prawa człowieka i systemy ich ochrony - prawo.uni.wroc.pl · likwidacji dyskryminacji kobiet •...

Prawa Człowieka i systemy ich ochrony

Niestacjonarne Studia Administracji

2016/2017 semestr zimowy

Mgr Dominika KuźnickaKatedra Prawa Konstytucyjnego

Uniwersytet Wrocławski

PLAN ZAJĘĆ

1. Informacje organizacyjne2. Część merytorycznaa) Systemy ochrony praw człowiekab) System ONZc) Rada Europyd) Ochrona praw człowieka w UE

Dominika Kuźnicka, Katedra Prawa Konstytucyjnego

Konsultacje: gabinet 509ATerminy konsultacji na www.prawo.uni.wroc.pl/doktoranci

4 grudnia 11.30-12.3018 grudnia 15.45-16.458 stycznia 13.15-14.15

14 stycznia 15.45-16.4529 stycznia 15.45-16.45

Kontakt w godzinach konsultacji oraz poprzez e-mail (adres na stronie)


http://www.prawo.uni.wroc.pl/doktoranci

Studia

Wiedza

Doktryna Przepisy

Kartkówka

Orzecznictwo

Umiejętności

Pisanie

Krótkie formy wypowiedzi

Mówienie

AktywnośćDebata quasi-oksfordzka

Czytanie

Przygotowanie do zajęć poprzez

lekturę określonych źródeł

Myślenie

Kazusy

ZASADY ZALICZENIA ĆWICZEŃ

LITERATURA PODSTAWOWA:

1. W. Osiatyński „Wprowadzenie do praw człowieka”, dostępne na stronie HFPR

2. W. Osiatyński „Wprowadzenie do pojęcia praw człowieka”, dostępne na stronie HFPR

3. M. Jabłoński, S. Jarosz-Żukowska, Prawa człowieka i systemy ich ochrony, Wrocław 2004

4. B. Gronowska, T. Jasudowicz, M. Balcerzak, M. Lubiszewski, R. Mizerski, Prawa człowieka i ich ochrona, Toruń 2010

5. B. Banaszak, „Prawo konstytucyjne”, Wrocław 2016

oraz materiały wskazane w e-mailach

Akty prawne dostępne na www.isap.gov.pl oraz www.dziennikiurzedowe.gov.pl


http://www.hfhr.pl/wp-content/uploads/2016/02/WiktorOsiatynskiWprowadzenieDoPojeciaPrawCzlowieka.pdf

http://www.hfhr.org.pl/wielokulturowosc/documents/doc_190.pdf

http://www.isap.gov.pl/

http://www.dziennikiurzedowe.gov.pl/

Systemy ochrony praw człowieka

Uniwersalne Regionalne Wewnątrzkrajowe Pozarządowe


www.fb.com/uniatednationswww.un.org


https://www.facebook.com/unitednations/photos

http://www.un.org/en/index.html

• Powszechna Deklaracja Praw Człowieka z 1948• Międzynarodowy Pakt Praw Obywatelskich i Politycznych z 1966• Międzynarodowy Pakt Praw Gospodarczych, Społecznych i

Kulturalnych z 1966• konwencja o prawach dziecka• konwencja w sprawie likwidacji wszelkich form dyskryminacji kobiet• międzynarodowa konwencja o likwidacji wszelkich form

dyskryminacji rasowej• konwencja przeciwko torturom i innemu okrutnemu lub

poniżającemu traktowaniu lub karaniu• konwencja o ochronie praw pracowników migrujących i członków ich

rodzin


Artykuł 13Zgromadzenie Ogólne inicjuje badania i udziela zaleceń w celu:

a) rozwijania współpracy międzynarodowej w dziedzinie politycznej i popierania postępowego rozwoju prawa międzynarodowego i jego kodyfikacji,b) rozwijania współdziałania międzynarodowego w dziedzinie gospodarczej, społecznej, kulturalnej, oświaty i ochrony zdrowia oraz ułatwiania, by wszyscy bez różnicy rasy, płci, języka lub wyznania korzystali z praw człowieka i podstawowych wolności.

