Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

PROGRAM ZAJĘĆ

WYKŁADY I ĆWICZENIA

II ROK

WYDZIAŁ FIZJOTERAPII

JEDNOLITE STUDIA STACJONARNE

MAGISTERSKIE

Łódź 2007 r

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

REDAKCJA:

prof. dr hab. n. med. Jurek Olszewski

dr hab. n. med. prof. nadzw. Jolanta Kujawa

mgr inż. Barbara Zbrzezna

Opracowanie programów:

dr n. med. Elżbieta Łuczak

prof. dr hab. n. med. Jan Błaszczyk

mgr Kinga Studzińska-Pasieka

prof. dr hab. n. med. Andrzej Buczyński

dr n. human. Piotr Winczewski

mgr Józef Bortnik

dr hab. n. med. prof. nadzw. Elżbieta Poziomska-Piątkowska

dr hab. n. med. prof. nadzw. Jan Czernicki

1

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

Przedmioty str Biomechanika kliniczna i ergonomia ..................................................................... 3

Fizjologia człowieka ………………………………............................................... 6

Język obcy (2).......................................................................................................... 10

Demografia i epidemiologia.................................................................................... 13

Pedagogika ogólna z pedagogiką specjalną............................................................. 16

Wychowanie fizyczne (2)........................................................................................ 22

Kształcenie umiejętności ruchu (1).......................................................................... 23

Ogólna metodyka nauczania ruchu.......................................................................... 29

Ekonomia i systemy ochrony zdrowia .................................................................... 35

Ogólna teoria fizjoterapii......................................................................................... 38

2

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

BIOMECHANIKA KLINICZNA I ERGONOMIA Rozliczenie godzinowe

Liczba godzin Rok studiów Semestr łącznie wykłady ćwiczenia seminaria

Forma zaliczenia

II III 80 20 60 egzamin Cele dydaktyczne W wyniku procesu kształcenia student: objaśni współzależność pomiędzy medycyną a biomechaniką. Dokona analizy sił działających w układzie narządu ruchu. Przedstawi teorie fizyczne mające zastosowanie w biomechanice. Określi współdziałanie układów człowieka w warunkach prawidłowych i patologicznych. Przedstawi metody badawcze stosowane w biomechanice jako metody rejestracji i analizy czynności oraz metody wyznaczania środka ciężkości. Określi struktury kinetyczne i dynamiczne czynności lokomocyjnych oraz scharakteryzuje zagadnienia związane ze sterowaniem układem ruchu. Dokona pomiaru i określi stopień ruchomości w warunkach fizjologii i patologii. Dokona pomiaru siły mięśniowej i zakresu ruchu. Nauczy się odpowiedzialności za własne działanie wobec pacjenta. Treści programowe:

Wykłady 1. Wprowadzenie do biomechaniki

Definicje, relacje trzech wersji biomechaniki : medycznej, sportowej i technicznej z innymi dziedzinami, podstawowe wiadomości z mechaniki, wytrzymałości materiałów oraz teorii drgań mające zastosowanie w biomechanice.

2. Biomechanika biernego narządu ruchu Morfologia i fizjologia kości, wytrzymałość mechaniczna kości, złamania kości, połączenia stawowe, struktury wspomagające biomechanikę stawu.

3. Wybrane zagadnienia z kinezjologii siły i momenty siły, systematyka ruchów, łańcuchy kinematyczne, dźwignie

biomechaniczne. Biomechaniczna analiza wyciągów

4. Organizacja systemu ruchowego Ruch a zmiana długości mięśni, niedostatek pasywny, akcja ścięgnista mięśnia, zakończenie ruchu, opór tkankowy, praca, moc.

5. Fizjologia mięśni Jednostka motoryczna, unerwienie- wielkość jednostek motorycznych, włókna mięśniowe mięśni szkieletowych ich kształt oraz przekrój, siła mięśnia, zmiana długości mięśnia, skurcz skracający i wydłużający, praca mięśni.

6. Biomechanika kręgosłupa ruchomość połączeń i ich struktura, funkcja i budowa kręgu, krążka międzykręgowego,

3

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

połączenia kręgów, krzywizny kręgosłupa, ruchomość kręgosłupa, mechanizm obciążeń zewnętrznych i wewnętrznych kręgosłupa, stabilność kręgosłupa, modele obciążeniowe kręgosłupa, wytrzymałość kręgosłupa, niestabilność kręgosłupa,

biomechaniczne podstawy profilaktyki przeciążeń kręgosłupa. 7. Biomechanika stawu biodrowego

Wybrane zagadnienia z anatomii stawu biodrowego, mechanika stawu biodrowego, staw biodrowy-najdoskonalsze łożysko ślizgowe, właściwości mazi stawowej, procesy zużycia naturalnych stawów. alloplastyka stawu biodrowego, uwarunkowania techniczne alloplastyk stawu biodrowego, wybrane zagadnienia dotyczące badań protez stawu biodrowego.

8. Biomechanika stawu kolanowego Budowa i elementy anatomii stawu kolanowego, mechanika stawu kolanowego, obciążenia stawu kolanowego, badania doświadczalne sił działających na staw kolanowy, przyczyny zużycia stawu kolanowego, alloplastyki stawu kolanowego

9. Biomechanika chodu i jego ocena kliniczna Charakterystyka prawidłowego chodu, wyznaczniki chodu, podstawowe parametry chodu,

fazy podparcia i wykroku, problemy stabilizacji dynamicznej i statycznej. Chód patologiczny, typy chodu i przyczyny.

10. Biomateriały Definicja, materiały metaliczne, stopy używane w medycynie, tworzywa sztuczne, bioceramika, stopy z pamięcią kształtu, biodegradacja, rodzaje przeszczepów.

Ćwiczenia 1. Badanie ortopedyczne dla potrzeb fizjoterapii cz. 1

Wywiad, oglądanie, badanie dotykiem, ocena bólu, ocena zmian statyczno-kinetycznych, pomiary długości i obwodów kończyn, badanie czynnościowe; badanie ruchów kończyn, badanie ruchów w stawach, zasady i pozycje testowania.

2 – 4 Badanie ortopedyczne dla potrzeb fizjoterapii cz. 2 Zajęcia praktyczne • pomiary obwodów i długości kończyn • pomiary zakresu ruchu w stawach kończyn dolnych i górnych, ruchomość kręgosłupa • pomiary i ocena siły mięśniowej

5. Biomechanika tkanek Właściwości biomechaniczne tkanek, podstawy wytrzymałości mechanicznej tkanek

narządu ruchu, charakterystyka mechaniczna materiałów lepko-sprężystych, modele materiałów lepko-sprężystych, charakterystyka mechaniczna białek sprężystych

6. Biomechanika biernego narządu ruchu Morfologia i fizjologia kości, modelowanie struktury kostnej, wytrzymałość mechaniczna

kości, zmiany wytrzymałości strukturalnej tkanki kostnej, złamania kości, anatomia połączeń stawowych, struktury wspomagające biomechanikę stawów, typy połączeń stawowych, tkanka chrzęstna, zmiany charakterystyki mechanicznej chrząstki stawowej, mechanizmy zabezpieczające kości i stawy przed przeciążeniem, zaburzenia biomechanizmów ochronnych.

7. Biomechanika ścięgien i mięśni Ścięgna i powięzie, struktura mięśnia szkieletowego, charakterystyki mechaniczne

mięśnia, zależności siły skurczu mięśnia od długości ramienia i szybkości zmian długości, ocena kliniczna parametrów mechanicznych mięśni, przeciążenie mięśnia.

4

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

8. Biomechanika postawy stojącej Ocena stabilności postawy, stabilność a równowaga, układy kontrolujące postawę stojącą, rola układów sensorycznych w kontroli postawy, posturografia, zaburzenia postawy, metody oceny stabilności postawy, zaburzenia postawy u ludzi w starszym wieku, interakcja posturalno-ruchowa, czynniki upośledzające kontrolę równowagi.

9. Ocena postawy ciała Praktyczna analiza postawy ciała, wady postawy i ich charakterystyka, wady postawy w płaszczyźnie strzałkowej ( plecy okrągłe, okrągło- wklęsłe, płaskie, wklęsłe), boczne skrzywienia kręgosłupa, wady klatki piersiowej, wady kończyn dolnych ( koślawość kolan, szpotawość kolan), wady stóp.

10 – 11 Chód i jego mechanizm Funkcje chodu, ocena chodu patologicznego, przyczyny zaburzające kinematykę i dynamikę chodu. Analiza chodu patologicznego na wybranych przykładach.

12 – 13 Środek ciężkości Lokalizacja środka ciężkości u zwierząt czworonożnych, małp bezogonowych i u człowieka. Metody wyznaczania środka ciężkości. Praktyczne wyznaczanie środka ciężkości na wybranych modelach.

14. Przeciążenia typy i lokalizacja przeciążeń, przeciążenia w sporcie, przyczyny, objawy leczenie

i profilaktyka, wyliczanie obciążeń zewnętrznych w kinezyterapii.

15. Ergonomia ergonomia wysiłku, obciążenia stanowiska pracy, ergonomia pracy, mieszkania,

wyrobów, ergonomiczne podstawy badania i planowania stanowisk pracy w zależności od zawodu, ergonomiczny dobór i ocena stanowisk pracy dla osób niepełnosprawnych,

ergonomia a wypadki i schorzenia, zasady ergonomii pracy fizjoterapeuty, ergonomia a profilaktyka.

Literatura; 1. Będziński R.: Biomechanika inżynierska. Zagadnienia wybrane. Wrocław 1997. 2. Błaszczyk J.W.: Biomechanika kliniczna. Podręcznik dla studentów medycyny i fizjoterapii. PZWL, Warszawa 2004. 3. Bober T.: Biomechanika chodu i biegu. AWF, Wrocław 1985. 4. Bober T. Zawadzki J.: Biomechanika układu ruchu człowieka. BK, Wrocław 2001. 5. Dega W., Milanowska K.: Rehabilitacja medyczna. PZWL, 2001. 6. Kinalski R.: Kompendium rehabilitacji i fizjoterapii. Urban & Partner, Wrocław 2002. 7. Kwolek A.: Rehabilitacja Medyczna. Urban & Partner, Wrocław 2003. 8. Lee D.: Obręcz biodrowa- badanie i leczenie okolicy lędźwiowo-miedniczno- biodrowej. Copyright © Longman Groop UK Limited, 1989. 9. Zagrobelny Z., Woźniewski M.: Biomechanika kliniczna. Część ogólna. AWF, Wrocław 1999. 10. Fidelus K.(red): Przewodnik do ćwiczeń z biomechaniki. AWF, Warszawa 1983.

5

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

FIZJOLOGIA CZŁOWIEKA Rozliczenie godzinowe

Liczba godzin Rok studiów Semestr łącznie wykłady ćwiczenia seminaria

Forma zaliczenia

II III 70 20 50 II IV 50 20 30 egzamin Cele dydaktyczne: Głównym celem nauczania przedmiotu jest zapoznanie słuchaczy z:

pojęciami i podstawowymi zjawiskami fizjologicznymi zachodzącymi w organizmie człowieka na różnych poziomach strukturalnych (subkomórkowym, komórkowym, narządowym, układowym i ogólnoustrojowym);

mechanizmami regulującymi przebieg procesów fizjologicznych oraz praw rządzących tymi procesami z uwzględnieniem wpływu środowiska zewnętrznego oraz wykonywanego wysiłku fizycznego i pracy umysłowej na ustrój człowieka.

Treści programowe: Wykłady (sem III): 1-2 Fizjologia układu nerwowego 3-4 Fizjologia narządów zmysłów 5 Fizjologia mięśni i nerwów 6-7 Fizjologia przewodu pokarmowego 8 Fizjologia układu wydalniczego 9 Rola pierwiastków śladowych w ustroju człowieka 10 Fizjologiczne mechanizmy termoregulacji Wykłady (sem IV): 1-2 Fizjologia układu krwi 3 Homeostaza wewnątrzustrojowa 4-5 Fizjologia układu krążenia 6 Fizjologia wysiłku fizycznego 7-8 Fizjologia układu oddechowego, przemiany materii i energii 9 Mechanizmy biorące udział w zachowaniu równowagi kwasowo-zasadowej 10 Rytmy biologiczne Ćwiczenia (sem III) 1. Badanie właściwości łuku odruchowego

Pomiar czasu odruchu bezwarunkowego metodą Türcka

6

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

Wpływ wybranych środków farmakologicznych (strychnina) na występowanie odruchów bezwarunkowych. Zjawisko hamowania odruchu obronnego u żaby

2. Mechanizm regulacji napięcia mięśniowego – doświadczenie Brondgeesta

Badanie orientacyjne napięcia mięśniowego u człowieka Badanie czynności bioelektrycznej mózgu

- demonstracja oraz interpretacja prawidłowego zapisu EEG u człowieka w stanie czuwania i w czasie snu

- analiza wybranych zapisów EEG Ocena funkcji układu wegetatywnego:

- badanie dermografizmu - próba pochylania

Transmisja synaptyczna chemiczna. Mediatory pobudzające i hamujące(referat). 3. Badanie oraz umiejscowienie w rdzeniu kręgowym ośrodków nerwowych odruchów

mięśniowych głębokich i powierzchniowych u człowieka zdrowego Pełnoprofilowe badanie neurologiczne – demonstracja filmowa Badanie czynności ruchowych u człowieka:

- ocena funkcji dróg korowo-rdzeniowych, zwojów podstawy, móżdżku, obwodowego neuronu ruchowego

- badanie czynności ruchowych nerwów czaszkowych (III, IV, VI, VII, XI, XII) Kontrola postawy i ruchów ciała. Czynność układu piramidowego, pozapiramidowego, móżdżku (referat).

