prof.dr.fatma meriç yılmaz: “saĞlik hİzmetİ sunumunu ......dİvan Şİİrİnde sağlıkla...

EKİM-KASIM-ARALIK 2015

DosyaUzm.Ecz.Elif EmmioğluBirlik’te Tıbbi Cihaz Planlaması

RöportajUzm.Hayrettin ÖzkanBirlik’te İnsankaynakları yönetimi

AktüelTürkiye Halk Sağlığı KurumuRamazan ayında beslenme

EKİM-KASIMARALIK 3

“SAĞLIK HİZMETİ SUNUMUNU SOSYAL PROJELERLEDESTEKLİYORUZ”

Sağlık Hizmetlerinde

Tükenmişlik Sendromu

Prof.Dr. Öner Odabaş:ŞEHİR HASTANELERİ Peki Nasıl Bir Yönetim?

Sağlıklı Kalmanın Sırrı:Tıbb-ı Nebevi

Birlik Bilgi Sistemleri

YENİ SAĞLIK ağında

Prof.Dr.Fatma Meriç Yılmaz:

DİVAN ŞİİRİNDESağlıkla İlgili Dizeler

Birlik’te Özlük

Hizmetleri

Birlik’te Sağlık Bakım Hizmetleri

EKİM-KASIM-ARALIK 2015 3


Künye

Ankara 1.Bölge Kamu Hastaneleri Birliği Genel Sekreterliği elektronik yayınıdır.

Prof.Dr.Fatma Meriç YılmazAnkara 1.Bölge Kamu Hastaneleri Birliği

Genel Sekreteri

Editör

Engin Ayar

Yayın Kurulu

Ertuğrul Ünkoç

Öner Odabaş

Ramazan Karabal

Foto Muhabir

Eren Bahar

İletişimwww.ankara1.khb.saglik.gov.tr/s/62/e-dergi

e posta: [email protected]ın ve İletişim Birimince hazırlanmıştır.


4


K A P A K

İÇİNDEKİLER

12Sosyal destekler ile

tam bir iyilik hali

16Yaramaz Çocuk

Yoktur

22Birlik’te Bilgi

Sistemleri

Peygamberimiz ve Sağlık

32

Tükenmişlik Sendromu

40

6

Birlik’te Özlük Hizmetleri

36

44Divan Şiiri’nde

SağlıkTıp Alimi El-Zehravi

58

Birlik’te Sağlık Bakım Hizmetleri

28


Editörden

Yeni bir yıl yeni hedefler...

Sonbahar derken kışa da kavuştuk çok şükür. So-ğuk Ankara günlerinde, içimizden yansıyan, içinizi ısıtacak içeriğiyle yeni bir sayıyla daha buluşuyo-ruz. Amatör ruhumuzu yitirmeden biraz daha pro-fesyonelleşiyoruz. Elektronik dergimiz dijital dün-yanın nimetleriyle size daha etkileşimli ulaşacak artık. İçeriğe yerleştirilen videolar ve bağlantılarla daha kolay okunan bir sayıyla karşınızdayız.

Bu sayımızda bize teknik desteklerini esirgemeyen alanında uzman Bilgi Sistemleri birimimizin ‘yeni sağlık ağı’ çalışmasına yer verdik.Genel Sekreterlik görevinde bir yılını dolduran Ge-nel Sekreterimizin gönüllere dokunan/dokuna-cak projelerini detaylarıyla ele aldığımız röportajı okuyabileceksiniz.

Bağlı sağlık tesislerimizden gelen katkı bizi faz-lasıyla memnun etti; hepimizin yarınlarımız ola-rak gördüğü çocuklarımıza karşı, doğru tutumu edinebileceğimiz, Çocuk Gelişimi Uzmanı Havva Eser’in kaleminden enfes bir yazıyı dikkat ve rik-katlerinize sunduk.

Yeni yapılanmayla oluşturulan Sağlık Bakım Hizmetleri yönetimini ve çalışmalarını ele aldığı-mız konuyu, Birlik Uzmanımız Sibel Özdemir’in kaleminden okuyacaksınız.

Başarılı bir yapılanmanın önemli bir ayağı olan in-san kaynaklarımız ve onların özlük hakları konu-sunu Birlik Uzmanı Sedat Bozan yazdı.

Bu sayımızın diğer önemli konu başlığı, iki cihan serveri Efendimizin (S.A.V) sağlığımız için verdi-ği öğütleri içeren ‘Peygamberimiz ve Sağlık’ oldu.

Yine Bağlı Sağlık Tesisimizde önemli çalışmalar ortaya koyan Nadire Gölbaşı’ndan iş hayatında önemli bir problem olan ‘Tükenmişlik sendro-mu’ konusunu okuyacaksınız.

Bu sayımızda kadim kültürümüzün bir nevi özeti olan Divan Şiirini ve özellikle sağlıkla ilgili dize-lerini ele aldık. Şimdiden beğeniyle okuyacağınızı ve şaşkınlık yaşayacağınızı görür gibiyiz.

Birlikte İyilik&Sağlık e-dergisinin okuyucu-sunun desteğiyle hayat bulduğunu hatırlatarak yeni yılın sağlıklı, huzurlu, mutlu ve başarılı geç-mesini diliyorum.

Birlik’te sağlıklı günlere...

Engin AYAR

“İnsan ve insan sağlığına odaklı, hasta ve çalışan

memnuniyetinin en üst düzeylere çıkarıldığı bilimselliği esas alan, referans kurum ”

editörden...BİRLİK’TE biz;

olmayı hedefliyoruz.

7


Hastaneler ikinci ve üçüncü basamak sağlık hizmeti sunan kuruluşlardır. Her hastanenin kuruluşundan itibaren tarihsel süreç içerisinde edindiği bir kültür vardır. Adeta ruhları vardır. Her gelen yönetici hastanesinin kültürüne bir nebze kendi idare tarzını da katar. Ancak hastanelerin

kadim kültürünü değiştirmek çok kolay değildir. Aslında gerekli de değildir. Düzeltilmesi gerekli yanları mutlaka vardır ancak her hastanenin olumlu yanları da vardır. Bunları da avantaj olarak kullanabilmek gerekir. Kamu Hastaneleri Kurumu kurulmazdan önce her hastane müstakil bir yapıda iken şimdi Birlik bünyesindeki hastane grubu pek çok yönden birlikte değerlendirilme olgusuyla karşı karşıya gelmiştir. Hatta birden fazla Birliği olan şehirlerde tüm hastaneler ortak değerlendirme potası içine girmiştir. Yeni kanunla birlikte artık sağlık hizmeti planlaması hastanelerin bir üst kuruluşu olan Genel Sekreterliklerden beklenmekte, bu sorumluluk Kamu Hastaneleri Birliklerine verilmektedir. Bu sorumluluk sağlık person-elinin dengeli ve adaletli dağılımından, tıbbi cihaz ve malzemenin ortak ve optimal şartlarda teminine kadar geniş bir spektrumu içermektedir. Birlik içerisindeki hizmet sunum planlaması; bir hastanenin hangi hizmetlerde yoğunlaşacağı, hangi hastanelere hangi hizmetleri satacağı Kurum politikaları ve verimlilik ilkesi gözetilerek Birlik tarafından belirlenmek durumundadır. Hal böyle olunca kadim kültürl-ere sahip hastanelere dışarıdan bir etki ve yönlendirme kaçınılmaz oluyor. Bu yönlendirmeler hastane yöneticileri tarafından zaman zaman belki yadırganıyor da olabilir. Ancak şunu unutmamak gerekir; Birlikler tüm hastaneleri birlikte görebiliyor, mukayese yapabiliyor ve avantajlarını ve zayıf noktalarını daha iyi değerlendirebiliyor. Yani resmin bütününü görebilmek gibi bir avantaja sahipler.

663 sayılı kanunun uygulanmaya başlamasından itibaren geçen 3 yıl içinde hastanelerin yeni yönetim modeline adaptasyonlarında oldukça iyi bir mesafe alındı. Fakat alınması gereken epey bir yol daha olduğu da bir gerçek. Kültür değişimleri ne yazık ki istenilen süratte olmuyor. Bu süreci etkileyen çok faktör var. Bu değişim için alt yapının yeterli hazırlanmasından, insanların zihinsel olarak bu dönüşümü benimsemesi ve özümsemesine kadar farklı etmenler var. Şurası bir gerçek ki her hastanenin kendi çapında, dar çerçevede sürdürdüğü sağlık hizmeti artık daha bütüncül bir yaklaşımla planlanıp daha verimli bir şekilde sunulmaktadır.

Önümüzde yakın zamanda cevaplamamız gereken Kampüs/Şehir Hastanelerinin nasıl yönetileceği gibi büyük bir soru durmakta. Umarım bu soru bir sorun olarak karşımıza çıkmaz. Çıkmaması için de şimdiden bu hastanelerimizin yönetimiyle ilgili fikir jimnastikleri yapmalı yönetim modellerini akademik platformlarda tartışmalıyız. Zira karşımızda Üniversiteler afiliasyonundan yüklenici firmanın yönetimle ilişkilerine kadar kompleks bir yapı durmakta.

Prof. Dr. Öner OdabaşTıbbi Hizmetler Başkanı


Ankara 1.Bölge Kamu Hastaneleri Birliği ve Türk Kızılayı Ankara Şubesi ortak projesi “Şefkat Eli” hediye pazarı, Birlik bağlı sağlık tesisi Dr.Zekai Tahir Burak Kadın Sağlığı Eğitim ve Araştırma Hastanesinde 07.12.2015 tarihinde açıldı.

İki bölümden oluşan, 40m2 alanda hastanede yeni doğum yapmış ihtiyaç sahibi anne ve be-beklerin günün her saatinde yararlanabileceği Şefkat Eli Hediye Pazarında, yenidoğan bebekler ile anneler, ihtiyaçları olacak kıyafetlere(pijama,zıbın vs.), bebek bezi, hijyen malzemeleri gibi her türlü malzemeye ücretsiz ulaşabilecek.Şefkat Eli Hediye Pazarında bağışçılardan gelen kıyafet,bebek bezi,hijyen malzemesi vb. ürünler hastanede yatan veya doğum yapıp çıkacak olan ihtiyaç sahiplerine teslim edilecek.Açılış etkinliğine Ankara 1.Bölge Kamu Hastaneleri Birliği Genel Sekreteri Prof. Dr. Fatma Mer-iç YILMAZ,Türk Kızılayı Ankara Şube Başkanı Ahmet Hizanlıoğlu, Birlik Hizmet Başkanları ve uzmanları ile hastane yönetici ve çalışanları katıldı.Şefkat Eli Hediye Pazarının açılışında konuşan Ankara 1.Bölge Kamu Hastaneleri Birliği Genel Sekreteri Prof. Dr. Fatma Meriç YILMAZ, “Birlik ve bağlı sağlık tesisleri olarak sağlık hizmetleri sunumu yanında sosyal sorumluluk projelerine de önem verdiklerini dile getirerek bundan önce de hastanelerinden hizmet alan hastalarıyla değişik vesilelerle hediyeleştiklerini, onları ev ortamında hissettirecek her türlü desteği verdiklerini belirterek, bundan sonra da bu tip çalışmalara devam edeceğiz” dedi.Türk Kızılayına da ayrıca teşekkür eden Yılmaz, ”Türk Kızılayı gönüllülerine ve bağışçılarına desteklerinden dolayı şükranlarımı sunuyorum”dedi.