Rozdział IX i X Karty NZ


Artykuł 621. Rada Gospodarcza i Społeczna może badać międzynarodowe zagadnienia gospodarcze, społeczne, kulturalne, wychowawcze, zdrowia publicznego i pokrewne, opracowywać sprawozdania w tym zakresie, inicjować takie badania i sprawozdania oraz udzielać we wszelkich tego rodzaju sprawach zaleceń Zgromadzeniu Ogólnemu, członkom Organizacji i zainteresowanym organizacjom wyspecjalizowanym.2. Może ona również udzielać zaleceń w celu zapewnienia poszanowania i przestrzegania praw człowieka i podstawowych wolności dla wszystkich.3. W sprawach należących do swojej właściwości może ona przygotowywać projekty konwencji w celu przedłożenia ich Zgromadzeniu Ogólnemu.4. W sprawach należących do swojej właściwości może ona zwoływać konferencje międzynarodowe zgodnie z zasadami ustalonymi przez Organizację Narodów Zjednoczonych.


• Zastąpiła Komisję Praw człowieka• Powołana 15 marca 2006 r. rezolucją ZO nr 60/251 ws. utworzenia

Rady Praw Człowieka• Organ pomocniczy ZO• Kadencja Rady trwa 3 lata, 47 członków• Zadania: promowanie poszanowania praw człowieka oraz

podstawowych wolności• Forum dialogu i współpracy• Co najmniej 3 sesje zwyczajne rocznie, może być zwoływana w

sytuacjach nadzwyczajnych, łącznie długość sesji- minimum 10 tygodni

• Od 1 stycznia 2013 roku do 1 stycznia 2014 roku Radzie przewodniczył Polak Remigiusz Henczel


http://www2.ohchr.org/english/bodies/hrcouncil/docs/A.RES.60.251_En.pdf

• Powołany w grudniu 1993 z inicjatywy organizacji pozarządowych

• Siedzibą Urzędu jest Genewa• Koordynacja działań ONZ w

zakresie praw człowieka• Powoływany przez Sekretarza

Generalnego na 4-letnią kadencję Zeid Ra’ad Zeid Al-Hussein, obecny

Wysoki Komisarz


Filippo Grandi, obecny Komisarz

• Siedziba w Genewie• Powołany przez ZO 14 grudnia 1950 • Urząd zastąpił Międzynarodową

Organizację Uchodźców• Urząd pomógł ponad 50 mln

uchodźców• Dwukrotnie nagrodzony Pokojową

Nagrodą Nobla


1) Historia:a) do KPC od początku napływały skargi indywidualneb) uznano, że KPC nie ma kompetencji do ich rozpatrywaniac) od 1959 r. kopie skarg przesyłano państwom, których one

dotyczył, z prośbą o ustosunkowanie się do nichd) w 1967 r. ECOSOC upoważnił Komisję i Podkomisję do

badania informacji o ciężkich naruszeniach praw iwolności

e) w 1970 r. na mocy rezolucji ECOSOC nr 1503 nastąpiłoodejście od doktryny braku kompetencji


Na mocy rezolucji Rady Praw Człowieka nr 5/1 powołano dwa organypomocnicze, które uczestniczą w procedurze: Grupę Roboczą ds.Zawiadomień (ang. „Working Group on Communications”) oraz GrupęRoboczą ds. Sytuacji (ang. „Working Group on Situations”). Zadaniemtych grup jest badanie i ocena dopuszczalności petycji, merytorycznaocena zawartych w nich zarzutów oraz na ich podstawie informowanieRady Praw Człowieka o występowaniu sytuacji stałych, ciężkich,udokumentowanych naruszeń praw i wolności człowieka.

Rada Praw Człowieka – na posiedzeniu niejawnym decyduje, jakieśrodki zastosować


• Element wspólny dla wszystkich traktatów• Brak sprecyzowanej formy i treści sprawozdań• Dwa rodzaje: pierwotne i okresowe• Sprawozdania sporządzają również inne podmioty – organizacje

pozarządowe• Efektem sprawozdania jest przedstawienie uwag końcowych przez

organy traktatowe• Środki najdalej idące:

a) wysyłanie ponagleńb) publikacja listy państw zalegających z raportami


• Komitet Praw Człowieka, Komitet ds. Likwidacji Dyskryminacji Rasowej, Komitet Przeciwko Torturom, Komitet ds. Likwidacji Dyskryminacji Kobiet

