prosesi pernikahan adat jawa

20
Prosesi Pernikahan Adat Jawa Indonesia yang kaya akan berbagai ragam budaya, adat istiadat dan tradisi yang dimilikimerupakan karya budaya pendahulu kita. Kebanyakan orang hanya mengenal prosesi pernikahan yaitu siraman dan midodareni, padahal ada beberapa rangkaian prosesi lain yangtak kalah pentingnya, walaupun terkesan ribet dan njelimet. Namun tidak ada salahnya untuk mengenal lebih jauh dari pada prosesi pernikahan adat jawa.Prosesi pernikahan adat jawa dimulai dengan acara siraman , yang dilakukan sebagai proses pembersihan jiwa dan raga yang dilakukan sehari-hari sebelum ijab kobul.Ada 7 (tujuh) pitulungan (penolong) yang melakukan proses siraman, artinya merupakancampuran dari kembang setaman atau yang disebut Banyu Purwitosari yang diambilkan dari7 sumber mata air (sumur). Dimulai dari siraman oleh orang tua calon mempelai, kemudiansiraman oleh pemaes (penghias) yang dilanjutkan dengan memecahkan kendi. Menginjak malam acara dilanjutkan dengan midodareni, yaitu malam kedua mempelai melepas masalajang. Dalam acara yang dilakukan dirumah kediaman perempuan ini diadakan acaranyantrik untuk memastikan pengantin laki-laki akan hadir pada ijab kobul dan kepastian bahwa keluarga mempelai perempuan siap melaksanakan perkawinan dan upacara panggih. Upacara Panggih Selesai acara akad nikah dilakukan upacara Panggih, dimana kembang mayang dibawa keluar rumah dan diletakkan dipenyimpanan dekat rumah yang tujuannya untuk mengusir roh jahat.Setelah itu pengantin perempuan yang bertemua dengan pengantin laki-laki akan melanjutkanupacara dengan melakukan rangkaian kegiatan :1. B alangan Suruh , yaitu melempar daun sirih yang melambangkan cinta kasih akankestiaannya berdua.2.

Upload: hikari-shoichi-luphdeay

Post on 27-Oct-2015

141 views

Category:

Documents


23 download

DESCRIPTION

Diskripsi Prosesi pernikahan adat jawa

TRANSCRIPT

Page 1: Prosesi Pernikahan Adat Jawa

Prosesi Pernikahan Adat Jawa

Indonesia yang kaya akan berbagai ragam budaya, adat istiadat dan tradisi yang dimilikimerupakan karya budaya pendahulu kita. Kebanyakan orang hanya mengenal prosesi pernikahan yaitu siraman dan midodareni, padahal ada beberapa rangkaian prosesi lain yangtak kalah pentingnya, walaupun terkesan ribet dan njelimet. Namun tidak ada salahnya untuk mengenal lebih jauh dari pada prosesi pernikahan adat jawa.Prosesi pernikahan adat jawa dimulai dengan acara

siraman

, yang dilakukan sebagai proses pembersihan jiwa dan raga yang dilakukan sehari-hari sebelum ijab kobul.Ada 7 (tujuh) pitulungan (penolong) yang melakukan proses siraman, artinya merupakancampuran dari kembang setaman atau yang disebut Banyu Purwitosari yang diambilkan dari7 sumber mata air (sumur). Dimulai dari siraman oleh orang tua calon mempelai, kemudiansiraman oleh pemaes (penghias) yang dilanjutkan dengan memecahkan kendi. Menginjak malam acara dilanjutkan dengan

midodareni,

yaitu malam kedua mempelai melepas masalajang. Dalam acara yang dilakukan dirumah kediaman perempuan ini diadakan acaranyantrik untuk memastikan pengantin laki-laki akan hadir pada ijab kobul dan kepastian bahwa keluarga mempelai perempuan siap melaksanakan perkawinan dan upacara panggih.

Upacara Panggih

Selesai acara akad nikah dilakukan upacara Panggih, dimana kembang mayang dibawa keluar rumah dan diletakkan dipenyimpanan dekat rumah yang tujuannya untuk mengusir roh jahat.Setelah itu pengantin perempuan yang bertemua dengan pengantin laki-laki akan melanjutkanupacara dengan melakukan rangkaian kegiatan :1.

