pp day hoc tich hop-ts.tuan
DESCRIPTION
Phương pháp dạy học tích cựcTRANSCRIPT
Contents
MC LC
3I. C S CHUNG CHO VIC O TO TCH HP
31. CC QUAN IM V GIO DC
31.1. GIO DC NH HNG NI DUNG DY HC
41.2. GIO DC NH HNG KT QU U RA
61.3. GIO DC NH HNG PHT TRIN NNG LC
122. O TO THEO NNG LC (CBT) TRONG TRONG VIC PHT TRIN NGUN NHN LC
14II. DY HC TCH HP
141. NI DUNG CHNG TRNH O TO C THIT K THEO MDUN NH HNG NNG LC
172. PHNG PHP DY THEO QUAN IM NH HNG GII QUYT VN V NH HNG HOT NG
172.1. DY HC NH HNG GII QUYT VN
202.2. PHNG PHP DY HC NH HNG HOT NG
263. GIO N DY HC TCH HP
I. C S CHUNG CHO VIC DY HC TCH HP
1. CC QUAN IM V GIO DC 1.1. GIO DC NH HNG NI DUNG DY HC
Trong khoa hc gio dc th chng trnh dy hc mang tnh hn lm, kinh vin cn c gi l gio dc nh hng ni dung. c im c bn ca gio dc nh hng ni dung l ch trng vic truyn th h thng tri thc khoa hc theo cc mn hc c quy nh trong chng trnh dy hc. Nhng ni dung ca cc mn hc ny da trn cc khoa hc chuyn ngnh tng ng. Ngi ta ch trng vic trang b cho HS h thng tri thc khoa hc khch quan v nhiu lnh vc khc nhau. Tuy nhin chng trnh gio dc nh hng ni dung cha ch trng y n ch th ngi hc cng nh n kh nng ng dng tri thc hc trong nhng tnh hung thc tin. Mc tiu dy hc trong chng trnh nh hng ni dung c a ra mt cch chung chung, khng chi tit v khng nht thit phi quan st, nh gi c mt cch c th nn khng m bo r rng v vic t c cht lng dy hc theo mc tiu ra. Vic qun l cht lng gio dc y tp trung vo iu khin u vo l ni dung dy hc. u im ca dy hc nh hng ni dung l vic truyn th cho HS mt h thng tri thc khoa hoc v h thng. Tuy nhin ngy nay chng trnh dy hc nh hng ni dung khng cn thch hp, trong c nhng nguyn nhn sau:
Ngy nay, tri thc thay i v b lc hu nhanh chng, vic quy nh cng nhc nhng ni dung chi tit trong chng trnh dy hc dn n tnh trng ni dung chng trnh dy hc nhanh b lc hu so vi tri thc hin i. Ngoi ra nhng tri thc tip thu trong nh trng cng nhanh b lc hu. Do vic rn luyn phng php hc tp ngy cng c ngha quan trng trong vic chun b cho con ngi c kh nng hc tp sut i. Chng trnh dy hc nh hng ni dung dn n xu hng vic kim tra nh gi ch yu da trn vic kim tra kh nng ti hin tri thc m khng nh hng vo kh nng vn dng tri thc trong nhng tnh hung thc tin. Do phng php dy hc mang tnh th ng v t ch n kh nng ng dng nn sn phm gio dc l nhng con ngi mang tnh th ng, hn ch kh nng sng to v nng ng. Do chng trnh gio dc ny khng p ng c yu cu ngy cng cao ca x hi v th trng lao ng i vi ngi lao ng v nng lc hnh ng, kh nng sng to v tnh nng ng.
1.2. GIO DC NH HNG KT QU U RA
khc phc nhng nhc im ca chng trnh nh hng ni dung, t cui th k 20 c nhiu nghin cu mi v chng trnh dy hc, trong c nhiu quan nim v m hnh mi v chng trnh dy hc. Chng trnh dy hc nh hng kt qu u ra ra (outcomes based curriculum - OBC) hay ni rng hn l gio dc nh hng kt qu u ra (Outcome-based Education OBE), cn gi l gio dc iu khin u ra c bn n nhiu t nhng nm 90 ca th k 20 v ngy ang nhn c s quan tm ca nhiu quc gia.
Gio dc nh hng kt qu u ra nhm m bo cht lng u ra ca vic dy hc, thc hin mc tiu pht trin ton din cc phm cht nhn cch, ch trng nng lc vn dng tri thc trong nhng tnh hung thc tin nhm chun b cho con ngi nng lc gii quyt cc tnh hung ca cuc sng v ngh nghip. Chng trnh ny nhn mnh vai tr ca ngi hc vi t cch ch th ca qu trnh nhn thc.
Khc vi chng trnh nh hng ni dung, chng trnh dy hc nh hng kt qu u ra tp trung vo vic m t cht lng u ra, c th coi l sn phm cui cng ca qu trnh dy hoc. Vic qun l cht lng dy hc chuyn t vic iu khin u vo sang iu khin u ra, tc l kt qu hc tp ca HS.
