prostorni plan podru Čja posebne namjene za morsko dobro ... · pdf fileprostorni plan podru...

PROSTORNI PLAN PODRUČJA POSEBNE NAMJENE ZA MORSKO DOBRO generalni koncept i detaljna razrada ostrva Sveti Nikola, Budva

1

MonteCEP – Centar za planiranje urbanog razvoja

PROSTORNI PLAN PODRUČJA POSEBNE NAMJENE ZA MORSKO DOBRO

Generalni koncept i razrada na nivou detaljnog plana Ostrvo Sv. Nikola - Budva naručioci: Ministarstvo za ekonomski razvoj Crne Gore Javno preduzeće za upravljanje morskim dobrom Crne Gore obradjivač elaborata: MonteCEP – Centar za planiranje urbanog razvoja, Kotor direktor: Ljubina Stefanović –Tasić, dipl.ing.arh. radni tim: Saša Karajović, dipl. prostorni planer Dragana Čenić, dipl. ing. arhitekture Jelena Franović, dipl. ing. pejzažne arhitekture Milan Pavićević, dipl. ing. saobraćaja Branislav Manojlović, dipl. ing. građevine Mihailo Bulatović, dipl. ing. elektrike Dragoljub Pavićević, dipl. ing. elektrike konsultanti: Ranko Kovačević, dipl. ing. arhitekture Jovica Rašović, dipl. ing. arhitekture Saša Sredanović, dipl. ing. arhitekture prof. dr Sava Petković, dipl. ing. gradjevine Kotor, 2007.


2


sadržaj: 1. UVODNA RAZMATRANJA 3 pravni osnov opšti motiv detaljnih razrada motiv specifične lokacije metodološki pristup područje i granice zahvata 2. POLOŽAJ, PODRUČJE I GRANICE ZAHVATA 4 položaj područje i granice zahvata 3. POSTOJEĆE STANJE _______ 4 opšte osobine lokacije prirodne osobine potencijali i ograničenja stepen izgrađenosti 4. PRETHODNE KONCEPCIJE I STEPEN REALIZACIJE 8 5. AKTUELNE INVESTICIONE IDEJE I INTERESOVANJA 8 6. IZVOD IZ STUDIJE »Crna Gora: Ocjena 10 lokacija za turističko korišćenje« 9 7. OPREDJELJENJA IZ PROSTORNOG PLANA “MORSKO DOBRO” 10 8. PROGRAMSKI DIO 11 prostorno funkcionalni koncept namjena prostora ukupni kapaciteti tehnička infrastruktura 9. OPŠTI URBANISTIČKO-TEHNIČKI USLOVI 16 10. POSEBNI USLOVI ZA FORMIRANJE PLAŽA I IZGRADNJU PRIVEZIŠTA 18 mogućnosti za formiranje plaža mogućnosti za izgradnju privezišta 11. SMJERNICE ZA IZGRADNJU, UREĐENJE I ZAŠTITU PROSTORA 19 smjernice za izgradnju i uređenje prostora mjere zaštite ambijenta GRAFIČKI DIO 21 a1 Obuhvat plana a2 Položaj zone u odnosu na okruženje a3 Pogodnost terena za urbanizaciju a4 Izvod iz Prostornog plana a5 Postojeće stanje uređenja prostora a6 Fukcionalna organizacija – zoning a7 Primarna infrastruktura i veze sa okruženjem b1 Geodetska podloga i granica zahvata b2 Sintezni prikaz karakteristika prostora b3 Urbanističko rješenje b4 Urbanističko-tehnički uslovi b5 Sintezni prikaz infrastrukture b6 Smjernice za zaštitu životne sredine


3


1. UVODNA RAZMATRANJA pravni osnov Osnov za detaljnu razradu pojedinih zona u okviru Prostornog plana područja posebne namjene za Morsko dobro Crne Gore zasniva se na sljedećim dokumentima: - Zakon o planiranju i uređenju prostora (Sl. list RCG 16/95 i 28/05); - Zaključak Vlade Republike Crne Gore sa sjednice održane 11. januara 2002. godine

o Izmjenama i dopunama projektnog zadatka za izradu Prostornog plana područja posebne namjene za Morsko dobro Crne Gore u dijelu detaljne razrade za sedam zona (lokaliteta);

- Master plan razvoja turizma koji je utvrdila Vlada Republike Crne Gore, u dijelu koji se odnosi na izabrane zone;

- Nalaz ekspertskog tima, koji je formirala Vlada, o tretmanu nelegalno podignutih objekata u zoni Morskog dobra

- Nacrt i predlog Prostornog plana područja posebne namjene za Morsko dobro sa kojim se istovremeno u daljem postupku izrade i donošenja tog dokumenta pripremala i detaljna razrada.

opšti motiv detaljnih razrada Prostorni plan područja posebne namjene za Morsko dobro Crne Gore je dokument kroz koji će dugoročno biti određena strategija razvoja, način korišćenja prostora i mjere zaštite postojećih vrijednosti na području Morskog dobra. Bez obzira na jedinstven osnovni značaj ukupne teritorije Morskog dobra, postoje djelovi područja čija vrijednost i značaj za budući razvoj iziskuju veću pažnju u razmatranju, zbog čega se za sedam zona pristupilo detaljnoj razradi. motiv specifične lokacije Ukupna teritorija Morskog dobra je morfološki veoma raznolika. Svako, od nekoliko ostrva u tom području, je jedinstveno na svoj način. Ostrvo Sv. Nikole kod Budve svojom veličinom, atraktivnom obalom sa bogatim zelenilom u zaleđu, prirodno oblikovanim plažama na njegovom sjevernom kraju i već izvedenim intervencijama na dijelu kopna, predstavlja izuzetno vrijedan dio Morskog dobra kome se mora posvetiti posebna pažnja. metodološki pristup Detaljna razrada zona u zahvatu PPMD ima elemente generalnog i detaljnog plana. Generalnim konceptom se razrađuju zone većeg zahvata sa različitom namjenom prostora, definišu osnovni parametri zaštite i izgradnje podzona sa okvirnim prostornim kapacitetima, definiše primarna tehnička infrastruktura i veze sa kontaktnim zonama. Razrada na nivou detaljnog plana obrađuje pojedinačne lokacije i djelove zona na kojima se predviđa intezivnija izgradnja i uređenje prostora, definiše osnovne namjene prostora i krajnje dozvoljeni obim izgradnje.


4


2. POLOŽAJ, PODRUČJE I GRANICE ZAHVATA položaj Ostrvo Sv. Nikola nalazi se južno od Budve. Njegov krajnji sjeverozapadni rt, koji je i ujedno i pristanište, udaljen je od starog grada oko 800 metara, od Slovenske plaže (sprudom) oko 1.300 metara, a od rta koji dijeli Budvu od Bečića oko 1.200 metara. područje i granice zahvata Kroz generalni koncept sagledava se ostrvo u cjelini, dio akvatorije koji ga okružuje i odnos sa središnjim gradskim područjem Budve. Detaljna razrada obrađuje sjeverozapadni dio ostrva u zahvatu od oko 8,5 hektara. 3. POSTOJEĆE STANJE opšte osobine lokacije Ostrvo Sv. Nikola (ili Školj, kako ga zovu mještani) ima površinu od oko 47 hektara. Pruža se u pravcu sjeverozapad-jugoistok. Morfološki, čine ga: padina prekrivena makijom koja se spušta prema sjeveroistoku i završava nepristupačnom obalom, izrazito strma stjenovita padina prema jugozapadu i sjeverni dio sa prirodnim plažama koje se nastavljaju na sprud, kojim se, u posebnim uslovima nivoa mora može pješke doći od Slovenske plaže do ostrva. Ovaj sjeverni dio ostrva, iako neznatne površine u odnosu na ostrvo u cjelini, zbog svojih plaža, pristupačnosti i ambijenta u cjelini čini osnovnu vrijednost ostrva. Ostrvo naseljava veliki broj ptičijih vrsta kao i izvjestan broj primjeraka jelena i muflona. Na ostrvu se nalazi crkva sv. Nikole, vjerovatno nastala u XVI vijeku. Obnovljena je 1864. godine kao jednostavna, jednobrodna građevina. Crkva je registrovana kao spomenik kulture III kategorije. Po legendi groblje koje se nalazi oko crkve, nastalo je u vrijeme krstaša, a bilo je aktivno sve do 1936. godine.

