Program własny zajęć logorytmicznych „ Dreptologia” dla dzieci w wieku

przedszkolnym

    AUTOR

 mgr Monika Antończyk

Libiąż IX. 2015NIEPUBLICZNE PRZEDSZKOLE ‘DREPTUSIE’

  

  

SPIS TREŚCI

WSTĘP                                           

I. ZAŁOŻENIA PROGRAMU

II. CELE PROGRAMU

III. METODY I FORMY REALIZACJI

IV. ETAPY ZAJĘĆ LOGORYTMICZNYCH

V. REALIZACJA PROGRAMU

VI. TREŚCI I STRUKTURA PROGRAMU

VII. PROCEDURY OSIAGANIA CELÓW

VIII. EWALUACJA PROGRAMU ZAJĘĆ LOGORYTMICZNYCH

IX. BIBLIOGRAFIA

X. ZAŁĄCZNIKI

WSTĘP

Logorytmika to rodzaj oddziaływań muzykoterapeutycznych. Według definicji E. M. Skorek znalezionej w słowniku logopedycznym, logorytmika to „jedna z technik logopedycznych, metoda oparta na rytmie muzycznym wraz z zastosowaniem słowa, włączonego jako akompaniament (zaprogramowany lub improwizowany) w rytmicznie zestrojony przez muzykę ruch całego ciała” (E.M.Skorek, 2010, 94). Innymi słowy, logorytmika jest metodą terapii wynikającą z połączenia rytmiki oraz terapii logopedycznej i oddziałującą zwłaszcza na sferę słuchową i ruchową.

Ćwiczenia logorytmiczne podzielić można na kilka grup:

Ćwiczenia usprawniające motorykę Ćwiczenia hamująco – pobudzające Ćwiczenia słowno- muzyczne

Ćwiczenia usprawniające motorykę

Niewielka sprawność ruchowa dzieci przejawia się w zaburzeniach orientacji przestrzennej, napięcia neuromięśniowego i w zaburzeniach koordynacji ruchów. Ćwiczenia ruchowe przy muzyce przyczyniają się do lepszej regulacji napięcia mięśniowego, a w zależności od rodzaju muzyki dobranej do zestawu ćwiczeń, może ona pomóc zmniejszyć napięcie psychiczne, bądź także pobudzić dziecko do spontanicznego bądź zorganizowanego rytmem ruchu. Podczas takich ćwiczeń kształtowana jest nie tylko orientacja w przestrzeni i poczucie kierunku w odniesieniu do własnej osoby, ale również dziecko opanowuje umiejętność panowania nad własnym ciałem - efektywnego gospodarowanie siłą i napięciem mięśni. Wyjątkowo ważnym celem ćwiczeń usprawniających motorykę jest wykształcenie u dzieci wrażliwości słuchowej. Aby osiągnąć ten cel należy odpowiednio dobierać muzykę do podkreślenia najważniejszych elementów ruchowych danego ćwiczenia, jego specyfikę oraz dynamikę ruchu. Zabawy usprawniające motorykę przyczyniają się także do rozwijania pamięci, szybkiej reakcji na sygnały i spostrzegawczości. 

Ćwiczenia hamująco – pobudzające

Pozwalają na wykształcenie umiejętności do szybkiego reagowania na sygnały muzyczne, optyczne i słowne. Świadome i celowe kierowanie reakcjami ruchowymi jest podstawowym elementem tych ćwiczeń, powoduje stałą gotowość psychiczną i ruchową do wykonywania poleceń. Pamięć kształtowana jest poprzez konieczność zapamiętania różnych sygnałów, które mają pobudzać lub hamować reakcję ruchową dziecka.Powiązanie tych ćwiczeń z muzyką pobudza aktywność dziecka i rozwija jego percepcję słuchową.

Ćwiczenia słowno- muzyczne

Ćwiczenia te można realizować na wielu poziomach, ich efektem jest pobudzenie dziecka do aktywizowania aparatu mowy. Akompaniament naturalny i perkusyjny który zaznacza rytm słów, podkreśla metrum i pełni funkcję ilustracyjną jest najlepszym sposobem mobilizacji dziecka.

Bardzo istotnym elementem w metodyce ćwiczeń słowno- muzycznych jest stopniowanie trudności. Jest ono możliwe poprzez wykorzystanie rytmizacji mowy, tekstów o zróżnicowanej długości – od sylab, poprzez jeden wyraz, grupy wyrazów, zdania proste i złożone aż do wyliczanek. W tego typu ćwiczeniach bardzo istotna jest rytmizacja tekstów zgodnie z zasadami akcentowania – przez to dziecko może ćwiczyć dykcję.