4. Kolokwium zaliczeniowe 5. Badanie wzroku

- badanie pola widzenia metodą orientacyjną i perymetrem Foerstera - badanie poczucia barw tablicami pseudoizochromatycznymi - badanie ostrości wzroku tablicami Snellena - oglądanie dna oka przy pomocy oftalmoskopu - doświadczenie Mariotte,a

Badanie czucia powierzchniowego u człowieka - badanie umiejscowienia i dyskryminacji - oznaczanie punktów czuciowych bólu dotyku i temperatury

Badanie czucia głębokiego 6. Badanie słuchu

- badanie ostrości słuchu za pomocą zegarka, szeptu i mowy potocznej - próby stroikowe: Rinnego, Webera, Schwabacha - audiometria tonalna

Badanie równowagi - doświadczenie Barany,ego - próba obrotowa

Zmysł wzroku, słuchu i równowagi. Drogi nerwowe, reprezentacja korowa. Odruchy (referat).

7. Bioelektryczne potencjały czynnościowe mięśnia szkieletowego Skurcz izotoniczny mięśnia szkieletowego Czas utajonego pobudzenia

7

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

Skurcz tężcowy niezupełny i zupełny Skurcz izometryczny mięśnia szkieletowego Skurcz wtórorzędny Molekularne mechanizmy skurczu mięśnia poprzecznie prążkowanego i gładkiego (referat). 8. Zmęczenie mięśnia szkieletowego żaby wywołane drażnieniem pośrednim

i bezpośrednim Badanie maksymalnej siły mięśniowej i czasu wytrzymałości mięśniowej u człowieka Oznaczanie szybkości przewodzenia impulsu w nerwie Podstawy teoretyczne badania elektromiograficznego. Mięśnie i nerwy jako tkanki pobudliwe. Chronaksja jako miara pobudliwości (referat).

9. Kolokwium zaliczeniowe 10. Seminarium

Fizjologia układu pokarmowego i żywienia 11. Seminarium

Fizjologia układu wydalniczego 12. Seminarium Hormony i witaminy 13. Zaliczenie semestru Ćwiczenia (sem IV) 1. Fizjologia krwi - oglądanie pod mikroskopem krwinek człowieka - oznaczanie liczby krwinek czerwonych i białych - wskaźnik hematokrytowy - ilościowe oznaczanie hemoglobiny 2. Fizjologia krwi - wskaźniki czerwonokrwinkowe (WB, MCV, MCH, MCHC) - odczyn Biernackiego - określanie grup krwi układu ABO - oznaczanie czasu krwawienia i krzepnięcia 3. Fizjologia układu krążenia - mechanografia serca żaby metodą Engelmana - doświadczenie z przewiązkami Stanniusa - wpływ podniety dodatkowej na czynność serca żaby - wpływ drażnienia nerwów błędnych na czynność serca żaby - wpływ elektrolitów na czynność serca żaby - wpływ niektórych środków farmakologicznych na czynność serca

8

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

4. Wybrane elementy badania przedmiotowego układu krążenia i oddechowego Wybrane badania dodatkowe układu krążenia: pomiar RR, elektrokardiografia, polikardiografia

Wybrane elementy badania układu oddechowego. Pomiar obwodu klatki piersiowej. Objętości i pojemności oddechowe 5. Próby czynnościowe układu krążenia i oddechowego - próba Martineta - próba "harwardzka" - test PWC 170 - badanie spirometryczne - wybrane badania czynnościowe układu oddechowego: próba na pojemność życiową płuc, - badanie szczytowego przepływu płucnego 6. Seminarium Oddziaływanie środowiska na organizm człowieka. Promieniowanie cieplne. Promieniowanie jonizujące. Światło i promieniowanie nadfioletowe. Hałas. Pole elektromagnetyczne. Przeciążenie i stan nieważkości. Podstawy ergonomii. 7. Kolokwium 8. Ćwiczenie uzupełniające Literatura:

1. Traczyk W.Z., Trzebski A/red/.: Fizjologia człowieka z elementami fizjologii stosowanej i klinicznej. PZWL, Warszawa 2003.

2. Traczyk W.Z.: Diagnostyka czynnościowa człowieka. Fizjologia stosowana. PZWL, Warszawa 1999.

3. Kozłowski S., Nazar K.: Wprowadzenie do fizjologii klinicznej. PZWL, Warszawa 1999. 4. Bullock J.: Fizjologia.(pod red.W.Tuganowskiego). Urban & Partner Wyd. Med.Wrocław

1997. 5. Kędziora J., Żołyński K./red/.: Zarys fizjologii. Kwartalnik Ortopedyczny, Łódź. 6. Dziak A., Nazar K.: Medycyna sportowa. PTMS 7. Gołąb B., Traczyk W.Z.: Anatomia i fizjologia człowieka. PZWL, Warszawa. 8. Ganong W.F.: Fizjologia. Podstawy fizjologii lekarskiej. PZWL, Warszawa 1994.

9

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

JĘZYK OBCY (2) Rozliczenie godzinowe

Liczba godzin Rok studiów Semestr łącznie wykłady ćwiczenia seminaria

Forma zaliczenia

II III 30 - 30 - II IV 30 - 30 - egzamin Kontynuacja programu z I roku Ćwiczenia wg obowiązującego planu w Studium Języków Obcych w zależności od stopnia zaawansowania znajomości języka MODUŁ 1- JĘZYK OBCY W OPISIE ANATOMICZNYM I FIZJOLOGICZNYM (10 godz.) Cele: Znajomość podstawowego nazewnictwa anatomicznego. Opisywanie budowy i anatomicznego położenia narządów ze szczególnym uwzględnieniem układu kostnego, mięśniowego i nerwowego. Opisywanie funkcji narządów i układów ze szczególnym uwzględnieniem układu kostnego i mięśniowego. Znajomość wybranych jednostek chorobowych i objawów im towarzyszących ze szczególnym uwzględnieniem układu kostnego, mięśniowego i nerwowego. Umiejętności osiągnięte przez studentów w ramach modułu 1: Nazywanie poszczególnych narządów i układów. Przedstawianie położenia poszczególnych narządów. Przedstawienie fizjologicznych funkcji narządów i układów. Znajomość i umiejętność przekazywania podstawowych informacji dotyczących chorób i ich

objawów zarówno w rejestrze języka ogólnego, jak i medycznego. MODUŁ 2 - JĘZYK OBCY W PRAKTYCE FIZJOTERAPEUTY – (10 godz.) Cele: Zbieranie wywiadu. Umiejętność wydawania poleceń niezbędnych podczas zabiegów rehabilitacyjnych. Informowanie pacjentów o zaleceniach lekarskich dotyczących profilaktyki i terapii. Uważne słuchanie, wspieranie i pocieszanie pacjentów. Rozmowy towarzyskie. Poznanie nazewnictwa dotyczącego sprzętu rehabilitacyjnego. Opisywanie podstawowych procedur z zakresu rehabilitacji. Czytanie i tłumaczenie ulotek medycznych i instrukcji obsługi sprzętu rehabilitacyjnego. Czytanie i tłumaczenie zasad postępowania w poszczególnych procedurach. Umiejętności osiągnięte przez studentów w ramach modułu 2: Niezbędne w kontaktach z personelem medycznym: Rozumienie i korzystanie ze specjalistycznego rejestru języka obcego zarówno

pisanego jak i mówionego. Rozumienie ulotek medycznych. Rozumienie audio-wizualnych prezentacji procedur i zabiegów rehabilitacyjnych.

10

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

Rozpoznawanie i nazywanie sprzętu rehabilitacyjnego. Czytanie ze zrozumieniem autentycznych instrukcji obsługi sprzętu rehabilitacyjnego. Przedstawienie istotnych informacji dotyczących stanu zdrowia pacjenta. Uzyskanie i przekazanie informacji dotyczących terapii pacjenta. Niezbędne w kontaktach z pacjentem i jego rodziną: Informowanie o aktualnym stanie zdrowia pacjentka i jego ograniczeniach językiem

potocznym. Opisywanie wykonywanych czynności rehabilitacyjnych językiem potocznym. Zasięganie informacji dotyczących stanu zdrowia pacjenta. Wydawanie prostych instrukcji podczas wykonywania czynności rehabilitacyjnych. Przekazywanie rad i zaleceń dotyczących modyfikacji trybu życia pacjenta. Udzielanie wskazówek dotyczących samodzielnego kontynuowania terapii. Prowadzenie rozmowy dotyczącej spraw życia codziennego. MODUŁ 3 - JĘZYK OBCY W PIŚMIE – (10 godz.) Cele:

• Wypełnianie standardowych formularzy i dokumentów takich jak karty przyjęcia i zabiegów, raporty itp. • Sporządzanie notatek i innych krótkich form jak np. prośby o przesłanie instrukcji,

artykułu, rezerwacji miejsca w hotelu. • Pisanie listów oficjalnych np. podania o pracę, życiorysu.

Umiejętności osiągnięte przez studentów w ramach modułu 3:

• Rozumienie standardowych formu1arzy, uzupełnianie brakujących informacji. • Rozumienie i prowadzenie podstawowej dokumentacji dot. pacjenta. • Streszczenie uzyskanych informacji dotyczących np. instrukcji obsługi sprzętu

rehabilitacyjnego. • Notowanie zaleceń rehabilitacyjnych dla pacjenta. • Notowanie przebiegu procesu rehabilitacyjnego w dokumentacji chorego.

Literatura:

• Brems M., Devonshire T., Jones J., Take Care of Yourself, A Health Care Workbook for Beginning ESL Students, Prentice Hall Regents, 1994

• Ciecierska J., Jenike B., Tudruj K.: English in Medicine. Wyd. Lek. PZWL, Warszawa 1998

• Ciecierska J., Jenike B., Tudruj K.: English in Medicine Purposes, Self-Assessment Tests. Wyd. Lek. PZWL, Warszawa 1999

• Kuropatnicki A., A Guide to Practical Medical English. Wyd. Lek. PZWL, Warszawa 1997

• Medical Terminology, the Language of Health Care (CD- ROM) • Mosby's Medical Encyclopedia For Health Professionals, Mosby (CD- ROM) • The British Medical Association Complete Family Health Encyclopedia, ed. T.

Smith, Dorling Kindersley Ltd, London 1995 • Stedman 's Electronic Medical Dictionary, Williams and Wilkins ( CD- ROM) • Body Works, The Complete Multimedia Guide to Human Anatomy, Soft Key Int.

Inc. (CD- ROM)

11

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

• Ward J.T., Treatment Protocols and Algorithms for Prehospital Care, the C.V. Mosby

• What happens in Hospitals (Video)

12

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

DEMOGRAFIA I EPIDEMIOLOGIA Rozliczenie godzinowe

Liczba godzin Rok studiów Semestr łącznie wykłady ćwiczenia seminaria

Forma zaliczenia

II III 40 20 20 - egzamin Cele dydaktyczne Celem nauczania przedmiotu jest przygotowanie studentów Wydziału Fizjoterapii w zakresie szeroko rozumianej ochrony i profilaktyki zdrowia. W trakcie prowadzonych zajęć studenci zapoznają się z kluczowymi zagadnieniami z zakresu demografii, higieny i epidemiologii. Nauczą się metod pomiaru stanu zdrowia zbiorowości oraz poznają podstawowe zagadnienia z zakresu epidemiologii chorób cywilizacyjnych i chorób zakaźnych. Treści programowe: Wykłady Temat 1. Demografia i jej znaczenie dla innych dziedzin nauki Definicja i zakres demografii. Badania demograficzne. Charakterystyka metod i zasad analizy demograficznej. Wykorzystanie danych statystycznych dla potrzeb demografii Temat 2. Cele i metody prowadzenia badań epidemiologicznych i demograficznych Aktualna sytuacja zdrowotna społeczeństwa w świetle danych demograficznych i epidemiologicznych. Podstawy prognozowania. Epidemiologia jako dziedzina nauki o zdrowiu człowieka. Podstawowe definicje i pojęcia demograficzne i epidemiologiczne Temat 3. Ochrona sanitarno – higieniczna i przeciwepidemiczna Populacji Epidemiologia w ujęciu historycznym. Epidemiologia współczesna. Definicja i zakres epidemiologii. Dokonania epidemiologii. Rola i znaczenie szczepień ochronnych. Likwidacja ogniska choroby zakaźnej. Opracowanie schematu postępowania w celu likwidacji ogniska chorób zakaźnych. Temat 3. Pomiar stanu zdrowia zbiorowości Definicja zdrowia i choroby. Miary częstości chorób. Cele i metody badań epidemiologicznych. Zasady i sposoby przeprowadzania badań prospektywnych i retrospektywnych. Korzystanie z dostępnych źródeł informacji. Temat 4. Typy badań epidemiologicznych Obserwacje i eksperymenty. Epidemiologia obserwacyjna. Epidemiologia eksperymentalna. Potencjalne błędy w badaniach epidemiologicznych. Podstawowe wiadomości ze statystyki. Temat 5. Epidemiologia oraz zasady profilaktyki Przyczynowość w epidemiologii. Koncepcja przyczynowości. Ustalanie przyczyny choroby. Istota profilaktyki. Poziomy profilaktyki. Badania przesiewowe.