B

alangan Suruh

, yaitu melempar daun sirih yang melambangkan cinta kasih akankestiaannya berdua.2.

Wiji Dadi

, mempelai laki-laki menginjak telor ayam hingga pecah, kemudian mempelai perempuan membasahi kaki sang suami dengan air bunga. Proses seperti ini melambangkanseorang suami dan ayah yang bertanggung jawab terhadap keluarganya.3.

Pupuk

, Ibu mempelai perempuan mengusap mempelai mantu laki-laki sebagai pertandaikhlas menerimanya sebagai bagian dari keluarganya.4.

Page 2: Prosesi Pernikahan Adat Jawa

Sinduran

, artinya disini berjalan perlahan-lahan dengan menyampirkan kain sindur sebagai tanda bahwa kedua mempelai sudah diterima sebagai keluarganya.5.

Timbang

, kedua mempelai di pangkuan bapak mempelai perempuan sebagai tanda kasihsayang orang tua terhadap anak dan menantu sama besarnya.6.

Kacar-kucur

, yang dituangkan ke pangkuan perempuan sebagai simbol pemberiannafkah.7.

Dahar Klimah

, saling menyuapi satu sama lain yang melambangkan kedua mempelaiakan hidup bersama dalam susah maun senang.

8

.

Mertui

, orang tua mempelai perempuan menjemput orang tua mempelai laki-laki di depanrumah untuk berjalan bersama menuju tempat upacara.9.

Sungkeman

, kedua mempelai memohon doa restu dari kedua orang tua.

Upacara Siraman

Ini adalah panduan ataupun tuntunan untuk acara pernikahan dengan adat jawa (yang cukuprumit), sebelum acara pahargyan. Pada malam midodareni disana ada upacara siraman yangdilakukan oleh Bapak dan Ibu kepada kedua calon mempelai. Berikut cara melakukansiraman yang dikemas dalam bahasa jawa.Upacara siraman, tinarbuka kanthi sowanipun putra calon penganten putri mjil saking sasana busana, manjing ing madyaning sasana upacaraKalajengaken adicara pangabekten atur bektinipun putra calon penganten putri kakanthidening rama lan ibu, tumuju dhumateng papan pasiraman, ingkang kawiwitan saking para pinisepuh, lajeng dipun pungkasi dening keng ramanipun putra calon penganten putrid.Wekasing sedya, tinengeran pamecahing Kendhisari.Rapal mecah kendhi :

O

Page 3: Prosesi Pernikahan Adat Jawa

ra pati-pati mecah kendhi, nanging mecah Kendhisari, mecah pamore anakku jabang bayine Dyah «««««««««««.. (naminipun putra calon penganten putri), kadya mas sinangling, saking karsaning Allah.

Sabidaripun siraman, putra calon penganten putrid kapobong dening ingkang rama, tumujudhumateng sasana busana, saperlu nindakaken upacara potong/pagas rikma. Sasampunipunrikma kapotong dening ingkang rama, tinampi dening ingkang ibu lajeng katanem wontensangajenging dalem.Rapal potong rikma :

O

ra ngguwang-ngguwang rambut, nanging angguwang sesukering anakku, kariya beja mulya, rahayu uripe.

Sasampunipun pegas rikma, kalajengaken adicara sadean dhawet. Kang rama saha ibunipun putra calon penganten putrid tumuju dhateng sasana sadean dhawet. Ingkang ibu anggendongsenik wadah arta. Wondene ingkang rama hamuyungi. Sade dhawet kawiwitan deningingkang ibu, dene ingkang rama hanampi arta sinambi mayungi. Pikantukipun arta kabuntellajeng kaparingaken dhateng putra calon penganten putrid. Wondene pangandikanipun ibudhumateng putranipun mekaten :Ibu : Anakku ngger Dyah «««««««««««« tampanana dhuwit, oleh-olehane dodol dhawet, muga-muga kena kanggo pawitane uripmu, lan iki jajan pasar manekawarna, pinangka pralampita Manawa ing bebrayan agung kuwi isine maneka warna, sing bisaanggonmu leladi ing bebrayan ya ngger.Putra : Inggih Ibu, ngestokaken dhawuh.Wondene minangka paripurnaning upacara siraman, inggih punika dhahar sekul tumpeng.Keng ramanipun putra calon penganten putri motong tumpeng sajen siraman, kaparingakendhateng keng ibunipun putra calon penganten putri, lajeng diparingi lawuh, tumuntenkaparingaken dhumateng ingkang putra calon penganten putri. Mekaten pangandikanipun ibudhumateng putranipun.Ibu : Anakku ngger, sing tak tresnani, tampanana rejeki peparinging Gusti lumantar rama lan ibu, muga-muga sega salawuhe iki murakabi sarandhuning badan lan ndadekakeseger bagas waras jiwa lan ragamu