W ćwiczeniach logorytmicznych wykorzystuje się również elementy muzyczne o charakterze ekspresyjnym jakie jak zmienne tempo i dynamika. W tego typu ćwiczeniach śpiew pełni funkcję terapeutyczną u dzieci jąkających się, z wadami wymowy i mową zaburzoną.

Dzięki wydłużonej fonacji sylab podczas śpiewu możliwe jest dokładniejsze ukształtowanie samogłosek, poprawę efektywności fonacji w tym wydłużenie wydechu, uaktywnienie pracy przepony i wzmocnienie narządu głosowego. Treść piosenek wykorzystywanych podczas zajęć logorytmicznych  rozwija wyobraźnię, pobudza ciekawość świata, kształtuje zainteresowania dziecka, wzbogaca słownictwo. Natomiast piosenki z trafnie dobranym tekstem ortofonicznym poprzez ćwiczenia artykulacyjne korzystnie wpływają na poprawę efektywności  i precyzji wymowy.Tak zwana piosenka ortofoniczna stanowi znakomity materiał będący podbudową do wdrażania dziecka do ćwiczeń dykcyjnych kształtujących prawidłową wymowę głosek, wyrazów i zdań. Ponieważ tekst słowny w takowych piosenkach stanowi trudność artykulacyjną,  muszą mieć one łatwy, melodyjny tekst muzyczny. Śpiew w połączeniu z ruchem dużych grup mięśniowych ułatwia przenikanie bodźców i rozbudzanie aktywności wszystkich mięśni narządów mowy.

Główne cele logorytmiki :

1. Usprawnienie oddechu2. Wykształcenie prawidłowej fonacji i artykulacji3. Usprawnienie narządów mowy4. Kształcenie słuchu fonematycznego5. Kształcenie pamięci muzycznej6. Kształcenie koncentracji uwagi7. Kształcenie poczucia rytmu, tempa oraz metrum8. Kształcenie szybkiej orientacji w czasie i przestrzeni poprzez reakcję ruchową na

sygnały słowne, dźwięk, ciszę9. Kształcenie umiejętności percypowania i odtwarzania ruchem tempa, rytmu,

akcentacji i ekspresji w muzyce i wypowiedzi słownej10. Usprawnienie tzw. dużej motoryki w tym rozwijanie umiejętności sprawnego

wykonywania ruchu11. Rozwój intelektualny12. Kształcenie takich cech charakteru jak zdyscyplinowanie, porządek, aktywność i

poczucie odpowiedzialności13. Rozwój społeczny w tym rozwijanie umiejętności współdziałania w grupie

Ćwiczenia ruchowe

Deficyt sprawności ruchowej u dzieci może obejmować różne sfery motoryki. Przejawia się on w zaburzeniach różnych rodzajów koordynacji, orientacji przestrzennej, kierunkowej i czasowej oraz napięcia neuromięśniowego.Ruch wykonywany przy muzyce wykorzystywany jest dla celów kinezyterapeutycznych. Usprawnienie dzieci, u których występują zaburzenia ruchowe łącznie z zaburzeniem mowy jest wiodącym zadaniem logorytmiki. Muzyka towarzysząca ćwiczeniom organizuje ruch w czasie, a swoją dynamiką reguluje napięcie mięśniowe. Charakter muzyki wyznacza rodzaj ekspresji ruchowej. Ponadto może wyciszać nadmierne napięcie psychiczne, a w sytuacji odwrotnej – aktywizować dziecko do spontanicznego lub zorganizowanego rytmem ruchu. 

Podczas ćwiczeń ruchowych poza kształtowaniem orientacji przestrzennej i poczucie kierunku w odniesieniu do własnej osoby (pamięci ruchowej) wyrabiamy także umiejętność gospodarowania siłą i napięciem mięśni oraz koordynację wzrokowo- ruchową. Poza tym ruch przy muzyce stanowi doskonałe ćwiczenie słuchowo- ruchowe. Warunkiem prawidłowego funkcjonowania koordynacji słuchowo- ruchowej jest gotowość do percepcji zróżnicowanych bodźców muzycznych. Nadrzędnym zaś celem ćwiczeń słuchowo- ruchowych jest takie wykształcenie u dzieci wrażliwości słuchowej, która pozwala na odbiór poprawnego wzorca np. podawanego przez logopedę, a także wykształcenie umiejętności dokonywania samokontroli słuchowej koniecznej w czasie mówienia.Większość ćwiczeń słuchowo-ruchowych organizuje muzyka, jest ona nieodłącznym ich elementem. „Akompaniament muzyczny jest czynnikiem organizującym przebieg ruchu w czasie, sprzyja więc rytmizacji ruchów. Właściwie dobrana muzyka jest więc warunkiem prawidłowego przebiegu ruchu. Powinna ona podkreślać swym charakterem najistotniejsze elementy ruchowe ćwiczenia, jego specyfikę, a także dynamikę ruchu.” 