prirodne osobine Ostrvo je veoma izduženog oblika. Njegova dužina iznosi oko 1.750 metara, dok se širine ostrva kreću od 350 do 400 metara. Najviša kota na ostrvu iznosi 120,3 mnm. Obalu ostrva otvorenu ka moru karakterišu strmi, skoro vertikalni stjenoviti klifovi. Zbog veoma velike izloženosti dejstvu talasa, pojava vegetacije je moguća tek na kotama koje su desetak i više metara iznad nivoa mora. Obala ostrva okrenuta ka kopnu je pak veoma dobro zaštićena od dejstva talasa. Reljef je nastao dejstvom abrazionih i akumulacionih procesa na kontaktu mora i kopna, pri čemu abrazioni oblici, po broju i raznovrsnosti, preovlađuju u odnosu na akumulacione.


5


Abrazioni oblici, karakteristični za kamenite obale na otvorenom moru, izgrađene od klastičnih stijena tercijarnog fliša i karbonatnih sedimenata trijaske, jurske i kredne starosti, na izvesnim odsjecima stvaraju klifove. Na stvaranje abrazionih oblika uticali su pored morske erozije, kretanje masa i rasjedna neotektonika, što pokazuje da je pretežni dio obalnog reljefa polimorfne geneze. Vegetacija na ostrvu je prirodno formirana od domaćih biljnih vrsta. Osim strme, stjenovite, jugozapadne obale, ostrvo je potpuno prekriveno vegetacijom. Od nekadašnjeg korišćenja ostrva za poljoprivredne svrhe ostali su samo zanemarljivi tragovi. klimatski uslovi Maksimalna temperatura vazduha ima srednje mjesečne maksimalne vrijednosti u najtoplijim mjesecima (jul i avgust) oko 29oC, dok u najhladnijim (januar i februar), iznosi od 12 do 13oC. Učestalost maksimalnih temperatrura pokazuje da je koncentracija najviših dnevnih temperatura tokom avgusta. Minimalna temperatura vazduha u zimskim mjesecima ima prosječnu vrijednost oko 5oC, dok u ljetnjim mjesecima ta vrijednost iznosi oko 20oC. Srednje mjesečne temperature vazduha pokazuju veoma pravilan hod sa makisumom tokom jula-avgusta i minimumom tokom januara-februara. Godišnje kolebanje u prosjeku iznosi oko 16oC. Ni u jednom mjesecu srednja temperatura nije ispod 8oC. Srednja mjesečna temperatura iznad 10oC počinje relativno rano, već u martu i završava se u novembru. Srednja mjesečna temperatura vazduha za Budvu iznosi 15,8 oC. Ekstremne mjesečne temperature vazduha pokazuju znatno pomjeranje granica. Apsolutno najviše vrijednosti temperature tokom zimskog perioda su oko 17oC, a ekstremno najniže oko 0oC, dok u ljetnjem periodu ekstremno visoke temperature imaju vrijednost oko 34oC, a ekstremno najniže oko 16oC. Apsolutni maksimum javlja se u mjesecu avgustu 38,2oC, a minimum se javlja u mjesecu februaru -4,2oC. Ljetnjih dana, kada najviša dnevna temperatura dostigne 25oC i više, na području Budve u prosjeku bude oko 104 godišnje, pri čemu je najveći broj ovih dana u julu i avgustu (oko 29 dana mjesečno). Tropskih dana, kada najviša dnevna temperatura dostigne 30oC i više, na području Budve u prosjeku godišnje ima oko 22,5. Tropski dani su registrovani uglavnom u junu, julu, avgustu i septembru. Mraznih dana, kada se najniža temperatura tokom 24 h spusti ispod 0oC, na na području Budve prosječno ima oko 5 godišnje, čija pojava karakteriše mjesece decembar, januar i februar, a u rijetkim slučajevima i mart. Opšti režim padavina na Crnogorskom primorju odlikuje se maksimumom tokom zimskog i minimumom tokom ljetnjeg perioda godine. U ukupnoj godišnjoj količini padavina najveći doprinos imaju mjeseci oktobar, novembar i decembar sa oko 30-40%, a najmanji juni, juli i avgust sa svega oko 10%. Tokom zimskog perioda dnevni prosjek padavina iznosi prosječno 5-8 l/m2, mada najveće dnevne količine mogu dostići vrijednosti preko 40 l/m2. U ljetnjem periodu, dnevni prosjek padavina iznosi svega oko 1 l/m2. Prostorna raspodjela srednjih godišnjih količina padavina pokazuje relativno dobru homogenost u zoni neposredno uz more. Srednja godišnja količina padavina za Budvu iznosi 1188,8 l/m2.


6


Ekstremne 24 h padavine za povratni period od 100 godina (procjenjene po modelu GUMBELA) za Primorje se mogu očekivati na nivou od 234 l/m2, a za Budvu 237,63 l/m2. Relativna vlažnost vazduha pokazuje veoma stabilan hod tokom godine. Maksimum srednjih mjesečnih vrijednosti javlja se tokom prelaznih mjeseci (april-maj-juni i septembar-oktobar), a minimum uglavnom tokom ljetnjeg perioda, u nekim slučajevima i tokom januara-februara. Vrijednosti srednje godišnje relativne vlažnosti vazduha iznose za Budvu 69,1 % (min 63,5 % u julu, max 72,7 % u maju). Povećane vrijednosti oblačnosti su karakteristika zimskog dijela godine, nasuprot ljetnjem periodu kada su ove vrijednosti male. Na Primorju je tokom godine u prosjeku 4,2 desetine (42%) neba pokriveno oblacima. Oblačnost u ljetnjem periodu je manja u odnosu na prosječnu godišnju za oko 40 %. Srednja godišnja oblačnost iznosi za Budvu 4,26 (min 1,9 u julu i avgustu, max 5,9 u decembru). Prosječno godišnje Primorje ima oko 2455 časova osunčavanja, od kojih 931 čas u ljetnjim mjesecima (jun, jul i avgust), tj. oko 40% godišnjeg osunčavanja pripada jednoj četvrtini godine. Zimi osunčavanje je znatno smanjeno. Tokom januara Primorje ima svega oko 125 časova, što predstavlja 5% godišnje vrijednosti. Dnevno, tokom čitave godine Primorje ima u prosjeku oko 7 časova sijanja sunca, sa dnevnim oscilacijama od +/- 3,5 časova. Srednja mjesečna vrijednost osunčavanja iznosi za Budvu 192,18 (max 327,7 u julu). maritimni uslovi Obala okrenuta otvorenom moru je izložena dejstvu talasa iz južnog, jugozapadnog i zapadnog pravca. I pored izuzetne izloženosti dejstvu talasa na nekoliko lokacija duž te obale su formirane veoma male prirodne plaže. Pristup tim plažama je omogućen samo čamcima. Obala ostrva okrenuta ka kopnu je pak veoma dobro zaštićena od dejstva talasa. Na tu obalu djeluju samo talasi prouzrokovani vjetrovima sa kopna. Međutim, zbog kratkog feča visina ovih talasa je relativno mala. Ova obala ima i znatno blaži nagib, koji u proseku iznosi 45%. Najviša kota na ostrvu iznosi 120,3 mnm. Na meteorološkoj stanici Budva se ne vrše mjerenja visina talasa, ali se vrše vizuelna osmatranja smjera kretanja talasa i stanja površine mora. Za područje Budve i njene šire okoline ubjedljivo najzastupljeniji su vjetrovi iz južnog pravca. Učestalost vjetrova iz južnog pravca iznosi 14,4%. Učestalost vjetrova iz kvadranta jug-zapad, iz kojeg se formiraju talasi koji djeluju na obalu ostrva Sveti Nikola, iznosi 20,8%. Interesantno je da je prosječna godišnja zastupljenost tišine izuzetno visoka, čak 60%. Učestalost vjetrova iz svih ostalih pravaca, van kvadranta jug-zapad je svega 19,2%. Vjetrovi iz južnog pravca su mjerodavni i u pogledu maksimalnih brzina vjetrova iz kvadranta jug-zapad. Maksimalna izmjerena brzina vjetra iz južnog pravca, u periodu 1981-1995. godine iznosi 17,5 m/s, dok je maksimalna brzina vjetrova iz jugozapadnog pravca 12,0 m/s. Prosječna godišnja zastupljenost talasa iz južnog pravca iznosi 27,8%, a zastupljenost tišine (more bez talasa) je izuzetno velika, čak 52%. To znači da je zastupljenost talasa iz svih ostalih pravaca, sem južnog, svega 22%.


