۱ -مجموعة آموزشي روش تحقيق در سيستم بهداشتي *

مقدمه و كليات مقدمه و كليات انتخاب موضوع وعنوان پژوهش انتخاب موضوع وعنوان پژوهش بيان مسئله و بررسي متون بيان مسئله و بررسي متون تنظيم اهداف پژوهش تنظيم اهداف پژوهش

فرضيات و سواالت پژوهشي فرضيات و سواالت پژوهشي

دكتررامين شفيعيانhttp://www.sums.ac.ir/~shafieian shafieian@sums.ac.ir

چرا پژوهش؟چرا پژوهش؟ ::سوال سوال پيدا كردن پاسخ يك سوال• يافتن راه حل يك مشكل•

آيا اقدام به موارد فوق، هميشه پژوهش محسوب مي شود؟آيا اقدام به موارد فوق، هميشه پژوهش محسوب مي شود؟ ::سوال سوال علمي، ( در صورت استفاده از روشهاي علمي و مستند •

قاعده مند، دقيق، منظم و سيستماتيك بودن روش ها، نتايج و )تفاسير

هدف عمده از انجام پژوهش در سيستم بهداشتي چيست؟هدف عمده از انجام پژوهش در سيستم بهداشتي چيست؟ ::سوال سوال كمك به تصميم گيري ها در همة سطوح•

تحقيقتحقيق

ح ق ي قح ق ي ق تت

حقيقتحقيقت

انواع طرحهاي پژوهشيانواع طرحهاي پژوهشي

بنيادي•كاربردي•

انتخاب موضوع پژوهشيانتخاب موضوع پژوهشيانتخاب موضوع پژوهشي

Øمناسبت Øاجتناب از دوباره كاري Øقابليت اجرا Øمقبوليت سياسي Øكاربرد داشتن Ø اثر بخشي -هزينه ( با صرفه بودن (Øمتناسب با زمان بودن Øمالحظات اخالقي

:معيارهاي انتخاب

عنوان طرح پژوهشيعنوان طرح پژوهشيعنوان طرح پژوهشي

•What•Who(m)•When•Where

عنوان طرح پژوهشيعنوان طرح پژوهشيعنوان طرح پژوهشي

ساده و گويا•مختصر و مفيد •پرهيز از به كار بردن كلمات و عبارات اضافي •پرهيز از به كار بردن اختصارات •

:مثال

بررسي ميزان شيوع كم خوني فقر آهن در كودكان زير پنج سال مناطق روستايي

۱۳۸۲ سال –شهرستان شيراز

مقدمه وبيان مسئلهمقدمه وبيان مسئلهمقدمه وبيان مسئله

Introductionand

Statement of Problem

IntroductionIntroductionandand

Statement of ProblemStatement of Problem

بيان مسئلهبيان مسئله

اولين بخش از يك پيش طرح تحقيقاتي كه ما را با كل مسئله مورد تحقيق آشنا كرده و وضعيت مشكل، اهميت و ضرورت

انجام پژوهش و نتايج و فوايد حاصل از آن را روشن مي .سازد

چرا تعريف و بيان دقيق مسئله مهم است؟چرا تعريف و بيان دقيق مسئله مهم است؟كمك به متمركز نمودن محدودة عمل طرح تحقيقاتي و •

درك بهتر پژوهشگر و همكاران وي از پژوهشاهداف، روش اجرا و ( اساس پروراندن طرح تحقيقاتي •

(...بيان سيستماتيك علت انجام تحقيق و نتايج مورد انتظار •

از انجام آنبيان اهميت، ضرورت و اولويت پژوهش•معرفي طرح به صورت مناسب وعلمي براي جلب •