Jako czynnik pobudzający do ćwiczeń można również wykorzystać tekst (np. rytmizowane wiersze, piosenki), który przejmuje wtedy funkcje muzyki.Wiodące znaczenie dla terapii logopedycznej mają ćwiczenia ruchowe w połączeniu z piosenką, gdyż poza kształceniem funkcji psycho-ruchowych kształcą wydolność aparatu głosotwórczego, regulują oddech, usprawniają aparat artykulacyjny. 

Ćwiczenia rytmiczno-ruchowe

Zabawy i ćwiczenia rytmiczno-ruchowe przy muzyce oprócz zaspakajania naturalnej potrzeby ruchu, wyrabiają równocześnie wiele dyspozycji psychofizycznych, tj. spostrzegawczość, pamięć, uwagę, szybką reakcję na sygnały. Aktywizując umysł rozwijają koordynację ruchów, mobilizują do działania, kształcą umiejętność samoopanowania. 

Ćwiczenia rytmiczne są systemem dobranych ruchów wykonywanych ściśle z muzyką. W rytmice muzyka odgrywa rolę przewodnią, nadając kierunek ruchom. Występuje tu współdziałanie muzyki, woli i uczucia. 

Ćwiczenia rytmiczne to ważna grupa ćwiczeń logorytmicznych kształcących poczucie rytmu. Prawidłowo wykonane przez dziecko ćwiczenie rytmiczne jest wynikiem prawidłowo rozwijającej się koordynacji słuchowo- ruchowej. Dzieci mające problemy percepcyjne

lub ruchowe nie potrafią precyzyjnie odtworzyć podanego rytmu. U dzieci z zaburzeniami mowy często mamy do czynienia z zakłóconą rytmiką wypowiedzi. Ćwiczenia rytmiczne realizowane przy muzyce uwrażliwiają dzieci na zróżnicowane struktury czasowe przebiegów rytmicznych muzyki i zwiększają wydolność rytmiczno-ruchową aparatu mięśniowo-ruchowego dziecka. Tym samym usprawniają aparat ruchowy mowy.

Rytmizowana mowa w formie ćwiczeń logorytmicznych ćwiczy pamięć ogólną i muzyczną, aparat mowy, poczucie rytmu, poczucie metrum, tempa i dynamiki.

I. ZAŁOŻENIA PROGRAMU

       Autorski program grupowych zajęć logorytmicznych  „ Dreptologia”  skierowany jest do dzieci w wieku przedszkolnym. Zajęcia prowadzone są w formie zabaw z elementami ćwiczeń logopedycznych, rytmicznych i muzyczno-ruchowych, których celem jest umuzykalnienie, rozbudzanie aktywności słownej dzieci, profilaktyka logopedyczna przejawiająca się w rozwijaniu sprawności aparatu artykulacyjnego i oddechowego,  rozwijanie umiejętności poprawnego i twórczego opanowania języka, oraz ogólno pojęty rozwój społeczny, emocjonalny, intelektualny i podnoszenie sprawności fizycznej.             Zabawy i ćwiczenia prezentowane w tym programie mogą być wykorzystywane przez nauczycieli wychowania przedszkolnego w codziennych zajęciach wychowawczo- dydaktycznych       

II. CELE PROGRAMU

CEL NADRZĘDNY

         Nadrzędnym celem programu jest zapobieganie powstawaniu zaburzeń mowy dziecka oraz stymulowanie jego rozwoju w taki sposób, by dziecko potrafiło prawidłowo porozumiewać się z otoczeniem.