7


Na osnovu podataka o učestalosti stanja površine mora po mjesecima i za cijelu godinu, može se uočiti da su se u februaru, martu i maju javljala nevremena pri kojima se stanje mora moglo okvalifikovati kao vrlo teško more. Ove rezultate bi svakako trebalo uzeti sa velikom rezervom, jer se ipak radi o vizuelnom osmatranju stanja mora. Čini se da je pojava talasa visina između 9 i 14 m, ipak malo vjerovatna za područje Budve, i da je potrebno izvršiti dodatne analize vezane za procjenu mogućih visina talasa. Zato podaci o vizuelnom osmatranju pravaca talasa i stanja površine mora u Budvi, mogu poslužiti samo kao orijentacija za procjenu karakteristika talasa u zoni ostrva Sveti Nikola. Međutim, rezultati mjerenja visina talasa na stanici Oštro, kao i dodatne analize karakteristika talasa na osnovu mjerenja karakteristika vjetrova, ukazuju da se pri dejstvu olujnih vetrova iz južnog sektora mogu javiti talasi veoma velikih visina. Za kritičan slučaj dejstva vetrova iz južnog pravca vrednost signifikantne visine talasa iznosi Hs=6,0 m, a perioda talasa T=10 s.

Pošto se uređenje obale na ostrvu Sveti Nikola predviđa na njegovom sjeverozapadnom delu, posebno su interesantne karakteristike talasa iz zapadnog pravca. Naime, talasi iz tog pravca djeluju približno upravno na sadašnju obalu i pristan na severozapadnom špicu ostrva. Potrebno je naglasiti da su karakteristike talasa iz zapadnog pravca detaljno analizirane prilikom izrade projekta rekonstrucije i sanacije glavnog lukobrana luke Bar. U proračunu karakteristika talasa pošlo se od pretpostavke da dužina feča iz zapadnog pravca iznosi oko 250 kilometara i da se pri ekstremnim nevremenima može javiti vjetar čija snaga iznosi 8 Bofora. Za takve vjetrove karakteristična je brzina od oko 19,5m/s, pa je za takve uslove dobijena je vrednost signifikantne visine talasa od Hs=5,4 m, dok je perioda talasa iznosila između 9 i 10 sekundi.

Najzad, potrebno je analizirati i karakteristike talasa pri dejstvu vjetrova sa kopna. Obala ostrva Sveti Nikola, okrenuta ka kopnu, često je izložena djejstvu bure čije brzine dostižu vrijednosti od čak 30 m/s. Međutim, udaljenost obale Sveti Nikola i kopna je između 2 i 3 km, pa su visine talasa izazvanih burom približno jedan metar. Perioda ovih talasa je oko 3 s.

Ostrvo Sveti Nikola predstavlja djelimičnu prirodnu zaštitu plaže od dejstva talasa koje podiže jugo. Položaj ostrva je uslovio formiranje podvodnog spruda koji spaja špic ostrva sa centralnim dijelom Slovenske plaže. Dubine vode duž spruda kreću se od 1 do 2 m. Podvodni sprud bi se mogao definisati kao nedovršeni tombolo. Potrebno je naglasiti da je proces formiranja tombola veoma dug, pa se na nekim lokacijama istaložene nanosne formacije nalaze ispod površine vode. Takav primer nedovršenog tombola je upravo podvodni sprud između ostrva Sveti Nikola i Slovenske plaže. U prošlosti značajan dio spruda nalazio se iznad vode. Može se pretpostaviti da su riječni tokovi i potoci koji se ulivaju u more duž Budvanskog zaliva unosili velike količine nanosa u more. Količine nanosa koji je sa riječnim tokovima stizao u more bile su veće od količina nanosa koje se talasi odnosili u zone sa većim dubinama mora. Na taj način je formirana Slovenska plaža i tombolo između ostrva i plaže. Poslednjih nekoliko decenija došlo je do potpunog poremećaja prirodnog bilansa nanosa u priobalju. Uslijed smanjenja intenziteta erozije na kopnu, količine nanosa koje sa rečnim tokovima stižu u more su postale zanemarljve. Sa druge strane eroziona sposobnost morskih talasa je ostala nepromenjena, pa se u bilansu nanosa u pribalju pojavljuje stalni manjak. Taj poremećaj bilansa nanosa je uticao kako na smanjenje svih prirodnih plaža u Budvanskom zalivu, tako i na postepeno nestajanje prevlake na špicu ostrva. Drugi razlog za nestanak prevalake je nekontrolisana eksploatacija nanosa sa prevlake. Postoje indicije da su velike količine nanosa sa prevlake u prošlosti eksploatisane za potrebe nasipanja Slovenske plaže ili kao građevinski materijal. Krajem devedesetih godina prevlaka je skoro potpuno nestala.


8


potencijali i ograničenja Na prvi pogled nepristupačno i zapušteno ostrvo ima na svom sjeverozapadnom dijelu izuzetne prirodne potencijale: - plaža na sjeveroistočnom dijelu površine oko 2.500 m² - glavna sjeveroistočna plaža površine oko 1.300 m² - velika plaža (sjeverozapadna) površine od blizu 20.000 m² - dvije male jugozapadne plaže od oko 1.500 m² Ukupna površina plaža iznosi oko 25.300 m², što za kriterijum od 8 m² po kupaču čini ukupni kapacitet od oko 3.160 jednovremenih kupača. Ograničenja, prije svega, leže u samom položaju ostrva koje iziskuje dopremanje morskim putem materijala i opreme za bilo kakve građevinske intervencije, zatim blizina mora podrazumijeva zavisnost od trenutnih maritimno-meteoroloških uslova i, konačno, održavanje objekata i uređenog terena na ostrvu ima dodatni rizik zbog zavisnosti od intervencija sa kopna. stepen izgrađenosti Sada se u zoni ostrva koja se koristi nalaze sljedeći objekti: - pristan u pravcu spruda dužine oko 700 m - sjeverozapadno mulo dužine oko 40 m - uređena obala sa dva mula ukupne dužine oko 220 m - objekat u izgradnji (istočni) bruto izgrađene površine oko 660 m² - objekat u izgradnji (središnji) bruto izgrađene površine oko 1.700 m² - objekat u izgradnji (zapadni) bruto izgrađene površine oko 1.000 m²

Ukupna brutto površina objekata u izgradnji iznosi oko 3.360 m², od kojih se može očekivati netto površina od oko 2. 800 m², što daje mogućnost ugostiteljskih, uslužnih i trgovinskih djelatnosti za oko 1.500 do 2.500 jednovremenih korisnika. Ukupna dužina privezišta daje mogućnost za vezivanje oko 80 plovila u upravnom vezu ili oko 10 manjih brodova u paralelnom vezu i oko 60 barki i jahti u upravnom vezu. 4. PRETHODNE KONCEPCIJE I STEPEN REALIZACIJE Dosadašnje korišćenje prostora ostrva bitno se promijenilo krajem prošlog vijeka. Vjekovima pusto i samo povremeno posjećivano, ono ni iz daleka nije bilo korišćeno srazmjerno svojoj veličini. Kraj prošlog vijeka i procvat masovnog turizma u Budvi pretvorili su ostrvo, bolje reći samo njegov dio okrenut Slovenskoj plaži, u veoma privlačno izletište. Do unazad nekoliko godina, meta izletnika bile su prirodno oblikovane plaže i njihovo prirodno zaleđe, uz improvizovanu ugostiteljsku uslugu. Vrijeme koje je za nama bilo je prelomno za izgled i korišćenje ostrva. Naime, izgradnjom nove obale, formiranjem novih plaža, preoblikovanjem pejzaža u zaleđu i izgradnjom objekata manji dio ostrva je trajno izgubio nekadašnji izgled pretežno prirodnog ambijenta.


