Program nauczania informatyki dla gimnazjum

Autor

Roman Wyrwas

Program do zastosowania w pracowniach komputerowych opartych na systemie Linux

Ełk, 2004

1

Przedmiot nauczania: InformatykaTyp szkoły:  GimnazjumEtap nauki:  Drugi; w jednorocznym lub dwuletnim (ciągłym) cyklu nauczania, od pier­

wszego lub drugiego roku nauki w wymiarze 2 godzin tygodniowo.

Autor:  Roman Wyrwasnauczyciel mianowanyGimnazjum nr 4 w Ełku

Recenzent: mgr Tomasz Marchelmgr techniki, absolwent studiów podyplomowych z informatyki, nauczycielmianowany, nauczyciel doradca Ełckiego Ośrodka Doskonalenia Nauczy­cieli w Ełku

Zawartość:

• Założenia programu• Podstawa programowa kształcenia ogólnego• Ogólne cele kształcenia• Ogólne treści nauczania• Szczegółowe cele kształcenia• Szczegółowe treści nauczania• Suplement dla klas o zwiększonej ilości godzin informatyki• Warunki realizacji programu – komputery i oprogramowanie• Bibliografia i inne źródła• Informacje o autorze• Przykładowy plan wynikowy• Przykładowy konspekt zajęć• Przykładowe zadania do realizacji na lekcjach

2

Założenia programu

"To co musiałeś odkryć samodzielniezostawia w  twym umyśle ścieżkę, którąw razie potrzeby możesz pójść jeszcze raz."

Georg Lichtenberg

Wszystkie   płaszczyzny   współczesnego   świata   człowieka   przenikają   technologieinformacyjne.   Dziś   już   posiadanie   i użytkowanie   komputera   należy   do   rzeczy   codziennych,oczywistych. Dzieci dość  wcześnie rozpoczynają  edukację   informatyczną.  Pomijając środowiskorodzinne, już w szkole podstawowej uczą się pierwszych umiejętności komputerowych. Nierzadkou progu gimnazjum wiedza i umiejętności dzieci są już imponujące. Czego więc powinny uczyć sięna lekcjach informatyki w gimnazjum? Czy powiększyć własną wiedzę o kolejne szczegóły obsługiaplikacji? Czy może poznać głębiej budowę komputera?

Otóż   gimnazjum   jest   tym   okresem,   w którym   uczniowie   potrafią   dostrzec   już   różnicępomiędzy   informatyką   a obsługą   komputera.   To   dobry   moment,   aby   pokazać   młodzieży,   żekomputer jest sterowany nie myszką czy klawiaturą, lecz umysłem. Dzieci w tym wieku bezpiecznie czują się wśród utartych schematów postępowania. Czasami wielewysiłku trzeba włożyć w to, aby zachęcić je do samodzielnych poszukiwań. Niech więc każda lek­cja   informatyki   będzie   nowym   problemem   do   rozwiązania.   Dostarczy   ona   wtedy   satysfakcjiz samodzielnych odkryć, pokaże nowe horyzonty i ścieżki myślenia.

Ta   właśnie   idea   przyświeca   temu   programowi.   Nauczyć   młodzież   rozwiązywaniaproblemów  przy  pomocy  dostępnych   narzędzi,   a nawet   pokonywania   ograniczeń   tych   narzędzidzięki pomysłowości, doświadczeniom i wiedzy z innych przedmiotów.Rola nauczyciela przedmiotu, zgodnie z myślą przewodnią programu, polegać powinna na dostar­czaniu uczniom odpowiednich modeli  sytuacji  problemowych,  ukazywaniu standardowych (jeśliistnieją) rozwiązań   i kierowaniu pracą  podopiecznych tak, aby każdy miał szansę  osiągnąć  swójdrobny sukces i wyniósł z każdej lekcji nowe umiejętności.

Podkreślam   jednak,   że   musimy   uczniów   wyposażyć   w wiedzę   gruntowną   i trwałą.   Niewolno więc nastawiać się na jedyny cel – rozwiązanie problemu. Miejmy na uwadze również to, żeuczniowie powinni znać dobrze zasady edycji tekstu, pracować w arkuszu kalkulacyjnym, korzystaćz zasobów Internetu. Zadanie problemowe jest tu metodą, która ma być  okazją  do przyswojenianieodzownej wiedzy.

Ten  program autorski  nie   zawiera   treści   eksperymentalnych   lub   rewolucyjnych.  O   jegopowstaniu   zadecydowały   dwa   motywy:   pierwszy   to   chęć   zebrania   własnych   doświadczeńpedagogicznych w nauczaniu informatyki  w spójny system celów i metod,  a drugi  –  to potrzebauzupełnienia   dużej   luki   programowej.   Brak   jest   (lub   odczuwa   się   ich   niedobór)   programównauczania opartych o inne platformy systemowe, np. Linux.

3

Podstawa programowa kształcenia ogólnego

Na podstawie rozporządzenia MENiS w sprawie podstawy programowej kształcenia ogólnegow poszczególnych typach szkół z dnia 26 lutego 2002 (Dz. U. Nr 51, poz. 458) z późniejszymi zmianami

z dnia 6 listopada 2003 (Dz. U. Nr 210, poz. 2041) w zakresie przedmiotu informatyka

Cele edukacyjne

Przygotowanie do aktywnego i odpowiedzialnego życia w społeczeństwie informacyjnym.

Zadania szkoły 

• Stworzenie warunków do osiągnięcia umiejętności posługiwania się komputerem, jegooprogramowaniem i technologią informacyjną. 

• Zainteresowanie uczniów rozwojem wiedzy informacyjnej oraz nowymi możliwościami dostępudo informacji i komunikowania się. 

• Wspomaganie uczniów w ich rozpoznaniu własnych uzdolnień i zainteresowań w celu świado­mego wyboru dalszego kierunku kształcenia.

Treści 

• Posługiwanie się  sprzętem i korzystanie z usług systemu operacyjnego. Podstawowe elementykomputera i ich funkcje. Zasady bezpiecznej pracy z komputerem. Podstawowe usługi systemuoperacyjnego. Podstawowe zasady pracy w sieci lokalnej i globalnej.

• Rozwiązywanie problemów za pomocą programów użytkowych. Formy reprezentowania i prze­twarzania informacji przez człowieka i komputer. Redagowanie tekstów i tworzenie rysunków zapomocą komputera. Tworzenie dokumentów zawierających tekst, grafikę i tabele. Wykorzysta­nie arkusza kalkulacyjnego do rozwiązywania zadań z programu nauczania gimnazjum i codzien­nego życia. Korzystanie z multimedialnych źródeł informacji. Przykłady różnych form organiza­cji danych. Przykłady wyszukiwania i zapisywania informacji w bazach danych. Przykłady za­stosowań komputera jako narzędzia dostępu do rozproszonych źródeł informacji i komunikacjina odległość. 

• Rozwiązywanie problemów w postaci algorytmicznej. Algorytmy wokół nas, przykłady algoryt­mów   rozwiązywania   problemów   praktycznych   i szkolnych.   Ścisłe   formułowanie   sytuacjiproblemowych. Opisywanie algorytmów w języku potocznym. Zapisywanie algorytmów w po­staci procedur, które może wykonać komputer. Przykłady algorytmów rekurencyjnych. Rozwi­ązywanie umiarkowanie złożonych zadań metodą zstępującą. Przykłady testowania i oceny al­gorytmów . 

• Modelowanie   i symulacja   za   pomocą   komputera.   Symulowanie   zjawisk   o znanych   prostychmodelach. Modelowanie a symulacja. Przykłady tworzenia prostych modeli.

• Społeczne, etyczne i ekonomiczne aspekty rozwoju informatyki. Pożytki wynikające z rozwojuinformatyki i powszechnego dostępu do informacji. Konsekwencje dla osób i społeczeństw. Za­grożenia wychowawcze: szkodliwe gry, deprawujące treści, uzależnienie. Zagadnienia etycznei prawne związane z ochroną własności intelektualnej i ochroną danych.

4

Osiągnięcia 

• Wybieranie, łączenie i celowe stosowanie różnych narzędzi informatycznych do rozwiązywaniatypowych praktycznych i szkolnych problemów ucznia. 

• Korzystanie z różnych, w tym multimedialnych i rozproszonych źródeł informacji dostępnych zapomocą komputera. 

• Rozwiązywanie umiarkowanie złożonych problemów przez stosowanie poznanych metod al­gorytmicznych. 

• Dostrzeganie korzyści i zagrożeń związanych z rozwojem zastosowań komputerów.

5

Ogólne cele kształcenia

I. Zrozumienie przedmiotu informatyki oraz wpływu, jaki ona wywiera na różne dziedziny życialudzi.

II. Zrozumienie, jaka jest rola komputera w informatyce, oraz opanowanie podstawowych infor­macji o elementach systemu komputerowego i zasadach ich działania.

III. Przyswojenie pojęcia informacji, jej różnych form oraz sposobów zapisywania.IV. Nabycie umiejętności wykorzystania komputera i jego oprogramowania do tworzenia doku­

mentów różnego typu.V. Korzystanie z komputera i jego oprogramowania w celu rozwiązywania problemów z różnych

dziedzin za pomocą symulacji i modelowania.VI. Używanie komputera jako źródła informacji i narzędzia do jej bezpiecznego przechowywania

i efektywnego przetwarzania.VII. Poznanie i stosowanie zasad etyki i norm prawnych w działaniach związanych z użytkowaniem

komputerów.

Ogólne treści nauczania

I. Informatyka i komputeryII. Dane w komputerze – porządkowanie i ochrona informacjiIII. Grafika komputerowa – metody tworzenia dokumentu komputerowegoIV. Edycja tekstu – tworzenie dokumentu tekstowegoV. Obliczenia w komputerze – arkusz kalkulacyjnyVI. Informacja, jej wyszukiwanie, gromadzenie i przetwarzanieVII. Algorytmy i programyVIII.Etyka i kultura w informatyce

6

Dział IInformatyka i komputery

Szczegółowe cele kształcenia– Zrozumienie, jaki jest przedmiot informatyki i w jakich dziedzinach życia informatyka ma za­

stosowanie.– Zrozumienie sposobu prezentacji, kodowania, dekodowania i przesyłania informacji w oparciu

o przykłady z dziedziny informatyki, matematyki i biologii/psychologii.– Poznanie ogólnej budowy i zasady działania systemu komputerowego (z uwzględnieniem prak­

tycznych aspektów wiedzy).– Poznanie zasad bezpiecznej i zdrowej pracy przy komputerze.– Zrozumienie, w jaki sposób komputer przechowuje informację. Zrozumienie roli pamięci opera­

cyjnej i pamięci masowych.– Poznanie podstawowych zasad obsługi systemu Linux.