CELE OGÓLNE:

Profilaktyka logopedyczna Pobudzanie rozwoju mowy Rozwijanie sprawności aparatu artykulacyjnego Usprawnianie motoryki dużej i małej Rozwijanie prawności ruchowej i orientacji czaso-przestrzennej Rozbudzenie i rozwijanie wrażliwości estetycznej poprzez ekspresję słowną i

muzyczno–ruchową  Umożliwianie dziecku ekspresji spostrzeżeń, przeżyć, uczuć w różnych formach

działalności, z zastosowaniem werbalnych i niewerbalnych środków wyrazu Identyfikowanie i nazywanie różnych stanów emocjonalnych Uczenie sposobów radzenia sobie z własnymi emocjami, właściwego reagowania na

przejawy emocji innych oraz kontrolowania własnych zachowań Odkrywanie znaczenia komunikowania się w sposób pozawerbalny Pobudzanie rozwoju intelektualnego

CELE SZCZEGÓŁOWE:

Rozwijanie umiejętności prawidłowej fonacji, artykulacji i gospodarowania oddechem Usprawnianie narządów artykulacyjnych Kształcenie słuchu fonematycznego i muzycznego w tym rytmicznego Kształtowanie mowy i komunikacji niewerbalnej polegające na umiejętności

wyrażania swoich potrzeb, emocji Pobudzanie rozwoju intelektualnego Kształcenie pamięci w tym pamięci muzycznej Kształcenie poczucia rytmu, tempa, akcentacji oraz metrum w muzyce i wypowiedzi

słownej Usprawnienie tzw. dużej motoryki w tym rozwijanie umiejętności sprawnego i

celowego wykonywania ruchu Rozwijanie procesów poznawczych , kształcenie szybkiej orientacji

czasoprzestrzennej, koncentracji uwagi, stymulowanie do sprawniejszego myślenia poprzez reakcję ruchową na sygnały słowne, dźwięk, ciszę

Przeżywanie złożonych efektów muzycznych, ruchowych i wynikających z mowy, uzyskanych przez działania grupowe

Kształcenie takich cech charakteru jak zdyscyplinowanie, porządek, aktywność i poczucie odpowiedzialności

Rozwój społeczny w tym rozwijanie umiejętności współdziałania w grupie Rozwijanie poczucia własnej odrębności w indywidualnych i zbiorowych swobodnych

interpretacjach ruchowych muzyki podczas zabaw z rekwizytami, w czasie improwizacji tanecznych, muzycznych i z zastosowaniem mowy

Budowanie u dziecka świadomości własnej osoby i akceptacji samego siebie poprzez reakcje innych i własną aktywność

Kształtowanie transferu muzyka- taniec- ruch Rozwijanie wyobraźni pobudzonej pozytywnymi emocjami Rozwijanie dyspozycji twórczych dziecka do kształtowania jego ekspresji i twórczej

postawy Zaspokojenie naturalnej potrzeby dziecka: działania, ekspresji i samorealizacji Relaksacja Propagowanie postaw prospołecznych , prozdrowotnych, aktywne spędzanie czasu

wolnego

III. METODY I FORMY REALIZACJI

METODY PRACY:

metody aktywności ruchowej słowne: pogadanka, rozmowa zabawowe aktywizujące naśladowcze zabawowo- naśladowcze bezpośredniej celowości ruchu ruchowej ekspresji twórczej Rudolfa Labana Karla Orfa – oparta na schemacie „ metoda- słowo- ruch” problemowe aktywne ( uzyskiwanie oczekiwanego dźwięku metodą przekształcania innego dźwięku ) metody uzyskiwania dźwięku drogą usprawniania narządów artykulacyjnych ( ćwiczenia

logopedyczne - oddechowe, artykulacyjne i fonacyjne) Metoda werbotonalna elementy metody symultaniczno sekwencyjnej Jagody Cieszyńskiej

FORMY PRACY:

Zespołowa Grupowa

      Łącząc powyższe metody  i formy pracy można wszechstronnie rozwijać oraz korygować i usprawniać zaburzone funkcje językowe, ruchowe, emocjonalne, intelektualne i społeczne. Dziecko za pomocą tych metod, poprzez główną formę aktywności jaką jest zabawa, zdobywa nowe wiadomości, umiejętności, uczy się współdziałania i współżycia w grupie rówieśników.

IV. REALIZACJA PROGRAMU

            Program realizowany będzie podczas pobytu dziecka w przedszkolu. Zajęcia mogą być wdrożone jako zajęcia dodatkowe, oraz jako środek w realizacji podstawy programowej. Obejmie dzieci od 3  do 6 roku życia . Realizowane treści, metody, formy i czas zajęć należy dopasować do wieku, poziomu wiedzy i umiejętności dzieci.

