probavni trakt

Radiografski postupci i Radiografski postupci i položajipoložaji

Prof dr Josip MaškovićProf dr Josip Mašković

AnatomijaAnatomija

Jednjak je duga muskularna Jednjak je duga muskularna cijev koja nosi hranu i slinu iz cijev koja nosi hranu i slinu iz hipofarinksa u želudac hipofarinksa u želudac

U odraslih dužine je oko 24 cm, U odraslih dužine je oko 24 cm, a promjera 2 cm. a promjera 2 cm.

Poput drugih djelova Poput drugih djelova alimentarnog trakta i sijenka alimentarnog trakta i sijenka jednjaka građena je iz četiri jednjaka građena je iz četiri sloja: fibroznog, sloja, sloja: fibroznog, sloja, muskularnog, submukoznog i muskularnog, submukoznog i mukoznog sloja.. mukoznog sloja..

AnatomijaAnatomija

JednjakJednjak Jednjak je duga muskularna Jednjak je duga muskularna

cijev koja nosi hranu i slinu iz cijev koja nosi hranu i slinu iz hipofarinksa u želudachipofarinksa u želudac

U odraslih dužine je oko 24 cm, U odraslih dužine je oko 24 cm, a promjera 2 cm. a promjera 2 cm.

Poput drugih djelova Poput drugih djelova alimentarnog trakta i sijenka alimentarnog trakta i sijenka jednjaka građena je iz četiri jednjaka građena je iz četiri sloja: sloja:

- fibroznog, sloja, - fibroznog, sloja, - muskularnog sloja, - muskularnog sloja, - submukoznog sloja i - submukoznog sloja i - mukoznog sloja. - mukoznog sloja.

AnatomijaAnatomija

JednjakJednjak Jednjak se nalazi u Jednjak se nalazi u

mediosagitalnoj ravnini. mediosagitalnoj ravnini. Započima u visini C6 kralješka Započima u visini C6 kralješka

ili gornje površine tiroidne ili gornje površine tiroidne hrskavice.hrskavice.

U toraks ulazi sa donjeg dijela U toraks ulazi sa donjeg dijela vrata. vrata.

U toraksu jednjak prolazi kroz U toraksu jednjak prolazi kroz medijastinum anteriorno od medijastinum anteriorno od vertebralnih kralješaka i vertebralnih kralješaka i posteriorno od srca i traheje posteriorno od srca i traheje

AnatomijaAnatomija

JednjakJednjak U donjem toraksu jednjak U donjem toraksu jednjak

prolazi kroz ošit u visini Th 10 prolazi kroz ošit u visini Th 10 kralješka. kralješka.

Ispod ošita jednjak oštro zavija, Ispod ošita jednjak oštro zavija, smanjuje se u promjeru i spaja smanjuje se u promjeru i spaja sa želucem.sa želucem.

Ezfagogastrični spoj nalazi se u Ezfagogastrični spoj nalazi se u visini vrha ksifoidnog nastavka visini vrha ksifoidnog nastavka i korpusa Th 11 kralješka. i korpusa Th 11 kralješka.

Dio terminalnog jednjaka koji Dio terminalnog jednjaka koji se nalazi u abdomenu naziva se se nalazi u abdomenu naziva se kardijalnim antrumom. kardijalnim antrumom.

AnatomijaAnatomija

ŽeludacŽeludac Želudac je dilatirani, poput Želudac je dilatirani, poput

vreće oblikovani dio vreće oblikovani dio digestivnog trakta koji se digestivnog trakta koji se nalazi između jednjaka i nalazi između jednjaka i tankog crijeva tankog crijeva

Dijeli se na: Dijeli se na: - kardiju,- kardiju, - fundus,- fundus, - korpus i - korpus i - pilorus - pilorus

AnatomijaAnatomija

Veličina, oblik i položaj želuca ovisi o habitusu bolesnika i želučanom sadržajuVeličina, oblik i položaj želuca ovisi o habitusu bolesnika i želučanom sadržaju .. U hipersteničnih osoba želudac je najčešće horizontalno i visoko postavljen. Veći U hipersteničnih osoba želudac je najčešće horizontalno i visoko postavljen. Veći

dio želuca nalazi se iznad umbilikusa. dio želuca nalazi se iznad umbilikusa. U asteničnih bolesnika želudac je postavljen okomito i nisko je položen. Njegov U asteničnih bolesnika želudac je postavljen okomito i nisko je položen. Njegov

veći dio nalazi se ispod transpilorične ili interspinozne linije. veći dio nalazi se ispod transpilorične ili interspinozne linije. Između ova dva ekstrema nalaze se dva intermedijalna tipa tjelesne konstitucije koja Između ova dva ekstrema nalaze se dva intermedijalna tipa tjelesne konstitucije koja

imaju i odgovarajući položaj želuca. imaju i odgovarajući položaj želuca. Preko 85% populacije spada u stenićne i hipostenićne habituse. Preko 85% populacije spada u stenićne i hipostenićne habituse.

AnatomijaAnatomija

Tanko crijevoTanko crijevo Proteže se od piloričkog Proteže se od piloričkog

sfinktera želuca do ileocekalne sfinktera želuca do ileocekalne valvule gdje se tanko crijevo valvule gdje se tanko crijevo sastaje sa kolonom. sastaje sa kolonom.

U ovom dijelu probavnog trakta U ovom dijelu probavnog trakta odvija se digestija i absorpcija odvija se digestija i absorpcija hrane. hrane.

Tanko crijevo dugo je oko 6,5 Tanko crijevo dugo je oko 6,5 metara.metara.

Njegov promjer varira između 4 Njegov promjer varira između 4 cm na proksimalnom dijelu i 2,5 cm na proksimalnom dijelu i 2,5 cm na distalnom dijelu. cm na distalnom dijelu.

AnatomijaAnatomija

Tanko crijevoTanko crijevo Poput stejenka jednjaka i želuca Poput stejenka jednjaka i želuca

i stijenka tankog crijeva građen i stijenka tankog crijeva građen je iz četiri sloja. je iz četiri sloja.

Mukoza tankog crijeva sadrži Mukoza tankog crijeva sadrži niz prstima sličnih izdanaka koji niz prstima sličnih izdanaka koji se nazivaju resicama čija je se nazivaju resicama čija je funkcija olakšavanje digestije i funkcija olakšavanje digestije i resorpcije hrane. resorpcije hrane.

Dijeli se u tri dijela i to: Dijeli se u tri dijela i to: - duodenium, - duodenium, - jejunum i - jejunum i - ileum.- ileum.

AnatomijaAnatomija

Debelo crijevoDebelo crijevo Započima u desnom ilijačnom Započima u desnom ilijačnom

području gdje se spaja sa području gdje se spaja sa ileumom. ileumom.

Sastoji se od četiri glavna Sastoji se od četiri glavna dijela: dijela:

- cekuma, - cekuma,

- kolona, - kolona,

- rektuma i - rektuma i

- analnog kanala- analnog kanala.. Debelo crijevo dugo je oko 1.5 Debelo crijevo dugo je oko 1.5

m i znatno je šire od tankog m i znatno je šire od tankog crijeva.crijeva.

AnatomijaAnatomija

Debelo crijevoDebelo crijevo Veličina, oblik i položaj debelog crijeva variraju ovisno o habitusu Veličina, oblik i položaj debelog crijeva variraju ovisno o habitusu

bolesnikabolesnika U hipersteničara debelo crijevo je smješteno oko periferije abdomena U hipersteničara debelo crijevo je smješteno oko periferije abdomena

što može zahtijevati više snimaka za kompletni prikaz. što može zahtijevati više snimaka za kompletni prikaz. Nasuprot tome u asteničnih bolesnika dedbelo crijevo smješteno je Nasuprot tome u asteničnih bolesnika dedbelo crijevo smješteno je

nisko u abdomenu.nisko u abdomenu.

Kontrastno sredstvoKontrastno sredstvo Pošto alimentarna cijev ima Pošto alimentarna cijev ima

tanki zid nema dovoljni denzitet tanki zid nema dovoljni denzitet da bi ju se moglo razlikovati od da bi ju se moglo razlikovati od okolnih struktura. okolnih struktura.

Iz tog razloga za radiološki Iz tog razloga za radiološki pregled potrebno je koristiti pregled potrebno je koristiti kontrastno sredstvo. kontrastno sredstvo.

Barijev sulfat, koji je netopiva Barijev sulfat, koji je netopiva sol barija, predstavlja sol barija, predstavlja univerzalno sredstvo za prikaz univerzalno sredstvo za prikaz alimentarnog trakta alimentarnog trakta

Za ovu svrhu barijev sulfat je Za ovu svrhu barijev sulfat je specijalno pripremljen, kemijski specijalno pripremljen, kemijski očišćen, i pomješan sa očišćen, i pomješan sa različitim kemijskim različitim kemijskim substancijama. substancijama.

Kontrastno sredstvoKontrastno sredstvo

Može ga se dobiti kao suhi Može ga se dobiti kao suhi puder ili tekući preparat. puder ili tekući preparat.

Suhi puder barija na tržište Suhi puder barija na tržište dolazi u različitim dolazi u različitim koncentracije i mješa se sa koncentracije i mješa se sa običnom vodom.običnom vodom.

Koncentracija ovisi kako Koncentracija ovisi kako od dijela probavne cijevi od dijela probavne cijevi koja će se pregledavati tako koja će se pregledavati tako i o želji liječnika koji i o želji liječnika koji izvodi pretragu izvodi pretragu

Postupak pregledaPostupak pregleda

Alimentarni trakt se u pravilu Alimentarni trakt se u pravilu pregledava kombinacijom pregledava kombinacijom dijaskopije i radiografije. dijaskopije i radiografije.

Dijaskopija omogučava Dijaskopija omogučava promatranje gibanja probavne promatranje gibanja probavne cijevi. cijevi.

Ona je najbolji putokaz u Ona je najbolji putokaz u određivanju dodatnih određivanju dodatnih postupaka kojim će se postupaka kojim će se kompletirati pregled. kompletirati pregled.

Snimke se rade ovisno o Snimke se rade ovisno o indikaciji tijekom ili nakon indikaciji tijekom ili nakon dijaskopije kako bi se osigurala dijaskopije kako bi se osigurala trajna slikovna dokumentacija trajna slikovna dokumentacija viđenih promjena.viđenih promjena.


Postoje brojni posebni pripravci Postoje brojni posebni pripravci barijevog sulfata. barijevog sulfata.

Oni u kojih se barijev sulfat dijeli i Oni u kojih se barijev sulfat dijeli i ima sklonost precipitaciji zbog ima sklonost precipitaciji zbog čega u suspenziji ostaju duže od čega u suspenziji ostaju duže od uobičajenog barijevog preparata.uobičajenog barijevog preparata.

Neki barijevi preparati sadrže Neki barijevi preparati sadrže ljepilo ili druge agense i nazivaju ljepilo ili druge agense i nazivaju se flokulacijonim preparatima.se flokulacijonim preparatima.

Brzina kojom barijeva mikstura Brzina kojom barijeva mikstura prolazi kroz probavnu cijev ovisi o prolazi kroz probavnu cijev ovisi o suspenziji, temperaturi sredstva i suspenziji, temperaturi sredstva i konsistenciji preparata isto kao i o konsistenciji preparata isto kao i o motalitetu alimantarne cijevi.motalitetu alimantarne cijevi.


Osim barijevog sulfata mogu Osim barijevog sulfata mogu se koristiti i u vodi topiva se koristiti i u vodi topiva jodna kontrastna sredstva koja jodna kontrastna sredstva koja su podešena za pregled su podešena za pregled probavne cijevi probavne cijevi

Ovi kontrasti su modifikacija Ovi kontrasti su modifikacija osnovnih intravenoznih osnovnih intravenoznih urotropnih kontrastnih urotropnih kontrastnih sredstava kao što su to sredstava kao što su to natrijev diatrizoat i meglumin natrijev diatrizoat i meglumin diatrizoatdiatrizoat


Per os dato jodno kontrastno Per os dato jodno kontrastno sredstvo razlikuje se od sredstvo razlikuje se od barijevog sulfata u barijevog sulfata u slijedečom pojedinostima:slijedečom pojedinostima:

1. Ocrtava jednjak ali se ne 1. Ocrtava jednjak ali se ne adherira dobro za sluznicu adherira dobro za sluznicu kao što se adherira kao što se adherira suspenzija barijevog sulfata.suspenzija barijevog sulfata.

2. Postiže se potpuno 2. Postiže se potpuno zadovoljavajući pregled zadovoljavajući pregled želuca i duodenuma. Dobro želuca i duodenuma. Dobro se prikazuju i promjene na se prikazuju i promjene na sluznici tih organa. sluznici tih organa.

Postupak pregledaPostupak pregleda Velika prednost vodotopivog kontrastnog Velika prednost vodotopivog kontrastnog

sredstva leži u činjenici da se može prije sredstva leži u činjenici da se može prije ili tijekom operacije brzo ostraniti ili tijekom operacije brzo ostraniti aspiracijom. aspiracijom.

Uz to, ukoliko vodotopivo kontrastno Uz to, ukoliko vodotopivo kontrastno sredstvo kroz perforaciju želuca ili crijeva sredstvo kroz perforaciju želuca ili crijeva uđe u peritonealnu šupljinu nema uđe u peritonealnu šupljinu nema neželjenih posljedica. neželjenih posljedica.

Kontrastno sredstvo se u peritonealnoj Kontrastno sredstvo se u peritonealnoj šupljini upotpunosti apsorbira i zlući šupljini upotpunosti apsorbira i zlući bubrezima. bubrezima.

Ovo je od neprocjenjive koristi pri Ovo je od neprocjenjive koristi pri pregledu bolesnika sa suspektnim pregledu bolesnika sa suspektnim perforirajućim ulkusom.perforirajućim ulkusom.

Nedostatak vodotopivog jodnog Nedostatak vodotopivog jodnog kontrastnog sredstva je njihov jaki gorki kontrastnog sredstva je njihov jaki gorki ukus koji se samo djelomično može ukus koji se samo djelomično može maskirati. maskirati.

Priprema dijagnostike u kojoj se Priprema dijagnostike u kojoj se pretraga izvodipretraga izvodi

Prije nego li bolesnik dođe na pregled Prije nego li bolesnik dođe na pregled dijagnostika mora u potpunosti biti dijagnostika mora u potpunosti biti spremna. spremna.

U pripremi dijagnostike inženjer U pripremi dijagnostike inženjer medicinske radiologije mora:medicinske radiologije mora:

1. Pripremiti opremu za odgovarajuuću 1. Pripremiti opremu za odgovarajuuću pretragupretragu

2 Mora imati pripremljene podmetače za 2 Mora imati pripremljene podmetače za postavljanje pod stipala i ramena, koji postavljanje pod stipala i ramena, koji pregled, poglavito teškim bolesnicima, pregled, poglavito teškim bolesnicima, čine udobnijim.čine udobnijim.