Chng trnh dy hc nh hng kt qu u ra khng quy nh nhng ni dung dy hc chi tit m quy nh nhng kt qu u ra mong mun ca qu trnh o to, trn c s a ra nhng hng dn chung v vic la chn ni dung, phng php, t chc v nh gi kt qu dy hc nhm m bo thc hin c mc tiu dy hc tc l t c kt qu u ra mong mun. Trong chng trnh da trn kt qu u ra, mc tiu hc tp, tc l kt qu hc tp mong mun thng c m t thng qua cc thuc tnh nhn cch chung (Attributes) v cc kt qu yu cu c th (Outcomes) hay thng qua h thng cc nng lc (Competency). Kt qu hc tp mong mun c m t chi tit v c th quan st, nh gi c. HS cn t c nhng kt qu yu cu quy nh trong chng trnh. Vic a ra cc chun o to cng l nhm m bo qun l cht lng gio dc theo nh hng kt qu u ra.
u im ca chng trnh dy hc nh hng u ra l to iu kin qun l cht lng theo kt qu u ra quy nh, nhn mnh nng lc vn dng ca HS. Tuy nhin nu vn dng mt cch thin lch, khng ch y n ni dung dy hc th c th dn n cc l hng tri thc c bn v tnh h thng ca tri thc. Ngoi ra cht lng gio dc khng ch th hin kt qu u ra m cn ph thuc qu trnh thc hin.
1.3. GIO DC NH HNG PHT TRIN NNG LC
a) Khi nim
Chng trnh dy hc nh hng pht trin nng lc c th coi l mt tn gi khc hay mt m hnh c th ho ca chng trnh nh hng kt qu u ra, mt cng c thc hin gio dc nh hng iu khin u ra.
Trong chng trnh dy hc nh hng pht trin nng lc, mc tiu dy hc ca chng trnh c m t thng qua cc nhm nng lc. Khi nim nng lc (competency) c ngun gc ting La tinh competentia. Ngy nay khi nim nng lc c hiu nhiu ngha khc nhau. Nng lc c hiu nh s thnh tho, kh nng thc hin ca c nhn i vi mt cng vic. Khi nim nng lc c dng y l i tng ca tm l, gio dc hc. C nhiu nh ngha khc nhau v nng lc. Nng lc l mt thuc tnh tm l phc hp, l im hi t ca nhiu yu t nh tri thc, k nng, k xo, kinh nghim, s sn sng hnh ng v trch nhim. Khi nim nng lc gn lin vi kh nng hnh ng. Nng lc hnh ng l mt loi nng lc, nhng khi ni pht trin nng lc ngi ta cng hiu ng thi l pht trin nng lc hnh ng. chnh v vy trong lnh vc s phm ngh, nng lc cn c hiu l: kh nng thc hin c trch nhim v hiu qu cc hnh ng, gii quyt cc nhim v, vn trong nhng tnh hung khc nhau thuc cc lnh vc ngh nghip, x hi hay c nhn trn c s hiu bit, k nng, k xo v kinh nghim cng nh s sn sng hnh ng.
Trong chng trnh dy hc nh hng pht trin nng lc, khi nim nng lc c s dng nh sau:
Nng lc lin quan n bnh din mc tiu ca dy hc: mc tiu dy hc c m t thng qua cc nng lc cn hnh thnh;
Trong chng trnh, nhng ni dung hc tp v hot ng c bn c lin kt vi nhau nhm hnh thnh cc nng lc;
Nng lc l s kt ni tri thc, hiu bit, kh nng, mong mun...;
Mc tiu hnh thnh nng lc nh hng cho vic la chn, nh gi mc quan trng v cu trc ha cc ni dung v hot ng v hnh ng dy hc v mt phng php;
Nng lc m t vic gii quyt nhng i hi v ni dung trong cc tnh hung...;
Cc nng lc chung cng vi cc nng lc chuyn mn to thnh nn tng chung cho cng vic gio dc v dy hc;
Mc i vi s pht trin nng lc c th c xc nh trong cc tiu chun ngh; n mt thi im nht nh no , HS c th / phi t c nhng g?
b) M hnh cu trc nng lc
Nng lc c nh ngha theo rt nhiu cch khc nhau, tu thuc vo bi cnh v mc ch s dng nhng nng lc . Cc nng lc cn l nhng i hi ca cc cng vic, cc nhim v, v cc vai tr v tr cng vic. V vy, cc nng lc c xem nh l nhng phm cht tim tng ca mt c nhn v nhng i hi ca cng vic. T hiu bit v nng lc nh vy, ta c th thy cc nh nghin cu trn th gii s dng nhng m hnh nng lc khc nhau trong tip cn ca mnh:
(1) M hnh da trn c s tnh cch v hnh vi c nhn ca c nhn theo ui cch xc nh con ngi cn phi nh th no thc hin c cc vai tr ca mnh;
(2) M hnh da trn c s cc kin thc hiu bit v cc k nng c i hi theo ui vic xc nh con ngi cn phi c nhng kin thc v k nng g thc hin tt vai tr ca mnh;
(3) M hnh da trn cc kt qu v tiu chun u ra theo ui vic xc nh con ngi cn phi t c nhng g ni lm vic. hnh thnh v pht trin nng lc cn xc nh cc thnh phn v cu trc ca chng. C nhiu loi nng lc khc nhau. Vic m t cu trc v cc thnh phn nng lc cng khc nhau. Theo quan im ca cc nha s phm ngh c, cu trc chung ca nng lc hnh ng c m t l s kt hp ca 4 nng lc thnh phn sau:
Cc thnh phn cu trc ca nng lc
Nng lc chuyn mn (Professional competency):
L kh nng thc hin cc nhim v chuyn mn cng nh kh nng nh gi kt qu
chuyn mn mt cch c lp, c phng php v chnh xc v mt chuyn mn. Trong bao gm c kh nng t duy l gic, phn tch, tng hp, tru tng ho, kh nng nhn bit cc mi quan h h thng v qu trnh. Nng lc chuyn mn hiu theo ngha hp l nng lc ni dung chuyn mn, theo ngha rng bao gm c nng lc phng
php chuyn mn.
