potrzeby logistyczne w zakresie wyŻywienia …„stwo narodowe... · jednak naukowe podstawy jego...

40
2015-06-08 1 LOGISTYKA W SYTUACJACH KRYZYSOWYCH POTRZEBY LOGISTYCZNE W ZAKRESIE WYŻYWIENIA LUDNOŚCI POSZKODOWANEJ W SYTUACJACH KRYZYSOWYCH Andrzej Marjański Andrzej Marjański ( ) R e f l e k s y j n i e 2 Stan bezpieczeństwa nie jest stanem stabilnym - nie jest dobrem danym podmiotowi raz na zawsze. W życiu codziennym występują ciągle jego zagrożenia, zarówno od sil natury jak i niezamierzonych oraz zamierzonych skutków dzialalności czlowieka. Dla zapewnienia pożądanego poziomu bezpieczeństwa tworzony jest system bezpieczeństwa, którego koherentnym skladnikiem jest logistyka. Andrzej Szymonik

Upload: donga

Post on 01-Mar-2019

214 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

2015-06-08

1

LOGISTYKA W SYTUACJACH KRYZYSOWYCH

POTRZEBY LOGISTYCZNE W ZAKRESIE WYŻYWIENIA

LUDNOŚCI POSZKODOWANEJ W SYTUACJACH KRYZYSOWYCH

Andrzej Marjański

Andrzej Marjański ( )

R e f l e k s y j n i e

2

Stan bezpieczeństwa nie jest stanem stabilnym - nie jest dobrem danym podmiotowi raz na zawsze. W życiu codziennym występują ciągłe jego zagrożenia, zarówno od sił natury jak i niezamierzonych oraz zamierzonych skutków działalności człowieka. Dla zapewnienia pożądanego poziomu bezpieczeństwa tworzony jest system bezpieczeństwa, którego koherentnym składnikiem jest logistyka.

Andrzej Szymonik

2015-06-08

2

Agenda

�Określanie potrzeb logistycznych ludności poszkodowanej

�Kalkulacja potrzeb logistycznych

� Strategia działań logistycznych

�Normy zaopatrzenia

� Znaczenie zapewnienia dostaw wody

� Zapotrzebowanie na dostawy żywności

�Ustalanie norm żywieniowych *

3Andrzej Marjański ( )

� Jeżeli sytuacja kryzysowa, niezależnie od rodzaju wywołujących ją zagrożeń, powoduje potrzebę wprowadzenia któregoś ze stanów nadzwyczajnych, jest (powinna być) postrzegana jako

zdarzenie o charakterze masowym.

�Okazuje się, że w przypadku konieczności wprowadzenia stanu klęski żywiołowej, jej skutki zagrażają życiu lub zdrowiu dużej liczby osób, mieniu w wielkich rozmiarach albo środowisku na znacznych obszarach.

4Andrzej Marjański ( )

Właściwości określania potrzeb logistycznychi medycznych ludności poszkodowanej

2015-06-08

3

Właściwości określania potrzeb logistycznychi medycznych ludności poszkodowanej

�Natomiast w sytuacji, kiedy zachodzi potrzeba wprowadzenia stanu wyjątkowego lub stanu wojennego mamy do czynienia dodatkowo m.in.:

ze szczególnym zagrożeniem bezpieczeństwa dużej liczby obywateli

lub porządku publicznego na dużym obszarze.

5Andrzej Marjański ( )

Właściwości określania potrzeb logistycznychi medycznych ludności poszkodowanej

� Specyfiką zdarzenia o charakterze masowym jest to, żepomoc dla osób poszkodowanych oraz ochrona mienia iśrodowiska naturalnego, a także obiektów infrastrukturykrytycznej może być skutecznie podjęta tylko przyzastosowaniu nadzwyczajnych środków,

� tzn. zagrożenia (przyczyny powodujące sytuację kryzysową)nie mogą być usunięte przez użycie zwykłych środkówkonstytucyjnych.