9


Hayat değiştiren,yolumuzu aydınlatan,bizlere insan sevgisi aşılayarak, hayat kurtarmaya kendini adayan sağlık ordusunu yetiştiren fedakar öğretmenlerimizin, 24 Kasım öğretmenler gününü kutluyor, hürmetle ellerinden öpüyorum.

Prof.Dr. Fatma Meriç YılmazGenel Sekreter

10 10


Av. HAYATİ İNANÇ İLE DÎVAN EDEBİYATINDA SAĞLIKLA İLGİLİ DİZELER

Ankara 1.Bölge Kamu Hastaneleri Birliğince düzenlenen Av.Hayati İnanç ile "Divan Edebiyatında Sağlıkla İlgili Dizeler" söyleşi programı 10.12.2015 Tarihinde Ankara Numune Eğitim ve Araştırma Hastanesinde gerçekleştirildi.

Ankara1.Bölge Kamu Hastaneleri Birliği Genel Sekreterliğimizce sağlık çalışanlarımızın yoğun hizmet temposu içinde bir nefeslik teneffüs arası olabilir ümidiyle gerçekleştirdiği “Sağlık ve Sanat Buluşmaları” Söyleşi programlarımıza milletimizin, son derece zengin ve köklü kültürünün önemli bir değeri olan Divan Şiiri ile devam edildi.

Söyleşi programına, Sağlık Bakanlığı Dış İlişkiler ve Avrupa Birliği Genel Müdürü Dr. Öner GÜNER ,Ankara 1.Bölge Kamu Hastaneleri Birliği Genel Sekreteri Prof. Dr. Fatma Meriç YILMAZ, Ankara 3.Bölge Kamu Hastaneleri Birliği Genel Sekreteri Doç. Dr. Halil İbrahim YAKUT, Birliğimiz Hizmet Başkanları ve uzman-ları ile bağlı sağlık tesisleri yönetici ve çalışanları katıldı.

Katılımcıların yüksek ilgisiyle gerçekleşen programda, söyleşiye ana konu olan 'sağlıkla ilgili dizelerde dî-van şiiri' nin kendine has bir tıbbî terminolojisi olduğu, Av Hayati İnanç'ın enfes sunumuyla bir kez daha müşahade edildi.


fotoğraferen bahar

Emre Çağatay Doğan

BİRLİK Bilgi Sistemleri Uzmanı

Birlik Bilgi Sistemleri deneyimli ekibi


Türkiye nin bağlı sağlık tesislerinde ki iş yükü göz önüne alındığında

en büyük genel sekreterle-rinden bir tanesiyiz. Günlük ortalama 30000 poliklinik sayımız,850 ameliyat sa-yımız; yaklaşık 2260 adet hekim ve 4600 adet yar-dımcı sağlık personeli ile yürütülmektedir. Bu büyüklük-te ki kurumsal işleyişin sür-dürülebilirliği etkin ve verimli teknoloji kullanımı ile sağla-nabilmektedir. En büyük kamu hastane bir-liklerinden biri oluşumuz bili-şim teknolojilerini kullanımda ve entegrasyonda öncü olmak gibi bir sorumluluğu üzerimize yüklemektedir. Bu kapsamda birliğimiz Sağlık Özel Ağ projesine bağlı sağlık te-sislerinde geçişi sağlamıştır. MPLS Vpn teknoloji ile tüm hastanelerimiz çok nokta-dan çok noktaya birbirleri ile bağlantı sağlayabilmekte ve toplama merkezi olan genel sekreterliğimizden internete çıkmaktadırlar. Projenin nihai hedefi olan sağlık verilerinin ve uygulamalarının tanımla-nan bu mpls vpn ağı ile iletimi bu sayede sağlanacaktır.

Sosyal Gü-venlik Ku-rumu ya-yımladığı bir genelge ile 2016 yılın-dan itibaren elektronik imzalı olma-yan e-reçete-lerin medula sisteminden provizyon alamayacağını belirtmiştir. Bilgi İşlem Birimi olarak Genel Sekreterliğimiz bünyesinde çalışan tüm he-kimlerimizin elektronik imza

edinimleri sağlanmaktadır.Tüm dünyada kabul gören kâğıtsız hastane süreçlerini tanımlayan HIMMS EMRAM standartları hastaneleri-mizde uygulanmaktadır. Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Eği-tim Araştırma Hastanemizde Stage 6 seviyesi için başvu-ru yapılmış ve yerinde dene-

tim için tarih beklenmektedir. Stage 6 seviyesi için en büyük beklenti kapalı döngü ilaç uygulama sisteminin olması-dır. Doğru ilaç, doğru zaman, doğru hasta ve doğru doz mantığı işletilmektedir. Has-tanemizde elektronik olarak verilen orderlar, eczaneden çıkan hastaya özgü barkotlu ilaçlarla hasta başında hem-şireler tarafından başarıyla uygulanmaktadır.Birimimizce Siirt ve Tokat ille-rimizde ki ilçe hastanelerine de HIMMS konusunda danış-manlık hizmeti verilmektedir.Çalışmalarını sürdürdüğü-müz veri merkezimiz ve karar destek sistemimiz hakkında mutlu haberler vermeyi ümit ettiğim yeni sayımızda buluş-mak ümidiyle..

2016 yılından itiba-ren elektronik imzalı olmayan e-reçeteler medula sisteminden provizyon alamaya-cak.


Ankara 1.Bölge Kamu Hastaneleri Birliği Genel Sekreterliğince organize edilen, sağlık tes-islerimizde görevli sağlık çalışanlarına yönelik SEPSİS farkındalık eğitimleri devam ediyor.

Ankara Eğitim ve Araştırma Hastanesi Anesteziyoloji ve Reanimasyon Kliniği klinik şefi Doç.Dr. Hülya Başar ve Doç. Dr. Çetin Kaymak tarafından sunulan eğitimler “ Dünya Sepsis Günü” aktivitelerinin bir devamı olarak Türk Yoğun Bakım Derneği ortaklığı ile

sürdürülüyor.

Ankara Eğitim ve Araştırma Hastanesi konferans salonunda gerçekleştirilen eğitimde konuşan Doç.Dr. Çetin Kaymak “Sepsis dünyada olduğu gibi ülkemizde de mortalitesi en yüksek olan, ancak sağlık çalışanları ve hekimler tarafından en az tanınan hastalık olarak bilinmektedir”dedi.

Bu eğitimlerin amacının tüm sağlık çalışanlarında Sepsis farkındalığını artırarak, erken tanıya -tedaviye yönelik zemin oluşturulması olduğunu belirten Kaymak,” bu amaçla tüm dünyada Sepsis İnsidansının % 20 oranında azaltılmasının hedeflendiğini ” belirtti.

BİRLİK HABER


RÖPORTAJFATMA MERİÇ YILMAZ

Son bir yılda Ankara’da sağlık hizmeti sunumunda birçok şey değişti. ‘Hanım eli’ değmesindenmidir bilinmez, farklı bir renkte, gönüllere de-ğen, başarılı bir sağlık hizmeti sunumuna şahit oluyoruz. Bünyesinde,

altısı Eğitim ve Araştırma Hastanesi olmak üzere onbeş sağlık tesisini barın-dıran Ankara 1.Bölge Kamu Hastaneleri Birliği; tam bir yıl önce Genel Sek-reterlik görevine getirilen Prof. Dr. Fatma Meriç Yılmaz’ın sosyal projelere verdiği önem ve bu kapsamda hayata geçirilen projelerle, insanımızın gönlü-ne girerek başarılarını artırıyor. Ekip ruhunu önceleyen yönetim anlayışıyla, sağlık tesisi yöneticileri ile düzenli dğerlendirme toplantılarında biraraya gelerek, hizmet başarı çıtasını daha yukarılara taşıma gayretini ortaya koyu-yor. Birlikte İyilik&Sağlık Dergisinin üçüncü sayısında Genel Sekreterimizle görevinin ilk bir yılı değerlendirmelerini ve gelecek hedeflerini konuştuk.

röportajengin ayar

16

foto

ğraf

eren

bah

ar

,

EKİM-KASIM-ARALIK 2015 • ----->>>>>>

Birliğinizin sağlık hizmeti sunumu-nun temel ilkeleri nelerdir?Üç kelimeyle özetleyecek olursak “Önce İnsan, Önce Sağlık, Birlikte Hareket” diyebiliriz.Bakan-lığımızın resmi logosuna da ilham olan; sağlıklı, enerjik, güçlü ve mutlu bireylerin oluşturduğu sağlıklı bir Türkiye temel hedefimizdir. Bu bağ-lamda Dünya Sağlık Örgütünün de sağlığı tanım-larken kullandığı bedenen ve ruhen tam bir iyilik halini insanımızda görmek üzere sağlık hizmeti sunuyoruz. Evet son ondört yılda sağlıkta gelinen kaliteli, başarılı seviyeyi, insanımızın sosyal talep-lerini de bir nebze karşılıyarak daha da artırma gayretindeyiz.

Birlikte Hareket kapsamında diğer kurumlar ile işbirliği çalışmaları-nızdan bahseder misiniz?Birçok kurum ile ortak projeler yaptık. Bunlardan bir tanesi, Türk Kızılay’ı Ankara Şubesi ile yapılan “Şefkat Eli” hediye pazarı çalışmasıdır. Aralık ayı başlarında sağlık tesisimiz Dr. Zekai Tahir Burak Kadın Sağlığı Eğitim ve Araştırma Hastanesinde “Şefkat Eli” hediye pazarı açılışını gerçekleştirdik. Öncelikle, 40 m2 lik bir oda düzenlenerek ihtiyaç sahibi anne ve bebeklerin günün her saatinde yararlanabileceği Şefkat Eli Hediye Pazarı için yer hazırlandı. Yeni doğum yapan anneler, bebek-leri ve kendileri için, ihtiyaçları olan kıyafetlere (pijama, zıbın vs.), bebek bezi, hijyen malzeme-leri gibi her türlü malzemeye buradan ücretsiz ulaşabilmektedir. Şefkat Eli Hediye Pazarında bağışçılardan gelen kıyafet, bebek bezi, hijyen malzemesi vb. ürünler hastanede yatan veya

doğum yapıp çıkacak olan ihtiyaç sahiplerine tes-lim edilmektedir. Bu çalışmaya Zekai Tahir Burak Kadın Sağlığı Eğitim ve Araştırma Hastanesinden başlama sebebimiz burada çok sayıda doğumun gerçekleşmesidir. Bu kişiler arasında maddi desteğe ihtiyacı olanlarda bulunmaktadır. Servis sorumlu hemşirelerimiz ihtiyaç sahiplerini tespit etmekte, belirlenen kişiler pazardan sınırlama olmadan ihti-yaçlarını karşılamaktadırlar.Aralık Ayı içinde Ankara Eğitim ve Araştırma Hastanemizde tedavileri süren miniklere Türk Kızılayı Ankara Şubesi genç gönüllüleri ve Birlik uzmanlarımızca tiyatro, origami , resim ve müzik eşliğinde moral destek etkinliği gerçekleştirildi. Bu etkinliğin düzenli bir şekilde tekrarlanmasını planlıyoruz. Gönüllü Üniversite Öğrencilerimizin hastanede tedavi gören çocuklara kitap okuma etkinliği ise her hafta düzenli olarak uygulanmaya devam ediyor. Bildiğiniz üzere; Diyanet İşleri Başkanlığı ile Sağlık Bakanlığı arasında, Ocak ayında Hastanelerde Ma-nevi Destek Sunmaya Yönelik İşbirliği Protokolü” imzalanmıştır. Protokol kapsamında pilot uygula-

Yeni doğum yapan anneler, bebekleri ve kendile-ri için, ihtiyaçları olan kıyafetlere (pijama, zıbın vs.), bebek bezi, hijyen malzemeleri gibi her tür-lü malzemeye buradan ücretsiz ulaşabilmekte-dir. Şefkat Eli Hediye Pazarında bağışçılardan gelen kıyafet, bebek bezi, hijyen malzemesi vb. ürünler hastanede yatan veya doğum yapıp çıka-cak olan ihtiyaç sahiplerine teslim edilmektedir.