3. Provjeriti mehanizam za ciljanje 3. Provjeriti mehanizam za ciljanje snimaka i/ili filmsku kameru i snimaka i/ili filmsku kameru i provjeriti da li postoje odgovarajući provjeriti da li postoje odgovarajući filmovi.filmovi.

4. Pripremiti dovoljnu količinu 4. Pripremiti dovoljnu količinu odgovarajućeg kontrastnog sredstva.odgovarajućeg kontrastnog sredstva.

Vrijeme ekspozicijeVrijeme ekspozicije

Jedan od najvažnijih preduvjeta Jedan od najvažnijih preduvjeta uspješne dijagnostike uspješne dijagnostike gastgrointestinalnog trakta je gastgrointestinalnog trakta je eliminacija pokreta koji na eliminacija pokreta koji na snimkama ostavljaju neoštrine. snimkama ostavljaju neoštrine.

U normalnim uvjetima najveća U normalnim uvjetima najveća motorika vidi se u podrućju motorika vidi se u podrućju želuca i gornjeg dijela tankog želuca i gornjeg dijela tankog crijeva. crijeva.

Uzduž intestinalnog trakta Uzduž intestinalnog trakta aktivnost postupno opada i u aktivnost postupno opada i u području distalnog dijela području distalnog dijela debelog crijeva postaje bitno debelog crijeva postaje bitno sporija. sporija.


Brzina peristaltike ovisi o Brzina peristaltike ovisi o habitusu bolesnika. habitusu bolesnika.

Osim toga na brzinu Osim toga na brzinu peristaltike utjeću i:peristaltike utjeću i:

- patološke promjene,- patološke promjene,

- položaj tijela bolesnika i- položaj tijela bolesnika i

- respiracija. - respiracija. Pri određivanju vremena Pri određivanju vremena

ekspozicije mora se misliti ekspozicije mora se misliti i na ove čombenike. i na ove čombenike.


Pri pregledu jednjaka inženjer Pri pregledu jednjaka inženjer medicinske radiologije mora se medicinske radiologije mora se pridržavati slijedećih smjernica:pridržavati slijedećih smjernica:

1. Pri snimanju u stojećem položaju 1. Pri snimanju u stojećem položaju bolesnika koristi se ekspozicijsko vrijeme bolesnika koristi se ekspozicijsko vrijeme od ≤0,1 sek.od ≤0,1 sek.

2 Pri snimanju bolesnika u ležečem 2 Pri snimanju bolesnika u ležečem položaju, zbog znatno sporijeg spuštanja položaju, zbog znatno sporijeg spuštanja barijeva kaša, vrijeme ekspozicije može barijeva kaša, vrijeme ekspozicije može biti nešto duže. biti nešto duže.

3. Treba imati na umu da bari kroz jednjak 3. Treba imati na umu da bari kroz jednjak prolazi znatno sporije ukoliko bolesnik prolazi znatno sporije ukoliko bolesnik guta na kraju duboke inspiracije. guta na kraju duboke inspiracije.


4. Pasaža je ubrzana ukoliko se bari guta na 4. Pasaža je ubrzana ukoliko se bari guta na kraju umjerene inspiracije. kraju umjerene inspiracije.

5. Ukoliko se guta na kraju pune ekspiracije 5. Ukoliko se guta na kraju pune ekspiracije bari dolazi u donji dio jednjaka sa bari dolazi u donji dio jednjaka sa nekoliko sekundi zaostatka.nekoliko sekundi zaostatka.

6. Treba imati na umu da je inspiracija 6. Treba imati na umu da je inspiracija nakon početka gutanja inhibirana na nakon početka gutanja inhibirana na nekoliko sekundi, što osigurava dovoljno nekoliko sekundi, što osigurava dovoljno vremena za ekspoziciju bez upute vremena za ekspoziciju bez upute bolesniku o zaustavljanju disanjem nakon bolesniku o zaustavljanju disanjem nakon gutanja.gutanja.

Vrijeme ekspozicijeVrijeme ekspozicije Pri pregledu želuca i tankog crijeva Pri pregledu želuca i tankog crijeva

inženjer medicinske radiologije inženjer medicinske radiologije mora se pridržavati slijedećih mora se pridržavati slijedećih smjernica:smjernica:

1. U bolesnika sa normalnom 1. U bolesnika sa normalnom peristaltikom vrijeme ekspozicije peristaltikom vrijeme ekspozicije nesmije biti duže od 0.2 sek (nikad nesmije biti duže od 0.2 sek (nikad duže od 0,5 sek). duže od 0,5 sek).

2. U bolesnika sa hipermotalitetom 2. U bolesnika sa hipermotalitetom ekspozicijsko vrijeme mora biti ekspozicijsko vrijeme mora biti ≤0.1 sek.≤0.1 sek.

3. Pri rutinskom pregledu želuca i 3. Pri rutinskom pregledu želuca i tankog crijeva eksponira se na kraju tankog crijeva eksponira se na kraju ekspirija ekspirija

Zaštita bolesnika od zračenjaZaštita bolesnika od zračenja Tijekom dijaskopije, kao i pri Tijekom dijaskopije, kao i pri

snimanju ciljanih snimka i snimanju ciljanih snimka i radiograma bolesnik je izložen radiograma bolesnik je izložen zračenju. zračenju.

Kao obvezu treba prihvatiti Kao obvezu treba prihvatiti činjenicu da na svim rendgenskim činjenicu da na svim rendgenskim cijevima koje su u funkciji na cijevima koje su u funkciji na radiološkom odjelu, postoji radiološkom odjelu, postoji odgovaraluća filtracija odgovaraluća filtracija rentgenskih zraka koja mora rentgenskih zraka koja mora odgovarati njihovom kapacitetu. odgovarati njihovom kapacitetu.

Kako bi bolesnik bio zaštićen od Kako bi bolesnik bio zaštićen od neželjenog zračenja upotrebom neželjenog zračenja upotrebom odgovarajuće kolimacije snop odgovarajuće kolimacije snop zraka mora biti sužen na polje zraka mora biti sužen na polje interesa. interesa.

Zaštita bolesnika od zračenjaZaštita bolesnika od zračenja Ukoliko neprekrivaju kliničko Ukoliko neprekrivaju kliničko

podružje interesa između gonada i podružje interesa između gonada i rendgenske cijevi treba postaviti rendgenske cijevi treba postaviti olovne štitnike. olovne štitnike.

Uz pravilno odabrano vrijeme Uz pravilno odabrano vrijeme ekspozicije to su najvažniji ekspozicije to su najvažniji čimbenici u smanjenju izloženosti čimbenici u smanjenju izloženosti bolesnika zraćenju.bolesnika zraćenju.

Zaštita bolesnika od zračenjaZaštita bolesnika od zračenja

Uvjek treba imati na umu Uvjek treba imati na umu da zaštita bolesnika od da zaštita bolesnika od nepotrebnog zračenja nepotrebnog zračenja spada u profesionalnu spada u profesionalnu odgovornost inžinjera odgovornost inžinjera medicinske radiologije!!!medicinske radiologije!!!

JednjakJednjakKontrastni pregledKontrastni pregled

Pregled jednjak može se izvesti Pregled jednjak može se izvesti tehnikom tehnikom jednostrukog kontrastajednostrukog kontrasta pri kojoj samo bari ili neko drugo pri kojoj samo bari ili neko drugo kontrastno sredstvo iuspunjava kontrastno sredstvo iuspunjava lumen jednjaka. lumen jednjaka.

Metoda Metoda dvostrukog kontrastadvostrukog kontrasta je je druga metoda koja se koristi pri druga metoda koja se koristi pri pregledu jednjaka. pregledu jednjaka.

Za taj pregled koriste se bari i Za taj pregled koriste se bari i kristali karbon dioksida. kristali karbon dioksida.

Prije pretrage nije potrebna Prije pretrage nije potrebna nikakova posebna priprema nikakova posebna priprema bolesnika.bolesnika.

JednjakJednjakMikstura barijevog sulfataMikstura barijevog sulfata

Za tehniku jednostrukog kontrastnog Za tehniku jednostrukog kontrastnog prikaza jednjaka koristi se suspenzija prikaza jednjaka koristi se suspenzija barija sulfata u odnosu 30% do 50% barija sulfata u odnosu 30% do 50% težina/volumen. težina/volumen.

Za prikaz jednjaka tehnikom Za prikaz jednjaka tehnikom dvostrukog kontrasta koristi se nisko dvostrukog kontrasta koristi se nisko viskozni barij visokog denziteta. viskozni barij visokog denziteta.

Kontrastno sredstvo sa povečanom Kontrastno sredstvo sa povečanom koncentracijom barijevog sulfata koncentracijom barijevog sulfata dobro protiće kroz jednjak i u dobro protiće kroz jednjak i u cijelosti oblaže njegovu sluznicu. cijelosti oblaže njegovu sluznicu.

Pri pripremanju kontrastnog sredstva Pri pripremanju kontrastnog sredstva treba se striktno pridržavati uputa treba se striktno pridržavati uputa proizvoođačaproizvoođača

JednjakJednjak Tehnika pregleda jednostrukogTehnika pregleda jednostrukog kontrastakontrasta

Kada je god to moguće dijaskopiju treba Kada je god to moguće dijaskopiju treba započeti u stoječem položaju bolesnikazapočeti u stoječem položaju bolesnika..

Osim u stoječem položaju pretraga se Osim u stoječem položaju pretraga se izvodi i u ležećem položaju bolesnika te u izvodi i u ležećem položaju bolesnika te u Trendelenburgovom položaju.Trendelenburgovom položaju.

Prije pregleda jednjaka napravi se Prije pregleda jednjaka napravi se dijaskopski pregled pluća i srca. Potom se dijaskopski pregled pluća i srca. Potom se bolesniku u lijevu ruk da čaša barijevog bolesniku u lijevu ruk da čaša barijevog sulfata. sulfata.

Na zahtijev liječnika bolesnik popije Na zahtijev liječnika bolesnik popije nedkoliko gutljaja bkontrasta. Na taj nedkoliko gutljaja bkontrasta. Na taj način promatra se da li postoji bili koji način promatra se da li postoji bili koji abnormalitet tijekom gutanja.abnormalitet tijekom gutanja.

Inženjer medicinske radiologije obući Inženjer medicinske radiologije obući bolesnika raznim manevrima disanja bolesnika raznim manevrima disanja tijekom kojih že biti rađene ciljane tijekom kojih že biti rađene ciljane snimke.snimke.

JednjakJednjak Tehnika pregleda dvostrukogTehnika pregleda dvostrukog kontrastakontrasta

Tehnika izvođenja pretraga dvostrukim Tehnika izvođenja pretraga dvostrukim kontrastom izvodi se slično pretrazi kontrastom izvodi se slično pretrazi jednosturkog kontrastnog sredstva. jednosturkog kontrastnog sredstva.

Za pregled dvostrukim kontrastom koristi se Za pregled dvostrukim kontrastom koristi se brzo protoćni barijev sulfa visokog inteziteta. brzo protoćni barijev sulfa visokog inteziteta.

Kristali karbonskog dioksida obično su Kristali karbonskog dioksida obično su supstancija koja producira plin. supstancija koja producira plin.

Karbon dioksid može se dati istovremeno sa Karbon dioksid može se dati istovremeno sa barijevim sulfatom ili se uzima u usta barijevim sulfatom ili se uzima u usta neposredno prije nego li se proguta barijeva neposredno prije nego li se proguta barijeva suspenzija. suspenzija.

Ciljane snimke rade se tijekom pretrage, a po Ciljane snimke rade se tijekom pretrage, a po potrebi mogu se napraviti i odložene snimke, potrebi mogu se napraviti i odložene snimke, koje se rade neko vrijeme nakon pretrage.koje se rade neko vrijeme nakon pretrage.

JednjakJednjak Opacifikacija stranog tijelaOpacifikacija stranog tijela

Radiopačna strana tijela u farinksu i gornjem dijelu jednjaka Radiopačna strana tijela u farinksu i gornjem dijelu jednjaka prikazuju se bez upotrebe kontrastnog sredstva. prikazuju se bez upotrebe kontrastnog sredstva.

Za njihov prikaz koriste se mekotkivna postranična snimka Za njihov prikaz koriste se mekotkivna postranična snimka vrata ili retrosternalnog područja. vrata ili retrosternalnog područja.

Za prikaz opacificiranog stranog tijela u gornjem dijelu Za prikaz opacificiranog stranog tijela u gornjem dijelu intratorakalnog jednjakam napravi se postranična snimka intratorakalnog jednjakam napravi se postranična snimka vrata u trenutku najviše faze akta gutanja. vrata u trenutku najviše faze akta gutanja.

U toj fazi dolazi do elevacije intratorakalnog dijela jednjaka U toj fazi dolazi do elevacije intratorakalnog dijela jednjaka za visinu od dva cervikalna kralješka, što strano tijelo za visinu od dva cervikalna kralješka, što strano tijelo postavlja iznad visine klavikula.postavlja iznad visine klavikula.

Za prikaz opstrukcije ili otkrivanja neopacificiranog stranog Za prikaz opstrukcije ili otkrivanja neopacificiranog stranog tijela u farinksu ili gornjem dijelu jednjaka od velike tijela u farinksu ili gornjem dijelu jednjaka od velike dijagnostičke koristi mogu biti tuferi ili pamućne trake dijagnostičke koristi mogu biti tuferi ili pamućne trake saturirane malom količinom barijeve suspenzije.saturirane malom količinom barijeve suspenzije.

PA, AP, Kosa i Postranična snimka PA, AP, Kosa i Postranična snimka jednjakajednjaka

Prikazane Prikazane strukturestrukture

• Kontrastom Kontrastom ispunjeni jednjak ispunjeni jednjak prikazuje se od prikazuje se od donjeg dijela donjeg dijela vrata do mjesta vrata do mjesta spajanja jednjaka spajanja jednjaka i želuca.i želuca.

ŽeludacŽeludacGastrointestinalna serijaGastrointestinalna serija

Pregled se satoji od dijaskopije i serije Pregled se satoji od dijaskopije i serije radiografskih snimaka jednjaka, želuca i radiografskih snimaka jednjaka, želuca i duodenuma koristeći se ingestijom duodenuma koristeći se ingestijom kontrastnog zalogaja, najčešće barijevog kontrastnog zalogaja, najčešće barijevog sulfatasulfata

Kada se izvodi pregled tankog crijeva Kada se izvodi pregled tankog crijeva rade se u čestim razmacima radiogrami rade se u čestim razmacima radiogrami pasaže kontrastnog stupca kroz tanko pasaže kontrastnog stupca kroz tanko crijevo. crijevo.

