�

PLANI I ZHVILLIMIT AFATMESËM TË BANKËS SË SHQIPËRISË

2006-2008

2

�

HyRjE 5

�. Zhvillimi i Bankës së Shqipërisë në periudhën 200�-2005 7

�.�. Zhvillimet institucionale. 7�.2. Zhvillimet në politikën monetare ���.�. Zhvillimet në sistemin bankar �8�.4. Zhvillimet ligjore dhe ato rregullative 20�.5. Zhvillime të tjera 2�

2. Përparësitë e zhvillimit të Bankës së Shqipërisë ��

�. Përsosja e funksioneve të veçanta të Bankës sëShqipërisë në periudhën 2006-2008. �7

�.�. Zhvillimi institucional i Bankës së Shqipërisë �7�.2. Politika monetare 44�.�. Zhvillimi i mbikëqyrjes 50�.4. Reformat në sektorin financiar 57�.5. Forcimi i bazës ligjore dhe rregullative 59�.6. Komunikimi 6��.7. Edukimi i publikut 65�.8. Puna kërkimore në Bankën e Shqipërisë 67�.9. Integrimi evropian dhe bashkëpunimi me institucionete tjera ndërkombëtare 69

P Ë R M B A j T j A

4

�.�0. Statistikat 7��.��. Kontabiliteti 77�.�2. Sistemi i pagesave 79�.��. Teknologjia e informacionit 80�.�4. Zhvillimi i burimeve njerëzore 8��.�5. Emisioni i monedhës 87�.�6. Kontrolli i brendshëm 90�.�7. Kushtet e punës në Bankën e Shqipërisë 92

4. Aneks: Plani i veprimeve strategjike të Bankës së Shqipërisë për periudhën 2006 - 2008 94

Shkurtime �05

Shënime �06

5

HyRjE

Gjatë periudhës 200� – 2005, Banka e Shqipërisë e zhvilloi aktivitetin e saj bazuar në dokumentin “Plani i zhvillimit institucional për periudhën 200� – 2005”. Duhet theksuar se vënia në praktikë e angazhimeve kryesore të ndërmarra në dokumentin e sipërcituar, në një masë të konsiderueshme është kushtëzuar nga rrethanat e momentit, nga zhvillimet politike në vend, nga zhvillimet ekonomike dhe sociale, përfshirë dhe raportet e vendit tonë me komunitetin ndërkombëtar, me institucionet monitoruese ndërkombëtare. Siç do të vihet re në vazhdim, disa prej përparësive të planifikuara për periudhën 200� – 2005 janë shtyrë në kohë ndërkohë që objektiva të tjerë, pjesërisht të paidentifikuar më parë, zunë vend në punën e Bankës së Shqipërisë.

Gjatë kësaj periudhe, Këshilli Mbikëqyrës i Bankës së Shqipërisë u rinovua me shtatë anëtarë të rinj, si rezultat i përfundimit të mandatit të anëtarëve të mëparshëm. Që nga muaji tetor 2004, zoti Ardian Fullani është Guvernator i Bankës së Shqipërisë.

Në fund të muajit tetor të vitit 2005, Këshilli Mbikëqyrës i Bankës së Shqipërisë, miratoi një strukturë të re organizative. Bie në sy krijimi i dy departamenteve të reja, atij të Statistikës dhe atij juridik. Ndërkohë, modifikime të dobishme janë kryer brenda departamenteve të tjera, për të rritur shkallën e eficiencës së tyre.

Përfundimin e programit afatmesëm të “Reduktimit të varfërisë dhe sigurimit të rritjes ekonomike”, në vjeshtën e vitit 2005, pjesë e të cilit ishte edhe Banka e Shqipërisë, e pasoi nënshkrimi i marrëveshjes afatmesme me FMN-në në muajin janar të vitit 2006. Kjo e fundit, konfiguron drejtimet kryesore të zhvillimit ekonomiko-financiar të

6

vendit, vijimin e reformave strukturore të programuara, me theks kryesor sigurimin e një rritjeje të qëndrueshme ekonomike të vendit.

Periudha që lamë pas, mund të përkufizohet si periudha e konsolidimit institucional të Bankës së Shqipërisë. Duke qenë plotësisht e përgjegjshme për rolin e saj në të shkuarën dhe në të ardhmen, Banka e Shqipërisë tashmë përfiton nga rasti të bëjë publik këtë dokument të natyrës strategjike, i cili pasqyron rrugën që ka programuar të ndjekë gjatë periudhës 2006 – 2008.

7

�. ZHVILLIMI I BANKËS SË SHQIPËRISË NË PERIuDHËN 200�-2005

�.�. ZHVILLIMET INSTITucIoNALE.

Në aktivitetin e saj gjatë periudhës 200� – 2005, Banka e Shqipërisë është mbështetur në parimet e ruajtjes së pavarësisë, rritjes së transparencës dhe forcimit të llogaridhënies, me besimin se këto tre shtylla ndikojnë në rritjen e eficiencës së politikave të saj. Praktikat për zbatimin e këtyre parimeve janë mbështetur në standardet dhe rekomandimet ndërkombëtare, të respektuara nga shumica e bankave qendrore.

Në periudhën 2002 – 2005 baza ligjore mbi të cilën Banka e Shqipërisë ushtron aktivitetin e saj, mbeti e pandryshuar. Që në dokumentin e mëparshëm, Banka e Shqipërisë ka deklaruar se korniza aktuale ligjore i jep institucionit një nivel pavarësie të kënaqshëm, dhe se sfida e vërtetë qëndron në rritjen e të ashtuquajturës pavarësi reale apo asaj de facto.

Pavarësia e Bankës së Shqipërisë, e parë në të gjitha aspektet e saj – institucionale, funksionale dhe financiare – duket se në tre vitet e fundit është rritur jo vetëm de jure, por edhe de facto. Ky vlerësim bëhet duke marrë në konsideratë kontekstin politik, kulturor si edhe shkallën e zhvillimit ekonomik të vendit.

Megjithatë, në asnjë rast, vendimet e qeverisë nuk kanë ndërhyrë në të drejtat dhe detyrimet që garantohen nga Kushtetuta dhe Ligji i Bankës së Shqipërisë. Marrëdhëniet me ekzekutivin janë mbështetur në bashkëpunimin reciprok, ndërkohë që është synuar drejt harmonizimit të politikës monetare me atë fiskale. Kjo është pasqyruar në mbajtjen

8

nën kontroll të inflacionit dhe në konsolidimin e vazhdueshëm të treguesve fiskalë. Me qëllim forcimin e mëtejshëm të pavarësisë së Bankës së Shqipërisë, është e nevojshme të kalohet drejt heqjes në mënyrë graduale të mundësisë së financimit të deficitit buxhetor nga Banka e Shqipërisë.

Duke respektuar të drejtat dhe detyrimet ligjore, Banka e Shqipërisë ka forcuar bashkëpunimin me agjentët ekonomikë e financiarë, me institucione të tjera mbikëqyrëse, me institute e njësi që shërbejnë si burime të dhënash e informacioni.

Krahas konsolidimit të pavarësisë është rritur edhe shkalla e përgjegjshmërisë institucionale të Bankës së Shqipërisë. Kjo vihet re si në sqarimin në rritje të procesit të vendimmarrjes të Këshillit Mbikëqyrës, ashtu dhe në aktivitetin financiar të institucionit. Përvoja e tre viteve të kaluara është një evidencë më shumë në lidhje me shtimin e besimit të publikut, tek institucioni i bankës qendrore.

Kujdes i veçantë i është kushtuar zbatimit të Kodit të Praktikave të Mira të Transparencës së Politikave Monetare dhe Financiare�.

Praktikat që ndiqen nga Banka e Shqipërisë janë në përputhje me rekomandimet e këtij kodi. Ky fakt vërtetohet edhe nga vlerësimi i kryer nga misioni i FMN-së dhe BB-së në kuadrin e FSAP-it, në fillim të vitit 2005. Në raportin përfundimtar rezulton, se Banka e Shqipërisë tregon një nivel të kënaqshëm të transparencës në drejtim të hartimit dhe publikimit të politikës dhe operacioneve monetare, ruajtjes së integritetit dhe pavarësisë institucionale.

Në funksion të komunikimit të hapur, të qartë e cilësor u ristrukturua ish-Departamenti i Marrëdhënieve me Publikun, i cili mori emrin Departamenti i Marrëdhënieve me jashtë, Integrimit

9

Evropian dhe Komunikimit. Pjesë e rëndësishme e tij është tashmë Zyra e Shtypit, nëpërmjet të cilës sigurohet një pasqyrim gjithnjë e më i plotë i aktivitetit të Bankës së Shqipërisë në publik.

Instrument i rëndësishëm në sigurimin e një marrëdhënieje të vijueshme dhe cilësore me publikun është konsideruar edhe aktiviteti i botimit në Bankën e Shqipërisë. Vijimi i botimit të raporteve periodike të Bankës së Shqipërisë, i botimeve me natyrë edukative, i serisë së materialeve të studimit dhe të analizave, i punimeve të prezantuara në aktivitete të rëndësishme të Bankës së Shqipërisë, ka rritur praninë e institucionit në publik. Pasqyrimi i daljeve të zyrtarëve të lartë të Bankës së Shqipërisë në publik, si në konferenca për shtyp, në takime e në konferenca shkencore i ka shërbyer rritjes së transparencës në aktivitetin e Bankës së Shqipërisë.

Megjithatë, do të ishte e gabuar të konkludohej se ky si proces, ka përfunduar tashmë dhe se nuk ka probleme apo mangësi, si nga këndvështrimi i së tashmes ashtu dhe nga ai i të ardhmes. Vetë procesi është një histori e vazhdueshme ku sfidat për përsosje janë të pranishme në çdo moment dhe ku evolucioni i praktikave standarde ndërkombëtare, ecën me hapa të shpejtë.

Procesi vendimmarrës i politikës monetare, shpjegimi i tij publikut të gjerë, si dhe marrëdhëniet e Bankës së Shqipërisë me ekzekutivin, kanë nevojë për përmirësime të mëtejshme. Prandaj, këto aspekte do të përbëjnë dhe disa prej përparësive të zhvillimit institucional të Bankës së Shqipërisë në të ardhmen.

Banka e Shqipërisë duhet të përqendrohet në rritjen e fuqisë shpjeguese të dokumenteve të politikës monetare tek publiku si dhe në sqarimin e pozicionit të saj rast pas rasti, për të shmangur çdo keqinterpretim apo boshllëk informacioni. Megjithatë, mundësitë

�0

janë deri-diku të kufizuara, për faktin se informacioni statistikor ku mbështeten analizat periodike të Bankës së Shqipërisë është i mangët dhe në shumë raste i vonuar. Për këtë arsye, përparësi mbetet rritja e shkallës së profesionalizmit të ekspertëve të bankës. Kjo siguron në mënyrë graduale fitimin e besimit tek ajo çka përcjell Banka e Shqipërisë në publik si edhe rritjen e ndikimit të saj në hartimin e politikave ekonomike të vendit, nëpërmjet publikimit të parashikimeve dhe vlerësimit të kushteve makroekonomike, ngushtësisht të lidhura me aktivitetin e tregut financiar.

Gjatë kësaj periudhe është punuar për përmirësimin e aftësive kërkimore, duke i dhënë përparësi hartimit të analizave të mirëfillta financiare dhe monetare, të cilat reflektojnë informacionin më të fundit. Puna kërkimore është përqendruar në hapjen e temave të reja për debat, në prezantimin e instrumenteve të reja kërkimore që përdoren në Bankën e Shqipërisë dhe në rritjen e cilësisë së dokumenteve mbi politikën monetare. Kjo gjë ka ndihmuar në krijimin e një imazhi të Bankës së Shqipërisë, si një autoritet në fushën e informacionit dhe analizave financiare e ekonomike, gjë që është promovuar dhe nëpërmjet publikimeve të vazhdueshme të institucionit. Megjithatë, mbetet për të bërë, veçanërisht në drejtim të prezantimit të rezultateve të punës kërkimore tek përdoruesit.

Nga ana tjetër, Banka e Shqipërisë ka respektuar të gjitha detyrimet ligjore përsa i përket llogaridhënies përpara organeve përkatëse, por jo vetëm kaq. Aktualisht, është institucionalizuar një kontakt i përhershëm midis Bankës së Shqipërisë dhe Kuvendit të Republikës së Shqipërisë, në qendër të të cilit qëndron sqarimi analitik i zhvillimeve të kaluara si dhe njohja me vizionin e së ardhmes. Çdo muaj, Banka e Shqipërisë përgatit dhe publikon raportet periodike të politikës monetare, të cilat janë lehtësisht të disponueshme nga çdo i interesuar. Nëpërmjet daljeve të shumta në publik të administratorëve të Bankës së Shqipërisë si dhe

��

aktiviteteve të ndryshme që ajo zhvillon, është siguruar një komunikim me publikun, i vazhdueshëm dhe me dobi të dyanshme.

I gjithë ky proces konsolidimi institucional ka bërë që qeverisja e Bankës së Shqipërisë të shënojë progres. Viti 2004, përkoi me përfundimin e mandatit të shtatë prej anëtarëve të Këshillit Mbikëqyrës, ku bënin pjesë dhe Guvernatori dhe dy zëvendësguvernatorët e Bankës së Shqipërisë. Që nga vjeshta e vitit 2004, zoti Ardian Fullani është në drejtim të Këshillit Mbikëqyrës të Bankës së Shqipërisë dhe njëkohësisht edhe Guvernator i saj.

Po kështu, në vitin 2005, për një ndjekje më të kujdesshme të problemeve që lidhen me administrimin e likuiditetit e të tregjeve si dhe me këshillimin e Këshillit Mbikëqyrës për vendimmarrjen në kuadër të politikës monetare, u krijua Komiteti i Zbatimit të Politikës Monetare.

Si rezultat i zhvillimeve të mësipërme, Banka e Shqipërisë ka rritur reputacionin e saj, duke u bërë një partner i besueshëm në hartimin e politikave zhvilluese ekonomike e financiare të vendit, si me autoritetet vendore, ashtu dhe me ato ndërkombëtare.

�.2. ZHVILLIMET NË PoLITIKËN MoNETARE

�.2.�. Kuadri politik

Banka e Shqipërisë si institucioni përgjegjës për hartimin, për miratimin dhe për zbatimin e politikës monetare, gjatë periudhës 200� - 2005 ka marrë vendime në funksion të përmbushjes së objektivit kryesor të saj, arritjes dhe ruajtjes së stabilitetit të çmimeve.

�2

Strategjia trevjeçare e Bankës së Shqipërisë kishte përcaktuar si objektiv afatmesëm të politikës monetare, mbajtjen e inflacionit në nivele të ulëta pozitive, 2 - 4 për qind. Gjatë periudhës së kaluar, Banka e Shqipërisë ka vazhduar të kontrollojë inflacionin nën regjimin e shënjestrimit monetar, duke patur rritjen vjetore të ofertës monetare të shprehur në agregatin monetar (M�), si objektiv të ndërmjetëm. Ndërkohë, janë ndjekur me rigorozitet dhe objektivat operacionalë për rezervën ndërkombëtare neto dhe mjetet e brendshme neto.

Ekonomia shqiptare është karakterizuar nga norma të qëndrueshme rritjeje për periudhën 200�-2005, mesatarisht në nivelin 5.8 për qind, në kushtet e ruajtjes së stabilitetit të çmimeve. Inflacioni vjetor për këtë periudhë, shënoi një nivel mesatar prej 2.5 për qind, në përputhje me objektivin e Bankës së Shqipërisë. Nivelet e ulëta të inflacionit i kanë lejuar Bankës së Shqipërisë të ndjekë një politikë monetare lehtësuese kryesisht përgjatë vitit 2004 ndërsa, për vitin 2005, kjo politikë ka qenë neutrale. Zbatimi i politikës monetare është bërë nën perfeksionimin e vazhdueshëm të kuadrit të instrumenteve të saja, duke rritur përafrimin e tyre me standardet e Bankës Qendrore Evropiane.

Banka e Shqipërisë ka vazhduar të ruajë një regjim të lirë të kursit të këmbimit. Vlera e lekut kundrejt valutave të huaja është përcaktuar lirisht në tregun e këmbimit. Leku ka ruajtur pozita të qëndrueshme, me tendencë mbiçmimin në tregun valutor, përgjatë periudhës 200�-2005. Gjithsesi, Banka e Shqipërisë ka qenë e pranishme me ndërhyrje në tregun valutor, kryesisht me qëllim respektimin e objektivit të rezervës ndërkombëtare neto.

Në të njëjtën kohë, Banka e Shqipërisë ka intensifikuar përpjekjet për të krijuar terrenin e favorshëm për zbatimin e regjimit të ri të politikës monetare, inflacioni i shënjestruar. Sidomos gjatë vitit 2005,

��

janë hedhur në diskutim, mes ekspertëve vendas dhe ndërkombëtarë, kushtet që ofron ekonomia shqiptare dhe parakushtet që duhen plotësuar për të përqasur këtë regjim të ri. Teknikisht, Banka e Shqipërisë ka rritur aftësitë analizuese dhe parashikuese si për inflacionin, ashtu dhe për treguesit e tjerë të rëndësishëm në marrjen e vendimeve të politikës monetare.

�.2.2. Kuadri operacional.

Gjatë periudhës 200�-2005, kuadri operacional i Bankës së Shqipërisë ka vazhduar të përmirësohet dhe të përsoset më tej, duke synuar rritjen e efektivitetit të përdorimit të tij dhe përafrimin me kuadrin operacional të Bankës Qendrore Evropiane.

Në Shqipëri, përdorimi i instrumenteve indirekte të politikës monetare, sipas modelit të Bankës Qendrore Evropiane, ka nisur të zbatohet që nga viti 200�. Ndërkohë, në varësi të zhvillimit dhe të zgjerimit të tregjeve, në vitet në vijim janë bërë dhe mjaft ndryshime dhe përshtatje të kuadrit operacional të Bankës së Shqipërisë .

Përmirësimet kryesore të kuadrit operacional të Bankës së Shqipërisë, për periudhën 200�-2005, mund të përmblidhen:

• në fillim të vitit 200�, u miratua rregullorja e re “Mbi minimumin e rezervës së detyruar”, duke shfuqizuar atë të mëparshmen. Kjo rregullore u hartua duke u mbështetur në modelin e Bankës Qendrore Evropiane, me përshtatjet e nevojshme në rastin e Shqipërisë. Në të u përcaktuan termat, në të cilët bankat duhet të mbajnë minimumin e rezervës së detyruar në Bankën e Shqipërisë, si dhe mënyra me të cilën ajo vendoset dhe rregullohet;

�4

• në fund të vitit 200� u miratua rregullorja “Mbi garancitë në operacionet kredituese të Bankës së Shqipërisë”, e cila përcaktoi instrumentet për garantimin e kredive të Bankës së Shqipërisë për bankat e nivelit të dytë; vlerësimin e garancive me vlerën e tregut; procedurat për kontrollin e rrezikut në operacionet e politikës monetare;

• në vitin 2004 u aplikua për herë të parë “kredia brenda ditës”2, e cila do të lejonte dhënien e kredisë për bankat e nivelit të dytë, për plotësimin e nevojave brenda ditës dhe për garantimin e vijueshmërisë normale të funksionimit të sistemit ndërbankar të pagesave AIPS. Më pas, u bënë ndryshime në rregulloren “Mbi kredinë njëditore”, e cila u përshtat dhe u harmonizua me rregulloren “Mbi kredinë brenda ditës”, që ishte miratuar më parë. Procesi i rishikimit të rregulloreve të lartpërmendura vijoi edhe përgjatë vitit 2005. Ai u diktua nga nevoja e një harmonizimi më të plotë me rregullat e rinj të funksionimit të sistemit të pagesave ndërbankare-AIPS si dhe me modelin e Bankës Qendrore Evropiane;

• në fillim të vitit 2005 u hartua dhe u aplikua “Kontrata - tip për marrëveshjet e riblerjeve dhe të anasjellta të riblerjeve të letrave me vlerë”. Kjo kontratë, tashmë lidhet çdo vit midis Bankës së Shqipërisë dhe bankave të nivelit të dytë. Në të përcaktohen: karakteri i marrëveshjes; transaksionet për injektimin e likuiditeteve; transaksionet për tërheqjen e likuiditeteve; zëvendësimi i letrave me vlerë ; kushtet përfundimtare etj.;

• gjatë vitit 2005, ndryshimet u fokusuan kryesisht në përmirësimin e të gjitha rregulloreve të instrumenteve të politikës monetare dhe lehtësive mbështetëse. Këto rregullore u përafruan më tej me praktikën e Bankës Qendrore Evropiane;

• në muajin maj 2005, u miratua rregullorja “Mbi procedurat e ndërhyrjes së Bankës së Shqipërisë në tregun e brendshëm të këmbimeve valutore”. Shmangia e çrregullimeve të funksionimit

�5

të tregut të brendshëm valutor, korrektimi i nivelit të kursit të këmbimit, kur ai nuk është në përputhje me faktorët bazë si dhe rritja e rezervës valutore, përbëjnë pikat më të rëndësishme të përmirësimeve në këtë rregullore;

• një hap i rëndësishëm në drejtim të zbatimit dhe funksionimit sa më të mirë të kuadrit operacional, ishte dhe krijimi për herë të parë i “Komitetit të Zbatimit të Politikës Monetare”. Në zbatim të praktikave të Bankës Qendrore Evropiane ky komitet tashmë, ka kompetencat e marrjes së vendimeve lidhur me ndërhyrjet e Bankës së Shqipërisë në tregun e parasë dhe në tregun e brendshëm të këmbimeve valutore;

• përmirësime u bënë në rregulloren “Mbi transaksionet e shitblerjeve me të drejta të plota”;

• si pjesë e paketës rregullative të kuadrit operacional u përmirësua rregullorja “Për kredinë lombard”, ndonëse pak e aplikuar në praktikën e bankës qendrore.

Përmirësimi i kuadrit operacional është një proces, gradual që duhet kryer në përputhje me shkallën e zhvillimit të segmenteve të tregut financiar në Shqipëri. Përafrimi me modelin dhe me praktikat e ofruara nga Banka Qendrore Evropiane, mbetet një synim drejt procesit të pakthyeshëm të integrimit të vendit në Bashkimin Evropian.

�.2.�. Zhvillimi i tregjeve

• Tregu i parasë

Pavarësisht se tregu ndërbankar i parasë mbetet ende larg nivelit të tregjeve të zhvilluara, ecuria e tij në tre vjetët e fundit është për t’u vlerësuar. Zhvillimi i këtij tregu shfaqet si në drejtim të rritjes së

�6

vëllimit të transaksioneve ashtu dhe në drejtim të instrumenteve të përdorura. Vëllimi i transaksioneve është rritur me rritjen e bankave pjesëmarrëse, me rritjen e rolit ndërmjetësues të bankave në këtë treg si dhe me zhvillimin e mëtejshëm të tregut primar të bonove të thesarit. Ky i fundit, vazhdon të mbetet nxitësi kryesor i kërkesës për likuiditet në tregun ndërbankar. Gjatë vitit 2005, është rritur ndjeshëm pesha dhe shpeshtësia e veprimeve për afatet e maturimit më të gjata se një ditë, në ndryshim me vitet paraardhëse, ku kanë dominuar veprimet me afat maturim njëditor. Rritja dhe zhvillimi i tregut ndërbankar të parasë në drejtimet e lartpërmendura, ka rezultuar në pozicionimin e Bankës së Shqipërisë si huadhënësi i fundit, duke minimizuar ndjeshëm rastet e përdorimit të dyfishtë të instrumenteve mbështetëse të saj, depozitës njëditore dhe kredisë njëditore. Me nxitjen e vazhdueshme të Bankës së Shqipërisë, bankat e nivelit të dytë kanë filluar të publikojnë kuotimet e tyre, gjë që mendohet se do të rritë konkurrencën dhe zhvillimin e tregut ndërbankar. Këta hapa pritet të mundësojnë, së shpejti, nxjerrjen e një treguesi përfaqësues për normat e interesit në tregun e parasë.

• Tregu i letrave me vlerë

Rritja e afatit të maturimit të borxhit të brendshëm të qeverisë në tre vitet e fundit, nëpërmjet emetimit të letrave me vlerë me afat maturimi dy dhe trevjeçar, ka rritur atraktivitetin e këtij tregu për investimin e fondeve të bankave të nivelit të dytë. Privatizimi i bankës më të madhe të sistemit, Bankës së Kursimeve, kontribuoi në rritjen e konkurrencës në tregun primar, duke bërë që ky treg të reflektojë më mirë zhvillimet monetare. Ndërkohë, tregu sekondar i letrave me vlerë, pavarësisht se shfaq rritje të vëllimit të veprimeve, mbetet ende i pazhvilluar. Banka e Shqipërisë, në vijim të përpjekjeve për thellimin dhe zhvillimin e tregut sekondar dhe atij me pakicë të letrave me vlerë, gjatë vitit 2005, ka bërë ndryshimet e nevojshme ligjore dhe

�7

rregullative, me qëllim rritjen e hapësirës dhe nxitjen e bankave për veprime në këto tregje.

• Tregu i këmbimeve valutore

Në vitet e fundit, tregu i këmbimeve valutore është karakterizuar nga një rritje e vëllimit të veprimeve, sidomos të tregut ndërbankar. Ky është një zhvillim pozitiv i tregut të brendshëm të këmbimeve valutore, i diktuar nga rritja e pranisë së bankave të nivelit të dytë, nëpërmjet shtimit të degëve të tyre në qytete të ndryshme të Shqipërisë. Por, përsa kohë që krahas tregut bankar apo zyrtar, vijon të veprojë edhe ai jozyrtar, eficienca në tregun e këmbimeve valutore mbetet deri-diku e cënuar. Ndonëse, gjatë periudhës 200�-2005, janë bërë përpjekje për formalizimin e aktivitetit të këmbimit valutor, prania e ekonomisë informale bën që vëllimi i tregtimit në tregun joformal të vlerësohet ende në nivele të larta. Banka e Shqipërisë, gjatë vitit 2005, ka organizuar takime me bankat e nivelit të dytë, duke synuar që tregu ndërbankar të jetë përcaktuesi i çmimeve, rol të cilin bankat e nivelit të dytë po e luajnë gjithnjë e më tepër. Përpjekjet e Bankës së Shqipërisë kanë qenë të fokusuara në çmimet e kuotuara nga pjesëmarrësit në tregun ndërbankar, duke synuar rritjen e likuiditetit në këtë treg, gjë që do t’i jepte atij një peshë më të madhe në përcaktimin e çmimeve të valutave. Kjo përpjekje ka rezultuar në rritje të aktivitetit në tregun ndërbankar, ulje të marzheve në kuotim dhe rritje të eficiencës.

