerin giderilmesi gerektiği toplantıda vurgulanmıştır. Aşağıdaki paragraflarda toplantıda üzerinde ısrarlı bir şekilde durulan sorunlar ve bu sorunlara yönelik çözüm önerileri verilmektedir.

Tablo 8 - Toplantıya katılan İMO ve İMO-İMEK Temsilcileri

Ad Soyad Kurum Ad Soyad Kurum

Taner Yüzgeç İMO YK Başkanı Güney Özcebe İMO - İMEK Başkanı

Şükrü Erdem İMO YK II. Başkanı Halit Cenan Mertol İMO - İMEK Üyesi

Levent Darı İMO YK Sekreter Üyesi Mustafa Çobanoğlu İMO - İMEK Üyesi

Nevzat Ersan İMO YK Sayman Üyesi Yıldırım Ertutar İMO - İMEK Üyesi

Cihat Mazmanoğlu İMO YK Üyesi Metin Hüsem İMO - İMEK Üyesi

Galip Kılınç İMO YK Üyesi Eşref Ünlüoğlu İMO - İMEK Üyesi

Tansel Önal İMO YK Üyesi Özge K. Özgür İMO - İMEK Sekreteri

Ayşegül Bildirici Suna İMO Genel Sekreteri

60

Tablo 9 - Toplantıya katılan Üniversite Temsilcileri

Ad Soyad Üniversite Ad Soyad Üniversite

Murat Pala Adıyaman Teoman Özer İstanbul Teknik

Selman Sağlam Adnan Menderes Gökhan Kılıç İzmir Ekonomi

Mustafa Hilmi Acar Akdeniz Salih Yılmaz İzmir Kâtip Çelebi

Recep Kılıç Ankara Metin Köse Kahramanmaraş Sütçü İmam

Tolga Akış Atılım Halil Karadeniz Karabük

İlhan Sungur Avrasya Metin Hüsem Karadeniz Teknik

Engin Yener Bayburt Selçuk Soyupak KTO Karatay

Hasan Özkaynak Beykent Kamuran Arı Kayseri Nuh Naci Yazgan

Y. Cengiz Toklu Bilecik Ali Payidar Akgüngör Kırıkkale

Sıddık Şener Bilgi Yunus Öztürk Kilis 7 Aralık

Gülay Altay Boğaziçi Altan Yılmaz Mehmet Akif Ersoy

Uğur Ersoy Boğaziçi Yunus Dere Necmettin Erbakan

İsa Yüksel Bursa Teknik Tuğrul Tankut ODTÜ

Erkan Murat Tonus Cumhuriyet Özgür Ekincioğlu Okan

Polat Gülkan Çankaya Fahri Birinci On Dokuz Mayıs

Ahmet Kamil Tanrıkulu Çukurova Ahmet Cevdet Yalçıner Orta Doğu Teknik Üniversitesi

Özgür Değertekin Dicle Eşref Ünlüoğlu Osmangazi

Mehmet Tevfik Bayer Dumlupınar Atilla Ansal Özyeğin

Mehmet Ardıçlıoğlu Erciyes Hasan Kaplan Pamukkale

M. Yasin Çodur Erzurum Teknik Kemalettin Yılmaz Sakarya

Can Elmar Balas Gazi Üniversitesi Osman Nuri Çelik Selçuk

Mustafa Günal Gaziantep Üniversitesi Deniz Ülgen Sıtkı Koçman

Hüseyin Başdemir Gaziosmanpaşa Güney Özcebe TED

Mert Yücel Yardımcı Gediz Üniversitesi Hayri Baytan Özmen Uşak

Ahmet Çavdar Gümüşhane Nesrin Yardımcı Yeditepe

Kasım Mermerdaş Hasan Kalyoncu Ali Coşar Yıldız Teknik

Yusuf Hatay Önen İstanbul Kültür Mahmut Bilgehan Zirve

Ömer Özkan İstanbul Medeniyet

Milli Eğitim Bakanlığı (MEB) tarafından verilen ilk, orta ve lise eğitimi öğrencileri üniversite eğiti-mine hazırlayan bir yapıda değildir. Aksine üniversite eğitimi öncesinde girilen, Lisans Yerleştir-me Sınavı’na (LYS) hazırlayan bir eğitimdir. Öğrenciler ilkokul birinci sınıftan lise son sınıfa kadar test çözmeye odaklanmakta, üniversite eğitimi için gerekli yeterli altyapıya, rasyonel düşünce ve muhakeme sistemine sahip olmadan üniversite kapısına gelmektedir. MEB tarafından verilen eği-timin yakın bir gelecekte değişmeyeceği açıktır. Bu nedenle İnşaat Mühendisliği müfredatlarının yeniden yapılandırılarak, bu raporun ana metninde bahsedilen genişlikte eğitim ve öğretim ve-rilebilecek duruma getirilmeleri bir zorunluluktur. Bir diğer konu da, aynı bölümlerde çok farklı başarı dilimlerinden kabul edilmiş öğrencilere, aynı tipte eğitim ve öğretim verilerek meslek sahibi gençler yetiştirilmeye çalışılmasıdır. Bu amaçla uygulanması gereken sistemin klasik dersi tahtada anlatmak, ödev vermek ve sınav yapmak şeklinde tasarlamaktansa; öğrencilerin eğitim ve öğretim sürecinin birer aktörü şeklinde ele alınıp, araştırmaya dayanan, kendi kendini geliştirmeyi hedef-

Beklentiler ve Sonuç


leyen ve öğrenci-öğretim üyesi etkileşimini ön plana çıkaran bir sistem olarak düşünülmesinde büyük yarar görülmektedir. Tasarlanacak olan sistemde öğrencilerin yaratıcılıklarını ön plana çıkar-tacak yöntemler kullanılması başarının artmasındaki en temel unsurlardan birisi olarak görülmek-tedir. Özet olarak, istenilen kalitede mezunlar yetiştirebilmek için daha önceden uygulanan klasik eğitim teknikleri yerine, öğrencilerin eğitim süreçlerinin aktif birer parçası olacakları yöntemlere başvurulmalıdır.

Her şehre bir üniversite, her üniversiteye bir İnşaat Mühendisliği Bölümü açmaktan öteye bir he-defi olmayan girişimler sonucunda ülkemizdeki İnşaat Mühendisliği Bölümlerinin sayısı neredeyse her geçen gün değişmektedir. Bu bölümlerin açılabilmesi için, YÖK’ün uygulamakta olduğu mini-mum ölçütlerden öteye bir zorunluluk yoktur. Buna göre bir inşaat mühendisliği lisans programı-nın açılabilmesi için 3 tam zamanlı öğretim üyesi ve bir araştırma görevlisi yeterli olabilmektedir. Dünyanın hiçbir ülkesinde eğitim ve öğretim kalitesi bu denli minimalist yaklaşımlarla sağlanı-lamaz. İnşaat Mühendisliği Eğitimi’ni verecek olan öğretim elemanlarının, raporda da belirtildiği gibi, ilgilendikleri konularda iyi birer bilim adamı/araştırmacı, öğrettikleri derslerde etkili bir eğit-men, sektörde edinilmiş uygulama deneyimine sahip ve öğrencileri için iyi birer örnek olabilecek kişiler olmaları gerekmektedir. Ayrıca raporun 3’üncü bölümündeki öğretim üyesi ve araştırma görevlisi başına düşen öğrenci sayıların sağlanması önemli birer zorunluluktur. Öğretim üyesi yetiştirmek kaynak ve zaman gerektirmektedir. Sayıları her geçen gün artan inşaat mühendisliği bölümlerine bahsedilen yetkinlikte öğretim üyesi bulmak imkânsız hale gelmektedir. Bu yüzden plansız ve programsız bir şekilde inşaat mühendisliği programı açmak yerine, düzgün bir planlama ile ülkemizin demografik yapısı ve gereksinimlerine uygun sayıda mühendis yetiştirmenin yolları araştırılmalıdır. Bu anlamda mevcut inşaat mühendisliği bölümlerinin sürdürülebilirlik etütleri bir an önce yapılmalıdır. Sürdürülmesi mümkün olmayan programlara öğrenci alımı durdurulmalıdır. Sürdürülebilirliği olan programların ise kontenjanlarının yukarıda değinilen prensipler gözetilerek belirlenmelidir. Her bir programın 21’inci yüzyılın gerektirdiği niteliklere sahip inşaat mühendisleri yetiştirebilmesi için, altyapı ve öğretim elemanı ihtiyaçlarının gerçekçi bir şekilde belirlenmesi ve sağlanması gerekmektedir. Devletin yükseköğretimde bu anlamda bir seferberlik başlatması ve hedefe yönelik devlet politikalarını bir an önce oluşturması zamanı gelmiş geçmektedir.

TMMOB-İMO’nun düzenlediği 2. İnşaat Mühendisliği Bölüm Başkanları Toplantısı’nda öne çıkan diğer bir konu ise öğretim elemanlarının özlük haklarının iyileştirilmesi konusudur. Öğretim üyeleri ve araştırma görevlileri maddi kaygılardan arındırılmalı, özlük hakları iyileştirilmeli ve ücret politi-kaları ileriye yönelik iyi akademisyen kadroları oluşturulmasına olanak sağlayacak şekilde belirlen-melidir. Bu yönde adımlar atılmadıkça raporun önceki bölümlerinde tariflenen 21’inci Yüzyıl İnşaat Mühendisi hedeflerine ulaşmak mümkün görülmemektedir. Aksi halde maddi imkânsızlıklarla bo-ğuşan öğretim üyeleri başka arayışlar girerek dış danışmanlıklara yönelmekte ve akademik faa-liyetlere giderek daha az zaman ayırır duruma gelmektedirler. Bu durum doğal olarak eğitim ve öğretim faaliyetlerini olumsuz yönde etkilenmektedir. Özel sektörde çalışan inşaat mühendisleri-nin ücretleri ile akademide görev alan inşaat mühendislerinin ücretleri arasındaki makasın giderek açılması araştırma görevlileri kadrolarının boş kalmasına neden olmaktadır. Bunu doğal sonucu olarak, başarılı öğrencileri akademik kadrolarda tutamayan üniversitelerin insan kaynakları gün geçtikçe yıpranmaktadır.

İkinci öğretim, uygulanmaya başlandığı ilk yıllarda, ülkemizdeki inşaat mühendisliği programları-nın yeterli sayıda olmaması nedeniyle, üniversitelerdeki mevcut kaynakların daha verimli kullanı-larak, daha fazla öğrenci yetiştirilebilmesi amacıyla oluşturulmuştur. Uygulanmaya başlayış şekli itibarı ile inşaat mühendisliği programlardaki öğretim üyelerine ek gelir imkânı da yaratması nede-niyle akademik camiada hızla kabul görmüş ve yaygınlaşmıştır. 2013 yılı itibarı ile ülkemizdeki dev-let üniversitelerinin “mühendislik fakülteleri” altındaki inşaat mühendisliği programlarının toplam kontenjanı 7,545’dir. Bu üniversitelerin 39’unda ikinci öğretim verilmekte olup bu programların

62

toplam kontenjanı 2,737’dir. Bir başka deyişle, 2013 yılında yapılan LYS sınavı ile devlet üniversite-lerinin 2’nci öğretim programlarına toplam kontenjanın yaklaşık olarak 1/3’ü yerleştirilmiştir.

Diğer taraftan vakıf üniversitelerine bakıldığında, bu üniversitelerin inşaat mühendisliği program-larının 2013 yılındaki toplam kontenjanının 2,750 olduğu görülmektedir. Bu sayı devlet üniversi-telerinin mühendislik fakültelerine bağlı inşaat mühendisliği programlarının kontenjanı ile toplan-dığında toplam arzın 10,295’e ulaştığı görülmektedir. Daha 3 yıl öncesine kadar toplamda 5,000 düzeyinde olan toplam kontenjan arzının bugün 10,000’i aşmış olması plansız bir büyümenin en çarpıcı göstergesidir. Yakın bir gelecekte işsizler ordusunda inşaat mühendislerinin sayısının hızla artmaya başladığı görülürse bu duruma şaşırmamak gerekir. Bu hızlı kontenjan artışına ek olarak, ikinci öğretimin uygulandığı son 10-20 yıl içinde varılan sonuçlara ve derslerdeki edinilen dene-yimler göz önüne alındığında, bu tipte bir uygulamanın inşaat mühendisliği eğitimi açısından ka-bul edilebilir bir uygulama olmaktan çıktığı kanısı gün geçtikçe yaygınlaşmaktadır. İkinci öğretimin üniversitelere ve öğretim üyelerine önemli maddi destek sağladığı göz ardı edilmemekle birlikte, 2013 yılından başlayarak bazı üniversitelerimiz 2’nci öğretim programlarından vazgeçmeye baş-ladıkları gözlemlenmektedir. 18-19 Ocak 2014 tarihinde Antalya’da yapılan İnşaat Mühendisleri Bölüm Başkanları Toplantısında ortaya çıkan yaygın görüş, inşaat mühendisliği eğitimi için uygun olmayan ikinci öğretimin kaldırılması yönündedir. Bunun öğretim üyelerinin özlük haklarının iyi-leştirilmesi ile mümkün olabileceği düşünülmektedir.

Bu raporda önceki bölümlerinde, üniversitelerimizin inşaat mühendisliği programlarının kon-tenjanlarının bu programlardaki öğretim üyesi sayıları ve altyapı (sınıf, atölye, laboratuvar vb.) imkânları göz önüne alınarak belirlenmesinde büyük yarar olduğu belirtilmektedir. Devlet üni-versitelerine popülist politikalar sonucu istihdam edilebilecek sayıların üzerinde öğrenci yönlen-dirmek ülkemizdeki inşaat mühendisliği hizmetlerinin kalitesinin artırılması açısından son derece zararlı sonuçlar doğurmaktadır. Benzer bir durum vakıf üniversitelerinde de yaşanmaktadır. Bu üni-versitelerimizin inşaat mühendisliği bölümlerindeki ortalama öğretim üyesi sayısı 5 olmasına kar-şın, birçok vakıf üniversitelerinde, maddi kaygılar nedeniyle bu bölümlerin pek çoğunun ÖSYM’ye bildirdikleri kontenjanların 100’e yaklaştığı ya da aştığı gözlemlenmektedir. 2013 yılında, 37 vakıf üniversitesine ortalama 59 öğrenci kayıt yaptırmış bulunmaktadır. Bu programların her bir sınıfın-da bu sayıda öğrenci olacağı varsayımından hareket edilecek olursa, vakıf üniversitelerinde her bir tam zamanlı öğretim üyesinin ortalama 40-45 öğrenciye eğitim verdiği gerçeği ortaya çıkmaktadır. Gerek devlet gerekse vakıf üniversitelerinde son yıllarda öğrenci sayılarının hızla artmakta olduğu düşünülürse ve mevcut durumda bir iyileştirmeye gidilmezse, ülkemizdeki inşaat mühendisliği eğitiminin hızla kalite kaybı yaşayacağı açıktır. Bu nedenle raporun 3’üncü bölümünde belirtilen öğretim elemanı başına düşen öğrenci sayısı hedeflerine azami ölçüde uyulması eğitim kalitesinin yükseltilmesi açısından son derece önemlidir.

İnşaat Mühendisliği Lisans Eğitimi’nin olabildiğince geniş düzeyde verilmesi, derinlemesine uz-manlık eğitiminin ise yüksek lisans ve doktora eğitimine bırakılması gerektiği raporda vurgulan-mıştır. İnşaat Mühendisliği mesleği mezun olunduğu anda, tüm yetkilere sahip olarak uygula-nabilecek bir meslek değildir. Mesleğimizde yetkinlik, mezuniyet sonrasında sahada veya ofiste deneyim kazanma, ileri düzey eğitimlerle uzmanlaşma ve ustalaşma gerektirir. Yetkin Mühendis-liğe göre, lisans mezuniyeti sonrası mühendislere mesleğin tüm yetki ve sorumlulukları verilme-mekte, sektörde elde edilecek birkaç senelik deneyim ve meslek içi eğitimlerin ardından, tıptaki uzmanlık sınavına benzeyen bir sınavı geçtikten sonra inşaat mühendisliği mesleğinin bütün yetki ve sorumlulukları verilmektedir.

Bu sebeple, yurtdışında birçok ülkede benzer uygulamaları olan, lisans eğitiminin tamamlayıcısı niteliğindeki “Yetkin Mühendislik” uygulamasına ülkemizde de biran önce başlanılmalıdır. Ülke-mizde yaygın kabul görmüş bulunan “lisans eğitimi akreditasyonu” olgusu aslında bu amaca yö-nelik kurgulanmış sistemin ilk adımıdır. Ulusal ve uluslararası platformlarda mühendislik eğitimi



veren kurumlardaki eğitim-öğretim süreçlerini değerlendirip, akredite eden çeşitli kurumlar var-dır. Türkiye’de MÜDEK, Amerika Birleşik Devletleri’nde ABET olarak bilinen kuruluşlar ülkemizde en fazla bilinen ve tanınan değerlendirme kuruluşlarıdır. Kısa adı ABET olan “Acreditation Board of Engineering and Technology Education” kurumu lisans düzeyinde verilen inşaat mühendisliği eğitimi sonunda kazanılan mesleki kazanımları “apprentice” yani “çıraklık” düzeyinde kazanılmış beceriler olarak tanımlamakta ve yetkinliğe giden yolun lisansüstü eğitim (yüksek lisans ve dokto-ra) ve/veya meslek içi eğitimle tamamlanacağına işaret etmektedir. Bu belirlemenin bir tamamlayı-cısı olarak, Amerika Birleşik Devletleri’nin tüm eyaletlerinde meslek içi eğitim faaliyetleri Amerikan İnşaat Mühendisleri Birliği, Amerikan Beton Enstitüsü gibi birer sivil toplum kuruluşu olan meslek örgütlerinin denetiminde sürdürülmektedir. Ayrıca bu örgütlerin mesleğe başlangıç aşamasını tamamlamak üzere olan mühendislere “yetkinlik” unvanı verilmesi süreçlerinde de büyük rolleri bulunmaktadır. Görüleceği üzere lisans düzeyinde belirli standartların sağlanması yetkin mühen-disliğe giden yolun ilk adımıdır. İleri ülkelerde, bu standartlarda eğitim alan lisans mezunları mesle-ğe başlangıç aşamasında imza yetkisinden arındırılmaktadırlar. Çoğu ülkede lisans eğitimini takip eden 5 yıl olarak belirlenmiş olan başlangıç devresi süresinde kazanılan deneyimler ve alınan ilave eğitimlerle yetkinlik sınavına girip, başarılı olan mühendislere “yetkinlik belgesi” verilmektedir. Bu ülkelerde yalnızca yetkinlik belgesine sahip olan mühendislerin imza yetkisi ayrıcalığı olmaktadır. Çoğu durumda, yetkin mühendisler kazanmış oldukları mesleki yetkinlikleri yitirmediklerini, mes-leki hayatları boyunca belirli dönemlerde girecekleri sınavlarla kanıtlamak zorundadır. İnşaat Mü-hendisliği dünyadaki en eski mühendislik dalı olarak, bilim ve teknolojideki gelişmelerden en fazla etkilenen uygulama alanlarından birisidir. Bu meslek dalının, insan var olduğu sürece var olacağı düşünülecek olursa İnşaat Mühendislerinin bilim ve teknolojide yaşanan gelişmeleri yakından ta-kip etmelerinin ne derece önemli olduğu daha iyi anlaşılacaktır. Bu takipte, üniversitelere büyük rol düşmektedir. Zira bu gelişmeleri eğitim programlarına aktaramayan üniversitelerin “çağdaş eğitim” vermekten bahsedebilmeleri mümkün olmayacaktır. Diğer taraftan üniversitelerden gü-nün koşullarına uygun donanımlarla mezun olan mühendislerin ise bu yenilikleri meslek hayatları boyunca takip edip, bilim ve teknolojideki gelişmeleri mesleki pratiklerine aktarmaları önemli bir zorunluluktur. Bir mühendisin ortalama meslek hayatının 45-50 yıl olduğu göz önüne alınırsa bu zorunluluğu benimsememiş imza sahibi mühendislerin topluma yönelik önemli tehditler oluştura-cağı bir gerçektir. Mesleki gelişimi “hayat boyu öğrenme” ve mesleki yetkinliği “hayat boyu koruma” prensibine dayandıran bir mühendislik anlayışını topluma kazandırmak üzere “yetkin mühendislik” mekanizmasının ülkemizde hayata geçirilmesi bir zorunluluktur. Ülkemizde yaşanan birçok soru-nun temelinde bu geç kalınmışlık yatmaktadır. Bu yöndeki eksikliğin tamamlanması, üniversitele-rimizde verilen eğitim standartının yükseltilmesi kadar önemli bir konudur. Bu iki süreç birbirini ta-mamlayacak olan süreçlerdir. Ülkemizdeki mühendislik hizmetlerinin kalitesinin yükseltilebilmesi bu iki konunun eş zamanlı ve eş önemli olarak ele alınmasıyla mümkün olacaktır.