6Andrzej Marjański ( )

2015-06-08

4

Kalkulacja potrzeb logistycznych

�Mając na uwadze powyższe uwarunkowania, wszelkie kalkulacje (prognozy) dotyczące m.in. potrzeb logistycznych i medycznych ludności poszkodowanej w sytuacjach kryzysowych, powinny być prowadzone w odniesieniu do dużej skali.

�Wymóg ten spełnia liczba nie mniejsza niż 100 (sto). Liczba ta nazywana jest „populacją szacunkową”.

7Andrzej Marjański ( )

Strategia działań logistycznych

� Inna ważna właściwość, która determinuje potrzeby logistyczne medyczne ludności poszkodowanej w sytuacjach kryzysowych, wynika bezpośrednio ze strategii działań logistycznych prowadzonych na rzecz ludności poszkodowanej w sytuacjach kryzysowych.

� Ich celem jest ratowanie życia i zdrowia rannych i chorych oraz zapewnienie wszystkim osobom poszkodowanym warunków do przetrwania sytuacji kryzysowej.

� Powoduje to, że wielkości niezbędnie koniecznych dostaw środków zaopatrzenia oraz zakres świadczonych usług logistycznych i usług medycznych mogą być określane nawet według minimalnych norm.

8Andrzej Marjański ( )

2015-06-08

5

Kształtowanie norm zaopatrzenia

�Normy zaopatrzenia ludzi w artykuły żywnościowe warunkowane są przede wszystkim względami fizjologicznymi, na które ponadto wpływają warunki klimatyczne (pogoda) oraz charakter wykonywanej pracy (skala wysiłku fizycznego).

�W przypadku norm zaopatrzenia w wodę do celów gospodarczych istotnym czynnikiem są względy sanitarnohigieniczne i przeciwepidemiczne.

9Andrzej Marjański ( )

Zróżnicowanie kształtowania się norm

�obowiązujące normy zaopatrzenia ludzi w wodę do picia oraz środki żywnościowe przez pewien czas (zwykle przez ok. 3 dni) mogą być zmniejszone nawet o 50%, nie powodując uszczerbku dla zdrowia.

�w sytuacjach szczególnego niedoboru środków zaopatrzenia żywnościowego i wody pitnej, bądź trudności z ich dostarczeniem dla osób poszkodowanych, ustalono (skalkulowano) tzw. minimalnie niezbędne normy (dawki) zaopatrzenia wynikające ze względów życiowych (przeżycia).

10Andrzej Marjański ( )

2015-06-08

6

Wielkości norm

�W kalkulacjach zapotrzebowania na artykuły żywnościowe i wodę pitną osób poszkodowanych w sytuacjach kryzysowych trzeba i należy przyjmować trzy wielkości norm:

�normalną – odpowiadającą potrzebom fizjologicznym;

�zmniejszoną – ustaloną w wysokości 50% potrzeb

normalnych

�krytyczną – zapewniającą minimalne potrzeby wynikające

ze względów życiowych.

11Andrzej Marjański ( )

Normy świadczenia usług logistycznych

�Normy związane ze świadczeniem usług logistycznych i usług medycznych dla ludności poszkodowanej w sytuacjach kryzysowych wynikają przede wszystkim z obowiązku przestrzegania:

�przepisów bezpieczeństwa (np. przepisów związanych z przewozem osób środkami transportowymi)

�higieny pracy (np. przepisy obowiązujące podczas organizacji zbiorowego żywienia)

�warunków sanitarnohigienicznych (np. przepisy dotyczące organizacji tymczasowych miejsc zakwaterowania dla osób ewakuowanych);

�warunków przeciwepidemicznych (np. przepisy obowiązujące podczas epidemii chorób zakaźnych).

12Andrzej Marjański ( )

2015-06-08

7

Uwarunkowania świadczenia usług medycznych

�w sytuacjach kryzysowych mogą wystąpić inne czynniki warunkujące zakres świadczonych usług.

� Szczególnym przypadkiem jest pomoc medyczna, która czasami, ze względu na bardzo dużą liczbę rannych i chorych oraz niedostateczny potencjał medyczny (najczęściej brakuje lekarzy specjalności chirurgicznej i internistycznej) zawężana jest do tzw. „względów życiowych”.