Putra : Inggih Ibu.

Secatur (sarupa, sajiwa, sawanda lan saekapraya)

Sarupa

: kekalihipun rumaos menawi garwanipun punika bagus/ayu piyambak

Sajiwa

: kedah saged momong watak satunggal-satunggalipun

Sawanda

: adeging bebrayan pamonging gesang kekalih

Page 4: Prosesi Pernikahan Adat Jawa

Saekapraya

: kedah jumurung dhateng karsa, cipta tuwin sedya ingkang sae lan utami

Tepa ing rasa, Dana ing tepa, Temen tobating rila

T

epa ing rasa

: tepa menika ukuran, rasa punika pangraos. Samukawis patrap lan makarti punika kedah manut raosipun piyambak. Menawi tumrap raosipin boten sekeca ing prayogi,sampun dipun cakaken dhateng tiyang sanes

Dana ing tepa

: rasa pangraosbmakaten punika, kula aturi ngecakaken ing bebrayan agung,adatipun saged sumingkir saking watak srei drengki, jahil methakil, dahwen, panasthen,kamiopen

T

emen tobating rila

: tumrap kakung, kanthi temen tresna garwa, martobat sampun tumanrabi malih, rila legawa narima trusing batos garwa satunggal boten telas salaminipun,adatipun saged nyaketaken tresna bektinipun garwa. Tumrap putrid semanten ugi, adatipunnyaketaken sih tresnanipun kakung

Guna, Kaya lan Sura

G

una

: sugih kabisan

Kaya

: saged ngendalekaken asil

Sura

: pun wani utawi kendelSadaya gegayuhan saged kaleksanan, jer linambaran kuwanen, kados piwulangipun PrabuRama dhateng Wanara Seta Anoman ³Sapa wani ing gampang, wedi ing kewuh, samubarangnora bakal bisa kelakon´

Gemi, Nastiti, Ngati-ati

Page 5: Prosesi Pernikahan Adat Jawa

G

emi

: ora gelem ngetokake waragat kang ora perlu

Nastiti

: weruh ing petung, ora gampang keblithuk

Ngati-ati

: bias ngormati marang guna kayaning laki

Rigen, Mugen, Tengen

R

igen

:

bias nata amrih tata lan prayoga

Mugen

: manut sapakon, nora rongeh

T

engen

: teteg utawi tawakal

Kabrayan, Kahartan, Kayuswan, Kawibawan (Panca utamaning gesang balewisma)

Kabrayan

: sugi anak

Kahartan

: sugih dhuwit/rejeki

Kayuswan

: dawa umure

Page 6: Prosesi Pernikahan Adat Jawa

Kawibawan

: hanggadhahi watak budi luhur

Sasana,

B

usana,

B

aksana

Sasana

: mbudidaya papan manut sakuwasanipun, dhedhasar sarujukan

Busana : ngagem busana manut sakuwasanipun, dhedhasar narima

Baksana :

dhedhaharan ingkang jumbuh kaliyan wulu, wedalipun

Sama,

B

eda, Dana, Dhendha

Sama

: pengrengkuhipun sami-sami ahli waris sami

Beda

:

nadyan darajat padha, reh kawajibanipun tetep beda

Dana

: saged jagi asmanipun satunggal-satunggalipun

Page 7: Prosesi Pernikahan Adat Jawa

Dhendha

: adiling ukum, boten wigah-wigih, elik-elik dhumateng sasaring tumindak satunggal-satunggalipun

Malima (Momong, Momot, Momor, Mursid, Murakabi)

Momong

: sage ding ngarsa sung tuladha, ing madya mangun karsa, tut wuri handayani.Kajwi dhawuh ugi saged nuladhani

