quan ly tai san no

QUẢN LÝ TÀI SẢN-NỢ

XÁC ĐỊNH VÀ KiỂM SOÁT RỦI RO LÃI SUẤT CỦA

NGÂN HÀNG

I. Tổng quan về tài sản-nợ

1. Chieán löôïc quaûn trò taøi saûn

2. Chieán löôïc quaûn trò nôï

3. Chieán löôïc quaûn trò caân ñoái

CHIEÁN LÖÔÏC QUAÛN TRÒ TAØI SAÛN –

NÔÏ

1.1. Chieán löôïc quaûn lý taøi saûn

Muïc tieâu Toái ña hoaù lôïi

nhuaän. Toái thieåu ruûi

ro. Ñaûm baûo nhu

caàu thanh khoaûn

Noäi dung

NH chỉ sử dụng những nguồn vốn có sẳn (vốn huy động, di vay và vốn chủ sở hữu) để cho vay. NH không quan tâm đến tìm kiếm nguồn vốn mới, chi phí của nguồn vốn cao hay thấp mà chỉ quan tâm đến việc sử dụng vốn sao cho an toàn và thu nhập cao

1.2. Chieán löôïc quaûn lyù nôï (thập kỷ 60 vaø 70, cạnh tranh gay gắt về nguồn vốn do laõi suất tăng): Nôï cuõng coù khaû naêng sinh lôøi cho NH

Mục tiêu.- Chi phí thấp.- Quy mô phù hợp với nhu cầu thanh khoản; tài trợ và đầu tư

Nội dung.Khơi mở nguồn vốn mới, quản lý cấu trúc và chi phí của nguồn vốn tiền gửi và phi tiền gửi:- Nếu nhu cầu vay vượt quá nguồn vốn, NH tăng lãi suất huy động và đi vay- Nếu nhu cầu vay giảm thấp, NH giảm lãi suất huy động và đi vay

1.3. Chieán löôïc quaûn lý hoãn hôïp (quaûn lý caân ñoái taøi saûn – nôï)

Nội dung: Dung hòa 2 chiến lược trên- Chú trọng kiểm soát quy mô, cấu trúc, chi phí và thu nhập của cả 2 bên tài sản-nợ- Phối hợp quản lý tài sản-nợ một cách thống nhất, hỗ trợ lẫn nhau để kiểm soát chặt chẽ rủi ro- Thu nhập và chi phí có thể phát sinh từ cả 2 phía của bảng CĐTS: Tối đa hóa thu nhập, tối thiểu hóa chi phí cho mọi hoạt động của NH, không phân biệt hoạt động đó xuất phát từ phía tài sản hay nguồn vốn

2. Rñi ro l·i suÊt2.1. Khái niệm

Rñi ro l·i suÊt lµ nguy c¬ biÕn ®éng thu nhËp vµ gi¸ trÞ rßng cña ng©n hµng khi l·i suÊt thÞ tr êng cã sù thay ñoåi theo chieàu höôùng baát lôïi cho NH.

Rñi ro l·i suÊt

C¸c lo¹i

RRLS

Rủi ro tái đầu tư

Rñi ro về gi¸

- Rủi ro về giá (price risk): Phát sinh khi lãi suất thị trường tăng làm giảm giá trị thị trường của các trái phiếu và các khoản cho vay với lãi suất cố định ngân hàng đang nắm giữ. Nếu NH muốn bán các công cụ tài chính này, phải chấp nhận tổn thất ((đặc biệt rõ với những khoản đầu tư dài hạn).

- Rủi ro tái đầu tư (re-investment risk): Xuất hiện khi lãi suất thị trường hạ khiến NH phải chấp nhận đầu tư các nguồn vốn của mình vào những tài sản mới có mức sinh lời thấp hơn (đặc biệt rõ với những khoản đầu tư ngắn hạn).

2 loại rủi ro này bù trừ cho nhau khi có sự thay đổi của lãi suất thị trường:

Khi lãi suất thị trường tăng Khi lãi suất thị trường giảm

2.2. Nguyªn nh©n

Sù biÕn ®éng cña l·i suÊt thÞ tr êng

Sù kh«ng c©n xøng vÒ kú h¹n TSC vµ TSN cña NHTM

Sù kh«ng c©n xøng vÒ thời lượngTSC vµ TSN cña NHTM

Taøi saûn coùtyû VND

Cho vay 5 naêm theo laõi suaát 6 thaùng36

Ñaàu tö theo laõi suaát coá ñònh 3 naêm26

62

Taøi saûn nôï

Tieàn göûi 2 naêm traû theo laõi suaát 1 naêm 20

Tieàn göûi 2 naêm laõi suaát coá ñònh 2 naêm 40

60

Ví Duï Baûng Toång Keát Taøi Saûn

2.3. Đo lường lãi suất a) Lãi suất hoàn vốn: YTM là tỷ lệ

chiết khấu tạo sự cân bằng giữa giá trị thị trường hiện tại (P) của 1 khoản cho vay hoặc chứng khoán đầu tư với dòng thu nhập dự kiến trong tương lai của chúng.

C1 C2 Cn+FP = ———— + ————— + ............+ ———— (1+YTM)1 (1+ YTM)2 (1+ YTM)n

Ví dụ Một trái phiếu được mua hôm nay với giá

$950 và dự kiến mang lại thu nhập mỗi năm $100 trong 3 năm, khi hết hạn nó được người phát hành mua lại với giá $1000

$100 $100 $100+$1000$950 = ———— + ————— + ———— (1+YTM)1 (1+ YTM)2 (1+ YTM)3

YTM= 12,1%

b) Laõi suaát chieát khaáu (Discount Rate_ DR)

haïnñeánvaykhoaûnhoaëc

CKkhiñeánchongaøySoá360

100vay khoaûn hay CK mua GiaùMG

DR

Thí duï: Moät traùi phieáu coù meänh giaù 100 USD thanh toaùn khi ñaùo haïn, vôùi giaù mua laø 96 USD vaø traùi phieáu coøn 90 ngaøy nöõa môùi ñeán haïn thanh toaùn. Ta coù laõi suaát cuûa traùi phieáu theo phöông phaùp chieát khaáu laø:

%1616,090

hay

360

10096100

DR

2.4. Muïc tieâu cuûa quaûn lyù ruûi ro laõi suaát

Heä soá cheânh leäch laõi thuaàn (Thu nhaäp laõi roøng caän bieân NIM – Net Interest Margin):

- Toång taøi saûn Coù sinh lôøi=Toång taøi saûn Coù – Tieàn maët & taøi saûn coá ñònh.