� Pomoc chirurgiczna i internistyczna czasami musi być ograniczona (ze względów czasowych) do niezbędnego minimum – zapewniającego przeżycie pacjenta.

� Personel medyczny może udzielić pomocy lekarskiej zwiększonej liczbie rannych i chorych.

13Andrzej Marjański ( )

Zapotrzebowanie na dostawy wody 14Andrzej Marjański ( )

2015-06-08

8

�Woda jest składnikiem pożywienia niezbędnym do utrzymania funkcji życiowych organizmu.

� Stanowi podstawowy rozpuszczalnik wielu związków odżywczych, które rozprowadzane są po całym organizmie właśnie w postaci roztworów wodnych

�organizm dorosłego człowieka zawiera około 50 litrów wody, stanowi ona ok. 70% ciężaru ciała

15Andrzej Marjański ( )

Zapotrzebowanie na dostawy wody

Woda w ciele człowieka 16Andrzej Marjański ( )

2015-06-08

9

Funkcje wody w organizmie człowieka � Jest głównym składnikiem płynów ustrojowych (krew, limfa, płyn

międzykomórkowy); protoplazma każdej komórki jest roztworem koloidalnym

� Ważną funkcją wody, jaką spełnia ona w organizmie człowieka jest regulowanie temperatury ciała, zwłaszcza w okresie upałów. Podczas pocenia się woda paruje z powierzchni skóry i przez to oziębia ją.

� Usunięcie wody z pożywienia człowieka prowadzi w stosunkowo krótkim czasie do poważnych zaburzeń kończących się śmiercią. Dlatego wszystkie straty wody w moczu oraz pocie i wydychanym powietrzu muszą być uzupełniane w pożywieniu.

� Człowiek przez spożycie różnych produktów, szczególnie owoców, warzyw i mleka otrzymuje pewne ilości wody, jednak swoje całkowite zapotrzebowanie na wodę (ok. 2,5 litra dziennie) zaspokaja, spożywając napoje takie jak np. herbata, kawa, kompot, soki pitne itp.

17Andrzej Marjański ( )

Dostawa wody w sytuacji kryzysowej

�Dla ludności poszkodowanej w sytuacjach kryzysowych organizowane są dostawy wody pitnej oraz wody dla celów gospodarczych

�Wielkość tych dostaw kalkulowana jest na podstawie obowiązujących norm zaopatrzenia

�Woda do picia oraz woda do celów gospodarczych dostarczana ludności poszkodowanej powinna odpowiadać obowiązującym normom czystości.

� Zachowanie tych norm podlega okresowym badaniom laboratoryjnym. Badania te organizuje (zleca) grupa opieki zdrowotnej i pomocy socjalno-bytowej ZZK

18Andrzej Marjański ( )

2015-06-08

10

Odkażanie wody

�W przypadku korzystania z wody pochodzącej ze źródeł, w których czystość i przydatność wody do spożycia są wątpliwe, należy ją odkażać poddając chlorowaniu.

�Najpraktyczniejszym rozwiązaniem w takich sytuacjach jest użycie tabletek Pantocidu .

� Tabletki te wydaje się indywidualnie ludności poszkodowanej, jednak należy ją poinstruować o sposobach ich stosowania.

19Andrzej Marjański ( )

Normy zużycia wody 20Andrzej Marjański ( )

Źródło: Nowak, s. 39-40

Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 14

stycznia 2002 r.w sprawie określenia

przeciętnych norm zużycia wody,

(Dz. U. z 2002 r. Nr 8, poz. 70).

2015-06-08

11

Normy zużycia wody w gospodarstwach domowych na jednego mieszkańca

21Andrzej Marjański ( )

Źródło: Nowak, s. 39-40

Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 14

stycznia 2002 r.w sprawie określenia

przeciętnych norm zużycia wody,

(Dz. U. z 2002 r. Nr 8, poz. 70).