Szczegółowe treści nauczania1) Praca przy komputerze – zasady bezpieczeństwa, ergonomii i współpracy.2) Pojęcie informatyki – informatyka jako dziedzina nauki. Przedmiot informatyki (informacja).

Dziedziny zastosowania informatyki.3) Informacja i jej postacie. Sposoby zapisywania informacji. Informacja w komputerze – kodowa­

nie liczb, tekstów i obrazów za pomocą systemu dwójkowego.4) Elementy sprzętowe systemu komputerowego. Schemat funkcjonowania komputera. Pojęcie sys­

temu operacyjnego i oprogramowania użytkowego.5) Pamięć komputera. Pamięć wewnętrzna RAM i ROM, pamięci masowe.6) Jednostki pamięci – bity, bajty i jednostki pochodne.7) Użytkowanie komputera w systemie Linux: uruchamianie komputera, logowanie użytkownika,

zamykanie sesji, wyłączanie komputera.

Umiejętności ucznia (uczeń potrafi)podstawowe ponadpodstawowestosować się do najważniejszych zasad bez­pieczeństwa i higieny pracy przy komputerzeoraz zasad zachowania się w pracowniinformatycznej,

dbać o estetykę i porządek na własnym stanowi­sku pracy,rozumieć znaczenie zachowania określonychreguł postępowania.

znać definicję informatyki,znać najważniejsze obszary zastosowania infor­matyki,

podawać przykłady zastosowania informatykiz otoczenia,wskazać, jakie inne dziedziny wiedzy sąpowiązane z informatyką i w jaki sposób,

znać postacie informacji oraz niektóre sposobyjej kodowania (np. język),znać sposób zapisywania liczb w systemie dwój­kowym,

znać sposób kodowania informacji tekstowej (np.zasadę kodowania ASCII) i graficznej (mapybitowe),

7

znać elementy składowe standardowego systemukomputerowego,wskazać urządzenia wejściowe i wyjściowew systemie,znać rolę procesora w komputerze,znać najważniejsze urządzenia pamięcimasowych: dyskietki, dyski twarde, dyski CD,

znać rodzaje i role kart rozszerzeń,wskazać różnice w użytkowaniu i celustosowania dyskietek, dysków CD i dyskówtwardych,

znać rodzaje pamięci komputera,wiedzieć jaka jest rola pamięci operacyjnej,znać rolę pamięci masowych,

znać rolę pamięci ROM komputera,rozumieć proces współpracy pamięci operacyjneji pamięci masowych przy uruchamianiuaplikacji,

znać jednostki informacji,określać, używając odpowiednich jednostek,pojemności dyskietki, dysku CD, dysku twar­dego,

znać pochodne jednostek pamięci (Mb, KB, MB,GB),dokonywać zamiany jednostek,

uruchomić komputer z systemem Linux,zalogować się,korzystać z interfejsu KDE: uruchamiać apli­kacje,wylogować się,poprawnie wyłączyć komputer,

dostosować elementy interfejsu (tapetę, ikonyitp.) zgodnie z własnymi preferencjami.

Liczba godzin na realizację działu – 7

Dział IIDane w komputerze – porządkowanie i ochrona informacji

Szczegółowe cele kształcenia– Znajomość najważniejszych cech plików (nazwa, typ, rozmiar, właściciel).– Znajomość struktury katalogów w Linux i umiejętność poruszania się w obrębie ich drzewa.– Umiejętność tworzenia katalogów i zapisywania plików.– Umiejętność zarządzania obiektami (kopiowanie, przenoszenie, usuwanie, zmiana nazwy).– Umiejętność odnalezienia określonego pliku lub pliku określonego rodzaju.– Zrozumienie wagi ochrony informacji w pamięciach masowych.– Znajomość zagrożeń ze strony wirusów i innych form ingerencji w bezpieczeństwo danych oraz

umiejętność posługiwania się skanerem antywirusowym.– Umiejętność tworzenia archiwów własnych danych. 

Szczegółowe treści nauczania1) Plik i jego właściwości. Typy plików. Katalogi i ich hierarchia. Przeznaczenie poszczególnych

katalogów w systemie Linux.2) Tworzenie katalogów i zapisywanie plików (dokumentów różnych programów).3) Operacje w pamięciach masowych – kopiowanie, przenoszenie, usuwanie, zmiana nazw plików

8

i katalogów.4) Wyszukiwanie plików – stosowanie masek nazw oraz polecenia whereis.5) Ochrona informacji w Linux – ograniczenia użytkowników i prawa dostępu.6) Wirusy komputerowe i ich niszczycielskie działanie w obszarach pamięci masowych. Ochrona

antywirusowa.7) Tworzenie archiwum ważnych informacji.

Umiejętności ucznia (uczeń potrafi)podstawowe ponadpodstawoweznać typy plików,znać strukturę katalogów w Linuxi przeznaczenie najważniejszych katalogówsystemowych,znać położenie swojego katalogu domowegow strukturze informacji,posługiwać się menadżerem plików Konqueror,

znać sposób zapisywania plików ukrytych,posługiwać się menadżerem plików mc ((doprzeglądania struktury plików),

zapisać dokument komputerowy z określoną na­zwą,utworzyć nowy katalog,

zapisywać dokument ze zmienioną nazwą lubw zmienionej lokalizacji (rozumieć warunkistosowania i używać polecenia Zapisz jako...),

skopiować plik,usunąć plik,

zmienić nazwę pliku lub katalogu,

odnaleźć plik przy pomocy narzędzia “Znajdźpliki”,

odnaleźć plik przy pomocy polecenie whereis,wyszukać plik na podstawie części jego nazwy,

znać znaczenie praw dostępu do plików i katalo­gów (r, w, x),znać mechanizmy ochrony plików wewnątrz sys­temu,

zmieniać prawa dostępu do pliku lub katalogu,

znać przykłady niszczącego działania wirusówkomputerowych,rozumieć konieczność systematycznej ochronyantywirusowej,znać sposoby unikania infekcji wirusem kompu­terowym,

dokonywać kontroli antywirusowej plików,przestrzegać zasad prewencji antywirusowej,

wyekstrahować pliki z archiwum (skompresowa­nego archiwum)

tworzyć archiwum tar lub skompresowane gzipplików i katalogów.

Liczba godzin na realizację działu – 6

9

Dział IIIGrafika komputerowa – metody tworzenia dokumentu komputerowego

Szczegółowe cele kształcenia– Poznanie/utrwalenie zasad kreślenia kształtów geometrycznych.– Zdolność rozwiązywania problemów związanych z przeniesieniem przestrzeni trójwymiarowej

na płaszczyznę.– Umiejętność wykorzystania narzędzi graficznych i ich właściwości do rozwiązywania

problemów geometrycznych.– Umiejętność uzyskiwania kształtów identycznych, podobnych, symetrycznych.– Umiejętność przedstawienia informacji za pomocą obrazu (piktogramu) oraz umiejętność odczy­

tywania takiej informacji.– Rozwijanie kreatywności i wrażliwości artystycznej uczniów.

Szczegółowe treści nauczania1) Program grafiki rastrowej KolourPaint i jego narzędzia rysunkowe.2) Kreślenie linii prostych i krzywych.3) Odwzorowywanie przestrzeni trójwymiarowej na przykładzie figur złożonych z prostopadło­

ścianów.4) Wykorzystanie właściwości narzędzi graficznych do znajdowania środków odcinków i figur.5) Transformacje obrazu – metody rysowania kształtów symetrycznych, identycznych, podobnych.6) Perspektywa – modelowanie przestrzeni przy pomocy prostych środków graficznych.7) Narzędzia tekstowe w grafice i łączenie obrazu z tekstem.8) Informacja w formie obrazu – piktogramy wyrażające zakazy lub nakazy.9) Opracowanie i stworzenie logo klasy.

Umiejętności ucznia (uczeń potrafi)podstawowe ponadpodstawowekorzystać z programu KolourPaint i używać jegonarzędzi rysunkowych,znać znaczenie pojęcia “grafika rastrowa”,“mapa bitowa”

zapisywać dokumenty KolourPaint (PNG, JPG)w wybranym formacie,

kreślić linie proste i krzywe, konstruować z liniifragmenty obrazu,rysować linie poziome i pionowe,

wydajnie stosować krzywe do rysowania kra­wędzi przedmiotów,stosować narzędzie do rysowania krawędzi ukry­tych figur (linii przerywanych),

rysować rzuty prostopadłościanów i walców, rysować figury będące złożeniami prostopadło­ścianów i walców oraz stożki i ostrosłupy,

rozwiązywać problemy związane zeznalezieniem środka odcinka, znalezieniemśrodka równoległoboku,

rozwiązywać problemy związane zeznalezieniem środka okręgu i elipsy,

10

zaznaczyć blok obrazu,skopiować, wyciąć, wkleić blok obrazu,przenieść blok obrazu,rozciągnąć blok obrazu,przerzucić, obrócić, pochylić blok obrazu,otrzymywać wiele kształtów identycznych po­przez kopiowanie bloków obrazu,

skonstruować kształty symetryczne posługującsię narzędziami do transformacji obrazu,stosować dodatkowe narzędzia do transformacjiobrazu (rozmycie, wyostrzenie itp.),

znać sposoby tworzenia rzutuperspektywicznego,narysować pojedynczy prosty przedmiot(prostopadłościan) w perspektywie,

rysować w rzucie perspektywicznym złożoneprzedmioty (zbudowane z prostopadłościanów),stosować właściwe proporcje i miary w rysunku,użyć poznanych technik do narysowania prze­strzeni (krajobrazu, fragmentu ulicy itp.),

wstawiać do rysunku teksty o określonych wła­ściwościach (czcionka, styl, tło),

dostosowywać kierunek tekstu i jegowłaściwości do treści obrazu,

znać ogólne zasady tworzenia przekazu w formiepiktogramu,narysować piktogram wyrażający zakaz, nakazlub poinformowanie na zadany temat,

trafnie dobierać formę obrazu do tego, co maprzekazać,tworzyć czytelne i jednoznaczne przekazy obraz­kowe,

znać wymagania formy graficznej logo,odwzorować lub stworzyć proste logo na zadanytemat,

samodzielnie skonstruować logo z uwzględ­nieniem formy tego obrazu.

Liczba godzin na realizację działu – 10

Dział IVEdycja tekstu – tworzenie dokumentu tekstowego

Szczegółowe cele kształcenia– Znajomość zasad edycji tekstu oraz związanych z nią pojęć (wiersz, akapit, interlinia itp.).– Umiejętność obsługi edytora tekstu OpenOffice Writer.– Umiejętność stworzenia krótkiego dokumentu tekstowego.– Umiejętność dostosowania formy dokumentu do jego treści (format znaków i akapitów, nume­

rowanie, wypunktowanie, obiekty rysunkowe).– Znajomość zasad konstruowania tabel i umiejętność wstawiania tabel do tekstu.– Umiejętność drukowania dokumentu.