Pri ovoj pretrazi mogu se analizirati i Pri ovoj pretrazi mogu se analizirati i apendiks i ileocekalno područje,apendiks i ileocekalno područje,

Ukoliko stanje bolesnika dozvoljava Ukoliko stanje bolesnika dozvoljava pregled se izvodi u stoječem položaju pregled se izvodi u stoječem položaju bolesnika. U pravilu se izvodi bolesnika. U pravilu se izvodi dijaskopija i serija ciljanih snimakadijaskopija i serija ciljanih snimaka

Kontrastno sredstvoi treba biti spremno a Kontrastno sredstvoi treba biti spremno a prostorija u kojoj će se bolsnik prostorija u kojoj će se bolsnik pregledavati mora biti pripremljena za pregledavati mora biti pripremljena za pregled.pregled.

Pregled želuca jednim kontrastnim Pregled želuca jednim kontrastnim sredstvomsredstvom

Želudac se može pregledavati tehnikom Želudac se može pregledavati tehnikom 1. 1. jednostrukogjednostrukog kontrastnog sredstvakontrastnog sredstva

22. dvostrukog kontrastnog sredstva. dvostrukog kontrastnog sredstva. . Bifaziični pregledBifaziični pregled je kombinacija je kombinacija

primjene pregleda jednostrukim i primjene pregleda jednostrukim i dvostrukim kontrastnim sredstvom. dvostrukim kontrastnim sredstvom.

U rijeđe upotrebljavane kontrastne U rijeđe upotrebljavane kontrastne pretrage gastroduodenuma spada i pretrage gastroduodenuma spada i hipotonična duodenografijahipotonična duodenografija..


Tijekom dijaskopije bolesnik Tijekom dijaskopije bolesnik uzima suspenziju barijevog uzima suspenziju barijevog sulfata sulfata

Za pregled koristi se barijeva Za pregled koristi se barijeva suspenzija u odnosu 30% do 50% suspenzija u odnosu 30% do 50% težina/volumen.težina/volumen.

Kada je god to moguće pregled se Kada je god to moguće pregled se radi u stoječem položaju bolesnikaradi u stoječem položaju bolesnika

Prvo se dijaskopski pregledavaju Prvo se dijaskopski pregledavaju pluća, a potom se, kako bi utvrdio pluća, a potom se, kako bi utvrdio da li se u želucu nalazi tekućina ili da li se u želucu nalazi tekućina ili hrana, osvrne na abdomen.hrana, osvrne na abdomen.


Bolesniku se da čaša barijeva sulfata koju Bolesniku se da čaša barijeva sulfata koju ispija na traženje radiologa.ispija na traženje radiologa.

Ukoliko se bolesnik nalazi u ležećem Ukoliko se bolesnik nalazi u ležećem položaju kontrast uzima preko slamke za položaju kontrast uzima preko slamke za ispijanje.ispijanje.

Radiolog zatraži od bolesnika da proguta Radiolog zatraži od bolesnika da proguta dva do tri gutljaja barija. U toj fazi pretrage dva do tri gutljaja barija. U toj fazi pretrage dijaskopira se jednjak i rade se ciljane dijaskopira se jednjak i rade se ciljane snimke tog podrućja. snimke tog podrućja.

Manuelnom manipulacijom stijenke Manuelnom manipulacijom stijenke abdominalna prikazuje se sluznički reljeg abdominalna prikazuje se sluznički reljeg želuca.želuca.

Za prikaz sluznice želuca rade se ciljane Za prikaz sluznice želuca rade se ciljane snimke pod kompresijom ruke ili neke od snimke pod kompresijom ruke ili neke od naprava za kompresiju.naprava za kompresiju.

Na taj način najbolje se prikazuju lezije Na taj način najbolje se prikazuju lezije sluznice želuca i duodenuma.sluznice želuca i duodenuma.


Položaj bolesnikaPoložaj bolesnika Želudac i duodenum mogu se Želudac i duodenum mogu se

pregledavati u PA, AP, kosim i pregledavati u PA, AP, kosim i postraničnim projekcijama i to u postraničnim projekcijama i to u stoječem i ležečem položaju bolesnika. stoječem i ležečem položaju bolesnika.

Jedna od varijacija stoječeg stava Jedna od varijacija stoječeg stava bolesnika pri pregledu gastroduodenuma bolesnika pri pregledu gastroduodenuma je lijevi posteriorni kosi položaj (LPO). je lijevi posteriorni kosi položaj (LPO).

Za prikaz hijatalne hernije kranijalni Za prikaz hijatalne hernije kranijalni dio stola za dijaskopiju spušten je za 25° dio stola za dijaskopiju spušten je za 25° do 30° (Trendelenburgov položaj).do 30° (Trendelenburgov položaj).

Za prikaz regrugitacije sadržaja u Za prikaz regrugitacije sadržaja u jednjak i prikaz hijatalne hernije jednjak i prikaz hijatalne hernije kranijalni dio stola za dijaskopiju se kranijalni dio stola za dijaskopiju se spušta za 10° do 15°, a da bi se spoj spušta za 10° do 15°, a da bi se spoj jednjaka i želuca prikazao u profilnoj jednjaka i želuca prikazao u profilnoj projekciji desno od kralješnice bolesnik projekciji desno od kralješnice bolesnik se lagano rotira u desnu stranu. se lagano rotira u desnu stranu.

Tanko crijevoTanko crijevo

Pregled tankog crijeva izvodi se Pregled tankog crijeva izvodi se davanjem barijevog sulfata:davanjem barijevog sulfata:

1. per os1. per os2. refluksom nakon date velike 2. refluksom nakon date velike

količine barija klizmomkoličine barija klizmom3. direktnim uštrcavanjem barija 3. direktnim uštrcavanjem barija

putem katetera postavljnog u putem katetera postavljnog u tanko crijevo – enteroklizomtanko crijevo – enteroklizom

Posljednje dvije metode u pravilu Posljednje dvije metode u pravilu se koriste kada se oralno datim se koriste kada se oralno datim kontrastom nedobiju dostatne kontrastom nedobiju dostatne informacije informacije

Tanko crijevoTanko crijevoPriprema za pretraguPriprema za pretragu

Ukoliko je ikako moguće pretragu treba Ukoliko je ikako moguće pretragu treba planirati dva dana ranije.planirati dva dana ranije.

Dva dana prije pretrage bolesniku se Dva dana prije pretrage bolesniku se preporuća dijeta lako probavljive hrane. preporuća dijeta lako probavljive hrane.

Takovom ishranom hrana i tekučina Takovom ishranom hrana i tekučina obično napuste crijevo nakon večernjeg obično napuste crijevo nakon večernjeg obroka koja je uzeta dan prije pretrage.obroka koja je uzeta dan prije pretrage.

Na dan pretrage bolesnik neuzima Na dan pretrage bolesnik neuzima doručak. doručak.

Prije enteroklize nepreporuća se klizma Prije enteroklize nepreporuća se klizma za ćišćenje kolona iz razloga što tekućina za ćišćenje kolona iz razloga što tekućina data klizmom može biti retenirana u data klizmom može biti retenirana u tanko crijevo. tanko crijevo.

Koncentracija barija varira o vrsti Koncentracija barija varira o vrsti pretrage koja će biti rađena. pretrage koja će biti rađena.

Kako bi se izbjeglo potiskivanje ili Kako bi se izbjeglo potiskivanje ili kompresija ileuma bolesnikov mokračni kompresija ileuma bolesnikov mokračni mjehur mora biti prazan.mjehur mora biti prazan.

Tanko crijevoTanko crijevoPrikaz tankog crijeva uzimanjem kontrasta per osPrikaz tankog crijeva uzimanjem kontrasta per os

Pošto se tijekom pretrage u Pošto se tijekom pretrage u različitim vremenskim intervalima različitim vremenskim intervalima radi niz radiograma radiografska radi niz radiograma radiografska pretraga tankog crijeva ćesto se pretraga tankog crijeva ćesto se naziva i naziva i serijom tankog crijevaserijom tankog crijeva ili ili pasažom tankog crijevapasažom tankog crijeva

Prije per os datog kontrastnog Prije per os datog kontrastnog sredstva napravi se radiogram sredstva napravi se radiogram abdomena. abdomena.

Na svakoj snimci tankog crijeva Na svakoj snimci tankog crijeva oznaži se vrijeme snimanja nakon oznaži se vrijeme snimanja nakon uzimanja kontrastnog sredstva. uzimanja kontrastnog sredstva.

Snimke se mogu raditi u stoječem Snimke se mogu raditi u stoječem ili ležećem položaju bolesnikaili ležećem položaju bolesnika


Ležeći položaj bolesnika koristi Ležeći položaj bolesnika koristi se:se:

1. za prikaz promjena gornjeg i 1. za prikaz promjena gornjeg i lateralnog dijela barijem lateralnog dijela barijem ispunjenog želuca, ispunjenog želuca,

2. za vizualizaciju retrogastričnog 2. za vizualizaciju retrogastričnog prostora duodenuma i jejunumaprostora duodenuma i jejunuma

3. za prevenciju mogućih kompresija 3. za prevenciju mogućih kompresija vijugama crijeva koje leže iznad vijugama crijeva koje leže iznad ispitivane vijuge.ispitivane vijuge.


Uspravni položaj bolesnika koristi Uspravni položaj bolesnika koristi se za kompresiju abdominalnog se za kompresiju abdominalnog sadržaja što poboljšava kvalitetu sadržaja što poboljšava kvalitetu radiograma. radiograma.

Kako bi se „razmrsile“ vijuge Kako bi se „razmrsile“ vijuge crijeva koje se u mršavih crijeva koje se u mršavih bolesnika nalaze nisko u maloj bolesnika nalaze nisko u maloj zdjelici zadnji radiogram meže se zdjelici zadnji radiogram meže se napraviti u Trendelenburgovu napraviti u Trendelenburgovu položaju. položaju.


Prvi radiogram tankog crijeva radi se Prvi radiogram tankog crijeva radi se 15 minuta nakon uzimanja 15 minuta nakon uzimanja kontrastnog sredstva.kontrastnog sredstva.

Interval do slijedeće ekspozicije Interval do slijedeće ekspozicije iznosi 15-30 minuta što ovisi o iznosi 15-30 minuta što ovisi o vremenu prolaza korištenog barijevog vremenu prolaza korištenog barijevog preparata. preparata.

U ovisnosti o korištenom barijevom U ovisnosti o korištenom barijevom preparatu za svakog bolesnika preparatu za svakog bolesnika ponaosob inženjer medicinske ponaosob inženjer medicinske radiologije određuje vrijeme snimanja radiologije određuje vrijeme snimanja pojedinih djelova vijuga crijeva. pojedinih djelova vijuga crijeva.

Na ciljanoj snimci napravljenoj Na ciljanoj snimci napravljenoj tijekom dijaskopoije ili na radiogramu tijekom dijaskopoije ili na radiogramu može se prikazati bilo koju vijugu može se prikazati bilo koju vijugu crijeva koja se ispuni barijevom crijeva koja se ispuni barijevom kašom.kašom.


PA ili AP projekcijaPA ili AP projekcija Snima se na uzdužno Snima se na uzdužno

postavljenom filmu veličine postavljenom filmu veličine 35x43 cm.35x43 cm.

Položaj bolesnikaPoložaj bolesnika Bolesnik se postavi u stojeći ili Bolesnik se postavi u stojeći ili

ležeći položajležeći položaj


PA ili AP projekcijaPA ili AP projekcija

Položaj snimanog dijelaPoložaj snimanog dijela Bolesnik se namjesti tako da je Bolesnik se namjesti tako da je

njegova mediosagitalna linija njegova mediosagitalna linija okomita na rešetkuokomita na rešetku

U bolesnika steničnog habitusa U bolesnika steničnog habitusa sredina filma za radiogtram koji se sredina filma za radiogtram koji se radi 30 minuta nakon per os radi 30 minuta nakon per os uzetog kontrastnog sredstva nalazi uzetog kontrastnog sredstva nalazi se u visini L2 kralješka se u visini L2 kralješka

Za kasnije radiograme sredina Za kasnije radiograme sredina filma nalazi se u visini ilijačne filma nalazi se u visini ilijačne kriste.kriste.

Obvezatna je zaštita gonadaObvezatna je zaštita gonada Eksponira se na kraju ekspiracije.Eksponira se na kraju ekspiracije.



Centralna zrakaCentralna zraka Okomita je na sredinu filma. Okomita je na sredinu filma. Za rane radiograme cilja se na L2 Za rane radiograme cilja se na L2

kralješak ili na visinu ilijačne kralješak ili na visinu ilijačne kriste za kasnije snimke.kriste za kasnije snimke.



Prikazane strukturePrikazane strukture Na snimkama u PA ili AP projekciji prikazuje se progresivno punjenje vijuga Na snimkama u PA ili AP projekciji prikazuje se progresivno punjenje vijuga

tankog crijeva sve dok kontrast nedođe u ileocekalnu valvulutankog crijeva sve dok kontrast nedođe u ileocekalnu valvulu



Prikazane strukturePrikazane strukture Kad barij dođe u Kad barij dođe u

ileocekalno podružje mogu ileocekalno podružje mogu se pod dijaskopijom se pod dijaskopijom naprabviti ciljane snimke naprabviti ciljane snimke tog područjatog područja

Pretraga je uglavnom Pretraga je uglavnom završena kada se završena kada se kontrastom prikaže cekum.kontrastom prikaže cekum.



Evaluacija snimakaEvaluacija snimaka Na snimkama su prikazane sve Na snimkama su prikazane sve

vijuge tankog crijevavijuge tankog crijeva Na početnim snimkama prikazan je Na početnim snimkama prikazan je

želudacželudac Na svakoj snimci mora se biti Na svakoj snimci mora se biti

upisano vrijeme snimanja nakon per upisano vrijeme snimanja nakon per os uzetog kontrastnog sredstvaos uzetog kontrastnog sredstva

Bolesnik nesmije biti rotiranBolesnik nesmije biti rotiran Ekspozicija mora biti odabrana tako Ekspozicija mora biti odabrana tako

da se prikažu svi anatomski detalji.da se prikažu svi anatomski detalji. Pregled je kompletiran u trenutku Pregled je kompletiran u trenutku

kada bari dođe u cekum. kada bari dođe u cekum.

Tanko crijevoTanko crijevoPrikaz tankog crijeva refluksom kontrastnog Prikaz tankog crijeva refluksom kontrastnog

sredstvasredstva

Za refluksni kontrastni prikaz tankog Za refluksni kontrastni prikaz tankog crijeva bolesnikov kolon i tanko crijeva bolesnikov kolon i tanko crijevo ispunjavaju se klizmom crijevo ispunjavaju se klizmom barijeve kaše. barijeve kaše.