9


5. AKTUELNE INVESTICIONE IDEJE I INTERESOVANJA Vlasnik dijela ostrva ima slijedeći program za izgradnju objekata i uređenje terena za sljedeće sadržaje: hoteli, moteli, nizovi apartmana, trgovi, park, šetalište, restorani, kafe barovi, stambeni objekti, bazeni, sportski tereni za odbojku, košarku i mali fudbal, marina za nivo do pet elisa. Ozbiljniji radovi na uređenju dijela obale ostrva Sveti Nikola započeti su 2000. godine. Ti radovi su se odnosili na formiranje vještačke plaže i izgradnju pristana na sjeverozapadnom špicu ostrva. 6. IZVOD IZ STUDIJE »Crna Gora: Ocjena 10 lokacija za turističko

korišćenje« (DEG & Euronatur, 2005.)

• Ostrvo Sveti Nikola ne posjeduje plažu, već jedan mali, ravni, dijelom grubo stjenoviti teren, koji se može urediti kao betonska površina za rekreaciju i kupanje, i dopušta nekoliko građevinskih objekata.

• Vještačka kupališna zona ne može se proširivati proizvoljno. Ipak, zavisno od toga koji koncept korišćenja se usvoji, više stotina kupača može naći ugodno mjesto, ako se dodatno izgradi i bazen za plivanje.

• Vještačka kupališna zona mogla bi biti pogodna za djecu i sport, pod uslovom da postoji dovoljno mjesta za odgovarajuće objekte. Tog mjesta na ostrvu nema.

• Kvalitet vode oko ostrva čini se da je izvanredan. • Surfovanje, jedrenje, ronjenje i skuteri prihvatljivi su kao sportovi na vodi. Već postoji

jedan mol kao baza. • Pogled na brdovitu obalu i stari grad Budve neodoljivo je lijep. On garantuje

ekskluzivnost ove lokacije. • Ovo ostrvo je jedan od najmarkantnijih spomenika prirode na crnogorskoj obali.

Prema tome, u najboljem slučaju bi na njemu trebalo graditi samo toliko da se ne zakloni pogled na kopno. Danas ostrvo ima dva lica, koja se primijete čim se stupi na ostrvo. Veći dio je prepušten prirodi. Manji dio, oko 15-20 % površine, je totalno i nepopravljivo izmijenjen građevinskim zahvatima. Za gradnju treba da ostane samo taj dio.

• Infrastruktura za veći broj gostiju mora tek da se izgradi: prečišćavanje otpadnih voda, prerada vode, uklanjanje smeća i strujni generator. Nužnost da se na ostrvo sve transportuje brodom, znatno povećava troškove. Gosti taj transfer povremeno osjećaju kao teret. Prihvatljivim se čini, ako se za to ponude vrlo primamljivi sadržaji.

• Turistički potencijal okoline adekvatan je potencijalu Budve. • Ekološke informacije o ostvru, prema iskazu Euronatur-a, ne postoje. Nasipanje

prostora između ostrva i stijena koje su ispred njega, mora se ocijeniti kao negativan zahvat po litoral Budvanskog zaliva. Korišćenje djelova ostrva, koji su već u upotrebi, može se smatrati prihvatljivim. Ali prirodna zona se ne smije remetiti ili se smije koristiti samo uz adekvatne zahvate (staze za posjetioce). Optički ostrvo, pored starog grada, doprinosi atraktivnosti Budve.

Trenutno korišćenje i razvojne preporuke

Gradnja na ostrvu je stopirana. Ovo mirovanje ne odgovara ekonomskom potencijalu ostrva. Nude se dvije opcije:


10


• Ostrvo postaje odredište za dnevne izlete i kupanje Budve/Bečića, čije su plaže prepune i treba ih rasteretiti. Bez svake sumnje, Sveti Nikola se i u skladu s tim može urediti atraktivno. To bi moglo pojačati popularnost Budve, koja je u posljednjih 15 godina nabujala skoro do haosa.

• Ostrvo postaje lokacija jednog ekskluzivnog hotela. I za to postoji ne samo potencijal. Jedan takav hotel mogao bi zauzeti mjesto Svetog Stefana, čija je ponuda zastarjela. Doduše, preduslov za to je sasvim drugačiji planski i građevinski pristup, nego što je onaj čiji se ostaci mogu vidjeti. U suštini, moralo bi se početi od „nule“ rušenjem i jednim promišljenim konceptom poslovanja, plasiranja na tržištu i uređenja.

U vezi sa ostrvom Sveti Nikola sljedeći interesi su u konfliktu: • Grad Budva, njeni hotelijeri i vlasnici soba za izdavanje, vjerovatno se nadaju

destinaciji za dnevne izlete na ostrvu Sveti Nikola, da bi proširili i poboljšali kupališnu ponudu za svoje goste. A vlasniku je vjerovatno više stalo da izgradi kvalitetan hotel, koji može dobro da izda u zakup. Odluka o tome kako treba sankcionisati dosadašnje gradjevinske aktivnosti, mora biti u skladu sa zakonom.

• Odluku o načinu kako će se ostrvo razvijati, treba donijeti s obzirom na interese opštine i reakciju javnosti.

• Sa turističkog aspekta ostaje da se konstatuje: pod uslovom da dio ostrva, koji je do sad netaknut, i dalje ostane netaknut, Sveti Nikola posjeduje potencijal za vanredno lijep hotelski objekat sa 250 kreveta standarda sa 5 zvjezdica. Sa prirodnim materijalima i dobrim planovima nekog vrsnog arhitekte, ova opcija bi bila optički atraktivnija nego aktuelno stanje.

7. OPREDJELJENJA PROSTORNOG PLANA «MORSKO DOBRO» Utvrđena podjela na ključne zone na nivou Republike, bila je osnova za dalje zoniranje prostora Crnogorskog primorja, a uvažavajući pri tom i sve specifičnosti jedinica lokalne samouprave. Tako je na osnovu prostornih karakteristika, utvrđenih potencijala i ograničenja, razvojnih pravaca, definisane mreže naselja i centara, predložena podjela prostora na manje jedinice (koje imaju dužinu po nekoliko kilometara), u kojoj završni, a pri tom i bazični nivo, predstavlja prostor Morskog dobra kako na kopnu tako i u akvatoriju. Ovako koncipirane zone i sektori predstavljaju značajne instrumente za sprovođenje plana odnosno razradu sa šireg, republičkog i regionalnog, na lokalni nivo.

Prilikom izrada ovih preporuka u najvećoj mjeri su poštovani postojeći planovi, odnosno njihova rješenja ukoliko nisu bila u suprotnosti sa osnovnim postavkama ovog plana, usvojenim preporukama za održivo korišćenje prostora, zaštitu biodiverziteta i predjela. Na taj način se postiže njihova fleksibilnost, sprovodivost i olakšano praćenje svih predloženih rješenja datih važećim planovima, brojnim studijama i istraživanjima, zvanično usvojenim strategijama, tako da se ove kratke preporuke mogu smatrati sublimatom svih korišćenih izvora.