�.2.4. Rezerva valutore

Fundi i vitit 2005, rezultoi me shtim të rezervës valutore prej rreth 600 milionë usd, krahasuar me fundin e vitit 2002. Administrimi i saj

�8

është realizuar në përputhje me objektivat e shprehur në dokumentin bazë “Mbi politikën e administrimit të rezervës valutore”, të renditur sipas përparësisë: siguri, likuiditet dhe realizimi i një rezultati pozitiv nga investimi. Përmbajtja e këtij dokumenti është rishikuar çdo vit, si për portofolin e monedhave ashtu dhe për atë të letrave me vlerë. Strategjia e investimit të portofoleve ka pasur një përmirësim në drejtim të përdorimit të instrumenteve të reja, të administrimit aktiv të tyre, përdorimit të benchmarkeve si dhe të mënyrës së matjes së rezultatit nga investimi. Mënyra e administrimit të portofoleve, pas ndryshimeve në tre vitet e fundit, mund të konsiderohet në një fazë, e cila përkon me një administrim modern të tij në drejtim të rrezikut, por duke përmbushur objektivat e institucionit për likuiditete.

Në shtator të vitit 2005 është firmosur një marrëveshje për përfshirjen e Bankës së Shqipërisë në Programin Këshillues për Administrimin e Rezervave (RAMP), të ngritur nga Banka Botërore. Vlerësohet se kjo pjesëmarrje do t’i shërbejë cilësisht ngritjes profesionale të personelit të Bankës së Shqipërisë, të angazhuar në çdo hallkë të procesit të administrimit të rezervës valutore. Në procesin e rishikimit të strukturës organizative, gjatë vitit 2005, iu kushtua vëmendje organizimit dhe konsolidimit të njësisë që ka përgjegjësinë e identifikimit, vlerësimit dhe mbikëqyrjes së rreziqeve, që mbarten gjatë procesit të investimit të rezervës. Vlerësohet se ky riorganizim do të ndihmojë në një funksionim më të plotë të njësisë, në raport me përgjegjësitë që ajo ka dhe nivelin e analizës që kërkohet prej saj.

�.�. ZHVILLIMET NË SISTEMIN BANKAR

Sistemi bankar në Shqipëri gjatë periudhës 200�-2005 pësoi zhvillime të spikatura në drejtim të zgjerimit të vëllimit të aktiveve, të

�9

shtimit të produkteve bankare dhe shtimit të numrit të bankave dhe rrjetit të tyre. Gjatë kësaj periudhe aktivet e sistemit bankar shënuan rritje me �57.� miliardë lekë ose mesatarisht ��.5 për qind në vit. Në vitet 200�, 2004 dhe 2005, janë licencuar tre banka të tjera, duke e çuar numrin e përgjithshëm të bankave në �7.

Zgjerimi i aktivitetit të bankave u evidentua në disa drejtime, ku veçojmë rritjen e dukshme të aktivitetit kreditues, rritjen e aktiveve në tërësi dhe zgjerimin e rrjetit të bankave në rajone të reja të vendit, ku mungonte më parë shërbimi bankar. Gjithashtu, një evolucion të spikatur ka pësuar aktiviteti i shërbimit të klientëve nëpërmjet terminaleve elektronike, bashkëshoqëruar natyrshëm edhe me rritjen e numrit të kartave elektronike në qarkullim.

Në fund të vitit 2005, numri i degëve të bankave ishte �27, ndërsa numri i agjencive ���. Numri i të punësuarve në industrinë bankare është rritur me rreth 22 për qind çdo vit. Këto zhvillime tregojnë për një përmirësim edhe të perceptimit nga bankat, të ambientit investues në Shqipëri.

Sistemi bankar raporton një rezultat neto pozitiv në rritje nga 4.45 miliardë lekë në vitin 200�, në 6.60 miliardë lekë në vitin 2005. Treguesit kryesorë të rentabilitetit, kthimi nga aktivet (RoAA) dhe kthimi mbi kapitalin (RoAE), kanë patur një prirje në rritje gjatë kësaj periudhe dhe tregojnë për një përmirësimin cilësor të rentabilitetit të sistemit bankar. Gjithashtu, pavarësisht nga niveli i lartë i kthimit nga kapitali aksioner, nuk evidentohet shpërndarja e fitimeve nga aksionerët. Përkundrazi, të ardhurat kanë shërbyer si një mbështetje e mirë e bankave për të kryer biznes nëpërmjet injektimit të tyre në kapital.

Një rritje mjaft të shpejtë ka pësuar kreditimi i ekonomisë. Gjatë kësaj periudhe, teprica e kredisë së sistemit bankar shënoi rritje me

20

88.�5 miliardë lekë� ose mesatarisht 48 për qind në vit. Ritmi i lartë rritës flet për shtrirjen e konsiderueshme të sistemit bankar në kredidhënie, ngjarje kjo e parashikuar në momentin e privatizimit të ish-Bankës së Kursimeve nga Raiffeisen International Group.

Treguesi “kredi me probleme ndaj tepricës së kredisë (neto)”, i cili mat madhësinë neto të ekspozimit ndaj rrezikut të kredisë shënon nivele të ulëta, madje me një tendencë në rënie përgjatë periudhave. Kjo prirje, është ndikuar edhe nga ritmi i shpejtë i zgjerimit të kredisë së re.

Privatizimi i Bankës së Kursimeve ka ndikuar në përmirësimin e standardeve të shërbimit si edhe rritjen e konkurrencës në sektorin bankar. Ky proces shënoi njëherazi edhe përfundimin e procesit të privatizimit të bankave me kapital tërësisht shtetëror. Shteti Shqiptar ka shitur më pas gjithashtu, edhe pjesën e aksioneve që zotëron në Bankën Italo-Shqiptare dhe është në një proces të ngjashëm, për aksionet që zotëron në Bankën e Bashkuar të Shqipërisë.

�.4. ZHVILLIMET LIGjoRE DHE ATo RREGuLLATIVE

Procesi i zhvillimit të kuadrit ligjor dhe rregullativ ka synuar plotësimin e mangësive në kuadrin ligjor ekzistues dhe parashikimin e krijimit të elementeve të reja, në përshtatje me zhvillimin e sistemit financiar në përgjithësi dhe të atij bankar në veçanti, përmirësime të cilat kanë lindur si nevojë e përsosjes së këtyre sistemeve.

Konkretisht, gjatë viteve 200� – 2005 Banka e Shqipërisë ka bashkëpunuar ngushtësisht me institucione të tjera në procesin e hartimit të ligjit “Për lizingun financiar”, të ndryshimeve të kuadrit ligjor “Për parandalimin e pastrimit të parave”, si dhe gjatë procesit të hartimit të projektligjit “Për faktoringun”.

2�

Në kuadrin e procesit të përafrimit të legjislacionit shqiptar me legjislacionin e Bashkimit Evropian, në zbatim të detyrimeve që rrjedhin nga Marrëveshja e Stabilizim Asociimit me Bashkimin Evropian, është punuar nga Banka e Shqipërisë dhe është paraqitur në institucionin përkatës, pjesa e Planit Kombëtar të Përafrimit të Legjislacionit me të drejtën e Bashkimit Evropian për fushat, të cilat Banka e Shqipërisë mbulon.

Periudha 2002-2005 ka qenë intensive për përmirësimet në kuadrin rregullator të miratuar nga Banka e Shqipërisë. Njëkohësisht, ky proces është shoqëruar me përpilimin, paraqitjen dhe miratimin e akteve të rëndësishme, të cilat përbëjnë risi në aktivitetin e Bankës së Shqipërisë. Ndër më të rëndësishmet janë:

• rregullat dhe procedurat e sistemit shqiptar të pagesave ndërbankare, të cilat sjellin mënyrën e operimit të të parit sistem shqiptar të pagesave me bazë shlyerjeje bruto në kohë reale (AIPS);

• rregullat dhe procedurat e sistemit të kryqëzimit të pagesave me vlerë të vogël – AEcH, që për herë të parë përcaktojnë bazën rregullatore për një sistem të Kryqëzimit të Pagesave me Vlerë të Vogël (AEcH);

• rregullat që lidhen me mbikëqyrjen e transaksioneve bankare në rrugë elektronike, të cilat për herë të parë rregullojnë këtë formë të ofrimit të shërbimeve bankare dhe financiare nga bankat e nivelit të dytë duke përcaktuar kushtet organizative, kushtet në lidhje me personelin dhe kushtet teknike për realizimin e veprimtarisë bankare në rrugë elektronike (e-banking), kërkesat lidhur me verifikimin e kryer nga Banka e Shqipërisë për shërbimin e-banking, si dhe parimet e administrimit të rrezikut të shërbimit e-banking;

• rregullat lidhur me procedurat e shtypjes, të rishtypjes dhe të emetimit të kartëmonedhave dhe monedhave metalike në Bankën

22

e Shqipërisë, me të cilat përcaktohen procedurat që ndiqen nga Banka e Shqipërisë, gjatë këtyre proceseve;

• kushtet e veçanta të punës në Bankën e Shqipërisë si pjesë e Kushteve të Përgjithshme të Bankës së Shqipërisë, me anë të të cilave realizohet rregullimi i veprimeve (operacioneve) të punës së Bankës së Shqipërisë lidhur me klientët e saj. Këto kushte, janë të lidhura kryesisht me mbajtjen dhe administrimin e llogarisë nga Banka e Shqipërisë për klientët e saj si dhe me veprimet (operacionet) e kryera nga Banka e Shqipërisë, bazuar në kompetencat e dhëna nga ligji “Për Bankën e Shqipërisë”;

• udhëzimi “Mbi mënyrën e llogaritjes së “fiksit” të kursit të këmbimit të lekut në Bankën e Shqipërisë”, i cili rregullon mënyrën e përpunimit të informacionit dhe procedurat e llogaritjes të kursit ”fiks” të këmbimit të lekut kundrejt valutave kryesore, që tregtohen në tregun e brendshëm të këmbimeve valutore;

• “Kontrata-tip për marrëveshjet e riblerjeve dhe të anasjellta të riblerjeve të letrave me vlerë”, me anë të së cilës për herë të parë sigurohet një infrastrukturë ligjore, solide për transaksionet e blerjes dhe shitjes së letrave me vlerë, me kusht rishitjen ose riblerjen e tyre ndërmjet Bankës së Shqipërisë dhe bankave të nivelit të dytë;

• rregullorja ”Për mbikëqyrjen e konsoliduar”, me anë të së cilës për herë të parë në kuadrin rregullativ dhe mbikëqyrës shqiptar parashikohet mbikëqyrja e konsoliduar si metodë mbikëqyrjeje, e cila vlerëson pozicionin ndaj rrezikut/rreziqeve jo vetëm të veprimtarisë së vetë shoqërisë, por edhe të veprimtarisë së filialeve dhe të pjesëmarrjeve të saj;

• udhëzimi “Për kushtet minimale teknike dhe të sigurisë, të mjediseve të punës së subjekteve që licencohen nga Banka e Shqipërisë” me anë të të cilit, për herë të parë vendosen kushte dhe standarde minimale teknike dhe të sigurisë fizike, për t’u plotësuar nga subjekti që ka aplikuar për licencë.

2�

�.5. ZHVILLIME TË TjERA

�.5.�. Integrimi Evropian

Data �� janar 200� shënoi fillimin e bisedimeve zyrtare për nënshkrimin e Marrëveshjes së Stabilizim-Asociimit (MSA) midis Shqipërisë dhe Bashkimit Evropian. Bisedimet për marrëveshjen filluan në muajin shkurt 200� dhe u mbyllën në �2 qershor 2006, me nënshkrimin e MSA-së.

Banka e Shqipërisë ka qenë një anëtare aktive e grupit negociator të Qeverisë Shqiptare, i cili bashkërendoi punën e institucioneve të vendit në procesin e negocimit të Marrëveshjes. Nenet e MSA-së, që kanë të bëjnë me liberalizimin e llogarisë rrjedhëse dhe kapitale si dhe me lirinë e vendosjes dhe të ofrimit të shërbimeve, përbënë pikat kryesore të tryezave të negociatave me Bankën e Shqipërisë.

Banka e Shqipërisë, ka marrë pjesë në hartimin edhe të Planit Kombëtar të Përafrimit të Legjislacionit (PKPL) vendas me atë të BE-së dhe zbatimit të angazhimeve që rrjedhin nga Marrëveshja e Stabilizim- Asociimit. Në kuadër të zbatimit të Planit Kombëtar të Përafrimit të Legjislacionit, Banka e Shqipërisë ka përgatitur dhe ka paraqitur në Ministrinë e Integrimit Evropian dy Raporte të Progresit, për periudhat qershor-shtator 2005 dhe tetor-dhjetor 2005.

Përveç çështjeve të lidhura me Marrëveshjen e Stabilizim-Asociimit, Banka e Shqipërisë merr pjesë rregullisht edhe në takimet ndërmjet Shqipërisë dhe Bashkimit Evropian, në kuadër të Marrëveshjes së Tregtisë dhe Bashkëpunimit4 të vitit �992, siç janë takimet e Komitetit të Përbashkët Shqipëri-BE, takimet e Grupit të Punës për Çështjet

24

Ekonomike dhe Financiare si dhe të Grupit të Punës për Reformat dhe Përafrimin e Legjislacionit.

Në të njëjtën kohë, Banka e Shqipërisë i ka kushtuar një rëndësi të veçantë ndërgjegjësimit të publikut, rreth procesit të integrimit evropian si dhe rreth angazhimit të saj në këtë proces. Për këtë qëllim, janë përgatitur dhe botuar materiale me karakter informues e edukativ mbi institucionet komunitare, vendet anëtare të Bashkimit Evropian, Bankën Qendrore dhe Sistemin Evropian të Bankave Qendrore si dhe mbi Eurozonën.

�.5.2. Marrëdhëniet me institucionet ndërkombëtare

Marrëdhëniet e Bankës së Shqipërisë me Fondin Monetar Ndërkombëtar (FMN) gjatë kësaj periudhe janë bazuar në Memorandumin e Politikave Ekonomike dhe Financiare të nënshkruar nga Banka e Shqipërisë, Qeveria Shqiptare dhe FMN, në kuadër të programit për Zbutjen e Varfërisë dhe Rritjen Ekonomike (PRGF), të miratuar më 2�.06.2002. Ecuria e kësaj marrëveshjeje me FMN-në ka qenë mjaft e mirë. Autoritetet shqiptare në përgjithësi dhe Banka e Shqipërisë në veçanti, janë vlerësuar për ruajtjen e stabilitetit makroekonomik, rritjen ekonomike, kontrollin e trysnive inflacioniste, qëndrueshmërinë e kursit të këmbimit, zhvillimin e sistemeve të pagesave si dhe hapat e ndërmarrë për konsolidimin dhe zhvillimin e mëtejshëm të sektorit bankar.

Në nëntor 2005, autoritetet shqiptare negociuan me misionin e FMN-së mbi marrëveshjen e re, e cila u miratua në janar të vitit 2006 nga ana e Bordit Ekzekutiv të FMN-së. Kjo marrëveshje është një formë e ndërmjetme midis programit për Zbutjen e Varfërisë

25

dhe Rritjen Ekonomike (PRGF) dhe programit për Lehtësimin e Financimit Afatmesëm (Extended Fund Facility). Zgjedhja e kësaj forme të marrëveshjes, dëshmon për përparimin e bërë nga vendi ynë gjatë marrëveshjes së mëparshme PRGF.

Në të njëjtën kohë, gjatë vitit 2005, Banka e Shqipërisë ka përfituar nga asistenca teknike e FMN-së, në lidhje me trajnimin dhe ngritjen profesionale të personelit të saj. Ndërkohë që për çështje specifike, janë organizuar konferenca e seminare të ndryshme. Prania e ekspertëve të FMN-së në to, ka kontribuar në arritjen e objektivave të këtyre aktiviteteve të rëndësishme. Asistenca e Bankës Botërore, është përqendruar në zgjidhjen teknike dhe financiare të dy sistemeve mjaft të rëndësishme të pagesave: Sistemit Shqiptar të Pagesave Ndërbankare (janar 2004) dhe Projektit të Kryqëzimit të Pagesave në Vlerë të Vogël (korrik 2005).

Gjithashtu, asistenca financiare e Bankës Botërore ka konsistuar edhe në mbështetjen e Programit për Vlerësimin e Sektorit Financiar (FSAP), i cili është hartuar në bashkëpunim me ekipin e FMN-së. Përfundimet e Raportit FSAP janë bërë publike në korrik 2005. Raporti FSAP përgjithësisht, vlerësoi me nota pozitive formulimin, vendimmarrjen dhe zbatimin e politikës monetare dhe në të njëjtën kohë, e vlerësoi sistemin bankar shqiptar si të qëndrueshëm dhe të shëndetshëm. Ai gjithashtu, doli edhe me një grup rekomandimesh për institucionet përgjegjëse, për ruajtjen e stabilitetit financiar në vend. Mbështetur në rekomandimet e mësipërme, Banka e Shqipërisë është angazhuar në bashkëpunim me institucionet përkatëse, për hartimin e një plani konkret masash zbatimi, i cili do të adresojë përparësitë e paraqitura në raportin FSAP.

Në shtator 2005, me Bankën Botërore u nënshkrua marrëveshja “Për Administrim dhe Konsulencë të Investimit të Rezervës Valutore”.

26

Kjo marrëveshje, përveç administrimit të një pjese të rezervës valutore të Bankës së Shqipërisë nga ana e Bankës Botërore, parashikohet të sjellë edhe asistencë e programe kualifikuese për personelin teknik të Bankës së Shqipërisë, që mbulon këtë aspekt. Banka e Shqipërisë ka përfituar edhe nga asistenca teknike e ofruar nga Banka për Rregullime Ndërkombëtare (BIS), e konkretizuar në formën e seminareve, e takimeve të diskutimit dhe konferencave të ndryshme, ku kanë marrë pjesë punonjës e drejtues të Bankës së Shqipërisë.

Për sa i përket marrëdhënieve me bankat qendrore jashtë rajonit, vlen të përmendet fakti që bankat qendrore të Francës, Gjermanisë, Holandës, Austrisë, SHBA-së, Anglisë etj., kanë qenë mjaft aktive në ofrimin e asistencës teknike për Bankën e Shqipërisë. Në të njëjtën kohë, Banka e Shqipërisë i ka kushtuar një rëndësi të veçantë forcimit të marrëdhënieve të bashkëpunimit me bankat qendrore të Evropës Qendrore, Lindore dhe juglindore, të cilat gjenden në një nivel më të përparuar të anëtarësimit në Sistemin Evropian të Bankave Qendrore (SEBQ). Në këtë kuadër, Banka e Shqipërisë ka përfituar veçanërisht nga asistenca teknike e ofruar nga bankat qendrore të Republikës Çeke, Polonisë, Bullgarisë, Turqisë etj..

Gjatë vitit 2005, janë intensifikuar marrëdhëniet dypalëshe edhe

me Bankën e Italisë, nëpërmjet rigjallërimit të bashkëpunimit teknik. Në këtë kuadër, anëtarë të personelit të Bankës së Shqipërisë kanë marrë pjesë në seminare dhe vizita pune, të organizuara pranë këtij institucioni.

Gjatë periudhës 2002 - 2005, është shënuar hop cilësor në zhvillimin e marrëdhënieve dypalëshe ndërmjet Bankës së Shqipërisë dhe bankave qendrore të rajonit. Nënshkrimi i Memorandumeve të Mirëkuptimit në fushën e mbikëqyrjes me bankat qendrore të Bullgarisë (në vitin 200�), të Maqedonisë, të Malit të Zi dhe me

27

Autoritetin e Bankave dhe Pagesave të Kosovës gjatë vitit 2005, përbëjnë zhvillime të rëndësishme në marrëdhëniet e Bankës së Shqipërisë me ato të rajonit.

Njëkohësisht, gjatë vitit 2005 janë vendosur marrëdhënie më të ngushta bashkëpunimi me Bankën Qendrore Evropiane, e cila nga ana e saj, ka shprehur interesin për të ndihmuar bankat qendrore të rajonit, në rrugën e tyre drejt Sistemit Evropian të Bankave Qendrore.

Banka e Shqipërisë ka përfituar asistencë teknike edhe nga GTZ-ja, në bazë të programit “Përafrimi i Bankës së Shqipërisë si bankë qendrore me SEBQ-në”, në kuadër të Protokollit të Bashkëpunimit Teknik dhe Financiar midis Republikës së Shqipërisë dhe Republikës Federale të Gjermanisë. Gjatë vitit 2005, janë përcaktuar fushat parësore të bashkëpunimit me GTZ-në si dhe ka filluar konkretizimi i asistencës teknike në disa prej tyre siç janë: integrimi evropian, komunikimi, sistemet e pagesave, çështjet ligjore etj..

Asistencë teknike Bankës së Shqipërisë i është ofruar edhe nga Financial Services Volunteer corps (FSVc), kryesisht në lidhje me çështjet ligjore të mbikëqyrjes si dhe të parandalimit të pastrimit të parave.

�.5.�. Burimet Njerëzore

Bazuar në strategjinë e zhvillimit të burimeve njerëzore për periudhën 200�-2005, vërehet se përgjithësisht janë arritur objektivat e vënë. Gjatë kësaj periudhe i është dhënë rëndësi e veçantë zhvillimit të mëtejshëm të burimeve njerëzore dhe problemeve të lidhura me të, me qëllim sigurimin e marrëdhënieve sa më korrekte punëdhënës-punëmarrës.

28

Zhvillimet e burimeve njerëzore për këtë periudhë janë shtrirë në fushat e mëposhtme:

• Politika e nxitjes në punë të punonjësve

objektivi kryesor është nxitja e punonjësve, për të rritur gjithnjë e më shumë angazhimin e tyre në realizimin e detyrave dhe të objektivave të punës, si dhe për të përmirësuar cilësinë e saj. Elemente kryesore kanë qenë politikat për zhvillimin e karrierës, të cilat janë pasqyruar edhe në kuadrin rregullativ, në shpërblimin material, në formën e pagës dhe të shtesave mbi pagën, si edhe rritja e larmisë së politikave sociale.Gjatë kësaj periudhe është implementuar sistemi i ri i pagave, synimi kryesor i të cilit ka qenë sigurimi i një niveli pagash konkurrent me sistemin bankar privat, me qëllim motivimin e elementeve cilësore për të punuar në bankën qendrore. Përfitimi i mundësive që njeh sistemi, kushtëzohet nga rezultatet në punë dhe performanca e punonjësve.

Politikat sociale janë një pikë tjetër e politikës së nxitjes në punë të punonjësve. Banka e Shqipërisë ka ofruar një sërë lehtësish për punonjësit e saj, numri i të cilave është rritur ndjeshëm gjatë vitit 2005.

Politika e zhvillimit të karrierës, mundësia e lëvizjeve paralele dhe e ngritjeve në detyrë gjithashtu, janë vënë në funksion të motivimit të punonjësve në punë. Kështu, punonjësit e bankës qendrore janë të lirë të konkurrojnë për vendet vakante brenda bankës apo të kërkojnë përfitimin e një kategorie, klase apo niveli më të lartë, duke krijuar natyrshëm karrierën e tyre.

• Politika e specializimeve në punë të punonjësve

Kualifikimi profesional, me qëllim specializimin e punonjësve është realizuar kryesisht përmes:

29

• trajnimeve në procesin e punës;• seminareve afatshkurtra brenda dhe jashtë vendit;• trajnimeve dhe kurseve afatgjata brenda dhe jashtë vendit.

Njohuritë e përftuara janë pasqyruar në punën e përditshme të punonjësve, duke sjellë dhe rritjen e shkallës së kualifikimit të tyre.

• Politika e punësimit

Gjatë periudhës 2002-2005, është përmirësuar baza rregullative, e cila përcakton procedurat e rekrutimit dhe të punësimit në Bankën e Shqipërisë. Përvoja e krijuar brenda institucionit dhe ajo e përfituar nga bankat të tjera qendrore, në këtë aspekt, ka shërbyer në kryerjen e një përzgjedhjeje të kujdesshme, objektive e transparente të punonjësve të rinj në Bankën e Shqipërisë.

�.5.4. Struktura e Bankës së Shqipërisë

Zhvillimi i sistemit bankar në Shqipëri, ka bërë që Banka e Shqipërisë të marrë përsipër detyra dhe përgjegjësi të reja, në kuadër të të cilave u pa e arsyeshme kryerja e një ristrukturimi të Bankës. Në tetor të vitit 2005, Këshilli Mbikëqyrës miratoi strukturën e re organizative dhe numrin e punonjësve në organikën e Bankës së Shqipërisë.

Numri i punonjësve në organikën e re të Bankës së Shqipërisë është 424, nga të cilët �42 punonjës për administratën qendrore, 22 punonjës për Shtypshkronjën dhe 60 punonjës për degët e Bankës së Shqipërisë.

Ristrukturimi solli një rritje të numrit të departamenteve dhe të punonjësve, duke e bërë më të manovrueshëm dhe të kontrollueshëm

�0

aktivitetin e çdo njësie. Struktura e re i paraprin angazhimeve të Bankës, që lidhen me procesin e integrimit të vendit në Bashkimin Evropian. Si e tillë, ajo gjykohet t’i shërbejë një procesi të qëndrueshëm dhe afatgjatë të punës me burimet njerëzore, për zhvillimin profesional dhe të karrierës në Bankën e Shqipërisë.

�.5.5. Statistikat

Zhvillimi i statistikave në Bankën e Shqipërisë, gjatë periudhës 200� – 2005, është karakterizuar nga zhvillimi i metodologjisë së statistikave financiare dhe i statistikave të sektorit të jashtëm të ekonomisë. Kjo ka ndihmuar në rritjen e nivelit të analizës dhe të vendimmarrjes së bankës qendrore. Në zhvillimin e këtyre metodologjive Banka e Shqipërisë është mbështetur kryesisht në bashkëpunimin me Fondin Monetar Ndërkombëtar si dhe në praktikat më të mira ndërkombëtare.