Zużycie wody w usługach 22Andrzej Marjański ( )

2015-06-08

12

Zużycie wody w usługach 23Andrzej Marjański ( )

Zużycie wody w usługach 24Andrzej Marjański ( )

2015-06-08

13

Zużycie wody w usługach 25Andrzej Marjański ( )

Zużycie wody w usługach 26Andrzej Marjański ( )

2015-06-08

14

Zużycie wody w usługach 27Andrzej Marjański ( )

Normy dla resortów obrony i spraw wewnętrznych 28Andrzej Marjański ( )

2015-06-08

15

Zapotrzebowanie na wodę dla ludności poszkodowanej w sytuacjach kryzysowych

29Andrzej Marjański ( )

Zapotrzebowanie na wodę dla ludności poszkodowanej w sytuacjach kryzysowych

30Andrzej Marjański ( )

2015-06-08

16

Zapotrzebowanie na dostawy żywności

� Żywienie człowieka jest nierozerwalnie związane z jego istnieniem.

� Jednak naukowe podstawy jego żywienia zostały opracowane (stworzone) stosunkowo niedawno, pomimo że źródeł wiedzy w tej dziedzinie zalecał poszukiwać w kucharstwie filozof i lekarz grecki Hipokrates (ok. 460–377 p.n.e.).

31Andrzej Marjański ( )

Potrzeby żywnościowe człowieka

�Nowoczesne podejście do problemu żywienia człowieka zastosował dopiero francuski uczony A.L. Lavoisier (1743–1794) przeprowadzając badania i doświadczenia na zwierzętach i ludziach.

32Andrzej Marjański ( )

Antoine Laurent de Lavoisier (ur. 26 sierpnia 1743 w Paryżu, zm. 8 maja 1794 tamże) –francuski fizyk i chemik, stracony na gilotynie w wyniku wyroku Trybunału Rewolucyjnego Republiki Francuskiej.

2015-06-08

17

Uwarunkowania dostaw żywności

� Przyjęte przez organizm pożywienie ulega spaleniu, wydzielając przy tym pewną ilość ciepła.

�Od tego momentu nauka żywienia została zapoczątkowana przede wszystkim jako kalorymetria, tj. od strony wartości kalorycznej pożywienia.

�W kolejnych licznych badaniach nad żywieniem człowieka stwierdzono, że pożywienie składa się z różnych składników o różnej budowie i spełniających wielorakie i ważne dla żywego organizmu funkcje.

� Powoduje to, że do pełnej oceny żywności nie wystarczy określenie jedynie jej wartości kalorycznej.

33Andrzej Marjański ( )

Uwarunkowania dostaw żywności

�Wyjaśnienie składu pożywienia stało się możliwe dzięki rozwojowi chemii i stosowanych przez nią metod analitycznych, natomiast poznanie roli, jaką spełniają poszczególne jego składniki, zawdzięczamy biologii i fizjologii, a przede wszystkim biochemii, która zajmuje się badaniem przemian zachodzących w żywym organizmie.

�w żywym organizmie przebiegają tysiące różnorodnych i bardzo skomplikowanych przemian, które nazywa się przemianą materii.

34Andrzej Marjański ( )

2015-06-08

18

Uwarunkowania dostaw żywności

�Przemiana materii w organizmie nigdy, nawet podczas snu, nie ustaje. Można ją określić w kaloriach na 1 godz. i na 1 kg masy (wagi) ciała.

�Wielkość przemiany materii (a więc ilość zużytych kalorii) zależy od wielu czynników – m.in. Od:

wagi ciała;

wzrostu;

płci;

klimatu (temperatury otoczenia);

ilości i jakości spożywanej żywności;

rodzaju, charakteru i ilości wykonywanej pracy

itp.

35Andrzej Marjański ( )

Uwarunkowania dostaw żywności

�U człowieka leżącego w łóżku i będącego na czczo przemiana materii w przypadku prawidłowego funkcjonowania organizmu wynosi 1 kcal/ 1 godz./1 kg masy ciała;

� Podczas swobodnego stania przemiana wzrasta do 1,5 kcal,

�przy powolnym spacerze wynosi 2,86 kcal,

� a przy ręcznym piłowaniu drewna aż 6,86 kcal .

36Andrzej Marjański ( )

2015-06-08

19

Uwarunkowania dostaw żywności

�Na podstawie wielkości przemiany materii możemy obliczyć zapotrzebowanie kaloryczne poszczególnych ludzi.