Momot

: ing atasipun kakung sasaged-saged kedah asipat bebasan weteng segara gulu bengaan. Tegesipun sarwa saged hamadhani awon lan sae, tan gampil serik lamun cinacat,ugi boten gampil bombing menawi kaalembana

Momor

: gampil ing pasrawungan, ingkang esthinipun mamrih jembaring pasrawungan,miwah ngrembakaning karukunan, kanthi boten mbenten-mbentenaken derajat lan pangkat

Mursid

: landep ing panggrahita, boten cengkah kaliyan tegesipun kautaman, ing idhephamung mamrih saya indhaking darajat brayat lan kulawarga, ingkang pungkasanipunmigunani tumrap bebrayan

Murakabi

: boten among kangge kabetahaning brayat kemawon

Secatur (sarupa, sajiwa, sawanda lan saekapraya)

Sarupa

: kekalihipun rumaos menawi garwanipun punika bagus/ayu piyambak

Sajiwa

: kedah saged momong watak satunggal-satunggalipun

Sawanda

: adeging bebrayan pamonging gesang kekalih

Saekapraya

: kedah jumurung dhateng karsa, cipta tuwin sedya ingkang sae lan utami

Tepa ing rasa, Dana ing tepa, Temen tobating rila

Page 8: Prosesi Pernikahan Adat Jawa

T

epa ing rasa

: tepa menika ukuran, rasa punika pangraos. Samukawis patrap lan makarti punika kedah manut raosipun piyambak. Menawi tumrap raosipin boten sekeca ing prayogi,sampun dipun cakaken dhateng tiyang sanes

Dana ing tepa

: rasa pangraosbmakaten punika, kula aturi ngecakaken ing bebrayan agung,adatipun saged sumingkir saking watak srei drengki, jahil methakil, dahwen, panasthen,kamiopen

T

emen tobating rila

: tumrap kakung, kanthi temen tresna garwa, martobat sampun tumanrabi malih, rila legawa narima trusing batos garwa satunggal boten telas salaminipun,adatipun saged nyaketaken tresna bektinipun garwa. Tumrap putrid semanten ugi, adatipunnyaketaken sih tresnanipun kakung

Guna, Kaya lan Sura

G

una

: sugih kabisan

Kaya

: saged ngendalekaken asil

Sura

: pun wani utawi kendel

Sadaya gegayuhan saged kaleksanan, jer linambaran kuwanen, kados piwulangipun PrabuRama dhateng Wanara Seta Anoman ³Sapa wani ing gampang, wedi ing kewuh, samubarangnora bakal bisa kelakon´

Gemi, Nastiti, Ngati-ati

G

Page 9: Prosesi Pernikahan Adat Jawa

emi

: ora gelem ngetokake waragat kang ora perlu

Nastiti

: weruh ing petung, ora gampang keblithuk

Ngati-ati

: bias ngormati marang guna kayaning laki

Rigen, Mugen, Tengen

R

igen

:

bias nata amrih tata lan prayoga

Mugen

: manut sapakon, nora rongeh

T

engen

: teteg utawi tawakal

Kabrayan, Kahartan, Kayuswan, Kawibawan (Panca utamaning gesang balewisma)

Kabrayan

: sugi anak

Kahartan

: sugih dhuwit/rejeki

Kayuswan

: dawa umure

Kawibawan

Page 10: Prosesi Pernikahan Adat Jawa

: hanggadhahi watak budi luhur

Sasana,

B

usana,

B

aksana

Sasana

: mbudidaya papan manut sakuwasanipun, dhedhasar sarujukan

Busana

: ngagem busana manut sakuwasanipun, dhedhasar narima

Baksana :

dhedhaharan ingkang jumbuh kaliyan wulu, wedalipun

Sama,

B

eda, Dana, Dhendha

Sama

: pengrengkuhipun sami-sami ahli waris sami

Beda

:

nadyan darajat padha, reh kawajibanipun tetep beda

Dana

: saged jagi asmanipun satunggal-satunggalipun

Dhendha

: adiling ukum, boten wigah-wigih, elik-elik dhumateng sasaring tumindak satunggal-satunggalipun