17


ma-nın yapıl-

dığı Ankara, İstanbul, Erzurum, Kayseri, Samsun ve Ordu illerin-de 15 (on beş) müftülük perso-neli tarafından 12 (on iki) sağlık tesisinde hasta, hasta yakını ve hastane personeline yönelik manevi destek hizmeti sunul-maktadır.Manevi destek hizmetlerinin daha etkin ve verimli bir şe-kilde yürütülebilmesi, mevcut uygulamanın güçlü ve zayıf yönlerinin değerlendirilmesi ve eğitim programının hazırlanması amacıyla İlimizde, Aralık ayında “Hastanelerde Manevi Destek Hizmeti Çalıştayı” yapılmıştır.

Söz konusu çalıştaya pilot il-lerde uygulama yapan müftü-lük personeli, konuyla ilgili Sağlık Bakanlığı ve Diyanet İşleri Başkanlığı yetkilile-ri, farklı üniversitelerden akademisyenler katılmıştır. Çalıştayda bir yıl süreyle Birliğimize bağlı sağlık tesis-

lerinin de yer aldığı pilot böl-

gelerde uygulanan çalışmaların sonuçları ve oluşturulan raporlar değerlendirilerek, manevi destek hizmetlerinin profesyonelleşme-si ve kurumlaştırılması yönünde adımlar atılmıştır.Bunun yanı sıra, Hacettepe Üni-versitesi Tıp Eğitimi ve Bilişimi Anabilim Dalı ile standart hasta ile sağlıkta iletişim projesi hızla

devam etmektedir. Numune Eğitim ve Araştırma Hastanesinde pilot uygulama ile başlayan çalışma zaman içinde tüm sağlık tesislerimizi kapsaya-caktır. Proje kapsamında Numu-ne Eğitim ve Araştırma Hasta-nesi acil serviste çalışan hekim, hemşire, tıbbi sekreter, röntgen /laboratuvar teknisyeni, temiz-lik görevlisi, güvenlik görevlisi vb. tüm ekibin dahil olduğu bir eğitim geliştirilmiştir. Çalışma sonrası, acilde çalışan personelin standart hastanın sergilediği se-naryolardaki iletişim zorlukları ile baş etme durumları hakkında kendi farkındalıklarını oluştur-ması ve etkin iletişim yöntem-lerini geliştirmeleri bizim için kazanım olacaktır.

Mali Hizmetler Alanın-daki Faaliyetleriniz nelerdir?Sağlık tesislerimizin, yıllar itibariyle tıbbi sarf ve ilaç alım-ları, tüketimleri, stok miktarları, tahakkuk, gider, borç durum-ları incelenerek, ayrıntılı gider analiz çalışmaları yapılmaktadır. Analiz sonuçları yapılan top-

Pilot uygulama ile sağlık tesisinde has-ta, hasta yakını ve hastane personeline yönelik manevi des-tek hizmeti sunul-maktadır.

18

EKİM-KASIM-ARALIK 2015 19• ----->>>>>>

lantılar ile hastane yönetimi ile paylaşılmaktadır. Ayrıca tahak-kuk tahsilat aylık sabit, değişken giderleri ve bütçe gerçekleş-melerinden oluşan mali tab-lo hazırlanarak her ay düzenli olarak bağlı sağlık tesislerimize iletilmektedir. Böylelikle sağlık tesislerimizde gerekli farkındalık oluşturularak finansal sürdürü-lebilirliğin devam etmesi sağlan-mıştır.Genel Sekreterliğimiz Fatura İnceleme Komisyonu sağlık tesislerimizin S.G.K. Kapsam Dışı Faturalarını (TİKA, Tutuklu Hükümlü Hasta Faturaları, İki Anlaşma Kapsamındaki Fatura-lar, Özel Sigortalar, Banka Emek-li ve Yardım Sandığı Vakıfları, Ticaret Odaları, Sanayi Odaları, Borsalar, Bakanlıklar, TBMM vs.) inceleyerek mevcut hataları düzeltmektedir. Böylelikle bu alanda yaşanan hatalı fatura-landırma kaynaklı gelir kayıp-larının önüne geçilmiştir. Aynı zamanda sağlık tesislerimizin faturalandırma biriminde çalı-şan personele gerekli eğitimler verilmektedir.

Bağlı sağlık tesislerimizin mal ve hizmet faturalarının sağlık tesi-si-muhasebe birimi arasındaki işlemlerini hızlandırmak adına Tek Düzen Muhasebe Sisteminin Ön Muhasebe Modülüne Tüm sağlık tesislerimiz tarafından veri girişi yapılmaktadır. Bu sayede faturaların sisteme kayıt işlemleri daha kısa sürede ger-çekleştiğinden Tahakkukların Muhasebeleştirme Gün Süresin-de önemli ilerleme kaydedilmiş-tir. Ayrıca sağlık tesislerimizin

likitte bekleyen ödenekleri, muhasebe birimi ile koordineli olarak yürütülen çalışmalarla, borçluluk gün süresi 180 günü aşan sağlık tesislerimizin firma ödemelerine yönlendirilerek borçluluk gün süresinin minimi-ze edilmesi hedeflenmiştir.Yaptığımız en önemli çalışma-lardan biri de stok yönetimi alanındadır. Stok yönetim birimi KDS-MKYS-TDMS verilerinin yanı sıra depoları yerinde ince-leyerek birçok değerlendirme ve stok analizleri yapmaktadır. Stok devirleri, siparişlerin yönetimi ve kontrolü, hasta başı ilaç, tıbbi malzeme, laboratuvar maliyet-leri ve tüketimlerinin takibi, geçmiş tüketim miktarları vb. alanlar detaylı takip edilmekte-dir. Mevcut birlik stok miktarı, ihtiyacın gerekliliği ve aciliyeti göz önünde bulundurularak ihtiyaç fazlası alımların önüne geçilmiştir. Ayrıca sağlık tesisle-rimizin tıbbi malzeme ihtiyaçları konusunda kritik stok seviyesi altına düşmemeleri ve bağlı sağ-lık tesislerimizde ihtiyaç fazlası olarak bulunan malzemelerin tesisler arası devir yapılması ile de tasarruf sağlanmıştır.

19


Merkezi Satın Alma İle İlgili Faaliyetlerle ne gibi kazanımlar elde ettiniz?Merkezi yapılmasının daha ve-rimli olduğu görülen tedarikler için merkezi ve tümleşik ihaleler Genel Sekreterliğimizce yapıl-maktadır. 2015 yılı içerisinde temizlik, güvenlik, bilgi sistemi kullanıcısı, araç kiralama ve taşıma hizmeti, sonuç bazlı la-boratuvar hizmet alımları, TPN hizmet alımı, merkezi elektrik ihalesi, merkezi ilaç ihaleleri, tıbbi cihaz ihaleleri vb. ihtiyaç alımları yapılmıştır. 2015 yılı öncesinde yıllara sari olarak ihalesi yapılan ve 2015 yılında sözleşmesi devam eden diğer hizmet alımlarında ise iş artış-ları yapılarak Birliğimize yeni bağlanan tesislerimizin (yemek, elektrik alımı gibi) ihtiyaçları daha uygun fiyata tedarik edil-miştir. Yine merkezi olarak yapı-lan 2016 yılı elektrik ihalemizde bir önceki ihaleye göre elektrik birim maliyeti azaltılarak ihale edilmiş ve tasarruf edilmiştir. Merkezi TPN dolum merkezi kurulması için hizmet alımı ihalesi yaptık ve oldukça uygun fiyat teklifleri alındı. İktisadi olarak bakıldığında karlı bir temin işlemi gerçekleştirilmiştir. Bu hizmet alımı kapsamında Zekai Tahir Burak Kadın Sağlığı Eğitim ve Araştırma Hastanesine kurulacak olan dolum merkezi ile Numune Eğitim ve Araştır-ma Hastanesi, Ankara Eğitim ve Araştırma Hastanesi ve Türkiye Yüksek İhtisas Eğitim ve Araştır-ma Hastanesi hastalarının TPN ihtiyacı karşılanacaktır. Birliğinizce yürütülen Sosyal Faaliyetler neler-dir?Sağlık tesisi yöneticilerimiz

ile sık sık bir ara-ya gelmeye özen gösteriyoruz. Bu birliktelikler bazen toplantı bazen de sos-yal faaliyet olabiliyor. Aralık ayında Birlik’ te Sağ-lık ve Sanat Buluşmaları kapsamında Av. Hayati İNANÇ ile Divan Edebiyatında Sağlıkla İlgili Dizeler söyleşi programı düzenle-dik. Keyifli dakikaların ya-şandığı, yoğun bir katılım oldu. Yine bu tür sanatsal faaliyetler düzenlemeye devam edece-ğiz.

Yatırım Plan-lama İle İlgi-li Faaliyet-lerinizden bahseder misiniz?2015 yılı içinde birçok yatırım yaptık. Birlik ku-ruluş amaçlarından ve işlevselliğinden olan ‘Hastane Otelciliği’ kavramına uygun, insa-nımıza ve tüm insanlığa daha konforlu sağlık hizmeti sunmak adına sağlık tesislerimizde çeşitli tadilat ve düzenlemeler ile işe başladık. Bu düzenlemeler, sağlık tesislerimizde daha kaliteli, etkin, modern ve erişilebilir sağlık hizmeti için hasta ve çalışan gü-venliği ve memnuniyeti odaklı yapılmaktadır. Ay-rıca sağlık tesislerimizin fiziki mekanlarında yenile-me çalışmalarının yanında, en

20


güncel tedavi ve rehabilitasyona uygun cihazlarla güçlendirme çalışmalarına devam etmekteyiz.75. Yıl ADSH ameliyathanesinin fiziki, teknik, do-nanım ve ergonomik açıdan yeterliliği sağlanarak genel anestezi altında diş tedavilerinin yapılabil-mesi ve birliğimize bağlı diğer ADSM’ler tarafın-dan da kullanılabilmesini sağladık.Yapılan yoğun çalışmalar sonucunda Ruh Sağlığı Hizmetleri alanında güzel kazanımlar elde ettik. TRSM açılmasının yanı sıra, AMATEM yatak do-luluk oranımız arttı (% 85 oldu ), Alkol - Madde Bağımlısı hastaların ayaktan tedavileri ve aynı zamanda grup terapilerine başlandı.Sağlık tesislerinde önceden tahmin edilemeyen ve ani bir şekilde meydana gelebilen olağan dışı ve zaman baskısı yaratan kriz durumlarının çözümlenmesi ve hasta yer bulma işleminde 112 Komuta Merkezlerine yardımcı olmak amacıyla Ankara 2. Bölge KHB Genel Sekreterliğini koor-dinasyonunda birliğimize bağlı Ankara Numune Eğitim ve Araştırma Hastanesi Acil Servisinde Kriz Koordinasyon Birimini kurduk.