Son olarak da Üniversitelerde Teknoloji Fakülteleri’nin kurulması ve bu fakültelerde İnşaat Mü-hendisliği Bölümleri’nin açılması ve Mühendislik Fakültesi altındaki İnşaat Mühendisliği Bölümü ile aynı amaçla öğrenci yetiştirmesi YÖK’ün yaptığı büyük bir yanlışlık olarak görülmektedir. 2011 yılından bu yana faaliyette bulunan Teknoloji Fakültelerinin sayısı günümüz itibarı ile 6’ya ulaş-mıştır. Bünyelerinde hem Mühendislik Fakültesi hem de Teknoloji Fakültesi bulunan üniversiteleri-miz Düzce, Fırat, Gazi, Karadeniz Teknik, Sakarya ve Süleyman Demirel Üniversiteleridir. 2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu’nun 21. Maddesine göre “Bir fakülte ya da yüksekokulda, aynı veya benzer nitelikte eğitim - öğretim yapan birden fazla bölüm bulunamaz” ibaresi bulunmaktadır. Kanuna göre aynı fakülte içerisinde bölümler düzeyinde paralel bir yapılanmaya izin verilmezken; aynı üni-versite içerisinde benzer amaçlara hizmet eden paralel fakülte yapılanmasını normal karşılamak mantığa aykırıdır. Üniversitelerimizde aynı fakülte altında iki aynı bölüm olmasına kanunen izin ve-rilmezken, iki ayrı fakülte altında aynı ad ve amaçla kurulan bölümlerin aynı üniversite çatısı altında kurulmasına izin verilmesi anlaşılamaz bir durumdur. Ortaya çıkan iki başlılık beraberinde büyük

64

haksızlık ve yetersizlikleri de getirmektedir. 2013 yılında Teknoloji Fakültelerinin İnşaat Mühendisli-ği Programları’nın ilan edilen toplam kontenjanı 566 olup, bu programlara yerleştirilen öğrenci sa-yısı ise 429’dur. Teknoloji Fakültesi bulunan üniversitelerin tüm İnşaat Mühendisliği programlarının taban puanları Tablo 10’da verilmektedir.

Tablo 10 - Teknoloji Fakülteleri’nde bulunan İnşaat Mühendisliği Programlarının taban puanları

Mühendislik Fakültesi Teknoloji Fakültesi Teknoloji Fakültesi M.T.O.K Kontenjanı

1. Öğretim 2.Öğretim 1. Öğretim 2. Öğretim 1. Öğretim 2. Öğretim

Düzce Üniversitesi 303.984 290.398 - - 227.126 203.672*

Fırat Üniversitesi 330.474 305.482 280.741 269.379 215.101 Yerleşen

Yok

Gazi Üniversitesi 402.736 - 367.371 - 251.796 -

Karadeniz Teknik Üniversitesi 352.813 - 308.488 - 230.732 -

Sakarya Üniversitesi 359.634 342.934 332.064 314.338 242.122 224.012

Süleyman Demirel Üni. 332.745 312.211 300.563 286.721 227.161 219.368

*Pembehücrelerkontenjanlarındaboşkalanprogramlarıişaretetmektedir.

Tablo incelendiğinde bu üniversitelerin Mühendislik Fakültelerinin birinci öğretim programlarına alınan öğrencilerin en düşük puanları ile Teknoloji Fakültelerinin İnşaat Mühendisliği programla-rına alınan öğrencilerin en düşük puanları karşılaştırıldığında büyük farklılıklar göze çarpmakta-dır. Bu fark 2013 LYS sonucunda Düzce Üniversitesi’nde 100.312, Fırat Üniversitesi’nde 115.374, Gazi Üniversitesi’nde 150.940, Karadeniz Teknik Üniversitesi’nde 122.081, Sakarya Üniversitesi’nde 117.511 ve Süleyman Demirel Üniversitesi’nde 105.584 olarak gerçekleşmiştir. Buna ek olarak bu üniversitelerin Mühendislik Fakültelerine bağlı İnşaat Mühendisliği Programları ile Teknoloji Fakül-telerine bağlı İnşaat Mühendisliği programlarının müfredatlarının karşılaştırılması her iki progra-mın birbirinden çok farklı olduğunu göstermektedir.

Diğer taraftan Teknoloji Fakültelerindeki İnşaat Mühendisliği Bölümlerin öğretim üyesi profilleri incelendiğinde çok sayıda Teknik Eğitim Fakültesi kökenli öğretim üyesi göze çarpmaktadır. İleriye yönelik kestirimler, Mühendislik Fakülteleri altında yer alan İnşaat Mühendisliği programlarında öğretim üyesi açığı yaşanırken, Teknoloji Fakültelerinin İnşaat Mühendisliği programlarının bu ek-sikliği tamamlayabilmelerinin pek mümkün olamayacağını göstermektedir.

Tüm bu olumsuzluklar göz önüne alındığında Teknoloji Fakültelerinde İnşaat Mühendisliği Bölüm-lerinin açılmasının büyük bir yanlışlık olduğu görülmektedir. YÖK’ün bu çelişkiden kurtulması, bu fakültelerin kurulmaya devam edilmesinin bir an önce durdurulması ve kurulmuş olan Teknoloji Fakülteleri altındaki İnşaat Mühendisliği programlarının, yapılacak olan bir düzenleme ile Mühen-dislik Fakültelerindeki bölümlerle bütünleştirmeleri ülke açısından son derece yararlı olacaktır. Zira bu uygulamanın devamı 1970’lerin ortalarında yaşanan Devlet Mühendislik Mimarlık Akademileri sorunundan daha büyük bir soruna neden olacaktır. Bu yanlışların düzeltilmemesi durumunda ül-kemiz ağır faturalar ödemek zorunda kalacaktır.



Referanslar[1] http://web.sakarya.edu.tr/~halduna/tanitim.html

[2] Hüsem M, Pul S., “İnşaat Mühendisliği Eğitiminde Yeni Sorunlar”, TMMOB İnşaat Mühendisleri Odası İnşaat Mühendisliği Eğitimi 2. Sempozyumu (ed. Sinan Altın), 23-24 Eylül 2011 Muğla.

[3] Ersoy U. “İnşaat Mühendisliği Eğitiminde Sorunlar, Nedenleri ve Çözüm Yolları”, TMMOB İnşaat Mühendisleri Odası İnşaat Mühendisliği Eğitimi 1. Sempozyumu (ed. Sinan Altın), 6-7 Kasım 2009, Antalya.

[4] Altın S., “İnşaat Mühendisliği Eğitiminde İyileştirme Gereksinimleri”, TMMOB İnşaat Mühen-disleri Odası İnşaat Mühendisliği Eğitimi 1. Sempozyumu (ed. Sinan Altın), 6-7 Kasım 2009 Antalya.

[5] http://web.ee.hacettepe.edu.tr/osym/osym.php

[6] Niedzwecki J.M., “Challenge: Civil Engineering Education 2000 and Beyond.”, CEE New Millen-nium Colloqium, March 20-21, 2000, MIT, Massachusetts, USA.

[7] Koehn E., “Enhancing Civil Engineering Education and ABET Criteria Through Practical Expe-rience.” Journal of Professional Issues in Engineering Education and Practice, 130(2), 2004, 77-83.

[8] Aktan A.E., Balaguru P., Ghasemi H.M, Mufti A., McCabe S., “Reforming Civil Engineering Edu-vation Given the Challenges Retated to Infrastructure Engineering and Management.” Se-cond International Conference on Structural Health Monotoring of Intelligent Infrastructure, Shenzhen, China, 2005.

[9] Sack R., Bras R.L., Daniel D.E., Hendrickson C., Smith K.A., Levitan H., “Reinventing Civil Engi-neering Education.”, CEE New Millennium Colloqium, March 20-21, 2000, MIT, Massachusetts, USA.

[10] Brito C.R., Ciampi M.M., “Setting the Starting Point to Encounter the Path to the Future of Engi-neering and Technology Education.”, Proc. Design of Education in the 3rd Milenium: Frontiers in Engineering Education, (eds): Ozturk, Flueckiger, Gurer, Ruprecht, September 12-15, 2005, Vol.2 pp.383-392, İstanbul.

[11] Oberst B.S., Jones R.C., “Megatrends for European Engineering Educators.”, Engineering Edu-cation at the Cross-Roads of Civilizations, SEFI 33rd Conference Proceedings,(eds: Simsek ve Yaman), 7-10 September 2005, METU, Ankara

[12] Toklu Y.C, “ İnşaat Mühendisliği Eğitiminde Yeni Eğilimler”, 1.İnşaat Mühendisliği Eğitimi Sem-pozyumu, 6-7 Kazım 2009, ed: S.Altın, Antalya.

[13] Şahin N.(editör), “İnşaat Mühendisliği İçin 2025 Vizyonu”, Marmara Çalışanlar Federasyonu, (The American Society of Civil Engineers (ASCE)’nin izni ile basılmıştır.) 2010.

[14] ASCE Body of Knowledge Committee on Academic Prerequisites for Professional Practice, “Ci-vil engineering body of knowledge for the 21st century: preparing the civil engineer for the future,” 2nd ed., (2008).

[15] Howe, N. ve Strauss, W., (1992), “Generations”, Quill Publications, 538 p.

[16] Hammill, G., (2005), “Mixing and managing four generations of employees”, FDU Magazine Online, 12(2), http://fdu.edu/newspubs/magazine/05ws/generations.htm.

[17] Bloom, B. S., Engelhart, M. D., Furst, E. J., Hill, W. H. ve Krathwohl, D. R., (1956), “Taxonomy of educational objectives: the classification of educational goals”, Handbook I: Cognitive Doma-in, New York, Longmans, Green.

66

[18] Tapscott, D., (1998), “Grown Up Digital: The Rise of the Net Generation”, McGraw-Hill.

[19] Felder, R. M. ve Brent, R.. (2009), “Active Learning: An Introduction”, ASQ Higher Education Brief, 2(4).

[20] Manuel, K., (2002), “Teaching Information Literacy to Generation Y”, Journal of Library Admi-nistration, 36: 207.

[21] National Academy of Engineering, (2004), “The engineer of 2020: Visions of engineering in the new century,” The National Academies Press, Washington, DC.

[22] Friedman, T., (2005), “The world is flat”, New York, Farrar, Straus and Giroux.

[23] Millî Eğitim Bakanlığı ve Türkiye İstatistik Kurumu, (2011), “Millî Eğitim İstatistikleri - Örgün Eğitim,” Millî Eğitim Bakanlığı Strateji Geliştirme Başkanlığı, Ankara, 206 p.

[24] Valentine, D., (2013), “Distance Learning: Promises, Problems, and Possibilities,” http://www.westga.edu/~distance/ojdla/fall53/valentine53.html.

[25] Keegan, D. (1995). Distance education technology for the new millennium: compressed video teaching. ZIFF Papiere. Hagen, Germany: Institute for Research into Distance Education. (Eric Document Reproduction Service No. ED 389 931).

[26] Omoregie, M. (1997). Distance learning: An effective educational delivery system. (Informati-on Analysis 1070). (ERIC Document Reproduction Service No. ED 418 683).

[27] Moran, C. J., “Active learning approach for structural analysis,” M. S. Thesis, Civil Engineering Department, West Virginia University, 1997, 295 p.

[28] Meyers, C. ve Jones T. B., “Promoting Active Learning: Strategies for the College Classroom,” Jossey - Bass, San Francisco, CA, 1993.

[29] Bonwell, C. C., ve Eison, J. A., “Active Learning: Creating Excitement in the Classroom,” The George Washington University, School of Education and Human Development, Washington, DC, 1991.

[30] Oblinger, D. G. ve Oblinger, J. L., (2005), “Educating the Net generation”, EDUCAUSE, Boulder, CO.

[31] Kane, S., (2010), “Generation Y”, http://legalcareers.about.com/od/practicetips/a/Generati-onY.htm.

[32] Prensky, M., (2004), “Capturing the value of “Generation Tech” employees”, Strategy+Business Enews, http://www.strategy-business.com/media/file/enews-06-30-04.pdf.

[33] Mertol, H. C. ve Yılmaz, F., (2011), “İnşaat Mühendisliği Eğitimi’nde Aktif Öğrenme Yöntemleri-nin Gerekliliği” İkinci İnşaat Mühendisliği Eğitimi Konferansı, Muğla, Türkiye.


Ek 1 - Bölüm Anketi

1. İnşaat Mühendisliği Bölüm Başkanlığı’nı yapmakta olduğunuz üniversite hangisidir?

Akdeniz Üniversitesi

Aksaray Üniversitesi

Atatürk Üniversitesi

Atılım Üniversitesi

Balıkesir Üniversitesi

Bayburt Üniversitesi

Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi

Boğaziçi Üniversitesi

Bülent Ecevit Üniversitesi

Çankaya Üniversitesi

Çukurova Üniversitesi

Dicle Üniversitesi

Dokuz Eylül Üniversitesi

Dumlupınar Üniversitesi

Ege Üniversitesi

Eskişehir Osmangazi Üniversitesi

Fırat Üniversitesi

Fatih Üniversitesi

Gaziantep Üniversitesi

Gümüşhane Üniversitesi

Harran Üniversitesi

İstanbul Kültür Üniversitesi

İstanbul Teknik Üniversitesi

İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü

Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi

Karadeniz Teknik Üniversitesi

Kilis 7 Aralık Üniversitesi

Lefke Avrupa Üniversitesi

Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi

Mersin Üniversitesi

Mustafa Kemal Üniversitesi

Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi

Namık Kemal Üniversitesi

Niğde Üniversitesi

Okan Üniversitesi

Ondokuz Mayıs Üniversitesi

Orta Doğu Teknik Üniversitesi

Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi

Sakarya Üniversitesi

Selçuk Üniversitesi

Süleyman Demirel Üniversitesi

Uludağ Üniversitesi

Uluslararası Kıbrıs Üniversitesi

Yıldız Teknik Üniversitesi

Yüzüncü Yıl Üniversitesi

68

2. Bölümünüz’de örgün öğretim lisans programına kayıtlı öğrenci sayısı kaçtır?

Cevaplar Cevap Sayısı Cevap Yüzdesi

200’den az 9 20.9

200-500 21 48.8

500-1000 8 18.6

1000 den fazla 5 11.6

3. Bölümünüz’de ikinci öğretim lisans programına kayıtlı öğrenci sayısı kaçtır?


Programı yok 20 46.5

200’den az 3 7.0

200-500 13 30.2

500-1000 6 14.0

1000 den fazla 1 2.3

4. Bölümünüz’e ait ayrı bir binanınız var mı?


Evet 17 39.5

Hayır 26 60.5

5. Bölümünüz’ün fiziki imkânları yeterli midir?


Evet 23 53.5

Hayır 20 46.5

6 - 13. Sorular Bölüm Öğretim Üyeleri ile ilgilidir. Bahsedilen bilgiler Tablo 3’te verilmiştir.

14. Bölümünüz’de lisans eğitimi inşaat mühendisliği üzerine olmayan tam zamanlı akademik personel sayısı kaçtır?


1-5 25 58.1

5-10 1 2.3

10’dan fazla 0 0.0

Yok 17 39.5

Bölüm Anketi


15. Lisans eğitimi boyunca zorunlu staj eğitimi toplam kaç iş günüdür?


40 11 25.6

50 3 7.0

60 29 67.4

70 0 0.0

72 0 0.0

80 0 0.0

16. Öğrencilere staj yeri bulma konusunda yardımcı olmak için yürüttüğünüz bir program var mı?


Evet 19 44.2

Hayır 24 55.8

17. Lisans programında yürütülen öğrenci bitirme projeleri veya ana tasarım derslerinin bir kısmında sanayi desteği alınıyor mu? (Bölüm müfredat programında bitirme projesi yer almıyorsa bu soruyu boş bırakınız.)


Evet 10 23.3

Hayır 22 51.2

Bitirme Projesi Yok 11 25.6

18. Mezun olan öğrencinin meslek etiği konusunda yeterli duyarlılığı kazandığını düşünüyor musunuz?


Evet kazanıyor 19 44.2

Hayır kazanmıyor 2 4.7

Kısmen kazanıyor 22 51.2

19. Lisans programınızda çevre bilincinin yerleştirilip geliştirilmesine yönelik ders veya program var mı?


Seçmeli ders 22 51.2

Zorunlu ders 4 9.3

Yok 17 39.5

70

20. Bölümünüz’de lisans öğrencilerinin kullanımına açık kaç bilgisayar var?


20’den az 4 9.3

20-40 11 25.6

40’dan fazla 23 53.5

Yok 5 11.6

21. Lisans programında, “bilgisayar destekli çizim” ve “programlama” dersleri haricinde müfredatta bilgisayar uygulamalarına yer verilen dersler hangileridir?


