P. K

un

icki

Um

owa

dew

elo

per

ska.

Ch

arak

ter

pra

wn

y i z

asto

sow

anie

pra

ktyc

zne

Umowadeweloperska

Piotr Kunicki

Kwalifikacja prawna umowydeweloperskiej

Umowa deweloperska a umowasprzedaży rzeczy przyszłej

Ochrona nabywców lokali mieszkalnych

Charakter prawnyi zastosowanie praktyczne

www.ksiegarnia.beck.ple-mail: dz.handlowy@beck.pltel.: 22 31 12 222, fax: 22 33 77 601

ISBN 978-83-255-6695-1

Cena 129,00 z³

Serię stanowią poradniki prezentujące szeroko rozumia-ną, praktyczną stronę branży. Starannie dobrane przykłady z zakresuprawa, podatków i praktyki ułatwiają podejmowanie właściwychdecyzji i dostarczają konkretnych rozwiązań. Adresatem tej serii sągłównie profesjonaliści rynku nieruchomości.

dr Piotr Kunicki – doktor nauk prawnych, radca prawny, specjalistaz zakresu prawa obrotu nieruchomościami, prawa zamówień pub-licznych oraz prawa europejskiego, ukończył studia na WydzialePrawa w Europejskiej Wyższej Szkole Prawa i Administracji w War-szawie, autor licznych publikacji w prasie branżowej.

Umowa deweloperska. Charakter prawny i zastosowaniepraktyczne

W publikacji zostały poruszone następujące zagadnienia:typowe zobowiązania stron umowy

deweloperskiejzobowiązania dewelopera

zobowiązania kupującego

umowa deweloperska jako umowa konsumencka

umowa deweloperska jako typ umowy nienazwanej w pol-skim porządku prawnym

umowa deweloperska jako umowa sprzedaży przyszłej

Publikację sędziach, adwo-katach, radcach prawnych oraz notariuszach

aplikantów i studentów prawawykładowców akademickich

pośredników nieruchomości

, zawiera szczegółowe omówienie zagadnień dotyczą-cych umów zawieranych pomiędzy deweloperem a nabywcą.

oraz;

(m.in. zobowiązanie do wybudo-wania budynku, wyodrębnienia lokalu oraz ustanowienia odręb-nej własności lokalu i przeniesienia jej na kupującego);

(m.in.: zobowiązanie do zapłatyceny i odebrania lokalu);

(m.in.: ty-powe postanowienia niedozwolone w umowach deweloper-skich; środki ochrony konsumenta; szczególna ochrona osóbfizycznych nabywających lokale mieszkalne);

(m.in.: umowa deweloperska jakoumowa rezultatu, odrębny typ umowy od umowy o robotybudowlane oraz odrębny typ umowy od umowy o dzieło);

(m.in.: charakter umowy sprzedaży a charakter prawny umowydeweloperskiej).

przygotowano z myślą o praktykach, tj.. Ze względu na

kompleksowe omówienie danych zagadnień książka stanowi nie-ocenioną pomoc dla . Książkaokaże się także bardzo pomocna dlaoraz .

�

�

�

�

�

�

essentialia negotii

9 7 8 8 3 2 5 5 6 6 9 5 1

NIERUCHOMOŚCI

Umowa deweloperska. Charakter prawny i zastosowanie praktyczne

Polecamy nasze publikacje z zakresu prawa nieruchomości:

Jacek Jaworski, Arkadiusz Prusaczyk, Adam Tułodziecki, Marian WolaninUSTAWA O GOSPODARCE NIERUCHOMOŚCIAMI. KOMENTARZ, wyd. 3Komentarze Becka

Dariusz Pęchorzewski (red.)GOSPODARKA NIERUCHOMOŚCIAMI. KOMENTARZ, wyd. 3Krótkie Komentarze Becka

Izabela Wereśniak-MasriNABYWANIE NIERUCHOMOŚCI PRZEZ CUDZOZIEMCÓW W POLSCE. KOMENTARZ, wyd. 2Krótkie Komentarze Becka

Stella BrzeszczyńskaUMOWY W OBROCIE NIERUCHOMOŚCIAMI. ASPEKTY PODATKOWE I CYWILNOPRAWNE, wyd. 2Nieruchomości