 Zajęcia będą odbywały się raz w tygodniu w sali przedszkolnej grupy objętej programem, bądź w ogrodzie przedszkolnym przy warunkach atmosferycznych sprzyjających zabawie na świeżym powietrzu.

Do realizacji zajęć logorytmicznych wykorzystywane będą różnorodne pomoce dydaktyczne. Najważniejszym wyposażeniem jest odtwarzacz płyt CD wraz z nagraniami muzycznymi, rytmicznymi. Niezbędne są również instrumenty perkusyjne ( najlepiej instrumentarium Orfa) Opcjonalnie wykorzystywać można pianino, klarnet, flet prosty tudzież inne instrumenty muzyczne- zgodnie z umiejętnościami nauczyciela i wyposażeniem przedszkola.

Przydatne będą przyrządy do ćwiczeń gimnastycznych- min. woreczki z grochem, koła, szarfy, „kamienie” i inne.

Większość pomocy dydaktycznych nauczyciel dobiera według własnych potrzeb i swej pomysłowości np. przedmioty  i przyrządy wykonane z przedmiotów pochodzących z recyklingu- makulatura, opakowania po jogurtach, serkach, pudełka, metalowe puszki etc.

Podczas przygotowywania pomocy dydaktycznych niezbędne będą materiały papiernicze pochodzące z zasobów grupy w której odbywały będą się zajęcia, często przydadzą się też takie pomoce dekoratorskie jak balony, serpentyny etc.Podczas projektowania i planowania zajęć warto też wykorzystać jako inspiracje porę roku i dary natury jako pomoce naukowe- liście, kasztany, żołędzie, kwiaty, kamienie, patyki,  muszelki, ziarna zbóż, nasiona, owoce, bądź warzywa etc. 

V. TREŚCI I STRUKTURA PROGRAMU

1.           TREŚCI PROGRAMOWE, ZADANIA I SPODZIEWANE EFEKTY

Treści programowe Zadania Spodziewanie efekty

„JESTEM ” - sprawność narządów artykulacyjnych i fonacyjnych

1. Ćwiczenia oddechowe i fonacyjne- elementy emisji głosu

-zachowuje właściwą postawę przy fonacji ( ustawienie głowy, kręgosłupa, nóg)- właściwie gospodaruje oddechem- oddycha torem brzusznym- różnicuje fazy oddychania (wdech, wydech)- wydłuża fazę wydechową- ekonomicznie zużywa powietrze w czasie fonacji

2. Ćwiczenia aparatu artykulacyjnego: języka, warg, podniebienia miękkiego, mięśni żuchwy

- wykonuje ćwiczenia języka, warg, podniebienia i żuchwy- świadomie kieruje ruchami narządów artykulacyjnych- pracuje nad uwrażliwieniem miejsc i świadomością ruchów w jamie ustnej- opanowuje koordynację ruchową aparatu artykulacyjnego- umie prawidłowo odgryzać, żuć i połykać

„MÓWIĘ” - bogaty słownik czynny i bierny

1. Ćwiczenia ortofoniczne i dźwiękonaśladowcze

- potrafi naśladować dźwięki otaczającego świata (odgłosy zwierząt, sprzętów domowych, pojazdów, odgłosy natury)

Treści programowe Zadania Spodziewanie efekty

- naśladuje głosem czynności organizmu ludzkiego (chuchanie, dmuchanie, pukanie, śmiech)

2. Ćwiczenia głosek w izolacji - różnicuje głoski o podobnym brzmieniu- potrafi prawidłowo ułożyć narządy artykulacyjne do fonacji poszczególnych głosek- prawidłowo wybrzmiewa głoskę w izolacji

3. Ćwiczenia głosek w sylabach i logotomach

- prawidłowo realizuje głoski w sylabach i logotomach- układa sylaby i logotomy z utrwalaną głoską

4. Ćwiczenia głosek w wyrazach dwusylabowych jednakowych

- prawidłowo wymawia wyrazy dwusylabowe jednakowe

5. Ćwiczenia głosek w wyrazach dwusylabowych niejednakowych

- prawidłowo wymawia wyrazy dwusylabowe niejednakowe

6. Ćwiczenia głosek w wyrazach jednosylabowych

- prawidłowo wymawia wyrazy jednosylabowe

7. Ćwiczenia głosek w wyrazach trzysylabowych

- prawidłowo wymawia wyrazy trzysylabowe

8. Ćwiczenia głosek w wyrazach z połączeniami spółgłoskowymi

- prawidłowo wymawia wyrazy z połączeniami spółgłoskowymi

„SŁYSZĘ” - sprawność percepcji słuchowej i pamięci muzycznej

1. Ćwiczenia uwrażliwiające na rytm zawarty w słowach, wypowiedzeniach, zdaniach

- prawidłowo wystukuje prosty rytm- mówi rytmicznie wyrazy i zdania- rytmizuje wypowiedź- śpiewa proste piosenki i recytuje wierszyki- realizuje ruchowo rytmy