Tasarım dersleri 24 11.8

Yapı analizi 29 14.2

Zemin 11 5.4

Betonarme 19 9.3

Say. Çöz. 23 11.3

Çelik yapılar 18 8.8

Hidrolik 9 4.4

Ulaştırma 13 6.4

Paket Prog. Uyg. 26 12.7

Bitirme ödevleri 32 15.7

Yok 0 0.0

22. Bölümünüz’de lisans ve lisansüstü programlarında yürütülen proje ve araştırmada hangi laboratuvarlar kullanılıyor?


Yapı Mekaniği 27 14.8

Zemin Mekaniği 32 17.5

Hidrolik 22 12.0

Ulaştırma 16 8.7

Geoteknik 30 16.4

Yapı Malzemesi 38 20.8

Yapım Yönetimi 2 1.1

Kıyı Liman 5 2.7

Deprem Araştırma 9 4.9

Hepsi 2 1.1

Bölüm Anketi


23. Lisans programınızda öğrencilerin deney yapabildiği laboratuvar uygulamalı mesleki dersler hangileridir?


Zemin Mekaniği 38 18.7

Temel inşaatı 14 6.9

Yapı Malzemesi 40 19.7

Hidrolik 20 9.9

Akış. Mek. 17 8.4

Su Kaynakları 5 2.5

Ulaştırma 14 6.9

Ölçme Bilgisi 19 9.4

Betonarme 22 10.8

Çelik 11 5.4

Kıyı ve Liman Yapıları 1 0.5

Hepsi 2 1.0

24. Aşağıdaki temel bilgi dallarından hangisinde yüksek lisans programınız var?


Yapı + Mekanik 30 18.2

Ulaştırma 19 11.5

Hidrolik ve Su Kay. 27 16.4

Geoteknik 26 15.8

Yapım Yön. ve İşl. 13 7.9

Yapı Malzemeleri 26 15.8

Kıyı Liman 11 6.7

Hepsinde 8 4.8

Hiçbirinde 5 3.0

25. Aşağıdaki temel bilgi dallarından hangisinde doktora programınız var?


Yapı + Mekanik 24 17.6

Ulaştırma 14 10.3

Hidrolik ve Su Kaynakları 21 15.4

Geoteknik 20 14.7

Yapım Yönetimi ve Yapı İşletmesi 9 6.6

Yapı Malzemeleri 19 14.0

Kıyı Liman 9 6.6

Hepsinde 6 4.4

Hiçbirinde 14 10.3

72

26. Mevcut yüksek lisans ve doktora programlarında kayıtlı öğrencilerin sayısı nedir?


20’den az 9 20.9

20-50 10 23.3

51-100 7 16.3

100’den fazla 12 27.9

Yok 5 11.6

27. Tezsiz yüksek lisans programınız var mı?


Evet 7 16.3

Hayır 36 83.7

28. Tezsiz yüksek lisans programınıza kayıtlı öğrencilerin sayısı nedir?


1-10 2 4.7

11-20 1 2.3

20’den fazla 3 7.0

Yok 37 86.0

29. Lisans programında yer alan mesleki derslerden yabancı dilde verilenlerin oranı nedir?


Hiç verilmiyor 24 55.8

% 10’dan az 1 2.3

%11-30 arası 4 9.3

%30’dan fazla 2 4.7

Tamamı 12 27.9

30. Programınızın eğitim amaçları ve program çıktılarını (programı tamamlamış öğrenci) değerlendirmek ve gözden geçirmek için düzenli olarak uyguladığınız işlevsel bir ölçme-değerlendirme sisteminiz var mı?


Evet var ve uygulanıyor 13 30.2

Evet var ama uygulamada aksama oluyor 9 20.9

Henüz oluşturuyoruz/oluşturmayı planlıyoruz 16 37.2

Hayır yok ama olsa iyi olur 5 11.6

Hayır yok gerek duymuyoruz 0 0.0

Bölüm Anketi


31. Öğrenci memnuniyetini ölçen düzenli ve işlevsel bir ölçme-değerlendirme sisteminiz var mı?


Evet var ve uygulanıyor 16 37.2

Evet var ama uygulamada aksama oluyor 10 23.3

Henüz oluşturuyoruz/oluşturmayı planlıyoruz 11 25.6

Hayır yok ama olsa iyi olur 6 14.0

Hayır yok gerek duymuyoruz 0 0.0

32. Uyguladığınız eğitim programının mezunlarınıza kazandırdığı en güçlü iki özelliği işaretleyiniz.


Uygulama, bilgi ve becerisi 34 34.0

Araştırma becerisi 18 18.0

Tasarım bilgi ve becerisi 28 28.0

Bilgisayar programlama/analiz becerisi 9 9.0

İş planlama, programlama ve yönetimi becerisi 11 11.0

33. Uyguladığınız eğitim programının mezunlarınıza kazandırmadığı iki özelliği işaretleyiniz.


Uygulama bilgi ve becerisi 13 17.8

Araştırma becerisi 14 19.2

Tasarım bilgi ve becerisi 7 9.6

Bilgisayar programlama/analiz becerisi 19 26.0

İş planlama, programlama ve yönetimi becerisi 20 27.4

34. Bölümünüz son beş yıl içerisinde aşağıdaki akreditasyon programlarından hangisinin değerlendirmesinden geçti?


ABET 4 8.7

EURO-ACE 0 0.0

MÜDEK 12 26.1

FQM 0 0.0

Değerlendirmeden geçmedi 26 56.5

Diğer 4 8.7

74

35. Bölümünüz’de son beş yıl içerisinde yürütülen araştırma projelerinin sayısı kaçtır?

Cevaplar Cevap Sayısı

AB 24’ten fazla

DPT 12

TÜBİTAK 110’dan fazla

BAP 128’den fazla

SANAYİ 21’den fazla

DİĞER 48’den fazla

36. Bölümünüz’de son beş yıl içerisinde yürütülen dış destekli projelerin bütçesi aynı süre içinde Bölümünüz’de gerçekleşen toplam araştırma projesi bütçenizin yüzde kaçını oluşturmaktadır?


0 15 34.9

%10’dan az 6 14.0

%10-%25 9 20.9

%25-%50 1 2.3

%50’den fazla 12 27.9

37. Bölümünüz’de üniversite veya üniversite dışı destekle yürütülen ve araştırma grubunda yurtiçinden diğer bir üniversitenin akademik personelinin yer aldığı araştırma projelerinin sayısı kaçtır?


1-5 21 48.8

6-10 2 4.7

10’dan 0.0

Yok 20 46.5

38. Bölümünüz’de üniversite veya üniversite dışı destekle yürütülen ve araştırma grubunda yurtdışından diğer bir üniversitenin akademik personelinin yer aldığı araştırma projelerinin sayısı kaçtır?


1-5 10 23.3

6-10 1 2.3

10’dan 0 0.0

Yok 32 74.4

Bölüm Anketi


39. Bölümünüz üniversitenin ana yerleşkesi içerisinde mi?


Evet 40 93.0

Hayır 3 7.0

40. Bölümünüz’ün fiziksel olanakları eğitim-öğretim hedeflerinizi gerçekleştirmeniz için sizce yeterli midir?


Evet 23 53.5

Hayır 20 46.5

41. İnşaat Mühendisleri Odası (İMO) ’nın mesleki ve sosyal etkinlikleri öğrencilere ve akademik personele duyurulmakta mıdır?


Evet 39 90.7

Hayır 4 9.3

42. Bölümünüz’deki öğrencileri İMO öğrenci üyeliği için teşvik ediyor musunuz?


Evet 38 88.4

Hayır 5 11.6

43. Sizce eğitim-öğretim plan, içerik, hedef ve yöntemleri belirlenirken İMO’dan görüş alınmalı mıdır?


Evet 33 76.7

Hayır 10 23.3

44. Eğitim-öğretim plan, içerik, hedef ve yöntemlerinizi belirlerken İMO’nun görüşüne başvuruyor musunuz?


Evet 19 44.2

Hayır 24 55.8

76

45. Bölümünüz’ün İMO ile olan kurumsal ilişkisini nasıl değerlendiriyorsunuz?


İyi 24 55.8

Orta 8 18.6

Zayıf 11 25.6

Bölüm Anketi


Ek 2 - Mezun Anketi

1. Lisans mezuniyet yılınız nedir?

Cevaplar Cevap Sayısı Cevap Yüzdesi-1950 0.0

1951-1960 0.0

1961-1970 7 1.5

1971-1980 33 7.3

1981-1990 35 7.7

1991-2000 46 10.1

2001-2010 165 36.3

2011- 168 37.0

2. Lisansınızı bitirdiğiniz üniversite hangisidir?

Cevaplar Cevap Sayısı Cevap YüzdesiAkdeniz Üniversitesi 6 1.3

Aksaray Üniversitesi 4 0.9

Anadolu Üniversitesi 10 2.2

Atatürk Üniversitesi 12 2.7

Balıkesir Üniversitesi 18 4.0

Bayburt Üniversitesi 2 0.4

Beykent Üniversitesi 1 0.2

Boğaziçi Üniversitesi 2 0.4

Bozok Üniversitesi 4 0.9

Bülent Ecevit Üniversitesi 5 1.1

Celal Bayar Üniversitesi 13 2.9

Cumhuriyet Üniversitesi 7 1.6

Çukurova Üniversitesi 13 2.9

Dicle Üniversitesi 6 1.3

Dokuz Eylül Üniversitesi 21 4.7

Doğu Akdeniz Üniversitesi 10 2.2

Dumlupınar Üniversitesi 10 2.2

Ege Üniversitesi 10 2.2

Erciyes Üniversitesi 9 2.0

78

Cevaplar Cevap Sayısı Cevap YüzdesiEskişehir Osmangazi Üniversitesi 26 5.8

Fırat Üniversitesi 8 1.8

Gazi Üniversitesi 8 1.8

Gaziantep Üniversitesi 5 1.1

Gümüşhane Üniversitesi 1 0.2

Harran Üniversitesi 3 0.7

İstanbul Üniversitesi 6 1.3

İstanbul Kültür Üniversitesi 4 0.9

İstanbul Teknik Üniversitesi 36 8.0

Karadeniz Teknik Üniversitesi 38 8.5

Kırıkkale Üniversitesi 4 0.9

Kocaeli Üniversitesi 6 1.3

Lefke Avrupa Üniversitesi 1 0.2

Mustafa Kemal Üniversitesi 2 0.4

Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi 2 0.4

Namık Kemal Üniversitesi 4 0.9

Necmettin Erbakan Üniversitesi 1 0.2

Niğde Üniversitesi 5 1.1

Okan Üniversitesi 1 0.2

Ondokuz Mayıs Üniversitesi 8 1.8

Orta Doğu Teknik Üniversitesi 23 5.1

Pamukkale Üniversitesi 15 3.3

Sakarya Üniversitesi 18 4.0

Selçuk Üniversitesi 12 2.7

Süleyman Demirel Üniversitesi 8 1.8

Uludağ Üniversitesi 1 0.2

Yıldız Teknik Üniversitesi 34 7.6

Yüzüncü Yıl Üniversitesi 1 0.2

Diğer 5 1.1

3. Yüksek lisansınızı hangi yılda bitirdiniz?


1960-1970 2 2.0

1970-1980 8 7.8

1980-1990 8 7.8

1990-2000 8 7.8

2000-2010 39 38.2

2010- 37 36.3

Mezun Anketi


4. Yüksek lisansınızı bitirdiğiniz üniversite hangisidir?


Akdeniz Üniversitesi 2 1.9














Eskişehir Osmangazi Üniversitesi 3 2.9






Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi 1 1.0











Diğer 6 5.7

80

5. Doktoranızı hangi yılda bitirdiniz?


1960-1970 1 4.5

1970-1980 1 4.5

1980-1990 2 9.1

1990-2000 4 18.2

2000-2010 6 27.3

2010- 8 36.4

6. Doktoranızı bitirdiğiniz üniversite hangisidir?
















Diğer 4 16.0

7. İnşaat Mühendisleri Odası’nın hangi Şubesine üyesiniz?


Adana Şubesi 20 6.0

Ankara Şubesi 80 24.0

Antalya Şubesi 12 3.6

Aydın Şubesi 6 1.8

Balıkesir Şubesi 5 1.5

Bursa Şubesi 19 5.7

Çanakkale Şubesi 5 1.5

Denizli Şubesi 8 2.4

Diyarbakır Şubesi 22 6.6

Mezun Anketi



Erzurum Şubesi 11 3.3

Gaziantep Şubesi 4 1.2

Hatay Şubesi 3 0.9

İstanbul Şubesi 109 32.6

Tekirdağ Şubesi 2 0.6

Trabzon Şubesi 15 4.5

Van Şubesi 4 1.2

Oda üyesi değilim 9 2.7

8. Mezuniyet sonrası çalıştığınız işler ve edindiğiniz deneyim hangi kategoriye uygun?


Tasarım 206 24.2

Uygulama 320 37.5

Denetim 243 28.5

Akademik Arş. 45 5.3

Diğer 39 4.6

9. Lisans eğitiminizi yabancı dilde mi aldınız?


Evet 72 15.8

Hayır 282 61.7

Kısmen 103 22.5

10. Yukarıdaki sorunun yanıtı evet ise, meslek hayatınızdaki etkisi olumlu mudur?


Evet 64 41.6

Hayır 35 22.7

Kısmen 55 35.7

11. Sizce inşaat mühendisliği eğitiminde yabancı dilin yeri ne olmalıdır?


Eğitimin tamamı anadilde verilmeli 65 14.2

Eğitimin tamamı yabancı dilde verilmeli 59 12.9

Sadece meslek dersleri yabancı dilde verilmeli 36 7.9

Sadece yüksek lisans eğitimi yabancı dilde verilmeli 15 3.3

Yabancı dil destekli, ana dilde eğitim verilmeli 283 61.8

82

12. Almış olduğunuz mühendislik eğitiminin aşağıda belirtilen nitelikleri ne ölçüde kazandırdığını düşünüyorsunuz?


1. Matematik bilgisini inşaat mühendisliği problemlerine uygulama becerisi

İyi 290 63.7

Orta 143 31.4

Kötü 22 4.8

2. Deney tasarlama, veri toplama, analiz etme ve yorumlama becerisi

İyi 230 50.7

Orta 160 35.2

Kötü 64 14.1

3. Analitik düşünme ve bilgiyi etkin kullanma becerisi

İyi 282 62.1

Orta 135 29.7

Kötü 37 8.1

4. Araştırma bilinci

İyi 212 46.7

Orta 161 35.5

Kötü 81 17.8

5. Modern mühendislik teknik ve araçlarını kullanma becerisi

İyi 127 28.1

Orta 201 44.5

Kötü 124 27.4

6. Bilgisayarı etkin bir biçimde kullanma becerisi

İyi 153 33.7

Orta 185 40.7

Kötü 116 25.6

7. Bir yabancı dilde sözlü ve yazılı olarak teknik konularda iletişim kurma becerisi

İyi 70 15.4

Orta 133 29.3

Kötü 251 55.3

8. Takım içinde uyumlu çalışma becerisi

İyi 219 48.2

Orta 180 39.6

Kötü 55 12.1

9. Mesleki sorumluluk ve etik bilinci

İyi 280 61.7

Orta 129 28.4

Kötü 45 9.9

Mezun Anketi



10. Sözlü iletişim kurma becerisi

İyi 211 46.5

Orta 163 35.9

Kötü 80 17.6

11. Yazılı iletişim kurma becerisi

İyi 186 41.0

Orta 182 40.1

Kötü 86 18.9

12. Kendi kendine öğrenme becerisi

İyi 278 61.4

Orta 132 29.1

Kötü 43 9.5

13. Yaşam boyu öğrenme bilinci

İyi 267 58.9

Orta 135 29.8

Kötü 51 11.3

14. Toplumsal sorunlara duyarlılık ve katılım bilinci

İyi 205 45.2

Orta 130 28.6

Kötü 119 26.2

15. Çevre koruma bilinci

İyi 176 38.8

Orta 165 36.3

Kötü 113 24.9

16. Teknik olmayan seçmeli derslerin kişilik gelişimine katkısı

İyi 124 27.4

Orta 172 38.0

Kötü 157 34.7

13. Lisans eğitiminin size kazandırdığı en önemli 3 bilgi veya beceriyi, yukarıda belirtilen niteliklerin numaralarını kullanarak sıralayınız.

Bilgi ve Beceri Cevap Sayısı Cevap Sayısı Cevap Sayısı Cevap Yüzdesi

1 87 16 30 13.4

2 23 46 26 9.6

3 76 67 36 18.0

4 14 39 29 8.3

5 8 11 10 2.9

84


6 7 17 10 3.4

7 3 2 5 1.0

8 20 24 16 6.0

9 34 38 44 11.7

10 3 5 12 2.0

11 2 6 0.8

12 33 28 41 10.3

13 14 20 32 6.7

14 7 11 16 3.4

15 3 9 1.2

16 2 2 8 1.2

14. Lisans eğitiminin size kazandıramadığı en önemli 3 bilgi veya beceriyi yukarıda belirtilen niteliklerin numaralarını kullanarak sıralayınız.


1 19 4 7 3.1

2 20 19 8 4.8

3 13 5 12 3.1

4 14 20 15 5.0

5 49 38 34 12.4

6 32 50 28 11.3

7 88 53 38 18.3

8 4 14 14 3.3

9 8 8 10 2.7

10 14 22 20 5.7

11 5 17 22 4.5

12 5 6 4 1.5

13 8 2 11 2.2

14 12 25 21 5.9

15 12 25 34 7.3

16 24 18 45 8.9

Mezun Anketi


15. Lisans eğitimi sırasında edindiğiniz bilgi ve becerilerden mezuniyet sonrasında en çok gerekli olduğunu düşündüğünüz üçünü, yukarıda belirtilen niteliklerin numaralarını kullanarak öncelik sırasına göre yazınız.


1 49 17 29 9.2

2 44 41 12 9.4

3 84 59 33 17.0

4 13 28 32 7.1

5 20 50 27 9.4

6 28 35 38 9.8

7 17 21 28 6.4

8 13 21 20 5.2

9 41 20 28 8.6

10 11 14 15 3.9

11 1 3 9 1.3

12 9 14 25 4.6

13 10 6 27 4.2

14 4 11 9 2.3

15 1 4 7 1.2

16 1 6 0.7

16. Almış olduğunuz lisans eğitimi sonucunda;


Yeterli bilgiyi alamadım. 76 16.6

Bilgiyi öğrendim, ancak beceriye dönüştüremedim.

90 19.7

Sadece mesleki bilgi aldım, yeterli genişlikte bir eğitim alamadım.

183 40.0

Yeterli bilgiyi aldım ve beceriye dönüştürdüm.

108 23.6

17. Almış olduğunuz lisans eğitimini değerlendirir misiniz?


İyi 165 36.1

Orta 233 51.0

Zayıf 59 12.9

86

18. Lisans eğitimi almış olduğunuz kurumun sahip olduğu kütüphane olanaklarının mesleki uygulamalarınıza olan etkileri nasıldı?