13

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

Temat 6. Epidemiologia wybranych chorób cywilizacyjnych Profilaktyka i epidemiologia wybranych chorób cywilizacyjnych. Ochrona sanitarno – przeciwepidemiczna społeczeństwa. Rola i znaczenie szczepień ochronnych. Problem bioterroryzmu. Główne zagrożenia zdrowotne. Kierunki działań wychowawczo – zdrowotnych. Temat 7. Epidemiologia chorób zakaźnych Wybrane zagadnienia z epidemiologii chorób zakaźnych. Czynniki zagrożenia epidemiami. Epidemia i endemia. Łańcuch epidemiczny. Drogi szerzenia się chorób zakaźnych. Choroby zakaźne szczególnie niebezpieczne. Dochodzenie epidemiologiczne. Temat 8. Podstawowe pojęcia i zagadnienia w zakresie higieny ogólnej Definicje i pojęcia w zakresie higieny. Higiena pracy. Hałas i wibracja. Wpływ pola elektromagnetycznego na organizm człowieka. Zasady higieny osobistej i ubioru. Wpływ czynników środowiskowych na organizm. Choroby zawodowe. Temat 9. Podstawowe zagadnienia z zakresu higieny środowiskowej Higiena i profilaktyka zagrożeń związanych z WZW i AIDS. Temat 10. Epidemiologia służby zdrowia, polityka zdrowotna. Planowanie opieki zdrowotnej. Monitoring wyników. Cykl planowania. Epidemiologia a polityka społeczna i zdrowotna. Polityka zdrowotna w praktyce. Wiedza epidemiologiczna o specyficznych chorobach. Planowanie badań demograficznych i epidemiologicznych. Ćwiczenia: Temat 1. Pomiar stanu zdrowia zbiorowości Definicja zdrowia i choroby. Miary częstości chorób. Korzystanie z dostępnych źródeł informacji. Metody standaryzacji współczynników. Analiza porównawcza występowania chorób. Normy prawne dotyczące chorób zakaźnych. Obliczanie i szacowanie ryzyka względnego. Temat 2. Typy badań epidemiologicznych i ich znaczenie dla oceny stanu zdrowia populacji Obserwacje i eksperymenty. Epidemiologia obserwacyjna. Badania przekrojowe. Epidemiologia eksperymentalna. Losowe badania kontrolowane. Próby terenowe. Potencjalne błędy w badaniach epidemiologicznych. Sporządzanie projektu badania kliniczno – kontrolnego i badania kohortowego. Temat 3. Epidemiologia i zasady profilaktyki Istota profilaktyki. Poziomy profilaktyki. Prowadzenie i zaplanowanie praktyczne modelu badań przesiewowych – skreening. Temat 4. Epidemiologia chorób zakaźnych Pojęcia epidemiologiczne, Opis praktyczny stosowanych pojęć. Łańcuch infekcji. Opis łańcucha epidemicznego. Praktyczny opis dochodzenia epidemiologicznego.

14

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

Temat 5. Epidemiologia kliniczna jej praktyczne znaczenie Definicja normy i nieprawidłowości. Nieprawidłowości związane z chorobą. Testy diagnostyczne – praktyczne ich zastosowanie. Naturalna historia choroby i jej prognoza. Profilaktyka w praktyce klinicznej. Temat 6. Epidemiologia środowiskowa i medycyny pracy Środowisko a zdrowie. Ekspozycja i dawka. Zależność dawka – efekt, dawka – odpowiedź. Ocena ryzyka i zarządzanie ryzykiem. Planowanie opieki zdrowotnej i jej ocena. Określenie problemu zdrowotnego. Monitorowanie. Epidemiologia a polityka społeczna i zdrowotna. Temat 7. Epidemiologiczna i sanitarno – higieniczna ocena powietrza Skład chemiczny powietrza atmosferycznego i jego wpływ na organizm ludzki. Wpływ zmian ciśnienia i wilgotności na organizm. Badanie praktyczne ruchu powietrza. Metody ochrony powietrza przed zanieczyszczeniami Temat 8. Epidemiologiczna i sanitarno – higieniczna ocena oświetlenia Rodzaje oświetlenia. Oznaczanie współczynnika świetlnego oraz kąta padania światła dla wybranych miejsc. Sporządzanie odpowiedniego sprawozdania. Ocena skutków epidemiologicznych Temat 9. Epidemiologiczna i higieniczna ocena jakości wody. Znaczenie wody dla życia i zdrowia ludzi. Rodzaje wód i metody oceny ich przydatności. Wymagania jakościowe stawiane wodzie przeznaczonej do picia. Praktyczne badanie jakości wody. Ocena skutków epidemiologicznych jakości wody Temat 10. Epidemiologiczna i higieniczna ocena jakości żywności. Definicja i podział środków spożywczych. Metody konserwacji żywności. Badanie praktyczne środków spożywczych. . Ocena epidemiologiczna zagrożeń związanych z jakością żywności Literatura obowiązkowa

1. Beagichole R., Bonita R.: Podstawy epidemiologii. IMP, Łódź 2003. 2. Buczyński A.: Higiena. Wydawnictwo WSHE, Łódź 2000 3. Buczyński A.: Epidemiologia. Wydawnictwo WSHE, Łódź 2000 4. Jędrychowski W.: Podstawy epidemiologii. Wydawnictwo Collegium Med. UJ,

Kraków 1995. 5. Marcinkowski J.T.: Podstawy higieny. Wydawnictwo VOLUMED, Wrocław1997. 6. Zaborowski L i wsp.: Przewodnik do ćwiczeń z higieny. Skrypt AM, Gdańsk1995.

Literatura dodatkowa

1. Korczak C.: Ochrona zdrowia. PZWL, Warszawa 1990. 2. Indulski T.: Zdrowie publiczne. IMP, Łódź 2002. 3. Marcinkowski T.: Higiena, profilaktyka i organizacja w zawodach medycznych.

Wydawnictwo PZWL, Warszawa 2003.

15

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

PEDAGOGIKA OGÓLNA Z PEDAGOGIKĄ SPECJALNĄ Rozliczenie godzinowe

Liczba godzin Rok studiów Semestr łącznie wykłady ćwiczenia seminaria

Forma zaliczenia

II III 60 20 40 - Zaliczenie z oceną

Cele dydaktyczne: A. w sferze wiedzy:

ukazanie źródeł wychowania i nauczania, prezentacja metod, zasad, form i środków oddziaływań na wychowanka umożliwiających

kształtowanie jego wiedzy, umiejętności i postaw, prezentacja specyfiki pracy wychowawczej i dydaktycznej z podopiecznymi w różnym

wieku oraz z osobami niepełnosprawnymi; B. w sferze umiejętności:

nabycie umiejętności planowania pracy dydaktycznej i wychowawczej z podopiecznymi w różnym wieku oraz z osobami niepełnosprawnymi;

C. w sferze postaw: kształtowanie wrażliwości na potrzeby rozwojowe niepełnosprawnych.

Treści programowe: Wykłady:

I. Temat: Wprowadzenie do pedagogiki. Pedagogika jako nauka o wychowaniu człowieka. Dziedziny pedagogiki - przegląd. Integralny charakter pedagogiki specjalnej. Wartości jako wyraz kultury. Kręgi, zasięg i zakres wychowania. Oddziaływanie ludzi na siebie – przegląd form komunikacji. Niepełnosprawni jako współtwórcy - współuczestnicy kultury.

II. Temat: Zmienność ideałów wychowawczych na przestrzeni wieków.

Współczesne kierunki rozwoju pedagogiki. Ewolucja stosunku wobec potrzeb wychowawczych i kształceniowych osób niepełnosprawnych. „Stulecie dziecka”, ruch „Nowego wychowania”, pedagogika Janusza Korczaka. Pedagogika emancypacyjna recepcją potrzeb mniejszości (z akcentem na potrzeby osób niepełnosprawnych). Edukacja ustawiczna pochodną przemian świata współczesnego; przyczyny i konsekwencje deskolaryzacji społeczeństwa. Rola mediów (w tym internetu) we współczesnej edukacji z akcentem na otwierające się szanse dla wychowanków niepełnosprawnych. Dylematy pedagogiki współczesnej: naturalizm – antynaturalizm, cele ilościowe – cele jakościowe, podmiotowość oddziaływań – przedmiotowość oddziaływań. Ideologie edukacyjne.

16

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

III. Temat: Relacje pedagogiki z ogniwami kultury fizycznej: sportem, wychowaniem fizycznym, rekreacją ruchową i rehabilitacją. Pojęcie, cele i zadania wychowania fizycznego specjalnego.

Ontologiczne i antropologiczne uwarunkowania oddziaływań na wychowanka. Kultura fizyczna jako przestrzeń aktywności osób niepełnosprawnych fizycznie, ruchowo, umysłowo oraz resocjalizowanych. Rewalidacyjne, kompensacyjne, korekcyjne i resocjalizacyjne wartości ćwiczeń fizycznych. Konsekwencje aktywności sportowo – rekreacyjnej (sprawności fizycznej i ruchowej) pacjenta przed urazem dla skuteczności procesu fizjoterapii. Fizjoterapeuta jako pedagog kształtujący umiejętności ruchowe pacjenta. Kinezyterapia jako reedukacja: przywracanie sprawności ruchowej i aktywności życiowej wychowanka - pacjenta.Metodyczno - organizacyjne zagadnienia wychowania fizycznego specjalnego. Wychowawcze walory sportu niepełnosprawnych. Znaczenie Olimpiad Specjalnych dla osób upośledzonych umysłowo. Sport niepełnosprawnych ruchowo i fizycznie. Spartakiady Amazonek. Przyczyny i przejawy niedostosowania społecznego. Rola kultury fizycznej w procesie resocjalizacji dzieci i młodzieży.

IV. Temat: Przegląd współczesnych definicji wychowania. Środowiskowe

uwarunkowania wychowania. Wychowanie w perspektywie: behawiorystycznej, humanistycznej, psychospołecznej. Charakterystyka wybranych dziedzin wychowania: umysłowego, patriotycznego, religijnego, moralnego, estetycznego, zdrowotnego, fizycznego, seksualnego – prorodzinnego, ekologicznego. Kontrowersje wokół sposobów stanowienia celów wychowania. Aksjologia pedagogiczna jako wyznacznik celów wychowania, system wartości jako źródło ideału wychowawczego. Prawa dziecka - Konwencja Praw Dziecka. Świadome dążenie jednostki do realizacji celów: samowychowanie - samokształcenie. Antywychowanie – wizja świata bez wychowania. Specyfika wychowania specjalnego. Lokalne środowiska wychowawcze (struktura, funkcje, zmienność). Specyfika szkolnictwa: środowiskowego, społecznego, samorządowego. Rodzina jako naturalne środowisko wychowawcze, szkoła jako intencjonalne środowisko wychowawcze. Klasa szkolna jako grupa społeczna. Grupa ćwiczebna i terapeutyczna jako środowisko wychowawcze. Przyczyny niepowodzeń szkolnych. Specyfika andragogiki: potrzeby edukacyjne o raz kulturalno – oświatowe osób dorosłych i starszych. V. Temat: Przedmiot pedagogiki specjalnej i jej związki z medycyną i

fizjoterapią. Przedmiot, cele i źródła pedagogiki terapeutycznej i jej związki z kinezyterapią.

Źródła współczesnej postaci pedagogiki specjalnej: ewolucja treści i zasięgu oddziaływań wychowania i kształcenia specjalnego na przestrzeni wieków. Rozwój szkolnictwa specjalnego w Polsce. Cele i struktura wychowania i kształcenia specjalnego. Profilaktyka, korekcja i kompensacja niepełnosprawności we współczesnych systemach wychowawczych. Pedagogiczne podstawy rewalidacji i terapii. Zasady pracy rewalidacyjnej. Struktura procesu nauczania i wychowania w toku procesu terapeutycznego. Wychowanie, aspiracje, system wartości poszczególnych grup wychowanków. Takt i intuicja pedagogiczna terapeuty.