Nng lc phng php (Methodical competency):L kh nng i vi nhng hnh ng c k hoch, nh hng mc ch trong vic gii quyt cc nhim v v vn . Nng lc phng php bao gm nng lc phng php chung v phng php chuyn mn. Trung tm ca phng php nhn thc l nhng kh nng tip nhn, x l, nh gi, truyn th v trnh by tri thc.
Nng lc x hi (Social competency):
L kh nng t c mc ch trong nhng tnh hung x hi x hi cng nh trong nhng nhim v khc nhau trong s phi hp s phi hp cht ch vi nhng thnh
vin khc.
Nng lc c th (Induvidual competency): L kh nng xc nh, nh gi c nhng c hi pht trin cng nh nhng gii hn ca c nhn, pht trin nng khiu c nhn, xy dng v thc hin k hoch pht trin c nhn, nhng quan im, chun gi tr o c v ng c chi phi cc ng x v hnh vi.
M hnh cu trc nng lc trn y c th c th ho trong tng lnh vc chuyn mn, ngh nghip khc nhau. Mt khc, trong mi lnh vc ngh nghip ngi ta cng m t cc loi nng lc khc nhau. V d nng lc ca GV bao gm nhng nhm c bn sau: Nng lc dy hc, nng lc gio dc, nng lc chn on v t vn, nng lc pht trin ngh nghip v pht trin trng hc.
T cu trc ca khi nim nng lc cho thy gio dc nh hng pht trin nng lc khng ch nhm mc tiu pht trin nng lc chuyn mn bao gm tri thc, k nng chuyn mn m cn pht trin nng lc phng php, nng lc x hi v nng lc c th. Nhng nng lc ny khng tch ri nhau m c mi quan h cht ch. Nng lc hnh ng c hnh thnh trn c s c s kt hp cc nng lc ny.
M hnh nng lc theo OECD: Trong cc chng trnh dy hc hin nay ca cc nc thuc OECD, ngi ta cng s dng m hnh nng lc n gin hn, phn chia nng lc thnh hai nhm chnh, l cc nng lc chung v cc nng lc chuyn mn.
Nhm nng lc chung bao gm:
Kh nng hnh ng c lp thnh cng;
Kh nng s dng cc cng c giao tip v cng c tri thc mt cch t ch;
Kh nng hnh ng thnh cng trong cc nhm x hi khng ng nht.
Nng lc chuyn mn lin quan n tng mn hc ring bit.
V d nhm nng lc chuyn mn trong mn Ton bao gm cc nng lc sau y:
Gii quyt cc vn ton hc;
Lp lun ton hc;
M hnh ha ton hc;
Giao tip ton hc;
Tranh lun v cc ni dung ton hc;
Vn dng cc cch trnh by ton hc;
S dng cc k hiu, cng thc, cc yu t thut ton. Vit Nam t nm 2008 trong lnh vc dy ngh tin hnh nghin cu v ban hnh cc tiu chun nng lc ngh trn c s phn tch ngh, t thit k chng trinh khung hoc chng trnh o to chi tit.c) Ni dung v PPDH theo quan im pht trin nng lc
Ni dung dy hc theo quan im pht trin nng lc khng ch gii hn trong tri thc v k nng chuyn mn m gm nhng nhm ni dung nhm pht trin cc lnh vc nng lc:
Phng php dy hc theo quan im pht trin nng lc khng ch ch tch cc ho HS v hot ng tr tu m cn ch rn luyn nng lc gii quyt vn gn vi nhng tnh hung ca cuc sng v ngh nghip, ng thi gn hot ng tr tu vi hot ng thc hnh, thc tin. Tng cng vic hc tp trong nhm, i mi quan h GV- HS theo hng cng tc c ngha quan trng nhm pht trin nng lc x hi. Bn cnh vic hc tp nhng tri thc v k nng ring l ca cc mn hc chuyn mn cn b sung cc ch hc tp phc hp nhm pht trin nng lc gii quyt cc vn phc hp.
Theo quan im pht trin nng lc, vic nh gi kt qu hc tp khng ly vic kim tra kh nng ti hin kin thc hc lm trung tm ca vic nh gi. nh gi kt qu hc tp cn ch trng kh nng vn dng sng to tri thc trong nhng tnh hung ng dng khc nhau.