• Jednostka składa zawiadomienia a organ wydaje opinie• Uprawniona jest jedynie osoba fizyczna, zawiadomienie składa się na

piśmie i podpisuje• Nie przeprowadza się rozprawy• Brak terminu na wniesienie skargi• Szeroko rozumiane pojęcie „ofiary”• Wymóg wyczerpania skutecznych i dostępnych środków krajowych• Środki w razie uznania naruszenia:

a) nakaz podjęcia niezbędnych krokówb) w przypadku naruszenia prawa do fair trial – nakaz powtórzenia

procesuc) państwo na piśmie opisuje wykonanie rozstrzygnięcia


www.fb.com/councilofeuropewww.coe.int


https://www.facebook.com/councilofeurope/?fref=ts

http://www.coe.int/en/web/portal/home

Pracuje na rzecz pokojowego dialogu oraz promocji idei praw człowieka

Artykuł 1 Statutu Rady Europya) Celem Rady Europy jest osiągnięcie większej jedności między jej

członkami, aby chronić i wcielać w życie ideały i zasady, stanowiące ich wspólne dziedzictwo, oraz aby ułatwić ich postęp ekonomiczny i społeczny.

b) Cel ten będzie urzeczywistniany za pośrednictwem organów Rady w drodze omawiania wspólnych problemów, przez zawieranie porozumień i wspólne działanie w sprawach gospodarczych, społecznych, kulturalnych, naukowych, prawnych i administracyjnych, jak również przez przestrzeganie i rozwój praw człowieka i podstawowych wolności.


• Powstanie – 5 maja 1949 r. jako reakcja na masowe naruszeniapraw i wolności w czasie II wojny światowej w Europie

• Członkami nie tylko państwa Unii Europejskiej, ale również np.Turcja, Ukraina i Rosja. Członkiem RE nie jest Białoruś

• Najważniejszym instrumentem – traktaty (konwencje)• Inne akty:

• Komitet Ministrów Rady Europy – zalecenia, rezolucje,decyzje i deklaracje

• Zgromadzenie Parlamentarne Rady Europy – zalecenia,rezolucje, opinie i wytyczne


1. Konwencja o ochronie praw człowieka i podstawowychwolności

2. Europejska Karta Społeczna3. Europejska konwencja o zapobieganiu torturom oraz

nieludzkiemu lub poniżającemu traktowaniu albo karaniu4. Europejska konwencja ramowa o ochronie mniejszości

narodowych


• Powstanie:a) otwarta do podpisu 4.11.1950 r.b) weszła w życie 8.09.1953 r.

• Inspirowana Powszechną Deklaracją z 1948 r.• Jej ratyfikacja warunkiem koniecznym członkostwa w Radzie

Europy• Filarem – Europejski Trybunał Praw Człowieka w Strasburgu,

który rozpatruje skargi:a) międzypaństwowe (inter-states complaints)b) indywidualne (individual complaints)

• Siedziba w Strasburgu• Liczba sędziów jest równa liczbie państw- stron Konwencji• Sędziowie są całkowicie niezależni i nie reprezentują państwa, które ich wybrało• Obecnie w ETPCZ zasiada m.in. Krzystof Wojtyczek, wcześniej byli to Lech Garlicki i

Jerzy Makarczyk• ETPCZ obejmuje jurysdykcją 44 państwa• Formy organizacyjne1. Zgromadzenie Plenarne (tylko sprawy administracyjne, nie rozpatruje skarg)2. Izba Trybunału3. Wielka Izba Trybunału4. Panel Wielkiej Izby Trybunału5. Komitet Trybunału6. Sędzia zasiadający jednoosobowo


• Sprawy rozpatrywane są na jawnych rozprawach, obrad są jednak tajne i poufne

• Językami urzędowymi są angielski i francuski


• Może zostać wniesiona przez Państwo-stronę konwencji przeciwko innemu państwu

• Podmiotami uprawnionymi są również osoby fizyczne, organizacje pozarządowe lub grupy jednostek