Yeterliydi 232 50.7

Yetersizdi 226 49.3

19. Laboratuvar olanakları nasıldı?


Yeterliydi 194 42.4

Yetersizdi 264 57.6

20. Lisans eğitiminiz sırasında öğretim elemanlarıyla olan sosyal ve kültürel iletişiminizin düzeyi nasıldı?


İyiydi 158 34.6

Ortaydı 179 39.2

Zayıftı 120 26.3

21. Lisans eğitiminiz boyunca katıldığınız staj çalışmalarının süresi nasıldı?


Yeterliydi 225 49.1

Daha kısa olmalıydı 14 3.1

Daha uzun olmalıydı 219 47.8

22. Lisans eğitiminiz sırasında yapmış olduğunuz stajlardan mesleki fayda gördünüz mü?


Evet 370 80.8

Hayır 88 19.2

23. Lisans eğitiminiz sırasında öğretim elemanlarına ders saatleri dışında ulaşmak kolay mıydı?


Evet 265 57.9

Hayır 193 42.1

Mezun Anketi


24. Lisans eğitiminiz sırasında öğretim elemanlarının bilgi ve deneyiminden yeterince yararlandınız mı?


Evet 197 43.0

Hayır 261 57.0

25. Mezuniyetinizden sonra herhangi bir konuda kurs, seminer vb. bir programa katıldıysanız, nedeni nedir?


Hiç katılmadım 80 17.5

Lisans eğitimim sırasındaki eksiklikleri gidermek için katıldım

62 13.6

Yaşam boyu eğitimin bir parçası olarak kendimi geliştirmek için katıldım

314 68.9

26. Mezuniyetinizden sonra öğrenme gereğini duyduğunuz ve inşaat mühendisliği eğitimi içinde yer verilmesi gerektiğini düşündüğünüz konu(lar) nedir?


Yönetmelikler 307 14.5

Tasarım ve uygulama 323 15.3

Yönetim bilgisi 261 12.3

Güçlendirme 218 10.3

Yabancı dil 227 10.7

Gelişen teknolojiler 320 15.1

Toplumsal iletişim 174 8.2

Mesleki etik 243 11.5

Diğer 42 2.0

27. Sizce lisans eğitimini tamamlamak, mühendislik yetki ve sorumluluklarını kullanmak için yeterli midir?


Evet 49 10.7

Hayır 409 89.3

88

28. Yukarıdaki soruya yanıtınız hayır ise, aşağıdaki seçeneklerden hangilerini önerirsiniz?


Asgari deneyim elde edilinceye kadar (örneğin 5 yıl) kısıtlı yetkiyle çalışılmalıdır

125 12.3

Belirli bir süre stajyer mühendis olarak deneyim kazanılmalıdır

178 17.5

Belirli bir süre sonucunda elde edilen deneyim sonrası bazı sıfatları (profesyonel mühendis, yetkin mühendis vb.) kazanmak için sınava girilmelidir

155 15.2

İnşaat mühendisliği eğitiminde programlar ve kalite iyileştirilmelidir

310 30.5

Kişisel gelişim artırılmalıdır 202 19.8

Diğer 48 4.7

29. İnşaat mühendisliği eğitiminde neleri değiştirmek isterdiniz?


Laboratuvar ve uygulama eksikliği giderilmeli

335 23.0

Eğitim dili anadilde olmalı 113 7.8

Öğretim üyelerinin nitelikleri iyileştirilmeli 261 18.0

Eğitim sistemi ve teknik donanım kalitesi iyileştirilmeli

352 24.2

İnşaat mühendisliğinde uzmanlaşma eğitimi verilmeli

344 23.7

Diğer 49 3.4

Mezun Anketi


Ek 3 - Öğrenci Anketi

1. Hangi üniversitede okumaktasınız?


Adnan Menderes Üniversitesi 2 0.2

Afyon Kocatepe Üniversitesi 2 0.2


Aksaray Üniversitesi 4 0.5



Avrasya Üniversitesi 6 0.7

Atılım Üniversitesi 5 0.6


Bartın Üniversitesi 8 1.0

Bayburt Üniversitesi 6 0.7


Bilecik Şeyh Edebali 6 0.7

Bingöl Üniversitesi 1 0.1


Bozok Üniversitesi 10 1.2

Bursa Orhangazi Üniversitesi 2 0.2




Çankaya Üniversitesi 1 0.1




Doğu Akdeniz Üniversitesi 2 0.2

Dumlupınar Üniversitesi 10 1.2



Eskişehir Osmangazi Üniversitesi 20 2.5

90


Erzincan Üniversitesi 2 0.2

Fırat Üniversitesi 13 1.6

Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi 9 1.1



Gazikent Üniversitesi 3 0.4

Gediz Üniversitesi 2 0.2

Gümüşhane Üniversitesi 10 1.2

Harran Üniversitesi 13 1.6

İnönü Üniversitesi 8 1.0


İstanbul Arel Üniversitesi 3 0.4

İstanbul Gelişim Üniversitesi 1 0.1



İzmir Kâtip Çelebi Üniversitesi 2 0.2


Karabük Üniversitesi 1 0.1


Kırıkkale Üniversitesi 19 2.3

Kırklareli Üniversitesi 3 0.4

Kocaeli Üniversitesi 13 1.6

Lefke Avrupa Üniversitesi 2 0.2

Maltepe Üniversitesi 3 0.4

Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi 1 0.1

Mustafa Kemal Üniversitesi 9 1.1

Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi 9 1.1

Namık Kemal Üniversitesi 15 1.8

Necmettin Erbakan Üniversitesi 6 0.7

Niğde Üniversitesi 19 2.3




Osmaniye Korkut Ata Üniversitesi 23 2.8





Öğrenci Anketi



Şırnak Üniversitesi 6 0.7

Toros Üniversitesi 1 0.1

Tunceli Üniversitesi 8 1.0

Uludağ Üniversitesi 3 0.4

Yeditepe Üniversitesi 3 0.4



Zirve Üniversitesi 8 1.0

Diğer 3 0.4

2. Kaçıncı sınıf öğrencisisiniz?


1 103 12.3

2 246 29.4

3 233 27.8

4 255 30.5

3. Mezun olduğunuz lise türü nedir?


Meslek Lisesi 16 1.9

Anadolu Lisesi 393 47.0

Özel Lise 40 4.8

Fen Lisesi 20 2.4

Diğer 56 6.7

4. Meslek tercihleriniz arasında inşaat mühendisliği kaçıncı tercihinizdi?


İlk 3 tercihimin arasındaydı 632 75.5

3. ile 5. tercihlerimin arasındaydı 60 7.2

5. ile 10. tercihlerimin arasındaydı 79 9.4

10. tercihimden sonraki tercihlerimdendi 66 7.9

92

5. İnşaat mühendisliği Bölümü’nde okumanızdaki etkenler nelerdir?


Yeteneklerime uygun bulduğum için 456 17.5

Üniversite sınavından aldığım puanı ziyan etmemek için

91 3.5

Ailemin önerisi ile 168 6.4

İş bulabilme kolaylığını düşündüğüm için 381 14.6

Kamu sektöründe çalışabileceğim için 100 3.8

Gelir düzeyinin yüksek olduğunu düşündüğüm için

321 12.3

İdealim olduğu için 393 15.1

Meslek Yüksek Okulu İnşaat Bölümü mezunu olduğum için

35 1.3

Aile mesleği olduğu için 105 4.0

Sosyal yükümlülükte bir meslek olduğu için 108 4.1

Mesleki saygınlığı olduğu için 281 10.8

Çift anadal olasılığı olduğu için 26 1.0

Puanım bu Bölümü tuttuğu için 127 4.9

Diğer 14 0.5

6. Halen bu Bölüm’de okuyor olmaktan memnun musunuz?


Evet 786 94.1

Hayır 49 5.9

7. Üniversiteniz bir yerleşke içerisinde mi?


Evet 718 86.1

Hayır 116 13.9

8. Üniversiteniz’in bulunduğu ilde yaşayan insanlarla ilişkilerinizi nasıl değerlendiriyorsunuz?


İyi 350 41.8

Orta 336 40.1

Zayıf 151 18.0

Öğrenci Anketi


9. Ders kitapları dışında hangi sıklıkta kitap okuyorsunuz?


Haftada bir 178 21.3

Ayda bir 284 33.9

Üç ayda bir 169 20.2

Altı ayda bir 74 8.8

Yılda bir 132 15.8

10. Öğreniminiz sırasında sınavlara hazırlanırken en çok hangi araçlardan yararlanıyorsunuz?


Ders notu 721 22.3

Çözümlü problemler 444 13.7

İnternet 315 9.7

Fotokopi 498 15.4

Arkadaşlarla beraber çalışmak 386 11.9

Çıkmış sorular 452 14.0

11. Almakta olduğunuz eğitimi nasıl değerlendiriyorsunuz?


İyi 266 31.8

Orta 428 51.1

Zayıf 143 17.1

12. Eğitim sisteminin teorik bilgiyi tam olarak almaya yeterli olduğunu düşünüyor musunuz?


Evet 311 37.2

Hayır 526 62.8

13. Aldığınız teorik bilginin pratiğe yönelik uygulamalarda (proje, ödev, staj, laboratuvar vb.) desteklediğini düşünüyor musunuz?


Evet 287 34.4

Hayır 548 65.6

94

14. Almakta olduğunuz mühendislik eğitiminin aşağıda ilk sütunda belirtilen nitelikleri ne ölçüde kazandırdığını düşünüyorsunuz?


1. Matematik bilgisini inşaat mühendisliği problemlerine uygulama becerisi

İyi 457 54.8

Orta 311 37.3

Zayıf 66 7.9

2. Sosyal bilimler bilgilerini inşaat mühendisliği problemlerine uygulama becerisi

İyi 174 20.9

Orta 385 46.2

Zayıf 275 33.0

3. Deney tasarlama, veri toplama, analiz etme ve yorumlama becerisi

İyi 296 35.5

Orta 333 39.9

Zayıf 205 24.6

4. Analitik düşünme ve bilgiyi etkin kullanma becerisi

İyi 400 48.0

Orta 332 39.9

Zayıf 101 12.1

5. Araştırma bilinci

İyi 322 38.7

Orta 318 38.2

Zayıf 193 23.2

6. Modern mühendislik teknik ve araçları ile bilişim

İyi 250 30.0

Orta 322 38.7

Zayıf 260 31.3

7. Bir yabancı dilde sözlü ve yazılı olarak teknik konularda iletişim kurma becerisi

İyi 139 16.7

Orta 265 31.8

Zayıf 429 51.5

8. Takım çalışması yürütme becerisi

İyi 317 38.1

Orta 336 40.4

Zayıf 178 21.4

9. Sözlü iletişim kurma becerisi

İyi 324 39.0

Orta 369 44.4

Zayıf 138 16.6

Öğrenci Anketi


Cevaplar Cevap Sayısı Cevap Yüzdesi10. Yazılı iletişim kurma becerisiİyi 293 35.2

Orta 406 48.8

Zayıf 133 16.0

11. Kendi kendine öğrenme becerisiİyi 468 56.3

Orta 291 35.0

Zayıf 72 8.7

12. Yaşam boyu öğrenme bilinciİyi 398 48.0

Orta 312 37.6

Zayıf 119 14.4

13. Toplumsal sorunlara duyarlılık ve katılım bilinciİyi 359 43.3

Orta 307 37.0

Zayıf 164 19.8

14. Çevre koruma bilinciİyi 357 42.9

Orta 299 35.9

Zayıf 177 21.2

15. Teknik olmayan seçmeli derslerin kişilik gelişimine katkısıİyi 222 26.7

Orta 337 40.5

Zayıf 273 32.8

16. Sosyal etkinliklerin kişilik gelişimine katkısıİyi 310 37.2

Orta 310 37.2

Zayıf 213 25.6

17. Etik anlayışının geliştirilmesiİyi 362 43.6

Orta 318 38.3

Zayıf 151 18.2

15. Sizce inşaat mühendisliği eğitiminde yabancı dilin yeri ne olmalıdır?

Cevaplar Cevap Sayısı Cevap YüzdesiEğitimin tamamı anadilde verilmeli 311 37.2

Eğitimin tamamı yabancı dilde verilmeli 173 20.7

Sadece meslek dersleri yabancı dilde verilmeli 186 22.3

Sadece yüksek lisans eğitimi yabancı dilde verilmeli 165 19.8

96

16. Üniversiteniz’deki öğretim eleman sayısını yeterli buluyor musunuz?


Evet 382 45.6

Hayır 455 54.4

17. Öğretim elemanlarına ders saatleri dışında ulaşmada zorluk yaşıyor musunuz?


Evet 389 46.6

Hayır 446 53.4

18. Öğretim elemanlarının bilgi ve deneyiminden, yeterince yararlanabiliyor musunuz?


Evet 317 38.0

Hayır 517 62.0

19. Öğretim elemanlarıyla olan sosyal ve kültürel ilişkimizin düzeyi nasıldır?


İyi 181 21.7

Orta 389 46.6

Zayıf 265 31.7

20. Üniversiteniz’in laboratuvar olanaklarının yeterli olduğunu düşünüyor musunuz?


Evet 285 34.2

Hayır 549 65.8

21. Üniversiteniz’in kütüphane olanaklarını yeterli olduğunu düşünüyor musunuz?


Evet 520 62.6

Hayır 311 37.4

22. Üniversiteniz’in bilgisayar olanaklarının yeterli olduğunu düşünüyor musunuz?


Evet 438 52.6

Hayır 395 47.4

Öğrenci Anketi


23. Bölümünüz’ün fiziksel olanakları eğitim-öğretim hedeflerinizi gerçekleştirmeniz için sizce yeterli midir?


Evet 351 42.2

Hayır 481 57.8

24. Aşağıda belirtilen hususlardan, sizce Bölümünüz’ün en önemli iki sorunu hangisidir?

Cevaplar Cevap Sayısı Cevap Sayısı Cevap Yüzdesi

1. Altyapı eksikliği 66 41.0 6.4

2. Kontenjanların yüksek olması 151 51.0 12.2

3. Teorik eğitim (uygulama eksikliği) 239 143.0 23.0

4. Kayırma 33 42.0 4.5

5. Öğretim üyesi azlığı 63 48.0 6.7

6. Eğitim sistemi 79 118.0 11.9

7. Fiziki şartların yetersizliği 24 27.0 3.1

8. Coğrafi koşullar 20 21.0 2.5

9. İkinci eğitim 3 15.0 1.1

10. Demokratik olmayan yönetim 37 46.0 5.0

11. Öğretim üyelerinin yetersizliği 27 48.0 4.5

12. Laboratuvar eksikliği 31 90.0 7.3

13. Ar-Ge eksikliği 31 88.0 7.2

14. Yabancı dilde eğitimin zorluğu 25 52.0 4.6

25. İnşaat Mühendisleri Odası öğrenci (genç-İMO) üyesi misiniz?


Evet 588 70.4

Hayır 247 29.6

26. İnşaat Mühendisleri Odası’nın etkinliklerine katılıyor musunuz?


Evet 384 46.0

Hayır 450 54.0

98

27. İnşaat Mühendisleri Odası’ndan beklentileriniz nelerdir?


Staj yeri bulma 448 10.4

Teknik amaçlı yurtiçi ve yurtdışı gezi 633 14.6

Seminer ve kurs düzenleme 671 15.5

Sosyal, kültürel, sanatsal faaliyetlerimizde destek olma

476 11.0

Burs verme 403 9.3

İş bulma 456 10.6

Yönlendirme 612 14.2

Öğrenci etkinlik ve projelerine destek verme 578 13.4

Diğer 44 1.0

28. Staj yapacağınız yerleri kim ayarlıyor?


Bölümümüz 42 5.0

Kendimiz 760 91.2

İnşaat Mühendisleri Odası (İMO) 31 3.7

29. Stajların yararlı olduğuna inanıyor musunuz?


Evet 760 91.3

Hayır 72 8.7

30. Staj süresini yeterli buluyor musunuz?


Evet 457 54.8

Hayır 377 45.2

Öğrenci Anketi


Ek 4 - Sektör Anketi

1. Çalışmakta olduğunuz firmanın adı nedir?

En-Su Mühendislik Müşavirlik Ltd. Şti.Erka-As Ltd. Şti.Enpro Proje Danışmanlik Ltd. Şti.Stucky TeknikBiryapı İnşaat Mühendislik Sanayi A.ŞArtvin Yapı Denetim Ltd. Şti.Yüksel İnşaatCema Mühendislik ve Proje A.Ş.Stand Mühendislik Müş. ve Tic. Ltd. Şti.Aytekin Çevre İnşaat Mühendislik Hizmetleri Tic. Ltd. Şti.North West ConstructionGeocon Zemin Uzmanları ve Mühendislik Ltd. Şti.Betoya PrefabrikEfecan MühendislikGeostar ProjeOnda Mühendislik Proje Ltd. Şti.Kobak İnş. Taahhüt Tic. San. Ltd. Şti.MPI Mühendislik Proje İnşaat Ltd. Şti.Güray Oktay Mühendislik BürosuTunçay İnşaat Sanayi ve Turizm İşletmeleri A.Ş.Kumral Yapı MühendislikSuat Altın İnşaatAbb Elk San ve Tic Ltd ŞtiEnvy Enerji ve Çevre Yatırımları A.Ş.KuyaşYüksel İnşaat A.Ş.Mesa Mesken Sanayii A.Ş.Yüksel İnşaat A.Ş.Koba Mühendislik ve Müşavirlik Ltd. Şti.Koray İnşaat San. ve Tic. A.Ş.Gama Endüstri A.Ş.Detay Mim. Müh. Ltd. Şti.Mesa Mesken A.Ş.Kuryap İnşaat Ltd. Şti.Alf Elektrik

100

2. Mezun olduğunuz üniversite hangisidir?















Diğer 1 2.4

3. Mezun olduğunuz Bölüm hangisidir?


İnşaat Mühendisliği 41 95.3

Diğer Mühendislikler 1 2.3

Diğer 1 2.3

4. Mezuniyet yılınız nedir?


-1950 0.0

1951-1960 0.0

1961-1970 1 2.3

1971-1980 2 4.7

1981-1990 13 30.2

1991-2000 13 30.2

2001-2010 11 25.6

2011- 3 7.0

5. Firmadaki göreviniz nedir?


Teknik Sorumlu 24 54.5

İdari Sorumlu 3 6.8

Diğer 17 38.6

Sektör Anketi


6. Kaç yıldır aynı firmada çalışıyorsunuz?


1-5 yıl 20 45.5

6-10 yıl 6 13.6

10 yıldan fazla 18 40.9

7. Firmanız kaç yıldır faaliyettedir?


1-5 yıl 7 15.9

6-10 yıl 6 13.6

10 yıldan fazla 31 70.5

8. Firmanızın faaliyet alanları nelerdir?


Proje, etüt, tasarım ve müşavirlik hizmetleri 18 40.9

Yapım ve taahhüt hizmetleri 24 54.5

Denetim hizmetleri 2 4.5

Malzeme üretimi hizmetleri 0 0.0

Laboratuvar hizmetleri 0 0.0

9. Yurt dışında faaliyet gösteriyor musunuz?


Evet 22 50.0

Hayır 22 50.0

10. Firmanızda çalışan inşaat mühendisi sayısı kaçtır?


5’ten az 18 40.9

5-15 arası 9 20.5

16-30 arası 7 15.9

31-50 arası 1 2.3

50’den fazla 9 20.5

11. Firmanızda çalışan inşaat mühendislerinin mezun olduğu üniversite bazında dağılım oranını aşağıdaki tabloya işleyiniz. Burada sizden, firmanızda en fazla mezunu çalıştırılan üç üniversitenin adını ve bu üniversitelerden mezun olan mühendislerin oranını yazmanız beklenilmektedir.