�Wobec tego znając zapotrzebowanie kaloryczne organizmu i wartość kaloryczną spożywanej żywności możemy stwierdzić, czy organizm otrzymuje dostateczną (właściwą) liczbę (ilość) kalorii w pożywieniu.

37Andrzej Marjański ( )

38Andrzej Marjański ( )

Dzienne zapotrzebowanie człowieka na poszczególne składniki pożywienia

2015-06-08

20

Ustalanie wielkości zapotrzebowania

�W praktyce żywienia zdrowego (optymalnego), zamiast szczegółowych wielkości (ilości) kalorii podanych w powyższej tabeli, stosuje się wielkości średnie.

�dla ludzi w wieku 18–25 lat – ok. 2200kcal,

� w wieku 26–60 lat – ok. 2100 kcal

�w wieku powyżej 60 lat – ok. 1850 kcal.

�Wielkości te wzrastają w przypadku wykonywania ciężkiej pracy fizycznej do ok. 3000 kcal

39Andrzej Marjański ( )

Dobowa racja żywnościowa

� (przeciętna dobowa racja żywnościowa wynosi ok. 2700 kcal, 70–80g białka, w tym 1/3 białka zwierzęcego),

� Jeżeli praca fizyczna jest wykonywana w warunkach niskich temperatur nawet do ok. 5000 kcal

40Andrzej Marjański ( )

2015-06-08

21

Zapewnienie proporcji składników

� Pokrycie zapotrzebowania kalorycznego nie wystarcza jednak do prawidłowego funkcjonowania organizmu człowieka.

�Organizm musi poza kaloriami otrzymywać w pokarmach w odpowiednich ilościach i proporcjach różne niezbędne składniki.

�Należą do nich przede wszystkim:

białka,

węglowodany,

tłuszcze,

witaminy i składniki mineralne.

41Andrzej Marjański ( )

Białka

� Białka to bardzo skomplikowane związki chemiczne

� Odgrywają w organizmie rolę podstawową, są zasadniczym i niezbędnym elementem w budowie każdej komórki.

� Z białka organizm buduje nowe lub odnawia zużyte komórki, hormony, enzymy (inaczej fermenty), ciała odpornościowe itp.

� W skład białka wchodzą takie podstawowe pierwiastki jak: azot, węgiel, tlen, wodór, siarka, fosfor i inne.

� Pierwiastki te tworzą związki chemiczne zwane aminokwasami.

� Organizm ludzki niektóre aminokwasy potrafi sam wytwarzać podczas przemiany materii.

� Są jednak takie, które muszą być dostarczane w pożywieniu.

42Andrzej Marjański ( )

2015-06-08

22

Białka

�Białka zawierające w odpowiednim stosunku niezbędne organizmowi ludzkiemu aminokwasy nazywane są białkami pełnowartościowymi, a produkty zawierające te białka – produktami wysokowartościowymi. Przeważnie są one pochodzenia zwierzęcego.

� Natomiast białko produktów roślinnych jest mniej wartościowe.

� Pożądane jest, by w pożywieniu człowieka występowały różne produkty, najlepiej pochodzenia roślinnego i pochodzenia zwierzęcego.

� Białko zwierzęce powinno stanowić 1/3 – 1/2 ogólnego zapotrzebowania organizmu na ten składnik.

� W polskich zwyczajach żywieniowych głównymi źródłami białka są: pochodzenia zwierzęcego: mięso, ryby, sery i mleko,

� Z produktów pochodzenia roślinnego głównie nasiona roślin strączkowych.

43Andrzej Marjański ( )

Węglowodany

�Węglowodany występują głównie w produktach roślinnych

�Dla człowieka są głównym źródłem energii.

� Typowym węglowodanem jest skrobia (składnik ziaren zbóż, bulwy ziemniaka – tzw. mąka ziemniaczana).

�Do węglowodanów zalicza się także błonnik. Głównym źródłem węglowodanów w typowej diecie Polaka są ziemniaki, przetwory zbożowe i cukier.