U okviru dopune Generalnog urbanističkog plana priobalnog pojasa opštine Budva iz 1988. godine, sjeverozapadni špic ostrva je planiran za sportsko-rekreativne površine, kulturno-zabavne sadržaje i lokalno pristanište. Ostali dio ostrva ostaje sa pretežno prirodnim ambijentom. Takvo rješenje, uzimajući u obzir sve već navedene okolnosti i uz izvjesnu dopunu programa, se predlaže i PPPPNMD.


11


U okviru Prostornog plana, pod brojem 44, date su smjernice za ostrvo Sveti Nikola (Sjeverna cjelina, Budvanski zaliv):

• izletnički punkt sa pristaništem • sportsko-rekreativni i uslužni sadržaji • javna - uredjena kupališta na sjevernoj i zapadnoj strani ostrva • izgradjena obala sa komercijalnim privezištem • manje izletničke plaže (prirodna kupališta) na južnoj strani ostrva • južna strana ostrva zaštićena zona za podvodne aktivnosti • makija i šume u centralnom dijelu ostrva sa izletničkim stazama • očuvanje prirodnog izgleda stjenovite obale, mediteranske vegetacije i životinjskog

svijeta na ostrvu • crkva Sv. Nikole na Školju (III kategorija)

8. PROGRAMSKI DIO prostorno funkcionalni koncept Utvrđivanje osnovnog opredjeljenja mora sveobuhvatno razmotriti sve činioce stanja i mogućeg korišćenja ostrva. Izuzetan položaj, blizina Budve, povoljne komunikacije, mediteranska vegetacija, čisto more, veličina plaža su nezaobilazni činioci određivanja uređenja i korišćenja prostora ostrva. Osnovni činilac vrijednosti ambijenta ostrva je njegova izvorna ljepota. Svaka djelatnost koja to ne uzima u obzir proizvešće loše posljedice kako u samom ambijentu ostrva, tako i u njegovom korišćenju za potrebe turizma. Predložena namjena ostrva je izletnički turizam čiji je cilj boravak u izvornom ambijentu i sve aktivnosti treba usmjeriti ka tom cilju. Prateći sadržaji treba da budu predviđeni u najmanje mogućem obimu – samo u onoj mjeri koliko su nužni za bezbjednu komunikaciju i boravak na ostrvu i sa sadržajima koji dopunjuju udobnost izletnika. Ostrvo u najvećem dijelu treba učiniti dostupnim i bezbjednim za izletnike. Ovo podrazumijeva uređivanje postojeće vegetacije i izradu izletničkih staza i protiv-požarnih puteva što se jedno sa drugim može preklapati. Ukoliko, zbog očuvanja posebnih prirodnih vrijednosti, a nakon posebnih istraživanja, dio ostrva se može ograničiti za kretanje izletnika. Postojeće izgrađene objekte, kao i one u izgradnji, treba zadržati i prilagoditi konceptu izletničkog punkta, kako je to predviđeno u osnovnom elaboratu PPMD. namjena prostora Površina cijelog ostrva nije ujednačena po svojim ambijentalnim kvalitetima. Sjeverozapadni dio, koji se razrađuje na nivou detaljnog-regulacionog plana, bitno se ističe svojim pogodnostima. U skladu sa tim, veći dio ostrva treba da ostane u svom izvornom prirodnom obliku, prilagođen potrebama izletnika. Morski prostor uz jugozapadnu obalu namijenjen je za organizovane podvodne aktivnosti.


12


Osnovnu – primarnu namjenu prostora čini korišćenje plaža, sa svim plažnim uslugama i servisima koji obezbjeđuju visok stepen udobnosti boravka na plaži. Ovo podrazumijeva i široku lepezu ponude sporsto-rekreativnih sadržaja na vodi i u vodi. Dio plaže odvojiti i za nudizam. Najvažniju prateću namjenu čini vezivanje barki, jahti i brodova sa potrebnim pratećim, posebno interventnim, servisima pa se zato formira na sjevernoj strani privezište visoke kategorije. Sekundarnu, ali uslovnu, namjenu čini boravak u zaleđu plaža koji podrazumijeva uređene zelene površine sa potrebnim urbanim mobilijarom, i sportsko - rekreativnim terenima za: mali fudbal, odbojku, tenis, buće, kao i staze za džoging i šetanje. Za kvalitetno funkcionisanje svih namjena neophodni su i prateći sadržaji - trgovine, ugostiteljstvo, usluge. I konačno - tehnički servisi - održavanje površina, objekata i instalacija, usluge brodskog servisa, i uprava kompleksa. ukupni kapaciteti Ovom detaljnom razradom predviđa se izgradnja-rekonstrukcija i uređenje sljedećih objekata i površina: 1. formiranje ukupno 25.000 m² plaža 2. izgradnja i rekonstrukcija 2.500 – 3.000 m² (poslovni prostor, ugostiteljstvo, trgovina, usluge, održavanje, iznajmljivanje opreme, osnovni – interventni brodski servisi) – oko 100 poslovnih jedinica. 3. uređenje terena za boravak izletnika sa svim pratećim sadržajima u ukupnom zahvatu od oko 4.000 m² 4. izgradnja – završetak privezišta kapaciteta 80 vezova visokog standarda tehnička infrastruktura Planiranim razvojem dijela ostrva Sveti Nikola u Budvi obezbjeđuje se mogućnost realizacije 25.300 m2 plaža, za 3.160 jednovremenih kupača, 2.800 m2 netto površine objekata poslovne namjene (ugostiteljstvo, trgovina, servisi za održavanje, iznajmljivanje opreme i brodski servis) za oko 2.500 jednovremenih korisnika i privezište za vezivanje 80 plovila sa oko 320 nautičkih turista te 100 izletničkih brodića i barki sa oko 300 kupača. Procjenjeni broj korisnika je poslužio za kapacitiranje infrastrukture. HIDROTEHNIČKA INFRASTRUKTURA VODOSNABDIJEVANJE Snabdijevanje higijenski ispravnom vodom za piće, kao i za ostale potrebe, u dovoljnim količinama, sa potrebnim pritiskom i u svako doba, neophodan je preduslov za život turističkih naselja bilo stacionarnog ili izletničkog karaktera.


13


PRIKAZ POSTOJEĆEG STANJA Snabdijevanje vodom ostrva Sveti Nikola obezbjeđuje se iz Budvanskog vodovoda podmorskim cjevovodom Ø 100 mm, od PHD cijevi položenih po dnu mora u reonu poluostrva Zavala na samom istočnom dijelu Slovenske plaže. Unutar ostrva razvedena je distributivna mreža do postojećih objekata, od PHD cijevi manjih profila. KRITERIJUM ZA DIMENZIONISANJE Dimenzionisanje distributivne vodovodne mreže vrši se na osnovu usvojene specifične potrošnje, koja se usvaja na osnovu niza pretpostavki kao što su: broj i struktura potrošača, kategorija predviđenih kapaciteta, klimatski uslovi, zastupljenost kultivisanog zelenila i saobraćajnih površina. Prema studiji potreba u vodi za Regionalni vodovod crnogorskog primorja usvojeni su normativi specifične potrošnje kako slijedi: - nautički turizam 300 l/kor/dan - uslužne djelatnosti (restorani, servisi, trgovine) 50 l/kor/dan - kupališta 100 l/kor/dan Koeficijent dnevne neravnomjernosti usvojen je K = 1,80 ANALIZA POTROŠNJE I POTREBA U VODI Na osnovu usvojenih kriterija za maksimalnu dnevnu potrošnju za planiran broj jednovremenih korisnika potrebno je obezbijediti: nautički turizam 600 x 300 l/kor/dan = 96,00 m3 ili 1,11 l/sec uslužne djelatnosti 2.500 x 50 l/kor/dan = 125,00 m3 ili 1,45 l/sec kupališta 3.460 x 100 l/kor/dan = 346,00 m3 ili 4,00 l/sec U K U P N O 567,00 m3 ili 6,56 l/sec Za planirane kapacitete izletničkog turizma na ostrvu treba obezbjediti cca 567 m3 vode za pokrivanje maksimalne dnevne potrošnje ili cca 6,56 l/sec, a sve instalacije vodovoda na ostrvu dimenzionisati na cca 11,8 l/sec za pokrivanje maksimalne časovne potrošnje. PROJEKTOVANO STANJE Postojeća distributivna mreža, po izgrađenim profilima i dužinama, zadovoljava postojeće i planirane potrebe. Postojeći tranzitni podmorski cjevovod Ø 100 mm zadovoljava postojeće potrebe a obezbjeđenjem povećanja brzine tečenja kroz cjevovod na 1,66 m/s ugradnjom Buster pumpe zadovoljavaju se sve planirane potrebe za vodom. Radi sigurnosti snabdijevanja i rada distributivne mreže ostrva, potrebno je na koti cca 60 mnm izgraditi rezervoar kapaciteta cca 400 m3 za pokrivanje dnevnih maksimuma, i izvršiti rekonstrukciju cjevovoda na potezu tranzitni cjevovod rezervoar. KANALIZACIJA UPOTREBLJENIH VODA Sakupljanje, odvođenje i tretman otpadnih voda je nužna potreba i igra važnu ulogu u urbanim naseljima i predstavlja uslov za održavanje higijene i sanaciju turističkih područja.