Kako bi došlo do relaksacije crijeva Kako bi došlo do relaksacije crijeva bolesniku se prije pretrage ordinira bolesniku se prije pretrage ordinira glukagon. glukagon.

Za smanjenje neugoda od pretrage Za smanjenje neugoda od pretrage bolesniku se ordinira Diazepam bolesniku se ordinira Diazepam (Valijum). (Valijum).

Klizmom se aplicira suspenzija Klizmom se aplicira suspenzija barijevog sulfata u odnosu 15% ± barijevog sulfata u odnosu 15% ± 5% težina/volumen.5% težina/volumen.

Tanko crijevoTanko crijevoPrikaz tankog crijeva refluksom kontrastnog Prikaz tankog crijeva refluksom kontrastnog

sredstvasredstva

Da bi se ispunio kolon i vijuge Da bi se ispunio kolon i vijuge tankog crijeva daje se oko 4500 ml tankog crijeva daje se oko 4500 ml suspenzije.suspenzije.

Retencijona klizma daje se u Retencijona klizma daje se u ležečem položaju bolesnika na ležečem položaju bolesnika na leđima. leđima.

Barijeva suspenzija teće sve dok se Barijeva suspenzija teće sve dok se neprikaže duodenalni bulbus. neprikaže duodenalni bulbus.

Kako bi se kolon izdrenirao, a na Kako bi se kolon izdrenirao, a na radiogramima se prikazalo samo radiogramima se prikazalo samo tanko crijevo, vrečica s kontrastom tanko crijevo, vrečica s kontrastom spušta se napod. spušta se napod.

Tanko crijevoTanko crijevoPrikaz vijuga tankog crijeva enteroklizomPrikaz vijuga tankog crijeva enteroklizom

Gastrointestinalna intubacija je Gastrointestinalna intubacija je postupak pri kojem se dugi postupak pri kojem se dugi posebno oblikovani kateteri posebno oblikovani kateteri uvode kroz nos u želudac a uvode kroz nos u želudac a odatle dalje u crijeva budu odatle dalje u crijeva budu nošeni peristaltičkim valovima.nošeni peristaltičkim valovima.

Gastrointestinalna intubacija Gastrointestinalna intubacija kosristi se kako u dijagnostičke kosristi se kako u dijagnostičke tako i u terapijske svrhe.tako i u terapijske svrhe.


Mada se Miller-Abbottova Mada se Miller-Abbottova sonda dvostrukog lumena sonda dvostrukog lumena danas znatno manje koristi danas znatno manje koristi nego li je to bio slučaj ranijih nego li je to bio slučaj ranijih godina ona i dalje ima veliku godina ona i dalje ima veliku primjenu u dekompresiji primjenu u dekompresiji crijeva.crijeva.

Neposredno iznad vrška tog Neposredno iznad vrška tog katetera nalazi se mali balon od katetera nalazi se mali balon od tanke gume. tanke gume.

Oznake na kateteru koje Oznake na kateteru koje započimaju na distalnom kraju započimaju na distalnom kraju katetera ukazuju na dužinu katetera ukazuju na dužinu katetera koji se nalazi u tijelu katetera koji se nalazi u tijelu bolesnika i očitava se na rubu bolesnika i očitava se na rubu nosnice.nosnice.


Oznake su graduirane u Oznake su graduirane u centimetrima. centimetrima.

Lumen katetera asimetrično je Lumen katetera asimetrično je podijeljen u dva dijela.podijeljen u dva dijela.

Uži lumen povezan je sa malim Uži lumen povezan je sa malim balonom i koristi se za balonom i koristi se za napuhivanje i ispuhivanje napuhivanje i ispuhivanje balona. balona.

Kroz taj lumen u balon se Kroz taj lumen u balon se može injecirati mala količina može injecirati mala količina žive kojom se točno određuje žive kojom se točno određuje položaj balona. položaj balona.

Drugi lumen šireg je promjera. Drugi lumen šireg je promjera.


Preko perforacija koje se Preko perforacija koje se nalaze na distalnom kraju nalaze na distalnom kraju katetera, kateter komunicira sa katetera, kateter komunicira sa gastrointestinalnim traktom. gastrointestinalnim traktom.

Kroz taj lumen apliciraju se Kroz taj lumen apliciraju se tekućina i plin. tekućina i plin.


Postavljenje intestinalnog Postavljenje intestinalnog katetera predstavlja neugodan katetera predstavlja neugodan osječaj za bolesnika. osječaj za bolesnika.

Kateter se najlakše uvađa u Kateter se najlakše uvađa u sjedečem položaju bolesnika. sjedečem položaju bolesnika.

Ukoliko stanje bolesnika Ukoliko stanje bolesnika dozvoljava bolesnik se dozvoljava bolesnik se postavlja u uspravni sjedeći postavlja u uspravni sjedeći položaj lagano nagnut naprijed. položaj lagano nagnut naprijed.


Kada se intestinalni kateter nalazi Kada se intestinalni kateter nalazi na željenom mjestu bolesnik se na željenom mjestu bolesnik se okrene u desni anteriorni kosi okrene u desni anteriorni kosi položaj (RAO) i na kateter se položaj (RAO) i na kateter se spoji štrcaljka kojom se u uski spoji štrcaljka kojom se u uski balonski lumen prvo uštrca mala balonski lumen prvo uštrca mala kolićina žive a potom se kroz isti kolićina žive a potom se kroz isti lumen polagano isprazni zrak iz lumen polagano isprazni zrak iz balona. balona.

Kako bi se izbjegla regurgitacija Kako bi se izbjegla regurgitacija ili daljnje napredovanje katetera, ili daljnje napredovanje katetera, kateter se osigura ljepljivom kateter se osigura ljepljivom trakom za bazu nosnice. trakom za bazu nosnice.

Aspiracijom štrcaljkom kroz Aspiracijom štrcaljkom kroz široki lumen odstrani se sadržaj široki lumen odstrani se sadržaj želuca.želuca.


Vrh katetera postavi se u blizinu Vrh katetera postavi se u blizinu piloričkog sfinktera i bolesnik se piloričkog sfinktera i bolesnik se postavi u desni anteriorni kosi postavi u desni anteriorni kosi položaj (RAO). položaj (RAO).

U tom položaju peristaltika je U tom položaju peristaltika je najaktivnija te kateter relativno najaktivnija te kateter relativno brzo prelazi u duodenum. brzo prelazi u duodenum.

U pojedinim slučajevima proces U pojedinim slučajevima proces napredovanja katetera može napredovanja katetera može potralati i nekoliko sati.potralati i nekoliko sati.

U ubrzanju napredovanju katetera U ubrzanju napredovanju katetera od velike pomoći može biti od velike pomoći može biti ispijanje ledene vode koja ispijanje ledene vode koja stimulira peristaltiku. stimulira peristaltiku.


Ukoliko i nakon ovog nedođe do Ukoliko i nakon ovog nedođe do napredovanja katetera liječnik napredovanja katetera liječnik koji vodi pretragu uvodi kateter u koji vodi pretragu uvodi kateter u duodenuma manuelnom duodenuma manuelnom manipulacijom pod kontrolom manipulacijom pod kontrolom dijaskopije. dijaskopije.

Nakon što se kateter postavi u Nakon što se kateter postavi u duodenum ponovno se napuše duodenum ponovno se napuše balon kojim se osigura bolus balon kojim se osigura bolus kojeg će peristaltićki valovi lakše kojeg će peristaltićki valovi lakše pomicati kroz tanko crijevo.pomicati kroz tanko crijevo.


Kada je kateter postavljen za Kada je kateter postavljen za dekompresiju intestinalne dekompresiju intestinalne obstrukcije i moguće kasnije obstrukcije i moguće kasnije pretrage ljepliva traka se odstrani. pretrage ljepliva traka se odstrani.

Na vanjskom dijelu katetera Na vanjskom dijelu katetera formira se zavoj koji se fiksira za formira se zavoj koji se fiksira za nadlakticu. nadlakticu.

Napravljeni zavoj omogućava Napravljeni zavoj omogućava klizanje katetera koji postupno klizanje katetera koji postupno nošen peristaltikom napreduje nošen peristaltikom napreduje prema mjestu opstrukcije bez prema mjestu opstrukcije bez napinjanja. napinjanja.

Nakon toga bolesnik se premjesti Nakon toga bolesnik se premjesti u bolesničku sobu. u bolesničku sobu.


Prije premještanja bolesnika Prije premještanja bolesnika napravi se radiogram abdomena napravi se radiogram abdomena kojim se prokontrolira položaj kojim se prokontrolira položaj katetera i uspjeh dekompresije. katetera i uspjeh dekompresije.

Jednostavne obstrukcije mogu Jednostavne obstrukcije mogu sukcijom popustiti dok ostale sukcijom popustiti dok ostale obstrukcije zahtijevaju kirurški obstrukcije zahtijevaju kirurški zahvat.zahvat.


Ukoliko se pasaža intestinalnog Ukoliko se pasaža intestinalnog katetera zaustavi sukcija je katetera zaustavi sukcija je isprekidana te je bolesnika isprekidana te je bolesnika potrebno vratiti na odjel za potrebno vratiti na odjel za rentgenologiju gdje se napravi rentgenologiju gdje se napravi pregled kroz postavljeni kateter. pregled kroz postavljeni kateter.

Za prikaz pojedinog segmenta Za prikaz pojedinog segmenta tankog crijeva može se koristiti tankog crijeva može se koristiti vodotopivo kontrastno jodno vodotopivo kontrastno jodno sredstvo ili rijetka barijeva sredstvo ili rijetka barijeva suspenzija. suspenzija.

Pod kontrolom dijaskopije kroz Pod kontrolom dijaskopije kroz široki lumen katetera štrcaljkom široki lumen katetera štrcaljkom se injecira kontrastno sredstvo. se injecira kontrastno sredstvo.

Tijekom pretrage rade se ciljane Tijekom pretrage rade se ciljane snimke i standardni radiogrami.snimke i standardni radiogrami.


Kada se intestinalni kateter uvede Kada se intestinalni kateter uvede radi provođenja kontrastne radi provođenja kontrastne pretrage tankog crijeva, kateter se pretrage tankog crijeva, kateter se postavi u proksimalni zavoj postavi u proksimalni zavoj jejunuma i u toj ga se visini jejunuma i u toj ga se visini fiksira ljepljivom trakom za bazu fiksira ljepljivom trakom za bazu nosnice. nosnice.

Kontinuiranim laganim pritiskom Kontinuiranim laganim pritiskom kontrastno sredstvo uštrcava se kontrastno sredstvo uštrcava se kroz aspiracijski lumen katetera kroz aspiracijski lumen katetera


Tijekom pretrage rade se ciljane Tijekom pretrage rade se ciljane snimke i klasični radiogrami. snimke i klasični radiogrami.

Premda je kateter postavljen u Premda je kateter postavljen u proksimalnu vijugu jejunuma proksimalnu vijugu jejunuma dobiveni radiogrami nalikuju dobiveni radiogrami nalikuju onim dobivenim radiogramima onim dobivenim radiogramima tankog crijeva rađenim sa oralno tankog crijeva rađenim sa oralno uzetim kontrastnim sredstvomuzetim kontrastnim sredstvom..

Debelo crijevoDebelo crijevoKontrastne pretrageKontrastne pretrage

Postoje dvije osnovne radiološke Postoje dvije osnovne radiološke metode pretrage debelog crijeva i to:metode pretrage debelog crijeva i to:

1. pregled 1. pregled jednim kontrastomjednim kontrastom pri kojoj pri kojoj se kolon pregledava samo se kolon pregledava samo suspenzijom barijevog sulfata suspenzijom barijevog sulfata

2. pregled 2. pregled dvostrukim kontrastnimdvostrukim kontrastnim sredstvomsredstvom kao ja može raditi u kao ja može raditi u jednom ili dva akta. jednom ili dva akta.

a. Pri pretrazi a. Pri pretrazi dvostrukim kontrastnim dvostrukim kontrastnim sredstvom u dva aktasredstvom u dva akta kolon se kolon se pregledava suspenzijom barijevog pregledava suspenzijom barijevog sulfata i potom neposredno nakon sulfata i potom neposredno nakon evakuacije barijeve suspenzije daje evakuacije barijeve suspenzije daje se klizma zraka ili nekog drugog se klizma zraka ili nekog drugog plina. plina.

b. Pri pretrazi b. Pri pretrazi dvostrukog kontrasta u dvostrukog kontrasta u jednom aktujednom aktu izvođać pretrage izvođać pretrage selektivno uštrcava barijevu selektivno uštrcava barijevu suspenziju i plin suspenziju i plin

Debelo crijevoDebelo crijevoKontrastne pretrageKontrastne pretrage

Kontrastno sredstvo prikazuje Kontrastno sredstvo prikazuje anlatomiju i tonus kolona kao i anlatomiju i tonus kolona kao i promjene koje utjeću na promjene koje utjeću na morfologiju i peristaltiku kolona.morfologiju i peristaltiku kolona.

Plinsko kontrastno sredstvo Plinsko kontrastno sredstvo distendira lumen crijeva i distendira lumen crijeva i omogučava vizualizaciju barijem omogučava vizualizaciju barijem prekrivene sluznice crijeva kroz prekrivene sluznice crijeva kroz svoju transparenciju. svoju transparenciju.

Na ovaj naćin mogu se prikazati i Na ovaj naćin mogu se prikazati i male lezije kao što su to mali male lezije kao što su to mali polipoidni tumori.polipoidni tumori.

Debelo crijevoDebelo crijevoKontrastno sredstvoKontrastno sredstvo

U pravilu se koriste komercijalno U pravilu se koriste komercijalno pripremljeni barijev sulfat. pripremljeni barijev sulfat.

Neki od njih nazivaju se Neki od njih nazivaju se koloidnim preparatimakoloidnim preparatima..

U ovom kontrastnom sredstvu fine U ovom kontrastnom sredstvu fine sitne čestice barija imaju sitne čestice barija imaju precipitacijsko svojstvo. precipitacijsko svojstvo.

Druga skupina kontrastnih Druga skupina kontrastnih sredstava nazivaju se sredstava nazivaju se flokulacijski flokulacijski rezistentnim preparatimarezistentnim preparatima..

Ova kontrastna sredstva u sebi Ova kontrastna sredstva u sebi sadrže disperzione agense. sadrže disperzione agense.


Nova barijeva kontrastna sredstva Nova barijeva kontrastna sredstva poznata su pod nazivom poznata su pod nazivom barijev barijev sulfat visokog denzitetasulfat visokog denziteta. .