Topraklık Ağız ve Diş Sağlığı Merkezi için Kırkkonaklarda, Gölbaşı Ağız ve Diş Sağlığı Merkezi için Çankaya’da olmak üzere semt polikliniği açılması için gerekli işlemleri başlattık. Ulucanlar Göz Eğitim ve Araş-tırma Hastanesinin Keçiören semt polikliniği yeniden hizmete açılmıştır. Gölbaşı Hasvak Devlet Hastanesine uyku merkezi açıl-ması için çalışma başlatılmıştır.

Bağlı sağlık tesislerinin yararlanabileceği Genetik Tanı Merkezi ku-rulması için temin işlemleri gerçekleştirilmiştir. Numune Hastanesi Siteler Semt Polikliniğinde hizmete başlayacak Merkezi Genetik La-boratuvarında birliğimizdeki tüm hastanelerin genetik laboratuvar testlerinin çalışılması sağlanmış olacaktır. İş Gücü Analizi ve Personel Verimliliği İle İlgili çalışmalarımızı yü-rütmek üzere ilgili birimimizi kurduk. Birim ilk olarak saha çalışma-ları öncesinde yapılacak analizlerde kullanılacak olan standart form ve formatları belirledi. İlk saha çalışması sağlık tesislerimizin aynı nitelikteki 3 Üroloji Kliniğinde yapıldı. Devamında 29 Mayıs Devlet Hastanesi’nde yardımcı sağlık hizmetleri, idari hizmetler ve yar-dımcı hizmetler alanlarında, İş Etüt ve Analiz çalışması yapılmıştır. Çalışma sonuçları hastane yöneticilerimiz ile paylaşılarak, yapılması gereken düzenlemeler hakkında bilgi verilmiştir. İş Gücü Analiz ça-lışmaları tüm sağlık tesislerimiz için yapılacaktır. Bu amaçla hasta-nelerde çalışan personelimizden İş Analiz ekibi oluşturulmuştur.

İş Gücü Analizi ve Personel Verimliliği İle İlgili çalışmaları-mızı yürütmek üzere ilgili birimimizi kur-duk.

Birlik kuruluş amaçlarından ve işlevselliğinden olan ‘Hastane Otelciliği’ kavramına uygun, insanımıza ve tüm insanlığa daha konforlu sağlık hizmeti sunmak adına sağlık tesislerimizde çeşitli tadilat ve düzenlemeler ile işe başladık.

21


fotoğrafçankaya köşkü

22

YARAMAZ ÇOCUK YOKTUR

“ Yaramazlık yapmak diye bir eylem yoktur, bu daha çok yanlış anne ve baba tutumuna sahip ebeveynlerin suçu çocuğa yüklemelerinden başka bir şey değildir. ”

Ankara Eğitim ve Araştırma Hastanesi

ÇOCUK GELİŞİM UZMANI

H A V V A E S E R

EKİM-KASIM-ARALIK 2015 • ----->>>>>>23

Geçenlerde sosyal medyada gördüğüm bir paylaşım sonrası bu konu üzerinde daha fazla düşünmeye başladım diyebilirim. Okul öncesi eğitimle ilgili bir paylaşım sayfasında çocuklar ne-

den yaramazlık yapar? sorusu, “ Çünkü biz çocuğuz, beynimiz duy-gularımızı ve dürtülerimizi kontrol edecek kadar gelişmedi ki, ayrıca soyut kavramları da anlamakta zorluk çekiyoruz. Bu nedenle de size verdiğimiz sözleri defalarca yerine getiremiyoruz. Özür dileriz.” şek-linde yine çocukların ağzından söylenmiş gibi cevaplanmıştı. Oysa hiçbir çocuk bu şekilde bir cevap vermez. Hiçbir çocuk neden yara-maz olduğunu düşünüp “ ben duygu ve dürtülerimi ifade edemiyo-rum, soyut kavramları anlayamıyorum ” cümlesini kurmaz. Bu cümleler gelişimci ya da eğitimci bir yetişkine ait cümlelerdi ve ne yazık ki işin en üzücü tarafı ise paylaşımın, içinde en çok gelişimci ve eğitimcilerin bulunduğu binlerce kişi tarafından beğenilmesi, kabul görmesiydi. Yanlış olan bilgilerin insanlara olması gereken en doğru şeymiş gibi gösterilmesi beni oldukça rahatsız etti. Hele ki ortada ço-cuklarımız gibi geleceğimizi emanet edeceğimiz, en değerli varlıklar var ise, susmam doğru olmazdı.Yaramaz sözcüğü sorgulanmalıÇocukların beyninin ve duygularının yeterince gelişmediğini vurgu-lamanın yanı sıra, yaramazlık yaptığını kabul eden ve anne babala-rından sırf bu yüzden özür dilemeleri gerektiğini düşünen insanlar var ülkemde.Yaramaz sözcüğünü sorgulamadan, çocuklar neden ya-ramazlık yapar? sorusunun cevabını arayan eğitimciler, gelişimciler var. Bir kez olsun sorguladık mı yaramaz ne demek diye? Eminim cevabını bilseler hiçbir anne baba çocukları için bu sözcüğü kullan-maz, hiçbir eğitimci çocuklar neden yaramazlık yapar? sorusunu sor-mazlardı. Neden mi? Gelin birlikte bakalım anlamına.Yaramaz sözcüğünün o bilindik “uslu durmayan, söz dinlemeyen ço-cuk” anlamının dışında bir de “Uygun olmayan, bir işe yaramayan” anlamı vardır. Gündelik hayatta sıklıkla “Bu işe yaramaz” diye çöpe attığımız alet edevat için kullandığımız bir sözcüktür aslında. Kendi çocuğuna yaramaz diyen anne babalar işte bu yüzden bir kez daha


düşünmeliler. “Yaramazlık yap-mak” eylemine gelince, onu biraz daha açalım çünkü yaramazlık yapmak diye bir eylem de yok-tur, bu daha çok yanlış anne ve baba tutumuna sahip ebeveynle-rin suçu çocuğa yüklemelerinden başka bir şey değildir. Gelin, bu yanlış anne ve baba tutumlarının çocuk üzerinde yarattığı etkilere ve sonuçlara birlikte bakalım.Çocuk üzerinde yarattığı etkilerİlgisiz bir anne baba düşünün. Bu sadece çocukla ilgilenmek değil de, aynı zamanda eşlerin de bir-birleriyle ilgilenmediği bir ortam olsun. Sosyoekonomik ve eği-tim düzeyi düşük aileleri görürüz genellikle bu tabloda, anne tüm gün ev işleri ile meşgul olduğu için yorulmuş; baba işten yorgun gelip biraz televizyon başında va-kit geçirdikten sonra uyumuştur. Buna keza eğitim düzeyi yüksek,

sosyoekonomik durumu gayet iyi olup da; ellerinden cep telefonu düşmeyen, bilgisayar başında saatlerce zaman geçiren, sürek-li bir şeylerle meşgul olan, gün boyu çalıştığı için gergin olan anne ve baba akşam yemeğin-den sonra uyumuştur. Her iki du-rumda da çocuk unutulmuştur. İlgisiz davranan ebeveynlerin ço-cukları tek başınadır, mutsuzdur, dikkati dağınıktır, anne ve baba-sının sevgi ve ilgisine özlem duy-maktadır. Fakat anne ve baba ne yazık ki onun sesini duymazlar. Sesini duyurmak isteyen çocuk ilgi çekmek için elinden gelen her şeyi yapar. Anne ve babasının kendisini görebilmesi için taşkın davranışlar sergiler ve bu durum yetişkinler tarafından yaramazlık olarak adlandırılır. Haklı olan ço-cuktur. Eğer bir suçlu aranıyorsa o da çocuğuna biraz olsun zaman ayırıp onunla oyun oynamayan,

onu dinlemeyen, onu görmezden gelen anne ve babadır.Şimdi de aşırı hoşgörülü davra-nan anne ve babalar düşünün. Çocuğunun her istediğini yapan, yeter ki o üzülmesin, ağlama-sın diye bir dediğini iki etme-yen anne ve babalar. Çocuk bu durumun da gayet farkındadır. Nasılsa annem ve babam benim her istediğimi yapıyorlar, o halde ben bu durumdan oldukça karlı çıkabilirim diye düşünür. İstediği her şeyi yaptırmak için elinden geleni yapar. Eğlence olsun diye kontrolsüz bir şekilde etrafta ne var ne yoksa kırıp döker, koltuk-ların üzerinde zıplar, oyuncakları-nı bozar ve yenisini ister, istediği her şey için çok kolay ağlar, elde edince de kısa süreli mutluluklar yaşar, sonra yine yeniden taşkın davranışlar sergilemeye devam eder.