Soru tablolaştırılamadığı için bu bölümde yer verilememiştir.

102

12. Yeni mezun inşaat mühendisi istihdam ediyor musunuz?


Evet 36 81.8

Hayır 8 18.2

13. Yukarıdaki yanıtınız evet ise, aşağıdaki niteliklerden hangilerine daha çok önem veriyorsunuz?


Mezun olduğu üniversite 25 14.3

Mezuniyet notu 6 3.4

İş görüşmesindeki performansı 22 12.6

Başka birisinin referans vermesi 17 9.7

Yabancı dilde eğitim almış olması 11 6.3

Yabancı dil biliyor, ancak ana dilde eğitim almış olması

8 4.6

Kişisel özellik ve yetenekleri 30 17.1

Mesleğini sevmesi 22 12.6

Bilgisayar ve programlama bilgisi 21 12.0

Yüksek lisans yapmış olması ve sertifikalar 7 4.0

Diğer 6 3.4

14. Deneyimli bir inşaat mühendisi istihdam ederken aşağıdaki niteliklerden hangilerine daha çok önem veriyorsunuz?


Mezun olduğu üniversite 19 8.8

Mezuniyet notu 1 0.5

İş görüşmesindeki performansı 20 9.3

Başka birisinin referans vermesi 16 7.4

Daha önceki iş deneyimi 39 18.1

Yabancı dilde eğitim almış olması 11 5.1

Kişisel özellik ve yetenekleri 32 14.8

Bilgisayar ve programlama bilgisi 25 11.6

Mesleki sevgi 21 9.7

Meslek etiği 23 10.6

Yüksek lisans yapmış olması 3 1.4

Oda faaliyetlerine katılım 4 1.9

Diğer 2 0.9

Öğrenci Anketi


15. İstihdam ettiğiniz inşaat mühendislerinin performanslarında mezun olduğu üniversitenin etkisini nasıl değerlendiriyorsunuz?


Etkili 25 56.8

Etkisi az 15 34.1

Hiç etkisi yok 4 9.1

16. İstihdam ettiğiniz inşaat mühendislerinin performanslarında mezun olduğu üniversitenin etkisini nasıl değerlendiriyorsunuz?

1. Ter.

1. Ter. %

2. Ter.

2. Ter. %

3. Ter.

3. Ter. %

4. Ter.

4. Ter. %

5. Ter.

5. Ter. %

Akdeniz Üniversitesi 0.0 0.0 0.0 0.0 1 4.2

Anadolu Üniversitesi 0.0 0.0 0.0 0.0 3 12.5

Ankara Üniversitesi 0.0 0.0 0.0 1 3.8 0.0

Atatürk Üniversitesi 0.0 1 3.0 0.0 0.0 0.0

Balıkesir Üniversitesi 0.0 0.0 0.0 1 3.8 0.0

Boğaziçi Üniversitesi 0.0 3 9.1 6 20.0 3 11.5 1 4.2

Celal Bayar Üniversitesi 0.0 0.0 0.0 1 3.8 0.0

Çukurova Üniversitesi 0.0 0.0 0.0 2 7.7 0.0

Dicle Üniversitesi 0.0 1 3.0 0.0 0.0 0.0

Dokuz Eylül Üniversitesi 1 2.9 0.0 2 6.7 0.0 1 4.2

Ege Üniversitesi 0.0 0.0 0.0 1 3.8 2 8.3

Eskişehir Osmangazi Üniversitesi

0.0 1 3.0 1 3.3 0.0 1 4.2

Erzurum Teknik Üniversitesi

0.0 0.0 0.0 0.0 1 4.2

Gazi Üniversitesi 0.0 2 6.1 3 10.0 5 19.2 4 16.7

Gaziantep Üniversitesi 0.0 0.0 0.0 1 3.8 0.0

Harran Üniversitesi 0.0 0.0 0.0 0.0 1 4.2

İstanbul Üniversitesi 0.0 0.0 1 3.3 0.0 1 4.2

İstanbul Teknik Üniversitesi

4 11.4 21 63.6 4 13.3 0.0 0.0

Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi

1 2.9 0.0 0.0 0.0 0.0

Karadeniz Teknik Üniversitesi

1 2.9 0.0 0.0 2 7.7 2 8.3

Kocaeli Üniversitesi 0.0 0.0 0.0 1 3.8 0.0

Orta Doğu Teknik Üniversitesi

25 71.4 2 6.1 1 3.3 2 7.7 0.0

104

1. Ter.

1. Ter. %

2. Ter.

2. Ter. %

3. Ter.

3. Ter. %

4. Ter.

4. Ter. %

5. Ter.

5. Ter. %

Sakarya Üniversitesi 0.0 0.0 0.0 1 3.8 1 4.2

Selçuk Üniversitesi 1 2.9 0.0 0.0 0.0 1 4.2

Yeditepe Üniversitesi 1 2.9 0.0 0.0 0.0 0.0

Yıldız Teknik Üniversitesi

1 2.9 1 3.0 12 40.0 4 15.4 3 12.5

Diğer 0.0 1 3.0 0.0 1 3.8 1 4.2

17. Size göre bir inşaat mühendisinin gelişiminde hangisi daha önemlidir?


Aldığı eğitim 10 22.7

Çalışma hayatında edindiği deneyim 28 63.6

Kişisel beceri ve yetenekleri 6 13.6

18. Yaz döneminde stajyer öğrenci çalıştırıyor musunuz?


Evet 40 90.9

Hayır 4 9.1

19. Firmaya stajyer öğrenci alırken eğitim aldığı üniversite sizce önemli midir?


Evet 12 27.3

Hayır 32 72.7

Öğrenci Anketi


Ek 5 - Bölüm Başkanları’nın Mesajları

Avrasya Üniversitesi İnşaat Mühendisliği Bölümü

2. İnşaat Mühendisleri Bölüm Başkanları toplantısı vizyon raporuna ilişkin sonuç önerilerim aşağı-da kısaca sunulmuştur.

1. Kontenjanların sınırlandırılması (azaltılması)

2. Yetkin mühendislik sistemine geçilmesi için daha yoğun çaba harcanması

Prof. Dr. İlhan SungurAvrasya Üniversitesi İnşaat Mühendisliği Bölüm Başkanı

Bayburt Üniversitesi İnşaat Mühendisliği Bölümü

Rapor için önerilerim aşağıdadır.

Yaz Okulu: Yaz okulu uygulaması kaldırılmalıdır. Bu özellikle stajların verimli yapılabilmesi için önemlidir.

Kontenjanlar: Öğrenci kontenjanları bölümlerin öğretim üyesi sayılarını esas alacak bir yöntem kullanılarak belirlenmelidir. Bu konuda akreditasyon kurum (MÜDEK) ölçütleri dikkate alınmalıdır. Genel olarak bölümün oluşturulması ve gelişimi MÜDEK ölçütleri çerçevesinde olmalıdır.

Öğretim Planı: Zorunlu dersler mümkün olan en geniş düzeyde inşaat mühendisliği konularını ve alanları temel düzeyde içermelidir. Yapı, Hidrolik, Geoteknik, Ulaştırma ve Yapım Yönetimi konuları giriş seviyesinde verilmelidir.

Alan Seçimi ve Uzmanlaşma: Öğrencilerin bir alanda uzmanlaşması seçmeli dersler, yetkin mühen-dislik süreci ve lisansüstü eğitimiyle sağlanmalıdır.

Eğitim Şekli: Web tabanlı eğitim/simülasyon/animasyon teknikleri daha etkin kullanılmalıdır. Öğ-rencinin başarı değerlendirmesi sağlıklı yapıldığı sürece uzaktan eğitime sıcak bakılmalıdır.

Değerlendirme Sistemi: Bağıl değerlendirme sistemi kaldırılmalıdır. Yazılı ve sözlü sınavlar yapıl-malıdır.

Öğretim Üyeleri: ... yetiştirme ve değerlendirme süreci beklenen nitelikleri sağlayacak şekilde daha objektif hale getirilmelidir. Atama süreçleri kontrol edilmelidir. Mevcut sistemde, resim öğ-retmelerinden müteşekkil bir inşaat mühendisliği bölümü kurmak mümkündür.

Yetki Sınırlaması: ... sınırlı yetkilerle mezun edilen inşaat mühendisleri, tecrübe kazanımlarının İMO tarafından belgelenmesi sonrasında üniversiteler/ÖSYM tarafından yapılacak uzmanlık sınavı ile bir alanda tam yetki kazanmalıdır.

Yrd. Doç. Dr. Engin YenerBayburt Üniversitesi İnşaat Mühendisliği Bölüm Başkanı

106

Beykent Üniversitesi İnşaat Mühendisliği Bölümü

Aşağıdaki önerilerimin büyük ölçüde diğer hocalarımızla paralel olduğunu düşünerek burada yi-nelemek istiyorum,

1. Yetkin mühendislik kesinlikle hayata geçirilmelidir.

2. İnşaat Mühendisliği Bölümü Akademik Kadrosunda yer alan öğretim üyeleri sayısı artırılmalı ve kontrol altına alınmalıdır.

Yrd. Doç. Dr. Hasan ÖzkaynakBeykent Üniversitesi İnşaat Mühendisliği Bölüm Başkanı

Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi İnşaat Mühendisliği Bölümü

Toplantıyı dikkatle izlemiş, ASCE’nin 21. Asır bilgi kütlesi belgesinin hazırlanmasına “corresponding member” olarak katkı vermiş [1], bu konuda ASCE’nin bir toplantısının [2] düzenlenmesine başkan-lık etmiş deneyimli bir inşaat mühendisi ve akademisyen olarak görüşlerim aşağıda özetlenmiştir.

Genel: Söz konusu çalışmanın amacı İnşaat Mühendisliği eğitimidir. Bu nedenle belirtilen görüşler-de Bölümlerin bilimsel araştırma, topluma hizmet yönleri bir tarafa bırakılarak sadece eğitim yönü üzerinde durulacaktır.

1. Müfredatların çıktılar yani mezunların niteliği üzerinden değerlendirilmesi yerinde bir tutum-dur. Bu da uzun yıllar gerektiren bir yaklaşım olduğundan kararların uygulanmasında ve so-nuçların değerlendirilmesinde aceleci davranmamak yerinde olacaktır.

2. Müfredatların MÜDEK, Bologna ölçütleri gibi yol göstericilerde belirtildiği gibi belli yüzdelerle ifade edilen sınırlara uygun olması doğrudur. Bu sınırlar içinde kalınması, Üniversiteler arasın-da genelde bir uyumluluk getirecek ancak bazı farklılıkların olmasına da olanak sağlayacaktır. Bu farklılıklar üniversiteler arasında dinamizm sağlayacak, iyi uygulamalar zamanla değer ola-rak örnek teşkil edeceklerdir.

3. İçinde bulunduğumuz yıllarda inşaat mühendisliği eğitimi alanlar, özel durumlar dışında, 21. yüzyılın ortalarına kadar mesleklerini icra edecekler hatta esas görevlerini, deneyimli ağabey-ler ve ablalar olarak bu belirttiğimiz yıllarda yerine getireceklerdir. Bu bakımdan bu adaylara günümüzün bilgilerinin ayrıntılı olarak verilmesi yerine genel ilkelerin kazandırılması, daha yerinde olacaktır.

4. Toplantı sırasında birkaç kez ifade edildiği üzere, inşaat mühendisliğinin dallarından hiçbiri diğerlerinden daha üstün değildir. Bu konuda yapılacak en uygun uygulama, öğrencilerin her dal hakkında bilgi sahibi olmaları, seçtikleri bir dal hakkında da biraz daha fazla çalışmış olma-larıdır.

5. Yukarıda belirtilen 3. maddenin ışığında, ayrıntılarına girilmese de, öğrencilere ileride karşıla-şacakları konular hakkında ön bilgiler verilmesi, bu konularda farkındalık yaratılması yerinde olacaktır. Bu konulara örnek olarak eniyileme (tasarımda, şantiye kurulmasında, yapı tekniği-nin seçiminde, …), belirsizlik içeren problemlerin ele alınması, konulara sistem mühendisliği açısından yaklaşma (A ve B noktaları arasında yol tasarlanırken, tüm çevreyi de yani A, A-B ve B’de olacak değişikliklerin de ele alınması), yapıda özişlerlik (otomasyon), robot kullanımı, malzeme biliminde beklenen gelişmeler (nanoteknoloji, sıfırdan küçük Poisson oranı, akıllı malzemeler, …), akıllı yollar, binalar, barajlar, zor ortamlarda inşaat, küreselleşmenin, küresel iklim değişikliğinin, çok hızlı kentleşmenin etkileri, sürdürülebilirlik ve benzerleri verilebilir.

Bölüm Başkanları’nın Mesajları


6. Toplantıda pek çok soruna değinilmiştir. Bu sorunların bir kısmında iyileştirme biz akademis-yenlerin inisiyatifindedir, diğer bir kısmında iyileştirme yapılması ise siyasilerin elindedir. Bu toplantılar yapıldıkça, ilk kısımla ilgili olarak tüm üniversitelerde olumlu gelişmelerin olacağı düşünülebilir. İkinci kısımda ise, siyasileri belli noktalara getirmenin güçlüğü ortadadır. Bu durumda, taktik olarak siyasilerin önüne, çözüm bekleyen çok problemle değil de seçilmiş az sayıda sorunla çıkmak ve bu konulara odaklı yoğun mücadele vermek doğru olabilir. Bu so-runların başında, üniversitelerin altyapı (öğretim üyesi, fiziki yapılar, laboratuvar alet edevatı) olanaklarının çok dikkate alınmadan kontenjanların belirlenmesi gelmektedir. Üniversitelerin ve İnşaat Mühendisliği Bölümlerinin sayısındaki artış da bir kanıt olarak kullanılarak bu konu-da esaslı bir mücadele verilebilir ve bu sayede öğrenci niteliğinde bir iyileştirme sağlanabilir.

7. Üniversitelerin kendi inisiyatifinde olmayan bir diğer konu ise yetkin mühendisliktir. Bu konu-nun çözümü, yıllar önce ifade ettiğim ve önermiş olduğum gibi, güçlü bir mesleki dayanışma ile ve inisiyatifi siyasilerin elinden alarak bulunabilir. Burada ilk ilke kimsenin elindeki yetkileri almama, böylece onları karşı saflarda toplamama, ancak bazı kişilere ek bir sertifika vermektir. Bugün inşaat mühendisliği unvanına haiz kişiler her türlü yetkiye sahip iken, onları sınava tabi tutup bir kısmını yetkisiz kılmak doğru değildir. Bu konuda yapılmış olan girişimlerin ba-şarısızlığı bu gibi davranışlarda aranmalıdır. Yetkin mühendislik konusu ise mutlaka çözülme-si gereken bir konudur. Bu konuda İMO ve Üniversitelerin ortaklaşa yeni bir çalışma ortamı yaratmaları yerinde olacaktır. Böyle bir çalışmanın içinde olmaktan mutluluk duyacaklardan birisi de bu satırların yazarıdır.

[1] - (2008). Civil engineering body of knowledge for the 21st century: preparing the civil engineer for the future. ASCE Body of Knowledge Committee on Academic Prerequisites for Professional Practice. 2nd ed. ISBN-13: 978-0-7844-0965-7

[2] International Workshop on Reforming Civil and Environmental Engineering Education Given the Societal Challenges Related to Infrastructures, October 4-7, 2006, Bahçeşehir University, Istan-bul, Turkey

[3] Toklu, Y. C. (2009). Recent Issues In Civil Engineering Education. Fifth Int. Conf. Construction in the 21st Century (CITC-V), May 20-22, 2009, Istanbul, Turkey

[4] Toklu, Y. C. (2009). İnşaat mühendisliği eğitiminde yeni eğilimler |New trends in civil enginee-ring education|. 1. İnşaat Mühendisliği Eğitimi Sempozyumu, S. Altın (ed.), pp.155-166, İMO, 6-7 Kasım 2009, Antalya

Prof. Dr. Y. Cengiz TokluBilecik Şeyh Edebali Üniversitesi İnşaat Mühendisliği Bölüm Başkanı

Bilgi Üniversitesi İnşaat Mühendisliği Bölümü

Eğitimin daha verimli kılınması amaçlı katıldığım ya da eklediğim önerilerim şunlardır;

Kontenjanlar sınırlansın. TED Üniversitesi kontenjanı beş yıl için 35 kişi ile sınırlandırmış. İkili eğitim sınırlandırılmalı.

Orta öğretim her öğrenciyi değil, belirli düzeydeki öğrencileri başarılı saysın. Sınıfta kalma yeniden uygulanmalı.

Teknoloji Fakülteleri öğretim üyelerine Müh. olma koşulu getirilsin.

YÖK’ün Doçentler için getirdiği ölçütlere benzer ölçütler Prof. içinde konmalı.

Laboratuvarların güçlendirilip, Öğretim üyesi sayılarının arttırılması.

108

Araştırma görevlilerinin aynı bölümde doktora yapmaları sağlanmalı.

Ücretlerin arttırılması.

Yetkin Müh. (PE) konmalı. Amerika’daki gibi herkesin mühendislik yapamaması.

Bütün mühendislik bölümlerinin benzer problemi yaşamaları, ortak hareket ederek, öneriler, so-nuç almaya yönelik yetkili kurullara (YÖK) götürülüp, izlenmeli.

Prof. Dr. Sıddık ŞenerBilgi Üniversitesi İnşaat Mühendisliği Bölüm Başkanı

Cumhuriyet Üniversitesi İnşaat Mühendisliği Bölümü

Rapor ve toplantı sonrası görüş ve önerilerimiz aşağıdadır;

1. İnşaat Mühendisliği Bölüm veya Fakültelerinin açılma ölçütleri (öğretim elemanı sayısı, fiziki yapı, laboratuvar vb.) değiştirilerek zorlaştırılmalı,

2. Öğrenci kontenjanları (yatay geçiş, dikey geçiş, kurum içi yatay geçiş, çift anadal-yandal dâhil) azaltılmalı, her yıl için bölümler tarafından belirlenecek kontenjanın üzerine asla taşınmama-lıdır,

3. Öğretim elemanlarının özlük haklarının iyileştirilmesi, gelişmiş ülkelerin konuyla ilgili mevcut yapılarının incelenerek bir an önce yaşam kalitesinin artırılması gerekmektedir.

4. 1. ve 2. temel mühendislik eğitiminden sonra 3. ve 4. sınıfta; yapı-hidrolik-geoteknik-ulaştır-ma ana bilim dallarında branşlaşma şeklinde öğretimin düzenlemesi yetkin mühendislik ve uzmanlık açısından birçok sorunu çözeceği kanaatindeyiz.