Szczegółowe treści nauczania1) Przypomnienie/nauczenie zasad poprawnej edycji tekstu.2) Zapoznanie z interfejsem i obsługą programu OpenOffice Writer.3) Edycja krótkiego dokumentu o sformalizowanej formie (list, podanie, życiorys) – formatowanie

znaków i akapitów.4) Numerowanie i wypunktowanie tekstu.5) Wstawianie tabel do tekstów. Modyfikowanie tabel.6) Wstawianie obiektów rysunkowych do tekstu. Modyfikowanie właściwości obiektów rysun­

11

kowych.7) Łącznie umiejętności edycyjnych – kompozycja dokumentu zawierającego tekst i grafikę.8) Drukowanie dokumentów tekstowych.

Umiejętności ucznia (uczeń potrafi)podstawowe ponadpodstawoweznać zasady edycji tekstu,znać pojęcia “akapit”, “wiersz”, “interlinia”,

znać technikę wstawiania “twardej spacji”i przełamywania linii,

umieć obsługiwać edytor OpenOffice Writer (lubinny),

dostosowywać interfejs Oo Writer,

stworzyć i zapisać dokument komputerowyw formie listu, podania i życiorysu (CV),

dbać o ścisłe przestrzeganie zasad poprawnościdokumentu,dokonać korekty błędów,

zastosować automatyczne numerowanie i wy­punktowanie,

dostosowywać opcje numerowania i wypunk­towania,stosować wypunktowanie graficzne,

wstawić do tekstu tabelę o zaplanowanej ilościkolumn i wierszy,scalać i dzielić komórki tabeli,stosować obramowanie,

usuwać i dodawać kolumny i wiersze,wyrównywać tekst w komórce w pionie i w po­ziomie,

wstawić do tekstu obraz z galerii aplikacji i z pli­ku,modyfikować rozmiar i położenie obrazu,

modyfikować otaczanie tekstem obiektu graficz­nego,

stworzyć dokument będący połączeniem tekstui grafiki (dyplom, ogłoszenie, zaproszenie),

dbać o estetykę i atrakcyjną formę dokumentu,dostosowywać środki (formatowanie, grafika) dotreści dokumentu.

Liczba godzin na realizację działu – 14

Dział VObliczenia w komputerze – arkusz kalkulacyjny

Szczegółowe cele kształcenia– Znajomość interfejsu arkusza kalkulacyjnego i umiejętność korzystania z aplikacji.– Znajomość struktury dokumentu arkusza.– Znajomość rodzajów danych w arkuszu i operatorów.– Umiejętność doboru rodzaju danych do planowanych operacji.– Umiejętność konstruowania formuł.– Umiejętność wstawiania wybranych funkcji.– Zdolność do korzystania z systemu pomocy na temat funkcji i wyszukiwania potrzebnych funk­

cji.– Umiejętność wyszukania określonej operacji w zbiorze (maksymalnego i minimalnego elementu,

średniej arytmetycznej, modalnej itp.).

12

– Znajomość typów wykresów i umiejętność wstawiania wykresu.– Umiejętność rozwiązywania problemów matematycznych w formie wykresu (dla nieskompli­

kowanych przypadków).– Umiejętność stosowania funkcji logicznej IF.– Zapoznanie z możliwościami arkusza, jako narzędzia do symulacji i modelowania, umiejętność

przedstawienia nieskomplikowanych zjawisk za pomocą arkusza.

Szczegółowe treści nauczania1) Elementy interfejsu arkusza kalkulacyjnego i podstawy jego obsługi na podstawie aplikacji Ope­

nOffice Calc.2) Formuły w arkuszu kalkulacyjnym.3) Adresy komórek i ich wykorzystanie w formułach.4) Funkcje arkusza – funkcja SUM, AVERAGE, MIN, MAX, MODE, COUNTIF.5) Statystyki zbioru wartości tekstowych i liczbowych.6) Wykresy w arkuszu.7) Rozwiązywanie problemów obliczeniowych przy pomocy metod graficznych (wykresów).8) Funkcja IF – decyzje w komputerze.9) Symulacje i modelowanie wybranych procesów i problemów obliczeniowych.

Umiejętności ucznia (uczeń potrafi)podstawowe ponadpodstawowewskazać funkcje elementów interfejsu arkuszakalkulacyjnego,wpisywać wartości do komórek arkusza, edy­tować zawartość,formatować treść komórek arkusza,znać typy danych w arkuszu (liczby, teksty, wart.logiczne, wart. logiczne formuły i funkcje)

stosować obramowania i wypełnienia komórek,dbać o estetyczny i przejrzysty wygląd edytowa­nej tabeli,

zapisywać i wyliczać formuły arytmetyczne,rozumieć sposób obliczania formuł (uwzględniaćkolejność działań, stosować nawiasy),

zapisywać i wyliczać formuły zawierające wyra­żenia logiczne,wyliczać skomplikowane formuły (typu ilorazysum itd.),

znać sposób zapisywania adresu względnegoi bezwzględnego,rozumieć różnicę pomiędzy adresowaniemwzględnym i bezwzględnym,używać adresów w formułach,kopiować formuły,wykonać obliczenie używając adresów komórekw formule,

wydajnie stosować mechanizm kopiowania for­muł (uczeń nie pisze formuł tam, gdzie można jeskopiować),znać sposób adresowania komórek w arkuszach(bezwzględny adres pełny),zaprojektować i wykonać obliczenie z wykorzy­staniem formuł zawierających adresy,

znać sposób użycia i działania funkcji: SUM,AVERAGE, MIN, MAX, MODE, COUNTIF,używać wymienionych funkcji w obliczeniach,

samodzielnie wybierać odpowiednią funkcję doobliczeń,projektować obliczenia wykorzystując w nichwiedzę na temat funkcji,łączyć (zagnieżdżać funkcje),

13

wyliczyć średnią wartość elementów w zbiorze,wskazać element maksymalny i minimalnyw zbiorze, wskazać wartość występującą najczęściej,

wyliczyć ilość komórek spełniających określonekryteria (wartości lub relacji),używać wyników funkcji jako parametrówinnych funkcji,

znać rodzaje wykresów i wiedzieć, w jakichsytuacjach stosuje się określony rodzaj,stworzyć poprawną tabelę danych do wykresuz jedną serią wartości,tworzyć wykres kolumnowy, kołowy i liniowy,formatować serie wykresu, legendę, tytuły,

stworzyć tabelę do wykresu z wieloma seriamiwartości,stworzyć wykres z wieloma seriami wartości,formatować osie wykresu,

rozwiązać przy pomocy wykresów prosteproblemy ilościowe,rozwiązać przy pomocy wykresu liniowegoproblem y związane z przebiegiem funkcji.

rozwiązać przy pomocy wykresu liniowegoproblemy typowe dla dwóch funkcji (układurównań) – związane z miejscem przecięcia sięlinii serii,

znać składnię funkcji IF,wstawić funkcję IF w sytuacjach prostych i do­kładnie opisanych przez nauczyciela,

rozpoznawać problemy, do rozwiązania którychnależy użyć funkcji IF,samodzielnie określać parametry funkcji w nie­skomplikowanych sytuacjach,znać warunki użycia jednej lub wielu funkcji IF,

wykonać prostą symulację komputerową wgokreślonych przez nauczyciela warunków (np.określić rozmiar populacji przy założonym tem­pie rozwoju, stworzyć prostą symulację spłaty ratkredytu itp.)

stworzyć symulację procesu wzrostu uwzględ­niającą zmienne warunki (np. wzrostu roślin,wzrostu kapitału itp.).

Liczba godzin na realizację działu ­ 14

Dział VIInformacja, jej wyszukiwanie, gromadzenie i przetwarzanie

Szczegółowe cele kształcenia– Znajomość różnorodnych źródeł informacji, w tym również informacji w postaci cyfrowej.– Znajomość zagadnień związanych z funkcjonowaniem sieci komputerowej (adresowanie, usługi,

modele połączeń, pojęcia LAN i WAN, Ethernet).– Umiejętność połączenia się z serwerem WWW i uzyskania określonej strony.– Umiejętność znajdowania strony o określonej tematyce (z określonymi informacjami) przy po­

mocy wyszukiwarek.– Umiejętność połączenia się z serwerem FTP i skopiowania określonego pliku.– Umiejętność znalezienia przy pomocy archie określonego pliku.– Znajomość zasad funkcjonowania internetowej poczty elektronicznej.– Umiejętność komunikowania się przy pomocy poczty elektronicznej.– Umiejętność korzystania z komunikatora internetowego.– Umiejętność gromadzenia i  katalogowania informacji w komputerze.– Znajomość pojęć baza danych, rekord, pole, tabela, klucz.

14

– Umiejętność planowania tabeli baz danych.– Umiejętność zapisywania i modyfikowania informacji w tabelach bazy danych.

Szczegółowe treści nauczania1) Źródła informacji.2) Dane w sieci komputerowej – podstawowe wiadomości o funkcjonowaniu sieci lokalnej i roz­

ległej i technologii udostępniania danych w modelu klient­serwer.3) Serwery WWW i informacja rozproszona – sposoby wyszukiwania informacji i plików przy po­

mocy serwisów internetowych (wyszukiwarki i archie).4) Korzystanie z magazynów danych przez FTP.5) Przesyłanie informacji w sieci komputerowej – poczta elektroniczna i komunikatory.6) Zachowywanie zdobytych informacji w pamięci komputera.7) Przechowywanie informacji w bazie danych. Pojęcie bazy, tabeli, rekordu, pola.8) Tworzenie prostej bazy danych (baza adresów e­mail uczniów).

Umiejętności ucznia (uczeń potrafi)podstawowe ponadpodstawowewymienić źródła informacji, w tym głównie cy­frowej (biblioteki, archiwa, ale również dyskikomputerów, zasoby plikowe siecikomputerowych, archiwa na dyskach CD),

rozumieć konieczność przechowywaniainformacji,znać sposoby katalogowania informacji,

znać pojęcie sieci komputerowej oraz inne: LAN,WAN, adres, serwer, klient, domena, protokół,znać najważniejsze usługi sieciowe,

znać symbolikę stosowaną w nazewnictwiedomenowym,znać założenia modeli połączeń sieciowychpeer­to­peer oraz klient­serwer,

omówić na czym polega usługa WWW,skorzystać z przeglądarki i uzyskać określony do­kument,znaleźć informację przy pomocy wyszukiwarki,

znać elementy adresu URL,wyszukać potrzebny plik przy pomocy archie,wyszukiwać dokumenty w oparciu o wielesłów kluczowych,

zalogować się przy pomocy przeglądarki do ser­wera FTP jako anonimowy użytkownik,przeglądać zasoby serwerów FTP,skopiować plik z serwera do systemu lokalnego,

zalogować się do serwera FTP jakonieanonimowy użytkownik,skopiować plik z systemu lokalnego dokatalogów serwera,

znać sposób funkcjonowania pocztyelektronicznej,użytkować aplikację pocztową (KMail),tworzyć, adresować, wysyłać i odbierać wiado­mości,używać komunikatora kadu lub tleenx2, prowadzićrozmowy z innymi użytkownikami komunikatora,

znać rolę serwerów SMTP i POP3,stworzyć własne konto pocztowe,odpowiadać na wiadomości,przesyłać w wiadomościach pliki załączników,

zapisać stronę WWW na dysku lokalnym,zapisać obraz ze strony WWW na dysku lokalnym,

skopiować treść strony do edytora tekstu,edytować tę treść i zapisać dokument,

znać pojęcia związane z bazami danych: baza,tabela, rekord, pole,wpisać dane do tabeli bazy danych,

znać pojęcie i rolę klucza,modyfikować, usuwać rekordy,

15

stworzyć prostą bazę danych i utworzyć w niejtabelę o określonych polach,zapisać informację w utworzonej bazie,

zaprojektować tabelę bazy danych,zarządzać informacją: tworzyć raporty,przeglądać selektywnie rekordy w bazie.