Ova barijeva kontrastna sredstva Ova barijeva kontrastna sredstva absorbiraju veliki postotak absorbiraju veliki postotak radijacije. radijacije.

Ovaj kontrast od velike je koristi Ovaj kontrast od velike je koristi pri pregledu dvostrukim pri pregledu dvostrukim kontrastom kod kojeg je potrebano kontrastom kod kojeg je potrebano uniformno prekrivanje lumena uniformno prekrivanje lumena crijeva.crijeva.


Zrak je najčešći plin koji se koristi Zrak je najčešći plin koji se koristi pri pregledu dvostrukim pri pregledu dvostrukim kontrastnim sredstvom. kontrastnim sredstvom.

Kao negativno kontrastno sredstvo Kao negativno kontrastno sredstvo pri pregledu gastrointestinalnog pri pregledu gastrointestinalnog trakta često se zbog svoje brze trakta često se zbog svoje brze absorbcije koristi i ugljični dioksid. absorbcije koristi i ugljični dioksid.

U slučajevima kada je nakon U slučajevima kada je nakon pretrage evakuacija plina pretrage evakuacija plina inkompletna ugljični dioksid inkompletna ugljični dioksid znatno se brža absorbira od dušika znatno se brža absorbira od dušika iz zraka.iz zraka.


U pojedinih bolesnika, u kojih retrogradni U pojedinih bolesnika, u kojih retrogradni prikaz kolona nije moguć ili je kontraindiciran, prikaz kolona nije moguć ili je kontraindiciran, za pregled debelog crijeva per os daju se za pregled debelog crijeva per os daju se posebni vodotopiva jodna kontrastna sredstva. posebni vodotopiva jodna kontrastna sredstva.

Nedostatak ovih jodnih solucija je njihova Nedostatak ovih jodnih solucija je njihova nedostatna evakuacija tako da je pregled nedostatna evakuacija tako da je pregled dvostrukim kontrastom i prikaz sluzničkog dvostrukim kontrastom i prikaz sluzničkog reljefa praktički nemoguć. reljefa praktički nemoguć.

Međutim, u slučajevima kada bolesnik Međutim, u slučajevima kada bolesnik nesurađuje oralno dato kontrastno sredstvo nesurađuje oralno dato kontrastno sredstvo osigurava zadovoljavajuću pretragu kolona. osigurava zadovoljavajuću pretragu kolona.


Ovim oralnim kontrastnim sredstvom kolon se Ovim oralnim kontrastnim sredstvom kolon se prikazuje 3 do 4 sata nakon ingestije. prikazuje 3 do 4 sata nakon ingestije.

Jodne solucije neabsorbiraju se kroz Jodne solucije neabsorbiraju se kroz gastrointestinalnu mukozu. gastrointestinalnu mukozu.

Kao rezultat toga oralna doza ovog Kao rezultat toga oralna doza ovog kontrastnog sredstva dobro se rapooredi po kontrastnog sredstva dobro se rapooredi po vijugama kolona i daje obris cijelog debelog vijugama kolona i daje obris cijelog debelog crijeva.. crijeva..

Nasuprot tome per os uzeta suspenzija barijeva Nasuprot tome per os uzeta suspenzija barijeva sulfata u kolonu se nejednakomjerno sulfata u kolonu se nejednakomjerno raspoređuje. raspoređuje.

Debelo crijevoDebelo crijevoPriprema crijeva za pretraguPriprema crijeva za pretragu

Mišljenje o mjerama pripreme su Mišljenje o mjerama pripreme su razlićita. razlićita.

Večina liječnika smatra kako za Večina liječnika smatra kako za prikaz čitave stijenke debelog prikaz čitave stijenke debelog crijeva, kolon mora biti u crijeva, kolon mora biti u potpunosti prazan.potpunosti prazan.

Kada se ostatne mase fecesa oblažu Kada se ostatne mase fecesa oblažu suspenzijom barijeva sulfata mogu suspenzijom barijeva sulfata mogu imitirati polipoidne ili neke druge imitirati polipoidne ili neke druge tumoretumore..

Iz tog razloga čišćenje Iz tog razloga čišćenje unutrašnjosti kolona predstavlja unutrašnjosti kolona predstavlja temeljni uvjet uspješne pretrage. temeljni uvjet uspješne pretrage.

Debelo crijevoDebelo crijevoPriprema crijeva za pretraguPriprema crijeva za pretragu

Preliminarna priprema kolona u Preliminarna priprema kolona u bolesdnika koji imaju jaku diareju, bolesdnika koji imaju jaku diareju, veliko krvarenje ili simptome veliko krvarenje ili simptome obstrukcije je ograničena. obstrukcije je ograničena.

Ostali bolesnici se pripremaju Ostali bolesnici se pripremaju ovisno o indikaciji. ovisno o indikaciji.

U preliminarnu pripremu obično su U preliminarnu pripremu obično su uključeni dijeta i laksativi. uključeni dijeta i laksativi.

Ćesto se koristi o čišćenje kolona Ćesto se koristi o čišćenje kolona klizmom.klizmom.

Debelo crijevoDebelo crijevoStandardna naprava za davanje klizme barijeva Standardna naprava za davanje klizme barijeva

sulfatasulfata Večina naprava sastoji se od Večina naprava sastoji se od

plastičnog rektalnog nastavka, koji plastičnog rektalnog nastavka, koji je plastičnom cijevi spojen sa je plastičnom cijevi spojen sa kontejnera za klizmu kontejnera za klizmu

Kontejneri se mogu dobiti u Kontejneri se mogu dobiti u različitim veličinama. različitim veličinama.

U bolesnika koji imaju inflamirane U bolesnika koji imaju inflamirane hemeroide, fisure, strikture ili neke hemeroide, fisure, strikture ili neke druge anomalije anusa koristite se druge anomalije anusa koristite se rektalni kateteri malog kalibra, rektalni kateteri malog kalibra, građen iz meke gume.građen iz meke gume.


sulfatasulfata Na raspolaganju su i Na raspolaganju su i rektalni nastavci rektalni nastavci

retencionog tiparetencionog tipa kao što su to kao što su to Bordexovi, Foleyevi ili Straussovi Bordexovi, Foleyevi ili Straussovi rektalni nastvci. rektalni nastvci.

Retencioni nastavci imaju dvostruki Retencioni nastavci imaju dvostruki lumen a na njegovom distalnom kraju lumen a na njegovom distalnom kraju nalazi se tanki balon. nalazi se tanki balon.

Zbog opasnosti od intestinalne rupture Zbog opasnosti od intestinalne rupture moraju se uvoditi sa posebnim moraju se uvoditi sa posebnim oprezom. oprezom.


sulfatasulfata Ovi rektalni nastavci koriste se u Ovi rektalni nastavci koriste se u

bolesnika koji imaju relaksirani analni bolesnika koji imaju relaksirani analni sfinkter ili u bolesnika koji iz bilo sfinkter ili u bolesnika koji iz bilo kojeg drugog razloga nemogu zadržati kojeg drugog razloga nemogu zadržati klizmu barijevog sulfata. klizmu barijevog sulfata.

Neki radiolozi rutinski koriste ovaj tip Neki radiolozi rutinski koriste ovaj tip nastavaka.nastavaka.


sulfatasulfata Raspoloživi rektalni retencioni nastavci Raspoloživi rektalni retencioni nastavci

imaju balone koji su u napuhanom i imaju balone koji su u napuhanom i ispuhanom stanju smješteni nasuprot ispuhanom stanju smješteni nasuprot mlaznica na rektalnom nastavku tako da se mlaznica na rektalnom nastavku tako da se nastavak može uvesti i izvući iz rektuma sa nastavak može uvesti i izvući iz rektuma sa neznatnom neudobnošću za bolesnika. neznatnom neudobnošću za bolesnika.

Balon se napuhuje sa 90 ml fiziološke Balon se napuhuje sa 90 ml fiziološke otopine. otopine.

Ukoliko se koristi graduirani inflator nema Ukoliko se koristi graduirani inflator nema bojazni od prenapuhivanja balona. bojazni od prenapuhivanja balona.

Ovi nastavci mogu se koristiti kako kod Ovi nastavci mogu se koristiti kako kod pretrage jednim kontrastom tako i pri pretrage jednim kontrastom tako i pri pregledu dvostrukim kontrastnim pregledu dvostrukim kontrastnim sredstvom. sredstvom.

Zbog sigurnosti bolesnika retencijski balon Zbog sigurnosti bolesnika retencijski balon mora se sa napuhivati posebnim oprezom mora se sa napuhivati posebnim oprezom pod kontrolom dijaskopije neposredno pod kontrolom dijaskopije neposredno prije pretrage.prije pretrage.


sulfatasulfata Pri izvođenju pregleda dvostrukim Pri izvođenju pregleda dvostrukim

kontrastom mogu se koristiti posebani kontrastom mogu se koristiti posebani rektalni nastavci kojima se zrak uvodi u rektalni nastavci kojima se zrak uvodi u crijevo crijevo

Kao alternativa mogu poslužiti i kontejneri Kao alternativa mogu poslužiti i kontejneri koji rotacijom omogučavaju naizmjenično koji rotacijom omogučavaju naizmjenično uvođenje suspenzije barijevog sulfata i uvođenje suspenzije barijevog sulfata i zraka (Pneumokolon).zraka (Pneumokolon).

Večina kontejnera za kontrastno sredstvo Večina kontejnera za kontrastno sredstvo ima kapacitet od 3000 ml. ima kapacitet od 3000 ml.

Na vanjskoj strani kontejnera ispisana je Na vanjskoj strani kontejnera ispisana je gradacija. gradacija.

Na pojedinim kontejnerima nalazi se filter Na pojedinim kontejnerima nalazi se filter koji prevenira prolaz nepromješane grude koji prevenira prolaz nepromješane grude barija. barija.

Crijevo kojim je kontejner spojen sa Crijevo kojim je kontejner spojen sa rektalnim nastavkom dužine je oko 180 cm.rektalnim nastavkom dužine je oko 180 cm.

Debelo crijevoDebelo crijevoPriprema barijeva sulfataPriprema barijeva sulfata

Koncentracija suspenzije barijeva sulfata Koncentracija suspenzije barijeva sulfata koja se koristi za pregled jednim koja se koristi za pregled jednim kontrastnim sredstvom varira u odnosu na kontrastnim sredstvom varira u odnosu na liječnika koji izvodi pregled. liječnika koji izvodi pregled.

Preporuća se upotreba suspenzije barijevog Preporuća se upotreba suspenzije barijevog sulfata u odnosu težina/volumen 12% do sulfata u odnosu težina/volumen 12% do 25%. 25%.

Za pretragu dvostrukim kontrastom koristi Za pretragu dvostrukim kontrastom koristi se kontrast jačeg denziteta i to najčešće u se kontrast jačeg denziteta i to najčešće u odnosu težina/volumen 75% do 85% odnosu težina/volumen 75% do 85%

Danas je moguće dobiti komercijalno Danas je moguće dobiti komercijalno pripremljenu suspenziju za barijevu klizmu pripremljenu suspenziju za barijevu klizmu koja je pakirana u posebno za to koja je pakirana u posebno za to konstruirane klistirske vreće. konstruirane klistirske vreće.

Prije upotrebe takovih solucije potrebno je Prije upotrebe takovih solucije potrebno je dobro protresti vreću s kontrastnim dobro protresti vreću s kontrastnim sredstvom.sredstvom.


Prije upotrebe takovih solucije potrebno Prije upotrebe takovih solucije potrebno je dobro protresti vreću s kontrastnim je dobro protresti vreću s kontrastnim sredstvom.sredstvom.

Upute za miksanje barijevog preparata Upute za miksanje barijevog preparata ovise o proizvođaću i vrsti koroštenog ovise o proizvođaću i vrsti koroštenog barija te se iz tog razloga najbolje barija te se iz tog razloga najbolje pridržavati uputa proizvođaća.pridržavati uputa proizvođaća.

Bolesniku se aplicira klizma čija je Bolesniku se aplicira klizma čija je temperatura nešto niža od temperature temperatura nešto niža od temperature tijela (29°-30° C). tijela (29°-30° C).

Pretopla klizma povrijedit će tkivo crijeva Pretopla klizma povrijedit će tkivo crijeva i uzrokovati jake iritacije tako da bolesnik i uzrokovati jake iritacije tako da bolesnik nemože zadržati klizmu te se nemože nemože zadržati klizmu te se nemože napraviti zadovoljavajuća pretraga. napraviti zadovoljavajuća pretraga.


Pošto hladna barijeva klizma (5°C) Pošto hladna barijeva klizma (5°C) uzrokuje male iritacije pojedini je autori uzrokuje male iritacije pojedini je autori preporučaju. preporučaju.

Ujednom hladne klizme imaju umjereni Ujednom hladne klizme imaju umjereni anestetički učinak koji relaksira kolon i anestetički učinak koji relaksira kolon i stimulira toničku kontrakciju analnog stimulira toničku kontrakciju analnog sfinktera. sfinktera.

Ovaj učinak rezultira boljom udobnošću Ovaj učinak rezultira boljom udobnošću bolesnika i lakšom retencijom kontrastne bolesnika i lakšom retencijom kontrastne klizme što osigurava lakše i mnogo brže klizme što osigurava lakše i mnogo brže punjenje kolona. punjenje kolona.

Bolesnik notira samo senzaciju Bolesnik notira samo senzaciju podhlađenja. podhlađenja.

Pothlađovanje klizme postiže se na način Pothlađovanje klizme postiže se na način da se klizma pripremi dan prije pretrage da se klizma pripremi dan prije pretrage a preko noći drži se u ftižideru.a preko noći drži se u ftižideru.

Debelo crijevoDebelo crijevoPriprema i skrb o bolesnikuPriprema i skrb o bolesniku

U pripremi bolesnika za pretragu U pripremi bolesnika za pretragu inžinjer medicinske radiologije inžinjer medicinske radiologije mora se pridržavati slijedečoh mora se pridržavati slijedečoh načela:načela:

Bplesniku se potanko treba Bplesniku se potanko treba objasniti razlika između uobičajene objasniti razlika između uobičajene i dijagnostičke klizme.i dijagnostičke klizme.

1. Dijagnostičkom klizmom liječnik 1. Dijagnostičkom klizmom liječnik pretražuje sve djelove crijeva koja pretražuje sve djelove crijeva koja se pune kontrasrnim sredstvom se pune kontrasrnim sredstvom tijekom dijaskopijetijekom dijaskopije


2. Dio pregleda sastoji se i u palpaciji 2. Dio pregleda sastoji se i u palpaciji abdomena, rotaciji tijela bolesnika abdomena, rotaciji tijela bolesnika prema potrebi vizualizacije prema potrebi vizualizacije različitih djelova kolona te različitih djelova kolona te snimanju ciljanih snimaka koje se snimanju ciljanih snimaka koje se mogu raditi sa ili bez kompresijemogu raditi sa ili bez kompresije

3. Serija velikih radiograma radi se 3. Serija velikih radiograma radi se prije pražnjenja kolonaprije pražnjenja kolona..