2. O TO THEO NNG LC (CBT) TRONG TRONG VIC PHT TRIN NGUN NHN LC
Nhc im ph bin ca thc tin gio dc, o to ca nhiu nc trn th gii thi gian qua c rt nhiu ngi, nhiu gii trong x hi cp, t cc nh nghin cu, cc nh gio dc, nhng ngi s dng lao ng, v thm ch cc bc ph huynh. Nhc im l h thng v cc chng trnh gio dc v o to ca cc trng hin nay:
(1) qu nng v phn tch l thuyt, khng nh hng thc tin v hnh ng;
(2) thu v yu trong pht trin k nng quan h qua li gia cc c nhn;
(3) thin cn, hn hp, khng c tip cn ton din tng th trong nhng gi tr v t duy ca n; v (4) khng gip ngi hc lm vic tt trong cc nhm v i lm vic. Trn c s nhiu nh nghin cu xut l cn: thit k mt cch cn thn cc chng trnh gio dc v o to ch trng nh hng kt qu u ra v nh hng nng lc c th xem l mt gii php t nhin gii quyt hu ht, nu khng phi l tt c, nhng nhc im trn.Vic pht trin ngun nhn lc rt c rt nhiu gii, ngnh, cc nh chnh tr, kinh doanh, nghin cu, v gio dc quan tm trong thi gian gn y. im trung tm ca nhng n lc pht trin ngun nhn lc c mi ngi nht tr v ch trng tp trung vo 2 ch chnh l Hc tp v nng cao cht lng v hiu qu thc hin nhim v. Bng vic ch trng vo vic nng cao cht lng v hiu qu thc hin nhim v, tip cn da trn nng lc l rt ph bin trn ton th gii. Tip cn nng lc c hnh thnh v pht trin rng khp ti M vo nhng nm 1970 trong phong tro o to v gio dc cc nh gio dc v o to ngh da trn vic thc hin nhim v, cc tip cn v nng lc pht trin mt cch mnh m trn mt nc thang mi trong nhng nm 1990 vi hng lot cc t chc c tm c quc gia M, Anh, c, New Zealand, x Wales, v.v... Xy dng v o to theo cc tiu chun nng lc c thc y v khuyn khch bi nhng p lc chnh tr ca cc nc, nh l cch thc chun b lc lng lao ng cho nn kinh t cnh tranh ton cu. S d c s pht trin mnh m ny l do rt nhiu hc gi v cc nh thc hnh pht trin ngun nhn lc xem tip cn ny l cch thc c nh hng mnh m nht, cn bng gio dc, o to v nhng i hi ti ni lm vic, v l cch thc chun b lc lng lao ng cho mt nn kinh t cnh tranh ton cu, v mt cu tr li mnh m i vi cc vn m cc t chc v c nhn ang phi i mt trong th k th 21. C IM CA O TO DA TRN NNG LC
Khi tng kt cc l thuyt v cc tip cn o to da trn nng lc trong gio dc, o to v pht trin, Paprock (1996) ch ra nm c tnh c bn ca tip cn ny: 1. Tip cn nng lc da trn trit l ngi hc l trung tm, 2. Tip cn nng lc p ng cc i hi ca hot ng ngh nghip, 3. Tip cn nng lc l nh hng cuc sng tht, hot ng ngh nghip tht,4. Tip cn nng lc l rt linh hot v nng ng, v 5. Nng lc c hnh thnh ngi hc mt cch r rng. Cc nng lc l ni dung ca tiu chun ngh. Nhng c tnh c bn ny dn ti nhng u im ca o to theo tip cn da trn nng lc l: 1. o to theo tip cn nng lc cho php c nhn ha vic hc: trn c s m hnh nng lc, ngi hc s b sung nhng thiu ht ca c nhn thc hin nhng nhim v c th ca mnh.2. Tip cn nng lc ch trng vo kt qu (outcomes) u ra. 3. Tip cn nng lc to ra nhng linh hot trong vic t ti nhng kt qu u ra, theo nhng cch thc ring ph hp vi c im v hon cnh ca c nhn. 4. Hn na, tip cn nng lc cn to kh nng cho vic xc nh mt cch r rng nhng g cn t c v nhng tiu chun cho vic o lng cc thnh qu. Vic ch trng vo kt qu u ra v nhng tiu chun o lng khch quan (tiu chun ngh) ca nhng nng lc cn thit to ra cc kt qu ny l im c cc nh hoch nh chnh sch gio dc, o to v pht trin ngun nhn lc c bit quan tm nhn mnh.Do nhng c tnh v u im ca tip cn da trn nng lc, cc m hnh nng lc v nhng tiu chun nng lc ngh nghip c xc nh v s dng nh l nhng cng c cho vic pht trin rt nhiu chng trnh gio dc, o to v pht trin khc nhau trn ton th gii. II. DY HC TCH HPThc cht ca dy hc tch hp trong dy hc l va dy ni dung l thuyt v thc hnh trong cng mt bi dy. Vi cch hiu n gin nh vy l cha m ng sau n l c mt quan im gio dc theo m hnh nng lc. Tch hp cp n cc yu t sau:
1. Ni dung chng trnh o to c thit k theo modun nh hng nng lc.
2. Phng php dy hc theo quan im dy hc nh hng gii quyt vn v nh hng hot ng
1. NI DUNG CHNG TRNH O TO C THIT K THEO MDUN NH HNG NNG LC
Chng trnh o to c thit k da trn cc tiu chun nng lc ca ngh. xc nh c cc NLcn thit i vi tng cp trnh ngh, ngi ta phi tin hnh Phn tch ngh (Occupational Analysis). Vic phn tch ngh thc cht l nhm xc nh c m hnh hot ng ca ngi lao ng, bao hm trong nhng nhim v (Duties) v nhng Cng vic (Tasks) m ngi lao ng phi thc hin trong lao ng ngh nghip t xc nh c cc tiu chun nng lc u ra t cc i hi ca hot ng ngh nghip. Chun nng lc c xc nh da trn kt qu ca phn tch ngh, phn tch ch lm vic. Da trn cc chun nng lc ngh ngi ta thit k chng trnh o to. Qui trnh thit k chng trnh o theo nh hng nng lc c thit k nh sau:
Hnh 2. Qui trnh pht trin chng trnh o to ngh theo nh hng nng lc Chng trnh c thit k nh vy gi l chng trnh dy hc nh hng nng lc hay cn gi l chng trnh mdun. Trong chng trnh dy hc nh hng pht trin nng lc, mc tiu dy hc ca mdun c m t thng qua cc nhm nng lc.