• Skarga indywidualna powinna być złożona na urzędowym formularzu

• ETPCZ bada przesłanki dopuszczalności skargi• Skarga musi dotyczyć konkretnego naruszenia• Dotyczy wyłącznie naruszenie praw z Konwencji lub protokołów

dodatkowych• Przedmiotem tylko działania lub zaniechania władz publicznych• Uprzednie wykorzystanie wszystkich krajowych środków

odwoławczych


• Skarga może być wniesiona w terminie 6 miesięcy od dnia wydania ostatecznego rozstrzygnięcia w kraju

• Musi dotyczyć praw i wolności wskazanych w EKPC• Nie może być rozpatrywana przez inny organ międzynarodowy • Przesłanka „poważnego uszczerbku”


• Termin „prawa człowieka” występuje w prawie wspólnotowym równolegle z terminem „prawa podstawowe”

• Karta Praw Podstawowych jest częścią prawa pierwotnego UE!• W TUE wymienia się takie wartości jak: wolność, demokracja,

równość, państwo prawne• Stauder v. Ulm (1969 r.) - prawa człowieka jako cześć ogólnych zasad

prawa podlegają ochronie w prawie UE• Sprawa Nold (1974 r.) – UE nie może utrzymywać środków

niezgodnych z prawami podstawowymi gwarantowanymi w konstytucjach państw członkowskich


• Moc prawną równą traktatom uzyskała na mocy traktatu zLizbony (2007 r.)

• Zakres stosowania:• instytucje, organy i jednostki organizacyjne UE• państwa w zakresie stosowania prawa UE

• Nie ustanawia ani nie zmienia żadnych kompetencji czy zadańUnii Europejskiej


Artykuł 52Zakres praw gwarantowanych1. Wszelkie ograniczenia w korzystaniu z praw i wolności uznanych w niniejszej Karcie muszą być przewidziane ustawą i szanować istotę tych praw i wolności. Z zastrzeżeniem zasady proporcjonalności, ograniczenia mogą być wprowadzone wyłącznie wtedy, gdy są konieczne i rzeczywiście realizują cele interesu ogólnego uznawane przez Unię lub wynikają z potrzeby ochrony praw i wolności innych osób.2. Prawa uznane w niniejszej Karcie, których podstawą są Traktaty wspólnotowe lub Traktat o Unii Europejskiej, są wykonywane na warunkach i w granicach określonych w tych Traktatach.3. W zakresie, w jakim niniejsza Karta zawiera prawa, które odpowiadają prawom zagwarantowanym w Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności, ich znaczenie i zakres są takie same jak praw ustanowionych przez tę Konwencję. Niniejsze postanowienie nie stanowi przeszkody, aby prawo Unii zapewniało szerszą ochronę.


Artykuł 11. Karta nie rozszerza możliwości Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej aniżadnego sądu lub trybunału Polski lub Zjednoczonego Królestwa do uznania, że przepisyustawowe, wykonawcze lub administracyjne, praktyki lub działania administracyjnePolski lub Zjednoczonego Królestwa są niezgodne z podstawowymi prawami,wolnościami i zasadami, które są w niej potwierdzone.2. W szczególności i w celu uniknięcia wątpliwości nic, co zawarte jest w tytule IV Kartynie stwarza praw, które mogą być dochodzone na drodze sądowej, mającychzastosowanie do Polski lub Zjednoczonego Królestwa, z wyjątkiem przypadków gdyPolska lub Zjednoczone Królestwo przewidziały takie prawa w swoim prawie krajowym.Artykuł 2Jeśli dane postanowienie Karty odnosi się do krajowych praktyk i praw krajowych, maono zastosowanie do Polski lub Zjednoczonego Królestwa wyłącznie w zakresie, w jakimprawa i zasady zawarte w tym postanowieniu są uznawane przez prawo lub praktykiPolski lub Zjednoczonego Królestwa.


Emily O’Reilly, obecna rzecznik

• Organ pomocniczy UE• Powołany na mocy Traktatu z Maastricht• Siedziba w Strasburgu• Powoływany na okres kadencji PE, na 5

lat z możliwością reelekcji• Przeprowadza kontrolę działalności

organów, które przedstawia PE• Instytucja ma prawo w ciągu trzech

miesięcy zgłosić uwagi


Dziękuję za uwagę!

prawa człowieka i systemy ich ochrony - prawo.uni.wroc.pl · likwidacji dyskryminacji kobiet •...

Documents