Osiguranje bolesnika da zadrži Osiguranje bolesnika da zadrži dijagnostičku klizmu je olakšano jer dijagnostičku klizmu je olakšano jer se protok kontrasta kontrolita se protok kontrasta kontrolita dijaskopski.dijaskopski.


Bolesnik koji prije nije pregledavao Bolesnik koji prije nije pregledavao debelo crijevo obično je uplašen i debelo crijevo obično je uplašen i zbunjen, što može biti uzrok neuspjeha u zbunjen, što može biti uzrok neuspjeha u zadržavanju kontrastne klizme. zadržavanju kontrastne klizme.

Podrobnim objašnjenjem pretrage Podrobnim objašnjenjem pretrage inžinjer medicinske radiologije može inžinjer medicinske radiologije može bitno smanjiti tjeskobu bolesnika. bitno smanjiti tjeskobu bolesnika.

Ukazati bolesniku da će tijekom pretrage Ukazati bolesniku da će tijekom pretrage biti dobro prekrivenbiti dobro prekriven

Ukazati bolesniku na očekivanost Ukazati bolesniku na očekivanost njegove zbunjenosti i straha, međutim njegove zbunjenosti i straha, međutim kako tijekom pretrage postoje tek kako tijekom pretrage postoje tek minimalni izgledi za „nezgodu“.minimalni izgledi za „nezgodu“.

Bolesnicima koji nemogu doći do zahoda Bolesnicima koji nemogu doći do zahoda treba naglasiti da u dijagnostici u kojoj treba naglasiti da u dijagnostici u kojoj se izvodi pretraga postoji posuda za se izvodi pretraga postoji posuda za prežnjenje.prežnjenje.


Priprema prije retrogradne pretrage Priprema prije retrogradne pretrage kolona za bolesnika je naporna. kolona za bolesnika je naporna.

Sam pregled još više iscrpljuje bolesnika.Sam pregled još više iscrpljuje bolesnika. Uslijed naprezanja tijekom pripreme i Uslijed naprezanja tijekom pripreme i

pretrage nemočni bolesnici, uglavnom pretrage nemočni bolesnici, uglavnom starije osobe, sklone su nesvjesticama. starije osobe, sklone su nesvjesticama.

Kako bi bolesnik tijekom evakuacije Kako bi bolesnik tijekom evakuacije kontrasta u slučaju potrebe mogao kontrasta u slučaju potrebe mogao zatražiti pomoć, u toaletu koji se nalazi u zatražiti pomoć, u toaletu koji se nalazi u dijagnostici mora postojati prekidać za dijagnostici mora postojati prekidać za uzbunu. uzbunu.

Bolesnikova privatnost mora biti strogo Bolesnikova privatnost mora biti strogo poštovana, a inženjer medicinske poštovana, a inženjer medicinske radiologije mora u čestim vremenskim radiologije mora u čestim vremenskim razmacima provjerovati da li je sa razmacima provjerovati da li je sa bolesnikom sve u redu.bolesnikom sve u redu.

Debelo crijevoDebelo crijevoPostavljanje rektalnog nastavkaPostavljanje rektalnog nastavka

U pripremi za postavljenje kontrastnog U pripremi za postavljenje kontrastnog klistira mora se:klistira mora se:

Obučiti bolesnika da se okrene u lijevo za Obučiti bolesnika da se okrene u lijevo za oko 35° do 40°. oko 35° do 40°.

U tom se položaju flektira desno koljeno, U tom se položaju flektira desno koljeno, koje postavi na stol za snimanje preko i koje postavi na stol za snimanje preko i ispred lagano flektiranog lijevog koljena ispred lagano flektiranog lijevog koljena (Simsov položaj) (Simsov položaj)

Tim položajem koljena fiksira namještaj Tim položajem koljena fiksira namještaj tijela. tijela.

Ovaj položaj relaksira abdominalnu Ovaj položaj relaksira abdominalnu muskulaturu što smanjuje muskulaturu što smanjuje intraabdominalni tlak na rektum i intraabdominalni tlak na rektum i relaksira analni sfinkter.relaksira analni sfinkter.

Stalak za infuziju namjesti se na način da Stalak za infuziju namjesti se na način da se kontejner sa klizmon nalazi na visini od se kontejner sa klizmon nalazi na visini od 60 cm iznad visine anusa.60 cm iznad visine anusa.


Namjesiti plahtu za prekrivanje tako da se Namjesiti plahtu za prekrivanje tako da se vidi samo analna regija dok su ostali vidi samo analna regija dok su ostali djelovi bolesnikova tijela prekriveni. djelovi bolesnikova tijela prekriveni.

Analni otvor često je djelomično Analni otvor često je djelomično prekriven distendiranim hemeroidima ili prekriven distendiranim hemeroidima ili resicama nedistendiranih hemeroida. resicama nedistendiranih hemeroida.

Ponekad postoji kontrakcija ili neki drugi Ponekad postoji kontrakcija ili neki drugi abnormalitet analnog otvora. abnormalitet analnog otvora.

U tom slučaju neophodno je anus izložiti U tom slučaju neophodno je anus izložiti dobrom svjetlu kako bi se analni otvor dobrom svjetlu kako bi se analni otvor jasno prikazao i rektalni nastavak uveo jasno prikazao i rektalni nastavak uveo bez povrede i nelagodnosti.bez povrede i nelagodnosti.

Prije nego li se rektalni nastavak uvede u Prije nego li se rektalni nastavak uvede u anus pusti se malo kontrasta kako bi se anus pusti se malo kontrasta kako bi se sistem ispraznio od zraka. Potom se sistem ispraznio od zraka. Potom se rektalni nastavak namaže vodotopivim rektalni nastavak namaže vodotopivim namazom.namazom.


Savjetovati bolesnika da se relaksira i Savjetovati bolesnika da se relaksira i duboko diše tako da se prilokom insercije duboko diše tako da se prilokom insercije rektalnog nastavka neosjeti nelagoda.rektalnog nastavka neosjeti nelagoda.

Kako bi se otvorio glutealni pregib Kako bi se otvorio glutealni pregib bolesnikova desna stražnjica se gurne bolesnikova desna stražnjica se gurne lateralno.lateralno.

Tijekom ekspiracije dubokog disanja Tijekom ekspiracije dubokog disanja analni sfinkter i abdominalna analni sfinkter i abdominalna muskulatura su relaksirani te se u toj fazi muskulatura su relaksirani te se u toj fazi rektalni nastavak polagano uvodi u analni rektalni nastavak polagano uvodi u analni otvor. otvor.

Prateći zakrivljenost analnog kanala Prateći zakrivljenost analnog kanala rektalni nastavak se usmjeri anteriorno za rektalni nastavak se usmjeri anteriorno za 2,5 do 4 cm. 2,5 do 4 cm.

Prateći zavoj rektuma, rektalni nastavak Prateći zavoj rektuma, rektalni nastavak usmjeri se lagano superiorno. usmjeri se lagano superiorno.


Rektalni nastavak uvede se u dužini od 8,5 Rektalni nastavak uvede se u dužini od 8,5 do 10 cm. do 10 cm.

Dublje uvođenje rektalnog nastavka nije Dublje uvođenje rektalnog nastavka nije samo nepotrebno već može uzrokovati i samo nepotrebno već može uzrokovati i povredu rektuma.povredu rektuma.

Ukoliko rektalni nastavak neulazi lagano Ukoliko rektalni nastavak neulazi lagano zatraži se od bolesnika, ukoliko je zatraži se od bolesnika, ukoliko je sposoban, da pripomogne uvađanju.sposoban, da pripomogne uvađanju.

Pošto bolesnik može imati distendirane Pošto bolesnik može imati distendirane unutrašnje hemeroide ili neko drugo unutrašnje hemeroide ili neko drugo stanje koje forsirano postavljanje stanje koje forsirano postavljanje rektalnog nastavka čini opasnim rektalnog nastavka čini opasnim nikada nikada se nesmije forsirati uvođenje se nesmije forsirati uvođenje rektalnog nastavkarektalnog nastavka


Nakon što je rektalni nastavak Nakon što je rektalni nastavak uveden pridržava ga se na uveden pridržava ga se na postavljenom mjestu kako nebi došlo postavljenom mjestu kako nebi došlo do njegova ispadanja tijekom do njegova ispadanja tijekom okretanja bolesnika iz kosog u ležeći okretanja bolesnika iz kosog u ležeći položaj u kojem se započima s položaj u kojem se započima s dijaskopskim pregledom.dijaskopskim pregledom.

Namjesti se zaštitna podstava i ukloni Namjesti se zaštitna podstava i ukloni se bilokoji pritisak na sistem za se bilokoji pritisak na sistem za irigaciju kako bi kontrastna klizma irigaciju kako bi kontrastna klizma mogla slobodno proticati.mogla slobodno proticati.

Debelo crijevoDebelo crijevoRadioirigografija jednim kontrastnim sredstvomRadioirigografija jednim kontrastnim sredstvom

Aplikacija kontrastnog sredstvaAplikacija kontrastnog sredstva

Nakon pripreme bolesnika za pregled Nakon pripreme bolesnika za pregled inženjer medicinske radiologije inženjer medicinske radiologije mora:mora:

Obavijesti radiologa kada je sve Obavijesti radiologa kada je sve spremno za pretraguspremno za pretragu

Ukoliko bolesnik nepoznaje liječnika Ukoliko bolesnik nepoznaje liječnika inženjer ih mora prije pretrage inženjer ih mora prije pretrage upoznatiupoznati

Na traženje radiologa inženjer Na traženje radiologa inženjer medicinske radiologije otpušta medicinske radiologije otpušta kontrolnu stopicu na kontejneru tako kontrolnu stopicu na kontejneru tako da započme protok kontrastnog da započme protok kontrastnog sredstva.sredstva.



Rektalna ampula sporo se puni Rektalna ampula sporo se puni kontrastnom klizmom. kontrastnom klizmom.

Pošto je ampula rektuma ispunjena dođe Pošto je ampula rektuma ispunjena dođe do kratkotrajnog (par sekundi) zastoja do kratkotrajnog (par sekundi) zastoja protoka barijeve suspenzije. protoka barijeve suspenzije.

Nakon toga suspenzija nastavlja slobodni Nakon toga suspenzija nastavlja slobodni brzi protok kroz sigmu i descendentni brzi protok kroz sigmu i descendentni kolon, često izrokujući jake grčeve i kolon, često izrokujući jake grčeve i akutnu stimulaciju defekacijskog akutnu stimulaciju defekacijskog impulsa. impulsa.

Kako bi se što bolje dijaskopski Kako bi se što bolje dijaskopski kontroliralo punjenje kolona u različitim kontroliralo punjenje kolona u različitim intervalima pregleda zaustavlja se protok intervalima pregleda zaustavlja se protok barijeve klizme na nekoliko sekundibarijeve klizme na nekoliko sekundi..



Kako bi mogao pregledati sve Kako bi mogao pregledati sve segmente crijeva radiolog tijekom segmente crijeva radiolog tijekom dijaskopije rotira bolesnika. dijaskopije rotira bolesnika.

Tijekom pregleda rade se ciljane Tijekom pregleda rade se ciljane snimke na kojima se prikazuju snimke na kojima se prikazuju promjene dijelova crijeva u promjene dijelova crijeva u najoptimalnijoj projekciji. najoptimalnijoj projekciji.

Ujednom na taj način određuje se i Ujednom na taj način određuje se i najoptimalnija projekcija za najoptimalnija projekcija za radiogram koji će biti napravljen radiogram koji će biti napravljen nakon dijaskopije. nakon dijaskopije.



Kada je dijaskopski dio pretrage Kada je dijaskopski dio pretrage završen rektalni se nastavak izvlaći završen rektalni se nastavak izvlaći tako da se olakša okretanje tako da se olakša okretanje bolesnika i nedođe do ispadanja bolesnika i nedođe do ispadanja rektalnog nastavka tijekom rektalnog nastavka tijekom snimanja konačnih radiograma. snimanja konačnih radiograma.

Retencioni rektalni nastavak se Retencioni rektalni nastavak se neizvlaći sve do trenutka dok se neizvlaći sve do trenutka dok se bolesnik nepostavi na toalet ili bolesnik nepostavi na toalet ili posudu za pražnjenje. posudu za pražnjenje.

Debelo crijevoDebelo crijevoPozicioniranje opacificiranog kolonaPozicioniranje opacificiranog kolona

Najčešće se koriste PA ili AP Najčešće se koriste PA ili AP projekcija te PA kosa projekcija. projekcija te PA kosa projekcija.

Za prikaz sigme koristi se aksijalna Za prikaz sigme koristi se aksijalna projekcija a za prikaz rektuma projekcija a za prikaz rektuma postranična projekcija.postranična projekcija.

Debelo crijevoDebelo crijevoIrigografija dvostrukim kontrastnim sredstvomIrigografija dvostrukim kontrastnim sredstvom

Koriste se dva načina davanja Koriste se dva načina davanja dvostrukog kontrastnog sredstva. dvostrukog kontrastnog sredstva.

Pri Welinovoj tehnici u dva akta Pri Welinovoj tehnici u dva akta kolon se prvo puni barijevom kolon se prvo puni barijevom suspenzijom. suspenzijom.

Nakon što je data kontrastna klizma, Nakon što je data kontrastna klizma, bolesnik evakuira barijev kontrast i bolesnik evakuira barijev kontrast i vrat se na stol za dijaskopiju gdje se u vrat se na stol za dijaskopiju gdje se u kolon aplicira zrak ili neki drugi plin.kolon aplicira zrak ili neki drugi plin.

Debelo crijevoDebelo crijevoIrigografija dvostrukoim kontrastom u jednom Irigografija dvostrukoim kontrastom u jednom

aktuaktu Kako bi se dobio kvalitetan nalaz pri Kako bi se dobio kvalitetan nalaz pri

izvođenju pretrage dvostrukog kontrasta u izvođenju pretrage dvostrukog kontrasta u jednom aktu moraju biti poštovani neki jednom aktu moraju biti poštovani neki zahtjevi. zahtjevi.

Potpuno čistio debelo crijevo bolesnika Potpuno čistio debelo crijevo bolesnika predstavlja jedan od najvažnijih zahtjeva. predstavlja jedan od najvažnijih zahtjeva.

Ostatni feces može prekriti male polipe ili Ostatni feces može prekriti male polipe ili tumore. tumore.