Heä soá laõi roøng bieân teá giuùp cho ngaân haøng döï baùo tröôùc khaû naêng sinh laõi cuûa ngaân haøng thoâng qua vieäc kieåm soaùt chaët cheõ taøi saûn sinh lôøi vaø vieäc tìm kieám nhöõng nguoàn voán coù chi phí thaáp nhaát.

Coâng thöùc xaùc ñònh heä soá cheânh leäch laõi thuaàn (NIM) treân cho thaáy: Neáu chi phí huy ñoäng voán taêng nhanh hôn laõi thu töø cho vay vaø ñaàu tö hoaëc laõi thu töø cho vay vaø ñaàu tö giaûm nhanh hôn chi phí huy ñoäng voán seõ laøm cho NIM bò thu heïp laïi, ruûi ro laõi suaát seõ lôùn.

-NIM =Thu từ lãi trên các khoản cho

vay và đầu tưChi phí trả lãi tiền

gửi và tiền vay

Tổng tài sản sinh lời

Thu nhập từ lãi

Tổng tài sản sinh lời=

2.5. Muïc tieâuMột trong những mục tiêu quan trọng CỦA quản lý rủi ro lãi suất là hạn chế tới mức tối đa nhất mọi ảnh hưởng xấu của biến động lãi suất đến thu nhập của ngân hàng.

→ Ngân hàng cần phải tập trung vào những bộ phận nhạy cảm nhất với lãi suất trong danh mục tài sản và nợ.

→Tỷ lệ thu nhập lãi cận biên (NIM) phải được duy trì cố định để bảo vệ thu nhập trước rủi ro lãi suất.

NIM trung bình nằm trong khoảng 3,5-4%

Tæ chøc qu¶n lý rñi ro l·i suÊt

NhËnbiÕt

rñi ro vµ dù b¸o l·i suÊt

L îng hãa

rñi ro l·i suÊt

Néi dung qu¶n lý rñi ro l·i suÊt

Phßng ngõa rñi ro

l·i suÊt

II. Xác định rủi ro lãi suất

Khe hôû nhaïy caûm laõi suaát

Khe hôû kyø haïn

L îng hãa rñi ro l·i suÊt

1. Quaûn lyù khe hôû nhaïy caûm laõi suaát

(Interest-rate sensitive gap)

Noäi dung:- Phaân tích kyø haïn- Xaùc ñònh nhöõng taøi saûn vaø nôï coù

theå ñònh giaù laïi khi laõi suaát thay ñoåi (nhaïy laõi)

- Xaùc ñònh khe hôû laõi suaát vaø giaù trò thieät haïi do ruûi ro laõi suaát gaây ra

- Ñieàu chænh taøi saûn nhaïy laõi cho phuø hôïp vôùi nôï nhaïy laõi

Taøi saûn Coù nhaïy caûm vôùi laõi suaát

(khi LS thay ñoåi, thu nhaäp coù ñöôïc töø TSC naøy cuõng thay ñoåi theo) bao goàm:

- Caùc khoaûn cho vay coù laõi suaát bieán ñoåi.- Caùc khoaûn cho vay ngaén haïn (cho vay thöông maïi)

vôùi thôøi haïn döôùi n thaùng. (thời hạn ban đầu, thời hạn con lại)

- Caùc khoaûn cho vay saép ñöôïc gia haïn- Chöùng khoaùn ngaén haïn hoaëc coù thôøi haïn coøn laïi

döôùi n thaùng (traùi phieáu chính phuû, coâng ty, xí nghieäp...)

- Tieàn göûi treân thò tröôøng lieân ngaân haøng, tieàn göûi khoâng kyø haïn taïi ngaân haøng khaùc (ngaân haøng nhaø nöôùc, ngaân haøng thöông maïi khaùc), caùc khoaûn ñaàu tö taøi chính coù thôøi haïn coøn laïi döôùi n thaùng...

Taøi saûn Nôï nhaïy caûm vôùi laõi suaát(khi LS thay ñoåi, chi phí boû ra ñeå coù TSN

naøy cuõng thay ñoåi theo):-Tieàn göûi thanh toaùn (tieàn göûi khoâng kyø

haïn, tieàn göûi giao dòch) vaø tieát kieäm khoâng kyø haïn cuûa khaùch haøng.

-Tieàn göûi coù kyø haïn vaø tieát kieäm coù kyø haïn thôøi haïn coøn laïi döôùi n thaùng.

-Caùc khoaûn vay ngaén haïn treân thò tröôøng tieàn teä vôùi thôøi haïn döôùi n thaùng (vay qua ñeâm, vay taùi chieát khaáu thôøi haïn döôùi n thaùng).

Ví dụ về tài sản và nợ có thể và không thể tái định giá:

QUẢN LÝ KHE HỞ NHẠY CẢM LÃI SUẤT(INTEREST RATE SENSITIVE GAP MANAGEMENT)

Tài sản có thể tái định giá

Nợ có thể tái định giá

Tài sản không thể

tái định giá

Nợ không thể tái định

giá

Chứng khoán ngắn hạn của Chính phủ và của các tổ chức tư nhân (sắp mãn hạn)Các khỏan cho vay ngắn hạn (sắp mãn hạn)Các khoản cho vay và chứng khoán mang lãi suất thả nổi

Vay từ thị trường tiền tệ (vay quỹ liên bang, vay theo hợp đồng mua lại).Tiết kiệm ngắn hạn.Tiền gửi trên thị trường tiền tệ (với lãi suất có thể được điều chỉnh)Tiền gửi mang lãi suất thả nổi

Tiền mặt tại két hoặc tiền gửi tại ngân hàng Trung ƯơngCho vay dài hạn với lãi suất cố định.Chứng khoán dài hạn với lãi suất cố định.Tòa nhà, các thiết bị và các tài sản không sinh lời