� Zapotrzebowanie dzienne przeciętnego człowieka na węglowodany wynosi ok. 450 gram.

44Andrzej Marjański ( )

2015-06-08

23

Tłuszcze

� Tłuszcze zaliczają się do składników pożywienia o najwyższej wartości kalorycznej

� Są one traktowane przede wszystkim jako źródło energii.

� Za pomocą tłuszczu można, nie zwiększając zbytnio objętości pożywienia, podnieść jego wartość kaloryczną, co ma istotne znaczenie podczas organizacji wyżywienia dla osób pracujących fizycznie.

�Wbrew różnym opiniom dietetyków, najcenniejszymi biologicznie tłuszczami są tłuszcze pochodzenia zwierzęcego –zwłaszcza masło.

� Są w nich zawarte witaminy rozpuszczalne w tłuszczach, np. A, D, E.

45Andrzej Marjański ( )

Źródła tłuszczu

�Głównym źródłem tłuszczu w diecie Polaka jest:

�masło,

� smalec,

�oleje jadalne,

�margaryna

� i słonina

46Andrzej Marjański ( )

2015-06-08

24

Zapotrzebowanie na tłuszcze

�Dzienne zapotrzebowanie przeciętnego człowieka na tłuszcze jest różne i zależy od rodzaju wykonywanej pracy, a także płci, pory roku (klimatu) itp.

� Przeciętnie wynosi ono 70–120 gram dziennie.

� Pożądane jest, by w pożywieniu człowieka występowały zarówno tłuszcze pochodzenia zwierzęcego, jak i pochodzenia roślinnego.

�W tłuszczach pochodzenia roślinnego występują tzw. nienasycone kwasy tłuszczowe (linolowy, linolenowy i arachidonowy), które są konieczne do normalnego przebiegu procesów życiowych, szczególnie do utrzymania właściwego stanu skóry oraz przemiany wodnej i tłuszczowej (dawniej była to witamina F).

47Andrzej Marjański ( )

Witaminy � Poza białkami, węglowodanami i tłuszczami pożywienie

człowieka powinno zawierać dostateczną ilość witamin.

� Są to związki organiczne o różnej, często skomplikowanej budowie. Są one niezbędne do utrzymania w prawidłowym stanie żywego organizmu.

� Ich brak w pożywieniu objawia się zahamowaniem wzrostu, zmianami w oczach, skórze, nabłonku, w układzie nerwowym itp.

� Schorzenia powstałe na skutek braku witamin nazywane są awitaminozą.

� Nauka obecnie zna kilkadziesiąt witamin. Jednak w normalnym zapotrzebowaniu organizmu człowieka na witaminy uwzględnia się tylko kilka z nich.

� Są to witaminy: A, B1, B2, PP, C i D.

48Andrzej Marjański ( )

2015-06-08

25

Skład części jadalnych zawartych w 100 g produktu rynkowego niektórych środków spożywczych

49Andrzej Marjański ( )

Skład części jadalnych zawartych w 100 g produktu rynkowego niektórych środków spożywczych

50Andrzej Marjański ( )

2015-06-08

26

Grupy żywnościowe

�Różne produkty żywnościowe zawierają różne składniki odżywcze i w różnych ilościach.

� Żaden z produktów (za wyjątkiem mleka w żywieniu niemowląt) nie może sam zaspokoić pełnego zapotrzebowania człowieka na poszczególne składniki odżywcze.

�Dla ułatwienia oceny poszczególnych produktów żywnościowych, dzieli się je na grupy.

�W skład każdej takiej grupy wchodzą produkty o zbliżonym składzie chemicznym i podobnych wartościach odżywczych.

�Często dzieląc produkty żywnościowe, wyróżnia się 12 grup.

51Andrzej Marjański ( )

Mleko i jego przetwory �Grupa pierwsza obejmuje mleko i jego przetwory.

� Są źródłem wysokowartościowego

białka,

wapnia,

łatwo przyswajalnego tłuszczu i cukru mlecznego

większości znanych witamin.

�Grupa ta zawiera jednak mało witaminy C i żelaza.

�Nie zawiera błonnika.