Marian WolaninOPŁATY, CENY I WARTOŚĆ W GOSPODARCE NIERUCHOMOŚCIAMINieruchomości

Beata JońskaZARZĄDZANIE NIERUCHOMOŚCIAMI KOMERCYJNYMI, wyd. 2Nieruchomości

Maciej J. NowakGOSPODARKA MIESZKANIOWA GMINYNieruchomości

www.ksiegarnia.beck.pl

Umowa deweloperskaCharakter prawny

i zastosowanie praktyczne

Piotr Kunicki

WYDAWNICTWO C.H.BECKWARSZAWA 2014

Wydawca: Wioleta BeczekRedakcja: Małgorzata Daniluk

© Wydawnictwo C.H.Beck 2014

Wydawnictwo C.H.Beck Sp. z o.o.ul. Bonifraterska 17, 00-203 Warszawa

Skład i łamanie: Wydawnictwo C.H.BeckDruk i oprawa: Totem, Inowrocław

ISBN 978-83-255-6695-1

ISBN e-book 978-83-255-6696-8

Spis treści

Przedmowa ................................................................................................. VII

Wykaz skrótów ........................................................................................... IX

Literatura .................................................................................................... XIII

Wstęp ........................................................................................................... 1

Rozdział I. Charakterystyka umowy deweloperskiej w polskim systemie prawnym ................................................................................. 71. Brak odpowiednich instrumentów prawnych przyczyną

wykształcenia się umowy deweloperskiej w polskiej praktyce gospodarczej ...................................................................................... 7

2. Pochodzenie nazwy umowy deweloperskiej ..................................... 243. Typowe zobowiązania stron umowy deweloperskiej ........................ 26

3.1. Essentialia negotii umowy deweloperskiej ............................. 263.2. Zobowiązania dewelopera ....................................................... 27

3.2.1. Zobowiązanie do wybudowania budynku i lokalu ...... 273.2.2. Zobowiązanie do wyodrębnienia lokalu ..................... 313.2.3. Zobowiązanie do ustanowienia odrębnej własności

lokalu i przeniesienia jej na kupującego ..................... 343.3. Zobowiązania kupującego ....................................................... 46

3.3.1. Zobowiązanie do zapłaty ceny .................................... 463.3.2. Zobowiązanie do odebrania lokalu ............................. 49

3.4. Podsumowanie ......................................................................... 514. Brak przesłanek do zakwalifikowania umowy deweloperskiej jako

umowy przedwstępnej ....................................................................... 525. Brak przesłanek zakwalifikowania umowy deweloperskiej jako

umowy zobowiązującej z art. 9 WłLokU .......................................... 716. Forma umowy deweloperskiej ........................................................... 86

Rozdział II. Umowa deweloperska jako umowa konsumencka ............. 911. Uzasadnienie zakwalifikowania umowy deweloperskiej jako

umowy konsumenckiej ...................................................................... 912. Regulacje ogólne prawa konsumenckiego ......................................... 92

VI

3. Typowe postanowienia niedozwolone w umowach deweloperskich ... 1063.1. Wprowadzenie ......................................................................... 1063.2. Postanowienia ograniczające odpowiedzialność dewelopera ... 1063.3. Postanowienia pozwalające deweloperowi na samodzielne

kształtowanie stosunku prawnego ........................................... 1093.4. Postanowienia nakładające na konsumenta nieadekwatne

kary .......................................................................................... 1173.5. Postanowienia ograniczające prawo konsumenta

do odstąpienia od umowy ........................................................ 1183.6. Pozostałe klauzule zakazane .................................................... 120

4. Środki ochrony konsumenta .............................................................. 1225. Szczególna ochrona osób fizycznych nabywających lokale

mieszkalne ......................................................................................... 127

Rozdział III. Umowa deweloperska jako typ umowy nienazwanej w polskim porządku prawnym ............................................................ 1431. Wprowadzenie ................................................................................... 1432. Umowa deweloperska jako umowa rezultatu .................................... 1433. Umowa deweloperska jako odrębny typ umowy od umowy

o roboty budowlane ........................................................................... 1594. Umowa deweloperska jako odrębny typ umowy od umowy

o dzieło ............................................................................................... 1675. Umowa deweloperska jako odrębny typ umowy od umowy

sprzedaży ........................................................................................... 1766. Podsumowanie ................................................................................... 185

Rozdział IV. Umowa deweloperska jako umowa sprzedaży rzeczy przyszłej ................................................................................................. 2051. Wprowadzenie ................................................................................... 2052. Charakter umowy sprzedaży a charakter prawny umowy

deweloperskiej ................................................................................... 219