14


Kanalizacija predstavlja jedan neprekidan spojen sistem odvodnje koji obuhvata početne tačke sistema tj. sanitarne objekte i uređaje u objektima povezane sa sekundarnim kanalizacionim mrežama i kolektorima do uređaja za tretman otpadnih voda i upuštanje u recipijent. PRIKAZ POSTOJEĆEG STANJA Postojeća kanalizaciona mreža je izgrađena od PVC kanalizacionih cijevi raznih profila i vrši sakupljanje otpadne vode iz svih objekata i upušta ih u septičku jamu. Ovakvo rješenje trenutno zadovoljava postojeće stanje izgrađenosti i korišćenja ostrva. KRITERIJUM ZA DIMENZIONISANJE Usvojene jedinične potrebe u vodi prestavljaju brutto specifične potrebe za pojedine kategorije potrošača, a to znači da su količine na dovodu i da one uključuju i gubitke u mreži koji se procjenjuju na 20% u normalnom stanju mreže. Pored ovog umanjenja u kanalizacioni sistem neće doći vode namjenjene za zalijevanje zelenih površina i pranje terasa restorana. Na osnovu prednje iznijetog dobijamo količine otpadne vode koju treba kanalisati : nautički turizam 200 l/kor/dan uslužne djelatnosti 33 l/kor/dan kupališta 66 l/kor/dan Ove utvrđene jedinične veličine otpadne vode po korisnicima, predstavljaju osnov za proračun otpadnih voda i dimenzionisanje objekata kanalizacije. PRORAČUN KOLIČINA UPOTREBLJENIH VODA Za usvojene jedinične količine upotrebljenih voda u l/kor/dan i planirani broj jednovremenih korisnika dobili smo ukupnu količinu otpadnih voda koju treba kanalisati i na odgovrajući način tretirati: Nautički turizam 320 x 200 l/kor/dan = 64,00 m3 ili 0,74 l/sec Uslužne djelatnosti 2.500 x 33 l/kor/dan = 82,00 m3 ili 0,95 l/sec Kupališta 3.460 x 66 l/kor/dan = 228,36 m3 ili 2,64 l/sec __________________________________________________________ U K U P N O 354,36 m3 ili 4,33 l/sec Dimenzionisanje kolektora fekalne kanalizacije treba izvršiti na maksimalnu časovnu potrošnju koja ovako sračunata iznosi cca 7,8 l/sec. PROJEKTOVANO STANJE Postojeća kanalizaciona mreža u potpunosti zadovoljava planirani razvoj ostrva kako po profilima tako i po izgrađenim dužinama. Kanalizacionom mrežom su obuhvaćeni svi objekti. Izgrađena septička jama za potpuno izgrađen kapacitet ostrva nije u mogućnosti da prihvati sve otpadne vode pa će biti potrebno u bliskoj budućnosti izgraditi postrojenje sa biološkim tretmanom, te kratkim podmorskim ispustom odvesti u more do dubine od 10 m ispod površine. Detaljna oceanografska ispitivanja struja oko ostrva moraju biti podloga za odabir lokacije podmorskog ispusta.


15


Ispitati mogućnost mogućnosti ponovnog korišćenja otpadnih voda za avodnjavanje, imajući u obzir otežavajuće okolnosti za dovod vode na ostrvo. Na ovaj način bi se smanjila potreba voda za navodnjavanje zelenih površina. U obzir se mora uzeti prihvat i tretman otpadnih voda iz brodova i otpadnih voda sa operativne obale. Svaki ugostiteljski objekat kao i servis u privezištu mora imati separator masti iz kuhinja i pogona prije upuštanja otpadnih voda u kanalizacioni sistem. KANALISANJE ATMOSFERSKIH VODA Urbanizovani dio ostrva je blagom nagibu prema moru tako da sve atmosferske vode imaju tendenciju tečenja prema moru.

Vode sa krovova objekata i terasa restorana treba (olucima i rigolama) usmjeriti prema zelenim površinama i plažama. Kako je na ostrvu predviđen samo pješački saobraćaj, vode sa kolovoza saobraćajnica mogu nesmetano da se usmjere u more ili u okolni teren. ELEKTROENERGETSKA INFRASTRUKTURA POSTOJEĆE STANJE Glavna napojna tačka elektroenrgetskog konzuma ostrva SV. Nikola je TS 10/0,4 kV "Sv. Nikola" snage transformatora 160 kVA. Prema dostupnim podacima od rta Zavala do ostrva položen je podmorski kabal 3x16mm2, 10 kV. PLANIRANO STANJE Kako dominanantne čine ugostiteljski, uslužni i trgovinski sadržaji, korišćen je srednji normativ od 100W/m² po netto korisnoj površini objekata. objekti 2800 x 0,1 KW / m² x 0,7 = 196 kW javna rasvjeta cca 10 kW U gornjem prikazu faktorom jednovremenosti 0,7 korigovano je opterećenje kod turističko - uslužnih sadržaja. Ukupno jednovremeno opterećenje mjerodavno za izbor snage TS 10/0,4 kV iznosi Pj = 206 kW, odnosno uz faktor snage cosφ = 0,95, pa je Sj = 216 kVA, u konačnom obimu izgradnje. Uz pretpostavke vremena trajanja jednovremenog opterećenja za sadržaje sezonskog karaktera od od T = 1100h, procijenjeni utrošak električne energije za posmatrani konzum iznosi: E = 216 x 1100 = 237600 kWh / godišnje

Ove projekcije se odnose na konačnu fazu izgrađenosti kapaciteta uz pretpostavke dnevnog korišćrenja i tromjesečne pune sezone. Pošto je prenosna moć postojećeg podmorskog kabla bitno veća od projektovanih potreba, ograničavajući faktor može biti stanje u kom se isti nalazi a s obzirom na dosadašnje kvarove. Transformatorska jedinica će biti zamijenjena kada se za to ukaže potreba uz prilagođavanje postojeće opreme.