حمايت مسئولين و تامين كنندگان بودجه پژوهش

::در بيان مسئله به موارد زير توجه مي كنيمدر بيان مسئله به موارد زير توجه مي كنيمتعريف مشكل•)با ارايه آمارهاي موجود( اهميت مشكل •نحوة برخورد با مشكل، راه حلها و خدمات موجود •عوارض ناشي از تداوم اين مشكل•معرفي راه حل مشكل يا عوامل موثر بر آن•)در صورت وجود(تناقض هاي موجود •توضيح در مورد اينكه اين پژوهش در رابطه با مشكل مورد •

.نظر چه كاري مي خواهد انجام دهدفوايد ناشي از اجراي طرح•

.شش مورد اول حتي االمكان بايد داراي منبع باشد: نكته

::اطالعاتي كه بايد در بيان مسئله آورده شوداطالعاتي كه بايد در بيان مسئله آورده شود

درماني ، مراقبتهاي -سابقة مربوط به وضعيت بهداشتي•شامل آمارهاي مستند موجود وارتباط دادن اين ... پزشكي و

موضوعات با مسئله مورد مطالعه:توضيح مفصل موضوع مورد مطالعه• ماهيت مشكل- تفاوت بين آن چه هست و آن چه بايد باشد -ميزان بروز و شيوع ، ميزان وخامت : ميزان و شدت مشكل-

...)فردي، اجتماعي، اقتصادي و ( مشكل و پيامد هاي آن توزيع جغرافيايي و اجتماعي مشكل-

بيان اينكه چرا موضوع تحقيق اهميت دارد، نيازها چيست و •.چرا نتايج مفيد خواهد بود

بررسي علل احتمالي بروز مشكل وتوضيح عوامل •جغرافيايي، فرهنگي، مذهبي و اقتصادي كه بر موضوع مورد

.تحقيق اثر مي گذارندتوضيح مختصري در مورد مطالعات انجام شدة قبلي برروي •

موضوع مورد نظرخدمات موجود در جهت كاهش شدت مسئله•

):):ادامهادامه((اطالعاتي كه بايد در بيان مسئله آورده شوداطالعاتي كه بايد در بيان مسئله آورده شود

از كل به جزء•بين اجزاء) سيستماتيك ( ارتباط منطقي •بيان ساده، روان و قابل فهم•مرتبط با موضوع پژوهش•استفاده از منابع مستند و ذكر آنها• بخش مقدمة مقاله شما=•در نظر گرفتن مخاطبين•

نكات نكات--نگارش بيان مسئله نگارش بيان مسئله

در پايان بيان مسئله واژه ها و اصطالحات خاص . وتخصصي بايد توضيح داده شده و تعريف شوند

بيان مسئلهبيان مسئله

نكته

اهداف پژوهشاهداف پژوهشاهداف پژوهشResearch ObjectivesResearch ObjectivesResearch Objectives

اهداف پژوهشاهداف پژوهش

ü اهداف پژوهش مستقيما از موضوع پژو هش به دست .مي آيدü محقق با استفاده از بيان اهداف، اطالعات مورد نياز

پژوهش، راههاي گردآوري اين اطالعات و شيوة بررسي و تجزيه و تحليل آنها و به طور كلي روش اجراي طرح

.پژوهشي را روشن مي سازد

هدف كلي•)ويژه، جزيي( اهداف اختصاصي •هدف يا اهداف كاربردي•هدف نهايي•

اهداف پژوهشاهداف پژوهش

هدف كليهدف كلي).موضوع پژوهش( آن چه پژوهش مي خواهد به آن برسد•.در واقع همان عنوان طرح پژوهشي است•

اهداف اختصاصياهداف اختصاصي

براي يافتن دقيق تر مسير رسيدن به هدف كلي •.از شكستن هدف كلي به اجزاء كوچك تر حاصل مي شود•مجموعة نتايج اهداف اختصاصي ما را به هدف كلي پژوهش مي •

.رساند

:بايد.به صورت منطقي بيان شوند•.به صورت عملي و قابل اندازه گيري بيان شوند•.واقع بينانه باشند•.روشن و واضح بيان شوند•.با افعال قابل سنجش بيان شوند•