Liczba godzin na realizację działu – 10

Dział VIIAlgorytmy i programy

Szczegółowe cele kształcenia– Znajomość definicji algorytmu i jego cech.– Umiejętność formułowania algorytmów czynności.– Znajomość sposobów zapisywania algorytmów.– Umiejętność zapisania i odczytania określonego algorytmu.– Umiejętność zapisania algorytmu przy pomocy aplikacji komputerowej.– Zdolność do stosowania metod algorytmicznych do rozwiązywania nieskomplikowanych

problemów obliczeniowych.– Zrozumienie, w jaki sposób powstaje program komputerowy i jaki jest jego związek z algoryt­

mem.

Szczegółowe treści nauczania1) Pojęcie i cechy algorytmu.2) Sposoby zapisywania algorytmów.3) Przykłady algorytmów z różnych dziedzin (w tym alg. Euklidesa, sito Eratostenesa)4) Rozwiązywanie problemów metodami algorytmicznymi – liczby Fibbonaci'ego.5) Konstruowanie i zapisywanie diagramów algorytmów w aplikacji Umbrello lub Dia.6) Związek algorytmów i programów. Przykład programu i etapy jego powstawania.

Umiejętności ucznia (uczeń potrafi)podstawowe ponadpodstawoweznać pojęcie algorytmu,podać proste przykłady algorytmów,

znać cechy algorytmu: poprawność, skończonośći sprawność,opisać przebieg określonej czynności za pomocąalgorytmu,

znać sposób zapisywania algorytmów za pomocąUmownego Języka Programowania (UJP) i sche­matów blokowych,odczytywać treść algorytmów zapisanych w for­mie UJP lub schematu blokowego,

rozpoznawać w algorytmie instrukcje struktural­ne: wybór warunkowy i iterację,sformułować algorytm i zapisać go używającUJP i schematów blokowych,

rozpoznać algorytm Euklidesa i określić, jakiebędą wyniki na podstawie śledzenia przebiegualgorytmu dla konkretnych danych,

znać sposób działania algorytmu – sita Eratoste­nesa,

16

na podstawie sformułowanego w języku potocz­nym algorytmu, zapisać go za pomocąpoznanych metod,

na podstawie omówienia problemu, stworzyć al­gorytm obliczający kolejne liczby Fibbonacci'e­go,

znać podstawy obsługi aplikacji do kreśleniaschematów Dia lub Umbrello,

zapisać algorytm w postaci schematu blokowegow aplikacji Dia lub Umbrello,

znać związek algorytmów z programami,znać etapy powstawania programu,znać pojęcia: kod źródłowy, kompilacja, konsoli­dacja, kod binarny,

wymienić popularne języki programowania,określić, co wykonuje bardzo prosty program, napodstawie analizy jego kodu,

Liczba godzin na realizację działu ­ 8

Dział VIIIEtyka i kultura w informatyce

Szczegółowe cele kształcenia– Znajomość warunków naruszania prawa podczas użytkowania komputerów i oprogramowania.– Rozumienie pojęć “licencja” i “prawa autorskie”.– Znajomość podstawowych zasad kultury pracy w sieci komputerowej.– Rozumienie konieczności przestrzegania norm, w tym również obowiązujących w dziedzinach

związanych z informatyką.

Szczegółowe treści nauczania1) Przestępstwa komputerowe i odpowiedzialność karna.2) Licencje i prawa autorskie.3) Kultura użytkowania sieci komputerowej – netykieta.4) “Ja przy komputerze ­ jak widzę swoje prawa i czego inni powinni przestrzegać” ­ opracowaniedokumentu tekstowego i dyskusja moderowana na lekcji w formie chat.

Umiejętności ucznia (uczeń potrafi)podstawowe ponadpodstawoweznać rodzaje przestępstw komputerowych,znać formy odpowiedzialności za przestępstwakomputerowe,

rozumieć dlaczego przestępstwa komputerowe sądziałaniami o dużej szkodliwości i kto ponosistraty,

znać pojęcie licencji,znać pojęcie prawa autorskiego,wiedzieć, jakiego rodzaju produkty z dziedzin in­formatyki są chronione prawami autorskimi i li­cencjami

znać pojęcie licencji GNU,rozumieć ideę Open Source,znać pojęcia freeware, shareware,

znać najważniejsze zasady etyki pracy w siecikomputerowej (netykiety),

stosować zawsze zasady netykiety,

17

dostrzegać konieczność zachowania zasad kul­turalnego współistnienia w środowisku infor­matycznym, rozumieć konieczność przestrzegania prawa in­nych użytkowników do ochrony ich danych,

wypowiadać się na forum społeczności infor­matycznej z poszanowaniem zasad netykietyi kulturalnej, rzeczowej dyskusji,posługiwać się środkami technologiiinformatycznej do wyrażania i obrony własnychpoglądów.

Liczba godzin na realizację działu ­ 4

Suplement dla klas o zwiększonej ilości godzin informatyki

Zamieszczone poniżej treści programowe są przeznaczone dla klas, w których zwiększonoliczbę godzin informatyki o 2 godziny w jednorocznym cyklu kształcenia (razem 72 godziny).Materiał podzielony jest na takie same działy, jak w przypadku ogólnych treści nauczania i służy dorozszerzenia wiadomości i umiejętności w odpowiednich dziedzinach.Dodatkowa  numeracja  w  poszczególnych  punktach   szczegółowych   treści   kształcenia  wskazuje,w jakiej kolejności ma być realizowany materiał.

Dział IaInformatyka i komputery

Szczegółowe cele kształcenia– Znajomość rodzajów urządzeń peryferyjnych.– Znajomość rodzajów transmisji (szeregowa i równoległa).– Zapoznanie z rodzajami portów komunikacyjnych komputera i ich przeznaczenia.– Rozwinięcie zasobu pojęć informatycznych.

Szczegółowe treści nauczania1) Urządzenia peryferyjne i ich komunikacja z komputerem. (3a)2) Komputery w sieci – komponenty sieci komputerowej. (3b)

Umiejętności ucznia (uczeń potrafi)podstawowe ponadpodstawowewymienić urządzenia peryferyjne,rozróżniać metodę transmisji szeregoweji równoległej,znać nazwy portów transmisji szeregoweji równoległej

wskazać przeznaczenie każdego z urządzeńperyferyjnych,przyporządkować urządzenie peryferyjne dookreślonego sposobu komunikacji,wskazać w komputerze porty LPT, COM, USB,PS,

18

znać pojęcie sieci komputerowej, sieci Ethernet,znać urządzenia i media służące do łączeniakomputerów w sieci Ethernet,

znać najpopularniejsze urządzenia służące dołączenia się z siecią rozległą (modemy, modemyDSL itp.)

 Łączna ilość godzin przeznaczonych na suplement ­ 2.

Dział IIIa Grafika komputerowa – metody tworzenia dokumentu komputerowego

Szczegółowe cele kształcenia– Rozwinięcie umiejętności tworzenia grafiki komputerowej o treści przydatne przy tworzeniu

stron WWW.– Poznanie typów plików graficznych.– Poznanie popularnych, profesjonalnych aplikacji graficznych.

Szczegółowe treści nauczania1) Zapoznanie z interfejsem i sposobem tworzenia dokumentów w programie Gimp. (10)2) Grafika GIF, JPG i PNG – jej właściwości i zastosowania. (11)3) Tworzenie atrakcyjnych obiektów graficznych dla stron WWW z użyciem zaawansowanych

funkcji transformacji obrazu (cienie, rozmycie, efekty 3D). (12)4) Korzystanie z mechanizmów script­fu – tworzenie logo/bannera na stronę Web. (13)

Umiejętności ucznia (uczeń potrafi)podstawowe ponadpodstawowepracować w programie Gimp i zapisywać wynikipracy,

znać pojęcie warstwy, pracować z określoną war­stwą,

tworzyć proste obrazy, edytować fotografie,znać najważniejsze właściwości formatówgraficznych GIF, JPG i PNG,

oceniać, który format pliku graficznego jest naj­lepszy dla określonych zastosowań,

tworzyć obiekty typu logo, banner, przyciskprzydatne do wzbogacenia strony WWW,

tworzyć atrakcyjne obrazy wielowarstwowe,używać efektów 3D oraz innych efektów graficz­nych (rozmycie wyostrzenie, efektów tekstur),

stworzyć logo przy pomocy narzędzia script­fu, stworzyć przyciski i bannery przy pomocy na­rzędzia script­fu.

Ilość godzin przeznaczonych na suplement ­ 8

19

Dział IVaEdycja tekstu – tworzenie dokumentu tekstowego

Szczegółowe cele kształcenia– Umiejętność tworzenia dokumentów wielostronicowych zawierających numerowanie i nagłówki

stron.– Umiejętność wzbogacania dokumentów o własnoręcznie wykonaną grafikę wektorową.– Korzystanie z edytora WYSWIG przy tworzeniu dokumentów HTML.– Umiejętność opublikowania zestawu dokumentów w sieci lokalnej.