Tiền gửi giao dịch (không được trả lãi hoặc mang lãi suất cố định)Tiền gửi tiết kiệm dài hạn và tiền gửi hưu tríVốn chủ sở hữu

QUẢN LÝ KHE HỞ NHẠY CẢM LÃI SUẤT

─ Nếu nhà quản lý cảm thấy rằng mức rủi ro của ngân hàng là quá lớn thì họ phải thực hiện một số điều chỉnh sao cho giá trị của các tài sản nhạy cảm lãi suất (những tài sản mà có thể được định giá lại khi lãi suất thay đổi) trở nên phù hợp tới mức tối đa với giá trị vốn tiền gửi và vốn vay nhạy cảm lãi suất (những khoản vốn mà lãi suất được điều chỉnh theo điều kiện thị trường).─ Vì vậy, tại bất kỳ thời điểm nào, một ngân hàng có thể tự bảo vệ trước những thay đổi của lãi suất (dù vận động theo hướng nào) bằng cách bảo đảm cân bằng như sau:

Giá trị tài sản nhạy cảm lãi suất (có thể được định giá lại)

Giá trị nợ nhạy cảm lãi suất (có thể được định giá lại)

=

Ñaúng thöùc treân cho thaáy thu nhaäp töø taøi saûn seõ bieán ñoåi cuøng chieàu vaø xaáp xæ vôùi möùc thay ñoåi trong chi phí traû laõi cho danh muïc nôï


Nếu các yếu tố khác không đổi:─ Khi lãi suất tăng: Giá trị nợ nhạy lãi tăng dẫn đến chi phí lãi của ngân hàng sẽ tăng, đồng thời giá trị tài sản nhạy lãi tăng dẫn đến thu nhập lãi của ngân hàng sẽ tăng─ Khi lãi suất giảm: Giá trị nợ nhạy lãi giảm dẫn đến chi phí lãi của ngân hàng sẽ giảm, đồng thời giá trị tài sản nhạy lãi giảm dẫn đến thu nhập lãi của ngân hàng sẽ giảm

Khe hở nhạy cảm lãi suất

= Giá trị tài sản nhạy cảm lãi suất

Giá trị nợ nhạy cảm lãi suất

-

KHE HỞ NHẠY CẢM LÃI SUẤT=0

Taøi saûn nhaïy laõi = Nôï nhaïy laõiTröôøng hôïp naøy laõi suaát bieán ñoäng taêng (hay giaûm) cuõng khoâng aûnh höôûng ñeán lôïi nhuaän cuûa ngaân haøng, vì möùc taêng (giaûm) cuûa thu nhaäp laõi vaø chi phí laõi baèng nhau.


Tài sản nhạy cảm lãi suất

Nợ nhạy cảm lãi suất

= - = 0

_ Laõi suaát thò tröôøng taêng (+0,5%) :Thu nhaäp laõi taêng: 100 x 0,5% = 0,5Chi phí laõi taêng : 100 x 0,5% = 0,5Möùc taêng cuûa lôïi nhuaän = Möùc taêng cuûa thu nhaäp – Möùc

taêng cuûa chi phí = 0.Khi laõi suaát taêng, lôïi nhuaän cuûa ngaân haøng khoâng bò aûnh

höôûng. _ Laõi suaát thò tröôøng giaûm (-0,5%):Thu nhaäp laõi giaûm:100 x(-0,5%)= -0,5Chi phí laõi giaûm : 100 x (-0,5%)=-0,5Möùc giaûm cuûa lôïi nhuaän = (-0,5) – (-0,5) = 0.Khi R = 0, cho duø laõi suaát thò tröôøng taêng hay giaûm thì ruûi ro

laõi suaát khoâng xuaát hieän Trường hợp naøy NIM cuûa ngaân haøng khoâng

thay ñoåi

VD : Taøi saûn Coù nhaïy caûm laõi suaát = taøi saûn Nôï nhaïy caûm laõi suaát = 100

KHE HỞ NHẠY CẢM LÃI SUẤT > 0 (Positive gap)

Taøi saûn nhaïy laõi > Nôï nhaïy laõi

─ Khi lãi suất tăng: Chi phí lãi của ngân hàng sẽ tăng, đồng thời thu nhập lãi của ngân hàng cũng tăng nhưng mức tăng lớn hơn nên NIM của NH sẽ gia tăng─ Khi lãi suất giảm: Chi phí lãi của ngân hàng sẽ giảm, đồng thời thu nhập lãi của ngân hàng cũng giảm nhưng mức giảm lớn hơn nên NIM của NH sẽ giảm

Khi R > 0, laõi suaát thò tröôøng giaûm -> ruûi ro laõi suaát xuaát hieän

Khe hở dương (Nhạy cảm tài sản)

Tài sản nhạy

cảm lãi suất


= - > 0

VD :

Taøi saûn Coù nhaïy laõi (100)> taøi saûn Nôï nhaïy laõi (80)

_ Laõi suaát thò tröôøng taêng (+0,5%):Thu nhaäp laõi taêng: 100 x (+0,5%) = + 0,5Chi phí laõi taêng : 80 x (+0,5%) = + 0,4Möùc taêng cuûa lôïi nhuaän = (+0,5) – (+0,4) = + 0,1.Ruûi ro laõi suaát khoâng xuaát hieän maø lôïi nhuaän ngaân

haøng coøn ñöôïc taêng ==> NIM cuûa ngaân haøng taêng._ Laõi suaát thò tröôøng giaûm (-0,5%)Thu nhaäp laõi giaûm: 100 x (-0,5%) = -0,5Chi phí laõi giaûm : 80 x (-0,5%) = -0,4=> Möùc giaûm cuûa lôïi nhuaän = (-0,5) – (-0,4) = -0,1.Khi R > 0, laõi suaát thò tröôøng giaûm -> ruûi ro laõi suaát xuaát

hieän ((NIM cuûa ngaân haøng giaûm).