Peki bu tabloda haklı olan kimdir? Bu bir kısır döngüdür aslında. Peki bu tabloda haklı olan kimdir? Haklı olan yine çocuktur. Suçlu olan ise kural koymayan; çocuğuna, hayatta istediği her şeyi kolayca elde edemeyeceğini gösteremeyen, ona mücadele duygusunu aşılamayan ebeveynlerdir.Erkek çocuk yaramaz olur kabulüHazır hoşgörüden bahsetmişken cinsiyet ayrımına da değinmek iste-rim. Bu ülkede kız çocukları genellikle yaramaz olmaz, yaramaz olan erkek çocuklarıdır. Aslında bunu yaramaz olan değil de “yaramaz olsun diye yetiştirilen” erkek çocuklarıdır, şeklinde düzeltmeliyim. Çünkü kız çocukları hanım hanımcık, sessiz ve uslu yetiştirilirken er-kek çocukları pısırık ve korkak olmasın diye daha çok “vur oğlum, kır oğlum, helal olsun sana, canı sağ olsun oğlumun” cümleleriyle des-teklenir. Pohpohlanarak büyütülen ve her istediğini özgürce yapma hakkına sahip olan erkek çocuğu; bir yetişkin olduğu zaman kendi hayatına ya da ailesine mal olabilecek bir hata yaptığında ve/veya kaba kuvvete başvurarak bir şeyleri başaramadığını gördüğünde iş işten çoktan geçmiş olacaktır. Kendi yarattıkları olumsuz kişilik özel-liğine sahip bu yetişkinin sorumlusu, yine onu yetiştiren ebeveynler ya da onu sürekli ayrı tutan büyükanne ya da büyükbabalar olacaktır.Baskıcı yaklaşım doğru mudur?Bir diğer yanlış tutum ise baskıcı ve otoriter yaklaşımdır. Türk aile toplumunun çoğunluğunu yansıtır aslında. “Baba korkulacak, her daim saygı duyulacak, yanında ciddi durulacak, o izin verdiği zaman konuşulacak, o izin verdiği zaman oyun oynanacak kişidir.” şeklin-de bir algı vardır hep. Bazı anneler bunu destekler nedense. Çocuk şımardığında anneyi takmaz, anne de doğal olarak çocuğu bir üst mertebeye yani babaya sevk eder. Çocuk o gün bir hata yapmış ise baba önce sorguya alır çocuğu, sonra yanlış yaptığı için cezasını verir. En basiti basar bir tane tokat yüzüne. Bağırır, çağırır, hakaret eder. Çocuk küçülür karşısında, ezilir, basitleşir, sesi çıkmaz, korkar, titrer, ağlar ya da tutar kendini ağlamamak için.Yaramaz damgası Peki sonra ne olur? Uslanacağı yerde daha da taşkın hareketler yap-maya başlar. Bir kere yaramaz damgasını yedi nasılsa. İstediği kadar yaramaz olma hakkına sahip olduğunu düşünür. Zamanla alışır tokat yemeye, azar işitmeye. Bu onun için normal bir durum haline gelir. Daha çok hırçınlaşır, arkadaşlarıyla oyun oynarken dayak yiyeceğini bile bile topu patlatır, kavga eder ya da tam tersi git gide yalnızlaşır ve zamanla daha çok içe kapanır, sessizleşir, nasıl davranması gerek-tiğini bilemez; kendi hayatına yön veremez hale gelir. Nasılsa anne ve babası onun yerine düşünüp cezasını verirler.Evet bu tabloda kim hatalı? diye sormayacağım bu kez. Çünkü birçok evde yaşanan ve ne yazık ki toplum tarafından normalleştirilen du-rum bu. Çocuklarını azarlayan, onları tartaklayan, onlara karşı sev-giden uzak sert tavırlar takınan yalnızca babalar değil elbet, böyle davranan anneler de var ve tam tersine çocuğuna sıkı sıkı sarılıp onu koşulsuz seven babalar da var. Sonuç ne olursa olsun yaramazlık yaptı diye ya da bir daha yaramazlık yapmasın diye çocuğu aşağı-lamak bir çözüm değil. Hatta büyük sorunların başlangıcı.Çocuğun

Hayatta hiçbir şeyiniz çok olmasın; çok paranız, güzel bir arabanız, güzel bir eviniz varsın hiçbir zaman olma-sın. Sadece evladınız olsun yanınızda; en değerliniz, en kıymetliniz ve siz de onun gibi cesur olun.

• ----->>>>>>


üzerinde baskı kurarak, otoriter davranarak, onun davranışlarını yönetmek en büyük yanlış.Dinlemek fakat dikkat kesi-lerekŞimdi soruyorum size; Hiç çocu-ğunuzun gözlerinin içine bakarak onu sabırlı bir şekilde dinlemeyi denediniz mi? Eğer dinlerseniz onun istediği tek şeyin oyun ol-duğunu göreceksiniz. Çünkü her çocuğun istediği tek şey sadece oyun oynamaktır, başka bir şey değildir aslında. Çünkü oyun çocuğun işidir, çocuğa yaşamın gerçeklerini öğreten en masum, en güzel şeydir.Hiçbir çocuk sebebi yokken dur-duk yere süt dolu bir bardağı kırmaz, bile bile duvarları, kol-tukları boyamaz. Bunların hepsi çevresindekileri merak etmesin-den, öğrenmeye çalışmasından kaynaklanan durumlardır. Zaman zaman istemeden de olsa kü-çük kazalar olabilir elbette. İşte bu yüzden sevgili anne babalar; lütfen “aman kirlenmesin, aman kırıp dökmesin, her yeri berbat etmesin.” demeyin. Dökülen süt temizlenir, kirlenen eller, kirlenen çamaşırlar yıkanır kolayca. Ama engel olduğunuz, öğrenmesine fırsat vermediğiniz çocuğunuz için zamanı geri alma şansı-nız yok! Çünkü çocuklar bütün duyguları doyasıya yaşarlar, cesurdurlar, yağmur altında ıs-

lanmaktan, çamurda kir-lenmekten, düştükleri

zaman dizlerinin yara olmasın-dan bile korkmazlar. Kırıp dökerek öğreneceklerÖğrenmek için heveslidirler, be-yinleri tertemiz ve düşünceleri özgürdür. Onların düşüncelerin-de sınırlar yoktur, hayal güçleri sonsuzdur ve ne yazık ki büyü-dükçe onların hayal dünyalarını daraltan, düşüncelerini sınırlayan yine hep biz yetişkinler oluruz. Siz bu yetişkinlerden olmayın! Çocuğunuzun özgür dünyasını gereksiz nedenlerle daraltmayın, sınırlamayın. Çocuğunuzun oyun hakkını elinden almayın. Tam tersine onunla oyun oynayacak zamanlar yaratın. Elalem ne der demeden sev-gi göstermekÇocuğunu koşulsuz seven, ona sıkı sıkı sarılıp her an yanında olduğunu hissettiren, özgür dü-şünen, elalem ne der? kaygı-sı yaşamayan, her konuda ona rehberlik edip onu yüreklendi-ren, onunla eğlenip bizzat ya-şayarak öğrenmesine fırsat veren anne

baba olmak hiç de zor değil. Asıl zor olan hemen yanı başımızda var olan, ucunda ağaçların, hay-vanların, insanların yok edildiği; savaşın, acı ve yoksulluğun için-de kin gütmeden tertemiz duygu-larla, silahlar arasında bile oyun oynamayı başarabilen çocukların verdiği yaşam mücadelesi. Cesur olunBakın, onlar bütün bu zorluklara rağmen umutla tutunuyorlar ha-yata. Siz de umut dolu olun! Ha-yatta hiçbir şeyiniz çok olmasın; çok paranız, güzel bir arabanız, güzel bir eviniz varsın hiçbir za-man olmasın. Sadece evladınız olsun yanınızda; en değerliniz, en kıymetliniz ve siz de onun gibi cesur olun. Bırakın işe “ya-ramaz” işleri bir kenara, siz de onunla birlikte yağmurda ıslanın, çimlerde yuvarlanın, çamurda oynayın korkusuzca. Hayatın ta-dına varın, çocuğu- n u z büyümeden, çok g e ç kalmadan!

26


Birlikte Sağlık Bakım Hizmetleri 663 sa-yılı Sağlık Bakanlığı ve bağlı kuruluş-

ların Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname ile 02/11/2012 tarihi itibari ile Kamu Has-tanelerimizdeki bağlı Sağlık Tesislerimizde Sağlık Bakım Hizmetleri bünyesinde gö-

BİRLİK’TE SAĞLIK BAKIM HİZMETLERİ

fotoğraferen bahar--------------------------------

28 • ----->>>>>>

Sibel ÖzdemirUzman

Tıbbi Hizmetler Başkanlığı

“ Sağlık Bakım Hizmetleri bünyesinde görev yapan personelin; hemşirelik ve sağlık bakımına ait hizmet

süreçlerinin geliştirilmesine yönelik düzeltici faaliyetleri planlıyoruz. ”

rev yapan personelin; hem-şirelik ve sağlık bakımına ait hizmet süreçlerinin gelişti-rilmesine yönelik düzeltici faaliyetlerin takibi yapılarak, sahada Kalite ve Verimlilik gözleminde bulunularak, düzeltici faaliyetleri paylaşı-yoruz. Sağlık bakımı sürecinde yer alan faaliyetlerin iyileştiril-

mesine yönelik çalışmalar yapılarak Bağlı Sağlık Te-sislerinde sağlık bakım hiz-metleri Müdürlüğü’ne bağlı görev yapan personelin nö-bet hizmetlerinin takibi, eği-tim ihtiyacının belirlenmesi, planlanması, sağlık bakım hizmetlerinde çalışan per-sonelin verimliliğini azaltan unsurların tespitine yönelik


çalışmaların yürütülmesi, sağlık bakım süreçlerinde kalite geliştirme çalışmala-rı ile ilgili faaliyetlerin takibi ve iyi uygulama örneklerinin yaygınlaştırılması konuların-da bakım hizmetleri müdür-lüğü ile sürdürülmektedir.

Türkiye Kamu Hastanele-ri Kurumu Tıbbi Hizmetler Başkan Yardımcılığı Sağlık Bakım ve Hasta Hizmetleri Daire Başkanlığı çalışmaları kapsamında; ÇKYS sistemi-ne Sağlık Bakım Hizmetleri müdürlüğü tarafından, Bilgi Toplama Kılavuzu ışığında her ay İdari Hizmetler Baş-kanlığımız İstatistik Birimi ile ortaklaşa yapılan güncel personel bilgilerinin; doğ-ru veri girişinin sağlanması konusunda görüşülürek bil-gilendirilmeler yapmaktayız.

Yine Genel Sekreterliğimiz bünyesindeki etkinlikler için de Tesislerimizin Bakım Hiz-

28

metleri Müdürlükleri ile sü-rekli iletişimde bulunularak bakım ile ilgili her süreç ta-kip edilmektedir.

Ayrıca, Sağlık tesislerimizde sosyal bir varlık olan insanın tam bir sağlık halinde olma-sı hedefiyle sosyal sorum-luluk projeleri çerçevesinde ihtiyaç sahibi hastalarımız için çeşitli yardım faaliyetleri yürütmekteyiz.

Sağlık Tesislerimiz Klinikle-rinde yatan yetişkin çocuk ve bebek hastalar için Sağ-lık Bakım Hizmetleri Müdür-lükleri ile etkinlikler organi-ze edilerek gönüllülük esası ile anlamlı bir şekilde devam ettirilmektedir.

Anneler Gününde yatan has-ta annelere gül dağıtımı-23 Nisan Çocuk Kliniğinde te-davi gören hastalarımıza hediye dağıtımı, yeni doğum yapmış anne ve bebeklerin

29

Sağlık Tesislerimizde-ki ihtiyaç sahibi has-talarımız için düzenli yardım toplayarak sosyal sorumluluk

kapsamında paylaş-manın sıcaklığını his-

sediyoruz.

gerksinim duyduğu çeşit-li ihtiyaçları ücretsiz olarak Şefkat Eli Hediye Pazarı ndan karşılanması bu faali-yetlere küçük birer örnektir.

Birlikte Sevgiyle Kalalım…


FOTOĞRAFeren bahar


RÖPORTAJSEDAT BOZAN

Birlik Uzmanı Sedat Bozan,

“İmza yetki ler inin tam ve etki l i o larak

kul lanı lmasına yönel ik

usul ve esaslar ı bel i r ledik ”

“Bağlı sağlık tesislerimizde görev yapan tüm personelin sicil kayıtları yeniden gözden geçirilerek ÇKYS’de

gerekli düzeltmeleri yapılmıştır.”