Szczegółowe treści nauczania1) Praca z wielostronicowym dokumentem – numery stron, nagłówki i stopki. (9)2) Narzędzia rysunkowe w edytorze tekstu. (10)3) Edycja formuł matematycznych w module Math. (11)4) Wykorzystanie edytora tekstu do edycji dokumentów HTML. (12)5) Publikowanie dokumentu HTML w sieci lokalnej. (13)

Umiejętności ucznia (uczeń potrafi)podstawowe ponadpodstawowenumerować strony,wstawiać do nagłówka lub stopki tekst,

dokonywać ustawień nagłówka i stopki,wstawiać do nagłówka obrazy,

wykorzystywać narzędzia rysunkowe do two­rzenia obrazu w edytorze,

grupować obiekty rysunkowe,stosować podpis pod rysunkiem,

wstawić do tekstu równanie matematyczne, określać właściwości (format) wstawianychformuł matematycznych,

stworzyć dokument HTML zawierający tekst,grafikę i hiperłącza,

stworzyć zestaw powiązanych z sobą dokumen­tów HTML,

skopiować utworzone dokumenty HTML dokatalogu serwera WWW lokalnego,połączyć się z serwerem i przeglądać dokumenty.

skopiować grupę dokumentów do katalogów ser­wera zdalnego,

Ilość godzin przeznaczonych na suplement ­ 12

Dział VaObliczenia w komputerze – arkusz kalkulacyjny

Szczegółowe cele kształcenia– Zapoznanie z pojęciem wartości logicznej, wyrażenia logicznego.– Wykształcenie umiejętności operowania wartościami logicznymi i przetwarzania ich przy po­

mocy funkcji logicznych.– Wykształcenie umiejętności projektowania przebiegu instrukcji i wykorzystywania wyników ob­

liczeń jako danych wejściowych do kolejnych operacji.

20

– Zapoznanie z prostymi zjawiskami z dziedziny kombinatoryki.– Wykształcenie umiejętności pracy z wieloma arkuszami i projektowania zestawu arkuszy.– Operowanie pojęciem listy – pakietu informacji zawierającego określone pola.– Porządkowanie informacji przy pomocy mechanizmów sortowania.

Szczegółowe treści nauczania1) Funkcje logiczne OR, AND i NOT. (8a)2) Stosowanie funkcji zagnieżdżonych – rozwiązywanie problemów z więcej niż dwoma możliwy­

mi wynikami i wieloma warunkami. (8b)3) Liczby losowe i ich rozkład częstości – elementy kombinatoryki. (10)4) Praca w wieloma arkuszami – adresy komórek w arkuszach. (11)5) Listy w arkuszu – filtrowanie danych i sortowanie tabel. (12)

Umiejętności ucznia (uczeń potrafi)podstawowe ponadpodstawowewiedzieć i rozumieć, co to jest wartość logiczna,znać sposób użycia i działania funkcji OR, ANDi NOT,używać wymienionych funkcji w formułach,

łączyć funkcje logiczne i dokonywać operacji naich wynikach,poprawnie formułować parametry poznanychfunkcji w zależności od problemu do wyliczenia,

wiedzieć, w jakich sytuacjach stosuje się za­gnieżdżone funkcje IF,tworzyć formuły zawierające dwie funkcje IF,

tworzyć formuły dla więcej niż trzechmożliwych wyników,rozwiązywać samodzielnie zadania, które mogąmieć więcej niż dwa, trzy możliwe wyniki,

wstawić i wykorzystać funkcję generującą liczbęlosową – otrzymać liczbę losową z określonegoprzedziału,

określać wyniki losowania w wielu próbach, do­strzegać, że istnieje określony przedziałwyników przy wielu próbach,obrazować prawdopodobieństwo wyniku np.przy pomocy wykresów,

znać pojęcie listy,użyć filtru automatycznego do przefiltrowaniadanych,znać pojęcie sortowania rosnącego, malejącego,

sortować dane w tabelach wg określonychkolumn.

Ilość godzin przeznaczonych na suplement ­ 12

Dział VIIaAlgorytmy i programy

Szczegółowe cele kształcenia– Zapoznanie z pojęciem instrukcji i rodzajami strukturalnej.– Wykształcenie umiejętności przedstawiania procedury matematycznej w formie algorytmicznej.– Zapoznanie z podstawową wiedzą o programowaniu w języku Pascal.– Zapoznanie z metodami pracy w środowisku programistycznym.

21

– Wykształcenie umiejętności tworzenia programu komputerowego na wszystkich jego etapach –do pisania kodu do testowania pliku binarnego.

– Znajomość typów danych w języku programowania i sposobów wykorzystania danychw programie.

– Znajomość i umiejętność stosowania instrukcji strukturalnych.– Umiejętność tworzenia programu wykorzystującego interfejs graficzny.– Umiejętność rozwiązywania problemów z dziedziny modelowania i symulacji komputerowej

przy pomocy języka programowania.

Szczegółowe treści nauczania1) Instrukcje strukturalne w algorytmie (bezpośrednie następstwo, wybór warunkowy, iteracje).2) Opracowanie algorytmów realizujących określone zadania z dziedziny matematyki – znajdowa­

nie podzielników liczb, najmniejszej wspólnej wielokrotności, wyrazów ciągu, silni liczby, za­miana liczb dziesiątkowych na dwójkowe.

3) Podstawy programowania w języku Pascal.4) Program w języku Pascal – kompilacja i testowanie.5) Proste typy danych w Pascal i ich wykorzystanie.6) Zmienne – ich deklaracja i użycie.7) Instrukcja IF – decyzja w programie.8) Iteracja FOR, WHILE, i REPEAT – nieskomplikowane przykłady używania.9) Grafika punktowa w Pascal – inicjowanie trybu graficznego i korzystanie z wybranych procedur.10)Modelowanie i symulacja komputerowa wybranych zjawisk i sytuacji.11)Mój program w Pascalu – tworzenie programów wg pomysłów uczniów lub na zadany przez na­

uczyciela temat.

Umiejętności ucznia (uczeń potrafi)podstawowe ponadpodstawoweznać najważniejsze instrukcje strukturalne,wskazać w algorytmie zapisanym w UJP lub zapomocą schematów blokowych konkretną in­strukcję strukturalną,

zapisać wybór warunkowy, iterację ograniczonąi dwie nieograniczone za pomocą UJP lub sche­matów blokowych,

rozwiązywać zadania dotyczące obliczeńcyklicznych z pomocą nauczyciela (tzn. mając dodyspozycji najważniejszy fragment algorytmu,lub słowny opis przebieg instrukcji),

samodzielnie rozwiązywać (tworzyć w miarę po­prawny algorytm) zadania dotyczące obliczeńcyklicznych,

znać schemat budowy programu w Pascal,pracować w środowisku programistycznym –tworzyć kod źródłowy i zapisywać projekt,

znać warunki/zasady bezproblemowej pracyw środowisku programistycznym (nazewnictwoplików projektu, przestrzeganie wymogów skład­ni itp.) i przestrzegać ich,

napisać, skompilować i testować prosty programdrukujący na ekranie komunikaty,poprawiać błędy w programie z pomocą nauczy­ciela,znać pojęcie błędu składni i błędu semantyczne­go, 

samodzielnie interpretować i poprawiać błędyw programie, przestrzegać najważniejszych wy­mogów składni i semantyki,

22

znać typy danych prostych w Pascalu,wiedzieć, jaka jest rola zmiennej w programie,wskazać na podanym przykładzie kodu, gdzieużyto zmiennych,

wiedzieć, jakie są konsekwencje użycia nieza­deklarowanej zmiennej,wiedzieć, jakie są konsekwencje użycia zmiennejniezgodnie z jej typem,wiedzieć, jakie mogą być skutki przekroczeniazakresu zmiennej,

zadeklarować zmienną i użyć ją w programie(przypisać jej wartość, wyświetlić wartość naekranie),wykonywać operacje arytmetyczne nazmiennych liczbowych,

wprowadzić wartość zmiennej przy pomocy kla­wiatury,wypisywać wartości zmiennych liczbowychstosując opcje formatowania (:N:N dla liczbrzeczywistych oraz :N – dla całkowitych),

znać składnię i sposób użycia instrukcji IF,użyć instrukcji IF w programie w oparciuo gotowy algorytm,

samodzielnie zaprojektować i zrealizować po­prawną instrukcję warunkową,

znać składnię iteracji FOR, WHILE i REPEAT,używać wymienionych iteracji w programachw oparciu o gotowe algorytmy,

samodzielnie projektować struktury iteracyjnerealizujące dla nieskomplikowanychprzypadków,

zainicjować  i zamknąć tryb graficzny w Pascal,znać najważniejsze parametry trybu graficznego(rozmiar ekranu, ilość kolorów itp.),użyć instrukcji graficznych do rysowania punk­tów, linii, prostokątów i elips,

używać procedur do pobierania pozycji“kursora” i koloru,wykorzystywać procedury do wypisywaniatekstu w trybie graficznym,znać nazwy stałych kolorów,

rozwiązywać przy pomocy narzędziprogramistycznych nieskomplikowane problemyzwiązane z symulacją procesów i modelowaniem(zadania dotyczące przypadków losowych,ciągów, kombinacji cech)

wykorzystywać możliwości graficznew programowaniu do rozwiązywania problemówi demonstrowania przebiegu zdarzeń i zjawisk(zagadnienia związane z symulacją i modelowa­niem komputerowym),

tworzyć poprawne programy posiadająceprzyjazny i czytelny interfejs,wykorzystywać poznane instrukcje strukturalne,

dbać o czytelność i estetykę kodu,optymalizować program – unikać zbędnych in­strukcji.

Ilość godzin przeznaczonych na suplement ­ 36

23

Warunki realizacji programu – komputery i oprogramowanie

Komputery

Do przeprowadzenia zajęć niezbędne jest wyposażenie pracowni w komputery PC o parametrach:– procesor min. 600 MHz,– pamięć min. 128 MB,– dysk twardy  pojemności min. 4 GB.

Ponadto wymagane są:– sieć Ethernet (dowolna specyfikacja),– lokalny serwer WWW i FTP,– udostępnione każdemu hostowi łącze z siecią Internet (o dowolnej przepustowości).

Oprogramowanie

System operacyjny

System operacyjny Aurox Linux 9.4 (lub wyższa wersja) ze środowiskiem graficznym KDE 3.x.lub inna dystrybucja systemu Linux wyposażona w niżej wymienione lub zbliżoneoprogramowanie.