KHE HỞ NHẠY CẢM LÃI SUẤT < 0 (Negative gap)

Taøi saûn nhaïy laõi < Nôï nhaïy laõi

─ Khi lãi suất tăng: Chi phí lãi của ngân hàng sẽ tăng, đồng thời thu nhập lãi của ngân hàng cũng tăng nhưng mức tăng nhỏ hơn nên NIM của NH sẽ giảm─ Khi lãi suất giảm: Chi phí lãi của ngân hàng sẽ giảm, đồng thời thu nhập lãi của ngân hàng cũng giảm nhưng mức giảm nhỏ hơn nên NIM của NH sẽ tăng

Khi R < 0, laõi suaát thò tröôøng tăng -> ruûi ro laõi suaát xuaát hieän

Khe hở âm (Nhạy cảm nợ)

Tài sản nhạy

cảm lãi suất


= - < 0

Ví duï:Taøi saûn Coù nhaïy laõi (80)< taøi saûn Nôï nhaïy

laõi (100)_ Laõi suaát thò tröôøng taêng (+0,5%) :Thu nhaäp laõi taêng : 80 x (+0,5%) = + 0,4.Chi phí laõi taêng : 100 x (+0,5%) = + 0,5Möùc giaûm cuûa lôïi nhuaän = 0,4 – 0,5 = -0,1.Ruûi ro laõi suaát xuaát hieän ==> (NIM cuûa ngaân haøng giaûm)._Laõi suaát thò tröôøng giaûm (-0,5%) :Thu nhaäp laõi giaûm : 80 x (-0,5%) = -0,4Chi phí laõi giaûm : 100 x (-0,5%) = -0,5Möùc taêng cuûa lôïi nhuaän = (-0,4) – (-0,5) = 0,1 -> ngaân haøng

coù laõi (NIM cuûa ngaân haøng taêng).Khi R < 0, -> Ruûi ro laõi suaát xuaát hieän khi laõi suaát thò

tröôøng taêng.

Kết luận- R=0: Ruûi ro laõi suaát khoâng xuaát hieän.- R>0: Ruûi ro xuaát hieän khi laõi suaát thò

tröôøng giaûm.- R<0: Ruûi ro xuaát hieän khi laõi suaát thò

tröôøng taêng.Vaø ta cuõng coù:Möùc thay ñoåi lôïi nhuaän = Toång taøi

saûn Coù nhaïy laõi – Toång taøi saûn Nôï nhaïy laõi (R) Möùc thay ñoåi laõi suaát.

Lưu ýCác ví dụ nêu trên đã giả thiết rằng lãi suất

của tài sản và lãi suất của nợ biến động với giá trị bằng nhau. Thực tế có thể sự biến động đó sẽ khác nhau, vì lãi suất cho vay thường tăng chậm hơn lãi suất đi vay trên thị trường tiền tệ, nên

- Thu từ lãi của ngân hàng có xu hướng tăng chậm hơn chi phí trả lãi trong giai đoạn kinh tế tăng trưởng. - Chi phí trả lãi có xu hướng giảm nhanh hơn thu từ lãi trong giai đoạn kinh tế suy thoái


Gọi ISA: Tổng giá trị tài sản nhạy cảm lãi suất

ISL: Tổng giá trị nợ nhạy cảm lãi suất Khe hở tuyệt đối

(IS Gap tuyệt đối)ISA ISL-=

Khe hở tương đối (IS Gap tương đối)

IS GAP

Quy mô của ngân hàng

(đo bằng tổng tài sản)

=

ISR(Tỷ lệ nhạy cảm của lãi suất )

ISA

ISL=


Một ngân hàng nhạy cảm tài sản có:

Một ngân hàng nhạy cảm nợ có:

─ Khe hở tuyệt đối dương─ Khe hở tương đối dương─ Tỷ lệ nhạy cảm lãi suất lớn hơn 1

─ Khe hở tuyệt đối âm─ Khe hở tương đối âm─ Tỷ lệ nhạy cảm lãi suất nhỏ hơn 1


Các kỹ thuật quản lý:

1. Lựa chọn “Thời kỳ mục tiêu” cho việc quản lý chỉ tiêu thu nhập lãi cận biên (NIM), ví dụ 6 tháng, 1 năm... để làm cơ sở cho việc xác định những giá trị kỳ vọng và độ dài của những giai đoạn, thành phần, cấu thành “Thời kỳ mục tiêu”.

2. Nhà quản lý cần phải chọn lựa giá trị tỷ lệ thu nhập lãi cận biên (NIM) mục tiêu – nghĩa là duy trì tỷ lệ hiện tại hay làm tăng tỷ lệ này.

3. Nếu muốn nâng cao NIM, phải dự báo chính xác lãi suất hoặc tìm cách phân bố lại danh mục tài sản sinh lời và nợ nhằm tăng thu nhập lãi cho ngân hàng.

4. Phải xác định giá trị tài sản nhạy cảm lãi suất và giá trị nguồn vốn vay nhạy cảm lãi suất mà ngân hàng sẽ nắm giữ.


Ví dụ chương trình máy tính mới nhất của ngân hàng có thể cho ra những số liệu sau:

Triệu USD

Kỳ hạn Tài sản nhạy

cảm lãi suất


Khe hở nhạy

cảm lãi suất

Khe hở nhạy

cảm lãi suất tích

luỹ

Trong vòng 24 giờ tới7 ngày sau30 ngày sau90 ngày sau120 ngày sau...

40 USD12085280455...

30 USD16065250395...

+10-40+20+30+60...

+10-30-10+20+80...


Các nhận xét:Tỷ lệ thu nhập lãi cận biên của ngân hàng

chiụ sự tác động bởi nhiều yếu tố sau:

1. Những thay đổi trong lãi suất.2. Những thay đổi trong mức chênh lệch giữa lãi thu từ tài

sản và chi phí trả lãi cho vốn huy động.3. Những thay đổi về giá trị tài sản (sinh lời) nhạy cảm lãi

suất mà ngân hàng nắm giữ khi mở rộng hoặc thu hẹp quy mô hoạt động của mình.

4. Những thay đổi về giá trị nguồn vốn phải trả lãi mà ngân hàng sử dụng để tài trợ cho danh mục tài sản sinh lời khi mở rộng hoặc thu hẹp hoạt động.

5. Những thay đổi về cấu trúc của tài sản và nợ mà ngân hàng thực hiện khi tiến hành chuyển đổi tài sản, nợ giữa lãi suất cố định và lãi suất thả nổi, giữa kỳ hạn ngắn và kỳ hạn dài, giữa tài sản mang lại mức thu nhập thấp và tài sản mang lại mức thu nhập cao.