16


Kroz dalju projektantsku razradu predlaže se: - idejno rješenje niskonaponske mreže 0,4 kV i javna rasvjeta. - kablovska elektroenergetska mreža. - električnu opremu birati kao najkvalitetniju dostupnu u skladu sa mikro klimom (povećan

salinitet i vlažnost vazduha). - posebnu pažnju posvetiti korišćenju alternativnih (obnovljivih) vidova energije i učešće

električne energije kao najkvalitetnije i najskuplje koristiti što racionalnije. - sve instalacije uskladiti sa zahtjevima nadležnog elektrodistributivnog preduzeća. TELEKOMUNIKACIONA INFRASTRUKTURA

POSTOJEĆE STANJE

Prema Generalnom planu razvoja telefonskog saobraćaja Srbije i Crne Gore, matična telefonska centrala u Budvi je nivoa čvorne centrale (ČC). Centrala je direktno vezana na Tranzitnu centralu Podgorica optičkim kablom i digitalnom radio relejnom vezom ukupnog aktivnog kapaciteta 34 Mbit-a. Na čvornu centralu Budva optičkim kablovima vezane su reonska centrala (RC) Budva i krajnje centrale Petrovac, Sveti Stefan i Radanovići kao izdvojeni pretplatnički stepeni. Čvorna centrala Budva je kompletno digitalna uključujući i pretplatnički stepen. Kao takva pruža mogućnost korišćenja ISDN i niza drugih servisa u prenosu govora i podataka. Ostrvo Sveti Nikola nije inkoporirano u telefonski sistem te nema telefonskih priključaka na njemu. PLANIRANO STANJE Na osnovu planiranih sadržaja nameće se rješenje povezivanja ostrva Sveti Nikola sa Čvornom centralom Budva digitalnom radio relejnom vezom proračunatog kapaciteta. Kapacitet ove veze će biti relativno mali obzirom da na ostrvu neće biti smještajnih kapaciteta i može se definisati okvirno od 2 do 4 Mbit-a. Kako su planirani objekti na nadmorskoj visini krovova od desetak metara to će biti neophodno ovu digitalnu radio relejnu vezu realizovati preko repetitora instaliranog na brdu Spas iznad Budve ili visoko na samom ostrvu, što će pokazati viši stepen projektnog rješavanja. 9. OPŠTI URBANISTIČKO-TEHNIČKI USLOVI

U skladu sa osnovnim opredjeljenjima PPMD i konceptualnim postavkama ove detaljne razrade daju se osnovni urbanističko-tehnički uslovi: Namjena položaj i veličina objekata:

Objekat 1. - spratnost objekta: P + 2 (prizemlje i dva sprata) - namjena objekta: prizemlje - prijavnica, dežurna služba, skladišta, tehnička služba održavanja objekata i površina; prvi sprat - administracija, ambulanta, vatrogasna služba; drugi sprat - smještaj osoblja - horizontalni gabarit objekta: u granicama izgrađenog - krov objekta: složen krov u nagibu od 21° do 26°


17


Objekat 2. - spratnost objekta: P + 1 (prizemlje i sprat) - namjena objekta: prizemlje -interventni servis za plovila, prodaja brodske opreme, zimovnik za manja plovila, kafana, brza hrana; sprat - trgovine, agencije, picerija - poslastičarnica; krovna terasa: restoran danju, disko klub noću - horizontalni gabarit objekta: u granicama izgrađenog - krov objekta: ravan krov terasa

Objekat 3. - spratnost objekta: P (prizemlje) - namjena objekta: trgovine (pretežno za potrebe korišćenja plaže), ugostiteljstvo (riblji restoran, nacionalni restoran, konoba, vinski podrum i slično) - horizontalni gabarit objekta: u granicama izgrađenog - krov objekta: složen krov u nagibu od 21° do 26°

Materijali konstrukcije i ispune: - temelji: armirano-betonski - zidovi: kamen, opeka, opekarski blokovi, armirani beton ili ostali materijali u skladu sa građevinskim normama za konstruktivne i pregradne elemente (vanjski zidovi moraju imati termičku i parodifuznu zaštitu u skladu sa uslovima za I klimatsku zonu) - stubovi i grede: armirano-betonski ili čelični (čelični konstruktivni elementi moraju imati odgovarajuću protivpožarnu zaštitu) - međuspratna i krovna konstrukcija: armirani beton, čelik, ili njihova kombinacija Materijali obrade: - spoljni zidovi: neobrađeni, malterisani i bojeni, obloženi kamenim ili keramičkim pločama ili sintetičkim oblogama - spoljna stolarija: drvena, metalna ili plastična sa termo staklom (zaštita od sunca može biti nezavisna od konstrukcije otvora) - krovni pokrivač: svi raspoloživi materijali otporni na specifične klimatske uslove - arhitektonski sklop i izgled objekta riješiti tako da čine vizuelnu i estetsku cjelinu sa ambijentom u okruženju.

Napomena: Shodno inicijativi Ministarstva turizma i zaključcima Komisije za ekonomsku politiku Vlade RCG, preporuka je da se sagledaju i uvaže ekspertska mišljenja data u studiji DEG-a i EuroNatur-a ”Crna Gora – ocjena terena za turističko korišćenje”, a što je i ugradjeno predlog PPPPNMD odnosno u smjernice za sektor 44. Ovim planom se uslovljava izrada idejnog rješenja koji će utvrditi optimalne kapacitete i programske sadržaje u skladu sa utvrdjenim opredjeljenjima. Moguće je manje odstupanje horizontalnih i vertikalnih gabarita datih kroz smjernice ovog plana. Imajući u vidu značaj i osjetljivost lokacije, preporučuje se priprema arhitektonskog konkursa.


18


10. POSEBNI USLOVI ZA FORMIRANJE PLAŽA I IZGRADNJU PRIVEZIŠTA

mogućnosti za formiranje plaža Ideja o korišćenju ostrva u turističke, sportsko-rekreativne i izletničke svrhe mora se ostvariti sa povećanjem plažnog prostora. Prvi radovi na formiranju vještačke plaže na ostrvu Sveti Nikola započeti su 2000. godine. Na krajnjem sjeverozapadnom dijelu plaže, pred samu turističku sezonu, nasuta je izvjesna količina pjeskovitog materijala. Međutim, ta novoformirana pjeskovita plaža bila je veoma kratkog vijeka. Naime već u toku prvog zimskog perioda 2001. godine su talasi odneli u more praktično cjelokupnu količinu nasutog materijala u more. U proljeće 2001. godine urađen je projekat uređenja obale na ostrvu Sveti Nikola, koji je obuhvatio i izradu tehničkog rješenja za formiranje vještačke plaže. Projektovanim rešenjem bilo je predviđeno da buduća plaža ima dužinu od oko 300 m, i prosečnu širinu od 50 m. Plaža je trebalo da bude formirana od krupnog šljunka izbagerovanog iz podvodnog spruda na špicu ostrva Sveti Nikola. Bilo je planirano da se za formiranje plaže izbageruje oko 30.000 m3 šljunkovitog materijala sa dna mora. S obzirom na veliku izloženost obale dejstvu talasa, projektom je bilo predviđeno da se izgrade i zaštitni objekti u moru u cilju redukcije visina talasa. Veoma brzo radovi na formiranju vještačke plaže su prekinuti. Takođe su prekinuti i radovi na izgradnji zaštitnih objekata u moru. Jedino je izgrađen podvodni betonski prag na samom početku vještačke plaže, u blizini grebena Školjić. Ukupna dužina izvedenog praga, koji se pruža paralelno sa obalom, iznosi oko 50 m. Poslije neuspješnog pokušaja da se vještačka plaža formira od šljunkovitog materijala izbagerovanog sa dna mora, investitor je riješio da nastavi izgradnju plaže sa drugom tehnologijom radova. Na ostrvo je dovožen prirodan rječni šljunak izbagerovan iz korita Morače. Nasipanje materijala na obalu je vršeno kamionima. Procjenjuje se da je do sada nasuto na obalu ostrva oko 40 do 50 hiljada kubnih metara materijala. Početak plaže je u korjenu stjenovitog grebena Školjić. Plaža se pruža jednim dijelom duž obale ostrva, a drugim dijelom uz betonski pristan na špicu ostrva. Ukupna dužina plaže iznosi oko 400 m, a širina plaže se kreće između 40 i 50 m. Imajući u vidu da je dužina nekadašnje prirodne prevlake bila oko 2 km, novoformirana vještačka plaža bi se mogla shvatiti kao rezultat delimične revitalizacije izgleda špica ostrva od prije stotinjak godina. Kako je protekao relativno kratak period od završetka radova na izgradnji vještačke plaže, ne može se dati neka pouzdana procjena o stabilnosti plaže. Čini se da je za sada plaža veoma stabilna i da nije bilo pretjerano velikih gubitaka materijala. To naravno ne znači da se tokom vremena neće ukazivati potreba za dodatnim nasipanjem materijala na obalu u cilju održavanja željenih dimenzija plaže. Imajući u vidu dužinu nekadašnje prevlake na špicu ostrva, investitoru se pruža mogućnost da još malo poveća dimenzije postojeće vještačke plaže. Sa aspekta stabilnosti plaže, bilo bi posebno povoljno, ako bi se povećala širina plaže. Naime, poznato je da su plaže najbolji amortizer udarnog dejstva talasa. Njihova energija bi trebalo da se raspe prije dolaska do konstrukcije pristana ili drugih objekata na obali ostrva.