Aplikacje

Podczas instalacji systemu lub później należy zainstalować wymagany zestaw aplikacji:1) pakiet biurowy OpenOffice v. 1.1 lub wyższa,2) pakiet biurowy KOffice,3) edytor diagramów Dia,4) edytor schematów Umbrello,5) kompilator FreePascal,6) środowisko programistyczne KDevelop,7) program ark,8) program graficzny KolourPaint (standardowy w KDE dla Aurox 10.0),9) program graficzny Gimp,10)komunikator kadu i tleenx2.11)edytor HTML Quanta+ (nieobowiązkowo, lecz zalecany),

24

Bibliografia

Zalecany dla nauczyciela zestaw źródeł drukowanych:

Radosław Sokół ABC Linux, Helion, Warszawa 2004Leszek Madeja Linux. Podstawy obsługi systemu. Ćwiczenia z ..., MIKOM, Warszawa 1999Oprogramowanie edukacyjne w Linuksie pod red. Marka Dudzicza, MIKOM, Warszawa 2004Maria Sokół Po prostu OpenOffice PL, Helion, Warszawa 2004

Ponadto:Magazyn Linux w Szkole (miesięcznik)Magazyn Linux+ (miesięcznik)

Informacje o autorze programu

mgr   Roman   Wyrwas  –   absolwent   pedagogiki   (studia.   dzienne   magisterskie),   informatyki   imatematyki (studia podyplomowe) , nauczyciel mianowany w Gimnazjumnr   4   w   Ełku   (informatyka)   i   w   Szkole   Podstawowej   nr   5   w   Ełku(matematyka   i   informatyka).   W   oświacie   pracuje   od   1991 r,   z   czegoostatnie   6   lat   uczy   przedmiotów   informatyki   i przedmio­tówinformatycznych  na  podstawowym,  gimnazjalnym  i ponadgimnazjal­nymszczeblu kształcenia.Współpracuje z Ośrodkiem Doskonalenia Zawodowego w Ełku, gdzie wy­kłada lub wykładał  przedmioty: programowanie strukturalne, sieci kompu­terowe,   systemy   operacyjne,   programowanie   obiektowe   oraz   prowadziłszereg kursów (w tym specjalistyczne szkolenia z systemu Linux).Użytkownik i popularyzator polskich dystrybucji systemu Linux. Aktywnyczłonek zrzeszenia Aurox Club.

25

Wynikowy plan pracy dydaktycznej (propozycja)

Przedmiot:  informatykaKlasa: pierwszaProgram nauczania: Autorski program nauczania informatyki w gimnazjum, autor programu: Roman Wyrwas

­1­Tematy lekcji

­2­L.g.

­3­Problematyka zajęć

­4­Wymagania podstawowe

­5­K1

­6­S2

­7­Wymagania ponadpodsta­

wowe

­8­K

­9­S

­10­Uwagi/ścieżkiedukacyjne

Informatyka i komputery

Bezpieczeństwo pracyw pracowni i system oce­niania

1

Zapoznanie z zasadami bezpieczeństwa.Zapoznanie z regulaminem pracowni.Ogólne uwagi dotyczące eksploatacji wy­posażenia pracowni.Przedstawienie przedmiotowego systemuoceniania

stosować się do zasad regulaminupracowni,przestrzegać zasad bez­pieczeństwa,

I A dbać o swoje stanowiskopracy,właściwie reagować w przy­padku awarii lub trudnościw pracy.

II C

Co to jest informatyka

1

Pojęcie informatyki – informatyka jakodziedzina nauki. Przedmiot informatyki (informacja).Dziedziny zastosowania informatyki.

znać definicję informatyki,znać najważniejsze obszary za­stosowania informatyki,

I A podawać przykłady za­stosowania informatykiz otoczenia,wskazać, jakie inne dziedzi­ny wiedzy są powiązane z in­formatyką i w jaki sposób,

I B

Informacja w komputerze

1

Informacja i jej postacie. Sposoby zapisywania informacji. Informacja w komputerze – kodowanieliczb, tekstów i obrazów za pomocą sys­temu dwójkowego.

znać postacie informacji oraz nie­które sposoby jej kodowania (np.język),znać sposób zapisywania liczbw systemie dwójkowym,

I A znać sposób kodowania in­formacji tekstowej (np. zasa­dę kodowania ASCII)i graficznej (mapy bitowe),

I A

26

­1­ ­2­ ­3­ ­4­ ­5­ ­6­ ­7­ ­8­ ­9­ ­10­

Jak działa komputer

1

Elementy sprzętowe systemu kompute­rowego. Grupy urządzeń peryferyjnych.Popularne urządzenia pamięci masowych.Schemat funkcjonowania komputera.Pojęcie systemu operacyjnegoi oprogramowania użytkowego.

znać elementy składowe standar­dowego systemu komputerowego,wskazać urządzenia wejściowei wyjściowe w systemie,znać rolę procesora w kompute­rze,znać najważniejsze urządzeniapamięci masowych: dyskietki,dyski twarde, dyski CD,

znać rodzaje i role kart roz­szerzeń,wskazać różnice w użyt­kowaniu i celu stosowaniadyskietek, dysków CD i dys­ków twardych,

Pamięć komputera

1

Rodzaje pamięci – pamięć wewnętrznai zewnętrzna. Pamięć wewnętrzna RAM i ROM. Pamięci masowe, cechy dyskietek, dyskówCD i dysków twardych.Dyski wymienialne i stałe.

znać rodzaje pamięci komputera,wiedzieć jaka jest rola pamięcioperacyjnej,znać rolę pamięci masowych,

znać rolę pamięci ROMkomputera,rozumieć proces współpracypamięci operacyjneji pamięci masowych przyuruchamianiu aplikacji,

Jednostki pamięci

1

Jednostki pamięci – bity, bajty i jednostkipochodne.Określanie pojemności pamięci RAMi pamięci masowych.

znać jednostki informacji,określać, używając odpowiednichjednostek, pojemności dyskietki,dysku CD, dysku twardego,

znać pochodne jednostekpamięci (Mb, KB, MB, GB),dokonywać zamiany jedno­stek,

Pracujemy w systemieLinux

1

Użytkowanie komputera w systemie Linux:uruchamianie komputera, logowanie użyt­kownika, zamykanie sesji, wyłączaniekomputera.

uruchomić komputer z systememLinux,zalogować się,korzystać z interfejsu KDE: uru­chamiać aplikacje,wylogować się,poprawnie wyłączyć komputer,

dostosować elementy inter­fejsu (tapetę, ikony itp.)zgodnie z własnymi prefe­rencjami.

27

­1­ ­2­ ­3­ ­4­ ­5­ ­6­ ­7­ ­8­ ­9­ ­10­

Dane w komputerze – porządkowanie i ochrona informacji

Pliki i katalogi

1

Plik i jego właściwości. Typy plików. Katalogi i ich hierarchia. Przeznaczenie poszczególnych katalogóww systemie Linux.

znać typy plików,znać strukturę katalogów w Linuxi przeznaczenie najważniejszychkatalogów systemowych,znać położenie swojego katalogudomowego w strukturze infor­macji,posługiwać się menadżerem pli­ków Konqueror,

II C znać sposób zapisywania pli­ków ukrytych,posługiwać się menadżeremplików mc ((do przeglądaniastruktury plików),

II C

Tworzymy informacjęw komputerze

1

Tworzenie katalogów i zapisywanie plików(dokumentów różnych programów).

zapisać dokument komputerowyz określoną nazwą,utworzyć nowy katalog,

II C zapisywać dokument zezmienioną nazwą lubw zmienionej lokalizacji (ro­zumieć warunki stosowaniai używać polecenia Zapiszjako...),

II C

Porządkujemy informacjęw komputerze

1

Operacje w pamięciach masowych –kopiowanie, przenoszenie, usuwanie,zmiana nazw plików i katalogów.

skopiować plik,usunąć plik,

II C zmienić nazwę pliku lubkatalogu,

II C

Znajdujemy informacjęw komputerze

1

Wyszukiwanie plików przy pomocy na­rzędzia Znajdź pliki. Stosowanie masek nazw.Wykorzystanie  polecenia whereis w kon­soli

odnaleźć plik przy pomocy na­rzędzia “Znajdź pliki”,

II C odnaleźć plik przy pomocypolecenie whereis,wyszukać plik na podstawieczęści jego nazwy,

II D

Ochrona danych w Linux

1

Ograniczenia użytkowników.Prawa dostępu.Zmiana praw dostępu do własnego pliku.

znać znaczenie praw dostępu doplików i katalogów (r, w, x),znać mechanizmy ochrony plikówwewnątrz systemu,

II C zmieniać prawa dostępu dopliku lub katalogu,

II C

28

­1­ ­2­ ­3­ ­4­ ­5­ ­6­ ­7­ ­8­ ­9­ ­10­

Czysty komputer –ochrona antywirusowa

1

Wirusy komputerowe i robaki i ich rodzaje.Niszczycielskie działanie w obszarachpamięci masowych. Ochrona antywirusowa – użytkowanieskanerów antywirusowych.Prewencja antywirusowa – jak zapobiegaćinfekcji komputera wirusem.

znać przykłady niszczącegodziałania wirusów kompute­rowych,rozumieć konieczność sys­tematycznej ochrony antywiru­sowej,znać sposoby unikania infekcjiwirusem komputerowym,

I B dokonywać kontroli antywi­rusowej plików,przestrzegać zasad prewencjiantywirusowej,

II C Skaner antywi­rusowy AVPE

Tworzenie archiwum wa­żnych informacji

1

Pojęcie archiwum i archiwum skom­presowanego.Tworzenie i rozpakowywanie archiwówprzy pomocy programu ark.

wyekstrahować pliki z archiwum(skompresowanego archiwum)

II C tworzyć archiwum tar lubskompresowane gzip plikówi katalogów.

II C Program ark

Grafika komputerowa – metody tworzenia dokumentu komputerowego

Rozpoczynamy pracęw programie KolourPaint

1

Interfejs programu KolourPaint.Zapisywanie i otwieranie dokumentugraficznego.Narzędzia rysunkowe programu.

korzystać z programu KolourPainti używać jego narzędzi ry­sunkowych,znać znaczenie pojęcia “grafikarastrowa”, “mapa bitowa”

II C zapisywać dokumenty Kolo­urPaint (PNG, JPG) w wy­branym formacie,

II C ProgramKolourPaint

Linie proste i krzywe

1

Sposób kreślenia linii prostych i krzywych.Właściwości linii.Kreślenie kształtów za pomocą linii.

kreślić linie proste i krzywe, kon­struować z linii fragmenty obrazu,rysować linie poziome i pionowe,

II C wydajnie stosować krzywedo rysowania krawędziprzedmiotów,stosować narzędzie do ry­sowania krawędzi ukrytychfigur (linii przerywanych),

II C

Figury przestrzenne

1

Odwzorowywanie przestrzeni trójwy­miarowej na przykładzie figur złożonychz prostopadłościanów.Kreślenie prostopadłościanu, walca, stożkai ostrosłupa oraz  figur złożonych z tychfigur.

rysować rzuty prostopadło­ścianów i walców,

II C rysować figury będące złoże­niami prostopadłościanówi walców oraz stożkii ostrosłupy,

II D

29

­1­ ­2­ ­3­ ­4­ ­5­ ­6­ ­7­ ­8­ ­9­ ­10­

Geometria w KolourPaint

1

Wykorzystanie właściwości narzędzigraficznych do znajdowania środków od­cinków i figur.Rozwiązywanie problemów graficznych.

rozwiązywać problemy związaneze znalezieniem środka odcinka,znalezieniem środka równoległo­boku,

