Pojęcie i istota zarządzania

WYKŁAD I

Podstawowe zadania nauki o organizacji i zarządzaniu:

•ustalenie zależności między zachowaniem się ludzi w

pracy a jej wynikami (pracy);

•formułowanie wskazówek (zaleceń) mających na celu

zapewnić jak największą sprawność pracy indywidualnej i

zbiorowej.

Formy organizowania indywidualnej i zbiorowej

aktywności ludzkiej:

•zarządzanie (rządzenie)

•administrowanie

•przywództwo

Podstawowe funkcje zarządzania:

•planowanie i podejmowanie decyzji,

•organizowanie,

•przewodzenie (kierowanie ludźmi),

•kontrolowanie.

Planowanie

definiowanie celów

ustalanie strategii

opracowywanie planów

cząstkowych

Kontrolowanie

monitorowanie działań

sprawdzanie zgodności z

planami

wprowadzanie korekt

Kierowanie

(przewodzenie)

realizacja zadań

motywowanie

rozwiązywanie konfliktów

Organizowanie

ustalenie wykonawców

wybór sposobu działania

zgromadzenie zasobów

Realizowanie

ustalonych dążeń

organizacji

Czynności w procesie zarządzania

Zarządzanie jest to proces informacyjno-decyzyjny

wspomagany procesami: organizowania, planowania,

motywowania i kontroli, którego celem jest rozstrzyganie o

kluczowych problemach działalności przedsiębiorstwa, jego

przetrwaniu i rozwoju, ze szczególnym uwzględnieniem

oddziaływania warunków otoczenia i kluczowych

czynników własnego potencjału wytwórczego.

Definicja I

Zarządzanie polega na podejmowaniu decyzji

kierowniczych oraz działaniu zapewniającemu

organizacji dostosowanie się i utrzymywanie

korzystnych relacji z otoczeniem.

Obejmuje sformułowanie misji i celów

organizacji w kontekście otoczenia zewnętrznego oraz

opracowanie strategii, jej wdrażanie i kontrolowanie.

Definicja II

Pojęcie organizacji

Organizacja jest to wyodrębniona dostatecznie z otoczenia

całość ludzkiego działania skierowana na osiągnięcie

jednego lub więcej celów.

Cel lub cele są nieodłączną cechą każdej organizacji – tam gdzie nie ma

celów nie ma działania zorganizowanego.

Podstawowe cechy organizacji:

• celowość,

• sposób zorganizowania,

• wyodrębnienie z otoczenia,

• możliwość poddania kierowaniu.

Organizacja może być rozpatrywana

w następujących znaczeniach:

•znaczenie rzeczowe

•znaczenie czynnościowe

•znaczenie atrybutowe

Podsystem

celów

i wartości

Podsystem

psychospołeczny

Podsystem

techniczny

Podsystem

struktury

Podsystem

zarządzania

Nakłady Efekty

Otoczenie Otoczenie

Otoczenie Otoczenie

System organizacji

Sprzężenia zwrotne między podsystemami

organizacji

• cele i ludzie,

• cele i środki techniczne,

• cele i struktura formalna,

• ludzie oraz środki techniczne,

• ludzie oraz struktura formalna,

• środki techniczne oraz struktura formalna.

Systemowe właściwości organizacji:

• organizacja jest systemem otwartym.

• organizacja jest w stanie równowagi ze środowiskiem

(otoczeniem).

• w kierowaniu organizacją należy zajmować się zarówno

problemami „wewnętrznymi” jak i „zewnętrznymi”.

• organizację należy rozpatrywać jako elementy społeczne i

techniczne,

Systemowe właściwości organizacji cd.:

• organizacja jest celowym tworem ludzkim.

• organizacja i jej części nie mają ścisłych granic,

podsystemy przenikają się wzajemnie.

• organizacja jest systemem hierarchicznym, co umożliwia jej

budowanie i sterowanie nią.

• w organizacji istnieją sprzężenia zwrotne.

• każda organizacja ma zdolność rozwoju.

Cykl życia organizacji (fazy cyklu organizacji)

•I. Faza przedsiębiorczości.

•II. Faza zespołowości.

•III. Faza formalizacji.

•IVa. Faza upadku.

•IVb. Faza odnowy.

Faza przedsiębiorczości

• cel: przekroczenie progu przetrwania poprzez szybki wzrost i

pozyskanie nowych zasobów

• orientacja: na zewnątrz, na rynek, na klientów, na wolne zasoby

w otoczeniu

• cechy charakterystyczne: elastyczność działania,

innowacyjność, kreatywność uczestników

Faza zespołowości

• cel: doskonalenie umiejętności pracy w zespole i współdziałania

uczestników

• orientacja: stopniowa reorientacja organizacji do wewnątrz

• cechy charakterystyczne: wysokie morale uczestników, silne

utożsamianie się ich z organizacją, wspólna realizacja misji i

celów strategicznych

Faza formalizacji

• cel: stabilność i przewidywalność, sterowność i wydajność

organizacji

• orientacja: dominuje orientacja wewnętrzna

• cechy charakterystyczne: pojawienie się wyspecjalizowanych i

sformalizowanych struktur realizujących precyzyjnie określone

zadania

Faza odnowy

• cel: przyspieszenie rozwoju poprzez zwiększenie zakresu

ekspansji i dywersyfikację działalności

• orientacja: reorientacja na zewnątrz

• cechy charakterystyczne: przełamanie inercji i rutyny nabytej

w fazie formalizacji, decentralizacja, rozluźnienie i

spłaszczenie struktur organizacyjnych

Cykl życia organizacji II (fazy cyklu organizacji)

•I. Faza budowy.

•II. Faza przetrwania (rozbudowy).

•III. Faza ekspansji (konsolidacji).

•IV. Faza dojrzałości

•Va. Faza upadku.

•Vb. Faza odnowy.

Organizacje rozwijające się Organizacje starzejące się

Sukces wynika z podejmowania ryzyka Sukces wynika z unikania ryzyka

Oczekiwania przerastają rezultaty Rezultaty przerastają oczekiwania

Małe rezerwy zasobowe Duże rezerwy zasobowe

Treść ważniejsza niż forma Forma ważniejsza niż treść

Dozwolone jest wszystko, co nie jest

wyraźnie zabronione

Zabronione jest wszystko, co nie jest

wyraźnie dozwolone

Dominują problemy: „co” i „dlaczego” Dominują problemy: „jak” i „kto”

Problemy postrzegane są jako szanse Szanse postrzegane są jako problemy

Linia prowadzi grę Sztab prowadzi grę

Najważniejsze są działy marketingu i

sprzedaży

Najważniejsze są działy rachunkowości i

finansów

Porównanie rozwijających się i starzejących organizacji

Organizacje rozwijające się Organizacje starzejące się

Możliwość działania przerasta władzę

formalną

Władza formalna przerasta możliwości

działania

Kierownictwo rządzi władzą formalną Władza formalna rządzi kierownictwem

Kierownictwo przejawia inicjatywę Kierownictwo zachowuje się rutynowo i

inercyjnie

Ludzie zatrudniani są z powodu ich wkładu,

pomimo ich osobowości

Ludzi zatrudniani są z powodu ich

osobowości, pomimo ich wkładu

Potrzebni są konsultanci Potrzebny jest „wstrząs”

Orientacja na sprzedaż Orientacja na zysk

Celem jest wartość dodana Dominują walki polityczne i walki frakcyjne

Porównanie rozwijających się i starzejących organizacji cd.

Dziękuję za uwagę