Mt ngh gm nhiu lnh vc, hay nhim v ngh. Ni dung o to c xy dng thnh cc m un o to tng ng vi cc lnh vc, nhim v ngh. Trong t M un o to gm nhiu n nguyn hc tp/bi. Mi n nguyn/bi l mt tnh hung gii quyt mt cng vic ngh hay mt k nng ngh nghip. Mi quan h gia lnh vc ngh, m un o to NLTH v n nguyn hc tp (bi dy) c m t nh hnh di.
Hnh . Mi quan h gia lnh vc/nhim v ngh, m un o to NL v bi dy trong modun.
2. PHNG PHP DY THEO QUAN IM NH HNG GII QUYT VN V NH HNG HOT NG 2.1. DY HC NH HNG GII QUYT VN
Phng php dy hc nh hng gii quyt vn l cch thc, con ng m gio vin p dng trong vic dy hc lm pht trin kh nng tm ti khm ph c lp ca hc sinh bng cch a ra cc tnh hung c vn v iu khin hot ng ca hc sinh nhm gii quyt cc vn.
c trng ca dy hc gii quyt vn : Gm c bn c trng sau:
(a) C TRNG C BN CA DY HC GII QUYT VN L XUT T TNH HUNG C VN Tnh hung c vn (THCV) lun lun cha ng ni dung cn xc nh, mt nhim v cn gii quyt, mt vng mc cn tho g... v do vy, kt qu ca vic nghin cu v gii quyt THCV s l tri thc mi, nhn thc mi hoc phng thc hnh ng mi i vi ch th. Tnh hung c vn c c trng bi mt trng thi tm l xut hin ch th trong khi gii quyt mt bi ton, m vic gii quyt vn li cn n tri thc mi, cch thc hnh ng mi cha h bit trc . C 3 yu t cu thnh THCV: Nhu cu nhn thc hoc hnh ng ca ngi hc; S tm kim nhng tri thc v phng thc hnh ng cha bit; Kh nng tr tu ca ch th, th hin kinh nghim v nng lc.Tm li: c im ni bt ca tnh hung c vn l: to c nhu cu, hng th, cha ng ci bit v cha bit, c kh nng gii quyt c.
(b) QU TRNH DY HC THEO PHNG PHP GQV C CHIA THNH NHNG GIAI ON C MC CH CHUYN BIT.
C nhiu cch chia bc, chia giai on gii quyt vn e. V d:
John Dewey ngh 5 bc gii quyt vn : Tm hiu vn ; Xc nh vn ; a ra nhng gi thuyt khc nhau gii quyt vn ; Xem xt h qu ca tng gi thuyt di nh sng ca nhng kinh nghim trc y; Th nghim gii php thch hp nht.
Kudriasev chia 4 giai on: S xut hin ca chnh vn v nhng kch thch u tin thc y ch th GQV; Ch th nhn thc su sc v chp nhn vn cn gii quyt; Qu trnh tm kim li gii cho vn c chp nhn gii quyt, l gii, chng minh, kim tra; Tm c kt qu cui cng v nh gi ton din cc kt qu tm c
Sau y l mt s v d v cc bc thc hin dy hc gii quyt vn :
C nhiu tc gi cp n vn ny, c tc gi trnh by tin trnh theo 3, 4 hoc 5 bc v c tc gi chia dy hc gii quyt vn thnh 4 giai on.
Thc hin dy hc gii quyt vn theo 3 bc:
Bc 1: Tri gic vn
To tnh hung gi vn
Gii thch v chnh xc ha hiu ng tnh hung
Pht biu vn v t mc ch gii quyt vn Bc 2: Gii quyt vn Phn tch vn , lm r nhng mi lin h gia ci bit v ci phi tm
xut v thc hin hng gii quyt, c th iu chnh, thm ch bc b v chuyn hng khi cn thit. Trong khu ny thng hay s dng nhng qui tc tm on v chin lc nhn thc nh sau: Qui l v quen; c bit ha v chuyn qua nhng trng hp gii hn; Xem tng t; Khi qut ha; Xt nhng mi lin h v ph thuc; Suy ngc (tin ngc, li ngc) v suy xui (khu ny c th c lm nhiu ln cho n khi tm ra hng i ng)
Trnh by cch gii quyt vn
Bc 3: Kim tra v nghin cu li gii
Kim tra s ng n v ph hp thc t ca li gii
Kim tra tnh hp l hoc ti u ca li gii
Tm hiu nhng kh nng ng dng kt qu
xut nhng vn mi c lin quan nh xt tng t, khi qut ha, lt ngc vn v gii quyt nu c th.