Page 11: Prosesi Pernikahan Adat Jawa

Malima (Momong, Momot, Momor, Mursid, Murakabi)

Momong

: sage ding ngarsa sung tuladha, ing madya mangun karsa, tut wuri handayani.Kajwi dhawuh ugi saged nuladhani

Momot

: ing atasipun kakung sasaged-saged kedah asipat bebasan weteng segara gulu bengaan. Tegesipun sarwa saged hamadhani awon lan sae, tan gampil serik lamun cinacat,ugi boten gampil bombing menawi kaalembana

Momor

: gampil ing pasrawungan, ingkang esthinipun mamrih jembaring pasrawungan,miwah ngrembakaning karukunan, kanthi boten mbenten-mbentenaken derajat lan pangkat

Mursid

: landep ing panggrahita, boten cengkah kaliyan tegesipun kautaman, ing idhephamung mamrih saya indhaking darajat brayat lan kulawarga, ingkang pungkasanipunmigunani tumrap bebrayan

Murakabi

: boten among kangge kabetahaning brayat kemawon

Gending iringan resepsi pernikahan

Gending-gending iringan pawiwahan ini disusun dalam satu paket untuk acara resepsi pernikahan yang diadakan dirumah/gedung. Rangkaian dalam paket ini dimulai dari :1. Gending yang diperdengarkan sebelum tamu undangan datang memasuki tempat pawiwahan, antara lain :

y

Geger Sekutha Pl.6

y

O

krak-

Page 12: Prosesi Pernikahan Adat Jawa

O

krak Sl.My

y

Tukung Pl.5 2. Pada saat tamu sudah mulai berdatangan, dapat diisi dengan alunan gending-gending yangringan yaitu ladrang dan ketawang, seperti halnya :

y

Ktw. Mijil Sulastri Pl.Br

y

L

dr. Wilujeng

y

L

dr. Sriwidodo 3. Persiapan untuk acara prosesi kirab, biasanya didahului dengan Ayak-Ayakan, yangkemudian untuk mengiringi kirab temanten diiringi dengan Ktw.

L

angengita SrinarendraPl.Br :

y

Ktw.

L

angengita Srinarendra Pl.Br 4. Pertunjukan tarian (apabila ada) antara lain Tari Karonsih, Tari Gambyong Pareanom dantarian lainnya.

y

Page 13: Prosesi Pernikahan Adat Jawa

Beksan Gambyong Pareanom 5. Selesai acara sambutan dan do¶a, langsung dialunkan gending-gending yang dipilih seperti:

y

Gd.

L

obong minggah Kembang Pepe Sl.My

y

Gd. Pujangga Anom Sl.My

y

Gd. Bandhilori minggah

L

dr. Eling-eling Kasmaran Pl.Br

y

Bawa Sekar Mocopat Sinom dawah

L

gm. Aja

L

amis Pl.6 6. Sambil para tamu memberikan ucapan selamat, dapat diisi dengan aneka langgam ataugendingan yang bersnuasakan suka ria seperti :

y

L

gm Kenya Desa Pl.5

y

Page 14: Prosesi Pernikahan Adat Jawa

Rujak Jeruk Sl.My

y

L

anc. Prahulayar 7. Gending penutup, biasanya dapat dipilih :

y

L

anc. Udan Mas

y

L

dr. Pamungkas

y

L

anc. Runtung

Panatacara

B

adhe Paripurnaning Gati

Wahyaning mangsa kala wus ndungkap paripurnaning adicara jumbuh kaliyan urutreroncening adicara purwa, madya, wasana sampun kalampahan kaleksanan deningkulawangsa, kanthi wilujeng kalis ing rubeda nir ing sambekala.Minangka pratandha paripurnaning adicara, kasuwun panjenenganipun Bapa/Ibu«««««««««««««.., keparenga hanjengkaraken putra temanten sarimbit,tumuju wiwaraning wisma pawiwahan, ingkang saperlu anguntapaken konduring para tamusaha nyuwun tambahing berkah pangestu. Kanthi mekaten pratandha pawiwahan prasaja ingsiyang/dalu puniko sampun paripurna, sinartan sesanti jaya-jaya wijayanti, mugi rahayuingkang samya ginayuh. Jengkaring putra temanten sarimbit sinawang gegleyongan lampahe( Binarung :