II D rozwiązywać problemy zwi­ązane ze znalezieniem środ­ka okręgu i elipsy,

II D

Transformacje i symetrie

1

Transformacje obrazu – przerzucanie, ob­rót, odwracanie kolorów, pochylanie.Metody rysowania kształtów symetrycz­nych, identycznych, podobnych.

zaznaczyć blok obrazu,skopiować, wyciąć, wkleić blokobrazu,przenieść blok obrazu,rozciągnąć blok obrazu,przerzucić, obrócić, pochylić blokobrazu,otrzymywać wiele kształtów iden­tycznych poprzez kopiowaniebloków obrazu,

II C skonstruować kształty syme­tryczne posługując się na­rzędziami do transformacjiobrazu,stosować dodatkowe na­rzędzia do transformacji ob­razu (rozmycie, wyostrzenieitp.),

II C

Nasza ulica w perspek­tywie

2

Zasady tworzenia perspektywy.Kreślenie linii perspektywy i prostychobiektów w perspektywie.Rysowanie fragmentu krajobrazu urba­nistycznego w perspektywie.

znać sposoby tworzenia rzutu per­spektywicznego,narysować pojedynczy prostyprzedmiot (prostopadłościan)w perspektywie,

II C rysować w rzucie perspek­tywicznym złożone przed­mioty (zbudowanez prostopadłościanów),stosować właściwe proporcjei miary w rysunku,użyć poznanych technik donarysowania przestrzeni(krajobrazu, fragmentu ulicyitp.),

II D

Narzędzia tekstowew grafice

1

Używanie narzędzi tekstowych.Określanie właściwości tekstu.Umieszczanie tekstu obok obiektów rysun­kowych i na obrazach.

wstawiać do rysunku tekstyo określonych właściwościach(czcionka, styl, tło),

II C dostosowywać kierunek tek­stu i jego właściwości do tre­ści obrazu,

II C

30

­1­ ­2­ ­3­ ­4­ ­5­ ­6­ ­7­ ­8­ ­9­ ­10­

Informacja w formie ob­razu – piktogramy.

2

Zasady rysowania piktogramów.Projekt i wykonanie piktogramów opisu­jących proste zakazy: “Nie biegaj!”, “Nieśmieć!”, “Nie odpisuj lekcji!”, “Nie niszczkomputerów!”, “Nie hałasuj!”, “Nie chodźw szkole w brudnym obuwiu!”.

znać ogólne zasady tworzeniaprzekazu w formie piktogramu,narysować piktogram wyrażającyzakaz, nakaz lub poinformowaniena zadany temat,

II C trafnie dobierać formę ob­razu do tego, co ma prze­kazać,tworzyć czytelne i jedno­znaczne przekazy obraz­kowe,

II D

Opracowanie i stwo­rzenie logo klasy.

1

Zasady konstruowania logo.Projekt i wykonanie logo klasy.

znać wymagania formy graficznejlogo,odwzorować lub stworzyć prostelogo na zadany temat,

II C samodzielnie skonstruowaćlogo z uwzględnieniem for­my tego obrazu.

II D

Edycja tekstu – tworzenie dokumentu tekstowego

Zasady edycji tekstu

1

Pojęcia w edycji tekstu: wyraz, wiersz,akapit, interlinia, format, styl itp.Omówienie/przypomnienie zasad edycjidokumentu tekstowego.

znać zasady edycji tekstu,znać pojęcia “akapit”, “wiersz”,“interlinia”,

I A znać technikę wstawiania“twardej spacji” i przełamy­wania linii,

I A

Rozpoczynamy pracęw edytorze Writer

1

Interfejs programu OpenOffice Writer.Ogólne zasady obsługi edytora.Dostosowanie pasków narzędzi do wła­snych potrzeb.

umieć obsługiwać edytor OpenO­ffice Writer (lub inny),

II C dostosowywać interfejs OoWriter,

II C

Piszemy podanie i CV

2

Zapisywanie dokumentu tekstowego.Otwieranie i modyfikacja istniejącego do­kumentu tekstowego.Edycja podania i CV.

stworzyć i zapisać dokumentkomputerowy w formie listu, po­dania i życiorysu (CV),

II C dbać o ścisłe przestrzeganiezasad poprawności doku­mentu,dokonać korekty błędów,

II C

Numerowanie i wypunk­towanie

2

Wypunktowanie automatyczne akapitów.Automatyczne numerowanie akapitów.Dostosowanie numerowania i wypunktowa­nia: typ, wcięcie, znaki, format znaków.

zastosować automatyczne nume­rowanie i wypunktowanie,

II C dostosowywać opcje nume­rowania i wypunktowania,stosować wypunktowaniegraficzne,

II C

31

­1­ ­2­ ­3­ ­4­ ­5­ ­6­ ­7­ ­8­ ­9­ ­10­

Tabele w tekście

4

Wstawianie tabel o określonej ilościkolumn i wierszy.Formatowanie krawędzi tabel.Scalanie komórek.Edycja nieskomplikowanej tabeli.Tabela ­ krzyżówka informatyczna.

wstawić do tekstu tabelę o zapla­nowanej ilości kolumn i wierszy,scalać i dzielić komórki tabeli,stosować obramowanie,

II C usuwać i dodawać kolumnyi wiersze,wyrównywać tekst w komór­ce w pionie i w poziomie,

II C

Obrazy w tekście

2

Wstawianie obiektów graficznych do tek­stu.Zmiana właściwości obrazów – rozmiar,otaczanie itp.Edycja tekstu zawierającego rysunki.

wstawić do tekstu obraz z galeriiaplikacji i z pliku,modyfikować rozmiar i położenieobrazu,

II C modyfikować otaczanie tek­stem obiektu graficznego,

II C

Zaproszenie, ogłoszeniei dyplom

2

Forma ogłoszenia i zaproszenia.Edycja dokumentu zawierającego obrazy.Odtworzenie wzoru dyplomu.

stworzyć dokument będącypołączeniem tekstu i grafiki(dyplom, ogłoszenie,zaproszenie),

II C dbać o estetykę i atrakcyjnąformę dokumentu,dostosowywać środki (for­matowanie, grafika) do treścidokumentu.

II D

Łączna ilość godzin w roku (I i II semestr) – 39

__________________1 Taksonomia celów dydaktycznych wg prof. Niemierki – K – kategoria taksonomiczna (I – wiadomości, II – umiejętności)2 Taksonomia celów dydaktycznych wg prof. Niemierki – S – standardy wymagań (A – zapamiętanie, B – zrozumienie, C – stosowanie w sytuacjach typowych, D – stosowanie w sytuacjach

problemowych)

32

Przykładowe zadania do realizacji na zajęciach

I.  Przykładowe zadanie z działu III Grafika komputerowa – metody tworzenia dokumentukomputerowego

Treść: Odwzorowywanie przestrzeni trójwymiarowej na przykładzie figur złożonychz prostopadłościanów

Treść zadania:

W programie  KolurPaint  wykonaj   rysunki  przedstawionych  niżej   figur.  Przy   realizacji   zadaniakieruj się wskazówkami:1) Każdą   figurę   narysuj   w oddzielnym   dokumencie   i zapisz   z nazwą   figra1.png,   figura2.png,

figura3.png w swoim katalogu domowym.  (Uwaga!  Rozszerzenie  png zostanie  dodane przezprogram automatycznie i nie musisz go pisać.)

2) Zachowaj zróżnicowane, odpowiednie grubości i kolory linii (tak, jak na przykładach). Wypełnijkolorem odpowiednie obszary.

3) Problemy   związane   z długością   krawędzi,   środkiem   symetrii   figury,   szerokością   i długościąścian rozwiąż posługując się prawami geometrii i właściwościami kombinacji  + .

4) Sprawdź, czy wykonałeś i poprawnie zapisałeś wszystkie rysunki.

figura1.png figura2.png figura3.png

Propozycja oceny zadania  Umiejętności i wiadomości na ocenę celującą:  Uczeń wykonał poprawnie wszystkie rysunki i właściwie zapisał je w swoim katalogu. Do określa­

33

nia położenia i kierunku linii stosuje zasady geometrii. Na przykład problem rysowania krawędziw zadaniu drugim rozwiązuje w sposób, jaki demonstruje dalej zamieszczony rysunek:

  Umiejętności i wiadomości na ocenę bardzo dobrą:  Uczeń poprawnie wykonał wszystkie rysunki i właściwie je zapisał, lecz nie używał zasad geometriiprzy   rozwiązywaniu   problemów   miar   i odległości.   Figury   rysował   posługując   się   wyczuciemproporcji, robił to jak najdokładniej i wszystkie formy mają odpowiednie kształty i rozmiary. Umiejętności i wiadomości na ocenę dobrą:  Uczeń   nie   zdążył   wykonać   jednego   rysunku,   lecz   pozostałe   odpowiadają   merytorycznymwymaganiom   na   ocenę   bardzo   dobrą   lub   uczeń   narysował   wszystkie   kształty,   lecz   widać,   żeniektóre krawędzie są nakreślone nieprawidłowo. Pliki zostały zapisane poprawnie.

Umiejętności na ocenę dostateczną: 

Uczeń  wykonał   tylko   jeden   rysunek  w stopniu,   który  można  uznać   za   poprawny   lub  wykonałwszystkie,  ale  żaden z nich nie  jest  prawidłowy – w przybliżeniu   tylko przypominają   figury zewzorca. Dodatkowo uczeń miał problem z właściwym zapisaniem pliku (np. zła nazwa, nadpisanepliki).

Umiejętności na ocenę poprawną: 

Uczeń z trudem odwzorował w przybliżeniu kształty ze wzorca. Udało mu się  zapisać   jedną  lubdwie figury. Pozostałe zostały niezapisane lub poprzednie nadpisane. Pracował całą lekcję i starałsię uzyskać pozytywną notę.

Umiejętności na ocenę niedostateczną.

Uczeń nie rozumie treści zadania i nie wie jak je wykonać. Po nieudanych próbach i mim zachętyi pomocy nauczyciela porzuca pracę. Na dysku nie został zapisany żaden plik.

34

II.  Przykładowe zadanie z działu IV Edycja tekstu – tworzenie dokumentu tekstowego

Treść: Wstawianie tabel do tekstów. Modyfikowanie tabel.

Treść zadania:

Stwórz   dokument   zgodnie   z podanym   niżej   wzorem.   Podczas   pracy   kieruj   się   równieżwskazówkami:1) Czcionka   w odpowiedziach   w krzyżówce   ma   rozmiar   16   p.,   a   litery   są   wyśrodkowane

w komórce w pionie i w poziomie.2) Czcionka z numeracją  pytań  w krzyżówce ma rozmiar 10 p. i jest wyrównana w poziomie do

prawej, a w pionie do dołu komórki.3) Szerokość kolumn tabeli wynosi 1 cm.4) Jedna   z kolumn   (ta   z napisem   LINUX)   ma   tło   (jasna   barwa),   a   znaki   w tej   kolumnie   są

dodatkowo pogrubione.5) W pytaniach pod krzyżówką zastosowane jest numerowanie.