Pjesëmarrja e Shqipërisë në Projektin e GDDS-it të FMN-së është zhvilluar më tej, me ndërmarrjen e hapave konkretë për përfshirjen në projektin tjetër të FMN-së, atë të SDDS-it, që përbën një fazë më të lartë të zhvillimit të statistikave. Aktualisht, Banka e Shqipërisë po ndjek plane konkrete pune lidhur me këtë projekt.

�.5.6. Kontabiliteti

Gjatë periudhës që kaloi, Kontabiliteti në Bankën e Shqipërisë shënoi një kthesë të rëndësishme, duke u shndërruar nga llogaritar i mirëfilltë në kontrollues dhe raportues të aktivitetit të bankës. Sistemi i Menaxhimit të Thesarit dhe Kontabilizimit (ATM), solli automatizimin e procesit të kontabilizimit të aktivitetit operacional, duke u iniciuar çdo transaksion në sistem nga vetë njësia operative.

��

Kjo mundësoi njohjen më të mirë të personelit të kontabilitetit me anën e biznesit të aktivitetit të Bankës së Shqipërisë. Në këtë kuadër, mjaft punë është bërë për përshtatjen e rregulloreve, të procedurave kontabël dhe të manualeve të punës, me funksionet dhe specifikat e sistemit të ri. Vëmendje i është kushtuar gjithashtu, dhe zbatimit të Standardeve Ndërkombëtare të Kontabilitetit dhe trajnimit të personelit të kontabilitetit, mbi njohjen e përgjithshme të Standardeve Ndërkombëtare të Kontabilitetit (IAS), në veçanti të atyre që gjejnë zbatim për bankat.

�.5.7. Sistemi i Pagesave

Periudha e kaluar trevjeçare (2002-2005) shënoi arritje të spikatura në zhvillimin e sistemit të pagesave.

• Sistemi Shqiptar i Pagesave Ndërbankare (AIPS), filloi punën në janar të vitit 2004, duke mundësuar shlyerjen bruto dhe në kohë reale të pagesave me vlerë të madhe, sipas rregullave dhe procedurave në fuqi për sistemin e pagesave. Ky sistem siguron administrimin e mirë të likuiditetit, monitorimin e vazhdueshëm të gjendjes së llogarisë, uljen e rrezikut që shoqëron pagesat në vlerë të madhe, uljen e konsiderueshme të kohës së realizimit të pagesave duke çuar në uljen e përdorimit të cash-it, si mjet primar pagese.

• Sistemi i Kryqëzimit të Pagesave me Vlerë të Vogël (AEcH), është operativ që nga korriku i vitit 2005. Ky sistem, që mundëson kryqëzimin e pagesave me vlerë të vogël, krijon një sërë përfitimesh si: rritjen e shpejtësisë dhe sigurisë në kryerjen e pagesave, uljen e kostove në përpunimin e pagesave me vlerë të vogël, përmirësimin e efektivitetit dhe kohës së mbledhjes së pagesave nga kompanitë utilitare, monitorimin dhe administrimin më të mirë të likuiditetit nga Banka e Shqipërisë dhe bankat pjesëmarrëse në sistem.

�2

�.5.8. Teknologja e Informacionit

Në përputhje me objektivat e vënë për zhvillimin e teknologjisë së informacionit gjatë periudhës 2002-2005, janë regjistruar hapa cilësorë. Aktualisht, ka një rrjet informatik të konsoliduar, dy dhoma kompjuterash si backup të njëra-tjetrës. Në bashkëpunim me njësi të tjera të bankës, është implementuar Sistemi i Menaxhimit të Thesarit dhe i Kontabilizimit (ATM), Sistemi Shqiptar i Pagesave me Vlerë të Madhe Ndërbankare (AIPS) dhe Sistemi i Kryqëzimit të pagesave me Vlerë të Vogël (AEcH). Vënia në zbatim e projekteve të tilla, mjaft të rëndësishme, shënoi hop të ndjeshëm në fushën e automatizimit të një pjese të mirë të aktivitetit. Në këtë mënyrë, janë krijuar premisa për një zgjerim të mëtejshëm të sistemit financiar në Shqipëri, duke rritur mundësinë e kanalizimit të pagesave nëpërmjet bankave.

Një nga aspektet gjithnjë të pranishme dhe që shoqëron çdo proces në Bankën e Shqipërisë është rritja e sigurisë në tërësi dhe e asaj në fushën e teknologjisë së informacionit, në veçanti. Zhvillimi i teknologjisë së informacionit drejt shtimit të numrit të sistemeve operacionale dhe integrimit të tyre me njëri–tjetrin, është shoqëruar me rrezikun e teknologjisë. Kjo ka bërë që të konsiderohet me kujdes, shtimi i masave të sigurisë për administrimin e rrezikut në aspektin e teknologjisë së informacionit.

��

2. PËRPARËSITË E ZHVILLIMIT TË BANKËS SË SHQIPËRISË

Periudha ��-vjeçare që kemi lënë pas, me arritjet dhe mosplotësimet e saj i ka shërbyer konsolidimit të institucionit dhe krijimit të një shtrati të sigurtë për të ndërmarrë hapa të rinj, drejt modernizimit të mëtejshëm të bankës qendrore.

Për periudhën trevjeçare 2006 – 2008, janë identifikuar një mori përparësish nga të cilat spikasin:

A. Forcimi i mëtejshëm i stabilitetit makroekonomik, kryesisht nëpërmjet kontributit të Bankës së Shqipërisë për mbajtjen e inflacionit në nivele të ulta. Për të përmbushur me sukses këtë detyrë ligjore, Banka e Shqipërisë do të përqendrohet në:

• përsosjen e mëtejshme të vendimmarrjes në fushën e politikës monetare. Kujdes do t’i kushtohet përmirësimit të mëtejshëm të raporteve periodike mbi të cilat bazohet vendimmarrja politike, si dhe do të përsoset më tej roli këshillues dhe zbatues i Komitetit për Zbatimin e Politikës Monetare;

• rritjen e mëtejshme të shkallës së bashkëpunimit dhe të funksionit këshillues të Bankës së Shqipërisë në raport me Qeverinë, në mënyrë që të sigurohet në vazhdimësi një harmonizim sa më i plotë midis politikës monetare dhe asaj fiskale;

• zhvillimin më tej të modeleve parashikuese afatshkurtra dhe afatmesme për inflacionin si dhe ndërtimin e një modeli të vogël makroekonomik;

• mbledhjen e një informacioni statistikor sa më cilësor, sidomos për sektorin real të ekonomisë;

• analizimin e detajuar të sjelljes së të gjithë komponentëve të indeksit të çmimeve të konsumit;

�4

• perfeksionimin e mëtejshëm të komunikimit me publikun, me synim përshtatjen e një gjuhe të kuptueshme për grupe të ndryshme interesi.

B. Forcimi i stabilitetit financiar të vendit, kryesisht nëpërmjet garantimit të një sistemi bankar të shëndetshëm financiarisht dhe të aftë për të rritur shkallën e ndërmjetësimit financiar. Përqendrimi i vëmendjes do të fokusohet në:

• forcimin e kapaciteteve rregulluese dhe mbikëqyrëse, thellimin e mëtejshëm të reformave në sektorin financiar, të cilat lidhen drejtpërdrejt me kontributin e Bankës së Shqipërisë;

• plotësimin e rekomandimeve të lëna nga FSAP;• kontrollin e rreptë të portofolit të kredive.

c. Përfundimi i disa prej angazhimeve më të hershme të Bankës së Shqipërisë në përsosjen e mëtejshme të infrastrukturës bankare të tilla si:

• themelimi i regjistrit të kredive;• përgatitja e ligjit të ri për bankat në Republikën e Shqipërisë;• përmirësimi i mëtejshëm i infrastrukturës së pagesave, veçanërisht

në drejtim të aktivizimit më të mirë të alternativave elektronike të pagesës.

D. Forcimi i mëtejshëm i statusit institucional të Bankës së Shqipërisë, para së gjithash nëpërmjet një llogaridhënieje gjithnjë e në rritje, në përgjigje të forcimit të mëtejshëm të pavarësisë së institucionit.

Kjo kryesisht do të realizohet nëpërmjet një transparence në rritje dhe propozimeve për hapa progresivë në drejtim të aspekteve të veçanta, që kanë të bëjnë me qeverisjen e Bankës së Shqipërisë.

�5

E. Studimi i kujdesshëm i të gjithë faktorëve, parakushteve, problemeve, elementeve të veçanta, që duhet të trajtojë Banka e Shqipërisë, nëse ajo do të adoptojë regjimin e inflacionit të shënjestruar në një periudhë të dytë, pas asaj që ky dokument trajton.

Zhvillimi i tregjeve dhe rritja e kompleksitetit të ekonomisë, rrit

kërkesat për përmirësime të përgjithshme të kuadrit aktual të politikës monetare. Një objektiv i ndërmjetëm efikas, duhet të përfshijë të gjithë informacionin e nevojshëm për parashikimin e inflacionit. Agregatët monetarë në Shqipëri, prej disa kohësh kanë treguar se përmbushin një kusht të tillë, në mënyrë jo të plotë në periudhën afatmesme, gjë që mund të komprometojë reputacionin e Bankës së Shqipërisë. Për këtë arsye, Banka e Shqipërisë po konsideron kalimin nga regjimi i kontrollit monetar drejt regjimit të shënjestrimit të inflacionit. Ndër përparësitë më të rëndësishme të regjimit të ri mund të përmendim: bazën më të gjerë të informacionit në të cilin bazohet, fleksibilitetin relativisht më të lartë në lidhje me goditjet e ofertës, dhe faktin që është transparent dhe lehtësisht i kuptueshëm nga publiku.

Adoptimi i suksesshëm i këtij regjimi të ri, kërkon plotësimin e disa parakushteve të rëndësishme, që lidhen me parashikimin e saktë të inflacionit dhe qartësimin e kanaleve të transmetimit, përmirësimin e bazës së të dhënave, si dhe rishikimin e procesit të komunikimit. Plani i punës për përmbushjen e këtyre parakushteve, në vija të përgjithshme konsiston në:

• përsosjen e procesit parashikues nëpërmjet ndërtimit të modeleve ekonometrike parashikuese më komplekse, gjë që synon të arrihen parashikime më të sakta për inflacionin;

• qartësimin e kanaleve të transmetimit të politikës monetare;

�6

• intensifikimin e punës statistikore, sidomos në lidhje me informacionin e ekonomisë reale në nivel firmash individuale;

• krijimin e një njësie të specializuar që përqendrohet mbi të gjitha segmentet që kanë të bëjnë me indeksin e çmimeve të konsumit;

• përpilimin e një strategjie të qartë dhe profesionale komunikimi, të cilës duhet t’i përmbahemi në mënyrë rigoroze;

• perfeksionimin e vendimmarrjes në fushën e politikës monetare, sipas kushteve specifike që karakterizojnë regjimin e inflacionit të shënjestruar;

• zhvillimin e mëtejshëm të tregjeve financiare.

�7

�. PËRSoSjA E FuNKSIoNEVE TË VEÇANTA TË BANKËS SË SHQIPËRISË NË PERIuDHËN 2006-2008.

�.�. ZHVILLIMI INSTITucIoNAL I BANKËS SË SHQIPËRISË

• Qeverisja e Bankës së Shqipërisë.

Përsosja e qeverisjes së Bankës së Shqipërisë është një kusht i domosdoshëm për një administrim gjithnjë e më efektiv të vetë institucionit, veçanërisht për përmbushjen me sukses të misionit të Bankës së Shqipërisë, si autoritet vendimmarrës në fushën e politikës monetare dhe si autoritet licencues dhe mbikëqyrës i sektorit bankar në Republikën e Shqipërisë.

Përsosja e qeverisjes nënkupton përcaktimin sa më të saktë të kompetencave të organeve drejtuese të Bankës së Shqipërisë dhe të strukturave organizative të tjera të saj, në përputhje me hapësirat dhe kompetencat e njohura nga ligji nr. 8269, datë 2�.�2.�997 “Për Bankën e Shqipërisë” i ndryshuar (ligji organik).

Këshilli Mbikëqyrës, si organi më i lartë vendimmarrës ka kompetencën për të miratuar Statutin dhe rregulloret e brendshme të Bankës së Shqipërisë si dhe për të vendosur për politikat e administrimit, në përgjithësi. Statuti i Bankës së Shqipërisë, përveç zbërthimit të dispozitave të ligjit organik përmban dhe dispozita, të cilat normojnë statusin e departamenteve të Bankës së Shqipërisë, si dhe atributet e drejtuesve të këtyre departamenteve.

Ligjit organik dhe Statutit të Bankës së Shqipërisë, të cilët përcaktojnë kompetencat e çdo organi drejtues të saj, si dhe veprimtarinë e

�8

Bankës, i shtohet edhe një akt tjetër i rëndësishëm juridik, që është rregullorja “Mbi rregullat proceduralë të Bankës së Shqipërisë”. Kjo, rregullon organizimin e punëve në Bankën e Shqipërisë, përgjegjësitë administrative si dhe përcakton procedura të brendshme dhe interpretime në drejtimin e veprimtarisë administrative.

Për përsosjen e qeverisjes së Bankës së Shqipërisë, lind nevoja e rishikimit të dispozitave të Statutit dhe të Rregullave Proceduralë, duke synuar përmirësimin e procedurave të veprimeve operacionale dhe administrative.

Më konkretisht, në Statut ndër të tjera do të synohet, brenda hapësirave që lejon ligji organik, përcaktimi i qartë i rregullave të përgjithshëm dhe të unifikuar mbi organizimin dhe funksionimin e departamenteve të Bankës së Shqipërisë, si dhe përcaktimi më i detajuar i kompetencave ekzekutive të drejtuesve të këtyre njësive organizative, me fuqi administrative dhe ekzekutive.

Rregullat proceduralë parashikojnë komitetet, si organe kolegjiale dhe vendimore, për çështje të deleguara në zbatim të politikës monetare, të operacioneve monetare, financiare dhe atyre administrative të Bankës së Shqipërisë. Delegimi i disa prej kompetencave nga Këshilli Mbikëqyrës dhe Guvernatori tek komitetet, krijon mundësinë e ushtrimit të veprimtarisë së Bankës së Shqipërisë, në mënyrë më efikase.

Në lidhje me sa më sipër, përsosja e qeverisjes së Bankës së Shqipërisë, mund të realizohet, bazuar dhe në përputhje me kuadrin ligjor në fuqi, me përcaktimin më të qartë të kompetencave vendimore, fushës së veprimit dhe mënyrës së funksionimit të komiteteve, në përputhje me kompetencat e deleguara nga organet e Bankës së Shqipërisë.

�9

• Politika Monetare

Prej kohësh Banka e Shqipërisë ka konsideruar regjimin e inflacionit të shënjestruar si një nga alternativat e së ardhmes. Për këtë qëllim, në dokumentet e mëparshme janë vendosur edhe afate konkrete, duke nënkuptuar zbatimin e një regjimi të plotë të shënjestrimit të inflacionit, fillimisht në mesin e vitit 2005 dhe më vonë në mesin e vitit 2007.

Përvoja e viteve që lamë pas, tregoi se në vendosjen e këtij objektivi, si në rastin e parë ashtu edhe në rastin e dytë, kemi gjykuar më shumë me dëshirë sesa me mundësi konkrete. Për shumë arsye, midis të cilave shumica janë objektive, zbatimi i një regjimi të mirëfilltë të inflacionit të shënjestruar nuk ka qenë i mundur dhe për rrjedhim, kuadri ynë politik ka vazhduar të mbetet i njëjtë me atë të fillimviteve 2000. Parakushtet janë plotësuar në mënyrë të pjesshme.

Kështu, prej vitesh inflacioni është nën kontroll në kushtet e një stabiliteti makroekonomik të vazhdueshëm. Kursi i këmbimit është i luhatshëm, ndërkohë që statusi ligjor i njeh shkallë të lartë pavarësie Bankës së Shqipërisë, si në aspektin institucional ashtu edhe në atë operacional. Banka e Shqipërisë rregullon tregun e parasë nëpërmjet instrumenteve të tregut, ndërkohë që prej gjashtë vitesh objektivi final shpallet publikisht.

Nga ana tjetër, ekziston një varg parakushtesh të tjera, shumë të rëndësishme, të cilat do të kërkojnë edhe shumë kohë para se të plotësohen. Një çështje madhore në këtë kontekst është detyrimi ligjor i Bankës së Shqipërisë që të financojë në rrethana të caktuara, drejtpërsëdrejti deficitin buxhetor. Kjo pasqyron shkallën e zhvillimit të tregut financiar në vendin tonë, ku ende Banka e Shqipërisë konsiderohet si një mjet sigurie për t’i dhënë “një dorë” buxhetit,

40

në rrethana të caktuara vështirësie. Megjithatë, prania e një hapësire të tillë ligjore, krijon shteg për keqinterpretime dhe për zbatimin jokorrekt të tij në praktikë, duke bërë kështu që pavarësia de facto e Bankës së Shqipërisë, të jetë në një lloj rreziku të mundshëm, të vazhdueshëm.

Një problem tjetër, ka të bëjë me procesin vendimmarrës. Në kontekst të një regjimi të plotë të inflacionit të shënjestruar, ekzistojnë trupa vendimmarrës shumë të specializuar në lëmin e politikës monetare, të cilët njihen si Komiteti i Politikës Monetare. Aktualisht, korniza ligjore, nuk lë hapësira për konstituimin e një organi të tillë, për aq kohë sa Kushtetuta ia njeh këtë privilegj dhe përgjegjësi, vetëm Këshillit Mbikëqyrës të Bankës së Shqipërisë. Nga ana tjetër, duhet thënë se spektri i problemeve që trajton Këshilli aktual është i gjerë e i larmishëm. Ky fenomen, të bën të besosh se aftësitë analizuese dhe vendimmarrëse, vetëm në kontekst të politikës monetare, janë disi më të kufizuara, në raport me një organ vendimmarrës shumë të specializuar.

Ekzistojnë edhe parakushte të tjera të paplotësuara, të cilat shkurtimisht mund të përmblidhen në: paqartësi që karakterizojnë mekanizmin e transmetimit monetar në Shqipëri; gjendja aktuale e statistikave makroekonomike, veçanërisht e atyre që kanë të bëjnë me ekonominë reale; trashëgimia e varfër institucionale që ka vendi; performanca e pamjaftueshme të tregut financiar; aftësitë e kufizuara në teknikat modeluese dhe parashikuese të vetë personelit të Bankës së Shqipërisë si dhe stabilitetin financiar të vendit, i cili pavarësisht përparimit të kohëve të fundit, është ende i brishtë.

Gjithsesi, duke konsideruar përvojën e vendeve të tjera si dhe konstatimet e shumë prej ekspertëve vendas dhe të huaj që kanë vlerësuar kuadrin aktual të politikës monetare të Bankës së Shqipërisë,

4�

mund të pretendohet se regjimi aktual është një regjim i nënkuptuar i inflacionit të shënjestruar ose siç njihet ndryshe me termin implicit inflation targeting regime.

Në tre vitet e fundit, Banka e Shqipërisë ka deklaruar hapur në publik synimin e saj për mbajtjen nën kontroll të inflacionit, duke e materializuar atë në vlera numerike. Ecuria e politikës monetare të Bankës së Shqipërisë, është matur kundrejt mbajtjes së normës vjetore të inflacionit brenda intervalit 2-4 për qind, në fund të vitit. Ndonëse parashikimet për ecurinë e inflacionit nuk janë bërë publike, në raportet periodike dhe joperiodike të Bankës së Shqipërisë vendin kryesor e kanë zënë analizat e faktorëve makroekonomikë dhe monetarë, që shpjegojnë nivelin e inflacionit në vend. Në fjalimet dhe deklaratat për shtyp të zyrtarëve të Bankës së Shqipërisë, theksi është vënë pikërisht tek tregues dhe ngjarje që ndikojnë normën e inflacionit përtej kufijve objektivë, të shpallur nga banka. Gjithashtu, është tentuar që vendimet për zbatimin e politikës monetare të Bankës së Shqipërisë të shpjegohen publikisht, në funksion të arritjes së këtij objektivi.

Duke marrë parasysh këto përfundime, mund të konkludohet se ndjekja e një politike të tillë monetare ka qenë e suksesshme, dhe se implementimi i regjimit të inflacionit të shënjestruar, në kuptimin e mirëfilltë të tij, do të rriste më tej eficiencën e politikave të Bankës së Shqipërisë.

Në këto kushte, në tre vitet e ardhshme, ndërkohë që politika monetare do të vazhdojë të mbetet e pandryshuar, kujdes maksimal do t’i kushtohet studimit dhe plotësimit pjesë-pjesë të atyre kushteve, që do të ndihmojnë një kalim të mundshëm, në një regjim të plotë të inflacionit të shënjestruar.

Të gjitha çështjet që lidhen me adoptimin e regjimit të ri, do t’i nënshtrohen debatit publik gjatë tre viteve të ardhshme. Zgjidhjet

42

që do të propozohen do të jenë një kombinim i përvojës së bankave të tjera qendrore, që ndodhen në pozita të afërta me atë të Bankës së Shqipërisë, me mundësitë reale që ofron mjedisi ligjor, politik dhe kulturor ku vepron Banka e Shqipërisë.

Banka e Shqipërisë gjykon se disa nga elementet e identifikuara janë të realizueshme në kushtet aktuale dhe vlefshmëria e tyre nuk kufizohet vetëm në rastin e inflacionit të shënjestruar. Të tilla janë:

• riformulimi i raporteve të politikës monetare me fokus nga e ardhmja dhe më pak nga e shkuara;

• publikimi i parashikimit të inflacionit; • publikimi i parashikimit për ecurinë e sektorëve të ekonomisë dhe

vlerësimi i faktorëve që pritet të ndikojnë rritjen ekonomike;• rritja e koeficientit shpjegues të politikës monetare;• publikimi i datave të sakta të mbledhjeve të Këshillit Mbikëqyrës

ku do të merren vendime të politikës monetare, para zhvillimit të tyre;

• publikimi i një përmbledhjeje të diskutimeve, opinioneve dhe propozimeve të hedhura në mbledhjet e Këshillit Mbikëqyrës për politikën monetare;

• shtimi i konferencave për shtyp, për shembull, i atyre që shoqërojnë publikimin e raporteve të politikës monetare;

• sqarimi i mëtejshëm i rolit të Bankës së Shqipërisë kundrejt institucioneve të tjera qendrore, si Ministria e Financave;

• zgjerimi i bashkëpunimit me Ministrinë e Financave, në drejtim të parashikimit të nevojave për likuiditet nga kjo e fundit.

Banka e Shqipërisë beson se këto nisma do të ndikojnë në rritjen e transparencës së politikës monetare nga njëra anë, dhe në forcimin e aspektit llogaridhënës të institucionit nga ana tjetër, pavarësisht nga regjimi i aplikuar.

4�

Gjatë tre viteve të ardhshme, do të punohet për uljen graduale të financimit të qeverisë nga banka qendrore, megjithëse deri tani kjo nuk ka cënuar realisht pavarësinë e institucionit. Pavarësisht kësaj, heqja e mundësisë së financimit të deficitit buxhetor është kusht kryesor për adoptimin e mirëfilltë të inflacionit të shënjestruar. Për këtë arsye, do të përbëjë një nga pikat e debatit në tre vitet e ardhshme, kur do të vendoset për gatishmërinë e Bankës së Shqipërisë për regjimin e ri.

Në përgjithësi, Banka e Shqipërisë është e bindur se rritja e besueshmërisë së institucionit është një nga rrugët kryesore për rritjen e suksesit të politikës monetare, si një nga shtyllat e zhvillimit ekonomik të vendit. Për këtë arsye, në tre vitet e ardhshme ndryshimet për përmirësimin e kuadrit institucional do të përqendrohen në këtë drejtim.

• Mbikëqyrja

Përparësitë e Bankës së Shqipërisë në periudhën në vazhdim, përfshijnë dhe përmbushjen e rolit të saj si mbikëqyrës i sistemit bankar dhe promovues i stabilitetit financiar. Në këtë drejtim, aktiviteti i Bankës së Shqipërisë do të përqendrohet jo vetëm në përmirësimin e kuadrit ligjor dhe rregullativ të sistemit bankar, por dhe në përmirësimin e funksionimit dhe rritjes së eficiencës së sistemit financiar, në përputhje me standardet ndërkombëtare dhe krijimin e kushteve për hyrjen e vendit në Bashkimin Evropian në të ardhmen. Vëmendja do të përqendrohet në realizimin e të gjitha rekomandimeve që janë lënë nga misioni FSAP, në periudhën shkurt-maj 2005, dhe në zbatimin e normave të Bazel II. Më gjerë, këto nënkuptojnë forcimin e mekanizmave të mbikëqyrjes së sistemit bankar, krijimin e një regjistri qendror të kredive, zhvillimin e mëtejshëm të sistemeve vlerësuese për matjen e rrezikut të sistemit bankar. Banka e Shqipërisë do të vazhdojë të zgjerojë bashkëpunimin me mbikëqyrësit e tjerë të

44

sistemit financiar dhe me pjesëmarrësit e tij, dhe do të punojë për institucionalizimin e këtyre marrëdhënieve.

�.2. PoLITIKA MoNETARE

�.2.�. objektivi

Politika monetare e Bankës së Shqipërisë ka si objektiv kryesor të saj, arritjen dhe ruajtjen e stabilitetit të çmimeve në ekonomi. Ndërsa ligji për Bankën e Shqipërisë përcakton objektiva shtesë të veprimtarisë së Bankës së Shqipërisë, përmbushja e tyre përbën një kuadër plotësues të kontributit të Bankës së Shqipërisë në krijimin e kushteve të përshtatshme për sigurimin e stabilitetit financiar dhe të atij makroekonomik në tërësi.