Page 15: Prosesi Pernikahan Adat Jawa

L

dr. Gleyong laras pelog pathet nem)

Panutup Pawiwahan Temanten

Sampun paripurna pahargyan prasaja ing siyang/dalu punika, lumantar pangendhaliwarasepindhah malih panjenenganipun Bapa/Ibu «««««««««, ngaturaken gunging panuwun saha hambok bilih anggenipun hanampi menggah karawuhan panjenengan sami,wonten kuciwaning bojakrami, wonten anuh ingkang kirang wanuh, lungguh ingkang kirangmungguh, miwah suguh ingkang kirang lawuh, mawantu-wantu ingkang hamengku gati,nyuwun lumunturing sih samodra pangaksami.Semanten ugi kula minangka pangendhaliwara, hambok bilih wonten gonyak-ganyukingwicara, cawuh kliruning basa, kisruhing paramasastra, miwah kiranging suba sita ingkangsinglar ing reh tata krama, jenang sela wader kali sesondheran, apuranen menawi lepat atur kawula. Sepindhah malih tahu kecap Purwasari, menawi wonten keladuking patrap lan pangucap nyuwun pangaksami.Matur nuwun, mboten langkung kawula handherekaken sugeng kondur, mugi wilujengdumugi ing ndalem.Akhirul kalam, billahi taufik wal hidayah, Wassalamu¶alaikum Wr.Wb.

B

ASA RINENGGA KANGGE ING PAHARGYAN/PAWIWAHAN MANTU

1. Binarung swaraning pradangga hangrangin hambabar Ketawang Puspawarna, ana gandahanggambar arum katiyub ing samirana manda, kawistara jengkaring Sri Atmaja Temanten putri mijil saking tepas wangi, tepas mengku werdi ³papan´, wangi wus hangarani

2. Tindakira Sri Atmaja temanten putri hamucang kanginan, lengkeh-lengkeh pindha singalupa, sapecak mangu satindak kendel, pangudasmaraning driya ingkang dereng kawijil inglesan, hangrantu praptaning mudha taruna minangka gegantilaning nala.3. Kawistara Sri Atmaja penganten putri sampun lenggah hanggana raras wonten sasana adi,inggih sasana rinengga.4. Binarung swaraning gangsa ingkang hambabar

L

adrang Wilujeng, kawistara jengkaring putra temanten kakung saking wisma palereman, ing pangajab mugi tansah manggihkawilujengan kali sing sambekala. Gumebyar busananing putra temanten kakung, hangagem busana ingkang tinaretes benang sotya, ngagem kuluk kanigara hememba busananing Nata.5. Wus tinata titi tataning gati, nuninggih putra temanten kakung sampun jumeneng wontensangajenging wiwara kepareng badhe hanetepi upacara pasrah.6. Hangemban dhawuh wigatosing sedya, kepareng hing mangke penganten kakung kula pasrahaken tuwin kula sumanggakaken dhumateng pinangka sulih salira Bp.«««««««««««««««. Cundhuk kaliyan lampahing upacara ingkang sampunrinantam.7. Saya caket tindakira putra temanten kekalih, gya temanten kekalih samya apagut tingal,tempuking catur netra handyani pangaribawa ingkang hambabar manunggaling nala ingkangtumanem ing sanubari.

8

Page 16: Prosesi Pernikahan Adat Jawa

. Mila winastan ³Suruh´ lamun dinulu beda lumah lawan kurebe yen ginigit tunggal rasane,mengku pralampita dhumateng putra temanten mugi tansah manunggal cipta, rasa miwahkarsane. ³Suruh´ asung pituduh ³Samurupa nganti weruh´ bisoa nganti tekan ³Rosing rasa´inggih rasa sejati.9. Paripurnaning titi laksitaning upacara panggih, putra temanten sekalian gya sinegebansindur dening ingkang rama, asung pralampita putra temnaten tansah tinuntuna ing rehkautaman anggenipun ngancik ing alam madya, tansah pinaringan karaharjan, kamulyanhanjayeng bawana salaminya.