VI. Temat: Retardacja i specyfika rozwoju wychowanków wymagających terapii. Przyczyny i skutki utrudnień w komunikacji. Dojrzałość szkolna wychowanka niepełnosprawnego. Metody nauczania i terapii (ośrodków pracy, dobrego startu, stymulacji rozwoju ruchem). Charakterystyka form: terapii zabawowej, zajęć korekcyjno – wyrównawczych, ćwiczeń relaksująco – koncentrujących, treningu interpersonalnego,

17

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

psychodramy, artetarapii. Modyfikacje ogniw procesu nauczania – uczenia się w oddziaływaniach terapeutycznych.

VII. Temat: Pedagogika czasu wolnego. Pedagogika turystyki. Rola rekreacji w wychowaniu i kształceniu specjalnym oraz terapii pedagogicznej. Biologiczne, społeczne i psychiczne uwarunkowania aktywności rekreacyjnej osób niepełnoprawnych. Style kierowania grupą rekreacyjną. Zadania i funkcje turystyki niepełnosprawnych. Bezpieczeństwo i higiena w turystyce osób niepełnosprawnych. Programowanie i prowadzenie imprez turystycznych. VIII. Temat: Pedagogika zabawy. Geneza i funkcje zabawy. Systematyka oddziaływań na wychowanka z wykorzystaniem formy zabawowej. Zabawa w nauczaniu i wychowaniu specjalnym oraz oddziaływaniach terapeutycznych. Terapeutyczne walory zabaw funkcjonalnych (manipulacyjnych, tematycznych i konstrukcyjnych). Zabawa jako narzędzie przystosowywania wychowanka do zmienności otoczenia oraz źródło pozyskiwania wiedzy i doświadczeń. Konsekwencje niepełnosprawności dla przebiegu i rozwoju zabaw dziecka oraz doboru zabaw dydaktycznych.

IX. Ograniczenia procesu wychowania, kształcenia i aktywności życiowej

niepełnosprawnych. Bariery aktywności niepełnosprawnych ruchowo i fizycznie: poznawcze, społeczne, psychologiczne, kulturowe, ideologiczne, ekonomiczne, architektoniczne – przegląd, charakterystyka.

X. Temat: Pedagogika opiekuńczo – wychowawcza. Metody wychowania. Rola i zadania wolontariatu. Prezentacja działalności sieci Regionalnych Centrów Wolontariatu – wolontariat: w szkole, w Domach Pomocy Społecznej, Ośrodkach Pomocy Społecznej. Działalność Centrum Informacyjnego dla Osób Niepełnosprawnych. Uprawnienia wolontariusza. Prezentacja metod wychowania: modelowanie, zadania, perswazja, nagradzanie, karanie, oddziaływania grupowe - z akcentem na specyfikę pracy z osobami niepełnosprawnymi.

Ćwiczenia (każda jednostka – 2 godziny):

Temat: Przedmiot dydaktyki. Charakterystyka procesu nauczania – uczenia się. Nauczanie wychowujące. Kompozycja systemu kształcenia. Teorie doboru treści kształcenia; kanon treści kształcenia. System wychowawczo - oświatowy jako wyraz polityki edukacyjnej państwa. Modyfikacje kanonu i treści nauczania w obrębie pedagogiki specjalnej.

Temat: Nauczanie – uczenie się jako wyraz przystosowywania się do zmienności

warunków otoczenia. Źródła pozyskiwania wiedzy i doświadczeń. Mechanizmy uczenia się: przystosowywanie się, świadome działanie, próby i błędy - z akcentem na specyfikę pracy z osobami niepełnosprawnymi. Formy uczenia się: zdobywanie doświadczeń, słowny przekaz wiedzy, studiowanie - z akcentem na specyfikę pracy z osobami niepełnosprawnymi. Rodzaje uczenia się: pamięciowe, rozwijanie sprawności, utrwalanie wzorców motorycznych, sensoryczne, naśladownictwo, doskonalenie postrzegania, doskonalenie

18

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

rozumienia, próby i błędy, wgląd, opanowanie reakcji uczuciowej, tworzenie się ekwiwalentnych przekonań, modyfikowanie postaw i ideałów, rozwiązywanie problemów, uboczne - z akcentem na specyfikę pracy z osobami niepełnosprawnymi.

Temat: Metody nauczania – uczenia się. Mechanizmy asymilacji wiedzy: pogadanka, dyskusja, wykład, praca z książką - z akcentem na specyfikę pracy z osobami niepełnosprawnymi. Metody samodzielnego dochodzenia do wiedzy: problemowa, przypadków, sytuacyjna, burza mózgów, mikronauczanie, gry dydaktyczne - z akcentem na specyfikę pracy z osobami niepełnosprawnymi. Nauczanie programowane. Waloryzacja wiedzy jako przesłanka nauczania: impresja, ekspresja - z akcentem na specyfikę pracy z osobami niepełnosprawnymi. Metody praktyczne: ćwiczebne, wytwórcze. Układ ogniw procesu nauczania – uczenia się. Lekcja (zajęcia prowadzone przez fizjoterapeutę) jako podstawowa forma nauczania – uczenia się. Typy lekcji. Temat: Komunikacja z wychowankiem w toku zajęć terapeutycznych. Pomoce dydaktyczne: okazy, modele, obrazy, schematy, piktogramy, przyrządy, opis. Zasady organizowania pracy uczniów (pacjentów): humanizacja, kooperacja, karność, ekonomiczność, racjonalizacja. Pozajęzykowe formy komunikowania się. Kinezyka: migi, mimika, gesty.

Temat: Specyfika pracy w placówkach opieki częściowej i całkowitej dla dzieci i

młodzieży oraz osób w wieku poprodukcyjnym i niepełnosprawnych. Szkoła przyszpitalna, szkoła sanatoryjna, klasa integracyjna, szkoła integracyjna, świetlica szkolna, świetlica terapeutyczna, internat, rodzina zastępcza, rodzinny dom dziecka, dom dziecka, dom pomocy społecznej, warsztaty terapii zajęciowej. Szkolnictwo specjalne.

Temat: Auksologiczne przesłanki wychowania i nauczania. Retardacja rozwoju dzieci niepełnosprawnych w stosunku do rówieśników i jej konsekwencje dla kształtu procesu wychowania i nauczania specjalnego, systematyka dysfunkcji ruchowych, umysłowych i społecznych w ujęciu pedagogiki.

Temat: Diagnoza, kontrola i ocena warunków życia dziecka oraz czynników

kompensujących rozwój dziecka. Kontrola i ocena w procesie nauczania – uczenia się. Monitorowanie postępów nauczania i wychowania. Testy w procesie kontroli. Standaryzacja, rzetelność, obiektywizm, symptomatyczność, niezawodność, diagnostyczność, prognostyczność i selektywność jako cechy procesu kontroli postępów nauczania – uczenia się. Formy i cechy oceny. Specyfika oceny w pedagogice rewalidacyjnej. Samokontrola wychowanka, ucznia, pacjenta. Temat: Pedeutologia – nauka o nauczycielu. Osobowość nauczyciela – fizjoterapeuty. Dobór do zawodu, kształcenie kandydatów do zawodu, rozwój zawodowy. Pomiar skuteczności zawodowej nauczyciela – fizjoterapeuty. Współpraca fizjoterapeuty ze środowiskiem wychowawczym. Fizjoterapeuta i pacjent w relacji nauczyciel – uczeń.

Temat: Charakterystyka zasad nauczania – uczenia się z akcentem na potrzeby osób

niepełnosprawnych.

19

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

Istota i cele wychowania i nauczania; nauczanie wychowujące. Proces nauczania. Metody nauczania i wychowania. Zasady nauczania: poglądowości, systematyczności, systemowości, operatywności, przystępności, świadomego i aktywnego uczestnictwa, kształtowania umiejętności uczenia się, samodzielności, łączenia teorii z praktyką.

Temat: Charakterystyka zasad nauczania – uczenia się z akcentem na potrzeby osób

niepełnosprawnych część II. Zasady: indywidualizacji i zespołowości, trwałości wiedzy i umiejętności, efektywności, wykorzystywania wiedzy i umiejętności wychowanków, ustawiczności kształcenia, zmienności pracy (ośrodków zainteresowań), zdrowotności.

Temat: Pedagogika niewidomych i niedowidzących. Etiologia niewidzenia i niedowidzenia. Definicje i stopniowanie niewidzenia – niedowidzenia. Charakterystyka rozwoju niewidzącego – niedowidzącego. Specyfika komunikacji niewidzących – niedowidzących: prezentacja alfabetu Braille’a, współczesne rozwiązania komunikacyjne. Specyfika pamięci niewidzących. Koncepcja wikariatu zmysłów. Społeczne konsekwencje ślepoty. Komunikacja z niewidzącym i niedowidzącym w toku zajęć rehabilitacyjnych. Specyficzne wymogi sali ćwiczeń. Pokaz w zajęciach z niewidzącymi.

Temat: Pedagogika głuchych i niedosłyszących. Etiologia głuchoty i niedosłyszenia. Definicje i stopniowanie głuchoty. Charakterystyka rozwoju niedosłyszącego – niesłyszącego. Wpływ ubytku słuchu na naturalny rozwój mowy. Specyfika komunikacji niesłyszących. Kinezyka jako forma komunikacji: migi, mimika, gesty towarzyszące. Metodyka nauczania mowy. Społeczne konsekwencje głuchoty. Specyfika pracy z głuchymi. Komunikacja z niesłyszącym i niedosłyszącym w toku zajęć rehabilitacyjnych.

Temat: Pedagogika upośledzonych umysłowo. Etiologia oligofrenii. Postać upośledzenia umysłowego i ruchowego jako następstwo wybranych jednostek chorobowych. Definicje i stopniowanie niepełnosprawności umysłowej. Charakterystyka rozwoju niepełnosprawnych umysłowo przez odniesienie do rozwoju prawidłowego. Totalna postać niedorozwoju. Lateralizacja niepełnosprawnych umysłowo. Skłonność do agresji. Skłonność do wyhamowania. Ośrodki pracy. Specyfika komunikacji upośledzonych umysłowo – przegląd form. Społeczne konsekwencje upośledzenia umysłowego. Specyfika pracy oligofrenikami. Komunikacja z upośledzonymi umysłowo w toku zajęć rehabilitacyjnych – hierarchizacja kontaktu.

Temat: Wychowanie niedostosowanych społecznie. Etiologia dysfunkcji społecznej. Odpowiedzialność prawna nieletnich. Reedukacja; specyfika oddziaływań resocjalizacyjnych. Nadpobudliwość – frustracja – przemoc – agresja. Cele i formy agresji. Znoszenie agresji. Wybrane oddziaływania wychowawcze kierowane do niedostosowanych społecznie. Resocjalizacja w środowisku otwartym i instytucjach resocjalizacyjnych. Profilaktyka uzależnień i przemocy w szkole.

Temat: Pedagogika przewlekle chorych. Choroba przewlekła jako naruszenie hierarchii wartości. Pozytywne i negatywne mechanizmy obronne przed następstwami chorób przewlekłych Nauczanie indywidualne. Nauczanie sanatoryjne i szpitalne. Powrót do środowiska szkolnego

20

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

po długotrwałej chorobie. Pedagogika turystyki – turystyka jako kompensacja przestrzennej izolacji przewlekle chorych.

Temat: Pedagogika niepełnosprawnych ruchowo. Etiologia niepełnosprawności ruchowej. Obciążenia wysiłkowe inwalidów narządu ruchu. Modyfikacje wychowania i kształcenia niepełnosprawnych ruchowo. Pedagogika dorosłych; pedagogika osób dorosłych dotkniętych niepełnosprawnością. Pedagogika pracy osób niepełnosprawnych: kształcenie przedzawodowe, zawodowe i edukacja ustawiczna dorosłych osób niepełnosprawnych. Osoby zawodowo niepełnosprawne. Pedagogika czasu wolnego - rekreacja ruchowa jako kompensacja jednostronności wysiłku zawodowego niepełnosprawnych. Wychowanie do rekreacji – aktywność rekreacyjna jako czynnik kształtujący powodzenie życiowe niepełnosprawnych, poszerzający percepcję i wzbogacający doświadczenia. Temat: Wprowadzenie do pedagogiki terapeutycznej. Ogólna charakterystyka metod edukacyjnych stosowanych w kinezyterapii; czynniki różnicujące metody. Geneza, diagnozowanie potrzeb wychowanka, rozwiązania metodyczne, funkcjonalność i zastosowanie wybranych metod edukacyjnych stosowanych w kinezyterapii: metoda Jean Ayres: rola integracji sensorycznej; metoda Janet Carr i Roberty Shepherd: powtórne nauczanie ruchu.