Në kuadër të hartimit dhe implementimit të politikës monetare, përmbushja e objektivit të stabilitetit të çmimeve në periudhën afatmesme, shprehet nëpërmjet kontrollit të normës vjetore të rritjes së indeksit të çmimeve të konsumit (IÇK), të matur nga INSTAT. Rritja vjetore e IÇK-së përbën normën e inflacionit që ndjek Banka e Shqipërisë, për qëllime të hartimit dhe zbatimit të politikës monetare. Në terma numerikë, objektivi i stabilitetit të çmimeve konsiston në ruajtjen e normës së inflacionit rreth � për qind, me një interval tolerance prej +/- � pikë përqindjeje.

Përcaktimi i objektivit në formën e një norme inflacioni prej � për qind, është në përputhje me nivelin e zhvillimit makroekonomik të Shqipërisë kundrejt atij të ekonomive më të zhvilluara të Bashkimit Evropian. Ky objektiv numerik i normës së inflacionit kundrejt objektivit prej 2 për qind të Bankës Qendrore Evropiane, lehtëson

45

përputhjen e treguesve makroekonomikë me ato të BE. Ritmet më të larta të zhvillimit të ekonomive në tranzicion kundrejt ritmeve të vendeve të zhvilluara, duhet të balancohen nëpërmjet një norme inflacioni të diferencuar.

Intervali i tolerancës prej +/- � për qind është dizenjuar të lejojë minimizimin e efekteve të tronditjeve të paparashikuara të ofertës në ekuilibrat makroekonomikë. Stabiliteti i çmimeve, nënkupton ruajtjen brenda një intervali të caktuar të inflacionit, dhe për këtë shërben intervali i tolerancës prej +/- � për qind. Ruajtja e stabilitetit të nivelit të përgjithshëm të çmimeve në ekonomi i shprehur në këtë formë, do të mbetet objektiv kryesor i Bankës së Shqipërisë dhe politikës monetare të saj, gjatë periudhës 2006-2008. Në këtë mënyrë, përcaktimi i normës së inflacionit si objektiv kryesor imponon fokusimin e instrumenteve të politikës monetare, ekskluzivisht në përmbushjen e objektivit të inflacionit dhe përparësinë e këtij objektivi ndaj objektivave të tjerë.

Në tërësi, një normë inflacioni prej � për qind lehtëson zhvillimin makroekonomik të vendit, në përputhje me potencialin e tij ekonomik dhe në një periudhë afatgjatë, lejon arritjen e nivelit makroekonomik që zotërojnë vendet e zhvilluara të BE.

�.2.2. Regjimi i Politikës Monetare

Niveli i çmimeve në një ekonomi tregu ndikohet nga një sërë faktorësh, kryesisht indirektë, të kahut të kërkesës dhe të ofertës. Për efekt të matjes së inflacionit, përcaktimi i një indeksi çmimesh bazuar në shportën e mallrave, ndihmon në identifikimin e objektivit. Gjithsesi, ky indeks është një tregues nën veprimin e forcave të tregut

46

dhe kontrolli i tij në një ekonomi tregu, realizohet nëpërmjet ndikimit të faktorëve të kërkesës, që veprojnë mbi të.

Gjithashtu, inflacioni njihet dhe pranohet gjerësisht si një fenomen monetar. Në këtë mënyrë, politika monetare synon ruajtjen e inflacionit afër objektivit, nëpërmjet influencimit të dimensionit monetar, që mbartin kryesisht faktorët e kërkesës në ekonomi. Zbatimi i politikës monetare realizohet nëpërmjet komunikimit efektiv të strategjisë së politikës monetare dhe përdorimit të instrumenteve të saj. Ky proces formalizohet nën hartimin e një regjimi afatmesëm të politikës monetare, i cili shërben si boshti i komunikimit të politikës monetare ndaj tregut në tërësi dhe forcave që veprojnë në mënyrë interaktive mbi ecurinë e inflacionit.

Banka e Shqipërisë do të operojë nën regjimin aktual të politikës monetare në periudhën 2006-2008, i cili formalisht emërtohet regjimi i shënjestrimit monetar. Ky regjim, presupozon se kontrolli i inflacionit mund të realizohet nëpërmjet përcaktimit dhe përmbushjes së objektivave të ndërmjetëm monetarë, të cilët përcjellin efektet e zhvillimeve monetare në normën e inflacionit. Nën këtë regjim, oferta monetare shërben si objektiv i ndërmjetëm për kontrollin e inflacionit. Mekanizmi influencues realizohet duke balancuar ofertën monetare me shumën e rritjes reale ekonomike dhe normës së synuar të inflacionit, të cilët përbëjnë kërkesën për para. Në këto kushte, niveli optimal i funksionimit të këtij regjimi arrihet kur kërkesa për para në ekonomi është e qëndrueshme. Parashikimi sa më i mirë i kërkesës për para dhe kontrolli i ofertës monetare në përputhje me kërkesën e ekonomisë, përbëjnë një element të rëndësishëm në përmbushjen e objektivit të inflacionit.

Gjithashtu, regjimi aktual i politikës monetare është në përputhje me marrëveshjen trevjeçare PRGF/EFF me FMN, të nënshkruar

47

në muajin janar të vitit 2006. Ndër elementet teknike të kësaj marrëveshjeje janë objektivat sasiorë të bazës monetare, e cila shërben si përcaktuese e ofertës monetare në ekonomi. Njëkohësisht, regjimi aktual i politikës monetare bashkëjeton me regjimin e kursit të këmbimit të luhatshëm, të zbatuar nga Banka e Shqipërisë.

�.2.�. Kuadri operacional për të ardhmen

Kuadri operacional aktual i Bankës së Shqipërisë, në pjesën më të madhe të tij është i përshtatur me kuadrin operacional të Bankës Qendrore Evropiane. Gjithsesi, për të ardhmen, sfidë e Bankës së Shqipërisë mbetet zbatimi me eficiencë i këtij kuadri operacional të instrumenteve. Zbatimi efikas i një kuadri të kompletuar, ndërlidhet drejtpërsëdrejti me synimet e Bankës së Shqipërisë për të zhvilluar tregjet financiare. Zhvillimi i tregjeve do të përcaktojë më nga afër edhe përmirësimet e mëtejshme të nevojshme të kuadrit aktual operacional të Bankës së Shqipërisë, duke sjellë përafrimin me standardet ndërkombëtare.

Në kuadër të përmbushjes së objektivave strategjikë në tre vitet në vazhdim, Banka e Shqipërisë do të përdorë një kombinim të instrumenteve indirekte të politikës monetare. Rëndësia që do t’i kushtohet secilit instrument, do të varet nga natyra e sfidave me të cilat ajo do të përballet.

operacionet e tregut të hapur do të vazhdojnë të jenë instrumenti kryesor rregullues i rezervave të sistemit bankar. Norma e interesit të repove do të mbetet instrumenti indirekt kryesor për zbatimin e politikës monetare. Me zhvillimin e mëtejshëm të tregjeve, pritet që mekanizmi i transmetimit të politikës monetare të bëhet më eficient dhe norma bazë e interesit pritet të jetë referim, për përcaktimin

48

e normave të interesit në tregun bankar dhe në tregjet e tjera. Po kështu, Banka e Shqipërisë do të synojë të zhvillojë një mjedis, ku normat afatgjata të interesit të përcaktohen nga vetë tregu.

Aktualisht, tregu ndërbankar karakterizohet nga nivele të ndjeshme të tepricës së likuiditetit në sektorin bankar dhe për rrjedhim, shtrembëron sinjalet që banka qendrore përcjell në ekonomi. Sikurse ndeshet edhe në përvojat ndërkombëtare, mungesa e likuiditetit në sistem do të jetë një nga kushtet paraprake për përcjelljen e sinjaleve të politikës monetare, në sistemin bankar si dhe më tej në ekonomi.

Edhe instrumenti i rezervës së detyruar mund të pësojë modifikime, në kuadër të përshtatjes së mëtejshme me ndryshimet më të fundit të ndërmarra nga BQE. Për instrumentet e tjera indirekte nuk pritet të ketë ndryshime të rëndësishme. Gjithsesi, zhvillimet konkrete në treg do të përcaktojnë edhe ndryshimet e mundshme në grupin e instrumenteve, që do të përdoret nga Banka e Shqipërisë.

Ritmet e larta të shtimit të kredisë për ekonominë gjatë periudhës 2005 dhe vitit në vazhdim, mund të imponojnë marrjen e masave të përkohshme shtrënguese. Qëllim kryesor mbetet shmangia e përshpejtimit të mëtejshëm të ekspansionit të kredisë për ekonominë, fenomen që mund të çojë në probleme të cilësisë së saj nga njëra anë dhe në shtimin e presioneve inflacioniste, nga ana tjetër.

Zhvillimi i tregut bankar merr një rëndësi të veçantë për Bankën e Shqipërisë, pasi sistemi financiar është hallka e parë dhe më e rëndësishme e kanalit të transmetimit të politikës monetare. Prandaj, një sistem financiar i shëndoshë dhe eficient përmirëson efektivitetin e politikës monetare. Po kështu, një sistem financiar i shëndoshë dhe efektiv do të ndikojë në perceptimin për institucione financiare më të besueshme. Së fundi, një sistem financiar eficient

49

dhe i shëndetshëm mund të ndihmojë për të amortizuar efektet shock në ekonomi, sikurse në të njëjtën kohë do të çojë në integrimin me tregjet ndërkombëtare.

�.2.4. Zhvillimi i tregjeve

Zhvillimi i tregjeve në Shqipëri do të konsistojë në:

• zbatimin e reformave strukturore për sistemin bankar që do të siguronin zhvillimin e mëtejshëm të tij në baza të qëndrueshme;

• rishikimin e ligjit për veprimtarinë e bankave në Republikën e Shqipërisë, duke e përshtatur atë me praktikat më të mira ndërkombëtare;

• prezantimin e instrumenteve të reja, që do të mbështesin jo vetëm zhvillimin e tregjeve, por dhe angazhimet e qeverisë për konsolidimin e mëtejshëm të borxhit publik.

Edhe pse në vitet e fundit ndërmjetësimi financiar po rritet, tregjet financiare kryesore mbeten relativisht të pazhvilluara. Një vëmendje e veçantë në tre vitet e ardhshme, do t’í kushtohet zhvillimit të mëtejshëm të tregjeve financiare, veçanërisht tregut sekondar për letrat me vlerë të qeverisë dhe tregut ndërbankar. Këto reforma, do të shoqërohen paralelisht me forcimin e administrimit të politikës monetare dhe të mbikëqyrjes së tregut financiar. Të gjitha këto do të përmirësojnë cilësinë, gjerësinë, thellësinë e ndërmjetësimit bankar dhe do të mbështesin sistemin financiar, në përgjithësi.

Në kuadër të zhvillimit dhe thellimit të sistemit bankar, Banka e Shqipërisë do të kërkojë në të ardhmen, përfshirjen gjithmonë e më shumë të aktorëve të tjerë të tregut, duke nënkuptuar një rol proaktiv të tyre. Për këtë qëllim, do të bashkëpunohet më nga afër me shoqatën e bankierëve për bashkërendimin e veprimeve, parë kjo edhe në kontekst

50

të programit të Bankës Botërore “Konvergencë”. Krahas fokusimit në forcimin e sistemit bankar, Banka e Shqipërisë do të ketë në vëmendje edhe zhvillimin e ndërmjetësve të tjerë financiarë. Një sistem financiar i zhvilluar, do të plotësojë sistemin bankar, duke i ofruar ekonomisë (sektorit real) shërbime të shumta të ndërmjetësimit financiar. Për këtë qëllim, Banka e Shqipërisë do të synojë të forcojë bashkëpunimin me institucionet e tjera mbikëqyrëse të sistemit financiar.

Po për këtë arsye, Banka e Shqipërisë do të mbështesë dhe promovojë në mënyrë aktive, prezantimin e letrave me vlerë të qeverisë me afate të gjata maturimi. Ajo gjithashtu, do të nxitë rritjen e përdorimit të mëtejshëm të pagesave në formë elektronike. Programi i përbashkët me disa institucione të tjera për pakësimin e transaksioneve me para në dorë në ekonomi, mund të shihet si një hap i sigurt për zhvillimin e instrumenteve financiare dhe arritjen e objektivit të zhvillimit të sistemit financiar, në përgjithësi.

�.�. ZHVILLIMI I MBIKËQyRjES

Funksioni i mbikëqyrjes ushtrohet nga Banka e Shqipërisë, si bankë qendrore, në bazë të ligjit “Për Bankën e Shqipërisë” nr. 8269, datë 2�.�2.�997 dhe të ligjit “ Për bankat në Republikën e Shqipërisë” nr. 8�65, datë 02.07.�998.

�.�.�. Misioni i mbikëqyrjes.

Banka e Shqipërisë, në zbatim të përgjegjësive ligjore si autoriteti mbikëqyrës i bankave dhe i subjekteve të tjera, që kryejnë veprimtari financiare të licencuara prej saj do të vijojë të:

5�

• sigurojë veprimtari të shëndoshë bankare në harmoni të plotë dhe në zbatim të kuadrit ligjor e rregullativ përkatës, me qëllim parandalimin e krizave financiare dhe mbrojtjen e depozituesve;

• ruajë stabilitetin e sistemit bankar dhe më gjerë, duke monitoruar zhvillimet e tregut dhe duke rekomanduar masat e nevojshme, në mënyrë që bankat t’iu përshtaten këtyre zhvillimeve dhe të administrohen në vazhdimësi sipas parimeve më të mira;

• forcojë besimin e publikut tek sistemi bankar si edhe të nxitë disiplinën e tregut, duke kërkuar rritjen e transparencës së sistemit bankar;

• ndikojë në zhvillimin e një konkurrence të ndershme në sistemin bankar dhe më gjerë, dhe të sigurojë trajtimin e barabartë të subjekteve të licencuara dhe të klientëve të tyre;

• ofrojë një komunikim të vazhdueshëm profesional ndaj operatorëve të tregut financiar si edhe ndaj institucioneve të tjera që ndikojnë në veprimtarinë e Bankës së Shqipërisë, në kuadër të përmirësimit të funksionimit të tregut financiar dhe të operatorëve të tij.

objektivi kryesor strategjik është ai i shpallur nga Komiteti i Bazelit për mbikëqyrjen bankare : “Asnjë njësi të mos i shpëtojë mbikëqyrjes dhe mbikëqyrja të jetë e mjaftueshme” si dhe respektimi i 25 parimeve bazë të këtij Komiteti për mbikëqyrje bankare të kujdesshme.

�.�.2. Licencimi

Banka e Shqipërisë është i vetmi autoritet që jep licencën, si akt administrativ për dhënien e të drejtës së ushtrimit të veprimtarisë bankare, të përcaktuar sipas nenit 26 të ligjit nr. 8�65, datë 02.07.�998 “Për bankat në Republikën e Shqipërisë”. Nisur nga praktikat e licencimit të bankave në Shqipëri deri në këto momente

52

si dhe perspektivat që imponon zhvillimi i qëndrueshëm i vendit në të ardhmen, strategjia e Bankës së Shqipërisë në periudhë afatmesme për këtë proces, synon:

• përgatitjen e një kuadri më të plotë rregullator për licencimin e bankave të specializuara si banka zhvillimi, banka investimi si edhe për degët e bankave të huaja;

• plotësimin e kuadrit rregullator që ka të bëjë me proceset e ndarjes, të thithjes, të transformimit dhe të bashkimit të bankave, mbështetur edhe në ndryshimet që mund t’i bëhen ligjit “Për shoqëritë tregtare” dhe ligjit “Për bankat në Republikën e Shqipërisë”;

• plotësimin e kuadrit rregullativ që lidhet me mbikëqyrjen e konsoliduar;

• plotësimin e kuadrit rregullativ që lidhet me vendosjen e parimeve për një drejtim të përgjegjshëm (corporate governance).

Procesi i mbikëqyrjes kërkon që autoriteti mbikëqyrës të jetë gjithashtu, i gatshëm për të vepruar me shpejtësi, në rastin e bankave të cilat gjenden në vështirësi ose që kalojnë për likuidim. Në këtë kuadër, do të punohet shpejt dhe me kujdes për hartimin e procedurave, të cilat do të sigurojnë ecurinë “normale” të këtij procesi, për të minimizuar efektet në publik dhe për të shmangur çdo efekt anësor në sistemin bankar e financiar.

I rëndësishëm do të jetë në periudhën afatmesme, bashkëpunimi me autoritetet mbikëqyrëse të vendeve të tjera, grupet bankare të të cilave kanë investuar në kapitalin aksioner të bankave shqiptare. Ky bashkëpunim duhet të jetë i vazhdueshëm, për të shkëmbyer informacion të mjaftueshëm për ecurinë e grupeve dhe të bankave në vendet respektive.

5�

�.�.�. Rregullimi

Strategjia afatmesme e Bankës së Shqipërisë do të përfshijë në skemën e përgjithshme të saj edhe përparësitë për periudhën afatmesme të kuadrit ligjor e rregullator mbikëqyrës, për bankat që veprojnë në Shqipëri. Ndryshimet në këtë kuadër, do të synojnë mbështetjen e procesit të integrimit dhe lidhjen në mënyrë të drejtpërdrejtë me zbatimin e “Planit kombëtar të përafrimit të legjislacionit”.

Si pjesë thelbësore e përafrimit të legjislacionit bankar me legjislacionin evropian, do të jetë rishikimi dhe miratimi i projektligjit “Për bankat në Republikën e Shqipërisë”.

Ky projektligj synon të përmirësojë ligjin në fuqi nr. 8�65, datë 02.07.�998 “Për bankat në Republikën e Shqipërisë”, duke reflektuar standardet e përfshira në Direktivat Evropiane ((2000/�2/Ec; 94/�9 /Ec/ 8�/�49/Ec) dhe parimet e gjithëpranuara që rrjedhin nga dokumentet e Komitetit të Bazelit. Ndryshimet në ligjin ekzistues do të konsistojnë kryesisht në:

• mbrojtjen e mbikëqyrësve gjatë ushtrimit të përgjegjshëm të funksionit të tyre;

• plotësimin e kuadrit ligjor me konceptet e mbikëqyrjes së konsoliduar;

• saktësimin e përcaktimeve ligjore, në drejtim të veprimtarive të lejueshme të bankave, kontrollin në kapitalin e bankës, reputacionin e aksionerëve dhe burimin e kapitalit, dhe bashkëpunimin me autoritetet e tjera mbikëqyrëse të tregut financiar dhe ato të huaja;

• plotësimin dhe qartësimin e përgjegjësive të strukturave drejtuese të bankave;

• vendosjen në ligj të disa treguesve të mbikëqyrjes si edhe plotësimin

54

e masave më korrektuese dhe penalizuese;• vendosjen e koncepteve për mbikëqyrjen e degëve të bankave të

huaja.

Rishikimi i kuadrit rregullativ në periudhën afatmesme, si rrjedhojë e ligjit të ri “Për bankat në Republikën e Shqipërisë”, zbatimi i ndërthurur i parimeve të rishikuara të Komitetit të Bazelit për një mbikëqyrje efektive dhe konceptet e reja të përfshira në Akordin e ri të Bazelit, do të jenë në qendër të strategjisë dhe përparësive të saj. Kështu, disa nga ndryshimet në kuadrin rregullativ do të jenë:

• hartimi i rregullores për transparencën e bankave. Transparenca e bankave me publikun dhe informacioni mbikëqyrës, do të shihen si promovuesit e sigurisë dhe të qëndrueshmërisë së sistemit bankar. Ky është një element i rëndësishëm, i përfshirë në shtyllën e tretë të Akordit të Ri të Bazelit;

• hartimi i rregullores për kredinë konsumatore, me qëllim mbrojtjen e konsumatorit krahas mbrojtjes së depozituesit. Kjo do ta mbrojë konsumatorin shqiptar e do të rregullojë më mirë veprimtarinë e kredisë konsumatore dhe të asaj për banesë, duke e vendosur kuadrin rregullativ të kësaj veprimtarie, në përputhje me Direktivën e Këshillit Evropian dhe praktikat më të mira të fushës;

• mbikëqyrja e konsoliduar e bankave dhe plotësimi i kuadrit mbikëqyrës. Plotësimi i kuadrit rregullativ do të shoqërohet me plotësimin e kuadrit mbikëqyrës (inspektimet në vend, analizat dhe marrëveshjet e bashkëpunimit reciprok), proces i diktuar edhe nga hapja e degëve të reja të bankave jashtë territorit shqiptar;

• përfshirja e rrezikut operacional në nivelin e mjaftueshmërisë së kapitalit. Shtylla I e Akordit të Ri të Kapitalit që lidhet me rikonceptimin e rrezikut të kreditit dhe efektet e vlerësimit të tij në mjaftueshmërinë e kapitalit të bankave, përfshin dhe prezantimin

55

e një kërkese shtesë për kapital, që i dedikohet vetëm rrezikut operacional. Ndryshimi i prezantuar në Akord lidhet me faktin që kërkesa për kapital për mbulimin e këtij rreziku, nuk do të jetë e nënkuptuar në raportin prej 8 për qind të mjaftueshmërisë, por do të jetë e veçantë dhe do të llogaritet sipas njërës prej metodave që ofrohen në paketën rregulluese. Parashikohet të bëhet një shtesë në rregulloren ekzistuese të mjaftueshmërisë së kapitalit;

• përgatitja e ndryshimeve të nevojshme në kuadrin rregullativ dhe procedurial, për implementimin e synuar të Standardeve Ndërkombëtare të Raportimit Financiar (IFRS).

�.�.4. Mbikëqyrja nga jashtë

objektivi kryesor i aktivitetit të mbikëqyrjes nga jashtë është përmirësimi i vazhdueshëm i cilësisë së analizave, për të siguruar sinjalizimin e hershëm për problemet që mund të shfaqen në banka të veçanta ose në sistemin bankar në veçanti. objektivat për periudhën afatmesme do të përqendrohen në:

• përmirësimin e kuadrit analitik të bankave, nëpërmjet krahasimit të performancës së bankës ndaj një benchmarku që presupozohet të jetë mesatarja e grupit ku banka vepron;

• përmirësimin e analizave të bankave dhe të sistemit me orientim nga e ardhmja. Për këtë qëllim, do të shërbejë përmirësimi i vazhdueshëm i kuadrit të “stress testing”;

• përmirësimin e vazhdueshëm të kërkesave për raportim, duke shtuar zërat që raportohen dhe përafrimin e sistemit raportues me standardet evropiane;

• ngritjen e një strukture të qëndrueshme analitike për monitorimin e vazhdueshëm të institucioneve financiare jobanka.

56

�.�.5. Inspektimi në vend

objektivi kryesor i inspektimeve në vend, për periudhën 2006-2008 është përfundimi i procesit të kalimit në një mbikëqyrje të përqendruar drejt rrezikut dhe përgatitja për zbatimin e standardeve të përcaktuara në Akordin e ri të Bazelit.

Disa nga objektivat për periudhën afatmesme përqendrohen në:

• përfundimin e procesit të kalimit në mbikëqyrjen e përqendruar drejt rrezikut në veprimtarinë bankare;

• rishikimin e manualit të inspektimit, për të siguruar objektivin e mësipërm si edhe për të reflektuar ndryshimin e karakteristikave të rrezikut në veprimtarinë bankare;

• përgatitjen e kapaciteteve njerëzore për kërkesat e Akordit të ri të Bazelit, duke shtuar kapacitetet analitike në fushën e teknologjisë së informacionit dhe të statistikës;

• përsosjen e mëtejshme të procesit të inspektimit dhe të dokumentimit të tij;

• forcimin e kapaciteteve njerëzore në procesin e parandalimit të pastrimit të parave;

• ndjekjen e vazhdueshme të procesit të analizës së ecurisë së bankës, me qëllim familjarizimin me problemet e bankës dhe marrjen e masave korrektuese për përmirësimin e situatës;

• rishikimin e manualit të masave korrektuese.

�.�.6. Kërkimet dhe konsistenca

Një sfidë e re për Departamentin e Mbikëqyrjes për vitet 2006-2008, do të jetë edhe funksionimi i Zyrës së Kërkimeve dhe Konsistencës, si një strukturë e re e këtij departamenti.

57

objektivi kryesor i kësaj zyre është përgatitja e materialeve me natyrë studimore si dhe verifikimi i konsistencës së raporteve të inspektimit.

Përgatitja e materialeve kërkimore, do të fokusohet në evidentimin e problematikës që prek sistemin bankar në veçanti e atë financiar në përgjithësi, rreziqet aktuale dhe ato të mundshme, shërbimet dhe produktet e reja që po i shtohen çdo ditë tregut bankar etj.. Zgjedhja e temave që do të trajtohen nuk do të jetë e rastësishme por, fryt i një bashkëpunimi të ngushtë mes sektorëve të ndryshëm brenda Departamentit të Mbikëqyrjes dhe drejtuesve të bankave të nivelit të dytë.

�.4. REFoRMAT NË SEKToRIN FINANcIAR

Gjatë periudhës afatmesme 2006-2008, autoritetet shqiptare do të vazhdojnë zhvillimin e mëtejshëm të reformës në sistemin financiar.

Zhvillimi me sukses i kësaj reforme kërkon angazhimin e institucioneve të ndryshme, ndër të cilat Banka e Shqipërisë është më e interesuara për këtë proces. Reforma në sistemin financiar do të synojë krijimin e një tregu financiar efektiv dhe konkurrues, në mbështetje të zhvillimit ekonomik të vendit. Reforma e sistemit financiar do të shihet në këto aspekte:

• Zbatimi i një politike licencimi të kujdesshme me karakter përzgjedhës, duke i dhënë përparësi atyre bankave që kanë gjasa të forta për qëndrueshmëri dhe sukses në veprimtarinë bankare si dhe; përgatitja e një kuadri më të plotë rregullativ, për licencimin e bankave të specializuara si banka zhvillimi, banka investimi si edhe për degët e bankave të huaja.