REREPEN PENGANTEN ADAT JAWAREREPEN KIRA

B

KASATRIYAN

Untuk mengiringi kirab kasatriyan pada upacara penganten adat jawa, biasanyadikumandangan kidungan atau rerepan. Berikut ini salah satu rerepan dengan tembang sekar sinom

Rerepan Kangge Nyarengi Kirab Kasatriyan

Sekar SinomMijil kang pindha narendra,den garubyuk para cethi,mancorong ponang wadana, pindha Komajaya Ratih,rinengga-rengga peni,gawok ngungun kang handulu,sinung prabawa maya,hangadhang mulya sejati, jroning driya asung pamuji Hyang Suksma.Pamujine mengku brata,meminta sihing Hyang Widhi,satindak lan tandukira,mugyantuk berkahing Gusti,uga muna lan muni,tinebihna salah dudu,tinuntun budi tama, pantes tinulad para janmi, pindha nata gya salin agem satriya.Hageman satriya tama, pinhane sang Gunungsari,iku kang temanten priya,kang putri lir ragil kuning, prasetya trus nyawiji,mrih lestari runtut-atut,ngesti mengkoni putra,tali tresna jaman mangkin,dwi kang putra wus cukup rengganing karma.Tindake sang sinatriya,kairing puji hastuti,wiraga mengku prabawa,mrabawani kang mriksani,hamemayu sesame,mahambeg satriya tuhu,yeku trah Pancasila,ngudi mulya lahir batin,tansah eling waspada bakti mring praja.Widada manggih yuwana,sari kang pindha Narpati,rineksa pra wredha mudha,sumunar lir Dewa-Dewi,kongsi kaki lan nini, paminta kapranan kalbu,amrih bisa sembada,

ing akhir manggih Swarga di,wiji mulya kinarya ngrengga Nagara.Panjenenganipun para rawuh saha para lenggah, sampun handungkap prapteng unggyaningkang tinuju, subamanggala gya sung sasmita mring sri temanten nulya kalenggahakenwonten sasana adi, sang suba manggala sumawana para kadang Wandawa binger jroningwardaya karana wus bangkit hangentasi karya mulya wangsul mring papanira sowang-sowang nedya lerem salira kanthi suka pari suka sumangga nun nuwun.

REREPEN JENGKARING SU

B

A MANGGALARerepan Dhandhanggula

Page 17: Prosesi Pernikahan Adat Jawa

Kangge Nyarengi Jengkaring Suba ManggalaHanyarkara sinanggit memanis,hangrumpaka pahargyan prasaja,dahat edi sanyatane,sinten kang nembe mantu,hamiwaha atmajaneki,mahargya marang putra,ingkang sampun dhaup, bapak ««««««««««.sekalian kang hanggung tulus marsudi, budayaning priyangga.Wus manunggal keblat hanyawiji,amrih bisa lestari widada,Sri penganten sakarone, jinangkung ing Hyang Agung,saniskara ingkang kaesthi,sembada kang sinedya, jumbuh kang ginayuh,guyub rukun ing bebrayan,runtut atut tumekaning kaki lan nini,manggiha bagya mulya.

REREPEN UPACARA SUNGKEMAN

Pada acara sungkeman oleh kedua calon mempelai kepada orang tua, biasanya dialunkanrerepan atau kidungan dhandhanggula.

Rerepan Dhandhanggula

Kangge Nyarengi Upacara SungkemRama ibu kang luhuring budi,Ingkang hangukir jiwa lan raga,Kang agung pangurbanane,Paring pituduh luhur,Rina wengi tansah hangesthi,Mrih rahayuning putra,

Lulus kang ginayuh,Sadaya ribet rubeda,

Linambaran kanthi sabarang penggalih,Tuhu pantes sinembah.Kadya sinendhal rasaning ati,Panyungkeme kang putra sayuga,Tumetes deres waspane,Tan kanawa jroning kalbu, Ngondhok-ondhok rasaning galih,Alon ngandikanira,Dhuh angger putraku,Sun tampa panyungkemira,Muga-muga antuk barkahing hyang Widi, Nggonira jejodhohan.Piwelingku aja nganti lali,Anggonira mbangun bale wisma,Runtut atut sakarone,Adohna tukar padu,Tansah eling sabarang ati,Kuwat nampa panandhang,Tan gampang amutung,Dadiya tepa tuladha,Uripira migunani mring sesame,Hayu-hayu pinanggya