Temat: Metody edukacyjne w kinezyterapii I. Geneza, diagnozowanie potrzeb wychowanka, rozwiązania metodyczne, funkcjonalność i zastosowanie wybranych metod: metoda George’a Deaver’a: praksje i samodzielność punktem wyjścia terapii; metoda Glenna Domana: korygowanie zaburzeń pętli cybernetycznej; metoda Susanne Klein – Vogelbach: środowisko – człowiek – ruch.

Temat: Metody edukacyjne w kinezyterapii II. Geneza, diagnozowanie potrzeb wychowanka, rozwiązania metodyczne, funkcjonalność i zastosowanie wybranych metod: metoda Andreasa Peto: aktywność własna wychowanka; metoda Winthropa Phelpsa: mowa i cztery kończyny; metoda Josepha Pilatesa: jednia ciała i umysłu.

Temat: Metody edukacyjne w kinezyterapii III Geneza, diagnozowanie potrzeb wychowanka, rozwiązania metodyczne, funkcjonalność i zastosowanie wybranych metod: metoda S-E-T Kare Mosberga: idea „trzeciej ręki”; metoda Weroniki Sherborne: ruch rozwijający.

Literatura obowiązkowa: • Kupisiewicz C. : Podstawy dydaktyki ogólnej. PWN, Warszawa 1988 (1972). • Łobocki M.: Teoria wychowania w zarysie. Impuls, Kraków 2005. • Nalaskowski S.: Metody nauczania. Adam Marszałek, Toruń 1998. • Okoń W.: Wprowadzenie do dydaktyki ogólnej. Żak, Warszawa 1998 (1987). • Półturzycki J.: Dydaktyka dla nauczycieli. Adam Marszałek, Toruń 1998. • Szkudlarek T., Śliwerski B.: Wyzwania pedagogiki krytycznej i antypedagogiki.

Impuls, Kraków 2000 (w. III). • Śliwerski B., Kwieciński Z.: Pedagogika, PWN, Warszawa 2004 (2003).

21

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

WYCHOWANIE FIZYCZNE (2) Rozliczenie godzinowe

Liczba godzin Rok studiów Semestr łącznie wykłady ćwiczenia seminaria

Forma zaliczenia

II III 30 - 30 -

II IV 30 - 30 - Zaliczenie z oceną

Ćwiczenia wg obowiązującego planu w Studium Wychowania Fizycznego - HALA SPORTOWA Piłka siatkowa – historia dyscypliny, przepisy gry, elementy techniki (poruszanie się po

boisku, odbicia piłki sposobem górnym i dolnym, zagrywka, wystawianie, zbicie, zastawianie) i taktyki gry (atak skrzydłami, atak środkiem).

Piłka koszykowa – historia dyscypliny, przepisy gry, elementy techniki (poruszanie się po boisku, podania i chwyty, rzut z miejsca, rzut w wyskoku, rzut w biegu, zwody) i taktyki gry (szybki atak, atak pozycyjny, obrona strefą, obrona kryciem).

Uni-hokej – przepisy gry, elementy techniki (poruszanie się po boisku, prowadzenie piłki, podania piłki, przyjęcia piłki, strzały) i taktyki gry (systemy obrony, systemy ataku).

22

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

KSZTAŁCENIE UMIEJĘTNOŚCI RUCHU (1) Rozliczenie godzinowe

Liczba godzin Rok studiów Semestr łącznie wykłady ćwiczenia seminaria

Forma zaliczenia

II IV 60 20 40 - Zaliczenie z oceną

Cele dydaktyczne: Umiejętności: Student potrafi:

• wykorzystać różne aktywności w nauczaniu ruchów oraz planowania i kontrolowania procesu opanowania czynności sportowych,

• wykonać podstawowe ćwiczenia z zakresu gimnastyki podstawowej, zespołowych gier sportowych, ćwiczeń lekkoatletycznych i pływania

• posiada ukształtowany poziom sprawności fizycznej do prowadzenia zajęć ruchowych z osobami chorymi

Wiadomości: student posiada wiedzę niezbędną do kształtowania zdolności motorycznych osób

w różnym wieku Treści programowe: Wykłady: Wykład 1. Temat: Kształcenie umiejętności ruchowych.

Charakterystyka i struktura przedmiotu. Cele, funkcje i zadania. Miejsce przedmiotu w strukturze kształcenia fizjoterapeuty. Podstawowe pojęcia. Ogólne uwarunkowania procesu uczenia się i nauczania. Elementarne zasady zachowania bezpieczeństwa zajęć ruchowych. Wykład 2. Temat: Kultura fizyczna i jej podział

Podstawowe pojęcia. Zadania kultury fizycznej: w zakresie zaspokajania potrzeb biologicznych, psychicznych i społecznych. Podział kultury fizycznej. Wychowanie fizyczne: cele, funkcje, zadania. Sport wyczynowy i amatorski: cele i zadania. Rekreacja ruchowa: podział, cele, zadania, aktywny wypoczynek, czas wolny. Rehabilitacja ruchowa: cele, zadania, podział. Pojęcie sprawności i wydolności fizycznej. Wykład 3. Temat: Motoryczność w ontogenezie

Pojęcie rozwoju fizycznego. Rozwój fizyczny i motoryczny ucznia Ocena rozwoju fizycznego a motoryczność: ocena wieku morfologicznego, ocena wieku kostnego (szkieletowego), ocena rozwoju według wtórnych cech płciowych, ocena rozwoju za pomocą siatek rozwojowych.

23

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

Wykład 4. Temat: Uwarunkowania motoryczności człowieka Koncepcje ujmowania zagadnień motoryczności i jej uwarunkowania: genetyczne uwarunkowania motoryczności, środowiskowe uwarunkowania rozwoju motoryczności. Akceleracja rozwoju i trend rozwojowy. Osobnicze i pozaosobnicze uwarunkowania w procesie nauczania ruchu. Wykład 5. Temat: Kształtowanie cech motorycznych

Podstawowe pojęcia. Podział cech motorycznych: siła, wytrzymałość, szybkość, gibkość, zwinność, koordynacja. Metody kształtowania siły: metody dynamiczne (maksymalnych obciążeń, dużych obciążeń, średnich obciążeń, adaptacyjna), metody statyczne, metody skurczów pośrednich ( mieszane). Kształtowanie szybkości: składowe szybkości (czas reakcji, czas ruchu prostego, częstotliwość ruchów cyklicznych) metoda kształtowania szybkości (powtórzeniowa). Kształtowanie wytrzymałości: klasyfikacje charakteryzujące wytrzymałość, metody kształtowania wytrzymałości: ciągłe i przerywane Wykład 6. Temat: Cechy a zdolności motoryczne. Psychomotoryka Pojęcie cechy osobniczej i populacyjnej. Koncepcje psychomotoryczności człowieka. Cechy motoryczne, na tle cech fizycznych i podłoża fizjologicznego. Charakterystyka głównych cech motorycznych. Zdolności motoryczne, ich charakterystyka, zależności i zasady ich oceny. Pojęcie umiejętności ruchowych i ich znaczenie dla oceny poziomu rozwoju zdolności motorycznych. Pojęcie normy populacyjnej i kompensacja cech w odniesieniu do ogólnej sprawności fizycznej. Wykład 7. Temat: Aktywność fizyczna a organizm człowieka. Aktywność fizyczna: definicje, znaczenie dla organizmu człowieka (tkanka mięśniowa, tkanka kostna, układ krążenia, układ oddechowy, układ nerwowy, metabolizm), uwarunkowania, niedostatek i nadmiar. Aktywność fizyczna a fizjoterapia. Wykład 8. Temat: Aktywność fizyczna w różnych warunkach środowiska zewnętrznego

Wpływ obniżonego ciśnienia atmosferycznego na organizm człowieka. Wysiłek fizyczny w warunkach obniżonej prężności tlenu w powietrzu oddechowym. Wpływ pozostałych czynników środowiska wysoko-górskiego na organizm człowieka (promieniowanie, wilgotność). Przystosowanie układu krwi i krążenia do przebywania w zmiennych warunkach środowiskowych. Zasady opracowania programów wysiłku fizycznego oraz treningu zdrowotnego i sportowego w środowisku wysokogórskim. Wykład 9-10. Temat: Metabolizm tlenowy a obciążenie organizmu wysiłkiem fizycznym Mechanizmy resyntezy ATP. Metabolizm tlenowy. Podział pracy na tlenową i beztlenową w zależności od zaangażowania poszczególnych systemów resyntezy ATP. Podział wysiłku na zakresy w zależności od intensywności wykonywanej pracy. Wyrażanie intensywności pracy jako % zaangażowania pułapu tlenowego w trakcie podejmowania wysiłku (% VO2 max). Pojęcie pułapu tlenowego i metody jego wyznaczania. Intensywność wysiłków fizycznych ze względu na zużycie tlenu: do 30%, 30 – 60%, 60 – 90%, powyżej

24

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

90%. Udział poszczególnych systemów resyntezy ATP oraz przyczyny przerwania pracy w wysiłkach o powyższych intensywnościach. Ćwiczenia /40 godz./: (22 godziny ćwiczeń praktycznych na hali sportowej i 18 godzin teorii) Ćwiczenie 1 Temat: Gimnastyka podstawowa i wyrównawcza

1. podział, cele i zadania gimnastyki 2. struktura czynności ruchowych, podział i mianownictwo ćwiczeń 3. płaszczyzny, osie i kierunki wykonania czynności ruchowych 4. postawy – podział i charakterystyka 5. możliwości ruchowe w ontogenezie człowieka

Ćwiczenie 2 Temat: Gimnastyka podstawowa i wyrównawcza

1. bezpieczeństwo i higiena zajęć gimnastycznych 2. struktura i specyfika zajęć gimnastycznych 3. obciążenie i jego regulacja, krzywa natężenia wysiłku, zwartość zajęć

gimnastycznych 4. osnowa lekcyjna – tok lekcji – konspekt w gimnastyce

Ćwiczenie 3 Temat: Planowanie i dokumentacja zajęć gimnastycznych 1. schemat konspektu zajęć gimnastycznych 2. etapy przygotowania konspektu do zajęć gimnastycznych

2.1. piśmiennictwo i wiadomości 2.2. formułowanie celów (zadań) 2.3. dobór zagadnień 2.4. dobór ćwiczeń 2.5. kontrola poprawności struktury części głównej zajęć w odniesieniu do realizacji

zakładanego ich celu 2.6. konstrukcja rozgrzewki – struktura i dobór ćwiczeń 2.7. planowanie wykorzystania przyborów i przyrządów 2.8. konstrukcja części końcowej zajęć

3. konspekt jako dokumentacja zajęć gimnastycznych Ćwiczenie 4 Temat: Gimnastyka podstawowa. Zajęcia instruktorsko-metodyczne

1. ćwiczenia porządkowo-dyscyplinujące 2. rozgrzewka ogólnorozwojowa 3. formowanie kolumn ćwiczebnych 4. ćwiczenia ogólnokształtujące 5. ćwiczenia rozluźniające i uspokajające

Ćwiczenie 5 Temat: Gimnastyka podstawowa – ćwiczenia czynne wolne

1. konspekt zajęć gimnastycznych w zakresie ćwiczeń czynnych wolnych 2. praktyczna realizacja treści zajęć obejmujących ćwiczenia działające miejscowo w

obrębie segmentów ciała

25

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

3. kontrola toku lekcyjnego 4. dobór ćwiczeń do realizacji zakładanego celu zajęć

Ćwiczenie 6 Temat: Gimnastyka podstawowa i wyrównawcza – ćwiczenia ze współćwiczącym

1. konspekt zajęć gimnastycznych w zakresie ćwiczeń ze współćwiczącym 2. praktyczna realizacja treści zajęć obejmujących zadany zakres ćwiczeń 3. kontrola toku lekcyjnego 4. określenie zagadnień i dobór ćwiczeń do realizacji zakładanego celu zajęć

Ćwiczenie 7 Temat: Gimnastyka podstawowa i wyrównawcza – ćwiczenia z przyborami

1. konspekt zajęć gimnastycznych w zakresie ćwiczeń z przyborami 2. praktyczna realizacja treści zajęć obejmujących zadany zakres ćwiczeń 3. kontrola toku lekcyjnego 4. określenie celu, zagadnień i dobór ćwiczeń do realizacji zakładanego celu zajęć

Ćwiczenie 8 Temat: Gimnastyka podstawowa i wyrównawcza – ćwiczenia na przyrządach

1. konspekt zajęć gimnastycznych w zakresie ćwiczeń na przyrządach 2. praktyczna realizacja treści zajęć obejmujących zadany zakres ćwiczeń 3. kontrola toku lekcyjnego 4. określenie celu, zagadnień i dobór ćwiczeń do realizacji zakładanego celu zajęć

Ćwiczenie 9 Temat: Gimnastyka wyrównawcza

1. konspekt zajęć gimnastyki wyrównawczej 2. praktyczna realizacja zaplanowanego toku zajęć 3. określenie tematu, celu, zagadnień i dobór ćwiczeń do realizacji zakładanego celu

zajęć Ćwiczenie 10 Temat: Gimnastyka wyrównawcza – kontrola poziomu rozwoju wybranych cech (zdolności) motorycznych ćwiczących

1. praktyczne przeprowadzenie testów wybranych cech motorycznych 2. populacyjna analiza porównawcza i kwalifikacja ćwiczących do grup dyspanseryjnych

Ćwiczenie 11 Temat: Teoria zabaw i gier ruchowych 1. Pochodzenie zabawy. 2. Klasyfikacja zabaw i gier ruchowych. 3. Przygotowanie, organizacja, prowadzenie zabaw i gier ruchowych. 4. Bezpieczeństwo ćwiczących. Ćwiczenie 12 Temat: Zabawy i gry ruchowe w gimnastyce korekcyjnej – podstawy teoretyczne 1. Rola zabaw i gier ruchowych w gimnastyce korekcyjnej. 2. Organizacja i prowadzenie zabawy ruchowej w zajęciach korekcyjnych. 3. Zabawy i gry ruchowe w wadach postawy

26

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

Ćwiczenie 13 Temat: Zabawy i gry ruchowe 1. Prowadzenie zabaw i gier ruchowych.

a. Zabawy i gry orientacyjno porządkowe. b. Zabawy i gry z mocowaniem i dźwiganiem

Ćwiczenie 14 Temat: Zabawy i gry ruchowe.