58

• Forcimi i aftësive mbikëqyrëse dhe rregullatore të Bankës së Shqipërisë, nëpërmjet zhvillimit të mëtejshëm të Departamentit të Mbikëqyrjes; përafrimi i legjislacionit bankar me legjislacionin evropian; përfundimi i procesit të kalimit në një mbikëqyrje të përqendruar drejt rrezikut dhe përgatitja për implementimin e standardeve të përcaktuara në Akordin e ri të Bazelit si dhe; përmirësimi i aftësive analizuese e inspektuese. Rishikimi dhe përmirësimi i ligjit “Për bankat në Republikën e Shqipërisë” për të përforcuar kërkesat për licencimin e bankave; forcimin e rregullave të mbikëqyrjes; rritjen apo qartësimin e kërkesave në lidhje me administrimin; përcaktimin e sanksioneve në mënyrë më të detajuar dhe duke bërë lidhjen midis shkeljeve dhe masës administrative përkatëse apo sanksionit; mbrojtjen e interesave të depozituesve; bashkëpunimin me organe të tjera të mbikëqyrjes si dhe mjaft përmirësime të tjera.

• Krijimi i Zyrës së Informacionit të Kredisë, zyrë e cila do të rrisë shkallën e informacionit të bankave mbi klientët e tyre, do të ulë rrezikun në procesin e kreditimit si dhe do të krijojë akses më të madh të klientëve të sigurtë në banka.

• Nxitja e konkurrencës në tërësi, në sistemin financiar si pjesë e përpjekjeve të përbashkëta me Ministrinë e Financave dhe me Ministrinë e Ekonomisë.

• Forcimi i mbikëqyrjes së institucioneve financiare që nuk licencohen nga Banka e Shqipërisë. Kjo do të arrihet me krijimin e Autoritetit të Mbikëqyrjes Financiare nga shkrirja e Autoritetit të Mbikëqyrjes së Sigurimeve, Komisionit të Letrave me Vlerë dhe Inspektoriatit të Instituteve Private të Pensioneve Suplementare. Ky autoritet do të jetë një mekanizëm për rritjen e sektorit financiar jobankar dhe për mbikëqyrjen më të mirë të këtij sektori.

59

• Krijimi i skemave të garantimit të kredive, si institucione që do të ndihmojnë në nxitjen e kreditimit të ekonomisë, në zhvillimin e sistemit bankar, në lidhjen më të ngushtë të tij me pjesën tjetër të ekonomisë dhe në përmirësimin e mekanizmit të transmetimit e të ndërmjetësimit bankar.

• Forcimi i aftësive të Agjencisë së Trajtimit të Kredive, si pjesë e përpjekjeve për të forcuar disiplinën financiare në treg; shtimi i kërkesave për raportim dhe transparencë të kësaj agjencie.

• Rishikimi i ligjit “Për kontabilitetin”, për ta sjellë atë në përputhje të plotë me Standardet Ndërkombëtare të Kontabilitetit.

• Privatizimi i shoqërisë shtetërore të sigurimeve, do të ndihmojë në rritjen e konkurrencës në këtë treg dhe në zgjerimin e pjesëmarrjes aktive të këtij segmenti të tregut financiar në jetën ekonomike.

• Forcimi i aftësive të autoritetit të luftës kundër pastrimit të parave dhe bashkëpunimi i ngushtë me Bankën e Shqipërisë. Si autoritet mbikëqyrës dhe rregullator, Banka e Shqipërisë është e interesuar që sistemi bankar të veprojë në përputhje me rregullat në fuqi dhe të jetë i imunizuar nga përpjekjet për përfshirjen e tij në aktivitete jo të pastra.

�.5. FoRcIMI I BAZËS LIGjoRE DHE RREGuLLATIVE

Forcimi i bazës ligjore dhe rregullative në vetvete, përbën një objektiv të rëndësishëm në funksion të parashikimit dhe minimizimit të rrezikut ligjor të ushtrimit të veprimtarisë nga Banka e Shqipërisë, në arritjen e objektivit të saj kryesor, atë të ruajtjes së stabilitetit të çmimeve.

60

Për arritjen e këtij objektivi është e nevojshme të merren masat që do të kenë karakter ligjor dhe zbatues. Masat legjislative në terma të përgjithshëm, përfshijnë hartimin e akteve ligjore dhe nënligjore ose përmirësimin e akteve në fuqi.

Ashtu siç parashikohet edhe në Planin Kombëtar të Përafrimit të Legjislacionit vendas me atë të Bashkimit Evropian dhe zbatimit të Marrëveshjes së Stabilizim-Asociimit, kuadri ligjor dhe nënligjor do të forcohet me hartimin dhe miratimin e akteve juridike të mëposhtme:

• projektligji “Për bankat ne Republikën e Shqipërisë” (viti 2006);• aktet nënligjore në zbatim të tij (viti 2006 – 2008);• projektligji “Për regjimin e këmbimeve valutore” (viti 2007 –

2008).

Projektligji “Për regjimin e këmbimeve valutore” do të forcojë bazën ligjore në fushën e këmbimeve valutore në Republikën e Shqipërisë, në frymën e liberalizimit të plotë të llogarisë së kapitalit, si një kusht parësor për anëtarësimin e Shqipërisë në Bashkimin Evropian. Aktualisht, kjo fushë rregullohet nga rregullorja “Për veprimtarinë valutore” e miratuar nga Këshilli Mbikëqyrës i Bankës së Shqipërisë. Projektligji do të synojë rregullimin në mënyrë më të plotë të kësaj fushe dhe në përputhje me të drejtën e Bashkimit Evropian.

Në kuadrin e minimizimit të rrezikut ligjor, konsiderohet si masë e domosdoshme, rregullimi i ofrimit të shërbimit ligjor nga Departamenti juridik për organet e Bankës së Shqipërisë dhe strukturat e tjera organizative të saj.

Ky rregullim do të fokusohet në përcaktimin e:

6�

• procedurës së dhënies së mendimeve juridike;• procedurës së mbikëqyrjes së zbatimit të akteve ligjore dhe

nënligjore nga organet dhe punonjësit e Bankës së Shqipërisë;• standardeve të shqyrtimit të çështjeve dhe të dhënies së mendimeve

ligjore në lidhje me to, si dhe procedurave të mbikëqyrjes së zbatimit të tyre;

• mbajtjes së evidencës së opinioneve juridike të dhëna, me qëllim unifikimin e tyre për çështje të ngjashme.

Rregullimi i ofrimit të shërbimit ligjor do të mundësojë gjithashtu, formatizimin e opinionit juridik të Bankës së Shqipërisë si ent rregullator në sektorin bankar dhe konsolidimin me anë të tij, të traditës së të drejtës bankare, e cila do të sjellë si pasojë forcimin e reputacionit të Bankës së Shqipërisë.

Masat zbatuese, që mund të ndërmerren, parashikohet të kenë karakter organizativ dhe parapërgatitor për hartimin e projektakteve, nga të cilat mund të përmendim: • ngritjen e grupeve të punës për hartimin e tyre;• përftimin e ekspertizës vendase dhe të huaj në fushën, të cilën

projektakti do të synojë të rregullojë;• organizmin e seminareve trajnuese.

�.6. KoMuNIKIMI

Në një kohë kur komunikimi është bërë shumë i rëndësishëm dhe metodat për realizimin e tij janë në ndryshim të vazhdueshëm, Banka e Shqipërisë i ka kushtuar një vëmendje të veçantë vendosjes së urave të sigurta dhe efektive të komunikimit me publikun si dhe atij brenda institucionit.

62

objektivi themelor i Bankës së Shqipërisë është arritja dhe ruajtja e stabilitetit të çmimeve. Për të përçuar drejt këtë në publik, asaj i duhet të vendosë dhe të përcaktojë qartë se çfarë do t’i thotë publikut në përgjithësi, pjesëtarëve të tregut, ekspertëve dhe medias. Për arritjen e qëllimit të saj, ajo në fillim ka identifikuar dhe përcaktuar segmentet e publikut të cilët janë: Parlamenti, Qeveria, media, sindikatat, tregu financiar, akademikë, analistë, sektori i biznesit dhe individët.

Gjatë periudhës 2006 – 2008, Banka e Shqipërisë, nëpërmjet një komunikimi në rritje, do të mundohet të shmangë vendime të natyrës surprizë. Tashmë është pranuar gjerësisht se vendime të kësaj natyre apo një lloj bunkerizimi i institucionit, nuk bën gjë tjetër vetëm se shton konfuzionin e tregut në perceptimin dhe interpretimin e saktë të vendimeve të bankës qendrore.

Për këtë qëllim, Banka e Shqipërisë do të vazhdojë të përsosë më tej kanalet e saj tradicionale të komunikimit:

• Raporti periodik i politikës monetare, do të vazhdojë të jetë dokumenti kryesor përçues i politikës monetare të Bankës së Shqipërisë në publik. Puna e filluar që në vitin 2005 do të thellohet më tej gjatë viteve 2006 dhe 2007, deri në prezantimin e një modeli të përmirësuar të raportit aktual të politikës monetare, të ngjashëm me të ashtuquajturin “Raport i Inflacionit”. Për këtë qëllim, gradualisht Banka e Shqipërisë do të lëvizë nga përgatitja e raporteve analitike mujore, në hartimin e raporteve periodike tremujore. Theks i veçantë do t’i vihet bërjes publike të parashikimeve afatshkurtra për inflacionin si dhe parashikimeve të tjera që gjenerohen nga modeli makroekonomik, i cili është në ndërtim. Një hapësirë më e madhe do t’i lihet edhe pjesës që do të trajtojë rreziqet e mundshme të së ardhmes së afërt dhe të largët.

• Për një komunikim të shpejtë dhe efikas, mbledhjet e Këshillit

6�

Mbikëqyrës do të pasohen me deklarata të menjëhershme për shtyp, nëpërmjet të cilave publiku do të vihet në dijeni të argumenteve dhe qëndrimeve më të fundit në fushën e politikës monetare dhe të stabilitetit financiar, në përgjithësi. Në mënyrë që tregjet të jenë të orientuara në raport me procesin vendimmarrës të Bankës së Shqipërisë, në fillim të çdo viti (duke filluar që nga viti 2007) do të publikohet kalendari me datat e sakta, të diskutimeve mbi politikën monetare.

• Konferenca të rregullta për shtyp të Guvernatorit dhe të anëtarëve të tjerë të Këshillit Mbikëqyrës do të pasojnë mbledhjet e Këshillit Mbikëqyrës, ku vendoset ndryshimi i normës së interesit për marrëveshjet e riblerjes me maturim njëjavor. Pjesë e pandarë e këtij procesi komunikimi janë edhe raportimet në Kuvend të Guvernatorit të Bankës së Shqipërisë apo organizimi i takimeve të tij me përfaqësues të Komisioneve të Kuvendit.

• Publikimet periodike të Bankës së Shqipërisë, me të gjithë kompleksitetin e çështjeve që ato trajtojnë në fushën e ekonomisë, të parasë dhe të financave janë një urë tjetër komunikimi midis Bankës së Shqipërisë dhe grupeve të ndryshme të interesit. Në këto botime, ku jepet një informacion i larmishëm dhe i shpejtë në kohë, çdo i interesuar mund të plotësojë nevojat e tij për analiza ekonomike, për parashikime, për pritshmëri, për rreziqe të mundshme, për stabilitetin e sistemit bankar e çështje të tjera të kësaj natyre. Nga ana tjetër, nëpërmjet botimeve të tilla si raporti vjetor, Banka e Shqipërisë i jep mundësinë publikut të gjerë dhe veçanërisht Kuvendit të Shqipërisë, të vlerësojë se sa e përgjegjshme ka qenë ajo në administrimin e kompetencave ligjore, që i njeh Kushtetuta dhe ligji organik.

Duke qenë se komunikimi është një proces sa i thjeshtë në dukje aq edhe kompleks në zbatim, Banka e Shqipërisë gjykon se për të qenë më e thjeshtë, e për rrjedhim më e kapshme nga segmentet më pak

64

profesionale të publikut (masa e madhe e individëve, për shembull), është e domosdoshme që kontaktet me publikun të realizohen edhe në forma të tjera si:

• Intervista në media të Guvernatorit, të anëtarëve të Këshillit Mbikëqyrës të Bankës së Shqipërisë apo drejtuesve të tjerë të saj.

• organizimi i takimeve të ndryshme me përfaqësues të medias. Gjatë këtyre takimeve, Banka mund të ndajë me median vështirësitë me të cilat ajo përballet në përmbushjen e objektivave të saj.

• organizimi i takimeve joformale, bisedave spontane lidhur me probleme të mprehta të ekonomisë, të financave, të Bankës në një moment të caktuar, me përfaqësues të spikatur të grupeve të ndryshme të interesit. Synohet kështu krijimi i një “opinioni” për Bankën e Shqipërisë, në mënyrë të tërthortë, jo imponuese.

• Përmirësimi i vazhdueshëm i cilësisë së publikimeve të Bankës, si edhe rishikimi i përmbajtjes së tyre në rastet kur duhet të reflektojnë zhvillimin e çështjeve që pasqyrojnë.

• Njoftime në shtypin e përditshëm rreth datave të mundshme të publikimit të materialeve të saj, të shoqëruara me komente paraprake rreth dobishmërisë së tyre për grupe të caktuara të publikut.

• organizimi i vizitave në ndërtesën e Bankës së Shqipërisë. Këto vizita mund të fillojnë me shfaqjen e një filmi rreth historikut të bankës dhe më pas mund të vazhdojnë me vizitë në ambientet e brendshme, të shoqëruar nga punonjës të bankës.

• Hapja pranë sporteleve të bankave të nivelit të dytë e një stende me publikime të Bankës së Shqipërisë.

• organizimi i “Ditës së Bankës” në të cilën do të zhvillohen aktivitete të ndryshme që lidhen me Bankën.

• Ideimi, publikimi dhe shpërndarja e publikimeve jashtë vendit për emigrantët shqiptarë. Ambasadat tona në vende të ndryshme, mund të bashkëpunojnë për të vendosur lidhje me komunitetin shqiptar jashtë Shqipërisë.

65

Përveç mënyrave të komunikimit të përmendura më sipër, vlen të përmendet edhe mënyra elektronike e komunikimit, e cila në botën e sotme po përhapet me shpejtësi të madhe. Banka e Shqipërisë komunikon me publikun e saj të brendshëm dhe atë të jashtëm nëpërmjet faqes së saj të internetit dhe intranetit. Megjithatë, edhe në këtë drejtim ka hapësira për të përmirësuar më tej procesin e informimit të publikut ashtu edhe atë të thithjes së opinioneve dhe pyetjeve që vijnë nga ky i fundit.

�.7. EDuKIMI I PuBLIKuT

Edukimi i publikut është parë nga Banka e Shqipërisë si një mundësi më shumë për të siguruar një ambient të përshtatshëm të zhvillimit të veprimtarisë së saj; si një domosdoshmëri për krijimin e bazës për zhvillimin e një komunikimi interaktiv; si një parakusht që duhet plotësuar “për të jetuar në harmoni” me shoqërinë, prosperitetit të të cilës i shërben; si një mjet i pazëvendësueshëm në funksion të rritjes së reputacionit dhe besueshmërisë së saj nga publiku; si një mënyrë efikase e rritjes së transparencës dhe përgjegjshmërisë që ajo synon të transmetojë në publik.

Drejtimet në të cilat Banka do të vijojë të zhvillojë aktivitetin e saj në fushën e edukimit të publikut do të jenë ato që tashmë janë shndërruar në traditë:

• Zhvillimi i takimeve të herëpashershme me studentë e staf mësimdhënës në fakultete të ndryshme të ekonomisë të vendit.

• Publikimi i botimeve të karakterit të përgjithshëm edukativ për një shtresë të gjerë të shoqërisë.

• Thjeshtimi dhe qartësimi i gjuhës së përdorur në publikimet me

66

karakter analizues, vlerësues apo statistikor që Banka prodhon për një auditor më të specializuar e për çështje teknike të fushës.

• Përgatitja dhe publikimi i materialeve që kanë ndikim në opinionin publik dhe lehtësojmë të kuptuarit e problemeve të momentit të realitetit tonë ekonomik.

• organizimi i konferencave, seminareve apo tryezave të rrumbullakëta të diskutimit me grupe të ndryshme shoqërore (përfaqësues të politikës, të biznesit, të medias, të botës së akademisë, bankierë etj.) mbi argumente të mprehta të momentit apo të tjera çështje, për të cilat publiku tregon interes në një moment të caktuar.

• Zgjerimi i shërbimit bibliotekar edhe për të interesuar jo punonjës të Bankës.

• Ideimi dhe zhvillimi i paketave të programeve trajnuese për përfaqësues të medias apo për grupe të ndryshme interesi (për shembull, mësues në shkollat e mesme).

• Krijimi i kushteve për zhvillimin e praktikës mësimore për studentë të fushës, në Bankën e Shqipërisë.

• Pasurimi dhe sigurimi në vazhdimësi i funksionimit të Dhomës së Publikut.

Duke e kuptuar edukimin e publikut si një proces kreativ e në zhvillim të vazhdueshëm, mënyra e praktika të reja do të aplikohen e përshtaten në përputhje kërkesat e tij për informim. Ndër to cilësohen:

• organizimi i leksioneve të hapura në Hollin e Bankës me tematikë nga fusha e ekonomisë, financës, bankës dhe më gjerë, me pjesëmarrje të lirë.

• organizimi i takimeve rajonale në zona të ndryshme të vendit, për probleme të ekonomisë në përgjithësi dhe të rajoneve përkatëse në veçanti, duke synuar një shtrirje territoriale sa më të gjerë të

67

pranisë së Bankës së Shqipërisë tek publiku.• Hartimi dhe shpërndarja, sipas një periodiciteti të përcaktuar

më parë, e pyetësorëve mbi argumente të fushës së ekonomisë, të financës, të bankingut apo edhe më gjerë. Përpunimi i tyre na jep mundësi të kemi informacion mbi njohjen që publiku ka për problemet e mësipërme apo edhe mbi pritshmëritë e tij prej sistemit bankar.

• Rikonceptimi i faqes web të Bankës, në mënyrë që përdorimi i saj të jetë sa më i thjeshtë dhe i dobishëm për të gjithë të interesuarit.

• Publikimi i artikujve të shkruar nga specialistë të Bankës në gazeta të përditshme, për probleme që lidhen me “çështje të nxehta” të momentit.

• Përgatitja e publikimeve të Bankës edhe në formë elektronike, në mënyrë që të jenë më atraktive për brezin e ri, të interesuar në çështje që ato mbulojnë.

• Ideimi dhe realizimi i serive të emisioneve televizive, ku specialistë të Bankës flasin mbi çështje të bankingut, financave, ekonomisë në vend, rajon dhe më gjerë.

• organizimi i një konkursi kombëtar me temë nga bankingu midis studentëve të fakulteteve të ndryshme të vendit. Vendosja e një çmimi për fituesin.

• Krijimi i “Sallonit të bankës” pranë librarive më të njohura në qytet (publikimet falas).

�.8. PuNA KËRKIMoRE NË BANKËN E SHQIPËRISË

Përmirësimi i punës kërkimore brenda Bankës së Shqipërisë është nga njëra anë detyrë e saj, në kuadrin e mbështetjes së zhvillimit ekonomik të vendit, dhe në anën tjetër, nevojë për të ndërmarrë vendime sa më të shëndosha në lidhje me politikën monetare dhe mbikëqyrjen bankare.

68

Programi afatmesëm i punës, është ndërtuar duke mbajtur parasysh në rradhë të parë detyrimet ligjore të bankës, ruajtjen e stabilitetit të çmimeve dhe sigurimin e qëndrueshmërisë të sistemit bankar. Në vija të përgjithshme, strategjia e kërkimit për periudhën afatmesme përmblidhet më poshtë.

Fusha kërkimore Subjekti

(I) Politika monetare (a) Transmetimi i politikës monetare(b) Përcaktuesit e kursit të këmbimit

(II) Modelimi (a) Modelet e parashikimit (b) Modelet makroekonomike

(III) Sektori financiar(a) Eficienca dhe struktura e sektorit financiar (b) Stabiliteti i sektorit financiar dhe sjellja financiare e sektorit real

(IV) Të tjera(a) Qëndrueshmëria e politikës fiskale (b) Qëndrueshmëria e llogarisë korente/borxhit të jashtëm(c) Fleksibiliteti i tregut të punës dhe i të mirave

Deri më sot, përpjekjet kryesore të kërkimeve në Bankën e Shqipërisë, janë përqendruar kryesisht në drejtim të çështjeve të politikës monetare. Kjo deri-diku është diktuar dhe prej synimit aktual strategjik të Bankës së Shqipërisë: adoptimit të regjimit të inflacionit të shënjestruar. Adoptimi i këtij regjimi kërkon trajtimin e një sërë çështjeve, që nga qartësimi i kanaleve të transmetimit, e deri te ndërtimi i modeleve strukturore të inflacionit apo edhe të ekonomisë. Duke mos paragjykuar mundësinë e zbatimit të regjimit të inflacionit të shënjestruar në Shqipëri, thellimi në analizën e këtyre çështjeve përbën njëkohësisht një funksion të rëndësishëm për çdo bankë qendrore, pavarësisht regjimit të zgjedhur.

69

Puna ka filluar dhe në drejtim të krijimit të një modeli të ekonomisë shqiptare. Modeli do të shërbejë si në strukturimin më të mirë të vendimmarrjes së politikës monetare ashtu dhe në përmirësimin e qëndrimeve të Bankës së Shqipërisë në diskutimet në lidhje me goditjet dhe reformat me të cilat përballet ekonomia shqiptare. Ky proces konsiston veçanërisht në krijimin e serive të të dhënave të nevojshme për të ndërtuar skenare të ndryshme dhe në kalibrimin e modelit, në mënyrë që të merren parashikime sa më të sakta.

Përveç modelit të mësipërm, puna kërkimore konsiston dhe në elemente të tjera të nevojshme për përmirësimin e procesit të vendimmarrjes së Bankës së Shqipërisë, si në drejtim të stabilitetit të çmimeve ashtu dhe në drejtim të stabilitetit financiar. Kanalet e ndryshme të transmetimit të politikës monetare janë nën shqyrtim të vazhdueshëm teorikisht dhe praktikisht, me përmirësimin e bazës së të dhënave. Modelimi i parashikimit të inflacionit ka zënë një vend të rëndësishëm të punës së deritanishme. Në të ardhmen, synohet që puna kërkimore të intensifikohet më tej edhe në fusha të tjera të rëndësishme për bankën, si problemet e stabilitetit financiar apo qëndrueshmëria e llogarisë korente.

�.9. INTEGRIMI EVRoPIAN DHE BASHKËPuNIMI ME INSTITucIoNET E TjERA NDËRKoMBËTARE

Edhe gjatë periudhës 2006-2008, Banka e Shqipërisë do të vazhdojë t’i kushtojë një vëmendje të veçantë konsolidimit dhe zhvillimit të mëtejshëm të marrëdhënieve me bankat e tjera qendrore, institucionet financiare ndërkombëtare, me organizmat e tjerë brenda dhe jashtë vendit si dhe do të angazhohet aktivisht në procesin e integrimit evropian të vendit.

70

�.9.�. Integrimi evropian

Nënshkrimi i MSA, më �2 qershor 2006, hyrja e saj në fuqi pas përfundimit të procedurave të ratifikimit, ngre një varg angazhimesh për institucionet shqiptare dhe komunitare të kreditit. Sikundër në çdo marrëveshje asociimi, edhe në rastin e Shqipërisë detyrimi për të përshtatur legjislacionin vendas me atë të BE-së dhe zbatimi rigoroz i tij, përbën një ndër elementet-kyçe të MSA. Në këtë kuadër, Banka e Shqipërisë është përgjegjëse për përafrimin e legjislacionit vendas me atë të Bashkimit Evropian në fushën e shërbimeve financiare si dhe në fushën e lëvizjeve të kapitalit dhe të pagesave rrjedhëse.

Në vijim të përfundimeve të Raportit Vjetor 2005 të Komisionit Evropian mbi Shqipërinë si dhe të Dokumentit të rishikuar të Partneritetit Evropian, të miratuar nga Këshilli Evropian në dhjetor 2005, Shqipëria pritet t’i përgjigjet këtij dokumenti të ri, duke përditësuar Planin Kombëtar të Përafrimit të Legjislacionit dhe zbatimit të MSA. Në këtë kuadër, Banka e Shqipërisë është angazhuar për rishikimin brenda gjashtëmujorit të parë të vitit 2006, të pjesëve të Planit ekzistues për të cilat është përgjegjëse (stabiliteti makroekonomik, lëvizja e lirë e kapitalit dhe shërbimet financiare), duke pasqyruar përparimin e realizuar në kuadrin rregullator dhe institucional gjatë vitit 2005, si dhe duke adresuar përparësitë që rrjedhin nga Partneriteti i ri Evropian me Shqipërinë dhe nga Raporti i fundit vjetor i Komisionit Evropian. E gjithë veprimtaria e përafrimit ligjor, institucional dhe operacional të Bankës së Shqipërisë me Sistemin Evropian të Bankave Qendrore gjatë viteve 2006-2008, do të zhvillohet duke u mbështetur në Planin Kombëtar të Përafrimit të Legjislacionit vendas me atë të BE-së dhe zbatimit të detyrimeve që rrjedhin nga MSA.

Në të njëjtën kohë, Banka e Shqipërisë do të synojë të përfitojë nga Instrumenti i Para-Aderimit (IPA), i cili do të zëvendësojë programin

7�

cARDS. Qëllimi i Bankës së Shqipërisë është të përfitojë nga IPA, nëpërmjet një programi binjakëzimi me një bankë qendrore anëtare të Sistemit Evropian të Bankave Qendrore, duke synuar përafrimin me standardet evropiane në fushat e mbikëqyrjes, statistikave dhe komunikimit. Pjesëmarrja e Bankës së Shqipërisë në të gjitha takimet e autoriteteve shqiptare me organet e Komunitetit Evropian, do të vijojë të jetë aktive duke raportuar mbi zhvillimet në fushat për të cilat Banka e Shqipërisë është institucioni përgjegjës.