QUẢN LÝ KHE HỞ NHẠY CẢM LÃI SUẤTVí dụ về phân tích trạng thái nhạy cảm lãi suất của một ngân

hàng

Giá trị tài sản và nợ của ngân hàng sắp đáo hạn hoặc là đối tượng được định giá lại trong từng khoảng thời

gian (triệu USD)Danh mục tài sản và nguồn

vốnMột tuần

30 ngày tới

31-90 ngày tới

91-360 ngày tới

Hơn 1 năm nữa

Tổng cộng

Tài sản:Tiền gửi tại các ngân hàng khácChứng khoán ngắn hạnCho vay kinh doanhCho vay bất động sảnCho vay tiêu dùngCho vay nông nghiệpTrụ sở và trang thiết bịTổng tài sản nhạy cảm lãi suất

$100200750500100

50-

$1.700

-$50150

802010

-$310

-$80220

802040

-$440

-$110

170707060

-$480

-$460

210170

9040

200$1.17

0

$100900

1500900300200200

$4.100

QUẢN LÝ KHE HỞ NHẠY CẢM LÃI SUẤTVí dụ về phân tích trạng thái nhạy cảm lãi suất của một ngân hàngGiá trị tài sản và nợ của ngân hàng sắp đáo hạn hoặc là đối tượng được định giá lại trong từng khoảng thời gian (triệu

USD)Danh mục tài sản và nguồn vốn

Một tuần

30 ngày tới

31-90 ngày tới

91-360 ngày tới

Hơn 1 năm nữa

Tổng cộng

Nợ và vốn chủ sở hữu:Tiền gửi giao dịchTiền gửi tiết kiệmTiền gửi trên thị trường tiền tệTiền gửi dài hạnVay nợ ngắn hạnCác khoản nợ khácVốn chủ sở hữuTổng nợ nhạy cảm lãi suất và vốn chủ sở hữu

$80050

550100300

-

$1800

$10020

150200100

-

$600

---

450-

-

$450

---

150-

-

$150

---

300-

100700

$1.100

$900100700

1200400100700

$4100


Ví dụ về phân tích trạng thái nhạy cảm lãi suất của một ngân hàngGiá trị tài sản và nợ của ngân hàng sắp đáo hạn hoặc là đối tượng được định giá lại trong từng khoảng thời gian (triệu

USD)

Danh mục tài sản và nguồn vốn

Một tuần

30 ngày tới

31-90 ngày tới

91-360 ngày tới

Hơn 1 năm nữa


Khe hở nhạy cảm lãi suất tích luỹ

Tỉ lệ tài sản nhạy cảm trên nguồn vốn nhạy cảm

Trạng thái của ngân hàng

NIM sẽ giảm nếu

-$100

-$100

94,4%

Nhạy cảm nợ

Lãi suất tăng

-$290

-$390

51,7%

Nhạy cảm nợ

Lãi suất tăng

-$10

-$400

97,8%

Nhạy cảm nợ

Lãi suất tăng

+$330

-$70

320%

Nhạy cảm tài

sản

Lãi suất giảm

+$70

-0

106,4%

Nhạy cảm tài

sản

Lãi suất giảm

QUẢN LÝ KHE HỞ NHẠY CẢM LÃI SUẤTGiả sử lãi suất của tài sản nhạy lãi hiện tại là 10%, lãi suất của nợ nhạy lãi là 8%, lãi suất của tài sản không nhạy lãi là 11 % và chi phí nguồn vốn không nhạy lãi là 9%. Nếu lãi suất không thay đổi thu nhập lãi của ngân hàng và thu nhập lãi cận biên của ngân hàng trong mỗi khỏang thời gian sẽ là:

Một tuần 30 ngày tới

30-90 ngày tới

91-360 ngày tới

Hơn một năm

Tổng thu từ lãi

Tổng chi phí lãi

Thu nhập lãi

Thu nhập lãi cận biên

0,10 x $1700 +

0,11x (4100-1.700)

-0,08x$1800

- 0,09 x (4100-1800)

= $83

83/4100 = 2,02%

0,10 x $310 + 0,11x

(4100 -310)

-0,08x$600 - 0,09 x

(4100-600)

= $84,90

84,9/4100 = 2,07%

0,10 x $440 + 0,11x

(4100-440)

-0,08x $450 - 0,09

x (4100-450)

= $82,10

82,1/4100 = 2,00%

0,10 x $480 + 0,11x

(4100-480)

-0,08x $150 - 0,09 x

(4100-150)

= $80,20

78,7/4100 = 1,92%

0,10 x $1170 +

0,11x (4100-1.170)

-0,08x$1100 - 0,09 x

(4100-1100)

= $81,30

81,3/4100 = 1,98%

QUẢN LÝ KHE HỞ NHẠY CẢM LÃI SUẤTGiả sử rằng lãi suất của tài sản nhạy cảm

lãi suất và nguồn vốn nhạy cảm lãi suất cùng tăng 2%, lên 12% và 10%

Một tuần 30 ngày tới 30-90 ngày tới

91-360 ngày tới

Hơn một năm

Thu nhập lãi

NIM

0,12x $1,700 +

0,11x (4,100-

1,700) - 0,10 x 1,800

- 0,09 x (4,100 -1,800) =

$81

81/4,100 = 1,98%

0,12x $310 + 0,11 x (4,100 -

310) - 0,10 x 600 - 0,09 x

(4,100 -600) = $79,10

79,1 / 4,100 = 1,93%

0,12 x $440 + 0,11 x

(4,100-440) - 0,10 x

450 - 0,09 x (4,100 -

450) = $81,90

81,9/4,100 = 2,00%

0,12x $480 + 0,11 x (4,100 -

480) - 0,10 x 150 - 0,09 x (4,100 -150) = $85,3

85,3/4,100 = 2,08%

0,12x $1170 +

0,11x (4,100-1170) -

0,10 x 1100 - 0,09 x (4,100 -

1100) =$ 82,7

82,7/4,100 = 2,02%


Cách tính:

Thu nhập lãi = Tổng thu từ lãi - Tổng chi phí trả lãi

= Lãi suất trên những tài sản nhạy cảm lãi suất x Tổng lượng tài sản nhạy cảm lãi suất + Lãi suất trên những tài sản cố định (ở đây có nghĩa là loại không nhạy cảm với lãi suất) x Tổng lượng tài sản cố định – Lãi suất trên các khoản nợ nhạy cảm lãi suất x Tổng nợ nhạy cảm lãi suất – Lãi suất trên những khoản nợ không nhạy cảm với lãi suất x Tổng nợ không nhạy cảm với lãi suất.