Treści programowe Zadania Spodziewanie efekty

muzyczne

„POTRAFIĘ” - sprawność motoryki dużej i małej

1. Ćwiczenia inhibicyjno – incytacyjne

- różnicuje pojęcia wolno i szybko- reaguje na wcześniej ustalony sygnał

2. Ćwiczenia metrorytmiczne i bardzo proste polirytmiczne

- rozpoznaje i odtwarza metrum: krokami, taktowaniem, ruchami całego ciała, na instrumentach, gestami- wykonuje krótsze i dłuższe tematy rytmiczne

3. Ćwiczenia sprawności ruchowej i koordynacji wzrokowo – ruchowej(motoryki dużej i małej)

-wykonuje proste ćwiczenia fizyczne: marsz, bieg, podskok, przysiad, skok na dwóch nogach, czworakowanie, wspięcie na palce ( 3,4 latki)skoki na jednej nodze ( 5,6 latki)- ma wyczucie ciężaru własnego ciała- rozwija płynność ruchów i koordynację ruchową

„ OTO JA”- znajomość własnego ciała

1. Ćwiczenia orientacji w zakresie schematu własnego ciała

- wie, gdzie ma brzuch, plecy i potrafi położyć się na nich- wie, gdzie ma palce u nóg, piętę i potrafi na nich chodzić- potrafi wskazywać części ciała zgodnie z tekstem piosenki, wierszyka, wyliczanki, rymowanki

„WIEM GDZIE” - orientacja w przestrzeni z punktu widzenia własnej osoby

1. Ćwiczenia w rozumieniu orientacji przestrzennej i czasoprzestrzennej

- potrafi stanąć w kole (3,4 latki)- potrafi stanąć w rzędzie (5,6 latki)- potrafi stanąć w szeregu(5,6 latki)- rozumie i potrafi wykonać polecenie: „do góry”, „w dół”, „w bok”( 3,4, 5 latki) „w prawo”,” w lewo” (6 latki)

Treści programowe Zadania Spodziewanie efekty

- rozumie i potrafi wykonać polecenie: „do przodu”, „do tyłu”(,3,4,5 latki) „w prawo”,” w lewo „(6 latki),-reaguje odpowiednim ruchem na wcześniej ustalony sygnał słowny, dźwiękowy i wizualny

„MYŚLĘ I TWORZĘ” – inwencja twórcza

1. Ćwiczenia rozwijające wyobraźnię twórczą

- porusza się przy muzyce- odtwarza i tworzy muzykę ( melodia, prosta piosenka)-wykonuje akompaniament naturalny- gra na instrumentach perkusyjnych

„CZUJĘ” – emocje i zachowania społeczne

1. Ćwiczenia rozwijające zdolność rozpoznawania i przedstawiania prostych emocji

- potrafi wykonać minę wesołą, smutną, groźną i przestraszoną

2. Ćwiczenie zachowań akceptowanych społecznie

- samodzielnie i spontanicznie nawiązuje kontakty z innymi dziećmi- zna swoje imię, imiona pań i dzieci z grupy, posługuje się nimi

- szuka kontaktu z nauczycielkami- przestrzega norm i zasad grupy- zachowuje się adekwatnie do sytuacji podczas zajęć

2.           PROPOZYCJE MODELI I RODZAJÓW ĆWICZEŃ

Ćwiczenia wspomagające rozwój mowy

1.      Ćwiczenia artykulacyjne:  

o ćwiczenia języka, ćwiczenia warg, ćwiczenia podniebienia miękkiego, ćwiczenia ruchów dolnej szczęki

o zabawy językowe i dźwiękonaśladowcze

2.      Ćwiczenia oddechowe:

o połączone z dmuchaniem, chuchaniem i odgłosami ludzkiego ciałao ćwiczenia oddechu przeponowo – brzusznego w czasie słuchani muzyki relaksacyjnejo połączone z ruchami rąk, nóg i tułowiao ćwiczenia z zastosowaniem rekwizytówo liczenie na wydechu i inne