Thc hin dy hc gii quyt vn theo 4 bc
Bc 1: a ra vn
a ra cc nhim v v tnh hung; a ra mc ch ca hot ng
Bc 2 : Nghin cu vn
Thu thp hiu bit ca hc sinh; Nghin cu ti liu
Bc 3: Gii quyt vn
a ra li gii; nh gi chn phng n ti u
Bc 4: Vn dng:
Vn dng kt qu gii quyt bi tnh hung, vn tng t. (xem hnh di)
(c) QU TRNH DY HC THEO PHNG PHP GQV BAO GM NHIU HNH THC T CHC A DNG
Qu trnh hc tp c th din ra vi nhng cch t chc a dng li cun ngi hc tham gia cng tp th, ng no, tranh lun di s dn dt, gi m, c vn ca thy; v d:
Lm vic theo nhm nh (trao i kin, khuyt khch tm ti...);
Thc hin nhng k thut h tr tranh lun (ngi vng trn, chia nhm nh theo nhng kin cng loi...);
Tn cng no (brain storming), y thng l bc th nht trong s tm ti gii quyt vn (ngi hc thng c yu cu suy ngh, ra nhng hoc gii php mc ti a c th c ca mnh);
Bo co v trnh by (thc hin nhiu cch lm, t c nhn vit, trnh by nhm nh, bo co ca nhm trc c lp) ...
(d) CO NHIEU MC O TCH CC THAM GIA CUA HOC SINH KHAC NHAU
Tuy theo mc o oc lap cua hoc sinh trong qua trnh giai quyet van e, ngi ta e cap en cac cap o khac nhau, cung ong thi la nhng hnh thc khac nhau cua day hoc giai quyet van e:
- T nghin cu gii quyt vn
- Tm ti tng phn
- Trnh by gii quyt vn ca gio vin2.2. PHNG PHP DY HC NH HNG HOT NG
Quan im i mi cht lng dy hc trong dy ngh l trang b cho hc sinh cc nng lc thc hin nhiu hn nhng tri thc c tnh ti hin li. thc hin c nh hng i mi ny phi cn n cc phng thc o to c tnh hot ng v c tnh gii quyt vn . Ngi hc cn c trang b mt lng tri thc c bn ng thi lin kt v nh hng ti cc nng lc. Mt vn t ra y l phng php dy v hc no l mang li hiu qu hnh thnh c hc sinh cc nng lc. t lu ngi ta nghin cu tip cn l thuyt hot ng thit k t chc dy hc hng n cc nng lc trn. Bn cht ca kiu dy hc ny l ngi hc phi hot ng c tay chn v tr c to ra mt sn phm hot ng. Hot ng hc tp ny l mt hot ng c tnh trn vn.
Hot ng ni chung v hot ng hc tp ca hc sinh co cu trc sau:
Mt hot ng bao gm nhiu hnh ng v bao gi cng nhm vo i tng chim lnh n. Chnh i tng tr thnh ng c hot ng ca ch th; Hnh ng c thc hin bng hng lot cc thao tc gii quyt nhng nhim v nht nh, nhm t mc ch ca hnh ng; Thao tc gn lin vi vic s dng cc cng c, phng tin trong nhng iu kin c th.
Trong bt k hnh ng c thc no, cc yu t tm l u gi nhng chc nng:
nh hng hnh ng;
Thc y hnh ng;
iu khin thc hin hnh ng;
Kim tra, iu chnh hnh ng.
Vn dng l thuyt hot ng vo hot ng dy hc tc l phi coi hc sinh l ch th ca mi hot ng hc tp (hc l thuyt, hc thc hnh, thc tp sn xut, hc cc hot ng vn ha, x hi...), gio vin cn phi xy dng nn ni dung hot ng p ng yu cu ca mc tiu o to th hin thnh h thng nhng nhim v c th v t chc hot ng ca hc sinh thc s c kt qu.
Bn cht ca dy hc nh hng hot ng l hng hc sinh vo hot ng gii quyt cc vn k thut hoc cc nhim v tnh hung ngh nghip, nhm chun b cho hc sinh tham gia vo gii quyt cc nhim v ngh nghip.
Trng tm kiu dy hc nh hng hot ng l t chc qu trnh dy hc m trong hc sinh hot ng to ra mt sn phm. Thng qua pht trin c cc nng lc hot ng ngh nghip. Cc bn cht c th nh sau:
Dy hc nh hng hot ng l t chc hc sinh hot ng mang tnh trn vn, m trong hc sinh c lp thit k k hoch qui trnh hot ng, thc hin hot ng theo k hoch v kim tra nh gi kt qu hot ng.
T chc qu trnh dy hc, m trong hc sinh hc thng qua hot ng c lp t nht l theo qui trnh cch thc ca h.
Hc qua cc hot ng c th m kt qu ca hot ng khng nht thit tuyt i m c tnh cht l m (cc kt qu hot ng c th khc nhau)
T chc tin hnh gi hc hng n mc tiu hnh thnh hc sinh k nng gii quyt nhim v ngh nghip.
Kt qu bi dy hc nh hng hot ng to ra c sn phm vt cht hay tng.
Sau y l bng phn bit gia hai quan im dy hc nh hng hot ng v nh hng khoa hc:
Dy hc nh hng hot ngDy hc nh hng khoa hc
Hot ng ngh qui nh ni dung dy hc.Ni dung dy hc hng n cc ni dung, cu trc ca mt b mn khoa hc.