Upotreba odgovarajuće barijeve miksture Upotreba odgovarajuće barijeve miksture predstavlja drugi važan uvjet za postizanje predstavlja drugi važan uvjet za postizanje kvalitetne pretrage. kvalitetne pretrage.

Suspenzija barijevog sulfata koja stvara Suspenzija barijevog sulfata koja stvara grudice ili krpice barija nemože se dobro grudice ili krpice barija nemože se dobro izdrenirati iz kolona te se s takovim izdrenirati iz kolona te se s takovim kontrastnim sredstvom nikada neće jasno kontrastnim sredstvom nikada neće jasno prikazati lumen debelog crijeva.prikazati lumen debelog crijeva.


aktuaktu

Danas se mogu nabaviti već pripremljena Danas se mogu nabaviti već pripremljena uniformna likvidna kontrastna sredstva koja uniformna likvidna kontrastna sredstva koja su znatno bolji od barijeve suspenzije su znatno bolji od barijeve suspenzije napravljene na odjelu neposredno prije napravljene na odjelu neposredno prije pregleda. pregleda.

Za radiografiju dvostrukim kontrastom u Za radiografiju dvostrukim kontrastom u jednom aktu koristi se barijeva suspenzija jednom aktu koristi se barijeva suspenzija visokog denziteta koja ima omjer visokog denziteta koja ima omjer težina/volumen 20%. težina/volumen 20%.

Za dobaro oblaganje stijenke čitavog debelog Za dobaro oblaganje stijenke čitavog debelog crijeva važan je konstantni dobar protok crijeva važan je konstantni dobar protok barijeve suspenzije.barijeve suspenzije.


aktuaktu

Napretkom u proizvodnji barijevog Napretkom u proizvodnji barijevog kontrastnog sredtva visokog denziteta kontrastnog sredtva visokog denziteta može se dobiti zadovoljavajući može se dobiti zadovoljavajući radiogram tijekom jednog punjenja radiogram tijekom jednog punjenja kolona. kolona.

Pri izvođenju pretrage u jednom aktu Pri izvođenju pretrage u jednom aktu apliciraju se bari i zrak. apliciraju se bari i zrak.

Za izvođenje irigografije dvostrukim Za izvođenje irigografije dvostrukim kontrastom u jednom aktu Miller uvodi kontrastom u jednom aktu Miller uvodi „7-pump“ metodu. „7-pump“ metodu.

Ova metoda bitno smanjuje cijenu Ova metoda bitno smanjuje cijenu pretrage, skračuje vrijeme trajanja pretrage, skračuje vrijeme trajanja pretrage i smanjuje zračenje bolesnika.pretrage i smanjuje zračenje bolesnika.


aktuaktu

Dijaskopski se provjerava mjesto Dijaskopski se provjerava mjesto do kojeg je došao kontrastni do kojeg je došao kontrastni stupac te se postupno pod stupac te se postupno pod kontrolom dijaskopije dodaje kontrolom dijaskopije dodaje zrak. zrak.

Bolesnik se polagano rotira za Bolesnik se polagano rotira za 360° i postavi u ležeći položaj na 360° i postavi u ležeći položaj na leđa. leđa.

Naprave se ciljane i pregledne Naprave se ciljane i pregledne snimke crijeva snimke crijeva


aktuaktu

Radioirigografija dvostrukog Radioirigografija dvostrukog kontrasta u jednom aktu može se kontrasta u jednom aktu može se izvesti i bez upootrebe posebnih izvesti i bez upootrebe posebnih konteinera za zrak i kontrast konteinera za zrak i kontrast (pneumokolon). (pneumokolon).

Pri toj tehnici bari i zrak uvode se Pri toj tehnici bari i zrak uvode se kroz sistem zatvorene vrećicekroz sistem zatvorene vrećice

Debelo crijevoDebelo crijevoIrigografija dvostrukoim kontrastom u Irigografija dvostrukoim kontrastom u

jednom aktujednom aktu

Debelo crijevoDebelo crijevoWalinova metoda irigografije dvostrukim Walinova metoda irigografije dvostrukim

kontrastomkontrastom Walin je razvio tehniku dvostrukog Walin je razvio tehniku dvostrukog

kontrasta koja može otkriti male kontrasta koja može otkriti male lezije debelog crijeva.lezije debelog crijeva.

Ova metoda od velike je koristi u Ova metoda od velike je koristi u dijagnostici ulceroznog kolitisa i dijagnostici ulceroznog kolitisa i polipa.polipa.

Walin istiće važnost pripreme crijeva Walin istiće važnost pripreme crijeva prije pretrage i navodi kako:prije pretrage i navodi kako:

1.1. kolon mora biti očišćen što je to bolje kolon mora biti očišćen što je to bolje mogućemoguće

2.2. sluznica debelog crijeva mora biti sluznica debelog crijeva mora biti pripremljena na način da sasvim tanki pripremljena na način da sasvim tanki sloj barija može se lako adherirati za sloj barija može se lako adherirati za stijenku kolonastijenku kolona


kontrastomkontrastom Kako bi se izbjegli nepotrebno Kako bi se izbjegli nepotrebno

čekanje i skaratio boravak bolesnika čekanje i skaratio boravak bolesnika u dijagnostici na 20 do 25 minuta u dijagnostici na 20 do 25 minuta Walin preporuća regulaciju Walin preporuća regulaciju evakuacije na način da se dva stadija evakuacije na način da se dva stadija pretrage naprave u kratkom razmaku.pretrage naprave u kratkom razmaku.


kontrastomkontrastom

Prvi stadij pretragePrvi stadij pretrage Bolesnik leži potrbuške i kolon se Bolesnik leži potrbuške i kolon se

ispunjava do lijeve fleksure. ispunjava do lijeve fleksure. Nakon toga napravi se Nakon toga napravi se

konvencionalni radiogram. konvencionalni radiogram. U pravilu se snima u desnoj kosoj U pravilu se snima u desnoj kosoj

projekciji na kojoj se prikazuje projekciji na kojoj se prikazuje kontrastom ispunjeni rektum.kontrastom ispunjeni rektum.

Potom se bolesnik ide na toalet kako Potom se bolesnik ide na toalet kako bi evakuirao barij. bi evakuirao barij.

Ukoliko osjeće zamor, bolesnik Ukoliko osjeće zamor, bolesnik kratko prilegne.kratko prilegne.



Drugi stadij pretrageDrugi stadij pretrage Kada se bolesnik vrati na dijaskopski stol Kada se bolesnik vrati na dijaskopski stol

ponovo se uvede rektalni nastavak i ponovo se uvede rektalni nastavak i bolesnik se okrene potrbuške. bolesnik se okrene potrbuške.

Ovaj položaj osim što prevenira protok Ovaj položaj osim što prevenira protok kontrasta u ileum koji uzrokuje kontrasta u ileum koji uzrokuje opacifikaciju i prekrivanje opacifikaciju i prekrivanje retrosigmoidalne regije vijugama ileuma, retrosigmoidalne regije vijugama ileuma, osigurava i dobru drenažu viška kontrasta osigurava i dobru drenažu viška kontrasta iz rektuma.iz rektuma.

Radiolog dozvoljava suspenziji barijeva Radiolog dozvoljava suspenziji barijeva sulfata napredovanje do sredine sigme.sulfata napredovanje do sredine sigme.

Ukoliko je sigma elngirana kontrast se Ukoliko je sigma elngirana kontrast se uvodi nešto dalje. uvodi nešto dalje.



Drugi stadij pretrageDrugi stadij pretrage Potom se bolesnik okrene na desnu stranu Potom se bolesnik okrene na desnu stranu

i počme se sa aplikacijom zraka. i počme se sa aplikacijom zraka. Zrak potiskuje barijev sulfat i Zrak potiskuje barijev sulfat i

raspoređujega kroz kolon. raspoređujega kroz kolon. Bolesnik se okreće prema potrebi kako bi Bolesnik se okreće prema potrebi kako bi

se sluznica čitavog kolona prekrila se sluznica čitavog kolona prekrila kontrastom. kontrastom.

Prema indikaciji rade se ciljane snimke. Prema indikaciji rade se ciljane snimke. Ukoliko bari poteče natrag prema Ukoliko bari poteče natrag prema

rektumu on se drenira kroz rektalni rektumu on se drenira kroz rektalni nastavak u konteiner. nastavak u konteiner.

Nakon toga insuflira se nova količina Nakon toga insuflira se nova količina zraka.zraka.



Drugi stadij pretrageDrugi stadij pretrage Za optimalnu distenziju kolona potrebno Za optimalnu distenziju kolona potrebno

između 1800 do 3000 ml zraka. između 1800 do 3000 ml zraka. Kada je postignuta dovoljna distenzija Kada je postignuta dovoljna distenzija

naprave se radiogrami na kojima mora naprave se radiogrami na kojima mora biti prikazan čitav kolon iključujući i biti prikazan čitav kolon iključujući i rektum.rektum.

Rade se snimke u PA projekciji, PA kosoj Rade se snimke u PA projekciji, PA kosoj projekcijo (LAO i RAO) i desnoj projekcijo (LAO i RAO) i desnoj postraničnoj projekciji. postraničnoj projekciji.

Bolesnik se potom okrene poleđice i Bolesnik se potom okrene poleđice i napravi se snimka u AP projekcija i dvije napravi se snimka u AP projekcija i dvije AP kose projekcije (LPO i RPO) kako bi AP kose projekcije (LPO i RPO) kako bi se prikazao transverzalni kolon i obje se prikazao transverzalni kolon i obje fleksure. fleksure.



Drugi stadij pretrageDrugi stadij pretrage Pretraga se nastavlja AP projekcijama Pretraga se nastavlja AP projekcijama

horizontalnom zrakom bolesnika koji horizontalnom zrakom bolesnika koji leži prvo na desnom a potom i na leži prvo na desnom a potom i na lijevom boku.lijevom boku.

Na ovim projekcijama dobro se Na ovim projekcijama dobro se prikazuje rektum. prikazuje rektum.

Na kraju bolesnik se postavi u Na kraju bolesnik se postavi u uspravni položaj i naprave se snimke uspravni položaj i naprave se snimke u PA projekciji i PA kosim u PA projekciji i PA kosim projekcijama (RAO i LAO) na kojim projekcijama (RAO i LAO) na kojim se prikazuje transzverzalni kolon sa se prikazuje transzverzalni kolon sa lijevom i desnom fleksurom.lijevom i desnom fleksurom.

Debelo crijevoDebelo crijevoSnimke opacifiranog kolonaSnimke opacifiranog kolona

Radiogrami kolona odraslih osoba rade se Radiogrami kolona odraslih osoba rade se na filmu veličine 35x43 cm. na filmu veličine 35x43 cm.

U bolesnika steničnog habitusa centrira se U bolesnika steničnog habitusa centrira se na visinu ilijačne kriste. na visinu ilijačne kriste.

U bolesnika hipersteničnog habitusa U bolesnika hipersteničnog habitusa centrira se nešto više, a u bolesnika centrira se nešto više, a u bolesnika asteničnog habitusa nešto niže. asteničnog habitusa nešto niže.

U pojedinim slučajevima snimke u AP i U pojedinim slučajevima snimke u AP i PA projekcija mogu se snimati na dva PA projekcija mogu se snimati na dva poprečno postavljena filma sa dvije poprečno postavljena filma sa dvije ekspozicije. ekspozicije.

Prvi film postavi se više i na njemu su Prvi film postavi se više i na njemu su prikazani ošiti, dok se na drugom niže prikazani ošiti, dok se na drugom niže postavljenom filmu prikazuje rektum. postavljenom filmu prikazuje rektum.

Debelo crijevoDebelo crijevoSnimke opacifiranog kolonaSnimke opacifiranog kolona

Rektum i rektosigmoidalni spoj snimalu se Rektum i rektosigmoidalni spoj snimalu se na filmu veličine 24x30 cm ili 30x35 cm. na filmu veličine 24x30 cm ili 30x35 cm.

U ovo slučaju centrira je nešto niži i U ovo slučaju centrira je nešto niži i nalazi se iznad pubične simfize. nalazi se iznad pubične simfize.

Za prikaz prekrivenih flektiranih ili Za prikaz prekrivenih flektiranih ili vijugavih područja debelog crijeva u vijugavih područja debelog crijeva u preevakuacijonoj fazi pretrage rade se preevakuacijonoj fazi pretrage rade se jedna ili više snimaka. jedna ili više snimaka.

Radiogrami se u pravilu rade na osnovi Radiogrami se u pravilu rade na osnovi dijaskopskog nalaza ovisno o želji dijaskopskog nalaza ovisno o želji radiologa. radiologa.

Prema tome za kompletiranje pregleda Prema tome za kompletiranje pregleda moguće su razne kombinacije projekcija. moguće su razne kombinacije projekcija.

Debelo crijevoDebelo crijevoPA projekcijaPA projekcija

Snima se na uzdužno Snima se na uzdužno postavljenom filmu postavljenom filmu veličine 35x43 cm.veličine 35x43 cm.

Položaj bolesnikaPoložaj bolesnika

Bolesnik leži potrbuške Bolesnik leži potrbuške na stolu za snimanjena stolu za snimanje


Položaj snimanog dijela tijelaPoložaj snimanog dijela tijela Mediosagitalna ravnina tijela Mediosagitalna ravnina tijela

bolesnika okomita je na ravninu bolesnika okomita je na ravninu rešetkerešetke

Centar filma namjesti se visinu Centar filma namjesti se visinu ilijačne kriste ilijačne kriste

Ukoliko je potrebno PA projekciji Ukoliko je potrebno PA projekciji može se napraviti na stolu za može se napraviti na stolu za dijaskopiju u laganom dijaskopiju u laganom Trendelenburgovom položaju. Trendelenburgovom položaju.

U ovom položaju stola, U ovom položaju stola, pomicanjem crijeva iz zdjelice, pomicanjem crijeva iz zdjelice, razdvajanju se vijuga crijeva koje razdvajanju se vijuga crijeva koje se međusobno preklapaju. se međusobno preklapaju.

Zaštita gonada je obvezatnaZaštita gonada je obvezatna Tjekom esponiranja bolesnik Tjekom esponiranja bolesnik

nediše.nediše.


Centralna zrakaCentralna zraka• Okomita je na sredinu filma. Okomita je na sredinu filma. • U visini ilijačne kriste cilja na U visini ilijačne kriste cilja na

medijalnu liniju.medijalnu liniju.


Prikazane strukturePrikazane strukture• Na PA snimci prikazuje se Na PA snimci prikazuje se

ćitav kolon ćitav kolon


Evaluacija snimkeEvaluacija snimke Na snimci moraju biti Na snimci moraju biti

prikazane sve vijuge debelog prikazane sve vijuge debelog crijeva uključujući rektum i crijeva uključujući rektum i obje fleksure. obje fleksure.