3.      Ćwiczenia fonacyjne, emisyjne, intonacyjne

o połączone z wytwarzaniem dźwiękuo przyjmowanie prawidłowej postawy podczas fonacjio intonacja wypowiadanych i wyśpiewywanych głosek, sylab, wyrazów, zdań ,

rymowanek, wierszyków i pioseneko frazowanie śpiewanego i mówionego tekstu wokalnego

Ćwiczenia rytmizujące: 

Rytmika łączy muzykę z ruchem i ekspresją wokalną. Są więc to ćwiczenia rozwijające dyspozycje słuchowe, wykorzystujące w tym celu struktury rytmiczne.

o odtwarzane rytmu poprzez ruch swobodny, planowany, układy ruchowe i przestrzenneo improwizacje wokalne na dowolne tematy i do krótkich utworów literackich,

rymowanek, własnej twórczości słownej dzieckao powtarzanie głosem motywów melodycznycho ruch przy muzyce i akompaniamencie naturalnym, oraz perkusyjnym

Ćwiczenia słuchowe:

o rozpoznawanie dźwięków otoczenia wydawanych przez różne przedmioty , zwierzęta , instrumenty

o rozpoznawanie źródeł dźwięków, natężenia, wysokości, barwyo ćwiczenia dźwiękonaśladowczeo powtarzanie rymów, rytmuo wyodrębnianie głosek, różnicowanie wyrazów, np. jedną głoską, w nagłosie itd.,o rozróżnianie mowy prawidłowej od nieprawidłowej

Zabawy muzyczno – ruchowe, zabawy z rekwizytami

Ćwiczenia usprawniające dużą i małą motorykę (między innymi logogesty oraz gesty Makaton z elementami metody werbotonalnej)

Żywe historyjki- prezentowanie historyjek głosem, ruchem, mimiką

Ćwiczenia usprawniające dużą i małą motorykę (między innymi logogesty oraz gesty Makaton)

o ćwiczenia sprawności ruchowej, orientacji w zakresie schematu własnego ciała, orientacji przestrzennej. celowości ruchów ciała, koordynacji wzrokowo- ruchowej i słuchowo- ruchowej, gibkości ciała i wyczucia jego ciężaru 

Ćwiczenia te będą  wykonywane w powiązaniu z ćwiczeniami z zakresu ćwiczeń logopedycznych, rytmicznych i muzycznych                      Śpiew

Odtwarzanie i tworzenie muzyki, w tym gra na instrumentach perkusyjnych i tworzenie akompaniamenty naturalnego

3.           PROPOZYCJE TEMATÓW ZAJĘĆ LOGORYTMICZNYCH

1. Poznajmy się2. Zabawy przy muzyce i pląsy3. Taniec jesiennych liści na wietrze4. W naszej sali pełno muzyki jest5. Żywe historyjki6. Cztery pory roku7. Pada , pada, deszczyk pada8. Indiańskim krokiem9. Śniegiem przedszkole zasypane10. Barwy11.Wiosna w ogrodzie12. Przylot ptaków13. Co słychać na łące14. zabawy w lesie15. Ślimak16. Roboty i Gumoludki17. W Bajkolandii

VII.  PROCEDURY OSIAGANIA CELÓW

W pracy z małym dzieckiem podstawową działalnością jest zabawa. Przedszkolak poprzez zabawę w sposób naturalny, poznaje otaczającą go rzeczywistość,  uczy się i rozwija. Z tego

powodu  ćwiczenia przeprowadzane podczas zajęć logorytmicznych muszą planowane, organizowane i przeprowadzane w formie zabaw. Dla uzyskania jak najlepszych efektów działań  należy dzieci motywować do podejmowania kolejnych zadań poprzez zastosowanie ciekawych pomocy dydaktycznych, rekwizytów, stosowanie zachęty oraz wzmocnień pozytywnych w postaci  wspólnych oklasków i okrzyków rozładowujących napięcie emocjonalne i fizyczne.