Xét ví dụ (trường hợp 1 tuần) Giả sử lãi suất của những tài sản nhạy cảm lãi suất và tài sản không nhạy cảm với lãi suất lần lượt là 10% và 11%. Lãi suất của những khoản nợ nhạy cảm và không nhạy cảm lần lượt là 8% và 9%. Trong suốt tuần tới, ngân hàng nắm giữ 1700 triệu USD giá trị tài sản nhạy cảm lãi suất (trong tổng số 4100 triệu USD tài sản) và 1800 triệu USD nợ nhạy cảm lãi suất. Giả sử rằng những lãi suất này vẫn ổn định, thu nhập lãi của ngân hàng sẽ bằng:

0,1 x 1700 + 0,11 x (4100 - 1700) – 0,08 x 1800 – 0,09 x (4100 - 1800) = 83 triệu

USD


Tuy nhiên, nếu lãi suất của những tài sản nhạy cảm tăng lên 12% và lãi suất của những khoản nợ nhạy cảm lãi suất tăng tới 10% trong tuần tới thì ngân hàng hiện có mức nhạy cảm nợ này sẽ chỉ nhận được mức thu nhập lãi bằng:

0,12 x 1700 + 0,11 x (4100 - 1700 – 0,10 x 1800) – 0,09 x (4100 - 1800) = 81 triệu USD

Ngân hàng sẽ mất 2 triệu USD thu nhập lãi nếu lãi suất tăng trong tuần tới . Ban giám đốc cần phải quyết định xem nó sẽ chấp nhận hay sẽ đối phó với rủi ro này bằng những chiến lược phòng ngừa rủi ro hoặc bằng những công cụ bảo vệ nào

QUAN HEÄ GIÖÕA ÑOÄ LEÄCH, LAÕI SUAÁT VAØ KHAÛ NAÊNG SINH LÔØI

TÌNH HÌNH GAP LAÕI SUAÁT

LN

> 0 (TSNC > NNC)

TAÊNG

GIAÛM

TAÊNG

TAÊNG

TAÊNG

TAÊNG

GIAÛM

GIAÛM

GIAÛM

GIAÛM

KHOÂNG THAY ÑOÅI

KHOÂNG THAY ÑOÅI

< 0 (TSNC < NNC)

= 0(TSNC = NNC)

BIEÄN PHAÙP QUAÛN TRÒ

ÑOÄ LEÄCH RUÛI RO

BIEÄN PHAÙP QUAÛN TRÒ

- Keùo daøi kyø haïn cuûa taøi saûn hoaëc thu heïp kyø haïn cuûa nôï

- Giaûm taøi saûn nhaïy laõi hoặctaêng nôï nhaïy laõi

- Thu heïp kyø haïn cuûa taøi saûn hoaëc keùo daøi kyø haïn cuûa nôï

- Taêng taøi saûn nhaïy laõi hoặcgiaûm nôï nhaïy laõi

NHAÏY CAÛM TAØI SAÛN

(ÑOÄ LEÄCH TÍCH CÖÏC-Döông)

NHAÏY CAÛM NÔÏ(ÑOÄ LEÄCH TIEÂU CÖÏC-

AÂm)

KHI LAÕI SUAÁT GIAÛM

KHI LAÕI SUAÁTTAÊNG

2. QUAÛN LYÙ KHE HÔÛ KYØ HAÏN

Taïi sao phaûi quaûn lyù khe hôû kyø haïn

Nhöôïc ñieåm cuûa vieäc döïa vaøo khe hôû nhaïy caûm laõi suaát (Interest rate sensitive gap) ñeå ñaùnh giaù ruûi ro laõi suaát laø khoâng nghieân cöùu ñaày ñuû taùc ñoäng cuûa ruûi ro laõi suaát ñeán giaù trò thò tröôøng cuûa voán, maø chæ chuù troïng vaøo soá lieäu treân soå saùch keá toaùn cuûa voán; khoâng ñöa ra ñöôïc soá lieäu cuï theå veà möùc ñoä ruûi ro laõi suaát toång theå cuûa ngaân haøng. Do ñoù, ñoøi hoûi phaûi coù moätù moät phöông phaùp ño löôøng vaø kieåm soaùt ruûi ro laõi suaát cuûa caùc ngaân haøng khaéc phuïc ñöôïc nhöõng haïn cheá neâu treân: Ñoù laø phöông phaùp döïa vaøo khe hôû kyø haïn (Duration Gap): ñeå ñaùnh giaù vaø kieåm soaùt ruûi ro laõi suaát.

Kyø haïn hoaøn voán vaø kyø haïn hoaøn traû - Kyø haïn hoaøn voán cuûa taøi saûn laø

thôøi gian trung bình caàn thieát ñeå thu hoài khoaûn voán ñaõ boû ra ñeå ñaàu tö, laø thôøi gian trung bình döïa treân doøng tieàn döï tính seõ nhaän ñöôïc trong töông lai (Thu nhaäp ngaân haøng mong ñôïi nhaän ñöôïc töø caùc khoaûn cho vay vaø ñaàu tö chöùng khoaùn).

- Kyø haïn hoaøn traû cuûa taøi saûn nôï thôøi gian trung bình caàn thieát ñeå hoaøn traû khoaûn voán ñaõ huy ñoäng, laø thôøi gian trung bình cuûa doøng tieàn döï tính ra khoûi ngaân haøng (Thanh toaùn laõi vaø voán vay).

tt

t

YTM

CfYTM

D

)1(

)1(1

t gianthôøi khoaûng trong tính döï tieàn Doøng

t

t

YTM

Cf

)1(

Coâng thöùc xaùc ñònh kyø haïn hoaøn voán vaø kyø haïn hoaøn traû cuûa moät coâng cuï taøi chính nhö sau:

D: Kyø haïn hoaøn voán cuûa coâng cuï taøi chính.t: Thôøi gian khoaûng tieàn ñöôïc thanh toaùn.Cft: Giaù trò khoaûn tieàn döï tính ñöôïc thanh toaùn trong giai ñoaïn t. : Giaù trò hieän taïi cuûa coâng cuï taøi chính. YTM: Tyû leä thu nhaäp khi coâng cuï taøi chính ñeán haïn.