U bolesnika hipersteničnog U bolesnika hipersteničnog habitusa mogu biti potrebne habitusa mogu biti potrebne dvije snimkedvije snimke

Kralješnica mora biti Kralješnica mora biti centrirana tako da su centrirana tako da su prikazani ascendentni i prikazani ascendentni i descendentni kolon.descendentni kolon.

Debelo crijevoDebelo crijevoPA aksijalna snimkaPA aksijalna snimka

Snima se na uzdužno Snima se na uzdužno postavljenom filmu postavljenom filmu veličine 35x43 cm, ili veličine 35x43 cm, ili uzdužno postavljenom uzdužno postavljenom filmu veličine 24x30 cmfilmu veličine 24x30 cm. .

Položaj bolesnikaPoložaj bolesnika Bolesnik na stolu za Bolesnik na stolu za

snimanje lezi potrbuškesnimanje lezi potrbuške..


Položaj snimanog dijela tijelaPoložaj snimanog dijela tijela Mediosagitalna ravnina Mediosagitalna ravnina

bolesnikova tijela nalazi se na bolesnikova tijela nalazi se na sredini rešetkesredini rešetke

Centar filma namjesti se u Centar filma namjesti se u visini ilijačne kriste visini ilijačne kriste

Obvezatna je zaštita gonadaObvezatna je zaštita gonada Pri eksponiranju bolesnik Pri eksponiranju bolesnik

nediše nediše


Centralna zrakaCentralna zraka Usmjerena je za 30° do Usmjerena je za 30° do

40° stupnjeva kaudalno i 40° stupnjeva kaudalno i ulazi u medijalnoj liniji ulazi u medijalnoj liniji tijela u visini anteriorne tijela u visini anteriorne superiorne ilijačne spinesuperiorne ilijačne spine


Prikazane strukturePrikazane strukture Na PA aksijalnoj projekciji Na PA aksijalnoj projekciji

najbolje se prikazuje najbolje se prikazuje rektosigmoidalni dio rektosigmoidalni dio debelog crijeva debelog crijeva


Evaluacija snimkeEvaluacija snimke Na radiogramu centrirana je Na radiogramu centrirana je

rektosigmoidalno područje rektosigmoidalno područje kolonakolona

Zbog angulacije centralne Zbog angulacije centralne zrake manje je izražena zrake manje je izražena superpozicija vijuga crijeva superpozicija vijuga crijeva rektosigmoidalnob podrućja. rektosigmoidalnob podrućja.

Na snimci nemoraju biti Na snimci nemoraju biti prikazani transverzalni kolon i prikazani transverzalni kolon i fleksure.fleksure.

Debelo crijevoDebelo crijevo Irigografija u bolesnika sa kolostomomIrigografija u bolesnika sa kolostomom

Enterostoma (Grčki enteron – Enterostoma (Grčki enteron – crijevo + stoma – otvor) je crijevo + stoma – otvor) je opčeniti naziv za kirurške opčeniti naziv za kirurške zahvate kojim se rade zahvate kojim se rade artificijalni otvori na crijevu, artificijalni otvori na crijevu, obično kroz abdominalni zid, obično kroz abdominalni zid, kroz koje prolazi feces. kroz koje prolazi feces.

Prema crijevu na kojem su Prema crijevu na kojem su napravljeni nazivaju se napravljeni nazivaju se kolostoma, cekostoma, kolostoma, cekostoma, ileostoma ili jejunostoma.ileostoma ili jejunostoma.


Od čitavog crijeva patologija Od čitavog crijeva patologija kiolona je najčešća te su iz tog kiolona je najčešća te su iz tog razloga na tom dijelu crijeva i razloga na tom dijelu crijeva i najčešći kirurški zahvati. najčešći kirurški zahvati.

Ponekad se temporalna ili trajna Ponekad se temporalna ili trajna kolostomija crijevnom vijugom kolostomija crijevnom vijugom izvodi se za derivaciju fecesa iz izvodi se za derivaciju fecesa iz kolona u bolesnika sa ulceroznim kolona u bolesnika sa ulceroznim kolitisom ili divertikulitisom. kolitisom ili divertikulitisom.

Večina kolestomija izvodi se zbog Večina kolestomija izvodi se zbog malignoma distalnog kolona ili malignoma distalnog kolona ili rektuma.rektuma.

U bolesnika sa tumorom kolona U bolesnika sa tumorom kolona crijevo resecira se distalni crijevo resecira se distalni karcinomatozni dio crijeva a kraj karcinomatozni dio crijeva a kraj ostatnog dijela crijeva izvodi se na ostatnog dijela crijeva izvodi se na površinu abdominalne stijenke površinu abdominalne stijenke

Ovakav otvor – stoma, nema Ovakav otvor – stoma, nema sfinktera.sfinktera.


Priprema intestinalnog Priprema intestinalnog traktatrakta

Postoperacijska irigografija izvodi Postoperacijska irigografija izvodi se u bolesnika sa u bolesnika sa se u bolesnika sa u bolesnika sa ulceroznim kolitisom i ulceroznim kolitisom i divertikulouom za određivanje divertikulouom za određivanje uspješnosti zahvata, te za otkrivanje uspješnosti zahvata, te za otkrivanje nove ili povratne lezije u bolesdnika nove ili povratne lezije u bolesdnika sa tumorom crijeva. sa tumorom crijeva.

Prikaz polipa ili neke druge Prikaz polipa ili neke druge intraluminalne lezije ovisi o intraluminalne lezije ovisi o odgovarajučem čišćenju crijeva, odgovarajučem čišćenju crijeva, koje je i inaće od neobične važnosti koje je i inaće od neobične važnosti za dobar prikaz kolona. za dobar prikaz kolona.

U bolesnika sa kolostomom crijevo U bolesnika sa kolostomom crijevo se u pravilu čisti klizmom i to noć se u pravilu čisti klizmom i to noć prije pretrage te ujutro prije same prije pretrage te ujutro prije same pretrage pretrage


Pribor za kolostomsku Pribor za kolostomsku irigografijuirigografiju

Pribor kojim se izvodi pretraga treba biti Pribor kojim se izvodi pretraga treba biti upotpunsti čist i steriliziran nakon svake upotpunsti čist i steriliziran nakon svake upotrebe. upotrebe.

Pošto je stoma dio intestinalnog trakta Pošto je stoma dio intestinalnog trakta izvođenje pretrage sterilnom tehnikom izvođenje pretrage sterilnom tehnikom nije potrebno. nije potrebno.

Osim posebno prilagođene naprave koja Osim posebno prilagođene naprave koja prevenira isticanje kontrastnog sredstva prevenira isticanje kontrastnog sredstva uz nastavak koji se postavlja u crijevo uz nastavak koji se postavlja u crijevo ostali potrebni pribor identičan je onom ostali potrebni pribor identičan je onom koji se koristi pri rutinskim koji se koristi pri rutinskim irigografijama. irigografijama.

Koristi se isti odnos težine/volumena Koristi se isti odnos težine/volumena barija, a pregled se može izvoditi i barija, a pregled se može izvoditi i tehnikom dvostrukog kontrasta. tehnikom dvostrukog kontrasta.

Tehnika dvostrukog kontrasta može se Tehnika dvostrukog kontrasta može se korištenjem odgovarajučih irigatora korištenjem odgovarajučih irigatora (pneumokolon) provesti u jednom aktu.(pneumokolon) provesti u jednom aktu.


Pribor za kolostomsku Pribor za kolostomsku irigografijuirigografiju

Posebna naprava koja se stavlja u Posebna naprava koja se stavlja u somu prevenira izljevanje somu prevenira izljevanje kontrastnog sredstva iz stome. kontrastnog sredstva iz stome.

Zbog manjka sfinkterske kontrole Zbog manjka sfinkterske kontrole kontrastna klizma može bježati kroz kontrastna klizma može bježati kroz kolostomu istom brzinom kojom se kolostomu istom brzinom kojom se irigira. irigira.

Ukoliko dođe do isticanja barijeve Ukoliko dođe do isticanja barijeve klizme kroz stomu punjenje crijeva klizme kroz stomu punjenje crijeva biti će neadostatno, a sjena barija na biti će neadostatno, a sjena barija na abdominalnom zidu i stolu za abdominalnom zidu i stolu za snimanje prekrivaju podrućje snimanje prekrivaju podrućje interesa i otežavati analizu pretrage. interesa i otežavati analizu pretrage.

Kako bi se preveniralo proticanje uz Kako bi se preveniralo proticanje uz kateter za stomu abdominalna stoma kateter za stomu abdominalna stoma mora biti učinkovito okludirana. mora biti učinkovito okludirana.


Dijagnostička klizmaDijagnostička klizma Posebna naprava koja se stavlja u somu prevenira Posebna naprava koja se stavlja u somu prevenira

izljevanje kontrastnog sredstva iz stome. izljevanje kontrastnog sredstva iz stome. Zbog manjka sfinkterske kontrole kontrastna Zbog manjka sfinkterske kontrole kontrastna

klizma može bježati kroz kolostomu istom klizma može bježati kroz kolostomu istom brzinom kojom se irigira. brzinom kojom se irigira.

Ukoliko dođe do isticanja barijeve klizme kroz Ukoliko dođe do isticanja barijeve klizme kroz stomu punjenje crijeva biti će neadostatno, a stomu punjenje crijeva biti će neadostatno, a sjena barija na abdominalnom zidu i stolu za sjena barija na abdominalnom zidu i stolu za snimanje prekrivaju podrućje interesa i otežavati snimanje prekrivaju podrućje interesa i otežavati analizu pretrage. analizu pretrage.

Kako bi se preveniralo proticanje uz kateter za Kako bi se preveniralo proticanje uz kateter za stomu abdominalna stoma mora biti učinkovito stomu abdominalna stoma mora biti učinkovito okludirana. okludirana.


Dijagnostička klizmaDijagnostička klizma Dijagnostička klizma daje se kroz stomu uz Dijagnostička klizma daje se kroz stomu uz

upotrebu irigatorskog nastavka za stomu koji na upotrebu irigatorskog nastavka za stomu koji na sebi ima adhezivni disk sebi ima adhezivni disk

Vršak katetera može se dobiti u četiri veličine Vršak katetera može se dobiti u četiri veličine koji su prilagođeni uobičajenim promjerima koji su prilagođeni uobičajenim promjerima stome. stome.

Nastavci u pravilu imaju prirubnicu koja Nastavci u pravilu imaju prirubnicu koja prevenira klizanje nastavka kroz kolostomski prevenira klizanje nastavka kroz kolostomski otvor. otvor.

Kako bi se prevenirao refluksni povratak Kako bi se prevenirao refluksni povratak kontrasta iznad prirubnice postavlja se adhezivni kontrasta iznad prirubnice postavlja se adhezivni disk. disk.

Cerijevo klistira kroz koje prolazi kontrastno Cerijevo klistira kroz koje prolazi kontrastno sredstvo spaja se direktno na nastavak. sredstvo spaja se direktno na nastavak.

Kako nebi došlo do ispadanja nastavaka, bolesnik Kako nebi došlo do ispadanja nastavaka, bolesnik nastavak pridržava na postavljenom mjestu.nastavak pridržava na postavljenom mjestu.


Dijagnostička klizmaDijagnostička klizma Pri irigografiji u bolesnika sa Pri irigografiji u bolesnika sa

kolostomom mogu se koristiti i kolostomom mogu se koristiti i retencijoni kateteri. retencijoni kateteri.

Neki radiolozi koriste ih kao Neki radiolozi koriste ih kao irigografski nastavak za stomu, dok ih irigografski nastavak za stomu, dok ih drugi postavljaju kroz nastavke za drugi postavljaju kroz nastavke za stomu kako bi prevenirali isticanje stomu kako bi prevenirali isticanje kontrastnog sredstva.kontrastnog sredstva.

Kolostomski otvor je fragilan te lako Kolostomski otvor je fragilan te lako može uslijed neprikladnog tlaka ili može uslijed neprikladnog tlaka ili traume doći do perforacije. traume doći do perforacije.

Perforacija se javlja tijekom insercije Perforacija se javlja tijekom insercije balona unutar slijepe vreće ili usljijed balona unutar slijepe vreće ili usljijed prekomjerne distenzije stome.prekomjerne distenzije stome.


Priprema bolesnikaPriprema bolesnika

Ukoliko bolesnik koristi posebno Ukoliko bolesnik koristi posebno oblikovane vrečice za stomu treba ga oblikovane vrečice za stomu treba ga upozoruti da sa sobom donese upozoruti da sa sobom donese promjenu koju će koristiti nakon promjenu koju će koristiti nakon pretrage. pretrage.

Prije pretrage inžinjer medicinske Prije pretrage inžinjer medicinske radiologije mora:radiologije mora:

Bolesnika obući u halju tipa kimono Bolesnika obući u halju tipa kimono koja je, ovisno o lokalizaciji stome, koja je, ovisno o lokalizaciji stome, otvorena na prednjoj ili stražnjoj otvorena na prednjoj ili stražnjoj stranistrani

Bolesnika koji ima abdominalnu Bolesnika koji ima abdominalnu kolestomu mora poleći na stol za kolestomu mora poleći na stol za pretragu poleđice, a bolesnika sa pretragu poleđice, a bolesnika sa perinealnom kolostomom potrbuškeperinealnom kolostomom potrbuške


Priprema bolesnikaPriprema bolesnika Prije nego li se napravi preliminarni Prije nego li se napravi preliminarni

radiogram inženjer medicinske radiogram inženjer medicinske radiologij obuće rukavice i odstrani radiologij obuće rukavice i odstrani svu nepotrebnu odjeću. svu nepotrebnu odjeću.

Preko stome postavi gaazu koja Preko stome postavi gaazu koja priječi prokapavanje sadržaja iz priječi prokapavanje sadržaja iz stome do dolaskaska liječnika koji stome do dolaskaska liječnika koji vodi pretragu.vodi pretragu.

Stomalni nastavak namaže se malim Stomalni nastavak namaže se malim nanosom vodotopivog namaza.nanosom vodotopivog namaza.

Kateter uvodi liječnik ili sam Kateter uvodi liječnik ili sam bolesnikbolesnik

Ukoliko se stomalni nastavak uvodi Ukoliko se stomalni nastavak uvodi silom može doći do perforacije silom može doći do perforacije kolona.kolona.


Priprema bolesnikaPriprema bolesnika

Tijekom pretrage pod kontrolom Tijekom pretrage pod kontrolom dijaskopije rade se ciljane slike. dijaskopije rade se ciljane slike. Projekcije ovise o položaju stome i Projekcije ovise o položaju stome i prikazanoj anatomiji prikazanoj anatomiji

probavni trakt

Education