Doç. Dr. M. Levent KOÇCumhuriyet Üniversitesi İnşaat Mühendisliği Bölüm Başkanı

Çankaya Üniversitesi İnşaat Mühendisliği Bölümü

Yirmi birinci yüzyılda inşaat mühendisliği eğitiminin nasıl yapılması lazım geldiği konusunda va-rılan mutabakat metninde yer almasını faydalı gördüğüm bazı noktaları dikkatinize sunuyorum.

Ülkemizde yükseköğretim sisteminin tayin edici pozisyonunda YÖK yer almaktadır. Antalya top-lantısında dile getirildiği gibi tenkide açık çok sayıda husus olmakla beraber eğitim kurumlarımızın yerine getirmesi şart olan husus ta vardır. Bunlardan birisi, ileride ülkenin ihtiyacı olan teknik hiz-meti yerine getirecek olan kadronun ana hatları belli olan Türkiye Yükseköğretim Yeterlilikler Çer-çevesi (TYYÇ)’nin gösterdiği doğrultuda eğitmeye çalışmak olmalıdır. TYYÇ genel bir yapıya sahip olduğu için onun kıstaslarının benimsenmesi herhangi bir zorluğu temsil etmemektedir. Mesela, öğrencilerin teorik ve uygulamalı bilgiyle teçhiz edilmesi, kavram veya uygulama düzeyinde bece-rilerin kazandırılması ile şahsi veya mesleki yetkinliklerinin sağlamca yerine oturtulması herkesin hemfikir olacağı temel hedeflerdir. Tabii, iş eninde sonunda bu yüksek ideallerin kimin tarafından ve nasıl ham madde olarak önümüze gelen genç insanlara aktarılacağı sualine gelmektedir.

Bilginin aktarılmasını en inandırıcı tarzda yapılması için mutlaka öğretim kadrosu içinde pratik tec-rübeye sahip olan öğretim elemanlarının bulundurulması ve tecrübenin akademik değerlendir-meye dâhil edilmesi lazımdır.



Bilgi (Kuramsal ve Uygulamalı): Alanındaki güncel bilgileri içeren ders kitapları, uygulama araç-gereçleri ve diğer kaynaklarla desteklenen ileri düzeydeki kuramsal ve uygulamalı bilgilere sahip olma.

Beceriler (Kavramsal/Bilişsel ve Uygulamalı): Alanında edindiği ileri düzeydeki kuramsal ve uygu-lamalı bilgileri kullanabilme. Alanında edindiği ileri düzeydeki bilgi ve becerileri kullanarak verileri yorumlayabilme ve değerlendirebilme, sorunları tanımlayabilme, analiz edebilme, araştırmalara ve kanıtlara dayalı çözüm önerileri geliştirebilme.

Yetkinlikler: Bağımsız Çalışabilme ve Sorumluluk Alabilme Yetkinliği: Alanı ile ilgili ileri düzeydeki bir çalışmayı bağımsız olarak yürütebilme. Alanı ile ilgili uygulamalarda karşılaşılan ve öngörüle-meyen karmaşık sorunları çözmek için bireysel ve ekip üyesi olarak sorumluluk alabilme. Sorumlu-luğu altında çalışanların bir proje çerçevesinde gelişimlerine yönelik etkinlikleri planlayabilme ve yönetebilme.

Öğrenme Yetkinliği: Alanında edindiği ileri düzeydeki bilgi ve becerileri eleştirel bir yaklaşımla değerlendirebilme. Öğrenme ihtiyaçlarını belirleyebilme ve öğrenmesini yönlendirebilme. Hayat boyu öğrenmeye ilişkin olumlu tutum geliştirebilme.

İletişim ve Sosyal Yetkinlik: - Alanı ile ilgili konularda ilgili kişi ve kurumları bilgilendirebilme; dü-şüncelerini ve sorunlara ilişkin çözüm önerilerini yazılı ve sözlü olarak aktarabilme. Alanı ile ilgili konularda düşüncelerini ve sorunlara ilişkin çözüm önerilerini nicel ve nitel verilerle destekleyerek uzman olan ve olmayan kişilerle paylaşabilme. Toplumsal sorumluluk bilinci ile yaşadığı sosyal çev-re için proje ve faaliyet düzenleyebilme ve bunları uygulayabilme. Bir yabancı dili en az Avrupa Dil Portföyü B1 Genel Düzeyinde kullanarak alanındaki bilgileri izleyebilme ve meslektaşları ile iletişim kurabilme. Alanının gerektirdiği en az Avrupa Bilgisayar Kullanma Lisansı İleri Düzeyinde bilgisayar yazılımı ile birlikte bilişim ve iletişim teknolojilerini kullanabilme

Alana Özgü Yetkinlikler: Alanı ile ilgili verilerin toplanması, yorumlanması, uygulanması ve sonuç-larının duyurulması aşamalarında toplumsal, bilimsel, kültürel ve ahlaki değerlere uygun hareket etme. Sosyal hakların evrenselliği, sosyal adalet, kalite kültürü ve kültürel değerlerin korunması ile çevre koruma, iş sağlığı ve güvenliği konularında yeterli bilince sahip olma.

Bunların sağlanmasında sosyal medya üzerinden “Y nesli” öğrencilere ulaşmanın bir zorunluk ola-rak karşımıza çıktığını itiraf etmek gerekir. Mutlaka yapılmaması gerek bir diğer husus ta 40 sene evvelki öğrencilerle şimdikilerin (veya ileridekilerin) karşılaştırılmaması ve eleştiri yöneltilmemesi gelmektedir.

Prof. Dr. Polat GülkanÇankaya Üniversitesi İnşaat Mühendisliği Bölüm Başkanı

Dicle Üniversitesi İnşaat Mühendisliği Bölümü

İlave görüş olarak;

Özellikle kamuda iş bulma amacıyla 3. ve 4. sınıf öğrencilerimizin çoğunluğu KPSS sınavına girmek için tekrar ÖSS test formatındaki bu sınava hazırlanmaktadırlar. Bu durum branş derslerini ihmal etmelerine veya ancak geçebilecek kadar çalışmalarına neden olmaktadır. Çözüm önerisi olarak KPSS’de Mühendislik Bilimleri sınavının olması ve/veya Lisans başarı notunun etkin bir yüzdeyle KPSS puanına ilave edilmesinin öğrencilerin derslere olan ilgi ve isteğini zorunlu da olsa artıracağı kanaatindeyim.

Doç. Dr. S. Özgür DeğertekinDicle Üniversitesi İnşaat Mühendisliği Bölüm Başkanı

110

Dumlupınar Üniversitesi İnşaat Mühendisliği Bölümü

1. (Sayfa 3’de yer alan Tablo 1 ile ilgili olarak)

a) Tablo 1’de Mühendislik Fakültesindeki İnşaat Mühendisliği Bölümlerine ait 2012-2013 kon-tenjanları yer almaktadır. Teknoloji Fakültelerinde de İnşaat Mühendisliği Bölümleri bulun-maktadır. Bu bölümlere ait kontenjanların da bu tabloda yer alması gerekmektedir.

b) 2009-2010 yıllarındaki İnşaat Mühendisliği Bölümü kontenjanları 5381 iken bu kontenjan-ların üç yıl sonra 10 bine çıkartılmasının sonucunda çok yakın bir zamanda ülkede inşa-at mühendisliği enflasyonu olacağı kaçınılmazdır. Ülkemizin istihdam projeksiyonlarına göre inşaat mühendisi yetiştirmek üzere kontenjanların derhal aşağıya çekilmesi gerekirse ikinci öğretim programlarının bile kapatılması gerekmektedir. YÖK bu tedbirleri almadığı takdirde Fizik, Kimya, Matematik, Maden, Jeoloji Bölümlerinin şu anda öğrenci bulamadık-ları gibi İnşaat Mühendisliği Bölümleri de öğrenci bulamayarak kapatılma durumu ile karşı karşıya kalacaklardır. Yapılan bunca yatırımın ve plansız olarak yetişmiş ama işi olmayan inşaat mühendislerinin sorumluları bu kararları veren YÖK olacaktır. Deprem bölgesindeki ülkemizin inşaat mühendislerini yetiştirirken çok daha hassas davranılması konusunda ka-muoyunun desteği tamdır. Bu durumda inşaat mühendisi enflasyonu yaratacak politikalar bir tarafa çok iyi inşaat mühendisi yetiştirilmesi için politika geliştirilmesine ihtiyaç vardır. Bu konuda en büyük görev YÖK’e düşmektedir.

2. (Sayfa 6, paragraf 1’de yer alan Teknoloji Fakülteleri ile ilgili olarak)

Mühendislik Fakültelerindeki İnşaat Mühendisliği Bölümlerinde ülkemizin ihtiyaçlarını kar-şılayacak inşaat mühendisleri yetiştirilirken Teknoloji Fakültelerinin kurulması ve bu fakülte-lerde İnşaat Mühendisliği Bölümleri açılması YÖK’ün yaptığı bir yanlıştır. Bu yanlışlık aslında Teknik Eğitim Fakültelerinin plansız bir şekilde açılmasından kaynaklanmaktadır. Plansız açı-lan bu fakültelere plansız olarak öğrenciler alınmıştır. 1992 yılında çıkartılan bir kanun ile bu fakülte mezunlarına bir yıllık tamamlama kursundan sonra mühendis unvanı verilmesi de önemli diğer bir yanlıştır. Bütün bu yanlışlıkların üzerine Teknoloji Fakülteleri kurularak bir yanlışlık daha yapılmıştır. Bu ülkede mühendislerin Mühendislik Fakültelerinde yetiştirilmeleri başarılı bir şekilde devam ederken hiçbir piyasa talebi olmadan, uygulanmakta olan hiçbir eğitim planı değiştirilmeden, sırf Teknik Eğitim Fakültesinin bulunduğu ilçeleri memnun et-mek üzere kurulan Teknoloji Fakültelerinin ülkenin başına daha büyük problemler açmadan kapatılması ve bu fakültelerin yerine Mühendislik Fakültelerinin kurulması gerekmektedir. Bu konunun YÖK’e bildirilmesi ve yapılan yanlışlardan dönülmesi istenmelidir.

3. (Sayfa 11’de yer alan eğitim-öğretim sorunları ile ilgili olarak)

a) Yeni açılan İnşaat Mühendisliği Bölümlerinde dersler akademik unvanı olmayan kişilerce yürütülmektedir. Bu durum bu bölümlerin plansız bir şekilde açıldığının en somut göster-gesidir. Bunun bir uzantısı olarak da bu bölümlerde laboratuvar olanaklarının ve alt yapının yetersiz olduğunu söylemek de yanlış olmayacaktır.

Bu sorunun en kısa zamanda çözülebilmesi için öncelikle yapılması gereken Araştırma Gö-revliliğini cazip hale getirmektir. Bunun için de başarılı bir şekilde Lisans eğitimini tamam-lamış olan mühendisler için cazip bir maaşın ve imkânların kendilerine sunulması şarttır. İş bulamadığı için Araştırma Görevlisi olmak isteyenlerle mühendislik eğitiminin yürütü-lebileceğini düşünmek ileride sonuçları telafi edilemeyecek sorunların kaynağı olacaktır.

En başarılı lisans mezunlarının Araştırma Görevlisi olarak İnşaat Mühendisliği Bölümlerine kazandırılmasının yanında iyi bir akademik kariyer alt yapısına sahip olabilmeleri için de Öğretim Üyesi Yetiştirme Programlarının ihtiyaçlara göre yeniden düzenlenmesi ve bunu yürütecek üniversitelere daha fazla olanak tanınması şarttır. Öğretim Üyesi Yetiştirme Prog-



ramlarına Vakıf Üniversitelerinin de katılmaları ve kendi ihtiyaçları olan akademik personeli bu şekilde yetiştirmeleri bir zorunluluk olarak ortadadır.

Diğer taraftan Teknoloji Fakültelerindeki İnşaat Mühendisliği Bölümlerinde meslek ders-lerinin inşaat mühendisi olan öğretim üyelerince yürütülmesinin bir zorunluluk olduğu tartışmasızdır. Zira Teknik Eğitim Fakültesi mezunlarının bir yıllık tamamlama programları-nın inşaat mühendisi öğretim üyelerince yürütülmesi şartı, bu tamamlama programlarını düzenleyen ve 1992 yılında çıkartılan ilgili kanunda açıkça ifade edilmektedir. Bu durumda tamamlama programlarında ders veremeyen Teknik Eğitim Fakültesi kökenli öğretim üye-lerinin şimdi kurulmuş olan Teknoloji Fakültelerinde inşaat mühendisliği meslek derslerini yürütmeleri çok büyük bir çelişkidir. Bu nedenle Teknoloji Fakültelerinde İnşaat Mühendis-liği Bölümlerinin açılması yanlıştır. YÖK’ün bu çelişkiden kurtulması ve bu fakülteleri daha fazla gecikmeden Mühendislik Fakültelerine dönüştürmesi burada görevli Teknik Eğitim Fakültesi kökenli öğretim üyelerinin mühendislik programlarındaki meslek derslerini yü-rütmemelerinin de hükme bağlanması gerekmektedir. Bu yanlışların düzeltilmemesi du-rumunda ülkemiz ağır faturalar ödemek zorunda kalacaktır.

b) Ülkemiz gerçekleri ile uyumsuz olan kontenjan sayılarının bir sonucu olarak inşaat mü-hendisliği eğitimini hakkıyla yürütemeyecek durumda olan öğrencilerin düşük puanlarla bu programlara girmesi üniversitelerde büyük oranlarda başarısızlık yaşanmasına sebep olmaktadır. Bu başarısızlık tabloları karşısında Üniversite Yönetimleri çareler aramaya baş-lamakta ve çareyi bağıl değerlendirme uygulamalarında bulmaktadırlar. Aslında bağıl de-ğerlendirme dersini geçen başarılı öğrencilere harf notu verilmesinde kullanılan bir not sistemidir. Ancak şu anda üniversitelerimizde bağıl değerlendirme dersinde başarısız olan öğrencilerin dersten geçirilmesi için bir araç olarak kullanılmaktadır. Sınıf ortalamalarının çok düşük olduğu durumlarda ortalamanın üzerindeki öğrencileri geçirelim anlayışı ile çok önemli mühendislik derslerinde geçme notları 100 üzerinden 30’lu seviyelere düşmekte-dir. Bu nedenlerle İnşaat Mühendisliği Bölümlerinde bağıl değerlendirme sisteminin kulla-nılması sakıncalı olmaktadır. Bunun için inşaat mühendisliği bölümlerinde mutlak değer-lendirme sisteminin kullanılması ve geçme notunun 100 üzerinden en az 60 olması şarttır ve husus önemle vurgulanmalıdır.

c) Üniversite yönetimlerinin bağıl değerlendirme sistemini başarısız öğrencileri geçirmek üzere uygulamaları ile öğretim üyelerinin elinden kimin geçip kimin kalacağı ile ilgili tak-tir hakları da alınmış olmaktadır. Ülkemizde ölçme-değerlendirme sistemleri ile bu şekil-de oynanırken sisteme vurulan en büyük darbe atılmanın kaldırılması ile gelmiştir. Bizim ülkemiz koşullarında birinci ve ikinci sınıfta akademik başarısızlık nedeniyle öğrencilerin atılması sistemine tekrar geri dönülmesi şarttır. Yeterli temel bilimler bilgisine sahip olma-dan İnşaat Mühendisliği Bölümlerine kayıt yaptıran öğrencilerin bu eksiklerini gidermeleri tamamen kendi gayret ve çalışmalarına bağlıdır. Bu gayret ve çalışma içerisine girmeyen öğrencileri inşaat mühendisi olmak üzere yetiştirmek için İnşaat Mühendisliği Bölümleri-nin bir arayışa girmesinin hiç bir anlamı yoktur. Çünkü bu problemin çözümü tamamen öğ-rencinin bunu talep etmesine ve elde etmek üzere gayret etmesine ve çalışmasına bağlıdır. Bunu talep etmeyen, bunu elde etmek için gayret ve çalışma içerisinde olmayan bir öğren-ci bir dersi üç tekrardan sonra geçememiş ise inşaat mühendisliği programında öğrenim görmek yerine daha başarılı olacağı başka bir programı okuması gereklidir. Asıl bunu ya-pılmaması durumunda ülkenin milli servetinin heba edildiği düşünülmelidir. Toplumumuz açısından bir öğrencinin atılması ile 100 öğrencinin kazanıldığı bir gerçektir. Bir öğrenciyi atmayarak 101 öğrenciyi kaybediyoruz. Çünkü mühendis olmayı talep etmeyen, bunu elde etmek için gayret ve çalışma içerisinde olmayan 101 öğrenciden birinin atıldığını gören diğer 100 öğrenci durumlarını tekrar değerlendirerek mühendis olmayı talep eder hale

112

gelmektedirler. Başka bir ifade ile bu olay öğrenciyi “talebe” yapmaktadır.

d) İnşaat Mühendisliği programlarının vazgeçilmez unsurlarından biri de stajlardır. Öğren-cilerin staj yapma imkânları inşaat sezonları ile doğrudan ilişkilidir. Bu nedenle stajlara “Yaz stajı” adı da verilmektedir. Son on yıl içerisinde üniversitelerde yaşanan başarısızlık sorunlarını aşmak üzere üst yönetimler yaz okulunu keşfetmişlerdir. Bu uygulamalarda bir standart tutturulmasının bizim gibi ülkelerde ne kadar zor olduğu yaşanarak görülmüştür. Burada konunun bu bölümü ile ilgili bir tartışma yapılmayacaktır. Ancak yaz okullarının gündeme gelmesiyle yaz stajlarının gündemden kalkmış olmasına hiç şaşırmamak gerek-mektedir. Şu anda inşaat mühendisliği bölümlerinde ve benzer şekilde diğer mühendislik bölümlerinde de yaz stajlarının kışın nasıl yaptırılacağı ile ilgili formüller aranmaktadır. Bir yıl içerisinde stajların sokuşturulacağı yerler bulunmaya çalışılmaktadır. İnşaat mühendis-liği açısından gerekli olan şey yaz stajlarının en uygun koşullarda inşaat sezonu içerisinde yazın yaptırılmasıdır. Bu durumda inşaat mühendisliği bölümlerinde ve de mühendislik fa-kültelerinde yaz okulu uygulamalarına son verilmelidir. İnşaat mühendisliği öğrencilerinin yazın stajlarını zamanında yapmaları ve kalan zamanlarında da yaz tatillerini yapmaları ve böylece dinçleşmiş ve yenilenmiş olarak yeni akademik yıla hazırlanmış olarak gelmeleri-ni sağlamak üniversite yönetimlerinin görevleri arasındadır. Şu anda öğrencilerin içerisine düştükleri bu sarmaldan kurtulmaları gerekmektedir. Bir yıl boyunca hiç ara vermeden, tatil yapmadan yoğun bir program yürütmeye çalışan ve bir an evvel, nasıl olursa olsun, mezun olmayı arzu eden öğrenciler bekledikleri başarıyı elde edememektedirler. Beklenen başarının gelmeyeceğini öğrenciler göremese bile üniversite yönetiminin görmesi gerek-mektedir. Bu nedenlerle İnşaat Mühendisliği Bölümlerinde yaz okulu uygulamalarına son verilmesi önerilmelidir.

e) İnşaat Mühendisliği programları haftada 30-35 saat iken YÖK ile birlikte 20-25 saate in-dirilmiştir. Bu program değişikliği ile ABD ve benzeri ülkelerde uygulanan programlar ül-kemizdeki inşaat mühendisliği bölümlerinde uygulanmaya başlamıştır. Ancak ülkemizde 30-35 saat uygulanan programlarda yeteri kadar tasarım dersleri de verildiğinden bu prog-ramlardan mezun olan öğrencilerin imza yetkisine sahip olmalarını belki bir derece kabul-lenmek mümkün idi. Ama şimdi ülkemizde 20-25 saat uygulanan programları takip eden öğrencilere bu programları tamamladıklarında hemen imza yetkisi verilmektedir. Hâlbuki ABD ve benzeri ülkelerde aynı lisans programını takip ederek mezun olanlara belirli bir tecrübeden sonra imza yetkisi verilmektedir. Ülkemizde de aynı uygulamaya geçilmesi ge-rekmektedir. Bunun için tüm mühendislik camiasının desteğine ihtiyaç vardır. 30 yılı aşkın bir süredir ülkemizin bu sorunu çözememiş olması büyük bir eksikliktir. Yetkin mühendislik yasasının çıkartılması ile ülkemizin geleceği garanti altına alınmış olacaktır. Bu konu eğitim programlarının tamamlayıcı bir unsurudur ve onunla birlikte düşünülmesi ve değerlendi-rilmesi gerekmektedir.

f ) Yetkin mühendislik konularında İnşaat Mühendisleri Odasına büyük görevler düşmektedir. ABD ve diğer benzer ülkelerde olduğu gibi inşaat mühendislerinin bir meslek kuruluşu-nun bu konuda bir otorite olacak şekilde kanunla yetkilendirilmesi gerekmektedir. Mü-hendisler Odasının toplumumuzda bir sivil toplum örgütü olmasının ötesinde meslek etik ve normlarının belirlenmesinde, uygulanmasında ve geliştirilmesinde önemli görevleri olduğu açıktır. Bu nedenlerle İnşaat Mühendisleri Odalarının yaygınlaştırılması, güçlendi-rilmesi, geliştirilmesi ve güçlü bir hukuki statüye kavuşturulması için üniversitelerin de tüm desteklerini vermeleri çok önemlidir.