Krzyżówka informatyczna

1) P L I K

2) W R I T E R

3) S K A N E R

4) D R U K A R K A

5) S X W

1) Zbiór zdanymi na dysku komputerowym.2) Nazwa programu do edycji tekstu z pakietu OpenOffice.3) Urządzenie służące do wprowadzania danych graficznych ze zdjęć, rysunków do komputera.4) Służy do drukowania.5) Rozszerzenie nazwy pliku – dokumentu tekstowego w OpenOffice.

35

Propozycja oceny zadania  Umiejętności i wiadomości na ocenę celującą:  Uczeń wykonał wszystkie możliwe elementy zadania, tj.:• napisał i prawidłowo sformatował tekst,• zastosował numerowanie w tekście,• wstawił tabelę i prawidłowo zaznaczył jej krawędzie,• zastosował tło do odpowiednich komórek tabeli,• wpisał tekst do komórek tabeli i właściwie określił rozmiar i styl czcionki,• odpowiednio wyrównał tekst w komórkach tabeli. Umiejętności i wiadomości na ocenę bardzo dobrą:  Uczeń poprawnie wykonał punkty zadania z poprzednich kryteriów za wyjątkiem jednego. Umiejętności i wiadomości na ocenę dobrą:  Uczeń zrobił dwa lub trzy błędy, na przykład nie wyrównał tekstu w komórkach tabeli do środkaw pionie  i w poziomie  lub nie zachował wolnych  linii   tam, gdzie one występowały we wzorcui dodatkowo nie wyśrodkował tabeli. Umiejętności na ocenę dostateczną: 

Uczeń popełnił wiele błędów, lecz napisał tekst, wstawił i wypełnił tabelę.

Umiejętności na ocenę poprawną: 

Uczeń  napisał   tekst   i wstawił   tabelę,   jednak  tabela  nie  posiada odpowiednich  właściwości,  abyzmieścił   się   w niej   cały   tekst.   Uczeń   nie   wie,   jak   zmienić   tło   komórek   lub   dostosować   ichszerokość.

Umiejętności na ocenę niedostateczną.

Uczeń nie rozumie treści zadania i nie wie jak je wykonać. Nie umie zastosować numerowania, niewie, w jaki sposób wstawić tabelę.

36

III. Przykładowe zadanie z działu VII Algorytmy i programy  

Treść: Rozwiązywanie problemów metodami algorytmicznymi – liczby Fibbonaci'ego(Powiązane z działem V Obliczenia w komputerze – arkusz kalkulacyjny, treści: Adresy komórek i  ich wykorzystanie w  formułach, oraz Symulowanie i modelowanie wybra­nych procesów i problemów obliczeniowych)   Treść zadania: 

Liczby Fibonacciego, to pewien ciąg liczbowys taki, że pierwsze dwa wyrazys wynoszą 0 i 1,a wszystkie następne są sumami dwóch poprzednich liczb (a1=0, a2=1, a3=a1+a2, ...,an+2=an+an+1). Pierwszych kilka liczb będzie więc równe: 0, 1, 1, 2, 3, 5, 8... (Bo pierwsza liczba jest 0, druga 1, trzecia, to pierwsza + druga, więc 1 itd.)

Polecenie:W arkuszu kalkulacyjnym wylicz za pomocą odpowiedniej formuły pierwsze 20 liczb Fibbonaci'e­go.

sSłowniczekciąg liczbowy – zbiór uporządkowanych w kolejności (1, 2, ...) liczb. Te kolejne liczby zwane są

wyrazami ciągu.wyraz ciągu – kolejny element, kolejna liczba w ciągu. Zwykle zapisuje się je tak: wyraz numer 1,

to np. a1, numer 2 – a2, numer n (n jest liczbą naturalną) – an.

Przykładowe rozwiązanie

Uczeń wstawia formułę jak na obrazie obok oraz poprzez jej skopiowanieotrzymuje odpowiednie wyniki. (Rysunek pokazuje część wyników).

Czynności w arkuszu, jakie powinien wykonać uczeń to:1) Wpisać dwie pierwsze liczy (0 i 1).2) Wpisać poniżej/obok (zależnie od pomysłu konstrukcji) formułę – np.:

=A1+A2.3) Skopiować formułę tak, aby otrzymać dwadzieścia liczb.

Propozycja oceny zadania 

37

 Umiejętności i wiadomości na ocenę celującą:  Uczeń wykonał poprawnie całe zadanie, oraz posługuje się słownictwem zawartym w treści zadania(ciąg liczbowy, wyraz ciągu, kolejny wyraz ciągu). Być może uczeń zastosował również jakąś formęponumerowania wyrazów ciągu w arkuszu. Umiejętności i wiadomości na ocenę bardzo dobrą:  Uczeń poprawnie wykonał zadanie, lecz nie skoncentrował się na treści Słowniczka i nie opanowałnowych, interesujących pojęć. Umiejętności i wiadomości na ocenę dobrą:  Uczeń potrafił wstawić pierwszą formułę (być może potrzebował nieznacznej pomocy) lecz kolejnezamiast kopiować pisał. Wymagał podpowiedzi, że należy formuły skopiować. Umiejętności na ocenę dostateczną: 

Uczeń   bez  pomocy  nauczyciela  nie   potrafił   stworzyć   samodzielnie   formuły,   lecz  po  drobnychwskazówkach zrobił to. Nie wiedział, że należy następnie formuły skopiować, ale po podpowiedzi,wykonał to zadanie.

Umiejętności na ocenę poprawną: 

Uczeń nie potrafił stworzyć formuły nawet z pomocą, ale rozumiał sposób powstawania liczb Fib­bonaci'ego.   Po   udzieleniu   poważnych   wskazówek   (podyktowaniu   formuły),   uczeń   potrafił   jąskopiować lub skopiował po podpowiedzi nauczyciela, że należy to zrobić (potrafi kopiować for­muły). Uczeń zna pojęcie formuły, sposób jej zapisywania i pojęcie adresu komórki.

Umiejętności na ocenę niedostateczną.

Uczeń nie rozumie treści zadania i nie wie jak je wykonać. Nie zna pojęcia formuła, nie wie, jak za­pisuje się i kopiuje formuły. Nie zna i nie rozumie pojęcia adresu komórki.

38

IV.   Przykładowe zadanie z działu VII Algorytmy i programy   Treść: Rozwiązywanie problemów metodami algorytmicznymi(Powiązane z działem V Obliczenia w komputerze – arkusz kalkulacyjny, treści: Funkcja IF – decyzje w komputerze, oraz Symulowanie i modelowanie wybranych procesówi problemów obliczeniowych)   Treść zadania: 

Najpierw przypomnijmy sobie pewne wiadomości o adresowaniu komórek. Pełny adres komórkiw obrębie skoroszytu zawiera także nazwę arkusza, w którym komórka leży. Np. komórka B2 w ar­kuszu 3 ma pełną nazwę Arkusz3!B2. Dzięki takiemu adresowaniu w formułach można używaćkomórek położonych na innych arkuszach.  A teraz zadanie. W komórce A1 w arkuszu 2 zapisz liczbę od 1 do 100. w komórce A1 arkusza 1 napisz informację,że arkusz sprawdzi, czy potrafisz odgadnąć liczbę  z podanego wcześniej zakresu. w komórce  A2wpisz tekst „Podaj swoją liczbę”, komórkę B2 zarezerwuj (i jakoś zaznacz np. obramowaniem, czykolorem) na wprowadzenie liczby. w komórce  B3  napisz lub wstaw funkcję, która wyświetli od­powiedni komunikat: „Brawo! Zgadłeś!” – jeżeli udało się trafić na właściwą liczbę, „Liczba jestza mała”­ jeśli wpisana liczba jest mniejsza niż ta w arkuszu 2, „Liczba jest za duża” – jeśli wpisa­na liczba jest większa.  Przetestuj działanie arkusza dla różnych liczb. Spróbuj posłużyć się metodą podziału. Zdziwisz się, jak szybko można odgadnąć właściwą liczbę.  Algorytm metody podziału (dla tego zadania): Podaj liczbę z połowy przedziału (w przypadku liczb 1­100, np. 50), jeśli jest za duża, to podaj licz­bę z połowy przedziału mniejszego (w naszym przypadku z przedziału 1­50, czyli np. 25), jeśli zamała, to liczbę z połowy przedziału większego (51­100). Postępuj w  ten sposób, aż uda się trafićwłaściwą liczbę. 

Uważaj, aby nie używać dwa razy tych samych liczb, czy tych samych przedziałów – będzie szyb­ciej.  Zastosuj ten algorytm 5 razy dla różnych liczb. w zeszycie zanotuj wyniki w formie np. Liczba 34 – odgadłem po 4 próbach oraz spróbuj ocenić sprawność algorytmu podziału. 

 Propozycja oceny zadania  Umiejętności i wiadomości na ocenę celującą:  Uczeń wykonał całe zadanie poprawnie, prześledził sposób działania algorytmu dla 5 prób i zapisałw zeszycie wyniki obserwacji i ocenę sprawności algorytmu (np. porównał z metodą „chybił –trafił”, zgadywania „po kolei” itp.) 

39

 Umiejętności i wiadomości na ocenę bardzo dobrą:  Uczeń wykonał poprawnie zadanie w arkuszu, przetestował jego działanie, zastosował algorytm po­działu podczas testowania lecz nie potrafił wyciągnąć wniosków dotyczących sposobów działaniaalgorytmu podziału lub nie zapisał tych wniosków.  Umiejętności i wiadomości na ocenę dobrą:  Uczeń musiał korzystać z pomocy nauczyciela przy konstruowaniu obliczeń w arkuszu, lecz je wy­konał. Przeprowadził wymagane próby testowe i zapisał ich wyniki, lecz nie dokonał oceny algoryt­mu i nie zapisał wniosków. Nie potrafi odpowiedzieć  na pytanie, czym różniłoby się  znalezieniewyniku metodą podziału od wyszukiwania elementu „po kolei”.  Umiejętności na ocenę dostateczną:  Przy dużej pomocy wykonuje obliczenia w arkuszu, lecz zna składnię i sposób wstawiania funkcjiIF. Nie wykonuje dalszej części zadań z powodu braku czasu, lub nie potrafi dokonać poprawnych,zgodnych za zasadami metody podziału, testów.  Umiejętności na ocenę poprawną:  Uczeń we wszystkich działaniach wymaga pomocy. Potrafi obsługiwać arkusz kalkulacyjny, lecznie zna składni funkcji IF. Nie dokonuje testu, gdyż nie rozumie algorytmu wyszukiwania przez po­dział.  W przypadku niższego stopnia opanowania materiału i umiejętności uczeń otrzymuje ocenę niedo­stateczną.

40