ÑOÄ LEÄCH THÔØI LÖÔÏNG Ñoä leäch thôøi löôïng laø hieäu soá giöõa thôøi löôïng

cuûa taøi saûn vaø thôøi löôïng cuûa nôï . Tuy nhieân xuaát phaùt töø moái quan heä cuûa baûng caân ñoái keá toaùn laø taøi saûn baèng nôï coäng voán, vì vaäy ñeå xöû lyù phöông trình ñoä leäch thôøi löôïng caàn theâm vaøo nôï moät heä soá töông quan giöõa nôï vaø taøi saûn . Töø ñoù ta co coâng thöùc tính sau ñaây:

DGAP = DA - uDL

DGAP : Ñoä leäch thôøi löôïng DA : Thôøi löôïng cuûa toång taøi saûn DL : Thôøi löôïng cuûa toång nôï u : Heä soá toång nôï / Toång taøi saûn

Ví duï

Moät ngaân haøng cho khaùch haøng vay soá tieàn 1.000USD, kyø haïn 5 naêm, laõi suaát cho vay laø 10%/naêm. kyø haïn hoaøn voán cuûa khoaûn cho vay treân ñöôïc xaùc ñònh nhö sau:

Giaû söû YTM=10%, ta coù giaù trò thò tröôøng cuûa khoaûn cho vay cuõng laø 1.000USD. Tính kyø haïn hoaøn voán cuûa khoaûn cho vay treân

5

15

5

15

%101

000.1

%101

100%101

5000.1

%101

%10000.1

t

t

t

naêm17,4000.1

87,169.4

DA=

Caùc doøng tieàn vaøo

Thôøi ñieåm cuûa doøng tieàn

Quy moâ doøng tieàn

Giaù trò hieän taïi (PV) cuûa doøng tieàn (YTM =10%)

Khoaûng thôøi gian nhaän ñöôïc khoaûn tieàn

PV doøng tieàn × t

Tieàn laõi

1 100 $90,91 1 $90,91

2 100 $82,64 2 $165,29

3 100 $75,13 3 $225,39

4 100 $68,30 4 $273,21

5 100 $62,09 5 $310,64

Tieàn goác

5 1000 $620,92 5 $3104,61

Döïa vaøo soá lieäu cuûa baûng treân Giaù cuûa khoaûn vay=$1000 ΣPV×t =4169,87 DA =4169,87/1000

=4,16987

Ví duï 1: Moät hôïp ñoàng cho vay trung haïn vôùi soá tieàn cho vay laø 1.400 tyû ñoàng, laõi suaát 14% / naêm, thôøi haïn cho vay laø 3 naêm, laõi traû cuoái moãi naêm vaø voán goác hoaøn traû moät laàn vaøo cuoái thôøi haïn cho vay.Baûng Thôøi löôïng cuûa

khoaûn cho vay

t CF PV PV * t

Thu nhaäp laõi döï tính

1 196 171,92 171,92

töø cho vay 2 196 150,80 301,16

3 196 132,30 396,90

Hoaøn traû voán goác

3 1.400

945,00 2.853,00

3.722,98 D = -------------- = 2,65

1.400

Ruùt ra ñöôïc gì töø caùc ví duï treân?

Giaù trò roøng cuûa ngaân haøng (NW) = A - L

A: Giaù trò cuûa toång taøi saûn L: Giaù trò cuûa toång voán huy ñoäng vaø ñi

vay Khi laõi suaát thay ñoåi, giaù trò cuûa toång taøi

saûn vaø cuûa voán huy ñoäng thay ñoåi laøm cho giaù trò roøng cuûa ngaân haøng thay ñoåi theo:

Δ NW= ΔA – ΔL

Theo lyù thuyeát danh muïc ñaàu tö chöùng khoaùn Laõi suaát taêng seõ laøm giaûm giaù trò thò

tröôøng cuûa caùc taøi saûn vaø caùc khoaûn nôï mang laõi suaát coá ñònh

Kyø haïn hoaøn voán cuûa caùc taøi saûn vaø kyø haïn hoaøn traû cuûa caùc khoaûn nôï caøng daøi thì giaù trò thò tröôøng cuûa chuùng caøng giaûm maïnh khi laõi suaát taêng

NH coù kyø haïn hoaøn voán cuûa taøi saûn daøi hôn kyø haïn hoaøn traû cuûa nôï thì giaù trò roøng-NW (Voán chủ sở hữu) seõ giaûm nhanh hôn caùc NH khaùc

Phaàn traêm thay ñoåi thò giaù cuûa 1 taøi saûn, cuûa 1 khoaûn voán vay theo coâng thöùc:

ΔP/P: Phần trăm thay đổi của giá trị thị trường

Δi/(1+i): Sự thay đổi tương đối của lãi suất D : Kỳ hạn hoàn vốn (DA) hay kỳ hạn hoàn trả

(DL) Dấu (-) thể hiện mối quan hệ ngược chiều

giữa giá trị thị trường với lãi suất

i)(1

ΔiD

P

ΔP

Xác định phần trăm thay đổi giá trị thị trường của vốn chủ sở hữu

Vôùi :- ΔNW: Mức thay ñoåi giaù trò roøng cuûa ngaân haøng.- DA: Kyø haïn hoaøn voán trung bình theo giaù trò cuûa

danh muïc taøi saûn.- A: Toång giaù trò cuûa taøi saûn.- DL : Kyø haïn hoaøn traû trung bình theo giaù trò cuûa

danh muïc nôï.- L: Toång giaù trò nôï.- Δi: Möùc thay ñoåi cuûa laõi suaát.- i: Laõi suaát ban ñaàu.