52Andrzej Marjański ( )

2015-06-08

27

Mięso, drób i ryby

�Grupa druga - mięso, ryby i drób.

�Dostarczają one organizmowi przede wszystkim :

pełnowartościowe białko

niektóre witaminy grupy B.

� Produkty te są ubogie w wapń, witaminę C oraz nie zawierają błonnika.

53Andrzej Marjański ( )

Jaja

�Grupa trzecia to jaja.

� Są one źródłem prawie wszystkich składników odżywczych., zwłaszcza wartościowego białka oraz większości witamin i składników mineralnych.

54Andrzej Marjański ( )

2015-06-08

28

Produkty roślinne

�Grupa czwarta - produkty roślinne.

� Są bogate w karoteny (prowitaminy A).

�Do tej grupy należą m.in.: morele, melony, marchew, sałata, dynia, szpinak, jarmuż i szczypiorek.

55Andrzej Marjański ( )

Owoce i warzywa

�Grupa piąta obejmuje owoce i warzywa

� Źródło witaminy C, np.:

kapusta,

pomidory,

porzeczki,

maliny,

truskawki,

owoce dzikiej róży

cytryny.

56Andrzej Marjański ( )

2015-06-08

29

Pozostałe owoce i warzywa

�Grupa szósta to tzw. pozostałe owoce i warzywa.

� Zawierają one niewielkie ilości witamin i składników mineralnych.

�Należą do niej przeważnie warzywa korzeniowe.

57Andrzej Marjański ( )

Tłuszcze bogate w witaminy A i D

�Grupa siódma - tłuszcze bogate w witaminy A i D.

�Należą do niej:

masło,

śmietana

witaminizowane margaryny.

� Poza witaminami dostarczają energii.

58Andrzej Marjański ( )

2015-06-08

30

Przetwory zbożowe

�Grupa ósma obejmuje przetwory zbożowe.

� Poza węglowodanami zawierają one, zależnie od rodzaju przemiału,

witaminy grupy B,

białko,

błonnik

fosfor.

� Są ubogie w wapń i pozostałe witaminy.

�Należą do nich:

mąka,

kasze

płatki owsiane.

59Andrzej Marjański ( )

Cukier i słodycze

�Grupa dziewiąta obejmuje cukier i słodycze.

� Zawierają one głównie węglowodany będące źródłem energii.

60Andrzej Marjański ( )

2015-06-08

31

Produkty wysokokaloryczne

�Grupa dziesiąta - produkty wysokokaloryczne o dużej zawartości tłuszczu (poza masłem).

�Dostarczają one głównie energii, a niektóre z nich, jak oleje roślinne, niezbędnych kwasów tłuszczowych (linolowy, linolenowy i arachidonowy).

61Andrzej Marjański ( )

Ziemniaki

�Grupa jedenasta to ziemniaki.

� Są źródłem węglowodanów (skrobi), stąd i energii, witaminy C oraz niewielkich ilości witamin z grupy B

� Zawierają mało białka, ale jest ono wysokowartościowe i dobrze uzupełnia inne białka roślinne.

62Andrzej Marjański ( )

2015-06-08

32

Suche nasiona roślin strączkowych

�Grupa dwunasta - suche nasiona roślin strączkowych.

�Należą do niej m.in. groch, fasola, bób itp. Zawierają one dużo i stosunkowo wysokiej wartości biologicznej białka, składniki mineralne, niektóre witaminy grupy B, a często również tłuszcz.

�Mogą przy odpowiedniej kombinacji z innymi produktami roślinnymi częściowo zastępować białka pochodzenia zwierzęcego.

63Andrzej Marjański ( )

Zróżnicowanie diety

�Układając jadłospis należy w miarę możliwości uwzględniać wszystkie wymienione wyżej grupy produktów żywnościowych w ciągu jednego dnia.

� Ponadto należy pamiętać, że produkty należące do jednej grupy można zamienić, np. mięso można zamienić rybami, smalec – olejem.