Gm mt hoc nhiu nhim v ngh, c chia nh thnh cc n v nh (cc cng vic ngh). thc hin c cc cng vic ny th cn trang b ni dung dy hc gm cc kin thc, k nng thi cn thit. Tri thc v phng php khoa hc ca khoa hc l c s ca ni dung mn hc. Ni dung hot ng ngh nghip b t v tr th cp.
Bn cnh nng lc cn o to l nng lc v chuyn mn th cc cc lc khc nh nng lc phng php, nng lc x hi c khuyn khch.Yu cu nng lc chuyn mn l chnh.
Hc thng qua hot ng mang tnh trn vn: nhn thc t duy hnh ng v lin h ngc.Ch c nhn thc v t duy cn hnh ng v lin h ngc c th c hc vo thi im khc do chng trnh o to theo kiu mn hc (l thuyt v thc hnh tch bit)
Nhim v by dy nh hng hot ng hng n cc mc tiu dy hc v chuyn mn ca nhiu mn hc truyn thng nh gm c ca mn hc ph thng, c s nganh v chuyn ngnh.Mc tiu dy hc ch tp trung xoay quan mn hc.
Hc sinh xc nh tc hc tp ca mnh ph thuc vo kh nng nng lc ca mnh. Gio vin h tr t vn cho hc sinh.Ton b lp hc sinh hc theo mt tc . Nhng em c bit, gio vin c th tr gip thm.
Hc thng qua s hp tc nhm: Trao i thng tin, gii quyt nhim v hc tp v t chu trch nhim.
T iu khin ca hc sinh: Gii quyt nhim v v mc tiu hot ng c th qua nhng con ng khc. Phn ln l gio vin truyn th v chun b sn cho hc sinh. Cn hc sinh th lm theo.
Vai tr ca gio vin l t vn v t chc cho hc sinh t hc, t gii quyt nhim v hc tp.Gio vin ng vai tr l trung tm, truyn th ni dung n hc sinh.
V kha cnh phng php dy hc. Gi hc theo kiu nh hng hot ng c t chc theo qui trnh 4 giai on nh sau:
(1) a ra vn nhim v bi dy Trnh by yu cu v kt qu hc tp (sn phm)
giai on ny, gio vin a ra nhim v bi dy hc sinh thc c sn phm hot ng cn thc hin trong bi dy v yu cu cn t c. Sn phm hot ng cng phc tp th th kh i vi hc sinh cng ln. Thng thng, thng bt u vi cc ni hc vi cc nhim v n gin. Trong giai on ny gio vin khng ch giao nhim v m cn thng nht vi hc sinh v k hoch, phn nhm v cung cp cc thng tin v ti liu lin quan hc sinh trong qua trnh thc hin nhim v tra tm.
(2) T lp k hoch lao ng ca hc sinh
Trong giai on ny hc sinh t thu thp thng tin qua cc ti liu, s tay cng ngh lp qui trnh, cng ngh thc hin hot ng to ra sn phm.
(3) T thc hin theo k hoch, qui trnh hc sinh lp
Trong giai on ny hc sinh t thc hin theo k hoch lp ca mnh. Nhng sn phm ty theo yu cu ca nhim v hot ng c th l mt bin bn, mt chi tit c kh hay l mt h thng thy kh nn V hnh thc t chc hc tp, ty theo kh nng c s vt cht m c th t chc theo nhm hoc c nhn.
(4) T nh gi ca hc sinh
Bc cui cng ca dy hc nh hng hot ng l hc sinh t nh gi li kt qu hot ng t iu chnh.
2.3. BI DY TCH HP KT HP DY HC NH HNG GII QUYT VN V NH HNG HOT NG.
Nh phn tch bn cht ca hai qua im v phng php dy hc, hai quan im v phng php dy hc ny c kt hp vo trong bi dy tch hp m phng php ch o l dy hc gii quyt vn . Do tnh cht ni dung bi dy l cc tnh hung trong thc tin ngh nghip rt a dng ty vo ngnh ngh khc nhau nh tnh hung thit k, ch to, sa cha... nn kiu bi dy hc tch cng rt a dng v nhiu phng n khc nhau. Sau y l mt s phng n bi dy tch hp:
Cu trc bi dy theo nh hng gii quyt vn Dy hc nh hng hot ng
Phng n 1Phng n 2
(1) t vn , gii thiu vn Gii thiu ni dung ch cn gii quyt: yu cu k thut, tiu chun, mu sn phm
Gii thiu ni dung ch cn gii quyt: yu cu k thut, tiu chun, mu sn phm
(2) Phn tch vn GV phn tch ni dung l thuyt lin quan n gii quyt vn ;
GV phn tch ni dung l thuyt lin quan n gii quyt vn ;
(3) Gii quyt vn HS hot ng gii quyt vn , a ra c kt qu l bn thit k: qui trnh, cu trc-cu to, s nghuyn l, chng trnh phn mm...
HS hot ng gii quyt vn , a ra c kt qu l bn thit k: qui trnh, cu trc-cu to, s nguyn l, chng trnh phn mm...
HS thc thin thao tc theo to ra sn phm vt cht
(4) Kt thc vn HS vn dng gii quyt vn gii quyt vn tng t khc Cng c gii quyt vn Kim tra, nh gi kt qu gii quyt vn Cng c gii quyt vn
SN PHM Bn thit k: qui trnh, cu trc-cu to, s , chng trnh phn mm...Sn phm vt cht tht hay dng m hnh m phng
3. GIO N DY HC TCH HPTrang ba 1 Mu s 7 ( Kh 19x26,5)
Ban hnh km theo Quyt nh s 62/2008/Q-BLTBXH
Mu s 7.