1. Prowadzenie zabaw i gier ruchowych. a. Zabawy i gry bieżne. b. Zabawy i gry na czworakach

Ćwiczenie 15 Temat: Zabawy i gry ruchowe w zajęciach korekcyjnych. Część 1. 1. Prowadzenie zabaw i gier ruchowych w korekcji wad postawy. a.) Zabawy i gry ruchowe w plecach okrągłych i wklęsłych. Ćwiczenie 16 Temat: Zabawy i gry ruchowe w zajęciach korekcyjnych. Część 2. 1. Prowadzenie zabaw i gier ruchowych w korekcji wad postawy. a.) Zabawy i gry ruchowe w skoliozach i płaskostopiu. Ćwiczenie 17 Temat: Siła i metody jej kształtowania 1. Podstawowe pojęcia 2. Rozwój siły w ontogenezie 3. Dynamiczne metody kształtowania siły 4. Statyczna metoda kształtowania siły 5. Terapeutyczne metody kształtowania siły Ćwiczenie 18 Temat: Postawa ciała 1. Postawa prawidłowa, wadliwa, wady postawy. 2. Cechy charakteryzujące postawę prawidłową. 3. Okres rozwoju wady. 4. Postawa a budowa ciała. 5. Rozwój postaw w ontogenezie. 6. Podział i przyczyny powstawania wad postawy. Ćwiczenie 19 Temat: Wady postawy w płaszczyźnie strzałkowej 1. Charakterystyka pleców okrągłych

a) etiologia pleców okrągłych b) lokalizacja pleców okrągłych c) zmiany w plecach okrągłych

2. Charakterystyka pleców wklęsłych a) etiologia pleców wklęsłych b) lokalizacja pleców wklęsłych c) zmiany w plecach okrągłych

3. Charakterystyka pleców okrągło – wklęsłych

27

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

4. Charakterystyka pleców płaskich 5. Wady klatki piersiowej. Ćwiczenie 20 Temat: Synteza wiadomości i umiejętności z zakresu:

1. Gimnastyki podstawowej i wyrównawczej 2. Gier i zabaw ruchowych 3. Ćwiczeń siłowych 4. Gimnastycznej korekcji wad postawy

Literatura: 1. Eider J.: Ćwiczenia kształtujące wolne. Wyd. Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego,

Szczecin 2001 2. Jezierski R., Rybicka A.: Gimnastyka. Teoria i metodyka. Wyd. AWF, Wrocław,

Wrocław 2000 3. Kozłowski S., Nazar K. (red.): Wprowadzenie do fizjologii klinicznej. PZWL, Warszawa

1995 4. Lisowski J.: Gimnastyka. W: Podstawy teorii i metodyki kształcenia umiejętności

ruchowych, Motylewski S., Poziomska-Piątkowska E. (red.). UM, Łódź 2003, t. CCLV 5. Mazurek L.: Gimnastyka podstawowa – słownictwo. Wyd. III. Sport i Turystyka,

Warszawa 1980 6. Motylewski S., Lisowski J., Lewicki R.: Wybrane zagadnienia teorii wychowania

fizycznego i wychowania zdrowotnego. PW WAM, Łódź 2000 7. Nazar K.: Fizjologia wysiłków fizycznych. W: Medycyna sportowa, Dziak A., Nazar K.

(red.). PTMS, Warszawa 1991 8. Borne H., Doliński A.: Organizacja turystyki. WSiP, Warszawa 1998. 9. Gaworecki W.: Turystyka. PWE, Warszawa 2000. 10. Łobożewicz T., Bieńczyk G.: Podstawy turystyki. Wyd. DrukTur, Warszawa 2001. 11. Łobożewicz T., Wolańska T.: Turystyka i rekreacja ludzi niepełnosprawnych. Wyd.

DrukTur, Warszawa 2000. 12. Toczek-Werner S.: Podstawy rekreacji i turystyki. AWF, Wrocław 1998. 13. Wolańska T.: Rekreacja ruchowa i turystyka. AWF, Warszawa 1989. 14. Wolańska T.: Wybrane zagadnienia rekreacji ruchowej. AWF, Warszawa 1991. 15. Zawistowska H.: Podstawy prawa w turystyce. Wyd. Szkolne, Łódź 1999. 16. Bondarowicz M., Staniszewski M.: Podstawy teorii i metodyki zabaw i gier ruchowych,

AWF, Warszawa 2000. 17. Bronikowski M., Muszkieta R.: Zabawy i gry ruchowe w szkolnym wychowaniu

fizycznym. AWF, Poznań 2000. 18. Okoń W.: Zabawa a rzeczywistość. WSiP, Warszawa 1987. 19. Owczarek S., Bondarowicz M., Zabawy i gry ruchowe w gimnastyce korekcyjnej. WSiP,

Warszawa 2002. 20. Strzyżewski S.: Proces kształcenia i wychowania w kulturze fizycznej. WSiP, Warszawa

1996. 21. Trześniowski R.: Zabawy i gry ruchowe. WSiP, Warszawa 1995. 22. Bator A., Kasperczyk T.: Trening zdrowotny z elementami fizjoterapii. Wyd. skrypt.

AWF, Kraków 2000. 23. Naglak Z.: Trening sportowy. Teoria i praktyka. PWN, Warszawa 1984 24. Stefaniak T.: Atlas uniwersalnych ćwiczeń siłowych cz. I i II. Wyd. BK, Wrocław 2001.

28

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

OGÓLNA METODYKA NAUCZANIA RUCHU Rozliczenie godzinowe

Liczba godzin Rok studiów Semestr łącznie wykłady ćwiczenia seminaria

Forma zaliczenia

I IV 90 30 60 - Zaliczenie z oceną

Cele dydaktyczne: Umiejętności: Student:

• posiada umiejętność postrzegania aktów ruchowych człowieka w ujęciu kinezjologicznym i rewalidacyjnym

• umie programować proces uczenia się i nauczania ruchów z uwzględnieniem aspektów rozwojowych

• umie wykorzystać w praktyce zasady metodyki nauczania czynności ruchowych • umie przeprowadzić diagnozę i prognozę uczenia się czynności ruchowych

w środowisku lądowym i wodnym • posiada umiejętność kształtowania zdolności koordynacyjnych i manualnych

Wiadomości: Student:

• zna formy, metody i środki prowadzenia zajęć ruchowych • posiada wiedzę o zastosowaniu różnych form aktywności ruchowej w procesie

rehabilitacji • zna zasady ewaluacji działań w procesie opanowywania umiejętności ruchowych

i możliwości nauczania czynności ruchu u niepełnosprawnych • zna zasady lokomocji na wózkach inwalidzkich.

Treści programowe: Wykłady: Wykład 1. Temat: Podstawy kształcenia i metodyka nauczania ruchu. Ogólne zasady i formy kształcenia i wychowania Charakterystyka przedmiotu. Pojęcie zasad nauczania. Geneza zasad nauczania. Zasady nauczania-uczenia się. Zasady doboru treści i organizacji kształcenia i wychowania. Formy organizacyjne zajęć: formy porządkowe, formy podziału uczniów, formy prowadzenia zajęć. Wykład 2. Temat: Bezpieczeństwo i higiena ćwiczących Przyczyny powstawania urazów i wypadków: przyczyny wypadków wynikające z winy prowadzącego, przyczyny wypadków wypływające z osobowości uczniów, przyczyny wypadków o charakterze technicznym. Czynności zmniejszające ryzyko powstawania urazów i wypadków.

29

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

Wykład 3. Temat: Warunki sprawnego uczenia się i nauczania Warunki wstępne sprawnego uczenia się: motywy, motywacja, (wewnętrzna i zewnętrzna), motywowanie (bezpośrednie i pośrednie). Zasady motywowania. Emocje (negatywne i pozytywne), nastawienia. Wykład 4. Temat: Charakterystyka ogólna metod nauczania Charakterystyka metod stosowanych w procesie wychowania fizycznego. Systematyka metod wychowania fizycznego. Metody prowadzenia lekcji. Metody nauczania techniki ćwiczeń. Metody wychowawcze. Metody przekazywania i zdobywania wiadomości. Metody i formy intensyfikujące zajęcia ruchowe przez zastosowanie nowoczesnych rozwiązań organizacyjnych Wykład 5. Temat: Uczenie się czynności ruchowych. Nauczanie jako stymulacja procesu uczenia się Modele uczenia się. Przekaz informacji słownej, wzrokowej, czuciowej. Znaczenie przekazu informacji w nauczaniu czynności ruchowych. Wykład 6. Temat: Uczenie się czynności ruchowych. Modele uczenia się Pojęcie uczenia się czynności ruchowych. Model systemu epistemologicznego Buckley’a. Spirala uczenia się Pöhlmana. Model uczenia się motorycznego Singera. Model uczenia się czynności ruchowych Czabańskiego. Wykład 7. Temat: Metody i formy kontroli poziomu sprawności fizycznej Podstawowe zagadnienia pomiarów sprawności fizycznej . Ocena testów (sprawności fizycznej): trafność, rzetelność, obiektywność, normy, ekonomika. Testy ogólnej sprawności fizycznej: testy autorów polskich, zagraniczne testy sprawności fizycznej. Odznaki sprawności fizycznej: polskie i zagraniczne. Wykład 8. Temat: Metody i formy kontroli poziomu sprawności fizycznej Organizacja pomiarów sprawności fizycznej. Zastosowanie pomiarów sprawności fizycznej. Ogólna charakterystyka liczbowa wyników uzyskanych w próbach sprawności i zdolności motorycznych. Klasyfikacja wyników. Podstawowe metody analizy wyników. Wykład 9. Temat: Wybrane formy muzyczno-ruchowe w rehabilitacji Muzyczno – ruchowe formy kształcenia umiejętności ruchowych. Obciążenie wysiłkowe występujące w tych formach aktywności. Rytmika, aerobik – dostosowanie intensywności pracy w różnych formach ćwiczeń gimnastyczno-tanecznych. Wykorzystanie elementów tańca ludowego, towarzyskiego i nowoczesnego. Taniec na wózkach. Zabawa muzyczno-ruchowa. Wykład 10. Temat: Lekkoatletyczne formy aktywności ruchowej