Zakończenie ................................................................................................ 241

Indeks rzeczowy ......................................................................................... 249

Spis treści

Przedmowa

Niniejsza publikacja powstała na podstawie rozprawy doktorskiej pod tytułem „Charakter prawny umowy deweloperskiej” przygotowanej pod opieką naukową prof. dr hab. A. Biercia i obronionej w 2013 roku w Instytucie Nauk Prawnych PAN. Tezą rozprawy doktorskiej było stwierdzenie, iż umowa deweloperska – ze względu na swój charakter prawny – stanowi w rzeczywistości umowę sprzedaży rzeczy przyszłej, bez względu na jej kwalifikację w ramach krajowych systemów prawnych. Rozprawa musiała więc uwzględniać badania prawnoporównawcze w zakresie przepisów prawnych obowiązujących w Niemczech, Austrii, Holandii, Szkocji, Finlandii, Szwecji, Francji, Belgii, Włoszech, Hiszpanii, Portugalii oraz Anglii i Walii. Szeroki wachlarz badanych porządków prawnych w ramach państw europejskich zapewnić miał możliwość odnalezienia elementów wspólnych dla konstrukcji umowy deweloperskiej obowiązującej w poszczególnych europejskich kulturach prawnych. Niemniej jednak, z uwagi na konieczność ograniczenia roz-miarów publikacji, niniejsze opracowanie zostało zawężone do rozważań, co do zasady, dotyczących polskich przepisów prawa.

Rozprawa powstała w okresie dużych zmian w zakresie obowiązujących w Polsce przepisów dotyczących szeroko pojmowanej umowy deweloperskiej. Obowiązujące od ponad półtora roku przepisy ustawy z 16.9.2011 r. o ochronie praw nabywcy lokalu mieszkalnego lub domu jednorodzinnego (Dz.U. Nr 232, poz. 1377 ze zm.) wciąż budzą kontrowersje i wywołują spory, chociaż praktyka na rynku wskazuje, że wprowadzenie szczątkowej – chociaż na pewno nie doskonałej – ochrony praw nabywców podniosło poziom bezpieczeństwa klientów deweloperów. Z pewnością można zastanawiać się, czy nie można było opracować ustawy w bardziej precyzyjny i szczegółowy sposób, ale należy raczej myśleć o tym, w jakim kierunku powinny iść dalsze zmiany w zakresie ochrony klientów deweloperów i czy zmiany powin-ny nastąpić na poziomie krajowym, czy też jak w przypadku umów timeshare, na poziomie europejskim.

Chciałbym w tym miejscu złożyć wyrazy wdzięczności osobom, które wspierały mnie i dzieliły się ze mną swoją wiedzą w czasie przygotowywania niniejszego opra-cowania. Szczególnie chciałbym podziękować prof. dr. hab. Andrzejowi Bierciowi za opiekę naukową oraz wnikliwe uwagi, które pozwoliły mi przygotować niniejszą pracę. Chciałbym także podziękować prof. dr. hab. Zdzisławowi Gawlikowi oraz prof. dr. hab. Bogudarowi Kordasiewiczowi za cenne uwagi, które znacznie przyczyniły się do ostatecznej treści niniejszej pracy. Ponadto serdeczne podziękowania należą

VIII

się mojej Żonie i Rodzicom za udzielone mi nieustające wsparcie i motywację, bez których nie powstałaby niniejsza praca.

Warszawa, wrzesień 2014 r.dr Piotr Kunicki

Przedmowa

Wykaz skrótów

1. Akty prawne

dyrektywa 2005/29/WE .................. dyrektywa 2005/29/WE z 11.5.2005 r. dotyczą-

ca nieuczciwych praktyk handlowych stosowa-nych przez przedsiębiorstwa wobec konsumentów na rynku wewnętrznym oraz zmieniająca dyrektywę Rady 84/450/EWG, dyrektywy 97/7/WE, 98/27/WE i 2002/65/WE Parlamentu Europejskiego i Rady oraz rozporządzenie (WE) Nr 2006/2004 Parlamentu Euro-pejskiego i Rady („Dyrektywa o nieuczciwych prakty-kach handlowych”) (Dz.Urz. UE L Nr 149, s. 22)

dyrektywa 93/13/EWG ................... dyrektywa 93/13/EWG z 5.4.1993 r. w sprawie nie-

uczciwych warunków w umowach konsumenckich (Dz.Urz. UE L Nr 95, s. 29)

KC ................................. ustawa z 23.4.1964 r. – Kodeks cywilny (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 121)

Konstytucja RP ............. Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z 2.4.1997 r. (Dz.U. Nr 78, poz. 483 ze zm.)

