PROTEINAK

Ainhoa Dueñas 1.A

I . E . S . B E U R KO B . H . I .

Aminoazido* kopuru aldakor batez osatutako konposatua hidrogenoz, oxigenoz, karbonoz eta nitrogenoz osatutakoa. Nahiko handiak diren molekulak dira eta zelulen funtzio gehienetan parte hartzen dute.

PROTEINAK. ZER DIRA?

PROTEINAK. FUNTZIOAK- Egiturazko funtzioa: Maila zelularrean organulu ugari osatzen

dituzten ehunen osagai dira.- Garraioa: Proteina batzuk molekuletara elkartu eta beste toki

bateran joaten dira, beraz garraiatu egiten dira. • -Entzimatikoa: Organismoko zeluletan gertatzen diren erreakzioak

errazten dituzte, beharrezkoa den energia kantitatea txikituz. Funtzio hau, proteinek betetzen dituztenen artean, garrantzitsuenetarikoa da.

• -Hormonala: Ez dute leku finko batean lan egiten, organismo osoan baizik; eta honek desberdintzen ditu entzimetatik.

• -Defentsa funtzioa: Organismoa erasotzaile patogenoetatik babesten dute.

• -Mugimendu eta uzkurdura: Muskuluen uzkurduran parte hartzen duten bezalako zelulen atalen osagai dira proteina batzuk.

• -Erreserba: Odolaren eta arrautzen albuminak funtzio hau betetzen dute, aminoazidoen iturria izanik.

• -Homeostatikoa: Proteina batzuek beraien gaitasun amortiguatzailea dela eta odolaren pH-a erregulatzeko gai dira.

Honela sailkatzen dira:

- Holoproteinak aminoazidoen hidrolisiaz bakarrik sorturiko proteinak dira.1.Histonak: ADN-arekin elkarturik dauden, zelula eukarionteak.2.Globularrak: Itxura esferikoa dute eta uretan disoluzio koloidalak osatzen dituzte.3.Haritsuak: Kolagenoa bezalaxe.

- Heteroproteinak: Aminoazidoen hidrolisiaz eta beste osagai organikoz osaturiko proteinak dira. Zati proteinikoari talde peptidikoa deritzo eta zati proteinikoa ez denari talde prostetikoa.

PROTEINAK. SAILKAPENA

Desnaturalizazioa: Proteinen-egituraren aldaketari esaten zaio eta bere funtzio biologikoak galtzen dituen honako faktoreak dira: PH-ren aldaketak, 60 gradutik gorako tenperaturak egiteak, etab. Desnaturalizazioaren ondorioetako bat disolbagarritasuna da. Desnaturalizazioa maila desberdinetan gertatzen da: egitura tertziarioa galtzen baita eta aldaketa eragin zuten faktoreak desagertuz gero, proteina birnaturalizatu egingo da, bere funtzio biologikoak berriro bete ahal izateko.

Disolbagarritasun periodikoa : Aminoazidoen erradikalen gehiengoa hidrofiloak baldin badira uretan disolbatuko dira eta gehiengoa hidrofoboak badira ez dira disbolbatuko.

Espezifikotasuna: Proteinak espezifikotasun handia dute, hau da, erreakzio eta funtzio oso konkretu batzuk betetzen dituzte. Espezifikotasun hau hirugarren mailako egitura dela eta eragiten da.

PROTEINAK. PROPIETATEAK

*Aminoazidoak: amino taldeaz (NH2) eta karboxilo taldeaz (-COOH) osaturiko konposatua da eta proteinak osatzen dituzte.*Entzima: Entzima bat proteina katalizatzailea da; hau da, erreakzio kimikoen abiadura handitzen duen gaia, erreakzioaren emaitza aldatu gabe.*Patogenoa: gaixotasuna sortzen duen edozein eragile biologikoa da.*Albuminak: odol-serumean dauden proteina globularrak dira.*Hidrolisia: uraren eta beste substantzia kimiko baten artean gertatzen den erreakzio kimikoa da. *Disoluzio koloidala: disoluzio batean parte hartzen duten substantziak eta horien arteko erlazioa. *Holoproteinak: proteina mota bat dira, haien osaeran peptidoak besterik ez dituztenak. *Talde prostetikoa: proteina ez dena. *Egitura tertziarioa: egitura sekundarioa tolestean sortzen den egitura.

*Kolagenoa: ehun konektiboaren proteina nagusia da. *Talde peptidikoa: ondoan dituen taldeekin lotura bakuna osatzen du eta bibratzea posible du.

*Birnaturalizatu: karbonoen loturak , molekula desberdinetan egitura desberdinak sortzen dituzte hiru dimentsiotan.*Aminoazido erradikalak: ur molekulekin, hidrogeno-zubiak eratzen dituztenak.

*Hidrofiloak: bi hitz grekoetatik datoz: hydros (ura) eta philia (laguntasuna). Molekula guztien jarrera urarekin elkartzean.*Hidrofoboak: bi hitz grekoetatik datoz: hydros (ura) eta fobos (laborri). Ez direnak uretan disolbatzen.

PROTEINAK. HIZTEGIA