30

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

Rys historyczny, charakterystyka i systematyka lekkiej atletyki. Formy aktywności ruchowej w lekkiej atletyce: biegi, skoki, rzuty. Konkurencje lekkoatletyczne. Organizacja i sędziowanie zawodów. Technika i metodyka nauczania elementów lekkiej atletyki. Wykorzystanie elementów lekkiej atletyki w procesie usprawniania ruchowego. Wykład 11. Temat: Gry sportowe i rekreacyjne Warunki uczestnictwa w zajęciach rekreacji fizycznej. Kryteria doboru gier sportowych. Metodyka nauczania gier rekreacyjnych. Przeprowadzenie gry sportowej. Systemy rozgrywek. Wykład 12. Temat: Gry sportowe i rekreacyjne Wybrane gry rekreacyjne: rys historyczny, przepisy, technika i metodyka nauczania. Różne sposoby modyfikacji gry sportowej. Rola gier w rewalidacji różnych grup upośledzenia. Wybrane gry i zabawy w rewalidacji niepełnosprawnych. Wykład 13. Temat: Walka sportowa Charakterystyka pojęć podstawowych: walka sportowa, wynik sportowy, strategia, taktyka, technika. Wykład 14-15 Temat: Ocena, kontrola i ewaluacja w nauczaniu czynności ruchowych Pojęcie i istota oceny. Funkcje, formy i ogólne kryteria oceny. Przedmiot oceny. Metody oceniania. Samoocena. Najczęstsze błędy w ocenianiu. Istota i cele kontroli. Zakresy kontroli. Kontrola i jej przechodzenie w samokontrolę. Realizacja zasady sprzężenia zwrotnego w trakcie kontroli. Metody i formy kontroli. Formy i metody samokontroli. Techniczne środki kontroli. Ewaluacja jako składowa procesu uczenia się i nauczania czynności ruchowych. Ćwiczenia /60 godz./ (30 godz. ćwiczeń teoretycznych, 30 godz. ćwiczeń praktycznych na hali sportowej) ZESPOŁOWE GRY SPORTOWE /22 godz./ Ćwiczenie 1 – 2 Temat: Metodyka nauczania piłki nożnej (teoria) Rys historyczny, podstawowe przepisy. Metodyka nauczania techniki indywidualnej gry w piłkę nożną. Elementy taktyki gry w piłkę nożną: taktyka obrony, taktyka ataku (atak pozycyjny, atak szybki). Ćwiczenie 3 – 4 Temat: Piłka nożna Ćwiczenia oswajające z piłką. Elementy techniki indywidualnej gry w piłkę nożną: uderzenie piłki, przyjęcie piłki, prowadzenie piłki, drybling, odbieranie piłki przeciwnikowi, poruszanie się po boisku, strzał na bramkę. Gra szkolna. Ćwiczenie 5 – 6 Temat: Metodyka nauczania piłki ręcznej (teoria)

31

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

Rys historyczny, podstawowe przepisy. Metodyka nauczania techniki indywidualnej gry w piłkę ręczną. Elementy taktyki gry w piłkę ręczną: taktyka ataku (atak pozycyjny, atak szybki), taktyka obrony (obrona każdy swego, obrona strefą). Ćwiczenie 7 – 8 Temat: Piłka ręczna Ćwiczenia oswajające z piłką. Elementy techniki indywidualnej gry w piłkę ręczną: postawa atakującego, podania i chwyty piłki, kozłowanie piłki w miejscu i w biegu, poruszanie się po boisku w ataku, rzut na bramkę z biegu (z przeskokiem), rzut na bramkę w wyskoku, rzut na bramkę z obrotu, zwody. Gra szkolna. Ćwiczenie 9 – 10 Temat: Metodyka nauczania gry w koszykówkę (teoria) Rys historyczny, podstawowe przepisy. Metodyka nauczania techniki indywidualnej gry w piłkę koszykową. Elementy taktyki gry w piłkę koszykową: taktyka ataku (atak pozycyjny, atak szybki), taktyka obrony (obrona każdy swego, obrona strefą). Ćwiczenie 11 – 12 Temat: Piłka koszykowa Ćwiczenia oswajające z piłką. Elementy techniki indywidualnej gry w piłkę koszykową: indywidualna postawa i poruszanie się bez piłki, podania i chwyty piłki, kozłowanie piłki w miejscu i w biegu, rzut do kosza z miejsca, rzut do kosza z biegu (dwutakt), rzut do kosza z wyskoku, zwody, obrót (pivot). Gra szkolna. Ćwiczenie 13 – 14 Temat: Metodyka nauczania gry w piłkę siatkową (teoria)

Rys historyczny, podstawowe przepisy. Metodyka nauczania techniki indywidualnej gry w piłkę siatkową. Elementy taktyki gry w piłkę siatkową: taktyka indywidualna w rozegraniu piłki, obronie, zagrywce, ataku, bloku, przyjęciu zagrywki. Ćwiczenie 15 – 16 Temat: Piłka siatkowa

Ćwiczenia oswajające z piłką. Metodyka nauczania techniki indywidualnej gry w piłkę siatkową: odbicia piłki sposobem dolnym w przód, odbicia piłki sposobem górnym w przód, poruszanie się po boisku, zagrywka dolna i górna, przyjęcie piłki (zagrywki) sposobem dowolnym, zbicie kierowane piłki, wystawianie piłki oburącz górą, zastawianie (blok) piłki pojedynczo i podwójnie. Gra szkolna. Ćwiczenie 17 Temat: Metodyka nauczania gry w uni-hokeja (teoria) Rys historyczny, podstawowe przepisy. Metodyka nauczania techniki indywidualnej gry w uni-hokeja. Elementy taktyki gry w uni-hokeja: taktyka obrony, taktyka ataku (atak pozycyjny, atak szybki). Ćwiczenie 18 – 19 Temat: Uni-hokej Nauka posługiwania się sprzętem hokejowym. Elementy techniki indywidualnej gry w uni-hokeja: uderzenie piłki, przyjęcie piłki, prowadzenie piłki, drybling, odbieranie piłki przeciwnikowi, poruszanie się po boisku, strzał na bramkę. Gra szkolna.

32

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

Ćwiczenie 20 Temat: Testy umiejętności Zespołowych Gier Sportowych Test z zakresu Zespołowych Gier Sportowych: podstawowe testy umiejętności z zakresu opanowania elementów indywidualnej techniki gry w piłkę ręczną, siatkową, koszykową i nożną. Zasady i uwarunkowania doboru testów kontrolnych. Ocena wykonania próby. LEKKOATLETYKA /4 godz./ (ćwiczenia praktyczne) Ćwiczenie 21 Temat: Lekkoatletyczne formy aktywności ruchowej Kształtowanie szybkości i skoczności poprzez formy ćwiczeń lekkoatletycznych. Biegi krótkie. Testy zwinności i szybkości lokomocyjnej. Mała zabawa biegowa: ćwiczenia kształtujące i koordynacyjne w biegu, przyspieszenia, wieloskoki. Ćwiczenia ze współćwiczącym, ćwiczenia rozciągające i rozluźniające. Ćwiczenie 22 Temat: Lekkoatletyczne formy oceny sprawności fizycznej Praktyczna ocena poziomu rozwoju składowych ogólnej sprawności fizycznej. Wielobój lekkoatletyczny. Zasady doboru konkurencji. Klasyfikacja populacyjna. Ocena wykonania próby. ĆWICZENIA MUZYCZNO-RUCHOWE /6 godz./ Ćwiczenie 23 Temat: Metodyka prowadzenia zajęć muzyczno ruchowych (teoria) Rys historyczny, podział i charakterystyka wybranych form ćwiczeń muzyczno-ruchowych. Metodyka nauczania ćwiczeń gimnastyczno-tanecznych, zabaw muzyczno ruchowych, podstawowych ćwiczeń kształtujących i ćwiczeń z przyborami. Wybrane elementy tańców ludowych. Ćwiczenie 24-25 Temat: Ćwiczenia muzyczno-ruchowe Wybrane elementy aerobowych ćwiczeń muzyczno-ruchowych Elementy ćwiczeń gimnastyczno-tanecznych, rytmiki i zabaw muzyczno ruchowych. Wybrane elementy tańców ludowych. ELEMENTY METODYKI NAUCZANIA RUCHU /10 godz./ (ćwiczenia teoretyczne): Ćwiczenie 26 Temat: Lekcja wychowania fizycznego jako podstawowa forma ruchu

Zasady budowy lekcji. Planowanie i przygotowanie lekcji: merytoryczne (treści nauczania – temat i cele), metodyczne (jak prowadzić zajęcia – metody i formy) i organizacyjne zajęć (przygotowanie miejsca zajęć i pomocy dydaktycznych). Obciążenia zajęć – intensywność, objętość. Krzywa natężenia wysiłku podczas lekcji. Toki lekcyjne. Typy i rodzaje lekcji.

33

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

Ćwiczenie 27 Temat: Lekcja wychowania fizycznego jako organizacyjno-metodyczna forma ruchu

leczniczego Różnice w budowie lekcji w zależności od typu i rodzaju. Osnowa lekcyjna. Konspekt

lekcyjny jako dokumentacja zajęć. Schemat osnowy i konspektu zajęć. Lekcja wychowania fizycznego w procesie kształcenia i wychowania. Ćwiczenie 28 Temat: Osnowa lekcyjna

Nauka pisania osnowy lekcyjnej na wybrane tematy. Etapy przygotowania osnowy: piśmiennictwo i wiadomości merytoryczne, formułowanie celów (zadań), dobór zagadnień, dobór ćwiczeń, kontrola poprawności struktury części głównej zajęć w odniesieniu do realizacji zakładanego ich celu, planowanie wykorzystania przyborów i przyrządów. Ćwiczenie 29 Temat: Dokumentacja jednostki lekcyjnej

Nauka pisania konspektu lekcyjnego na wybrane tematy. Etapy przygotowania konspektu z: piśmiennictwo i wiadomości merytoryczne, formułowanie celów (zadań), dobór zagadnień, dobór ćwiczeń, kontrola poprawności struktury części głównej zajęć w odniesieniu do realizacji zakładanego ich celu, konstrukcja rozgrzewki – struktura i dobór ćwiczeń, planowanie wykorzystania przyborów i przyrządów, konstrukcja części końcowej zajęć. Ćwiczenie 30 Temat: Konspekt lekcyjny

Praktyczne przygotowanie konspektu lekcyjnego na wybrany temat z zakresu ćwiczeń praktycznych w obrębie przedmiotu. Planowanie czasu trwania poszczególnych części zajęć, ocena przebiegu krzywej natężenia wysiłku, planowanie metod i form nauczania wykorzystywanych w zakładanej jednostce lekcyjnej.

Literatura:

1. Bahrynowska – Fic J.: Właściwości i metodyka ćwiczeń fizycznych oraz sport inwalidzki. PZWL, Warszawa 1999.

2. Błasiak W.: Marzenia o teorii nauczania. Perspektywy rozwoju dydaktyk przedmiotowych. Kraków 1996.

3. Czabański B.: Wybrane zagadnienia uczenia się i nauczania techniki sportowej. Skrypt AWF, Wrocław 1998.

4. Demel M., Skład A.: Teoria wychowania fizycznego. PZWL, Warszawa 1976. 5. Fenstermacher G., Soltis J.: Style nauczania. WSiP, Warszawa 2000. 6. Grabowski H.: Teoria fizycznej edukacji. WSiP, Warszawa 1997. 7. Gątkiewicz M.: Wybrane zagadnienia ogólnej metodyki nauczania ruchu. Skrypt

WAM, Łódź 2001. 8. Hamer H.: Klucz do efektywności nauczania. Poradnik dla nauczycieli. WSiP,

Warszawa 1994. 9. Kruszewski K.: Sztuka nauczania. PWN, Warszawa 1991. 10. Maszczak T.(red.): Metodyka wychowania fizycznego. AWF, Warszawa 1997. 11. Strzyżewski S.: Proces kształcenia i wychowania w kulturze fizycznej. WSiP,

Warszawa 1996. 12. Trześniowski R.: Gry i zabawy ruchowe. WSiP, Warszawa 1995.

34

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

EKONOMIA I SYSTEMY OCHRONY ZDROWIA Rozliczenie godzinowe

Liczba godzin Rok studiów Semestr łącznie wykłady ćwiczenia seminaria

Forma zaliczenia

II IV 30 10 20 - egzamin Cele dydaktyczne Celem kształcenia jest zapoznanie studentów fizjoterapii z wybranymi zagadnieniami ekonomii. Ponadto zapoznanie z problematyką systemów ochrony zdrowia z uwzględnieniem polityki społecznej i zdrowotnej państwa. Przedstawienie podobieństw i różnic istniejących pomiędzy organizacjami opieki zdrowotnej w innych krajach. Omówienie podstawowych zagadnień związanych z zarządzaniem w służbie zdrowia. Treści programowe: Wykłady Temat 1.Organizacja opieki zdrowotnej w Polsce Organizacja opieki zdrowotnej. Zakłady opieki zdrowotnej. Główne źródła świadczeń zdrowotnych. Rozpoznanie problemów zdrowotnych. Cele zarządzania w opiece zdrowotnej. Zasada ciągłości opieki zdrowotnej. Problemy lecznictwa zamkniętego – szpitali. Temat 2. System ubezpieczeń zdrowotnych. System ubezpieczeń zdrowotnych w Polsce, wybranych państwach europejskich i USA. Systemy organizacji i finansowania ochrony zdrowia. Ubezpieczenie zdrowotne jako źródło finansowania. Temat 3. Administracja i organizacja opieki zdrowotnej w Polsce. Propozycje rozwiązań systemowych w ochronie zdrowia. Zadania i funkcje instytucji ubezpieczenia zdrowotnego oraz organów administracji publicznej. Zakres świadczeń zdrowotnych przysługujących z tytułu ubezpieczenia zdrowotnego oraz zasady udzielania świadczeń zdrowotnych Temat 4. Aktualne struktury zarządzania służbą zdrowia Tworzenie struktur zarządzania. Struktura Wydziału Zdrowia i Polityki Społecznej. Zarządzanie ochroną zdrowia na poziomie powiatu. Rola i miejsce państwa w systemie ochrony zdrowia. Temat 5. Modele normatywne w opiece zdrowotnej Schemat organizacyjny Ministerstwa Zdrowia. Bezpieczeństwo zdrowotne obywateli a opieka zdrowotna. Podstawowe funkcje zdrowia publicznego. Rola państwa w zabezpieczeniu opieki zdrowotnej obywateli w świetle reformy systemu ubezpieczeń zdrowotnych. Rola państwa w zapewnieniu opieki medycznej. Modele normatywne opieki zdrowotnej.