64Andrzej Marjański ( )

2015-06-08

33

Potrzeby żywnościowe ludności poszkodowanej

�Potrzeby żywnościowe (zapotrzebowanie na dostawy środków spożywczych) ludności poszkodowanej w sytuacjach kryzysowych są w zasadzie takie same jak na co dzień, tzn. w czasie, w którym nie występują zagrożenia (bądź ich skutki) powodujące tę sytuację.

� Jednak ich pełne zaspokojenie zgodne z oczekiwaniem (osób poszkodowanych), bardzo często nie jest możliwe.

65Andrzej Marjański ( )

Problemy z zapewnieniem żywności

�Najczęściej główną przyczyną tego stanu rzeczy jest

duża skala problemu (masowość zjawiska),

brak pełnego zbilansowania potrzeb żywnościowych ludności z posiadanymi zapasami artykułów żywnościowych,

ograniczone możliwości transportowe, trudności z dotarciem z dostawami zaopatrzenia do osób poszkodowanych, ograniczenia czasowe itp.

�Aby zapewnić warunki przetrwania (pod względem żywnościowym) wszystkim poszkodowanym często stosuje się limitowanie dostaw.

66Andrzej Marjański ( )

2015-06-08

34

Normy zaopatrzenia dostatecznego dla jednego dorosłego człowieka

67Andrzej Marjański ( )

68Andrzej Marjański ( )

Normy zaopatrzenia dostatecznego dla jednego dorosłego człowieka

2015-06-08

35

69Andrzej Marjański ( )

Normy zaopatrzenia dostatecznego dla jednego dorosłego człowieka

Normy zaopatrzenia dostatecznego dla jednego dorosłego człowieka

70Andrzej Marjański ( )

2015-06-08

36

Normy zaopatrzenia dostatecznego dla jednego dorosłego człowieka

71Andrzej Marjański ( )

Normy zaopatrzenia dostatecznego dla jednego dorosłego człowieka

72Andrzej Marjański ( )

2015-06-08

37

Zapotrzebowanie na artykuły żywnościowe ludności poszkodowanejw sytuacjach kryzysowych

73Andrzej Marjański ( )

� Z wieloletnich badań i obserwacji, szczególnie dotyczących żywienia w warunkach naturalnego (ekstremalnego) bytowania wynika, że średnie dzienne minimalne zapotrzebowanie dorosłego człowieka na kalorie wynosi

około 900 kcal

�przy dostarczaniu tylko 500 kcal osoba zdrowa może żyć

przez pewien czas (kilka dni) bez wyraźnie szkodliwych skutków dla jej zdrowia.

74Andrzej Marjański ( )

2015-06-08

38

Normy zaopatrzenia dostatecznego

� Istotnym warunkiem jest to, by człowiek, któremu do takich wielkości ograniczono wartość kaloryczną wyżywienia, miał zapewnioną odpowiednią ilość wody do picia.

� Ponadto w takich przypadkach należy, w miarę możliwości, unikać zbędnego i nadmiernego wysiłku.

� Planując zaspokojenie potrzeb żywnościowych ludności poszkodowanej w sytuacjach kryzysowych, w przypadku braku pełnego (wystarczającego) asortymentu artykułów spożywczych, można stosować ich zamienniki, posługując się normami zaopatrzenia dostatecznego

75Andrzej Marjański ( )

Zapotrzebowanie na artykuły żywnościowe ludności poszkodowanej w sytuacjach kryzysowych

76Andrzej Marjański ( )

2015-06-08

39

Podsumowanie

77Andrzej Marjański ( )

Zagadnienia do dyskusji

78Andrzej Marjański ( )

2015-06-08

40

� W. NOWAK i E. NOWAK, PODSTAWY LOGISTYKI W SYTUACJACH

KRYZYSOWYCH Z ELEMENTAMI ZARZĄDZANIA LOGISTYCZNEGO, SWSPiZ, Łódź-Warszawa 2009, rozdział 2.

Literatura do wykładu Literatura do wykładu 79Andrzej Marjański ( )

Andrzej Marjański ( )

Pytania ?Pytania ?

80

www.amarjanski.san.edu.pl

Prawdziwym błędem jest błąd popełnić i nie naprawić go.

Konfucjusz (551–479 p.n.e.) – chiński filozof i myśliciel