• röportajeren bahar-----------------------------------------

Kurumca belirlenen yetki çerçevesinde Genel Sekreterliğimiz ve bağlı sağlık tesis-lerimizde görev yapan

personelin her türlü özlük işlem-lerini mevzuata uygun olarak yü-rütülme işlemlerini Birlik Uzmanı Sedat Bozan ile konuştuk. Özlük Biriminin çalışmala-rından bahseder misiniz?Kamu hastaneleri birliklerinin ku-rulmasıyla öteden beri süregelen hizmetlere ilave, birimimizce yü-rütülen çalışmalar kapsamında önemli adımlar atılarak yeni ka-zanımlar elde edilmiştir. Bu kap-samda;Genel Sekreterliğimiz ve bağlı sağlık tesislerinin hizmet ve fa-aliyetlerine ilişkin imza yetkileri-nin tam ve etkili olarak kullanıl-masına yönelik usul ve esasları belirlemek amacıyla, bağlı sağlık tesislerimizden gelen talepler değerlendirilerek, Genel Sekre-terliğimizce hazırlanan “Ankara 1. Bölge Kamu Hastaneleri Birliğine Bağlı Sağlık Tesisle-ri İmza Yetkileri ile Yazışma Usul ve Esasları Hakkında İç Yönerge”si çıkartılmıştır.Genel Sekreterliğimiz ile diğer kamu kurum kuruluşlar arasın-daki yazışmalar standart hale getirilerek, ayrıca yapılan Yetki Devri ile Hastane Yöneticilerine imza ve yazışma yetkisi verilmiş-tir. Özlük Birimi görev alanına gi-ren; aylıklı - aylıksız izin işlemleri, sendika işlemleri, sporcu izin iş-lemleri ve emeklilik işlemlerinde Hastane Yöneticiliğine imza yetki devri ve yazışma yetkisi verilmiş-tir.HİTAP (Hizmet Takip Programı) programı SGK’nın kullanmış ol-duğu bir sistemdir. Bu program ile tüm devlet memurların hiz-met bilgilerinin elektronik ortama

FOTO

ĞRAFe

ren

baha

r

32


rinde karşılaşılan hatalar, Perso-nel İstatistik Birimi ile koordineli tespit edilerek gerekli düzeltme-ler yapılmaktadır. Böylece ÇKYS Bilgi Toplama Formu ile ÇKYS’de

çalışılan personellere eşleşmesi sağlanmaya çalışılmaktadır.

BİMER ve SABİM’e gelen ilgili ev-raklara cevap verilmiş ve halen günlük cevap verilmektedir.

Özlük Birimi olarak İdari Hizmet-ler Başkanlığımız bünyesindeki diğer birimlerimizle koordineli bir şekilde çalışmaya devam etmek-teyiz.Özlük birimince gerçekleş-tirdiğiniz Eğitim Çalışma-larınız nelerdir?Evet, bağlı sağlık tesisleri perso-nel şubelerine belirli periyotlarda gerekli eğitimler verilerek, eği-timler hem Genel Sekreterliğimiz bünyesinde hem de ilgili sağlık tesislerimizde, yerinde verilmek-tedir.Başlıca verilen bu eğitim-ler;• ÇKYS/İKYS Eğitimi• İç Yönerge Eğitimi• HİTAP (Hizmet Takip Progra-

mı) Eğitimi • Genel Personel İşlemleri Eği-

timi TUİK tarafından organi-ze edilen Özbekistan Sağlık Yöneticilerine “Hastanene Yönetimi” Eğitimi

• ----->>>>>>

alınması sağlanmaya çalışılmak-tadır. Bu program Bakanlığımı-zın kullanmış olduğu ÇKYS/İKYS ile entegre edilmesi sonucunda personelin tüm bilgileri sisteme otomatik olarak aktarılmaktadır. Bu çerçevede bağlı sağlık tesis-lerimizde görev yapan tüm per-sonelin kayıtları yeniden gözden geçirilerek, aktarılmayan bilgiler yetki dâhilinde ÇKYS/İKYS’ de gerekli düzeltmeler yapılarak ak-tarımı sağlanmıştır. Son olarak 27.06.2014 tarihinde TKHK tara-fından gönderilen İPC (idari para cezası) listesinde sağlık tesisleri-miz yer almamıştır.

Genel Sekreterliğimiz ve bağlı sağlık tesislerimizde görev yapan tüm personelin ÇKYS/IKYS’de-ki hatalı ve eksik olan kayıt bil-gerinden; atama hareketleri, adaylık durumu, görevlendirme hareketleri, askerlik, ücretsiz izin, kadro işlemleri, hizmet bir-leştirmeleri, derece-kademe terfi işlemleri gibi bilgiler personelin özlük dosyası incelenerek ilk gö-reve başladığı tarihten günümü-ze kadar yetki dahilinde gerekli düzeltmeler yapılmaktadır. ÇKYS’ye her ay Bilgi Toplama Formuna gelen personel bilgile-

33

”

Bağlı Sağlık Tesislerimiz-

de görev yapan personel iş ve iş-lemlerini mümkün olduğunca en kısa sürede sonuçlan-dırıp, görev yapan

tüm personelin memnuiyetini mak-simuma çıkartmayı

hedefliyoruz.


Biriminizin Hedeflerinden söz açarsak neler söyleyebilirsiniz?• Özlük Birimi olarak Genel Sekreterliğimiz ve bağlı sağlık tesislerimizde görev yapan tüm personelin

ÇKYS/IKYS’deki hatalı ve eksik olan kayıtlarını tamamını düzeltmek ve bundan sonraki yapılacak tüm işlemlerde ÇKYS/IKYS üzerinden yapılması için çalışmalarımız devam edecektir.

• Bağlı Sağlık Tesislerimizde görev yapan personel iş ve işlemlerini mümkün olduğunca en kısa süre-de sonuçlandırıp, görev yapan tüm personelin memnuiyetini maksimuma çıkartmayı hedefliyoruz.

• Özlük Birimimizce hazırlanan “Memur El Kitapçığı” çalışmamız devam ediyor. Bu kitapçıktaki bilgiler ile bağlı sağlık tesislerimizin personel şubesi ile çalışan tüm personel memur haklarını daha net ve daha kısa sürede ulaşabilecek ve bilgi sahibi olabilecektir.

Özlük Birimi Görev Alanları:

• Devlet Hizmet Yükümlülüğü Sonlandırma İşlemleri, • Uzmanlık Belgeleri İşlemleri, • Muvafakat İşlemleri, • Emeklilik İşlemleri, • Aday Memur İşlemleri (Asalet Onayı), • Mazeret İzinleri (ölüm, evlilik, refakat vb.), • Hizmet Süresi İşlemleri,• Aylıksız İzin İşlemleri, • Sendika İşlemleri, • Askerlik İşlemleri, • Fiili Hizmet Zamları İşlemleri, • Vekâlet Onayları, • HİTAP İşlemleri (SGK)• Kimlik Bilgilerin Değişikliği • Memur Sicil No Verilmesi, • ÇKYS/İKYS’deki Kayıt Düzelme İşlemleri, • Askerlik Sevk Tehiri ile İlgili İşlemler, • Yıllık - Kongre İzinleri ile Rapor İşlemleri,• Hizmet Belgesi ve Tüm Durum Belgesinin Verilmesi, • Hizmet Puanı İtirazları ile İlgili İşlemler,• Borçlanma İşlemleri

Özlük Birimi güçlü kadrosuyla başarılı işler üretiyor.


*

EKİM-KASIM-ARALIK 2015 37• ----->>>>>>


yararları ancak günümüzde anlaşılmış olan kolesterolü az etleri, baklagilleri, sebze ve meyveleri tüketmekteydi. Bu örnek davranışına şu hadisler-de şahit olmaktayız:

Ebû Mûsâ anlatıyor: "Peygamber salla'llahü 'aleyhi ve sellem tavuk etini yerdi." Bir rivayette der ki: "Ben tavuk eti yediğini gördüm." Ümeyyi 'bni Zeyd anlatıyor:"Peygamber salla'llahü 'aleyhi ve sellem yemişlerden üzümle kavunu severdi."

Talha (RA) anlatıyor: "Resulullah aleyhissalâtu ves-selâm'ın yanına girmiştim. Elinde ayva vardı. Bana: "Ey Talha! Şunu al, (ye)! Çünkü bu, kalbe rahatlık verir" bu-yurdular.Hayseme bin Esved 'Abdu'l-lah'tan anlatır: "Peygamber 'aleyhi's-selâm buyurdu ki: "Kur'ân'dan ve de baldan şifâ edinin.” buyurdular.

Ukbeti 'bni Âmir anlatıyor:"Peygamber salla'llahü 'aleyhi ve sellem buyurdu ki: "Zeytin yağıyla deva edinin. O, müba-rek ağacın yemişinden hâsıl olur, ya'ni zeytin ağacının."

İçerdiği antioksidanlar nede-niyle kalp-damar sağlığı için oldukça önemli olan ve gü-nümüz doktorları tarafından tavsiye edilen pekmez, Pey-gamberimiz tarafından bun-dan yaklaşık 1400 yıl önce de tavsiye edilmiş ve hatta yapılı-şı da hadislerde yerini almıştır.

Ebu Hâzım anlatıyor: "Ben Sehl İbnu Sa'd (RA): "Sen has undan yapılmış be-yaz ekmek gördün mü?" diye sormuştum. Sehl: "Resulullah vefat edinceye kadar, beyaz ekmek görme- dim" dedi. Ben tekrar: "Resülullah

zamanın- da ashabın e l e - ği var

mıydı?" d e -

dim. "Aleyhissalâtu vesselâm vefat edinceye kadar elek gör-medim" dedi. "Öyleyse elen-memiş arpa ekmeğini nasıl yiyordunuz?" dedim. "Biz onu üflerdik, içindeki kepekten uçan uçardı. Kalan (kepek)leri de su ile yumuşatıp yoğurur-duk." cevabını verdi.

Peygamber Efendimizden Sağlık Tavsiyeleri Alemlerin efendisi Hz.Muham-med (S.A.V.)’in sağlık ile ilgili tavsiyelerinden;

• Yemeğe tuz ile başlanırsa beyin tarafından gönderilen bir uyarı sayesinde, midede mukus denilen sindirimi ko-laylaştırıcı bir tabaka oluştur-duğunu ve midenin sindirime hazırlıksız yakalanmasını önle-diğini,

• Yemek yerken yerde otura-rak sol ayağı katlayıp sağ aya-ğı karna çekerek oturulup ye-nildiğinde, su ile doldurulmuş balon şeklinde olan midenin çıkış kısmını kapatarak yenilen gıdanın tam sindirilmeden ba-ğırsaklara kaçmasını önleyece-ğini ve mide dolunca da doy-gunluk h i s s i


vererek çok fazla yemeden kalkılacağını,

• Yemek yerken yemeğin ortasında su içildiğinde içilen suyun yenilen gıdaların sindiri lmesine, gerekli vitaminlerin emilmesi-ne katkıda bulunduğunu ve midede doygunluk hissi vererek az yemeye vesile olduğunu,

• Oturularak ve en az 3 yudumda içilen su, dil ve ağız bölgesin-de daha fazla duraksadığından tükürük bezleri için gerekli olan suyun emilimini artırıp anti bakteriyel ve antioksidan etkiye sa-hip tükürüğün salgılanmasını artırarak ağız ve diş sağlığına kat-kıda bulunduğunu, öğrenmekteyiz.