35

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

Ćwiczenia Temat 1. Teoria organizacji i zarządzanie usługami zdrowotnymi Zmiany w systemie opieki zdrowotnej. Sieć organizacji opieki zdrowotnej. Klasyfikacja organizacji opieki zdrowotnej. Organizacje opieki zdrowotnej jako systemy. Główne perspektywy organizacji opieki zdrowotnej. Temat 2. Rola i zadania zarządzających Koncepcje alternatywnej roli zarządzającego. Nowe wyzwania stojące przed zarządzającymi. Nowe role zarządzających. Skutki nowych funkcji zarządzających. Nowe umiejętności i wiedza dla zarządzających. Temat 3. Organizacja i zarządzania usługami zdrowotnymi Określenie głównych czynników oddziaływujących na świadczenie usług medycznych. Określenie niektórych podobieństw i różnic pomiędzy głównymi typami organizacji opieki zdrowotnej. Problematyka organizacji opieki zdrowotnej. Temat 4. Koncepcje alternatywnej roli zarządzającego Określenie wyzwań stojących przed zarządzającymi. Omówienie historycznej i współczesnej roli zarządzającego. Temat 5. Problemy organizacji opieki zdrowotnej Działalność indywidualnych świadczeniodawców opieki zdrowotnej. Zasady inwentaryzacji opieki zdrowotnej. Kategorie źródeł świadczeń zdrowotnych. Aktualne problemy opieki ambulatoryjnej. Rola Narodowego Funduszu Zdrowia w organizacji opieki zdrowotnej. Temat 6. Marketing usług zdrowotnych. Istota i koncepcja marketingu. Charakterystyka rynku usług medycznych. Elementy marketingu-mix. Planowanie i strategia marketingowa. Temat 7. Kontraktowanie usług medycznych. Typy kontraktów. Procedura przetargowa. Formy i zasady prowadzenia działalności gospodarczej. Zamówienia publiczne. Temat 8. Finansowanie podstawowej opieki zdrowotnej i lecznictwa zamkniętego Rachunek kosztów w podstawowej opiece zdrowotnej. Struktura i zasady funkcjonowania POZ. Rachunek kosztów zakładu opieki zdrowotnej. Koszty jednostkowe leczenia pacjenta i procedur medycznych. Temat 9. Zarządzanie jednostkami opieki zdrowotnej Źródła finansowania zakładów opieki zdrowotnej. Akredytacja zakładów opieki zdrowotnej. Wsparcie informatyczne procesu zarządzania w placówkach ochrony zdrowia. Temat 10. Analizy SWOT i PEST. Określenie silnych i słabych stron oraz możliwości i zagrożeń w konfrontacji z otoczeniem rynkowym. Ocena sytuacji oraz prognoza zmian w otoczeniu jednostki ochrony zdrowia. Analiza czynników politycznych, społeczno-kulturowych, ekonomicznych i technologicznych.

36

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

Literatura 1. Shortell S.M., Kałużny A.D.: Podstawy zarządzania opieką zdrowotną. Wydawnictwo

Medyczne VESALIUS, Kraków 2001. 2. Korczak C.: Ochrona zdrowia. PZWL,. Warszawa 1990. 3. Indulski T.: Zdrowie publiczne. IMP, Łódź 2002. 4. Marcinkowski T.: Higiena, profilaktyka i organizacja w zawodach medycznych. PZWL,

Warszawa 2003. 5. Karski J.B.: Praktyka i Teoria Promocji Zdrowia. Wydawnictwo Cedetu, Warszawa 2003.

37

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

OGÓLNA TEORIA FIZJOTERAPII Rozliczenia godzinowe

Liczba godzin Rok studiów

Semestr łącznie wykłady ćwiczenia seminaria

Forma zaliczenia

II IV 60 20 40 - egzamin Cele dydaktyczne: Zapoznanie z podstawami rehabilitacji medycznej i fizjoterapii oraz problematyką niepełnosprawności. Zagadnienia etyki zawodowej fizjoterapeuty, organizacji opieki ambulatoryjnej i szpitalnej ze szczególnym uwzględnieniem fizjoterapii. Nauka podstaw badania fizjoterapeutycznego. Problematyka regeneracji, kompensacji i adaptacji w kompleksowej rehabilitacji. Plastyczność ośrodkowego układu nerwowego. Treści programowe: Wykłady: 1. Wprowadzenie do przedmiotu. Nauki medyczne – Medycyna - rehabilitacja medyczna, kultura fizyczna i fizjoterapia. Rehabilitacja jako proces medyczno-społeczny. Organizacja rehabilitacji i fizjoterapii. Zespół rehabilitacyjny, zasady współdziałania. Rehabilitacja szpitalna, ambulatoryjna oraz w dziennym pobycie. 2. Zależność zdrowie-choroba, choroby przewlekłe, niepełnosprawność. Epidemiologia niepełnosprawności. Zależność socjalna. Metody postępowania w rehabilitacji. Miejsce fizjoterapii w procesie rehabilitacji. Cele fizjoterapii. Hierarchia i racjonalizacja celów rehabilitacji i fizjoterapii. Rola fizjoterapeuty w procesie rehabilitacji. 3. Plastyczność ośrodkowego układu nerwowego jako potencjał rehabilitacyjny:

plastyczność rozwojowa, plastyczność pamięciowa, plastyczność kompensacyjna, plastyczność neuronalna.

Wyrównanie ubytków funkcjonalnych. Rola układu nerwowego w procesach kompensacji, adaptacji i regeneracji. Fizjoterapia jako element kompleksowej rehabilitacji. Zasady doboru środków, form i metod fizjoterapii. 5. Fizjoprofilaktyka i jej formy w różnych grupach wiekowych. - Definicja fizjoprofilaktyki: jej cele i funkcje (zdrowotna, kształcąca, rozrywkowa, wychowawcza) - Pojęcie zdrowia i choroby – granice normy i patologii.

38

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

Kinezyterapia i rekreacja jako główne formy działań profilaktyki zdrowotnej u dzieci i młodzieży. - Profilaktyka zaburzeń wydolności ogólnej i zagrożeń typowych dla osób trzeciego okresu życia. 6. Znaczenie ergonomii w fizjoterapii

- Definicja i cele ergonomii. - Korzystne efekty wdrażania wyników badań ergonomicznych - Układ człowiek-praca - Ergonomia na stanowisku pracy fizjoterapeuty - Przykłady rozwiązań ergonomicznych dla chorych z dysfunkcjami narządu ruchu.

7. Czynniki fizykalne stosowane w fizjoterapii – podstawy mechanizmów działania bodźców fizjoterapeutycznych. Reakcja miejscowa oraz ogólna na różnych poziomach układu nerwowego na bodźce fizykalne. Rola autonomicznego układu nerwowego w reakcjach adaptacyjnych ustroju. 8. Naturalne i niekonwencjonalne metody fizjoterapii. Refleksoterapia, akupunktura, elektropunktura, elektroakupunktura, laseropunktura. Masaż punktowy, metoda McKenzie. Rehabilitacja w uzdrowisku – formy i metody fizjoterapii oraz pedagogiki terapeutycznej. Rola fizjoterapii w promocji zdrowia i prewencji przedrentowej. 9. Zagadnienia etyki zawodowej, odpowiedzialności moralnej i prawnej fizjoterapeuty. 10. Wykład do wyboru - humanistyczny lub przyrodniczy będący podsumowaniem przedmiotu np.:

- Stowarzyszenia Aktywnej Rehabilitacji w adaptacji i integracji społecznej osób niepełnosprawnych.

- Prospektywny model niepełnosprawności w najbliższych dziesięcioleciach. - Zjawisko „wypalenia” w przebiegu długotrwałej opieki i rehabilitacji osoby

niepełnosprawnej (jako dodatkowy problem medyczno-społeczny) - Osoby niepełnosprawne w Unii Europejskiej: Niepełnosprawny-pełnosprawny

obywatel Europy. Ćwiczenia:

1. Rozwój psychofizyczny i sprawność organizmu dzieci i młodzieży (rozwój postawy w ontogenezie, właściwości rozwoju psychofizycznego, metody kontroli rozwoju fizycznego).

2. Neurofizjologiczne podstawy kształtowania nawyku prawidłowej postawy ciała (rola

podporowa, amortyzacyjna i kinetyczna kręgosłupa, rola mięśni i systemu nerwowego w utrzymywaniu prawidłowej postawy, fazy reedukacji mięśniowo-posturalnej).

3. Metody oceny i charakterystyka wad postawy oraz skrzywień kręgosłupa

(w płaszczyźnie strzałkowej: kifoza, lordoza; wady szyi i klatki piersiowej; wady statyczne kończyn dolnych).

39

Wyd

ział F

izoter

apii

Uniwers

ytetu

Medyc

zneg

o w Ło

dzi

4. Postępowanie korekcyjno-kompensacyjne (fizjologiczne podstawy oraz trójtorowość metod postępowania korekcyjnego, schemat i zadania postępowania korekcyjnego, stymulacyjna i kompensacyjno-korekcyjna funkcja ćwiczeń gimnastycznych).

5. Akinezja. Otyłość. Choroba „telewizyjna” u dzieci, młodzieży i dorosłych. Sport

i rekreacja dla osób w różnym wieku.

6. Podstawy antropometrii. Uwarunkowania, przejawy i struktura motoryczności. Systematyka czynności ruchowych człowieka. Zdolności motoryczne i koordynacyjne. Testowanie sprawności motorycznej.

7. Mięsień jako siłownik; siła i prędkości skracania (podział sił działających na układ

ruchu, przebieg włókien a wartość siły mięśnia, siła mięśnia w funkcji pobudzenia, czasu i prędkości, energia sprężystości), działanie siły mięśni na dźwignie kostne.

8. Narząd ruchu – obciążenia, rola mięśni i układów więzadłowych. Deformacje a

przeciążenia stawowe – możliwości kompensacji. Przenoszenie sił zewnętrznych i wewnętrznych działających na narząd ruchu w warunkach prawidłowych i patologicznych.

9. Sterowanie ruchem. Ogólny schemat sterowania ze sprzężeniami prostym i zwrotnym. Sterowanie w pętli zamkniętej (ze sprzężeniem zwrotnym), sterowanie ruchem łańcucha kinematycznego. Koordynacja ruchów i przesłanki jej pomiaru.

10. Utrzymywanie równowagi ciała w postawie stojącej. Mechaniczne warunki

równowagi i jej rodzaje występujące u człowieka. Przyczyny wychwiań i mechanizm regulowania równowagi w pozycji stojącej.

Literatura

1. Milanowska K., Dega W. (red.): Rehabilitacja medyczna. Wyd. PZWL, Warszawa 1998.

2. Dega W., Senger A. (red.): Ortopedia i rehabilitacja. Wyd. PZWL, Warszawa 1996. 3. Kutzner-Kozińska J.M.: Korekcja wad postawy. Wydawnictwo szkolne

i pedagogiczne, Warszawa 1986. 4. Owczarek S.: Korekcja wad postawy. Pływanie i ćwiczenia w wodzie. Wydawnictwa

szkolne i pedagogiczne. Spółka Akcyjna, Warszawa 1986. 5. Kołodziej J., Kołodziej K., Momola I.: Gimnastyka korekcyjno-kompensacyjna

w szkole. Wydawnictwo Oświatowe FOSZE, Rzeszów 1998. 6. Szopa J., Mleczko E., Żak S.: Podstawy antropomotoryki. Wyd. Nauk. PWN Sp. z o.o.

Kraków 2000. 7. Drozdowski Z.: Antropologia a rehabilitacja ruchowa. Monografie, podręczniki,

skrypty AWF w Poznaniu, Nr 26, Poznań 1988. 8. Bober T., Zawadzki J.: Biomechanika układu ruchu człowieka. Wyd. BK, Wrocław

2001. 9. Fidelus Fidelu.: Zarys biomechaniki ćwiczeń fizycznych. Wyd. AWF, Warszawa

1989. 10. Szukiewicz H., Lewandowski A.A., Zieliński J.R.: Zasady działania narządów ruchu.

Wyd. AWF, Warszawa 1977.

40