تعيين كردن، مشخص نمودن، مقايسه كردن:افعال مناسب ( )درك كردن، فهميدن: افعال نا مناسب

اهداف اختصاصياهداف اختصاصي

مثال مثال--اهداف پژوهش اهداف پژوهش سال در ۳۰ بررسي ميزان شيوع پر فشاري خون در افراد باالتر از:هدف كلي•

۱۳۸۰ سال -شهرشيراز:اهداف اختصاصي• سال در شهرشيرازبه ۳۰ تعيين ميزان شيوع پر فشاري خون در افراد باالتر از-

تفكيك سن سال در شهرشيرازبه ۳۰ تعيين ميزان شيوع پر فشاري خون در افراد باالتر از-

تفكيك جنس سال در شهرشيرازبه ۳۰تعيين ميزان شيوع پر فشاري خون در افراد باالتر از-

تفكيك شغل-... استفاده از نتايج پژوهش در طراحي برنامه هاي پيشگيري :هدف كاربردي•

پرفشاري خون كاهش ميزان شيوع پرفشاري خون درشهر شيراز:هدف نهايي•

فرضيات و سواالت پژوهشيفرضيات و سواالت پژوهشي

Research Hypotheses and Questions

Research Research Hypotheses and QuestionsHypotheses and Questions

فرضيهفرضيه:تعريف v پيش داوري و پيش بيني عالمانه اي كه به صورت رابطة

ميان دو يا چند متغير بيان مي شود و از طريق آزمايشات .علمي درستي يا نادرستي آن تعيين مي گردد

v قضاوتهاي ذهني در مورد روابط بين عوامل مختلف، كه .عيني نبوده و فقط به صورت ذهني است

v توضيح نظري يا پيش گويي اين مسئله كه چرا يك يا چند .عامل ، عوامل ديگر را تحت تاثير قرار مي دهند

فرضيهفرضيه:خصوصيات

.دور از ذهن و عقل سليم نباشد•.با موازين علمي مطابقت كند•.با عنوان واهداف پژوهش هماهنگي داشته باشد•.با عبارات روشن بيان شود•با روشهاو ابزارموجود وآزمونهاي آماري قابل بررسي •

.وآزمايش باشد

:انواع عدم وجود تفاوت يا تغيير ):H0( فرضية صفر يا خنثي •پيش بيني و جهت گيري محقق ) : H1( فرضية تحقيق •

بيان اختالف يا تفاوت بدون درنظر : دو دامنه- گرفتن سمت و جهت

بيانگر جهت گيري محقق درنوع تفاوت يا اختالف: يك دامنه-

فرضيهفرضيه

مثال مثال-- فرضيهفرضيه:فرضية صفر يا خنثي•

بين ميزان تحصيالت مادران و شيوع سوء تغذيه در- كودكان ارتباطي وجود ندارد

فرضية پژوهش• بين ميزان تحصيالت مادران و شيوع سوء تغذيه در -

)دو دامنه ( كودكان ارتباط وجود دارد بين ميزان تحصيالت مادران و شيوع سوء تغذيه در -

هر :يا به عبارت ديگر كودكان ارتباط معكوس وجود دارد، چه ميزان تحصيالت مادران كمتر باشد، شيوع سوء تغذيه

)يك دامنه ( در كودكان آنها بيشتر است

مثال مثال--سوال پژوهشي سوال پژوهشي :هدف اختصاصي•

سال در ۳۰ ميزان شيوع پر فشاري خون در افراد باالتر ازتعيين شهرشيرازبه تفكيك سن

:سوال پژوهشي• سال در ۳۰ ميزان شيوع پر فشاري خون در افراد باالتر از

؟چقدر استشهرشيرازبه تفكيك سن

فرضيات و سواالت پژوهشيفرضيات و سواالت پژوهشي

كداميك، در كجا؟:سوال

:مطالعات توصيفي•)فرضيه ندارند( تنها سوال پژوهشي -

: مطالعات تحليلي• فرضيه- سوال پژوهشي-