KPA ............................... ustawa z 14.6.1960 r. – Kodeks postępowania admini-stracyjnego (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 267 ze zm.)

KWU ............................. ustawa z 6.7.1982 r. o księgach wieczystych i hipotece (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 707 ze zm.)

NieuczPraktRynkU ....... ustawa z 23.8.2007 r. o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym (Dz.U. Nr 171, poz. 1206)

ObrInstrFinU ................. ustawa z 29.7.2005 r. o obrocie instrumentami finanso-wymi (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 94)

OchPrNabU ................... ustawa z 16.9.2011 r. o ochronie praw nabywcy loka-lu mieszkalnego lub domu jednorodzinnego (Dz.U. Nr 232, poz. 1377)

OchrNabPrKorzU ......... ustawa z 13.7.2000 r. o ochronie nabywców prawa ko-rzystania z budynku lub pomieszczenia mieszkalne-go w oznaczonym czasie w każdym roku oraz zmianie

X

ustawy Kodeks cywilny, Kodeks wykroczeń i usta-wy o księgach wieczystych i hipotece, (Dz.U. Nr 74, poz. 855 ze zm.)

PrBank ........................... ustawy z 29.8.1997 r. – Prawo bankowe (Dz.U. z 2002 r. Nr 72, poz. 655 ze zm.).

PrBud ............................ ustawa z 7.7.1994 r. – Prawo budowlane (t.j. Dz.U. z 2010 r. Nr 243, poz. 1623 ze zm.)

PrLok ............................. ustawa z 10.4.1974 r. – Prawo lokalowe (Dz.U. Nr 14, poz. 84).

PrNot ............................. ustawa z 14.2.1991 r. – Prawo o notariacie (t.j. Dz.U. z 2008 r. Nr 189, poz. 1158 ze zm.)

PrUpN ........................... ustawa z 28.2.2003 r. – Prawo upadłościowe i napraw-cze (Dz.U. z 2012 r. poz. 1112 ze zm.)

PWKC ........................... ustawa z 23.4.1964 r. – Przepisy wprowadzające Ko-deks cywilny (Dz.U. Nr 16, poz. 94 ze zm.)

SpMieszkU .................... ustawa z 15.12.2002 r. o spółdzielniach mieszkanio-wych (Dz.U. z 2003 r. Nr 119, poz. 116 ze zm.)

WarTechBazStacR ........ rozporządzenia Ministra Infrastruktury z 12.4.2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz.U. Nr 75, poz. 690 ze zm.)

WłLokR ......................... Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z 24.10.1934 r. o własności lokali (Dz.U. z 1934 r. Nr 94, poz. 848)

WłLokU ........................ ustawa z 24.6.1994 r. o własności lokali (t.j. Dz.U. z 2000 r. Nr 80, poz. 903 ze zm.)

2. Czasopisma i publikatory

Dz.U. ............................. Dziennik UstawDz.Urz. .......................... Dziennik UrzędowyEPS ................................ Europejski Przegląd SądowyKPP ............................... Kwartalnik Prawa PrywatnegoMoP ............................... Monitor PrawniczyNP .................................. Nowe PrawoOSA ............................... Orzecznictwo Sądów ApelacyjnychOSN ............................... Zbiór Orzeczeń Sądu Najwyższego. Orzeczenia Izby

CywilnejOSNC ............................ Orzeczenie Sądu Najwyższego – Izba CywilnaOSNCP .......................... Orzecznictwo Sądu Najwyższego – Izba Cywilna i PracyOSNC-ZD ..................... Orzeczenie Sądu Najwyższego – Izba Cywilna – Zbiór

DodatkowyOSP ............................... Orzecznictwo Sądów Polskich

Wykaz skrótów

XI

OSPiKA ......................... Orzecznictwo Sądów Polskich i Komisji Arbitrażo-wych