�.9.2. Marrëdhëniet me bankat e tjera qendrore dhe asistenca teknike

Gjatë periudhës 2006-2008, Banka e Shqipërisë do të synojë të intensifikojë marrëdhëniet dypalëshe dhe bashkëpunimin teknik me bankat anëtare të Sistemit Evropian të Bankave Qendrore. Banka e Shqipërisë e gjykon si mjaft të vlefshëm përfitimin e asistencës teknike nga institucionet homologe, duke qenë se kjo asistencë mundëson rritjen e kapaciteteve njerëzore dhe institucionale të Bankës së Shqipërisë si dhe lehtëson përmbushjen e objektivave të saj. Asistenca teknike që do të përfitohet nga Banka e Shqipërisë do të jetë në formën e seminareve, vizitave të studimit dhe praktikave të punës pranë bankave të tjera qendrore, në përputhje me objektivat strategjikë të institucionit. Në procesin e përafrimit ligjor, institucional dhe operacional me Bankën Qendrore Evropiane dhe Sistemin Evropian të Bankave Qendrore (SEBQ), do të marrë një rëndësi të veçantë thithja e përvojave të bankave qendrore të Evropës Qendrore dhe Lindore, të anëtarësuara në vitin 2004 në SEBQ si dhe bankave qendrore të vendeve kandidate për anëtarësim në BE. Në të njëjtën kohë, Banka e Shqipërisë do të jetë aktive në promovimin e zhvillimit të mëtejshëm të bashkëpunimit ndërmjet bankave qendrore të Evropës juglindore,

72

duke synuar krijimin e një Klubi të Guvernatorëve të Rajonit. Në këtë kuadër, një rëndësi të veçantë Banka e Shqipërisë i kushton marrëdhënieve me Autoritetin e Bankave dhe Pagesave të Kosovës (ABPK), duke mbetur e angazhuar për të dhënë të gjithë ndihmën dhe mbështetjen e nevojshme, në mënyrë që ABPK të arrijë standardet e duhura për t’u shndërruar në një bankë të mirëfilltë qendrore.

�.9.�. Bashkëpunimi me institucionet financiare ndërkombëtare

Gjatë periudhës midis viteve 2006 – 2008, një tjetër objektiv i Bankës së Shqipërisë do të mbetet forcimi dhe zhvillimi i mëtejshëm i marrëdhënieve me institucionet financiare ndërkombëtare si Fondi Monetar Ndërkombëtar, Grupi i Bankës Botërore, Banka për Rregullime Ndërkombëtare, Banka Evropiane për Rindërtim dhe Zhvillim etj., duke u përpjekur që këto marrëdhënie të vendosen mbi një bazë më harmonike.

Në këtë periudhë, përparësi në marrëdhëniet me Fondin Monetar Ndërkombëtar do të jetë zbatimi me sukses i marrëveshjes trevjeçare të miratuar nga Bordi Ekzekutiv i FMN-së në muajin janar 2006, e shprehur edhe në Memorandumin e Politikave Ekonomike dhe Financiare. Aspekt tjetër shumë i rëndësishëm është edhe asistenca teknike e ofruar nga ana e FMN-së, për trajnimin e vazhdueshëm të personelit të Bankës së Shqipërisë në fushën e mbikëqyrjes, zbatimit të standardeve ndërkombëtare të kontabilitetit dhe pagesave, aplikimit të standardeve të statistikave monetare dhe financiare si dhe atyre të bilancit të pagesave etj..

Banka Botërore sërish do të jetë një nga partnerët kryesorë të Bankës së Shqipërisë në asistencën financiare dhe teknike. Gjatë kësaj periudhe, do të vazhdojë asistenca dhe programet e kualifikimit të

7�

këtij institucioni për procesin e administrimit të rezervës valutore të Bankës së Shqipërisë.

Element shumë i rëndësishëm do të mbetet Programi për Vlerësimin e Sektorit Financiar (FSAP), i cili është përgatitur nga ana e FMN-së dhe Bankës Botërore. Banka e Shqipërisë do të angazhohet në përmbushjen e të gjitha detyrimeve që rrjedhin nga Plani i Veprimit të Zbatimit të Rekomandimeve të FSAP-it, i hartuar në bashkëpunim me institucionet e tjera përgjegjëse në vend.

Në të njëjtën kohë, gjatë periudhës 2006-2008, duke u bazuar në marrëdhëniet e mira aktuale me Bankën për Rregullime Ndërkombëtare, Banka e Shqipërisë do të synojë një angazhim më aktiv dhe kontribues në këtë institucion, nëpërmjet pjesëmarrjes me statusin e vendit vëzhgues në forumet dhe komitetet e Bankës për Rregullime Ndërkombëtare (BIS).

�.�0. STATISTIKAT

Në një periudhë afatmesme, Banka e Shqipërisë synon që të arrijë disa objektiva shumë të rëndësishëm në lidhje me statistikat5.

• Forcimi i bashkëpunimit me institucionet e tjera

Banka e Shqipërisë do të vazhdojë bashkëpunimin me institucionet shtetërore, jo vetëm në shkëmbimin e informacionit statistikor, por edhe në zhvillimin e këtyre statistikave. Në veçanti, do t’i jepet rëndësi bashkëpunimit me INSTAT, në drejtim të sigurimit të një informacioni më të gjerë e më cilësor për tregues të statistikave të sektorit të jashtëm dhe të sektorit real, me kryerjen e vrojtimeve statistikore.

74

Përmes një retrospektive të përvojës së deritanishme lidhur me statistikat, mbetet ende për t’u bërë në drejtim të bashkëpunimit, kryesisht me komunitetin e biznesit. Kjo gjë do të krijojë mundësinë që ky komunitet, të luajë një rol më aktiv në përmirësimin e cilësisë së statistikave, përmes rritjes së përgjegjësisë dhe besueshmërisë për të dhënë informacion të saktë.

Bashkëpunimi me institucionet ndërkombëtare (FMN, oEcD, BB etj.) do të jetë i vazhdueshëm, që nga raportimi i të dhënave ashtu dhe nëpërmjet kontakteve, lidhur me ndryshimin dhe përmirësimin e metodikave të përpilimit dhe të raportimit të këtyre statistikave, sipas standardeve ndërkombëtare. Një rëndësi e veçantë do t’i jepet bashkëpunimit me institucionet evropiane dhe projekteve që çojnë në përafrim të standardeve me këto institucione.

• Plotësimi i rekomandimeve të lëna nga Misioni RoSc dhe SDDS të Fondit Monetar Ndërkombëtar

Në shkurt të vitit 2006, Shqipërinë e vizitoi Misionet RoSc i Fondit Monetar Ndërkombëtar. Ky mision la rekomandime lidhur me zhvillimin e statistikave në nivel kombëtar, për të treja institucionet statistikore në vend: Bankën e Shqipërisë, Ministrinë e Financave dhe INSTAT.

Plotësimi i rekomandimeve të këtij misioni, në kuadër të një tërësie misionesh të dërguara nga Fondi Monetar Ndërkombëtar, synon zhvillimin e standardeve statistikore kombëtare, për të arritur në standardet ndërkombëtare. Ndërkohë, theksojmë që ky mision vlerësohet si shumë i rëndësishëm në nivel ndërkombëtar për standardet statistikore dhe unik në llojin e vet, për nga niveli i përfaqësimit.

Gjithashtu, rekomandime lidhur me zhvillimin e standardeve statistikore janë lënë nga Misioni SDDS, i Fondit Monetar

75

Ndërkombëtar. Vlerësimet e dhëna nga ky mision, kanë për qëllim përfshirjen e Shqipërisë në projektin SDDS, për një afat kohor prej rreth dy vitesh. Këtu bëjnë pjesë vendet me standarde të zhvilluara statistikore. Si një projekt statistikor që përfshin të katër sektorët statistikorë të një ekonomie6, ai paraqet rekomandimet e veta për të treja institucionet statistikore në Shqipëri: Bankën e Shqipërisë, Ministrinë e Financave dhe INSTAT. Në veçanti, Bankës së Shqipërisë, i është kërkuar të jetë në rolin e koordinatorit. Ky rol, përfshin koordinimin e marrëdhënieve me FMN, në fushën e këtij projekti si dhe ndjekjen e realizimit të detyrave për të gjitha agjencitë statistikore.

Plotësimi i detyrimeve që lindin prej tij, vlerësohet si më i rëndësishmi në fazën aktuale të zhvillimit të statistikave në Shqipëri. Duke qenë se standardet e projektit të SDDS, përfaqësojnë praktikat më të mira ndërkombëtare në fushën e statistikave, ato njëkohësisht u përgjigjen nevojave për të dhëna statistikore cilësore të përdoruesve të brendshëm, të institucioneve dhe përdoruesve të tjerë.

• Zhvillimi i teknologjisë në dispozicion të njësive statistikore si dhe të përdoruesve të këtyre statistikave.

Një hap shumë i rëndësishëm në zhvillimin e standardeve statistikore, konsiderohet dhe zhvillimi i zgjidhjeve të plota, që lidhen me teknologjinë e informacionit, për plotësimin e nevojave të administrimit të të dhënave statistikore nga Departamenti i Statistikës së Bankës së Shqipërisë, si dhe nga përdoruesit e tjerë brenda dhe jashtë institucionit.

Në këtë kuadër, janë planifikuar të realizohen projekte të rëndësishme që do të mundësojnë afrimin e standardeve të teknologjisë në dispozicion të statistikave të bankës qendrore, me standardet

76

bashkëkohore. Këtu, veçojmë rishikimin e zgjidhjes së administrimit të të dhënave që raportohen nga institucionet financiare, zgjidhje të plota lidhur me administrimin e informacionit statistikor të bilancit të pagesave etj..

• Kompilimi i Pozicionit Ndërkombëtar të Investimeve dhe Borxhit të jashtëm.

Për plotësimin e të dhënave të sektorit të jashtëm të ekonomisë, një hap shumë i rëndësishëm është dhe kompilimi i Pozicionit Ndërkombëtar të Investimeve dhe Borxhit të jashtëm. Aktualisht, realizohen përgatitjet paraprake si dhe punohet për nxjerrjen e shifrave të para eksperimentale, në bashkëpunim me Fondin Monetar Ndërkombëtar.

• Zgjerimi i spektrit të statistikave në fokusin e adoptimit të regjimit të inflacionit të shënjestruar.

orientimi i Bankës së Shqipërisë drejt regjimit të inflacionit të shënjestruar, vendos si parakusht zhvillimin e sistemit statistikor për të mundësuar ndërtimin e modeleve makro dhe përmirësimin e parashikimeve dhe të analizave.

Në këtë kuadër, Departamenti i Statistikave përballet me kërkesa në rritje të përdoruesve të brendshëm lidhur me administrimin e të dhënave statistikore ekzistuese dhe zgjerimin e spektrit të statistikave.

Për këtë qëllim, është planifikuar zhvillimi i bazës së të dhënave të informacionit ekzistues, si dhe analizimi i nevojave që ka Banka e Shqipërisë për të dhëna statistikore shtesë, kryesisht nga sektori real.

77

Kështu, së pari do të formalizohen marrëdhëniet me institucionet prej nga grumbullon informacion Banka e Shqipërisë, nëpërmjet nënshkrimit të memorandumeve të bashkëpunimit si dhe krijimit të tryezave të përbashkëta të diskutimit. Së dyti, do të shfrytëzohet përvoja e bankave të tjera qendrore, të cilat kanë adoptuar regjimin e inflacionit të shënjestruar.

�.��. KoNTABILITETI

Në kuadrin e forcimit të mëtejshëm të pavarësisë, Banka e Shqipërisë do të vazhdojë t’i kushtojë mjaft rëndësi rritjes së transparencës financiare të institucionit. Plani afatmesëm do të synojë hartimin e pasqyrave financiare të Bankës së Shqipërisë, në përputhje me Standardet Ndërkombëtare të Raportimit Financiar (IFRS). Ligji nr. 9228, datë 29.04.2004 “Për kontabilitetin dhe pasqyrat financiare” përcakton se të gjitha institucionet financiare dhe bankare në Republikën e Shqipërisë janë të detyruara të zbatojnë Standardet Ndërkombëtare të Kontabilitetit (IAS), duke filluar nga data � janar 2008. Banka e Shqipërisë do të synojë përputhjen me Standardet Ndërkombëtare të Raportimit Financiar (IFRS) duke gjetur zbatim në pasqyrat financiare të vitit 2007. Kështu, ajo do të japë një shembull, për të udhëhequr sistemin bankar drejt zbatimit të Standardeve.

Në këtë periudhë, përparësi do të ketë përmirësimi i sistemit të raportimit për përdoruesit e brendshëm të Bankës. Banka e Shqipërisë, në rolin e një banke qendrore, synon t’i ofrojë informacionin më të përshtatshëm çdo përdoruesi. Ndërsa përdoruesit e jashtëm (publiku dhe institucionet) kërkojnë të njohin çfarë rezultatesh janë arritur, drejtuesit e Bankës janë më të interesuar për informacion mbi marrjen e vendimeve sesi të arrihen rezultatet e synuara. Për të realizuar këtë,

78

ne synojmë përshtatjen e sistemit të raportimit me praktikat më të mira të raportimeve financiare për bankat qendrore. Kjo do të kërkojë fokusimin në vlerësimin e performancës për funksionet e realizuara nga banka, si dhe matjen e eficiencës për arritjen e objektivave dhe ofrimin e produkteve për sistemin bankar dhe financiar.

Planet afatmesme të departamentit përfshijnë zbatimin e rekomandimeve të lëna nga misioni i Fondit Monetar Ndërkombëtar (FMN) mbi vlerësimin e sigurisë financiare “IMF Safeguards Assessment”. Në këtë kuadër, përparësi do të ketë përmirësimi i strukturave të kontrollit të jashtëm si dhe forcimi i sistemit të kontrollit të brendshëm, i cili do të synojë:

• përmirësimin e bazës rregullative, përfshirë politikat dhe procedurat

kontabël, manualet e vendeve të punës, manualet e sektorëve si dhe çdo set tjetër rregullash dhe procedurash, në drejtim të përshtatjes me Standardet Ndërkombëtare të Kontabilitetit;

• përmirësimin e sistemit të kontabilitetit për sigurimin e raportimeve në kohën e duhur. Kontabilizimi i aktivitetit operacional në Bankën e Shqipërisë është pothuajse plotësisht i automatizuar, ndërkohë që në planet afatshkurtra synohet edhe automatizimi i degëve të Bankës së Shqipërisë, si dhe eliminimi i çdo veprimi rregullues manual në sistem nga personeli i kontabilitetit.

Bashkëpunimi me Bankën Botërore në kuadrin e projektit RAMP, do të jetë një tjetër objektiv i Bankës së Shqipërisë në tre vitet e ardhshme. Aktualisht, po përgatiten procedurat e nevojshme kontabël për të mbështetur këtë aktivitet si dhe marrëdhëniet me Bankën Botërore, në rolin e ruajtësit të portofolit të letrave me vlerë në valutë të Bankës së Shqipërisë. Në kuadrin e këtij projekti, peshë të rëndësishme do të ketë asistenca teknike e ofruar nga Banka Botërore,

79

për përmirësimin e procedurave për kontrollin dhe raportimin e administrimit të rezervës valutore.

�.�2. SISTEMI I PAGESAVE

Mbikëqyrja e sistemit të pagesave do të përbëjë një nga përparësitë e ardhshme në fushën e sistemit të pagesave. Me qëllim realizimin e këtij funksioni, janë bërë dhe ndryshimet përkatëse në strukturën e Departamentit të Kontabilitetit dhe Pagesave.

Si mbikëqyrëse e sistemit të pagesave, në trevjeçarin e ardhshëm, Banka e Shqipërisë do të jetë e orientuar drejt një analize të imët e të kujdesshme të sistemit të pagesave. objektivat e mbikëqyrjes për sistemin e pagesave do të fokusohen në vlerësimin kundrejt dhe përputhjen me “Parimet Themelore për Sistemet e Pagesave me Rëndësi Sistemike”, të cilat përmbahen në dokumentin e botuar nga BIS, në vitin 200�.

Në përputhje me këto parime, Banka e Shqipërisë do të synojë:

• përmirësimin dhe plotësimin e bazës rregullative për sistemet dhe instrumentet e pagesave. Me qëllim forcimin e mbështetjes ligjore të aktivitetit të sistemit të pagesave si dhe përafrimin e legjislacionit me standardet ndërkombëtare, kryesisht me legjislacionin e Bashkimit Evropian, Banka e Shqipërisë ka në planet e saj hartimin e një ligji për instrumentet dhe sistemet e pagesave, si dhe zbatimin e standardeve të sigurisë së informacionit;

• rritjen e masës së përdorimit të sistemit nga publiku, si dhe optimizimin e rrjedhjes së pagesave në sistem;

• rritjen e nivelit të sigurisë nëpërmjet ndërtimit të njësive back-up në distancë;

80

• identifikimin e rreziqeve të mundshme në funksionimin e sistemit;

• realizimin e sistemit të regjistrit të letrave me vlerë (Book Entry), si një kusht për përmbushjen e njërit prej parimeve themelore të sistemeve të pagesave, atij të mjeteve shlyerëse;

• koordinimin dhe ruajtjen e rolit të katalizatorit në sistemin e pagesave, në lidhje me integrimin e shërbimeve të reja dhe përmirësimin e strukturave ekzistuese;

• grumbullimin dhe përpunimin periodik të të dhënave për treguesit e instrumenteve të pagesave, me synim kalimin drejt botimit të një Libri për Sistemin e Pagesave, sipas standardeve “Red Book “, i cili do të rrisë transparencën me publikun.

�.��. TEKNoLoGjIA E INFoRMAcIoNIT

Sot, teknologjia e informacionit nuk konsiderohet më vetëm si mjet ndihmës në automatizimin e proceseve, por si ofrues shërbimesh dhe instrumentesh të reja, manualisht të pazëvendësueshme. Në këtë fokus, disa nga zhvillimet në teknologji në Bankë, për një periudhë afatshkurtër deri afatmesme, do të synojnë në:

• aplikimin gjerësisht, të standardeve ndërkombëtare të sigurisë së informacionit;

• zgjerimin e infrastrukturës informatike;• automatizimin e operacioneve, të cilat janë pjesërisht apo totalisht

manuale.

• Siguria e informacionit. Çështjet kryesore, që mendohet të marrin zgjidhje në një periudhë

afatmesme janë:

8�

�. Aplikimi i standardeve ndërkombëtare të sigurisë së informacionit, që do materializohet me:

• pranimin e standardit ndërkombëtar të sigurisë së informacionit ISo/ANSI �7799;

• aplikimin e këtij standardi në të gjitha aspektet, duke përfshirë burimet njerëzore, teknologjinë dhe asetet;

• plotësimin e gjithë kuadrit rregullativ, në përputhje me këtë standard.

2. Përcaktimi i metrikave për matjen dhe analizën e rrezikut.

�. Krijimi i dhomës së dytë të kompjuterave jashtë godinës, duke shmangur kështu rrezikun e dëmtimit të njëkohshëm të pajisjeve qendrore nga i njëjti shkak.

4. Krijimi i një njësie për administrimin e rrezikut dhe situatave të emergjencës.

• Infrastruktura e komunikimit. i. Një ndër përparësitë e departamentit është projekti i zgjerimit

të infrastrukturës së komunikimit në degët e bankës në rrethe. Ky projekt do të synojë automatizimin maksimal të proceseve dhe praninë e informacionit të degëve në sistem, duke lehtësuar ndjeshëm analizat dhe vendimmarrjen për çështjet që ato mbulojnë. Projekti në fjalë përfshin:

• krijimin e rrjetave informatike në secilën degë;• lidhjen on-line me qendrën;• shfrytëzimin e aplikimeve qendrore, duke u bërë pjesë integrale e

tyre;• krijimin e një infrastrukture të tillë, që t’i hapet rruga e shfrytëzimit

të degëve edhe si qendra grumbullimi informacioni statistikor për rajonet që mbulojnë.

82

ii. Zgjerimi i bankës me një godinë tjetër, do të kërkojë shtrirjen e rrjetit informatik si dhe lidhjen e këtij ambienti, me dy dhomat e kompjuterave.

iii. Lidhja e rrjetit informatik të Bankës së Shqipërisë me rrjetin e Ministrisë së Financave që konsiston në:

• lidhjen fizike;• ndërtimin e ndërfaqeve të nevojshme në sistemet e pagesave,

sistemin e tregtimit si dhe regjistrin e bonove të thesarit për të realizuar komunikim elektronik të ndërsjelltë midis sistemeve të Bankës së Shqipërisë dhe sistemit të Thesarit të Ministrisë së Financave.

• Projekte informatike�. Krijimi i Qendrës së Informacionit të Kredive. Aktiviteti i

Qendrës do të jetë grumbullimi dhe këmbimi i informacioneve për kredimarrësit në sistemin bankar. Në këtë projekt do të përfshihet:

• krijimi i njësisë që do të operojë me këtë sistem; • plotësimi i bazës ligjore dhe rregullative të nevojshme;• përgatitja e termave të referencës;• përgatitja e dokumentit të prokurimit; • zgjedhja e produktit;• ndërtimi i infrastrukturës përkatëse dhe implementimi.2. Krijimi i një sistemi për administrimin e rrezikut të rezervës

valutore, që do të përfshijë një modul të integruar për aktivitetin e Middle Office, në Departamentin e operacioneve Monetare.

�. Ndërtimi i një sistemi elektronik në fushën e administrimit të akteve rregullative, që do të konsistojë në ndërtimin e një strukture të dhënash për të administruar të gjitha aktet rregullative elektronikisht, si dhe për të bërë më të përshtatshëm kërkimin apo konsultimin e tyre.

8�

4. Kalimi automatik i të dhënave nëpër sistemet e pagesave (pagat e personelit, pagesat e faturave).

5. Përmirësimi i sistemit raportues (përmirësimi i mënyrës së mbajtjes dhe përpunimit të sistemit raportues aktual).

6. Realizimi i një zgjidhjeje për bilancin e pagesave, me qëllim shmangien maksimalisht të punës manuale, dhe arritjen e një cilësie të përpunimit të të dhënave më të plotë dhe të shpejtë.

Nisur nga sa më sipër mendojmë se parimet bazë që do të na udhëheqin gjatë këtij procesi do të jenë:

• shfrytëzimi maksimal i nivelit të zhvillimit dhe të përvojës në këtë fushë;

• integrimi maksimal midis sistemeve të informacionit;• vlerësimi i rrezikut të teknologjisë;• mbështetja në ofrues me reputacion të padiskutueshëm dhe

jetëgjatësi në biznes;• përcaktimi i përparësive, në përputhje me planet për zhvillim të bankës; • kufizimi në maksimum i ndërtimit të zgjidhjeve që mund të

realizohen prej nesh.

Ndonëse në realizimin e projekteve të mësipërme planifikohet përdorimi i gjerë i burimeve të jashtme njerëzore, zgjerimi dhe specializimi i burimeve të brendshme njerëzore, mbetet thelbësor për realizimin e tyre.

�.�4. ZHVILLIMI I BuRIMEVE NjERËZoRE

Fusha e burimeve njerëzore është e një rëndësie të veçantë, pasi arritja e objektivave të caktuar nga Banka e Shqipërisë varet nga

84

cilësia dhe motivimi i çdo punonjësi. Qëllimi kryesor në fushën e burimeve njerëzore është zhvillimi i profesionalizmit të punonjësve dhe motivimi i tyre për arritjen e objektivave të institucionit.

Në planin afatshkurtër, vëmendja e Departamentit të Burimeve Njerëzore do të vazhdojë të përqendrohet në përmirësimin e mëtejshëm të rregullave që disiplinojnë:

• nxitjen dhe motivimin e punonjësve;• trainimin e mëtejshëm e sa më të plotë të punonjësve; si edhe• punësimin, mundësisht, të më të mirëve që ofron tregu i punës.• Nxitja dhe motivimi i punonjësve

Parashikohet që shumë shpejt, të plotësohet ristrukturimi i plotë i motivimit material të punonjësve, nëpërmjet finalizimit të strukturës së pagave dhe implementimit të sistemit të bonuseve. Të dyja këto sisteme, do të synojnë të nxisin punën dhe individët përkatës.

Ristrukturimi i ardhshëm i sistemit të pagave do të rrisë sidomos mundësinë e niveleve jodrejtuese (specialist me arsim të lartë), për të bërë karrierë të drejtë minivertikale, horizontale e të shtrirë, gjatë gjithë periudhës së punësimit. Vëmendja e veçantë ndaj këtij segmenti, justifikohet me faktin që këta punonjës mbajnë peshë kryesore të punës në njësitë ku punojnë. Si pasojë, krijimi i mundësive të reja për motivim të vazhdueshëm e të shtrirë maksimalisht në kohë i tyre, ndikon drejtpërdrejt dhe lejon plotësimin përherë e më të mirë, të detyrave dhe objektivave institucionalë.

Kjo fazë e ristrukturimit do të trajtojë veçanërisht punën krijuese, idetë, implementimin e tyre si dhe ata punonjës që mbajnë peshë të veçantë apo ndikojnë në mënyrë të konsiderueshme, në realizimin e objektivave e detyrave kryesore të Bankës së Shqipërisë.

85

Ristrukturimi i sistemit të pagave dhe përdorimi i sistemit të bonuseve, do të mbështeten për herë të pare, nga një vlerësim i ri dhe i detajuar i të gjitha vendeve të punës në bankë. Ky vlerësim, do të lejojë një klasifikim e hierarki më të drejtë të tyre, krahasuar me aktualin. Ai do të jetë i ndjeshëm në të gjitha nivelet e vendeve të punës. Gjithçka, do të mbështetet nga një vlerësim performance, i cili do të përmirësohet në vazhdimësi e në përputhje me zhvillimin që do të ketë vetë institucioni. Dy sistemet e mësipërme do të vazhdojnë të mbështeten nga një i tretë, shpërblimesh e ndihmash ekonomike, i cili parashikohet të forcohet e përmirësohet më tej, krahasuar me atë që është në fuqi.

Vëmendje e veçantë do të tregohet edhe për politikat sociale në favor të punonjësve. Kështu, do të financohet, për herë të parë nga institucioni, shërbimi shëndetësor e dentar i punonjësve. Në përgjithësi, do të synohet krijimi i një ambienti gjithnjë e më miqësor e produktiv pune dhe i një ekuilibri të qëndrueshëm pozitiv në jetën dhe marrëdhëniet punë-familje, të gjithsecilit.

• Kualifikimi profesional i personelit aktual

Në drejtim të kualifikimit profesional, do të ruhet përgjithësisht linja e deritanishme, e cila do të synojë specializimin e punonjësve në profilin që ata punojnë. Do të vazhdojë të synohet mbulimi profesional i secilit vend pune nga të paktën dy punonjës, në mënyrë që të mund të përballohen ndryshime të papritura të mundshme.