Ban hnh km theo Quyt nh s 62/2008/Q-BLTBXH
GIO N S:.............................Thi gian thc hin:.................................................
Tn bi hc trc:.....................................................
..............................................................................
Thc hin t ngy........ n ngy ...........
TN BI: .......................................................................................................................................
........................................................................................................................................................
MC TIU CA BI:
Sau khi hc xong bi ny ngi hc c kh nng: .................................................................
................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
DNG V TRANG THIT B DY HC
................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
HNH THC T CHC DY HC:.....................................................................................
...................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................I. N NH LP HC: Thi gian:..............................
.......................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
II. THC HIN BI HC.
TTNI DUNGHOT NG DY HCTHI GIAN
HOT NG CA GIO VINHOT NG CA HC SINH
1Dn nhp( Gi m, trao i phng php hc, to tm th tch cc ca ngi hc....)..........................................
.........................................
.........................................
.........................................
........................................
2Gii thiu ch ( Gii thiu ni dung ch cn gii quyt: yu cu k thut, tiu chun kin thc k nng)
.........................................
........................................
..........................................
..........................................
.........................................
........................................
........................................
........................................
..........................................
3Gii quyt vn
(Hng dn hc sinh rn luyn hnh thnh pht trin nng lc trong s phi hp ca thy)
.........................................
.........................................
........................................
........................................
........................................
........................................
.........................................
........................................
........................................
........................................
.......................................
........................................
.......................................
........................................
........................................
.......................................
4Kt thc vn
- Cng c kin thc
.......................................
.......................................
......................................
- Cng c k nng rn luyn
(Nhn xt kt qu rn luyn, lu cc sai st v cch khc phc, k hoch hot ng tip theo)
........................................
......................................
.......................................
5Hng dn t hc
......................................................................
....................................................................
....................................................................
.....................................................................
VI. RT KINH NGHIM T CHC THC HIN: ....................................................................
................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
TRNG KHOA/ TRNG T MNNgy.....thng ........nm........
GIO VIN
TRNG I HC S PHM K THUT
TP. H CH MINH
TI LIU HC TP V PHNG PHP DY HC
THEO HNG TCH HP
(chuyn bi dng s phm)
TC GI: TS. NGUYN VN TUN
THNG 6 NM 2010
Xc nh chun ngh /cp trnh
4
5
3
2
1
6
7
Phn tch tnh hung
Phn tch ngh
Phn tch cng vic
Thit k chng trnh
nh gi iu chnh
GIAI ON CHUN B
GIAI ON THIT K V
NH GI
Thc hin
CC LNH VC, NHIM V NGH NGHIP (t trong qu trnh lao ng)
Cc lnh vc v cc cng vic ngh
Cc vn , nhim v c tnh tng th lin quan n ngh nghip, c nhn v x hi
CC LNH VC O TO M UN O TO
Cc m un o to tng ng vi cc lnh vc, nhim v ngh
M un o to tng hp gm nhiu cng vic ngh, m trong l cc tnh hung hc tp hay cc n nguyn hc tp hng n nng lc thc hin
CC N NGUYN HC TP (bi dy hay m un con)
- n nguyn hc tp l cc tnh hung hc tp c th hng n gii quyt cc cng vic ngh
Hnh : Cu tc tin trnh bi dy nh hng gii quyt vn
Dy hc nh hng gii quyt vn
Cc nhim vuDH
Cc bc
Cc yu t P. php
a ra cc nhim v v tnh hung
a ra mc ch ca hot ng
a ra vn
Hnh thc t chc DH
Cc phng php D
Cc phng php H
Phng tin dy DH
Nguyn tc dy hc
Phng php logic
Thu thp hiu bit ca HS
Nghin cu ti liu
Nghin cu V
a ra cc li gii
nh gi chn phng n ti u
Gii quyt V
Vn dng kt qu
a ra cc tnh hung tng t ng dng
Vn dng
Hnh thc t chc DH
Cc phng php D
Cc phng php H
Phng tin dy DH
Nguyn tc dy hc
Phng php logic
Hnh thc t chc DH
Cc phng php D
Cc phng php H
Phng tin dy DH
Nguyn tc dy hc
Phng php logic
Hnh thc t chc DH
Cc phng php D
Cc phng php H
Phng tin dy DH
Nguyn tc dy hc
Phng php logic
N V QUN L TRC TIP (nu c)
(phng ch: VnTime, in hoa, c ch: 14)
....................................................
C S DY NGH
(phng ch: VnTime, in hoa, c ch: 14, m)
...................................................
S GIO N
TCH HP
Mn hc/ M-un: ..
Lp: Kho:...
H v tn gio vin: .
Nm hc:.......................................................
Quyn s:.......
Bader, R./Schfer, B.: Lernfelder gestalten. Vom komplexen Handlungsfeld zur didaktisch strukturierten Lernsituation. In: Die berufsbildende Schule 50 , 1998, 7-8, S. 234
Xem N. Leochiep, hot ng ; thc, nhn cch. nh xut bn Gio dc, H ni 1989
Page 2