Pal. ................................ PalestraPiP ................................. Państwo i PrawoPPH ............................... Przegląd Prawa Handlowego PS .................................. Przegląd SądowyPUG ............................... Przegląd Ustawodawstwa GospodarczegoPZP ................................ Prawo Zamówień PublicznychRej. ................................ RejentSP .................................. Studia Prawnicze SPP ................................ Studia Prawa PrywatnegoWPP .............................. Wojskowy Przegląd Prawniczy

3. Organy i instytucje

PZFD ............................. Polski Związek Firm DeweloperskichRPO ............................... Rzecznik Praw ObywatelskichSA .................................. Sąd AdministracyjnySN ................................. Sąd NajwyższySOKiK ........................... Sąd Ochrony Konkurencji i KonsumentówTK ................................. Trybunał KonstytucyjnyTSUE ............................. Trybunał Sprawiedliwości Unii EuropejskiejEWG ............................. Europejska Wspólnota GospodarczaUE ................................. Unia EuropejskaUOKiK .......................... Urząd Ochrony Konkurencji i KonsumentówWE ................................ Wspólnota Europejska

4. Inne skróty

art. ................................. artykułBGB .............................. (niem. Bürgerliches Gesetzbuch) ogólnoniemiecki ko-

deks cywilnycyt. ................................. cytatm.in. .............................. między innyminiepubl. .......................... niepublikowanynp. .................................. na przykładNr .................................. numerorz. ................................ orzeczeniepkt ................................. punktpor. ................................ porównajpoz. ................................ pozycjar. .................................... rokred. ................................ redakcjas. .................................... strona

Wykaz skrótów

XII

S.A. ............................... Spółka Akcyjnasygn. .............................. sygnaturat. .................................... tomt.j. .................................. tekst jednolitytj. ................................... to jesttzw. ................................ tak zwanyuchw. ............................. uchwałaust. ................................. ustępwyr. ................................ wyrokz. .................................... zeszytze zm. ............................ ze zmianamizob. ................................ zobacz

Wykaz skrótów

Literatura

Adamus R., Bank wobec tzw. upadłości deweloperskiej, Monitor Prawa Banko-wego 2012, Nr 2

Adamus R., Upadłość deweloperska, Jurysta 2011, Nr 12Aubry et Rau, Droit civil francais, Paryż 1964 Banaś N., Krześ M., Umowa deweloperska jako nowa umowa nazwana – wybrane

uwagi na temat ustawy z dnia 16 września 2011 r. o ochronie praw nabywcy lokalu mieszkalnego lub domu jednorodzinnego, Rej. 2012, Nr 2

Barbasiewicz W. (red.), Główne kultury prawne współczesnego świata, Warsza-wa 1995

Barcz J. (red.), Prawo Unii Europejskiej, Zagadnienia systemowe. Prawo material-ne i polityki, Warszawa 2006

Bednarek M., Odrębna własność lokali – zagadnienia sporne, Studium Prawnicze 1991, Nr 1

Bednarek M., Prawo do mieszkania w konstytucji i ustawodawstwie, Warszawa 2007 Behnke M., Czajka-Marchlewicz B., Dorska D., Umowy w procesie budowlanym,

Warszawa 2011 Bełdowski J., Europejski Kodeks Cywilny, Ku Europejskiemu Kodeksowi Cywil-

nemu, Edukacja Prawnicza 2005, Nr 6 Bielecki M., Kluczowe decyzje i umowy w inwestycjach budowlanych, Warsza-

wa 2007 Bielecki M., Umowa deweloperska – istota, forma, niedozwolone postanowienia,

Nieruchomości 2005, Nr 11 Bieniek G., Ciepła H., Dmowski S., Gudowski J., Kołakowski K., Sychowicz M.,

Wiśniewski T., Żuławska C., Komentarz do kodeksu cywilnego. Księga trzecia – Zobowiązania, t. 2, Warszawa 2007

Bieniek G., Aktualne problemy stosowania ustawy o własności lokali, cz. I, Rej. 2006, Nr 10

Bieniek G., Marmaj Z., Własność lokali. Komentarz, Warszawa 2005 Bieniek G., Rudnicki S., Nieruchomości. Problematyka prawna, Warszawa 2004 Bierć A., Spór o kodyfikację jako metodę unifikacji prawa prywatnego w Europie,

w: J. Wawrzyniak (red.), Instytucje Prawa Konstytucyjnego w dobie integra-cji europejskiej. Księga jubileuszowa dedykowana prof. Marii Kruk-Jarosz, Warszawa 2009