Do të vazhdojë përqendrimi i vëmendjes në trajnimet afatshkurtra, brenda e jashtë vendit, duke shfrytëzuar të gjitha mundësitë që do të ofrohen në këtë drejtim. Do të synohet gjetja e burimeve të reja që do të mundësojnë marrjen e përvojave më të mira profesionale, pavarësisht nga kostoja e tyre.

86

Do të vazhdojë të përforcohet tradita e institucionalizuar për specializimet afatshkurtra e të menjëhershme brenda bankës, të të gjithë të sapopunësuarve. Kjo sjellje, do të synojë njohjen konkrete të tyre me punën që kryhet në Bankën e Shqipërisë. Gjithashtu, do të mundësojë së pari, një integrim më të mirë të tyre me mjedisin ku janë punësuar dhe së dyti, krijim lidhjesh profesionale në interes të kryerjes sa më mirë të detyrave, që do t’u ngarkohen në vendin e tyre të punës.

Banka e Shqipërisë do të synojë, të nxisë dhe të financojë, në masën që do ta gjykojë të arsyeshme, specializime afatgjata të punonjësve të saj, veçanërisht në drejtime që lejojnë realizimin me sukses të detyrave dhe objektivave kryesorë të një banke qendrore.

Politika e përfitimit të trajnimeve në bankë, do të shtrihet për një segment gjithnjë e më të gjerë specialistësh, duke mos i kthyer trajnimet në ekskluzivitet të një rrethi të ngushtë punonjësish. Për këtë qëllim, do të synohet që të bëhen seminare ose të paktën bashkëbisedime pas çdo specializimi të kryer (veçanërisht për ato specializime që do të kryhen jashtë vendit).

• Punësimi i burimeve të reja njerëzore

Punësimi i burimeve sa më të afta njerëzore, do të vazhdojë të jetë përparësi në kuadrin e politikave të burimeve njerëzore, pasi cilësia e tyre kushtëzon në mënyrë të padiskutueshme rendimentin dhe cilësinë e punës në bankë. Në këtë kuadër, do të synohet konsolidimi dhe pasurimi i mëtejshëm i praktikave më të mira ekzistuese të punësimit.

Metoda kryesore që do të ndiqet për të afruar burime cilësore, të reja njerëzore në Bankën e Shqipërisë, do të vazhdojë të mbetet konkurrimi. Aktualisht, ka procedura të caktuara formale, që lejojnë

87

një përzgjedhje të kënaqshme. Do të synohet që në të ardhmen këto procedura të përmirësohen më tej, duke u pasuruar me përvojat më të përparuara në këtë fushë. Do të kërkohet sidomos aplikimi i metodave që do të lejojnë përzgjedhjen e atyre elementeve potenciale, profili psikologjiko-profesional i të cilëve, përputhet me natyrën e kërkuar të punës në një bankë qendrore.

Një vëmendje e veçantë do të vazhdojë t’i kushtohet të rinjve që janë diplomuar apo janë kualifikuar me rezultate të larta jashtë Shqipërisë. Një sjellje e tillë, mundëson pasurimin e mjedisit profesional me përvoja të reja, të cilat pa dyshim që përbëjnë një burim real zhvillimi për punën në bankë. Do të tentohet që përvojat e rekrutuara, të jenë sa më të larmishme gjeografikisht.

Forma të tjera punësimi, shumë më pak burokratike se konkursi, do të përdoren për të tërhequr segmentin e ekspertëve, me reputacion të mirënjohur profesional.

Politikat e punësimit do të kenë parim bazë ndërthurjen e drejtë të brezave dhe harmonizimin e natyrshëm të përvojave.

�.�5. EMISIoNI I MoNEDHËS

Plotësimi i kërkesave të ekonomisë për para dhe përmirësimi i strukturës së monedhës në qarkullim në formë të përshtatshme dhe të pranueshme nga publiku, do të jetë objektivi parësor për tre vitet e ardhshme. Zhvillimi kryesor në strukturë do të jetë rritja e peshës së kartëmonedhës me vlerë nominale 5000 lekë, ulja e lehtë në kartëmonedhat �000 lekë, 500 lekë dhe 200 lekë dhe ulja e ndjeshme e kartëmonedhës �00 lekë.

88

Në të gjitha prerjet e monedhave metalike do të ketë rritje dhe veçanërisht rritje e konsiderueshme do të shënohet në peshën e monedhës metalike �00 lekë, e cila gradualisht do të zëvendësojë kartëmonedhën me vlerë nominale �00 lekë.

Struktura e monedhës në qarkullim, në vlerë për vitin 2008, parashikohet të jetë:

Tabelë �. Struktura e monedhës në qarkullim.Vlera nominale (në lekë) Pesha (në %)Kartëmonedha5000 �8,55�000 �9.0�500 �8.57200 2.�0�00 0.00Monedha metalike �.75Totali �00.00

Në lidhje me shtypjet e reja dhe me rishtypjet e kartëmonedhave si dhe zëvendësimin e atyre të dëmtuara, parashikohet:

• Banka e Shqipërisë do të disponojë rezerva në para fizike për nevoja të dy - tre vjetëve, duke synuar mbajtjen e një raporti të pranueshëm ndërmjet monedhës në qarkullim dhe gjendjes së rezervave në stokun e parasë. Për pasojë, parashikohet rishtypje e kartëmonedhave. Krahas rishtypjes së kartëmonedhave të emisionit ekzistues, në funksion të një strukture më të përshtatshme të kartëmonedhave në qarkullim, do të shihet edhe mundësia e emetimit të një prerjeje të re, me vlerë nominale 2000 lekë.

89

• Banka e Shqipërisë me shtypjen e kartëmonedhave do të ketë si objektiv, të krijojë kushtet që të mbledhë dhe të tërheqë nga qarkullimi të gjitha kartëmonedhat e emetuara para emisionit të ri të vitit �996, kundrejt pagesës së vlerës fillestare të emetimit, si dhe të përmirësojë cilësinë e kartëmonedhave në qarkullim.

“Marketingu” i monedhës dhe i kartëmonedhës shqiptare, do të vazhdojë të jetë aktiviteti që do të tërheqë vëmendje të veçantë në periudhën afatmesme duke:

• zhvilluar emetimet për qëllime numizmatike;• pasuruar katalogun e monedhave metalike, të kartëmonedhave në

qarkullim dhe të atyre historike;• hapur muzeun numizmatik.

Në tërësi, veprimtaria në fushën e monedhës do të mbështetet me ndërtimin e një qendre të re bashkëkohore të cash-it, me shërbime logjistike, me rinovime të teknologjisë ekzistuese dhe shtim të parkut të makinerive e pajisjeve, me synim rritjen më tej të shkallës së përpunimit e kontrollit të kartëmonedhave dhe monedhave metalike si dhe për përsosjen e teknologjisë së shkatërrimit të kartëmonedhave të dëmtuara.

Gjithashtu, do të synohet zgjerimi i bazës së treguesve të monedhës, përpunimi i tyre në rrugë elektronike si dhe përmirësimi i rregulloreve, në funksion të administrimit të parasë.

Në kuadrin e afrimit të mëtejshëm të veprimtarisë së Bankës së Shqipërisë me publikun, krahas veprimtarisë më të gjerë për edukimin e publikut në fushën e monedhës, në faqen e Bankës së Shqipërisë në internet, rubrika “Paraja”, do të vazhdojë të pasurohet, duke u shndërruar ndër faqet më të vizituara. Kjo për shkak se jep

90

informacion të plotë për kartëmonedhat e monedhat e emetuara me kurs ligjor, dhe të atyre për qëllime numizmatike.

Së fundi, vëmendje do të vazhdohet t’i kushtohet zbatimit të standardeve të evidentimit të metaleve e gurëve të çmuar si dhe standardizimit të metaleve të çmuara, për t’i bërë ato të investueshme.

�.�6. KoNTRoLLI I BRENDSHËM

Kontrolli i brendshëm ka të bëjë me njohjen e rreziqeve që shoqërojnë apo ndaj të cilëve është ekspozuar veprimtaria e bankës qendrore, dhe siguron që ato kontrollohen në mënyrë të mjaftueshme. Kontrolli i brendshëm nuk shërben si plotësues apo zëvendësues i kontrollit që drejtuesit duhet të kenë mbi veprimtarinë e përditshme të bankës qendrore. Kontrolli i përditshëm i aktivitetit mbetet përgjegjësi e drejtuesve, sipas niveleve përkatëse. Por, kontrolli i brendshëm ndihmon në këshillimin e drejtuesve mbi sistemet e kontrollit të brendshëm, duke i audituar ato, duke vlerësuar mjaftueshmërinë dhe përshtatshmërinë e tyre si dhe duke ofruar rekomandimet përkatëse. Rezultati përfundimtar i veprimtarisë së kontrollit të brendshëm është forcimi i përgjegjshmërisë së bankës qendrore.

Parimet bazë që drejtojnë funksionin e kontrollit të brendshëm në bankën qendrore janë:

• parimi i objektivitetit në vlerësimin e situatave, të ngjarjeve dhe sidomos të rreziqeve;

• parimi i pavarësisë në kontrollin apo vlerësimin e një pasurie, veprimtarie apo sistemi;

• parimi i evidentimit dhe raportimit të çështjeve me ndershmëri,

9�

qartësi dhe në mënyrë sintetike duke renditur të gjitha faktet e qenësishme;

• parimi i ushtrimit të funksionit të kontrollit të lirë nga konflikti i interesit.

objektivat kryesorë të kontrollit të brendshëm janë:

• zbatimi i standardeve kombëtare dhe ndërkombëtare të kontrollit të brendshëm;

• rritja e eficiencës në përdorimin e burimeve të brendshme të kontrollit;

• theksimi i rolit parandalues të kontrollit në raport me rolin konstatues të tij.

Për periudhën afatmesme, funksioni i kontrollit të brendshëm do të synojë të drejtohet nga identifikimi dhe vlerësimi i rreziqeve në veprimtarinë e bankës qendrore. Kjo do të rrisë efikasitetin në përdorimin e burimeve të kontrollit si dhe do të forcojë rolin parandalues të tij.

Mbi këtë bazë, detyrat kryesore për t’u përmbushur në periudhën afatmesme janë:

• identifikimi dhe detajimi i funksioneve të bankës qendrore;• identifikimi dhe vlerësimi i rreziqeve që shoqërojnë funksionet e

bankës qendrore;• identifikimi dhe vlerësimi i sistemeve të kontrollit të brendshëm

mbi funksionet e bankës qendrore;• edukimi i njësive të bankës qendrore me rolin dhe funksionin

e kontrollit të brendshëm, për të rritur bashkëpunimin midis kontrollorëve dhe të kontrolluarve;

• rritja e aftësive profesionale, sidomos në fushën e njohjes së

92

standardeve të kontabilitetit dhe të kontrollit;• ristrukturimi i njësisë së kontrollit të brendshëm për t’iu përshtatur

më mirë rolit parandalues të kontrollit;• standardizimi i procedurave të ushtrimit të kontrollit të brendshëm

dhe raportimit të gjetjeve dhe rekomandimeve të kontrollit;• forcimi i bashkëpunimit me Këshillin Mbikëqyrës të Bankës së

Shqipërisë dhe Kuvendin e Republikës së Shqipërisë.

�.�7. KuSHTET E PuNËS NË BANKËN E SHQIPËRISË

Prej kohësh është identifikuar një nevojë e madhe e Bankës së Shqipërisë për ambiente të reja pune, pasi godinat aktuale nuk ofrojnë kushte normale për një punë cilësore të personelit të punësuar prej saj.

Në planet e saj më të hershme është rënë dakord që krahas shtimit të ambienteve të reja, një rikonstruksion i menjëhershëm duhet të fillojë edhe në godinën ekzistuese. Kjo e fundit, megjithëse është ndërtuar para 70 vjetësh, ende nuk i është nënshtruar një rikonstruksioni, qoftë edhe të pjesshëm. Megjithatë, duhet theksuar se aspiratat për ambiente të reja dhe kushte pune bashkëkohore kanë mbetur vetëm në letër.

Në planin e punës për periudhën 2006 – 2008, është programuar që të hidhen një sërë hapash konkretë nga ku do të veçonim:

• Projekti për një ndërtim të ri dhe rikonstruksioni i ndërtesës ekzistuese të Bankës së Shqipërisë, në Tiranë. Ky projekt parashikon rikonstruksionin e ndërtesës së vjetër të Bankës dhe ndërtimin e një godine 4 deri në 5 kate, që do të lidhet me atë ekzistuese. Ky investim parashikohet të realizohet me firma të

9�

huaja si në projektim ashtu edhe në realizimin e punimeve. Deri më sot është përgatitur baza teknike për të edhe po përgatitet platforma e tenderit. Brenda vitit do të fillojë procedura e tenderit të projektit.

• Projekti për ndërtesën e re të emisionit dhe rikonstruksioni i objekteve që ndodhen në territorin e shtypshkronjës. Ka filluar puna për hartimin e projektit dhe në vjeshtën e vitit 2006, do të fillojë edhe procedura për tenderin e punimeve të zbatimit. Për këto dy projekte do të asistohemi nga Banka Qendrore e Italisë.

• Projekti i ndërtimit të Degës së re në qytetin e Gjirokastrës. Punimet për këtë godinë do të fillojnë brenda muajit gusht 2006.

• Projekti për ripërshtatjen e ndërtesës së Bankës së Shqipërisë, në Berat. Po përfundon projekti dhe në shtator do të fillojë procedura e tenderit të zbatimit.

94

4. A

NEK

S: P

LAN

I I V

EPR

IMEV

E ST

RAT

EGjI

KE

TË

BAN

KËS

SË

SHQ

IPËR

ISË

PËR

PER

IuD

HËN

200

6 - 2

008.

D

etyr

aN

jësit

ë e

anga

zhua

raAf

ati i

re

alizi

mit

Stat

usi

Pers

oni q

ë m

onito

ron

Një

sia k

u ra

port

ohet

Frek

unec

a e

rapo

rtim

itK

omen

te të

nd

rysh

me

Legj

islac

ioni

�R

ishik

imi i

ligj

it “P

ër

vepr

imta

rinë

e ba

nkav

e në

Re

publ

ikën

e S

hqip

ërisë

”D

jko

rrik

‘06

përfu

ndua

r

Proj

ekti

i lig

jit

ësht

ë dë

rgua

r pë

r mira

tim n

ë in

stanc

at p

ërka

tëse

2Pr

ojek

tligj

i “Pë

r reg

jimin

e

këm

bim

eve

valu

tore

” (v

iti

2007

– 2

008)

Dj

2007

- 20

08nu

k ka

fillu

arD

rejto

ri i D

jK

ëshi

lli

Mbi

këqy

rës

çdo

6-m

uaj

�M

odifi

kim

i i S

tatu

tit të

Ba

nkës

së S

hqip

ërisë

Dj

2007

- 20

08nu

k ka

fillu

arD

rejto

ri i D

jK

ëshi

lli

Mbi

këqy

rës

çdo

6-m

uaj

4M

odifi

kim

i i rr

egul

lave

pr

oced

ural

ëD

j20

07 -

2008

nuk

ka fi

lluar

Dre

jtori

i Dj

Kës

hilli

M

bikë

qyrë

sçd

o 6-

mua

j

Polit

ika

Mon

etar

e

5

Iden

tifik

imi i

për

mirë

simev

e të

mun

dshm

e të

rapo

rtev

e pe

riodi

ke të

pol

itikë

s m

onet

are

DPM

dhje

tor ‘

06në

pro

ces

ITT

FG

uver

nato

rinë

për

fund

im

Në

taki

min

e

dhje

torit

do

të

prez

anto

hen

ndry

shim

et e

m

unds

hme

nga

grup

i për

katë

s i

punë

s

6Pu

blik

imi i

par

ashi

kim

it të

in

flaci

onit

DPM

qers

hor ‘

07në

pro

ces

ITT

FK

ëshi

lli

Mbi

këqy

rës

çdo

�-m

uaj

7

Publ

ikim

i i k

alen

darit

të

mbl

edhj

eve

të K

ëshi

llit

Mbi

këqy

rës k

u do

të

disk

utoh

et m

bi p

oliti

kën

mon

etar

e

Kab

inet

idh

jeto

r ‘06

në

proc

esZ

v. G

uver

nato

ri I

Kës

hilli

M

bikë

qyrë

snë

për

fund

im

95

D

etyr

aN

jësit

ë e

anga

zhua

raAf

ati i

re

alizi

mit

Stat

usi

Pers

oni q

ë m

onito

ron

Një

sia k

u ra

port

ohet

Frek

unec

a e

rapo

rtim

itK

omen

te të

nd

rysh

me

8Pë

rgat

itja

e str

ateg

jisë

së

kom

unik

imit

DM

jIK

&

Gru

pi i

punë

sdh

jeto

r ‘06

në p

roce

sIT

TF

Kës

hilli

M

bikë

qyrë

snë

për

fund

im

9

Përg

atitj

a dh

e pu

blik

imi

i dek

lara

tave

me

të d

hëna

ng

a m

bled

hja

e K

ëshi

llit

Mbi

këqy

rës

Kab

inet

i &

DPM

2007

- 20

08në

pro

ces

Zv.

Guv

erna

tori

IK

ëshi

lli

Mbi

këqy

rës

çdo

6-m

uaj

�0Pë

rcak

timi i

nor

mav

e af

atgj

ata

të in

tere

sit n

ga tr

egu

DPM

& D

oM

2007

- 22

08në

pro

ces

KZ

PMK

ëshi

lli

Mbi

këqy

rës

çdo

6-m

uaj

��Pr

ezan

timi i

instr

umen

teve

të

reja

të tr

egut

Do

M20

07 -

2208

në p

roce

sK

ZPM

Kës

hilli

M

bikë

qyrë

sçd

o 6-

mua

j

�2Tr

ansm

etim

i i p

oliti

kës

mon

etar

eD

K &

DPM

2007

- 22

08në

pro

ces

ITT

FK

ëshi

lli

Mbi

këqy

rës

muj

ore

��Pë

rcak

tues

it e

kurs

it të

kë

mbi

mit

DK

2006

- 20

08në

pro

ces

Dre

jtori

i DK

KZ

PMçd

o 6-

mua

j

�4M

odel

et m

akro

ekon

omik

eD

K &

DPM

2007

- 20

08në

pro

ces

ITT

FK

ëshi

lli

Mbi

këqy

rës

çdo

tre m

uaj

�5Ef

icie

nca

dhe

struk

tura

e

sekt

orit

finan

ciar

DK

2006

-200

8në

pro

ces

Dre

jtori

i DK

KZ

PMçd

o 6-

mua

j

�6St

abili

teti

i sek

torit

fina

ncia

r dh

e sje

llja

finan

ciar

e e

sekt

orit

real

DK

2006

-200

8në

pro

ces

Dre

jtori

i DK

KZ

PMçd

o 6-

mua

j

�7Q

ëndr

uesh

mër

ia e

pol

itikë

s fis

kale

DK

2006

-200

8në

pro

ces

Dre

jtori

i DK

KZ

PMçd

o 6-

mua

j

�8Q

ëndr

uesh

mër

ia e

llog

arisë

ko

rent

eD

K20

06 -2

008

në p

roce

sD

rejto

ri i D

KK

ZPM

çdo

6-m

uaj

�9Fl

eksib

ilite

ti i t

regu

t të

punë

s dh

e i t

ë m

irave

DK

2006

-200

8në

pro

ces

Dre

jtori

i DK

KZ

PMçd

o 6-

mua

j

Mbi

këqy

rja d

he k

uadr

i rr

egul

lativ

20

Rish

ikim

i i k

uadr

it rr

egul

lativ

për

lice

ncim

in e

ba

nkav

e të

spec

ializ

uara

dhe

pë

r deg

ët e

ban

kave

të h

uaja

DM

B20

07-2

008

nuk

ka fi

lluar

D

rejto

ri D

MB

Kës

hilli

M

bikë

qyrë

sçd

o �-

mua

j

96

D

etyr

aN

jësit

ë e

anga

zhua

raAf

ati i

re

alizi

mit

Stat

usi

Pers

oni q

ë m

onito

ron

Një

sia k

u ra

port

ohet

Frek

unec

a e

rapo

rtim

itK

omen

te të

nd

rysh

me

2�

Plot

ësim

i i k

uadr

it rr

egul

lativ

për

nda

rjen,

th

ithje

n, tr

ansfo

rmim

in d

he

bash

kim

in e

ban

kave

DM

B20

07nu

k ka

fillu

ar

Dre

jtori

DM

BK

ëshi

lli

Mbi

këqy

rës

çdo

�-m

uaj

22Pl

otës

imi i

kua

drit

rreg

ulla

tiv p

ër m

bikë

qyrje

n e

kons

olid

uar

DM

B20

07nu

k ka

fillu

ar

Dre

jtori

DM

BK

ëshi

lli

Mbi

këqy

rës

çdo

�-m

uaj

2�

Plot

ësim

i i k

uadr

it rr

egul

lativ

për

një

dre

jtim

të

për

gjeg

jshëm

(cor

pora

te

gove

rnan

ce)

DM

B20

07nu

k ka

fillu

ar

Dre

jtori

DM

BK

ëshi

lli

Mbi

këqy

rës

çdo

�-m

uaj

24H

artim

i i rr

egul

lore

s për

tr

ansp

aren

cën

e ba

nkav

eD

MB

teto

r ‘06

në p

roce

sD

rejto

ri D

MB

Kës

hilli

M

bikë

qyrë

snë

për

fund

im

25H

artim

i i rr

egul

lore

s për

kr

edin

ë ko

nsum

ator

e

dhje

tor ‘

06në

pro

ces

Dre

jtori

DM

BK

ëshi

lli

Mbi

këqy

rës

në p

ërfu

ndim

26Pë

rfshi

rja e

rrez

ikut

op

erac

iona

l në

nive

lin e

m

jaftu

eshm

ërisë

së k

apita

litD

MB

trem

ujor

i I ‘

07nu

k ka

fillu

ar

Dre

jtori

DM

BK

ëshi

lli

Mbi

këqy

rës

në p

ërfu

ndim

27

Iden

tifik

imi i

ndr

yshi

mev

e në

kua

drin

rreg

ulla

tiv d

he

proc

edur

al q

ë rr

jedh

in n

ga

impl

emen

timi i

Sta

ndar

deve

N

dërk

ombë

tare

të

Rap

ortim

it Fi

nanc

iar (

IFR

S)

DM

B20

08 -

2009

nuk

ka fi

lluar

D

rejto

ri D

MB

Kës

hilli

M

bikë

qyrë

sçd

o �-

mua

j

28

Kra

hasim

i i p

erfo

rman

cës s

ë ba

nkës

nda

j një

ben

chm

arku

që

pre

supo

zohe

t të

jetë

m

esat

arja

e g

rupi

t ku

bank

a ve

pron

DM

Bko

rrik

‘07

nuk

ka fi

lluar

D

rejto

ri D

MB

Zv.

Guv

erna

tori

Içd

o �-

mua

j

29

Rrit

ja n

umer

ike

e zë

rave

që

rapo

rtoh

en d

he p

ëraf

rimi

i sist

emit

rapo

rtue

s me

stand

arde

t evr

opia

ne

DM

Bnë

ntor

‘07

nuk

ka fi

lluar

D

rejto

ri D

MB

Zv.

Guv

erna

tori

Içd

o �-

mua

j

97

D

etyr

aN

jësit

ë e

anga

zhua

raAf

ati i

re

alizi

mit

Stat

usi

Pers

oni q

ë m

onito

ron

Një

sia k

u ra

port

ohet

Frek

unec

a e

rapo

rtim

itK

omen

te të

nd

rysh

me

�0

Krij

imi i

stru

ktur

ës p

ër

mon

itorim

in e

vaz

hdue

shëm

të

insti

tuci

onev

e fin

anci

are

joba

nka

DM

Bqe

rsho

r ‘07

nuk

ka fi

lluar

D

rejto

ri D

MB

Zv.