)1

()1

( Li

DAi

DNW iL

iA

VD Một ngân hàng có tổng giá trị tài sản là

120tr USD với kỳ hạn hoàn vốn trung bình là 3 năm, tổng giá trị nợ là 100tr USD với kỳ hạn hoàn trả trung bình là 2 năm. Giả sử lãi suất thị trường hiện là 10% sau đó tăng lên 12%Giá trị ròng của NH giảm:

trtrtrNW 91,2)100%101

%10%122()120

%101

%10%123(

Lưu ý cách tính toán Kỳ hạn hoàn vốn của 1 danh mục tài sản hay kỳ hạn hoàn trả

của 1 danh mục nợ (huy động và đi vay) bằng kỳ hạn hoàn vốn và hoàn trả trung bình theo giá trị của danh mục

Nhân giá trị kỳ hạn hoàn vốn hay hoàn trả vừa tính với tỷ trọng của giá trị thị trường của từng khoản mục trong danh mục

Cộng lại để xác định kỳ hạn hoàn vốn hay hoàn trả của toàn danh mục

muïc danh cuûa trò

muïc danh cuûa tröôøng thò trò giaùToång

muïc khoaûn töøng TT trò Giaùmuïc khoaûn töøng voán hoaøn haïn Kyø giaùtheo bình trung

voán hoaøn haïn Kyøn

1

Bài tập

Một NH mua $90tr trái phiếu kho bạc Mỹ có mệnh giá 1 trái phiếu là $1000, kỳ hạn 10 năm với lãi suất coupon 10%/năm, giá trị thị trường hiện tại của trái phiếu là $900.

Ngoài ra, NH còn nắm giữ các tài sản khác với trị giá thị trường hiện tại và kỳ hạn hoàn vốn như sau:

Danh mục tài sản Giá trị thị trường hiện tại (trUSD)

Kỳ hạn hoàn vốn (năm)

1. Cho vay thương mại 100 0,60

2. Cho vay tiêu dùng 50 1,20

3. Cho vay kinh doanh BĐS

40 2,25

4. Trái phiếu đô thị 20 1,50

Kỳ hạn hoàn vốn của trái phiếu là 7,49 năm

muïc danh cuûa trò20)4050100(90

giaùtheo bình trung

voán hoaøn haïn Kyø

)50,120()25,240()20,150()60,0100()49,790(

= 3,047

Như vậy, để ngăn chặn rủi ro lãi suất, NH phải điều chỉnh kỳ hạn hoàn trả của nợ gần bằng 3 năm

Bài tập: Tính kỳ hạn hoàn trả của danh mục nợ Ngân hàng phát hành 100tr USD chứng chỉ tiền

gửi kỳ hạn 2 năm với lãi suất 6% năm

100$

06,1

2100

06,1

26

06,1

16221

D

Tài sản Giá trị thị trường của tài sản (tỷ USD)

Lãi suất (%)

Kỳ hạn hoàn vốn trung bình mỗi khoản mục (Năm)

Nguồn vốn Thị giá (Tỷ USD)

Lãi suất (%)

Kỳ hạn hoàn trả trung bình mỗi khoản mục (Năm)

Trái phiếu kho bạc 90 10 7,49 Chứng chỉ tiền gửi 100 6,0 1,943

Trái phiếu đô thị 20 6 1,50 Tiền gửi kỳ hạn khác 125 7,2 2,750

Cho vay thương mại 100 12 0,60 Giấy nợ thứ cấp 50 9,0 3,918

Cho vay tiêu dùng 50 15 1,20

Cho vay kinh doanh BĐS 40 13 2,25 Vốn chủ sở hữu 25

Tổng cộng 300 3,047 Tổng cộng 300 2,669

Giả sử lãi suất thị trường hiện tại là 8%, hãy xác định mức thay đổi giá trị ròng của NH khi lãi suất biến động 2%.

047,3)25,2300

40()2,1

300

50()6,0

300

100()5,1

300

20()49,7

300

90(

669,2)918,3275

50()75,2

275

125()943,1

275

100(

Kỳ hạn hoàn vốn trung bình của tài sản

Kỳ hạn hoàn trả trung bình của nợ

Khe hở kỳ hạn hiện tại

=Kỳ hạn hoàn vốn trung bình của danh mục TS

-(Kỳ hạn hoàn vốn trung bình của danh mục nợ×

Tổng danh mục TS/ Tổng danh mục nợ)

=3,047-2,699×275/300

=0,6 năm

Khi lãi suất thị trường tăng 2% (từ 8% lên 10% thì ΔNW=

34,3

59,1393,16

27508,1

02,0669,2(300

08,1

02,0047,3

Khi lãi suất thị trường giảm 2% (từ 8% xuống 6% thì ΔNW=

34,3

59,1393,16

27508,1

02,0669,2(300

08,1

02,0047,3

Mối quan hệ giữa độ lệch thời lượng, lãi suất và giá trị thị trường của tài sản, nợ, vốn chủ sở hữu

GAPD Lãi suất Tài sản Nợ Vốn CSH

Dương Tăng Giảm Giảm Giảm

Dương Giảm Tăng Tăng Tăng

Âm Tăng Giảm Giảm Tăng

Âm Giảm Tăng Tăng Giảm

Không Tăng Giảm Giảm Không đổi

Không Giảm Tăng Tăng Không đổi

Hạn chế của khe hở kỳ hạn

Tìm kiếm những tài sản và nợ phù hợp về kỳ hạn sẽ rất khó khăn, sẽ ảnh hưởng xấu đến danh mục đầu tư và huy động

Đối với tiền gửi giao dịch, tiết kiệm không kỳ hạn, khách hàng vay không trả được nợ…không thể xác định được dòng tiền vào hay ra sẽ làm sai lệch kết quả của kỳ hạn hoàn vốn.

Sử dụng khe hở kỳ hạn để tăng thu nhập cho NH

Thay đổi lãi suất dự tính

Chiến lược quản lý

Kết quả

Lãi suất tăng Giảm DA tăng DL (dịch chuyển sang trạng thái kỳ hạn âm)

NW tăng

Lãi suất giảm Tăng DA giảm DL (dịch chuyển sang trạng thái kỳ hạn dương)

NW tăng

quan ly tai san no

Documents