Podczas przeprowadzania zajęć zgodnie w programem logarytmicznym należy zaplanować kolejno następujące etapy działań :

zabawy ułatwiające integrację grupy zabawy pozwalające poznać swoje ciało zabawy wykorzystujące dramę opowieści ruchowe

Stosownie różnorodnych metod pracy, zwłaszcza aktywności ruchowo – muzycznej spowoduje podniesienie poziomu zaangażowania dziecka w wykonywanie kolejnych zadań, pobudzi jego ciekawość i motywację. Podczas konstruowania zajęć logorytmicznych należy :

a) inspirować dzieci utworami muzycznymi, literackimi. b) wykorzystywać środki audiowizualne w celu lepszego kierowania uwagą dziecic) przygotowywać ciekawe zabawy, ćwiczenia, rekwizyty stosownie do zamierzonych

celów i efektówd) zachęcać i motywować do udziału w zajęciach

Należy stosować następujące etapy zajęć logorytmicznych :

Powitanie Gimnastyka artykulatorów Ćwiczenia oddechowe Zabawy z rekwizytami Pożegnanie

VIII.   EWALUACJA PROGRAMU ZAJĘĆ LOGORYTMICZNYCH

Aby przeprowadzić ewaluację programu zaleć logorytmicznych należy sprawdzić poziom umiejętności komunikacyjnych dziecka w grupie przedszkolnej. W tym celu trzeba przeprowadzić obserwację dziecka podczas zajęć logorytmicznych, a także podczas samorzutnych zabaw przedszkolnych. Należy również sprawdzać poziom nabytych umiejętności, stopień poszerzenia wiadomości, poziom komunikacji i zachowanie w relacjach z innymi dziećmi oraz z dorosłymi. Bardzo ważne informacje mogą przekazać rodzice. Ich wiedza na temat stopnia rozwoju komunikacji werbalnej i niewerbalnej będzie znakomitym dopełnieniem analizy przebiegu procesu terapeutycznego. W tym celu należy wystosować pod koniec roku szkolnego ankietę dla rodziców.

IX.    BIBLIOGRAFIA

1. Chmielewska E., Zabawy logopedyczne i nie tylko. Kielecka Oficyna Wydawnicza ,, MAC”, 1996

2. Demel G., Minimum logopedyczne nauczyciela przedszkola. Warszawa 1978.3. Emiluta – Rozya D., Wspomaganie rozwoju mowy dziecka w wieku przedszkolnym.

Warszawa 19944. Kania J., Ćwiczenia usprawniające motorykę narządów mowy. W: Szkoła Specjalna

1972, z. 2.5. Kozłowska E., Kurowska M., Kozyra A., Soból A., Zabawa i nauka w grupie.

Warszawa 20066. Łada – Grodzicka A., ABC... Program wychowania przedszkolnego XXI wieku.

Warszawa 20007. Materiały szkoleniowe z warsztatów metodycznych „Wykorzystanie logorytmiki

w pracy z dziećmi e wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym” opracowane przez Tkaczow. J., CEN Suwałki 2008

8. Sprawka R., Graban J., Logorytmiczne zabawy grupowe dla dzieci. Gdańsk 2005

9. Janusz Tkaczow : ,,Wykorzystanie logorytmiki w pracy z dziećmi w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym”- materiały warsztatowe CEN w Suwałkach- 2008r.

10. Jutrzyna E., 2005, Wykorzystanie muzyki w terapii logopedycznej, [w:] L. Huryło, M. Zaorska (red.), Wspomaganie rozwoju i edukacji dziecka z zaburzeniami mowy, Olsztyn

11. Kilińska- Ewertowska E., 1993, Badania nad zastosowaniem ćwiczeń muzyczno-ruchowych w rehabilitacji dzieci z zaburzeniami mowy, Gdańsk

12. Kilińska- Ewertowska E., 1993, Ćwiczenia logorytmiczne, Gdańsk13. Kilińska- Ewertowska E., 1987, Logorytmika, Lublin14. Rozentalowa A., 1971, O logorytmice, Logopedia Nr 10, Lublin15. Stadnicki A., 1987, Logorytmika i choreorytmika, WarszawaWalencik- Topiłko A.,

2000,Wykorzystanie elementów rytmiki w terapii logopedycznej, [w:] B. Ostrowska (red.),

16. Rytmika w kztałceniu muzyków, aktorów, tancerzy i w rehabilitacji, Łódź17. Walencik-Topiłko A., 2004, Śpiew w profilaktyce logopedycznej, [w:] Sztuka

w edukacji i terapii, M. Knapik i W.A. Sacher (red.), Kraków18. Billewicz G. i Zioło B. „Kwestionariusz badania mowy  dla dzieci młodszych (od 2

lat) ” 2000

XI.   ZAŁĄCZNIKI

1. Przykładowe zestawy ćwiczeń logorytmicznych dostosowanych do różnego wieku dzieci

2. Przykładowe scenariusze zajęć logorytmicznych