Guv

erna

tori

Içd

o �-

mua

j

��R

ishik

imi i

man

ualit

të

insp

ektim

eve

DM

B20

07nu

k ka

fillu

ar

Dre

jtori

DM

BK

ëshi

lli

Mbi

këqy

rës

çdo

�-m

uaj

�2R

ishik

imi i

man

ualit

të

mas

ave

korr

ektu

ese

DM

Bdh

jeto

r ‘06

në p

roce

sD

rejto

ri D

MB

Kës

hilli

M

bikë

qyrë

sçd

o �-

mua

j

��K

rijim

i i Z

yrës

së

Info

rmac

ioni

t të

Kre

disë

DIT

& D

MB

2006

- 20

07në

pro

ces

Dre

jtori

DM

BG

uver

nato

riçd

o �-

mua

j

Eduk

imi i

Pub

likut

�4

Zgj

erim

i i sh

ërbi

mit

bibl

iote

kar e

dhe

për t

ë in

tere

suar

jo p

unon

jës t

ë Ba

nkës

DM

jIK

2006

- 20

08në

pro

ces

Dre

jtori

i D

MjI

KK

abin

eti

çdo

�-m

uaj

�5

Idei

mi d

he zh

villi

mi i

pa

keta

ve të

pro

gram

eve

traj

nues

e pë

r për

faqë

sues

të

med

ias a

po p

ër g

rupe

të

ndry

shm

e in

tere

si

DM

jIK

2006

- 20

08në

pro

ces

Dre

jtori

i D

MjI

KG

uver

nato

riçd

o �-

mua

j

�6o

rgan

izim

i i le

ksio

neve

të

hapu

ra m

e pj

esëm

arrje

të li

rëD

MjI

K &

D

epar

tam

ente

t20

06 -

2008

nuk

ka fi

lluar

Dre

jtori

i D

MjI

KG

uver

nato

riçd

o �-

mua

j

�7o

rgan

izim

i i ta

kim

eve

të

hapu

ra n

ë zo

na të

ndr

yshm

e të

ven

dit

DM

jIK

&

Dep

arta

men

tet

2006

- 20

08në

pro

ces

Dre

jtori

i D

MjI

KG

uver

nato

riçd

o �-

mua

j

�8

Har

timi p

yetë

sorë

ve p

ër

të të

rheq

ur m

endi

min

e

publ

ikut

mbi

çës

htje

të

ndry

shm

e re

leva

nte

DM

jIK

dhje

tor ‘

06në

pro

ces

Dre

jtori

i D

MjI

KK

abin

eti

çdo

mua

j

�9R

indë

rtim

i i fa

qes w

eb të

Ba

nkës

së S

hqip

ërisë

DM

jIK

&

DIT

jana

r ‘07

në p

roce

sD

rejto

ri i

DM

jIK

Guv

erna

tori

çdo

mua

j

40R

indë

rtim

i i fa

qes i

ntra

net t

ë Ba

nkës

së S

hqip

ërisë

DM

jIK

&

DIT

gush

t ‘07

nuk

ka fi

lluar

Dre

jtori

i D

MjI

KG

uver

nato

riçd

o m

uaj

98

D

etyr

aN

jësit

ë e

anga

zhua

raAf

ati i

re

alizi

mit

Stat

usi

Pers

oni q

ë m

onito

ron

Një

sia k

u ra

port

ohet

Frek

unec

a e

rapo

rtim

itK

omen

te të

nd

rysh

me

4�

Idei

mi d

he re

alizi

mi i

seriv

e të

em

ision

eve

tele

viziv

e m

e te

mat

ikë

nga

bank

a,

ekon

omia

, tre

gjet

dhe

par

aja

DM

jIK

, DPM

, D

K, D

oM

, D

MB

& D

S20

06 -

2008

në p

roce

sZ

v. G

uver

nato

ri I

Guv

erna

tori

çdo

�-m

uaj

Ky

ësht

ë nj

ë pr

ogra

m i

përv

itshë

m

42

Krij

imi i

sten

dës m

e pu

blik

ime

të B

ankë

s së

Shqi

përis

ë pr

anë

bank

ave

të

nive

lit të

dyt

ë

DM

jIK

& D

Adh

jeto

r ‘06

sapo

ka

fillu

arD

rejto

ri i

DM

jIK

Guv

erna

tori

çdo

mua

j

4�D

ita e

ban

kës n

ë Sh

qipë

riD

MjI

K &

Sh

oqat

a20

07 -

2008

nuk

ka fi

lluar

Dre

jtori

i D

MjI

KG

uver

nato

riçd

o �-

mua

j

cak

timi i

një

da

te k

u çd

o vi

t do

të zh

villo

hen

aktiv

itete

të

ndry

shm

e

44Fu

shat

ë in

form

uese

për

sh

qipt

arët

që

bano

jnë

jash

të

kufij

veD

MjI

Kdh

jeto

r ‘07

nuk

ka fi

lluar

Dre

jtori

i D

MjI

KG

uver

nato

riçd

o �-

mua

j

45Pë

rgat

itja

dhe

shpë

rnda

rja

elek

troni

ke e

bot

imev

e të

Ba

nkës

së S

hqip

ërisë

DM

jIK

dhje

tor ‘

07nu

k ka

fillu

arD

rejto

ri i

DM

jIK

Kab

inet

içd

o �-

mua

j

46K

rijim

i i “

Sallo

nit t

ë ba

nkës

” pr

anë

libra

rive

më

të n

johu

ra

në q

ytet

(pub

likim

et fa

las)

DM

jIK

& D

Adh

jeto

r ‘07

nuk

ka fi

lluar

Dre

jtori

i D

MjI

KG

uver

nato

riçd

o �-

mua

j

Inte

grim

i Evr

opia

n

47

Përd

itësim

i i P

lani

t K

ombë

tar t

ë Pë

rafri

mit

të

Legj

islac

ioni

t dhe

zbat

imit

të M

SA

DM

IjK

prill

‘07

prill

‘0

8në

pro

ces

Dre

jtori

i D

MjI

KK

abin

eti

N

ë va

rësi

të

kërk

esës

së M

I

48St

rate

gjia

e in

tegr

imit

evro

pian

DM

IjK

dhje

tor ‘

06në

pro

ces

Dre

jtori

i D

MjI

KK

ëshi

lli

Mbi

këqy

rës

çdo

mua

j

Stat

istik

at

49

Rap

ortim

i ele

ktro

nik

nga

bank

at e

niv

elit

të d

ytë

dhe

insti

tuci

onet

e tj

era

finan

ciar

e

DIT

& D

Sqe

rsho

r ‘07

nuk

ka fi

lluar

Dre

jtori

i DS

Zv.

Guv

erna

tori

Içd

o �-

mua

jD

etyr

ë e

lënë

dhe

ng

a FM

N

99

D

etyr

aN

jësit

ë e

anga

zhua

raAf

ati i

re

alizi

mit

Stat

usi

Pers

oni q

ë m

onito

ron

Një

sia k

u ra

port

ohet

Frek

unec

a e

rapo

rtim

itK

omen

te të

nd

rysh

me

50

Rish

ikim

i i c

ilësis

ë së

baz

ës

së të

dhë

nave

të ra

port

imev

e ng

a ba

nkat

e n

ivel

it të

dyt

ë SA

RS

– Si

stem

i Aut

omat

ik i

Rap

ortim

it St

atist

ikor

DT

I, D

S &

D

MB

dhje

tor ‘

07nu

k ka

fillu

arD

rejto

ri i D

SZ

v. G

uver

nato

ri I

çdo

�-m

uaj

Det

yrë

e lë

në d

he

nga

FMN

5�

Mbu

limi i

rapo

rtim

it ng

a in

stitu

cion

et e

tjer

a fin

anci

are

dhe

kom

pilim

i i f

luks

eve

finan

ciar

e në

sta

tistik

at m

onet

are

dhe

finan

ciar

e.

DS,

DBN

j &

DM

B dh

jeto

r ‘08

nuk

ka fi

lluar

DS

Zv.

Guv

erna

tori

Içd

o 6-

mua

j

52

Kom

pilim

i i të

dhë

nave

të

PN

I-së

dhe

bor

xhit

të ja

shtë

m. Z

hvill

imi i

str

uktu

rës s

ë Se

ktor

it të

Bi

lanc

it të

Pag

esav

e pë

r kët

ë që

llim

.

DS

& D

BNj

2006

- 20

07në

pro

ces

DS

Zv.

Guv

erna

tori

Inë

për

fund

im

5�

Info

rmat

izim

i i të

rësis

ë së

info

rmac

ioni

t që

grum

bullo

het d

he

përp

unoh

et n

ga S

ekto

ri i

Bila

ncit

të P

ages

ave

DT

I, D

Sqe

rsho

r ‘08

në p

roce

sD

rejto

ri i D

S Z

v. G

uver

nato

ri I

çdo

6-m

uaj

54

Rish

ikim

i i m

etod

olog

jisë

ekzis

tues

e pë

r vle

rësim

in e

të

ard

hura

ve n

ga e

mig

rant

ët

(duk

e pë

rfshi

rë b

lerje

n e

bane

save

)

DS

shta

tor ‘

06në

pro

ces

Dre

jtori

i DS

Zv.

Guv

erna

tori

Inë

për

fund

im

55

Shtim

i i fr

ekue

ncës

së

krye

rjes s

ë vr

ojtim

eve

lidhu

r me

të a

rdhu

rat n

ga

emig

rant

ët.

DS

dhje

tor ‘

07nu

k ka

fillu

arD

rejto

ri i D

SZ

v. G

uver

nato

ri I

çdo

6-m

uaj

�00

D

etyr

aN

jësit

ë e

anga

zhua

raAf

ati i

re

alizi

mit

Stat

usi

Pers

oni q

ë m

onito

ron

Një

sia k

u ra

port

ohet

Frek

unec

a e

rapo

rtim

itK

omen

te të

nd

rysh

me

56

Përm

irësim

i i k

ompi

limit

të sh

ërbi

mev

e të

sigu

rimit

sipas

man

ualit

të b

ilanc

it të

pa

gesa

ve të

FM

N-s

ë.

DS

dhje

tor ‘

06në

pro

ces

Dre

jtori

i DS

Zv.

Guv

erna

tori

Inë

për

fund

im

57

Përm

irësim

i i k

ompi

limit

të st

atist

ikav

e të

treg

tisë

së

jash

tme,

rikl

asifi

kim

i i zë

rave

si

dhe

vler

ësim

i i zë

rave

të

lidhu

r me

to.

DS

dhje

tor ‘

07nu

k ka

fillu

arD

rejto

ri i D

SZ

v. G

uver

nato

ri I

çdo

6-m

uaj

Ësht

ë e

varu

r nga

ec

uria

e p

unës

në

Dre

jtorin

ë e

Dog

anav

e

58

Vroj

time

për I

nves

timet

e

Hua

ja D

irekt

e dh

e pë

r Po

zicio

nin

Ndë

rkom

bëta

r të

Inve

stim

eve.

DS

dhje

tor ‘

07nu

k ka

fillu

arD

rejto

ri i D

SZ

v. G

uver

nato

ri I

çdo

6-m

uaj

59

Riv

lerë

simi i

letr

ave

me

vler

ë të

cila

t mba

hen

me

qëlli

m

inve

stim

i duk

e pë

rdor

ur

vler

ën ‘f

air v

alue

’.

DS

& D

MB

dhje

tor ‘

07nu

k ka

fillu

arD

rejto

ri i D

SZ

v. G

uver

nato

ri I

çdo

6-m

uaj

60R

ipër

cakt

imi i

stan

dard

eve

të

publ

ikim

it të

të d

hëna

ve d

he

i rish

ikim

it të

tyre

.D

Sdh

jeto

r ‘07

nuk

ka fi

lluar

Dre

jtori

i DS

Zv.

Guv

erna

tori

Içd

o 6-

mua

j

6�

Përm

irësim

i i sh

ërbi

mit

të

të d

hëna

ve st

atist

ikor

e pë

r pë

rdor

uesit

e st

atist

ikav

e të

Ba

nkës

së S

hqip

ërisë

.

DIT

dh

jeto

r ‘07

nuk

ka fi

lluar

Dre

jtori

DIT

Zv.

Guv

erna

tori

Içd

o 6-

mua

j

62

Mirë

mba

jtja

e ba

zës s

ë të

dh

ënav

e të

stat

istik

ave

të

sekt

orit

real

që

mbl

edh

Bank

a e

Shqi

përis

ë,

rifre

skim

i dhe

pas

urim

i i sa

j.

DS,

DIT

, DK

, D

PMdh

jeto

r ‘06

në p

roce

sD

rejto

ri D

SZ

v. G

uver

nato

ri I

çdo

�-m

uaj

6�

Zgj

erim

i i g

amës

së

statis

tikav

e du

ke im

ituar

m

odel

et e

ban

kave

që

aplik

ojnë

regj

imin

e

infla

cion

it të

shën

jestr

uar.

DS,

DK

, D

PM, D

BNj

& D

MjI

K.

dhje

tor ‘

07nu

k ka

fillu

arD

rejto

ri D

SZ

v. G

uver

nato

ri I

në p

ërfu

ndim

�0�

D

etyr

aN

jësit

ë e

anga

zhua

raAf

ati i

re

alizi

mit

Stat

usi

Pers

oni q

ë m

onito

ron

Një

sia k

u ra

port

ohet

Frek

unec

a e

rapo

rtim

itK

omen

te të

nd

rysh

me

64K

oord

inim

i i p

roje

ktit

SDD

SD

S, IN

STAT

, M

Fdh

jeto

r ‘06

në p

roce

sD

rejto

ri D

SZ

v. G

uver

nato

ri I

në p

ërfu

ndim

65

Kom

pilim

i i m

odul

it të

të

dhë

nave

të re

zerv

ës

ndër

kom

bëta

re d

he

likui

dite

tit n

ë va

lutë

të h

uaj.

DS,

Do

M &

M

Fdh

jeto

r ‘06

nuk

ka fi

lluar

Dre

jtori

DS

Zv.

Guv

erna

tori

Inë

për

fund

im

Kon

tabi

litet

i & P

ages

at

66Pë

rput

hja

me

Stan

dard

et

Ndë

rkom

bëta

re të

R

apor

timit

Fina

ncia

r (IF

RS)

DK

P, D

j, D

BNj,

DA

&

DIT

2007

- 20

08nu

k ka

fillu

arD

rejto

ri i

DK

PK

ëshi

lli

Mbi

këqy

rës

çdo

6-m

uaj

67Pë

rmirë

simi i

siste

mit

të

rapo

rtim

it pë

r për

doru

esit

e br

ends

hëm

të B

ankë

sD

KP

& D

S20

06 -

2008

në p

roce

sD

rejto

ri i

DK

PZ

v. G

uver

nato

ri II

çdo

6-m

uaj

68

Zba

timi i

reko

man

dim

eve

të lë

na n

ga m

ision

i i F

MN

m

bi v

lerë

simin

e si

guris

ë fin

anci

are

“IM

F Sa

fegu

ards

As

sess

men

t”

DK

P &

Dj

2006

- 20

08në

pro

ces

Dre

jtori

i D

KP

Kës

hilli

M

bikë

qyrë

sçd

o 6-

mua

j

69Pl

otës

imi i

baz

ës

rreg

ulla

tive

për s

istem

et d

he

instr

umen

tet e

pag

esav

eD

KP

& D

j20

06 -

2008

në p

roce

sD

rejto

ri i

DK

PK

ëshi

lli

Mbi

këqy

rës

çdo

6-m

uaj

70Re

alizi

mi i

siste

mit

të

regj

istrit

të le

trav

e m

e vl

erë

(Boo

k En

try)

DK

P, D

IT,

Do

M &

DA

2007

- 20

08nu

k ka

fillu

arD

rejto

ri i

DK

PZ

v. G

uver

nato

ri I

çdo

6-m

uaj

7�Pë

rgat

itja

dhe

botim

i i n

jë

libri

sipas

stan

dard

eve

“Red

Bo

ok“

DK

P20

07 -

2008

nuk

ka fi

lluar

Dre

jtori

i D

KP

Zv.

Guv

erna

tori

Içd

o 6-

mua

j

Tekn

olog

jia e

info

rmac

ioni

t

72

Pran

imi,

aplik

imi d

he b

aza

rreg

ulla

tive

e sta

ndar

dit

ndër

kom

bëta

r të

sigur

isë së

in

form

acio

nit I

So/A

NSI

�7

799

DIT

&

Dep

arta

men

tet

e tje

ra20

06 -

20�0

në p

roce

sD

rejto

ri i D

ITK

ëshi

lli

Mbi

këqy

rës

çdo

�-m

uaj

�02

D

etyr

aN

jësit

ë e

anga

zhua

raAf

ati i

re

alizi

mit

Stat

usi

Pers

oni q

ë m

onito

ron

Një

sia k

u ra

port

ohet

Frek

unec

a e

rapo

rtim

itK

omen

te të

nd

rysh

me

7�K

rijim

i i d

hom

ës së

dyt

ë të

ko

mpj

uter

ave

jash

të g

odin

ësD

IT &

DA

2007

- 20

08në

pro

ces

Dre

jtori

i DIT

Zv.

Guv

erna

tori

IIçd

o �-

mua

j

74K

rijim

i i rr

jete

ve in

form

atik

e në

deg

ët e

Ban

kës s

ë Sh

qipë

risë.

DIT

, DK

P, D

EM, D

A &

D

SM20

06 -

2007

në p

roce

sD

rejto

ri i D

ITZ

v. G

uver

nato

ri II

çdo

�-m

uaj

Krij

imi i

rrje

teve

, lid

hja

on-li

ne e

qe

ndrë

s me

degë

t dh

e ap

likim

i në

degë

i sis

tem

eve

të n

jëjta

me

ato

që p

ërdo

ren

në

qend

ër

75Pë

rmirë

simi i

siste

mit

të

kont

abili

tetit

dhe

të th

esar

itD

IT, D

KP

&

DEM

2007

nuk

ka fi

lluar

Dre

jtori

i DIT

Zv.

Guv

erna

tori

IIçd

o �-

mua

j

76

Kom

unik

imi e

lekt

roni

k m

idis

rrje

tit in

form

atik

të

Ban

kës s

ë Sh

qipë

risë

me

rrje

tin e

Min

istris

ë së

Fi

nanc

ave

DIT

, DK

P, M

oF

&

Kom

pani

a M

ontr

an

2006

- 20

07në

pro

ces

Dre

jtori

i DIT

Zv.

Guv

erna

tori

Içd

o �-

mua

j

77K

rijim

i i n

jë si

stem

i për

ad

min

istrim

in e

rrez

ikut

të

reze

rvës

val

utor

e D

IT &

Do

M20

06 -

2007

nuk

ka fi

lluar

Dre

jtori

i DIT

Guv

erna

tori

çdo

�-m

uaj

78

Ndë

rtim

i i n

jë si

stem

i el

ektro

nik

në fu

shën

e

adm

inist

rimit

të a

ktev

e rr

egul

lativ

e

DIT

& D

j20

07nu

k ka

fillu

arD

rejto

ri i D

ITG

uver

nato

riçd

o �-

mua

j

79K

alim

i aut

omat

ik i

të

dhën

ave

nëpë

r sist

emet

e

page

save

DIT

& D

KP

dhje

tor ‘

06në

pro

ces

Dre

jtori

i DIT

Zv.

Guv

erna

tori

Içd

o m

uaj

Burim

et n

jerë

zore

80

Prez

antim

i i s

istem

it të

bo

nuse

ve n

ë po

litik

ën e

sh

përb

limit

të p

erso

nelit

në

Bank

ën e

Shq

ipër

isë

DBN

jm

ars ‘

07nu

k ka

fillu

arD

rejto

ri i

DBN

jK

ëshi

lli

Mbi

këqy

rës

në p

ërfu

ndim

�0�

D

etyr

aN

jësit

ë e

anga

zhua

raAf

ati i

re

alizi

mit

Stat

usi

Pers

oni q

ë m

onito

ron

Një

sia k

u ra

port

ohet

Frek

unec

a e

rapo

rtim

itK

omen

te të

nd

rysh

me

8�V

lerë

simi i

ven

deve

të p

unës

në

Ban

kën

e Sh

qipë

risë

DBN

jqe

rsho

r ‘07

nuk

ka fi

lluar

Dre

jtori

i D

BNj

Kës

hilli

M

bikë

qyrë

sçd

o �-

mua

j

82

Fina

lizim

i i st

rukt

urës

së

paga

ve b

azua

r në

klas

ifiki

min

e

vend

eve

përk

atës

e të

pun

ës

në B

ankë

n e

Shqi

përis

ë

DBN

jdh

jeto

r ‘07

nuk

ka fi

lluar

Dre

jtori

i D

BNj

Kës

hilli

M

bikë

qyrë

sçd

o �-

mua

j

8�Z

hvill

imi i

siste

mit

të

vler

ësim

i të

perfo

rman

cës

DBN

jqe

rsho

r ‘08

nuk

ka fi

lluar

Dre

jtori

i D

BNj

Kës

hilli

M

bikë

qyrë

sçd

o �-

mua

j

Emisi

oni i

mon

edhë

s

84R

ishty

pja

e ka

rtëm

oned

hës

DEM

shta

tor ‘

07

Dre

jtori

DEM

Kës

hilli

M

bikë

qyrë

sçd

o �-

mua

j

85Sh

typj

a e

kart

ëmon

edhë

s 20

00 le

këD

EMsh

tato

r ‘07

në p

roce

s D

rejto

ri D

EMK

ëshi

lli

Mbi

këqy

rës

çdo

�-m

uaj

86Zë

vend

ësim

i kar

tëm

oned

hës

�00

lekë

me

mon

edhë

m

etal

ike

�00

lekë

DEM

dhje

tor ‘

08

Dre

jtori

DEM

Kës

hilli

M

bikë

qyrë

sçd

o �-

mua

j

87R

ishik

imi i

pro

cedu

rave

dhe

rr

egul

lore

ve të

deg

ëve

DEM

nënt

or ‘0

7

Dre

jtori

DEM

Kës

hilli

M

bikë

qyrë

sçd

o �-

mua

j

88Em

etim

për

qël

lime

num

izmat

ike

DEM

dhje

tor ‘

07

Dre

jtori

DEM

Kës

hilli

M

bikë

qyrë

sçd

o �-

mua

j

89N

dërt

imi i

qen

drës

së

përp

unim

it të

cash

-itD

EM &

DA

2007

- 20

08

Zv.

Guv

erna

tori

IIK

ëshi

lli

Mbi

këqy

rës

çdo

�-m

uaj

Kon

trolli

i br

ends

hëm

90

Rist

rukt

urim

i i

Dep

arta

men

tit të

Kon

trolli

t pë

r t’iu

për

shta

tur

zhvi

llim

eve

të re

ja n

ë pr

ofes

ioni

n e

audi

tit d

he

arrit

jes s

ë ob

jekt

ivav

e af

atm

esëm

DK

Bdh

jeto

r ‘06

në p

roce

sIn

spek

tori

Përg

jiths

hëm

Kës

hilli

M

bikë

qyrë

s

9�

Iden

tifik

imi d

he d

etaj

imi

i fun

ksio

neve

të B

ankë

s së

Shqi

përis

ë dh

e vl

erës

imi i

rr

ezik

ut të

tyre

DK

B &

D

epar

tam

ente

t e

tjera

2006

- m

es

2008

në p

roce

s

Insp

ekto

ri i

Përg

jiths

hëm

çdo

�-m

uaj

�04

D

etyr

aN

jësit

ë e

anga

zhua

raAf

ati i

re

alizi

mit

Stat

usi

Pers

oni q

ë m

onito

ron

Një

sia k

u ra

port

ohet

Frek

unec

a e

rapo

rtim

itK

omen

te të

nd

rysh

me

92Pl

anet

e p

unës

dyv

jeça

reD

KB

2006

- 20

08në

pro

ces

Insp

ekto

ri i

Përg

jiths

hëm

Kës

hilli

M

bikë

qyrë

sçd

o 6-

mua

j

9�

Eduk

imi m

e fu

nksio

net

e au

ditit

të b

rend

shëm

në

përm

jet p

ërga

titje

s së

mat

eria

leve

edu

kues

e dh

e pr

ezan

timev

e

DK

B20

07 -

2008

nuk

ka fi

lluar

In

spek

tori

i Pë

rgjit

hshë

mçd

o 6-

mua

j

94

Stan

dard

izim

i i

doku

men

taci

onit,

rish

ikim

i i

rreg

ullo

res d

he i

man

ualit

të

punë

s së

insp

ekto

rit

DK

B20

07 -

mes

20

08nu

k ka

fillu

arIn

spek

tori

i Pë

rgjit

hshë

mK

ëshi

lli

Mbi

këqy

rës

çdo

�-m

uaj

Kus

htet

e p

unës

në

Bank

ën e

Sh

qipë

risë

95

Proj

ekti

për n

jë n

dërt

im

të ri

dhe

riko

nstr

uksio

nin

e nd

ërte

sës e

kzist

uese

në

Bank

ën e

Shq

ipër

isë n

ë Ti

ranë

DA

2007

- 20

08në

pro

ces

Dre

jtori

DA

Zv.

Guv

erna

tori

IIçd

o �-

mua

j

96Pr

ojek

ti i n

dërt

imit

të d

egës

së

re n

ë qy

tetin

e G

jirok

astrë

sD

A20

07 -

2008

në p

roce

sD

rejto

ri D

AZ

v. G

uver

nato

ri II

çdo

�-m

uaj

97Pr

ojek

ti pë

r rip

ërsh

tatje

n e

ndër

tesë

s së

Bank

ës së

Sh

qipë

risë

në B

erat

DA

2007

- 20

08në

pro

ces

Dre

jtori

DA

Zv.

Guv

erna

tori

IIçd

o �-

mua

j

�05

SHKuRTIME

� Dj - Departamenti juridik2 DPM - Departamenti i Politikës Monetare � DoM - Departamenti i operacioneve Monetare4 DK - Departamenti i Kërkimeve5 DM - Departamenti i Mbikëqyrjes6 DS - Departamenti i Statistikës7 DMjIK - Departamenti i Marrëdhënieve me jashtë, Integrimit

dhe Komunikimit8 DBNj - Departamenti i Burimeve Njerëzore9 DEM - Departamenti i Emisionit�0 DKB - Departamenti i Kontrollit�� DA - Departamenti i Administrimit�2 DKP - Departamenti i Kontabilitetit dhe Pagesave�� DIT - Departamenti i Teknologjisë së Informacionit �4 DSM - Departamenti i Sigurisë dhe i Mbrojtjes �5 INSTAT - Instituti i Statistikave�6 ITTF - Task Forca për Inflacionin e Shënjestruar �7 KZPM - Komiteti i Zbatimit të Politikave Monetare �8 MI - Ministria e Integrimit �9 MF - Ministria e Financave

�06

SHËNIME

� code of Good Practices on Transparency in Monetary and Financial Policies (MFP Transparency code), botim i Fondit Monetar Ndërkombëtar dhe i disponueshëm në faqen e internetit www.imf.org.

2 Kjo rregullore u ndryshua dhe përmirësua sërish në nëntor 2005.

� Sipas viteve, rritja e tepricës së kredisë ka qenë ��.9 miliardë në vitin 200�, �9.� miliardë në vitin 2004 dhe 57.� miliardë në vitin 2005.

4 Marrëveshja e Tregtisë dhe Bashkëpunimit (�992) përbën dokumentin mbi të cilin bazohen aktualisht marrëdhëniet kontraktuale BE-Shqipëri. Me hyrjen e saj në fuqi, Marrëveshja e Stabilizim-Asociimit do të zërë vendin e Marrëveshjes së Tregtisë dhe Bashkëpunimit.

5 Në aneks gjenden të renditura në formë tabelore, të gjitha projektet që planifikohen të realizohen, afatet kohore, departamentet apo institucionet që bashkëpunojnë si edhe të dhëna të tjera.

6 Këta sektorë janë: sektori financiar, sektori i jashtëm, sektori fiskal dhe sektori real.

�07

�08

Botuar nga: Banka e Shqipërisë,Sheshi “Skënderbej”, Nr.�, Tiranë.

Tel.: �55-4-2222�0; 2�5568; 2�5569.Faks: �55-4-22�558.

e-mail: public@bankofalbania.org

Shtypur në shtypshkronjën e Bankës së Shqipërisë.Tirazhi �000 kopje.