4. (Sayfa 29’da yer alan zorunlu bilim dalları ile ilgili olarak)

Ülkemizde İnşaat Mühendisliği Bölümleri Anabilim Dallarından oluşmaktadır. Bu düzenleme hem idari olarak hem de akademik olarak bu şekilde yapılmıştır. Bölümlerde en yaygın olan



Anabilim Dalları Yapı Anabilim Dalı, Hidrolik Anabilim Dalı, Ulaştırma Anabilim Dalı ve Geo-teknik Anabilim Dalıdır. Bu nedenlerle İnşaat Mühendisliği lisans eğitim planları da bu dört yaygın anabilim dalını esas alarak geliştirilmiştir. Ülkemizde uygulanan programlarda seçmeli derslere de önemli bir yer verilmekle beraber bu derslerin branşlaşma amacıyla kullanılma-dığı gözlemlenmektedir. Bunun sunucu olarak lisans eğitimi alan inşaat mühendisleri genel inşaat mühendisi olarak yetişmekte ve branşlaşma yüksek lisansta gündeme gelmektedir. Ül-kemiz şartlarına bu durumun daha uygun olduğu düşünülmektedir.

5. (Sonuç Kısmı ile ilgili olarak)

Yukarıda dört madde halinde ortaya konulan hususların, komisyonca da uygun bulunduğu taktirde, hazırlanmış olan raporun belirtilen yerlerinde değerlendirilebileceği düşünülmek-tedir. Bu hususların aynı zamanda Sonuç Kısmında da yer almasının uygun olacağı düşünül-mektedir.

Prof. Dr. Mehmet T. BayerDumlupınar Üniversitesi İnşaat Mühendisliği Bölüm Başkanı

Gaziosmanpaşa Üniversitesi İnşaat Mühendisliği Bölümü

İnşaat Mühendisliği Bölümlerinin öğrenci alma ölçütleri ağırlaştırılmalıdır:

Mevcut durumda yeni bir lisans programına öğrenci alabilmek için 3 öğretim üyesine sahip ol-mak yeterlidir. Ancak, raporda da belirtildiği gibi 3 öğretim üyesinin mevcudiyeti bir inşaat mü-hendisliği bölümünün sağlıklı yürütülmesi için yeterli olmamaktadır. Kaldı ki mevcut sistemde bu 3 öğretim üyesinin dağılımının da bir önemi yoktur, üçünün aynı anabilim dalından olması bile mümkündür. Bu nedenle çoğu durumda hocalarımız kendi alanı dışında derslere girmek zorunda kalmaktadırlar.

Bir İnşaat Mühendisliği Bölümü’nün öğrenci alabilmesi için her anabilim dalında (3 zorunlu anabi-lim dalı ve bir de seçilen anabilim dalı) en az bir öğretim üyesinin bulunması (yani en az 4 öğretim üyesinin bulunması) şart koşulmalıdır.

Öğretim üyesi ölçütinden başka, fiziki imkân (derslik, bilgisayar laboratuvarı gibi) açısından ve la-boratuvarlar açısından da koşullar getirilmeli, bu koşulları sağlamayan bölümlere öğrenci alımına izin verilmemelidir.

Mevcut İnşaat Mühendisliği Bölümlerinden de bu şartları sağlamayanlara makul bir süre (örneğin 2 yıl) tanınmalı ve bu süre içerisinde söz konusu şartları sağlamayan bölümlerin şartları sağlayana kadar yeni öğrenci almaları engellenmelidir.

Büyük üniversitelerin lisans kontenjanları azaltılmalıdır:

Raporda da pek çok kez vurgulandığı gibi, son yıllarda inşaat mühendisliği bölümlerinin toplam kontenjanları hızlı bir şekilde artmıştır. Bunun sonucu olarak da hem her yıl daha fazla inşaat mü-hendisi bölümlerinden mezun olarak piyasaya çıkmakta, hem de bölümlere alınan öğrencilerin taban puanları her yıl gerilemektedir.

Bu sorunu hafifletebilmek için, mevcut İnşaat Mühendisliği Bölümlerinin öğrenci kontenjanları azaltılmalı, bunu yaparken de önce “büyük” diye tanımlayabileceğimiz daha köklü üniversitelerden başlanmalıdır. Büyük bir İnşaat Mühendisliği Bölümü senede 180-200 öğrenci alıp bunlara 60-80 kişilik sınıflarda 3-4 grupta eğitim vermektense, 100-120 öğrenci alarak 30-40 kişilik sınıflarda daha kaliteli eğitim verme imkânını bulabilmelidir. Böylece bu köklü üniversitelerde hem daha kaliteli eğitim verilerek daha iyi inşaat mühendisleri yetiştirilmiş olacak, hem de bu bölümlerdeki hocala-rımız araştırma geliştirme faaliyetlerine daha fazla zaman ayırabileceklerdir.

114

Yine bu kontenjan azalmasının bir etkisi olarak, hem kontenjan azaltan bölümlerde hem de bura-lara giremeyen öğrencilerin kayması sonucu diğer bölümlerde öğrenci taban puanları yükselecek ve daha kaliteli öğrencilere daha iyi eğitim verme olanağı doğacaktır.

-Piyasadan ve kurumlardan mühendislerden de bazı derslerin verilmesinde yararlanılmalıdır

Raporda da vurgulandığı gibi, İnşaat Mühendisliği sadece üniversitede öğrenilebilen bir meslek değildir, uygulama ayağı da çok önemlidir. Öğrencilerin uygulama hakkında da bilgi edinebilme-leri amacıyla uygulanan staj programları oldukça faydalı ve gereklidir, bu bağlamda artırılmalıdır. Öğrencilerin uygulama hakkında fikir sahibi olmalarını sağlamak için başvurulabilecek bir başka yol ise, piyasada kendi işini yapan, şirketlerde çalışan ya da kamu kurumlarında çalışan tecrübeli mühendislerin hem piyasadaki işleyişi hem de tecrübelerini aktarabilmelerini sağlamak üzere bazı derslerde veya derslerin bir kısmında yer almalarının sağlanmasıdır. Derslerden başka, seminerler, paneller ve teknik gezilerle piyasa ile öğrencinin bağlantısı sağlamlaştırılmalıdır.

Çok geniş bir alana sahip olan İnşaat mühendisliği öğrenimi uzmanlaşmaya imkân verecek şekilde geliştirilmelidir:

Bilindiği gibi İnşaat Mühendisliği çok geniş bir çalışma alanı olan bir mühendisliktir. 4 yıllık lisans öğrenimini başarıyla tamamlayıp inşaat mühendisi unvanı alan bir mühendis hem bina tasarımı ve inşaatı yapabilmekte, hem baraj ve diğer su ile ilgili işleri yapabilmekte, hem yol yapımı, trafik dü-zenlemesi, kavşak planlaması gibi ulaştırma konularında çalışabilmekte, hem zeminle ilgili işlerden sorumlu olabilmektedir. Bu durum gerçekçi değildir.

Öğrencilerin lisans öğretiminin içerisinde veya buna ilave olarak, bir anabilim dalını seçip bu ko-nuda uzmanlaşmasının faydalı olacağı düşünülmektedir. Bunun için farklı formüller uygulanabilir. Örneğin;

4 yıllık İnşaat Mühendisliği müfredatının son senesinde öğrencilerin belirli bir anabilim dalını se-çerek teknik seçmeli derslerini o anabilim dalından almaları, böylece uzmanlaşmaları sağlanabilir.

4 yıllık İnşaat Mühendisliği müfredatını bitiren öğrenciler inşaat mühendisi unvanını alırken, belirli ölçütleri sağlayan (not ortalaması veya bir sınav) öğrencilerin 1 yıl daha seçtikleri anabilim dalında dersler alması ve uzmanlaşması, başarılı olanların da ilgili anabilim dalıyla ilgili bir unvan, sertifika vb. alması düşünülebilir. Yani, bir nevi tezsiz yüksek lisans benzeri bir uygulama yaygınlaştırılabilir.

Bazı anabilim dallarının ayrılarak ayrı mühendislik branşları (Ulaştırma Mühendisliği, Yapı Mühen-disliği, Su Mühendisliği, Zemin Mühendisliği gibi) haline gelmeleri düşünülebilir.

Akademisyenlerin Özlük Haklarının mutlaka iyileştirilmesi gerektiği raporda yer almalıdır.

Öncelikli nitelikli İnşaat mühendislerinin araştırma görevliliğini tercih etmesi için, diğer öğretim elemanlarının da temel ihtiyaçlarını rahatlıkla giderip eğitim ve araştırmaya odaklanabilmeleri için maaşlarının mutlaka iyileştirilmesi gerektiği raporda yer almalıdır. Bunun için YÖK’ün yaptı çalış-madan yararlanılabilir.

Yrd. Doç. Dr. Hüseyin BaşdemirGaziosmanpaşa Üniversitesi İnşaat Mühendisliği Bölümü Başkanı

Hasan Kalyoncu Üniversitesi İnşaat Mühendisliği Bölümü

1. İnşaat mühendisliği eğitiminin standartlaştırılması adına bazı çalışmalar yapılabilir. Örneğin inşaat mühendisliği lisans eğitimini tamamlamış bir kişi belirli bir süre tecrübe kazandıktan sonra ÖSYM veya YÖK tarafından açılacak merkezi bir sınav sonunda başarılı olduğu takdirde, inşaat mühendisliği yetkilerinin tamamını elde edebilmeli.



2. Üniversite kontenjanları ciddi oranda azaltılmalı ve YÖK’e önümüzdeki yıllarda mühendis ihti-yacı konusunda istatistiksel bilgiler verilmelidir. Belirlenecek kontenjanlar bölümlerin toplam öğretim üye sayısı ile doğru orantılı olarak tespit edilmelidir.

3. Dikey geçiş öğrencilerinin intibakları ile ilgili bir sistem bulunmamaktadır. Bazı öğrenciler DGS öğrencilerini direkt 3. sınıftan başlatırken bazıları 8-10 ders almalarını zorunlu kılmıştır. Bu sadece inşaat mühendisliği bölümlerinin değil diğer bölümlerin de problemidir. DGS inti-baklarının daha sistematik olarak uygulanması için YÖK’e öneri gönderilmelidir.

Yrd. Doç. Dr. Kasım MermerdaşHasan Kalyoncu Üniversitesi İnşaat Mühendisliği Bölüm Başkanı

İstanbul Kültür Üniversitesi İnşaat Mühendisliği Bölümü

Türkiye’de çağdaş anlamda inşaat mühendisliği eğitiminin mühendis mektebinin 1944’te İTÜ İnşa-at Fakültesi’ne dönüşümü ile başlamış kabul edilebilir. Başlayan büyük bayındırlık atılımlarına bağlı olarak, bu tarihlerden 1970’lerin sonuna kadar Türkiye’de en iyi öğrencileri inşaat mühendisliğini seçmişlerdir. Bu koşullarda eğitim programları yüksek düzeyleri ve çeşitlilikleri ile Avrupa’daki ra-kipleri ile aynı seviyede sürmüştür. Bu yönelim elektronik/bilgisayar teknolojilerindeki muazzam gelişmeler sonucu giderek büyüyen yetenekli öğrenci kitlelerini inşaat alanından hızla çekmiştir. Parasal cazibesi olan tıp ta buna eklenince inşaat mühendisliğini seçen öğrencilerin kalitesinde hızlı bir düşüş yaşanmıştır. Günümüzde artan iletişim olanakları öğrencilerin klasik anlamda ders izleme alışkanlıklarını da ortadan kaldırmıştır. Bir ders sırasında öğrencilerin yaklaşık yarısı cep te-lefonu ile dış dünyayla iletişimde kalmakta, dersi izlememektedir. Ders ve laboratuvarlarda not tut-ma ön sırada oturan birkaç kişinin dışında terk edilmiştir. Bu durumda klasik biçimde ders anlatma kavramı geçerliliğini yitirmiştir. Uygulamalı bir meslek olan İnşaat Mühendisliği eğitiminde, öğren-ci odaklı ve üretim/tasarlama hedefi olan yaklaşımlara günümüzde ihtiyaç duyulmaktadır. Öğren-cinin 4 yıllık eğitimi sırasında takip ettiği zorunlu derslerin haricinde, ilgi duyduğu ve kendisini ge-liştirmek istediği seçmeli teknik dersler kapsamında öğrencinin bizzat uygulamasını yaptığı, yani ellerini kirlettiği, çalışmalar yer almalıdır. Bu çalışmalara örnek olarak aşağıdaki liste hazırlanmıştır.

1. Mühendislik sezgisi: Öğrencinin inşaat mühendisliğinin temeli olan, sistem elemanların for-mu ve fonksiyonelliğini belirlemek için temel konu olan kuvvetler ve denge şartları konusun-da fikrinin oluşturulması veya geliştirilmesi.

2. Analiz: Mühendislik branşlarını vazgeçilmez parçası olan hazır bir problemi çözmek için ge-rekli yolun belirlenmesi ve ardından sonuca ulaşabilme bilgi ve becerisinin arttırılması.

3. Tasarım: Öğrencinin hazır olmayan bir problemi tanımlama veya oluşturma yeteneğinin ka-zandırılması.

4. Optimizasyon: Belirtilen veya belirlenen problemi analizle sonuçlandırmanın ardından göz önüne alınmayan başka faktörleri (ekonomi, çevre, planlama vb.) de düşünerek yeniden de-ğerlendirmesi.

5. Veri toplama: Meydana gelecek olumsuzlukları önceden tanımlayabilme adına, mevcut du-rumlardan nitelikli bilgi almak.

6. Veri işleme: İncelenen durumun değerlendirmesinde sentez veya gözlem gücünü arttırmak üzere toplanan verinin irdelenmesi için gerekli metotların ve araçların kazandırılması.

7. Deneysel yaklaşımlar: Problemlerin çözümlerinde, ölçeklendirilmiş veya indirgenmiş model-ler üretmek, sınamak ve sonuçlarını irdelemek.

116

8. Projeli görevler: Süreç ve kaynak planlamasına dikkat ederek verimli çalışma alışkanlığının arttırılması.

9. Ders saati dışında ders kaynaklarına erişim: Modern eğitim programlarında, dersler veya la-boratuvarlar için bilgi birikimin oluşturulması ve her yeni dönemde bu birikimin arttırılması kaçınılmazdır. Bu sebeple, derslerdeki bilgi birikimin öğrenciye ders saat dışında da aktarıl-ması için kullanılacak iletişim ve paylaşım araçlarının belirlenmesi. Bu konuda en uygun yol internet üzerinden kullanılacak eğitim ve öğrenim sistemleridir.

10. Ortak çalışma alışkanlığı: Bireysel çalışmanın yerine ekipleşme ve etkileşimli çalışma yetene-ğinin arttırılması.

11. Çalışma sunum ve tartışma kültürü: Mimarlık eğitiminde olduğu gibi mühendislik öğrenci-lerinin de bitirdikleri çalışmaları toplu halde sunma ve kullanılan yöntem ile elde ettikleri sonuçlar hakkında tartışma kültürlerinin arttırılması.

12. Disiplinlerarası çalışma: Gelişen teknoloji ve bilginin çok hızlı erişildiği günümüz dünyasında, kendilerini geliştirme ve meslek kazanma dönemlerindeki lisans öğrencilerinin diğer mü-hendislik ve sosyal alanlarına karşı açıklık kazandırılması.

13. Bilgisayar programları: Sayısal hesaplama yeteneklerinin geliştirilmesi ve verimliliğin arttırıl-ması adına, lisans derslerinde bilgisayar kaynaklarına (program veya yöntem) çok daha fazla yönlendirilmesi.

14. Derslerdeki yaklaşımların düzenlenmesi: Özellikle, yeni gelişen yöntem ve yazılımlar 10 yıl önce hesaplanması hayal edilmeyen olanakları mühendisin önüne sermektedir. Hemen her alanda olasılık-güvenirlik çözümlerinin deterministik çözümlerin önüne geçtiğine tanık ol-maktayız. Klasik öğretimden günün gerçeklerine uygun bir sisteme geçilme zamanı gelmiş-tir.

15. Ders içi uygulamalı eğitim: Laboratuvar uygulamalarının saatinin arttırılması.

16. Eğitim dilinin etkinliği: Öğretimin çok az öğrencinin izleyebildiği İngilizce değil Türkçe yapıl-ması, buna karşın mesleki İngilizce derslerinin yüksek kredili teknik seçimlik hale getirilmesi.