19


mogućnosti za izgradnju privezišta U poslednjih pet godina na špicu ostrva su izvršeni značajni radovi na izgradnji pristana. Ukupna dužina izvedenih pristana iznosi oko 750 m. Svi pristani su izvedeni kao monolitne betonske konstrukcije sa vertikalnim zidovima. Kota krune pristana je 1 m iznad nivoa mora. Već ranije je naglašeno, da je unutrašnja strana ostrva veoma dobro zaštićena od dejstva svih talasa, osim od talasa koje podiže bura. Mada su zbog ograničenog feča talasi pruzrokovani burom relativno mali, oni mogu biti jako neprijatni za plovila duž pristana, posebno ona manja. U stručnoj literaturi se preporučuje da visine talasa u marinama ne bi trebalo da prelaze vrednosti od 0,25 do 0,50 m u zavisnosti od tipa plovila. Da bi se obezbijedila potpuna zaštita plovilima od dejstva talasa iz svih pravaca potrebno je izgraditi lukobran, odnosno još jedan pristan, koji bi štitio plovila od talasa koje podiže bura. Taj lukobran bi trebalo da se pruža paralelno sa linijom obale na ostrvu. Navigacioni uslovi u Budvanskom zalivu su pod dominantnim uticajem podvodnog spruda koji se pruža od ostrva ka centralnom dijelu Slovenske plaže. U Nautičkom vodiču Jadrana se preporučuje da se pri dejstvu juga sidrenje većih jahti vrši duž sjeveroistočne obale ostrva. Zbog veoma malih dubina vode iznad podvodnog spruda, plovni objekti sa iole značajnijim gazom ne mogu bezbjedno prelaziti preko njega. Praktično duž cijelog spruda ne postoji nijedna zona sa relativno većim dubinama, gdje bi se mogla odvijati plovidba. Zato sve jahte koje dolaze iz zapadnog pravca ne mogu preći preko spruda, već moraju obići celo ostrvo. Ako bi se prihvatio koncept izgradnje privezišta, moglo bi se predvidjeti i bagerovanje navigacionog kanala na sjeverozapadnom špicu ostrva. Na taj način bi bio omogućen pristup i sa zapadne strane. U okviru daljih analiza svakako bi trebalo preispitati sadašnju kotu pristana. S obzirom na vertikalne zidove konstrukcije pristana, mogli bi se javljati stojeći talasi ispred pristana. U najnepovoljnijim okolnostima bi ti talasi mogli da prelivaju preko pristana što može biti veoma nepovoljno za plovila. 11. SMJERNICE ZA IZGRADNJU, UREĐENJE I ZAŠTITU PROSTORA smjernice za izgradnju i uređenje prostora Smjernice za izgradnju i uređenje prostora date ovom detaljnom razradom zasnivaju se na principu uklapanja u ambijent i njegovog unapređenja. Uklapanje i unapređenje ambijenta ostvaruje se kroz: poštovanje graditeljske tradicije, poštovanje lokalnih prirodnih uslova i zaštitu okoline. Poštovanje graditeljske tradicije znači, prije svega, projektovanje i građenje u skladu sa vjekovima provjerenim principima građenja, a ne bukvalnu primjenu tradicionalnih građevinskih materijala i konstruktivnih elemenata. Ovakav pristup podrazumijeva interpretaciju, a ne imitaciju. Poželjno je to ostvarivati primjenom osnovnih prirodnih materijala (kamen i drvo), ali u skladnom spoju sa savremenim tehnologijama građenja i savremenim pomoćnim materijalima, elementima i instalacijama.


20


Poštovanje lokalnih prirodnih uslova podrazumijeva organsko lociranje, projektovanje i građenje objekata u skladu sa reljefom i vegetacijom, ali i sa lokalnim klimatskim uslovima. Voditi računa o provjetrenosti i insolaciji lokacije, te vizurama. Zaštita okoline podrazumijeva pažljivo vrednovanje svih pojedinačnih činilaca kvaliteta ambijenta i određivanje kriterijuma za stepen njihovog čuvanja u cilju da najvrijedniji djelovi ambijenta ostanu netaknuti, a da se građenje obavlja na mjestima gdje se ambijent bitnije ne ugrožava. mjere zaštite ambijenta Privođenje prostora namjeni po ovom planu mora biti praćeno odgovarajućim mjerama zaštite koje se, prije svega, odnose na zaštitu reljefa i vegetacije, zaštitu mora i zaštitu zatečenih kulturnih i graditeljskih vrijednosti. Mjere zaštite reljefa i vegetacije podrazumijevaju projektovanje, građenje i uređenje prostora skromnim i pažljivim građevinskim intervencijama uz strog, kontinuiran nadzor na izvođenju radova. Posebne mjere zaštite su naknadne mjere koje podrazumijevaju protivpožarnu zaštitu visokog stepena i prikupljanje čvrstog otpada u skladu sa najstrožim standardima i njegovo dalje transportovanje na predvidjenu sanitarnu deponiju na kopnu. Mjere zaštite mora zasnivaju se na principu da se, nakon izgradnje, a tokom korišćenja priobalja, more ničim ne zagađuje. Ovo podrazumijeva strogu kontrolu brodova i plovila, odnosno tretman otpadnih voda iz brodova i otpadnih voda sa operativne obale te tretman atmosferskih voda. Ukoliko se dokažu predpostavke da na ostrvu postoje rijetke biljne i životinjske vrste i ukoliko se to procijeni značajnim, treba odvojiti dio ostrva koji neće biti dostupan izletnicima. Mjere zaštite kulturnih i graditeljskih vrijednosti odnose se na postojeću crkvu Svetog Nikole i njenu neposrednu okolinu. Upravo su ta crkva i njena okolina primjer građenja koje se uklapa u ambijent i unapređuje ga. Kada se tome doda i njena starost, njen duhovni značaj i činjenica da njena okolina nije na odgovarajući način arheološki ispitana, jasno je da crkva i njeno okruženje moraju biti potpuno zaštićeni, što podrazumijeva ne samo isključenje bilo kakve građevinske aktivnosti u njenoj neposrednoj blizini, nego i korišćenje prostora koje ni na koji način ne ugrožava ambijentalne vrijednosti tog, fizički malog, ali duhovno velikog mjesta. Po potrebi, trebalo bi zelenilom naglasiti posebnost crkve i vizuelno je zakloniti od ostalih novih objekata na ostrvu.


21


GRAFIČKI DIO

a1 Obuhvat plana a2 Položaj zone u odnosu na okruženje

a3 Pogodnost terena za urbanizaciju a4 Izvod iz Prostornog plana područja posebne namjene Morskog dobra

a5 Postojeće stanje uređenja prostora a6 Fukcionalna organizacija – zoning

a7 Primarna infrastruktura i veze sa okruženjem

b1 Geodetska podloga i granica zahvata b2 Sintezni prikaz karakteristika prostora

b3 Urbanističko rješenje b4 Urbanističko-tehnički uslovi b5 Sintezni prikaz infrastrukture

b6 Smjernice za zaštitu životne sredine

prostorni plan podru Čja posebne namjene za morsko dobro ... · pdf fileprostorni plan podru...

Documents