Sağlıklı Olmak Cennet Nimetidir

Sağlık, dünya hayatında Allah’ın, Rahman sıfatının tecellisi ola-rak -mümin olsun ya da olmasın- herkese verdiği en büyük nimetlerden biridir. Şüphesiz sağlık iman ile birlikte olduğunda ne denli önemli bir nimet olduğu daha iyi bilinmekte ve Allah’a daha fazla şükretmeye vesile olmaktadır. Peygamber Efendimiz (sav) sağlıklı olmanın cennet nimeti olduğunu şöyle bildirmiştir:

"Mu'âz bin Abdullah babasından ve amcasından anlatıyor: "Peygamber 'aleyhi's-selâm buyurdu ki: "Zenginlik hoştur, tak-va ile olursa zarar vermez. Sağlık, takva ile olursa, zenginlikten üstündür. Sağlıklı olmak, cennet ni'metlerindendir." *(Önder Çağıran, Tıbbi Nebevi, 1. Baskı, Boğaziçi Yayınları, İstanbul 1996)

Uluslararası Tıbb-ı nebevi Kongresi Mayıs ayında dü-zenlenmiş ve Sağlık Bakanı Dr.Mehmet Müezzinoğlu da bu kongreye katılmıştı.

Peygamber Efendimizin sağlıklı yaşam, hastalık ve hasta tedavi-si konusunda yaptıkları ve tav-siyeleri anlamına gelen “Tıbb-ı Nebevi” konusunda sunumların yapıldığı kongreye ilgi yoğundu.

Sağlık Bakanı Dr. Mehmet Müezzinoğlu burada yaptığı konuşmada şunları söylemişti:

“Uluslarası Tıbb-ı Nebevi Kongresinin islam dünyasına hayırlı olmasını ümit ediyorum. Tüm dünyada insanlar sağlık alanında yeni bir çok sorunla yüz yüze gelmeye başladı. Bu-gün ölüme neden olan hastalık-ların başında kardiyovasküler, kanser ve kronik hastalıklar geliyor. Bu üç hastalığın en önemli nedenlerine baktığımız-da sigara, uyuşturucu ve alkol gibi kötü alışkanlıklarla sağ-lıksız beslenmeyi görüyoruz. Bu anlamda her bireye her aileye temel koruyucu sağlık bakışını benimsetmeli, halk sağlığı ba-kışını anlatmalıyız. Ramazan arifesindeyiz “oruç tutun, sağlık bulun” diyerek başlangıç yap-mak istiyorum.”


ANALİZ

40

Nadire Gölbaşı

Hastane Basın ve İletişim Sorumlusu

Ankara Eğitim ve Araştırma Hastanesi


FOTO

ĞRAFe

ren

baha

r

41• ----->>>>>>


Tükenmişliğe neden olan en belirgin unsurlar;

• Fiziksel açıdan zor koşullar ve yeterince karşılanamayan ihtiyaçlar (uykusuzluk, açlık, susuzluk, karanlık, fazla soğuk ya da fazla sıcak hava koşulları, mola vermek için yeterli zaman, alan ve ortam olmaması)

• Eşitsizlik, adalesizlik ve haksızlık hissi yaratan durumlar• İnisiyatif ve seçim hakkı olmaması• Kişinin bireysel yaratıcılığına ve potansiyelini gerçekleş-

tirmesine imkân vermemesi• İş tecrübesinin az olması • Cinsiyet farkı özellikle kadın olmak• Ödüllendirilmeme

Tükenmişlik sendromu sadece belirli mesleklerde rastlanan bir sorun değildir; ancak bazı mesleklerin ve işlerin tabiatı-nın, bu sendromun ortaya çıkma riskini arttırdığı da bilin-mektedir. İnsanlarla bire bir ilişki, yakın temas ve yüksek sorumluluk içinde icra edilen mesleklerde tüken-mişlik sendromu riski en fazladır. (doktor, psiko-log, psikiyatrist, hemşire, hakim, savcı, avukat, öğretmen, polis ve asker gibi...)

Özellikle riskin fazla oldu-ğu grupların başında sağlık çalışanları gelmektedir. Sağlık çalışanları ve tükenmişlik- leri hak-kında yapılan bir çok araştırmada çalışanların tükenmişliğini etkileyen faktör- lerin başında motivasyon eksikliği, döner serma- ye oranla-rındaki belirsizlikler ve değişiklik- lerin geldiği görülmüştür. Bu faktörler zamanla çalışanlar- da fi-ziksel ve psikolojik rahatsızlıklar oluş-

Tükenmişlik sendromu ön-

lenebilecek bir durumdur;

bu sendromu, altyapısını,

nedenlerini ve temel un-

surlarını anlamak, bu send-

romu önlemek konusunda

yardımcı olur.


turmakta, kişinin performansını düşürmekte ve iş gücünü azaltarak zamanla tükenmişliğe neden olmaktadır. Dolayısı ile bakıldığında sağlık çalışanlarının yaşadığı tükenmişlikle-rin sağlık ortamında yaşanan şiddet ve olayların artmasında da etkili olduğu ve günden güne arttığı dikkati çekmektedir. Araştırma sonuçlarında yine kadın sağlık çalışanlarının erkek çalışanlara göre daha fazla tükenmişlik yaşadığı ve daha fazla şiddete maruz kaldığı görülmüştür. Araştırma sonuçlarından yola çıkarsak sağlık kurumlarına da doğrudan katkı sağlama-sı açısından çalışanların çalışma koşullarının ve refah düzey-lerinin geliştirilmesine dikkat edilmeli, sağlık çalışanlarına gerekli önem ve destek verilerek ödüllendirilmeleri sağlan-malıdır. Tükenmişlik sendromu önlenebilecek bir durumdur; bu sendromu, altyapısını, nedenlerini ve temel unsurlarını anla-mak, bu sendromu önlemek konusunda yardımcı olur.

Araştırma sonuçlarında

yine kadın sağlık çalışanla-

rının erkek çalışanlara göre

daha fazla tükenmişlik ya-

şadığı ve daha fazla şiddete

maruz kaldığı görülmüştür.


*

EKİM-KASIM-ARALIK 2015 45 • ----->>>>>>


1. HASTALIĞA SEBEP OLAN DURUMLAR:Eski tıpta insan vücudunda var olduğu farzedilen; safra, sevdâ, dem ve balgam adlarını taşıyan dört unsura (hılt) ahlât-ı erba’a denirdi. İnsanların bu dört sıvı dengeli olduğu vakit sağlıklı, denge birinin lehine bozulduğu zaman da hasta olduğuna inanılır; hastanın mizacını düzeltmek için ahlât-ı erba’anın mütevâzin olmasına gayret edilirdi.1 Fuzûlî’nin; “Ey sâkî, vücudumda aşk hevesi sağlık dengemi bozdu. Tamamen hastalan-madan bana ilaç ver.” anlamını taşıyan;

Tabî’at inhirâfın gör hevâ-yı ışkdan tende İlâc it düşmedin sâkî mizâcum istikâmet-den 2mısralarında hem aynı hususa, hem de gü-nümüzde hastalık tablosu oluşmadan önce alınması gereken tedbirler karşılığındaki ko-ruyucu hekimliğin geçmişte de mevcudiyetine işaret edilir.

2. HASTA – HEKİM İLİŞKİLERİDîvan şiirinde âşığın hasta, sevgilinin de ta-bîb kabul edildiği yaygın benzetmeler yanın-da; hasta - hekim ilişkileri hakkında fikir ve-ren, bugün için de geçerli olan telakkilere rastlıyoruz. Örneğin, günümüzde uzman doktorların tercih edildiği gibi geçmişle de “tabîb-i hâzık”tan medet umulurdu13 . Derde derman olacak böyle bir hekimin bulunmaması hastayı ümitsizliğe düşürür,da-

ha çok hastalanırdı:

Marîzün olsa min derdi bu derd anlardan efzûndur Ki-teşhisine olmaya tabîb-i hâzık u kâmil 14Hâzık bir hekime müraca-at edilince, hekim hastanın nabzını tutarak muayeneye başlardı. Zira eskiden ahlât-ı

erba’adaki dengesizliğin ne olduğunu anlamak için öncelikle nabız kontrol edilir, nabzın atış şekli ile mizacın durumu, dola-yısıyla hastalık teşhis edilirdi15. Hastanın yakınları da merakla sonucu beklerdi:

Sararmış çihresi teb-lerzeden şâh-i çenrînün Tabîbâ nabzı-nı tutsan aceb bilsek nedür derdi 16

46


3. HASTALIKLARLA İLGİLİ HUSUSLARHastalık; getirdiği zahmet, acı ve üzüntüler sebebiyle hasta psi-kolojisinde, dolayısıyla davranışlarında değişikliğe sebep olur. Yakınlarının ilgisi, dostların sevgisi bu dönemde hastaya adeta ilaç gibi gelir. Özellikle “geçmiş olsun ziyaretleri”nin hasta psiko-lojisi üzerinde son derece olumlu bir tesiri vardır:

Bir nice gündür ki cânânum görinmez cân gibi Görmeye ben hastasını gelmedi dermân gibi 24Hasta bu ziyaretlerden mahcup olup, dostlarına “ne zahmet ettiniz” der 25, fakat dostlarıyla sohbete hâli yoktur, lafı ağzında geveler, ne söylediği anlaşılmaz26. Hastanın çektiklerini ancak aynı hastalığı çekenler bilir, hastanın hâlinden yine hasta olan anlar:

Yürü bir hastaya arz eyle Hayâlî sözüni Sağ olanlar ne bilür çekdügini sayrunun 27Bazen hasta suyu içemeyecek kadar ağır durumdadır. O zaman da hastanın ağzına pamukla su damlatılır:

Bîmâr gözün derdi itdi şu kadar sayruPenbeyle sıkar çeşmüm ağzuma dem-â-dem su47Ayrıca hastanın duasının makbul olduğu53, şifa bulmak için

hastanın “Yâ Şâfî” virdini dilinden düşürmediği54, iyileşmek için kurban kesilmesi veya adakta bulunulması55, akıl hastalarının dinen ve hukuken yaptıklarından sorumlu tutulamayacağı veya

47 • ----->>>>>>


cezalandırılmayacağı edebî ifadelerle dile getirilir:

Günâhından geçer uşşâkun ol hattı güzel dilber Kirâmen Kâtibîn ehl-i cünûn içün kalem çalmaz56

4. ÇEŞİTLİ HASTALIKLAR VE TEDAVİ USULLERİ:Dîvan şiirinde hastayla ilgili hususlar yanında;sarılık, sıtma, sinüzit, baş ağrısı, yaralar, kırıklar, üşütme, zehirlenme ve kan kaybı gibi sağlığı tehdit eden hastalıklardan ve bunların tedavi metotlarından da söz edilir. Özellikle göz hastalıkları ve tedavisi ile akıl ve ruh hastalıklarıyla ilgili konulara sıkça rastlarız.Günümüzde hastalıklarla beslenme arasındaki ilgi herkes tara-fından bilinmektedir. Modem tıbbın sağlıklı beslenme prensibi geçmişte. “Sağlığın başı perhizdir.” atasözüyle ifadesini bulmuş, az veya yeterli miktarda yemenin insan sağlığı için daha uygun olduğu bütün tıp kitaplarında belirtilmiştir.Şairimiz Fuzûlî’nin; “İnsanlar noksanlık arızasının hastasıdır. Bazı insanlara perhiz fayda sağlarken, bazıları da iyi beslen-meyle tedavi olur.” anlamındaki beyti dengeli beslenme ve diye-tin önemine işaret eder:

Marîz-i ârıza-i naksdur nüfûs-ı tamâm Kimine fâ’ide perhiz ider kimine gıda 57

Hastaların daha çabuk iyileşmesi amacıyla bugün hava değişiBir çeşit gül tatlısı olan gül-be-şeker hastaları güçlen-dirmesi69, güllâc da hem ruh, hem de beden sağlığı için faydalı bir tatlı oluşuyla70 ele alınırken; Fuzûlî, gül suyunu her derde deva olarak niteler:

Bulunur her derde istersen gülistânda devâ

Hokkasında goncanun san kim şifâ cullâbı var71Baş ağrısı, böbrek ağrısı, zatülcenb, zatürre ve kuru öksürüğe iyi gelen menekşe de; şerbetinin ferahlatıcı özelliğiyle ele alınır:

48


Bir dem gam-ı devrânı unutdurmağa sâkî Gül mevsimidür sun berü gül-nâr-ı benefşe 75Güzel kokulu bir madde olan anber de geçmişte ilaç yapımında kullanılmıştır.Nev’î’nin aşağıdaki beytinde kurutulup toz hâline getirilen anberin burna çekildiği zaman kalbi kuvvetlendirdiğini tespit ediyoruz:

Virürken kalbe anber kuvvetin gâzîlerün hâki Dimâğında olan hasm-ı sefîhün hâm sevdâ-dur78Dîvan şiirinde çeşitli hastalıkların tedavilerine dair bilgiler de mevcuttur. Örneğin günümüzde soğuk algınlığında hastanın kat kal örtülüp terle-tilmesi geçmişte de uygulanan bir yöntemdir:

Bolay ki derleyem diyü budur örtündüği kat katKi kendüye sovuk aldurup olmış nâ-tüvân gonca 81Kan aldırmak, dinen de tavsiye edilen tedavi yöntemlerinden biridir. Yakın zamanlara kadar hipertansiyon ve kalp yetmezli-ğinde bir tedbir olarak hastadan kan alınırdı. Geçmişte de ze-hirlenmeyi veya yaranın enfekte olmasını önlemek için hastanın yarasından bir miktar kan akıtılırken, özellikle vücudun değişik yerlerindeki ağrıları dindirmek için de bu metot uygulanıyor-du89. Ayrıca sarılığın tedavisi için de hastadan kan alınırdı90:

Zerd oldı yüzüm derd ile san kim yerekânLutf eyle begüm dökme be-nüm yok yire kanum 91Dîvan şiirinde gözle ilgili hasta-lıklar ve tedavi şekilleri de geniş yer tutar. Günümüz kozmetiğin-de yerini kaybeden sürmenin; geçmişte yalnızca bir süs aracı değil aynı zamanda gözü kuv-vetlendirmesi, görüşü artırması ve göze parlaklık vermesi gibi sebeplerle kullanıldığını görürüz. Özellikle sevgilinin yolunun, eşiğinin, ayağının tozu âşıklar için paha biçilmez değerde, şifalı bir sürme olarak telakki edilmiştir:Gündüz görürdi gökde Sühâ’yı güneş gibi Bulsa gubâr-ı hâk-i rehünden cilâ nazar107Hâlen halk arasında göz nezlesi için tıbbî amaçla kullanılan sür-me, geçmişte de “göz otı” olarak adlandırılmış108, remed (göz

Divan edebiyatında toplumun her kesi-minde var olan âdet, inanç ve uygulamala-rın yer aldığını; dola-yısıyla dîvan şiirinin halktan kopuk olma-dığını görmekteyiz.

Dîvan şiiri taklidî bir

edebiyat değil, yalnızca

burada verdiğimiz ör-

nekler itibariyle bile millî

kültürümüzü aksettiren

orijinal bir edebiyattır.

49 • ----->>>>>>


ağrısı), sebel (bulanık görme), göz yaşarması ve göz kanlanma-sını gidermek için ilaç gibi kullanılmıştır:

Hâk-i pâyı kuhlini şâhun sabâdan isteyüp Bâğın eyler ner-gis-i bîmârına tîmâr gül109Dîvan şiirinde akıl ve ruh hastalıklarının tedavisinde başvurulan temel yöntemlerin de konu edildiğini görürüz. Örneğin çağımızın yaygın hastalığı stresten kurtulmak için geçmişte açık havaya çıkılır, bahçelerde gezilir veya subaşlarında oturulurdu:

Hurrem olsa gam degül eşk-i revânum görse yâr Âdeti tefrîh-i rûh itmekdür akar sularun 113Dîvan şiirinde çeşitli hastalıklar ve tedavileri ile ilgili buraya kadar belirtilen hususlar yanındabir tek hastalığın dermanının olmadığından söz edilir ki, bu da bir nevi gönül hastalığı olan aşktır:

Derd-i ışkun zerrece kılmadılar dermânını Âlem içre niceler Lokmân u Eflâtun olup124Şairlerin hoşnut olduğu aşk derdine ilaçlar kâr etmez, aksine hastalığın şiddetini artırır125. Dolayısıyla bîmâr-ı derd-i aşk için ölmekten özge derman yoktur:

Güftâr-ı ratb u yâbisi harc itme ey tabîb Ölmekten özge derd-i gam-ı ışka yok devâ126

Dîvan şiirinde hasta, hekim ve hastalıklarla ilgili olarak buraya kadar verdiğimiz örnekleri; Kânûnî’nin sağlığın değerini veciz bir dille ifade eden meşhur beytiyle sona erdiriyoruz:Halk içinde mu’teber bir nesne yok devlet gibi Olmaya devlet cihânda bir nefes sıhhat gibi...

Dîvan şiiri folklor

araştırmalarında

geçmişten günümüze

uzanan âdet ve inanç-

larımızın tesbiti için

önemli bir kaynaktır.

*Bu yazı S.Ü.Öğretim ÜyesiDoç.Dr. Emine Yeniterzi’nin çalışmasından alıntılanmıştır.

50


DİPNOT

EKİM-KASIM-ARALIK 2015 • ----->>>>>>53


İL DEĞERLENDİRMELERİ DEVAM EDİYOR İl Sağlık yöneticileri Numune Eğitim ve Araştırma Hastanesini ziyaret etti.

GirişAnkara ili bölge değerlendirmesi çerçevesinde Ankara İl Sağlık Müdürü Dr. Mustafa Erkan Çiçek, Ankara 1. Bölge KHB Genel Sekreteri Prof. Dr. Fatma Meriç Yılmaz, Ankara 2. Bölge KHB Genel Sekreteri Dr. Muhammet Örnek ve Ankara 3. Bölge KHB Genel Sekreteri Doç. Dr. Halil İbrahim Yakut Numune Eğitim ve Araştırma hastanemizde incelemelerde bulundular.Hastane yöneticileri ile idarecilerden hastanede sunulan hizmetler hakkında bilgi alan il yöneticilerimiz yoğun bakımlar, klinikler, acil servis ve poliklinik birimleri başta olmak üzere hizmet birimlerini yerinde değerlendirdiler.

HABER TURU

54

12.ZEKAİ TAHİR BURAK JİNEKOLOJİ ve OBSTETRİK KONGRESİ

Geleneksel hale gelen “Zekai Tahir Burak jinekoloji ve obstetrik Kongresi”nin 12.’si 13 Kasım’da Ankara JW.Marriott Hotel’de gerçekleştirildi.

11 kez Zekai Tahir Burak günleri olarak düzenlenen etkinlikler bu yıl ilk kez ulusal bir kongre forma-tında düzenlendi. Kongrenin ana temasıda jinekoloji ve obstetrikteki son gelişmeler ve yenilikler olarak belirlendi.Kongrede kadın hastalıkları ve doğum alanındaki en ilgi çekici ve güncel konular deneyimli hocalar tarafından sunularak, katılımcıların görüş, öneri ve tecrübe aktarımlarıyla sona erdi.Kongrenin ilk gününde Z.T.B Kadın Sağlığı E.A.hastanesi ameliyathanesinden kongre salonuna canlı endoskopik cerrahi ameliyatı aktarıldı. Dünyada histeroskopinin önde gelen isimlerinden, histeroskopi eğitimine gönül vermiş Prof. Dr. Osama Shawki’nin moderatörlüğündeki histeroskopi kursu ise yoğun ilgi çekti.


TRT ‘TÜRKİYE’DEKİ HASTANELER BELGESELİ’ 29 MAYIS HASTANEMİZİ KONUK ETTİ

HABER TURU

İL DEĞERLENDİRMELERİ DEVAM EDİYOR İl Sağlık yöneticileri Numune Eğitim ve Araştırma Hastanesini ziyaret etti.

FOTO

ĞRAFe

ren

baha

r

55


.


BİRLİK’TE SAĞLIK OTELCİLİĞİ

BİRLİK’TE HEP DAHA İYİYE....

Sağlık tesislerimizi

yeniliyoruz.

Sağlık Tesslerimizin eski ve bakımsız görünümlü kısımları hasta ve çalışan memnuniyeti odaklı yenilenerek, daha modern ve konforlu alanlara dönüştürülmüştür.Modernize edilen alanlar,en son teknoloji cihazlarla donatılmaktadır.


Sağ

lık

tes

isle

rim

izi

yen

iliy

oru

z.

Ankara Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Eğitim ve Araştırma Hastanesi


Ankara Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Eğitim ve Araştırma Hastanesi


HA

BER

TU

RU

Dünya Prematüre Günü dolayısıyla Zekai Tahir Burak Kadın Sağlığı Eğitim ve Araştırma Hastanesi'nde etkinlik düzenlendi.

Sağlık Bakanlığı Müsteşar Yardımcısı İrfan Şencan, etkinlikte yaptığı konuşmada, prematüre doğan çocuklara özel bir ilgi gösterilmesi gerektiğini belirterek, "Bütün çocuklar korunmaya muhtaç ama bugünkü toplantımıza vesile olan erken doğan bebekler daha çok korunmaya muhtaç" dedi. Erken doğumların bütün dünyada giderek arttığına işaret eden Şencan, Türkiye'de de yeni doğan-ların yüzde 15'inin erken doğduğunu bildirdi.

Hastanede doğan prematüre bebeklerin bir araya getirildiği etkinlikte katılımcılar, konuşmaların ardından birlikte ağaca patik astılar. Dünya Sağlık Örgütü, 37 haftanın altında dünyaya gelen bebekleri "prematüre" olarak tanımlıyor. ANADOLU AJANSI 17.11.2015


HA

BER

TUR

U

65


HA

BER

TU

RU

66


KÜLTÜR SANAT Kitap

prof.dr.fatma meriç yılmaz: “saĞlik hİzmetİ sunumunu ......dİvan Şİİrİnde sağlıkla...

Documents