17. Üniversiteler arası yarışmalar: Küreselleşen ve sınırların kalktığı günümüz dünyasında, ileri-deki meslektaşlarını tanıma ve zayıflık/kuvvetli yanları görmek üzere ulusal veya bölgesel üniversitelerin öğrencileriyle rekabet içine girilmesi.

18. Yaz okulları: Kendini geliştirmek isteyen öğrencilere, bir üst seviye eğitim olan lisansüstü öğ-rencilerinin hedeflendiği yaz okulları, çalıştay gibi etkinliklere yönlendirilmesi.

19. Teknik geziler: Lisans öğrencilerine örnek olması amacıyla erişilebilen yerlerdeki inşaat mü-hendisliği uygulamalarının ziyaret edilerek yerinde gözlenmesi.

Geleneksel olarak öğrencinin pasif tek yönlü bilgi aktarımının olduğu teatral eğitim yöntemi yeri-ne, öğrencinin odak olduğu, üstlenmesi gereken rollerin ve çalışmaların başlangıçta iyi tanımlan-dığı etkileşimli bir eğitimin oluşturulmasının günümüzde alınacak ciddi bir karar olmakla beraber yakın gelecek için doğru bir adımdır. Öğrencinin yani meslektaşlarımızın öğrenme başarısı 1er adet dönem içi ve sonu sınavları ile ölçmek uygun değildir. 15 haftalık bir eğitim süresinde öğrencinin ders katılma, değiştirme ve hatta çekilme hakkı veriliyorsa, öğrencinin kendi gelişimini görmesi yani geri besleme alabilmesi için haftalık ödev ve uygunsa, 6-7 hafta süreli dönemlik projenin veril-mesi de gereklidir. Böylece inşaat mühendisi adayı kişi sürecin içinde kendisini görme ve gösterme şansı bulacaktır.

Prof. Dr. Yusuf Hatay Önenİstanbul Kültür Üniversitesi İnşaat Mühendisliği Bölüm Başkanı



İzmir Ekonomi Üniversitesi İnşaat Mühendisliği Bölümü

Uygun görüldüğü takdir de aşağıdaki önerimi eklemek isterim.

Öneri: Gelişen ve yeni yüzyıl teknolojilerin hızla yayılmasından dolayı, yeni nesil İnşaat Mühendis-liği öğrencilerinin klasik İnşaat Mühendisliği derslerinin yanında, teknolojik derslerin öğretilmesini şiddetle öneriyorum. Örneklerinin Amerika ve Avrupa’da bazı Üniversite’ler de bu uygulamaları görmekteyiz. Örneğin NDT (Non-destructive Testing- Tahribatsız Yöntemler) veya Trenchless Tech-nology (Kazısız Teknolojiler) derslerinin öğrencilere en azından seçmeli ders olarak eklenebilir.

Öğrenciler Yeraltı Radarı (GPR - Ground Penetrating Radar), IBIS (Interfrometrik Radar), WSN (Wi-reless network system) gibi teknolojik adları duyduğunda bunların ne olduğunu, nasıl çalıştığını, mesleğinde nerelerde kullanılabileceğini, uygulamada karar vermede etkili olacağını düşünmek-teyim.

Yrd. Doç. Dr. Gökhan Kılıçİzmir Ekonomi Üniversitesi İnşaat Mühendisliği Bölüm Başkanı

Kırıkkale Üniversitesi İnşaat Mühendisliği Bölümü

Kişisel görüşüm olarak İnşaat Mühendisliği eğitim kalitesinin arttırılması için vizyon raporunda aşağıdaki konulara değinilmesinin uygun olacağını düşünüyorum.

1. Eğitim kalitesinin düşmesinin en önemli nedenlerinden birisi Y.Ö.K tarafından bölümlerin ta-leplerinin üzerindeki kontenjan artışları olduğuna inanıyorum. Her yıl Y.Ö.K tarafından kon-tenjan miktarları ile ilgili bölümlere görüş sorulmasına rağmen hiçbir zaman bu sayılar dikka-te alınmamakta ve bölümlerin önerdiği kontenjanların üzerinde öğrenci gönderilmektedir. Bu ise bölüm öğretim elemanlarının üzerine ciddi bir ilave yük getirmektedir. Yapılanmasını tamamlamış büyük üniversiteler ve coğrafi konumları nedeni ile cazip olan üniversiteler dışın-da birçok üniversitelerin İnşaat mühendisliği bölümlerindeki öğretim üyesi sayısı 4-9 arasın-da değişmektedir. Bu üniversiteler öğretim üyesi bulma yönünde sıkıntılar yaşayabildiği gibi çoğu zaman da mevcut öğretim üyelerini de tutamamaktadır. Öğrenci sayısındaki bu hızlı artışa karşılık öğretim elemanındaki azlık eğitim kalitesinde ciddi sıkıntılar doğurmaktadır. Y.Ö.K.’ün bölümlerden gelen kontenjan tekliflerini dikkate alarak öğrenci göndermesi verilen eğitimin kalitesinin artmasına olanak sağlayacaktır.

2. Herhangi bir üniversitede inşaat mühendisliği bölümü açılırken anabilim dalı gözetmeksizin 3 öğretim üyesinin bulunması yeterli görülmektedir. Bana göre bu yanlış bir uygulamadır. Bazı üniversitelerde İnşaat mühendisliği bölümü aynı anabilimdalındaki 3 öğretim üyesi ile açılmakta diğer anabilim dallarındaki öğretim üyeleri tamamlanıncaya kadar o anabilim dalı ile ilgili dersler farklı anabilim dalındaki hocalar veya o konuda çalışan mühendisler tarafın-dan verilmektedir. Bu durum eğitim kalitesinde olumsuzluklara neden olmaktadır. Bu neden-le İnşaat mühendisliği bölümü açılırken 3 öğretim üyesi ile değil farklı anabilim dallarındaki en az 3 öğretim üyesi ile açılmasına izin verilmelidir.

3. Raporda Yapı, Hidrolik ve Geoteknik olmak üzere 3 anabilimdalı önerilmekte, deprem mü-hendisliği, kıyı liman mühendisliği, su kaynakları mühendisliği, ulaştırma mühendisliği, yapım yönetimi dallarından birisi de seçmeli olarak önerilmektedir. Seçmeli dallar incelendiğinde ulaştırma hariç hepsinin temel anabilim dalından birsinin altında olduğu gözlenmektedir. Ör-neğin, kıyı liman mühendisliği ve su kaynakları mühendisliği hidrolik anabilim dalının altında; deprem mühendisliği, yapım yönetimi yapı anabilim dalı altında değerlendirilebilir. Ulaştırma anabilim dalı başlı başına ayrı bir bilim daldır ve bu anabilim dalı zorunlu anabilim dalı içeri-

118

sinde değerlendirilmelidir.

4. İyi bir eğitim için akademik personelin maddi kaygıları olmamalıdır. Ancak akdemiysen ma-aşları farklı kamu hizmetinde görev yapan birçok teknik personelin gerisinde yer almakta-dır. Bu durum da başarılı öğrencilerin üniversite de kalmalarını imkânsız hale getirmektedir. Birçok öğretim üyesi ikinci öğretimle maddi olanaklarını iyileştirmeye çalışmaktadır. Aslında ikinci eğitim birçok yeni üniversitelerin kurulması ve bu üniversitede inşaat mühendisliği bö-lümlerinin açılması ile misyonunu tamamlamıştır. Ancak ikinci eğitimler aynı zamanda maddi bir kaynak olarak da görüldüğünden bir iyileştirme yapılmadan ikinci eğitimlerin kapanması Anadolu’daki birçok üniversitenin cazibesinin tamamen ortadan kalkmasına ve ciddi öğretim elemanı açığının oluşmasına sebep olacaktır. Akademik personelin maddi olanakları arttırıla-rak bu mesleğin cazip hale gelmesi sağlanmalıdır.

5. Yetkin mühendislik kavramı göz önüne alınmalıdır. Atılmaların kalkmış olması öğrencilerin derslere olan motivasyonlarının azalmalarına ve hatta derslerdeki başarısızlıklarından dolayı kaygı duymamalarına neden olmaktadır. Öğrencinin amacı bir şeyler öğrenmekten çok bir şekilde derslerini geçip diploma almak olmuştur. Yetkin mühendislik kavramı ile öğrenciler sadece diplomanın yeterli olmayacağını bilginin ve tecrübenin de önemli olduğunu kavra-malıdır.

Doç. Dr. Ali Payıdar AkgüngörKırıkkale Üniversitesi İnşaat Mühendisliği Bölüm Başkanı

KTO Karatay Üniversitesi İnşaat Mühendisliği Bölümü

Kontenjanlar:

İnşaat Mühendisliği Vizyon Raporundan Türkiye’de çok sayıda İnşaat Mühendisliği Bölümü’nün açılmış olduğu ve bu bölümlere yıllık 10 000 lere varan öğrencilerin kaydolduğu anlaşılmıştır. Bu soruna çözüm üretmek için aşağıdaki öneriler üzerinde durulabilir:

1. TMMOB İMO bünyesinde bir komisyon oluşturularak 10 ve 20 yıllık geleceği içeren ihtiyaç belirleme için hazırlanacak rapor YÖK ile tartışılıp kontenjanlar yeniden gözden geçirilebilir.

2. Kısım 1 de belirtilen rapor ışığında, birçok üniversite için geçerli olan “ikinci öğretim program-ları” kademeli olarak kaldırılabilir ve mevcut gündüz eğitimi kontenjanları düşürebilir. Birçok öğretim üyesi için ikinci öğretim ek gelir anlamına gelmektedir. Bu uygulamaya paralel olarak öğretim elemanlarının gelir durumunun gözden geçirilmesi gerekir.

3. Vakıf Üniversitelerinin en temel sorunlarından birisi, diğer mühendislik bölümleri gibi İnşa-at Mühendisliğine kabul edilmiş öğrencilerin (aynı sınıfta) maksimum ve minimum puanları arasında 200 ‘e yakın fark olmasıdır. Bu üniversitelerin İnşaat mühendisliği bölümlerine kabul edilmiş ve çok az fen ve matematik puanı ile girmiş olan öğrenciler bazı birinci sınıf ders-lerini defalarca tekrarlamak zorunda kalabilmektedirler. Bunun sonucu öğretim üyelerinin kime, nasıl ve neyi öğreteceği konusunda ikilem içinde kalmalarına neden olmakta; genelde konular ve sınavlar alt puan grubuna göre ayarlanmakta; bu da verilen eğitimin kalitesini dü-şürmektedir. Bu soruna çözüm olarak vakıf üniversitelerinde, maksimum ve minimum puan aralığının kabul edilebilir seviyeye (örneğin 50 puan) düşmesini sağlayan bir kontenjan sınır-lanmasına gidilmesidir. Bu konu uzman eğitimcilerin işi olduğundan bu konuda da bir komis-yon kurularak YÖK ile eşgüdüm içinde çalışılması gerekir.

4. Raporda da belirtildiği gibi bazı inşaat mühendisliği bölümlerinin laboratuvar eksiklikleri ve öğretim elemanı eksiklikleri ile beraber yetersiz imkânlarla eğitimlerini sürdürdükleri bilin-



mektedir. İnşaat Bölümlerinin oluşturulacak bir akreditasyon kurulu tarafından denetlenerek, belli bir standardı sağlayamayan bölümlerin gereğinde kapatılması için yasal ve mevzuat dü-zenlemesine gidilmesi yönünde YÖK nezdinde girişimde bulunulması önerilmektedir.

Kuşaklar ve eğitim konusunda 18 - 19 Ocak 2014 tarihlerinde gerçekleştirilen toplantıda değişik faydalı görüşler dile getirilmiştir. Konu ile ilgili bu raporu ele alan ve “çocuk patlaması-gelenekçiler kuşakları” sınırındaki kişinin tecrübesi şu yöndedir:

1. Üniversite yerleştirme sınavında yüksek puanlarla ( fen ve matematik) gelen öğrencilere ve-rilen bol uygulamalı, görsel eğitim araçları ile takviyeli klasik eğitim yöntemleri (karatahta da anlatıp yazdırarak) başarılı olmaya devam etmektedir.

2. Düşük (fen ve matematik) puanlarla gelenler için, genelde hangi yöntem uygulanırsa uygu-lansın, istisnaları dışında, tatminkâr sonuç alınamamaktadır. Bu nedenle kontenjanların düşü-rülerek (fen ve matematik konularında) üst puanlı öğrenci katmanından öğrencilerin alınması konusunda çaba sarf edilmelidir. Özetle, Mühendislik eğitimi için fen ve matematiğin ne ka-dar önemli olduğu konusu yeni bir şey değildir.

Eğitim genişliği ve standartları konusunda İnşaat Mühendisliği Vizyon Raporunda MÜDEK ölçütle-rinin uygun olduğu fikri desteklenmiştir. MÜDEK ölçütlerine paralel olarak ve “İnşaat Mühendisliği Vizyon Raporu” Sahife 24 de 6ncı paragraf ta belirtilen ““Yukarıda belirtilen hedeflere ulaşabilmek için, kısıtlı kaynakların ekonomik olarak kullanılacağı ve doğal çevrenin gözetileceği süreçleri en etkin şekilde planlayabilen, tasarlayabilen ve yönetebilen “İnşaat Mühendislerine” çok fazla ihtiyaç duyulacaktır” fikri paralelinde İnşaat Mühendisliği Programlarının bu açıdan gözden geçirilerek ye-niden şekillendirilmesi ve örnek programlar hazırlanması önerilmektedir. Aslında bu eğitim inşaat mühendisliği tabanlı ve çevre mühendisliği eğitimini de kapsayan bir eğitimi gerektirir.

Kısım 1.2 ile ilgili olarak; İnşaat Mühendisliği Eğitimi Vizyon Raporu 2014 giriş de belirtilen;

• Yapılanmışçevrenin(toplumsalekonomivedinamiklerin)planlayıcıları,tasarımcıları,kurucu-ları ve uygulayıcıları olma,

• Doğalçevrekaynaklarınınkorunması,

• Kamu,özelveakademiksektörlerdeyaratıcıfikirlerinüreticileri,yeniteknolojilerinmucitlerive bütünleştiricileri olma,

• Doğalolaylar,kazalarvediğertehditlerdenkaynaklanbelirsizliklerigiderenveriskleriönle-yen yöneticileri olma,

• Toplumsalçevrevealtyapıpolitikalarınıbelirleyentartışmalardavealınacakkararlardalider-lik.” [13]

nitelikleri, İnşaat Mühendisliği eğitimi alma yanında diğer disiplinlerden eğitim almayı da içermek-tedir (Çevre bilimleri, ekoloji, çevre koruma, şehir planlaması, sürdürülebilir gelişme risk analizi vs.) Dolayısı ile disiplinler-arası çalışmalar ve eğitim desteklenmeli ve tasarlanmalıdır.

Prof. Dr. Selçuk SoyupakKTO Karatay Üniversitesi İnşaat Mühendisliği Bölüm Başkanı

Ondokuz Mayıs Üniversitesi İnşaat Mühendisliği Bölümü

1. Tüm inşaat mühendisliği bölümlerinde “Yapı İşletmesi”, “Yapı Malzemeleri” ve yazılım alanın-da inşaat mühendisliğini daha da geliştirmek üzere “Bilgi Teknolojileri (Enformatik)” anabilim dalları yaygınlaştırılmalıdır.

120

2. İnşaat mühendisliği eğitimine çok disiplinli bir dal olarak “Yıkım Mühendisliği” dâhil edilme-lidir. Kentsel dönüşümün hız kazandıracağı ve gelecek 20 yıl içinde çok kapsamlı çalışmalar gerektirecek bir mühendislik olarak yapılandırılması zorunludur.

3. İnşaat mühendisliğinin yeni gelişen diğer mühendisliklere bıraktığı alanların daha da artma-ması için Türkiye’de ve çevre ülkelerde büyük bir potansiyel taşıyan tarihi eserlerin yaşaması için “Restorasyon Mühendisliği” inşaat mühendisliği eğitimine dâhil edilmelidir. Bu mühen-dislik eğitiminde toprak, ahşap, taş yapılar anabilim dalı olarak yer almalıdır. İnşaat mühen-disliği çalışma alanı olması gereken restorasyon çalışmalarının “Mimari restorasyon” olarak adlandırılması önlenmelidir.

4. Tüm inşaat mühendisliği bölümlerine gelecek öğrencilerin bu eğitimi almaya uygun alt yapı-da olmaları sağlanmalıdır. Temel bilim derslerinin (matematik, fizik, kimya), Türk Dili ve İnkılap Tarihi derslerinin liseden yeterli düzeyde gelmesi sağlanmalıdır (Milli Eğitim müfredatlarının ve sınav sisteminin düzenlenmesiyle).

5. Öğrenci kontenjanlarının eğitim veren bölümlerin kapasiteleriyle orantılı olarak belirlenmesi derhal yapılmalıdır.

6. Öğretim elemanlarının ücret politikası, araştırma görevlilerinin, yeni mezun olup diğer devlet kurumlarında çalışan mühendislerin gelirlerine eşit olduğu, yüksek lisans ve doktoranın buna göre arttığı ve öğretim üyelerinin de daha üstte olduğu bilimsel hiyerarşiye uygun biçimde belirlenmelidir.

7. Mevcut inşaat mühendisliği bölüm sayısı yeterli kabul edilerek yakın gelecekte kalite arttır-maya yönelik çalışmalar yapılmalı ve destekler buna göre belirlenmelidir. Temel alanlarda la-boratuvarı bulunmayan bölüm kalmamalı ve her bilim dalında MÜDEK tarafından belirlenen asgari öğretim elemanı şartı sağlanmalıdır. 24.01.2014

Yrd. Doç. Dr. Fahri BirinciOndokuz Mayıs Üniversitesi İnşaat Mühendisliği Bölümü Başkanı (Y)

Zirve Üniversitesi İnşaat Mühendisliği Bölümü

1. Üniversitede hocalık yapacak olanlara Pedogojik Enformasyon dersleri aldırılmalı.

2. Kontenjanlar kontrol altına alınmalı. İMO, YÖK’e öğrenci sayısı (kontenjanlar) ile ilgili öneride bulunmalı.

3. İnşaat Mühendisliğinin toplumda görünürlüğü oldukça az. Toplumda görünürlüğü arttırmak için kültürel, sanatsal ve iletişim yeteneklerini arttırıcı derslerin konulması gerekmektedir.

4. Alanımızı korumak için kanuni düzenleme yapmamız gerekmektedir.

5. Öğretim üye ve yardımcılarının ücretlerinin iyileştirilmesi gerekmektedir.

6. Akademik başarısızlıktan atılma geri getirilmeli

7. Teknoloji Fakülteleri Mühendislik Fakültelerine dönüştürülmelidir.

Doç. Dr. Mahmut BilgehanZirve Üniversitesi İnşaat Mühendisliği Bölüm Başkanı


raporun sahibi - İmo · 2.2.3 dış destekler ... 4 3.3 müfredat paralelinde veya müfredat...

Documents