XIV

Bladowski B., Umowa o dzieło i umowa zlecenia, Warszawa 1987 Bogucki O., Czepita S. (red.), System prawny a porządek prawny, Szczecin 2008Bończak-Kucharczyk E., Zarządzanie nieruchomościami mieszkaniowymi. Nowe

regulacje ustawowe, wzory umów, wykaz pomocniczych aktów prawnych, Warszawa 2003

Borowski A., Konstrukcja i charakter prawny umów dotyczących instrumentów po-chodnych, Warszawa 2005

Boszko M., Plan działania Komisji Europejskiej w zakresie europejskiego prawa umów, Transformacje Prawa Prywatnego 2006, Nr 1

Brzeski W. J., Dobrowolski G., Sędek S., Vademecum pośrednika nieruchomości, Kraków 1996

Brzeszczyńska S., Umowa deweloperska, Nieruchomości 2003, Nr 5Brzeszczyńska S., Umowy w obrocie nieruchomościami, Warszawa 2005Brzeziński P., Relacje między zasadą pierwszeństwa a zasadą efektywności – glosa

do wyroku SN z 4.01.2008 r. (I UK 182/07), EPS 2010, Nr 1Buczkowski P., Forma umowy deweloperskiej w rozumieniu art. 9 ust. 1 ustawy

o własności lokali – aspekty praktyczne, PPH 2008, Nr 12Burzak A., Okoń M., Pałka P., Ochrona nabywcy lokalu mieszkalnego lub domu

jednorodzinnego. Komentarz, Warszawa 2012 Burzak A., Umowa o pośrednictwo, PPH 1992, Nr 2Busto Lago J. M., Alvarez Lata N., Pena Lopez F., Reclamaciones de Consumo:

Derecho de consumo desde la perspectiva del consumidor, Cizur Menor (Pam-plona) 2008

Bystrek M., Jeleń A., Problematyka prawna odstąpienia od umów deweloperskich w czasach kryzysu ekonomicznego, Nieruchomości 2009, Nr 6

Całus A., Umocowanie do zbliżania prawa prywatnego państw członkowskich w prawie Unii Europejskiej, w: M. Pazdan (red.), Europeizacja prawa prywat-nego, t. I, Warszawa 2008

Carbonnier J., Droit civil, Paryż 1999Celichowski M., Ustanowienie odrębnej własności lokali, Rej. 1995, Nr 7–8Cern G., Nieuczciwe praktyki rynkowe, w: W. J. Katner, U. Promińska (red.), Pra-

wo handlowe po przystąpieniu Polski do Unii Europejskiej, Warszawa 2010Chandelle J.-M., La Loi Breyne, Rep. Not., t. VII, l. VI, Lancier, 1996Chappelle D., Land Law, Pearson Education Limited, Harlow 2004Ciepła H., Szczytowska B., Ustawa o ochronie praw nabywcy lokalu mieszkalne-

go i domu jednorodzinnego. Komentarz. Wzory umów deweloperskich i pism, Warszawa 2012

Czachórski W., Prawo zobowiązań w zarysie, Warszawa 1968 Czachórski W., Zobowiązania – zarys wykładu, Warszawa 2009 Czapliński W. (red.), Kodyfikacja polskiego prawa cywilnego na tle harmonizacji

prawa prywatnego w Unii Europejskiej, w: Prawo w XXI wieku, Księga pa-miątkowa 50-lecia INP PAN, Warszawa 2006

Literatura

XV

Czerkas K., Ekspertyza na temat ekonomicznych konsekwencji wprowadzenia ra-chunku powierniczego, w: K. Milewska, R. Łopiński, R. Czerkas, P. Kuglarz, Ochrona nabywcy przyszłych (powstających) lokali w świetle regulacji praw-nych wybranych krajów europejskich i wnioski dla polskich rozwiązań praw-nych, Warszawa 2004

Dagot M., La vente en l’état futur d’achèvement avant réalisation des fondations, Repertoire du Notariat, Defrenois 2010, Nr 22

Damasiewicz A., Olczyk M., Szuster S., Wyrwiński M., Umowy deweloperskie, Warszawa 2006

Darłak T., Problematyka niedozwolonych klauzul umownych w umowach zawie-ranych z konsumentami przez deweloperów i pośredników nieruchomości, Nieruchomości 2010, Nr 2

Dąbkowski A., Deweloper a Generalny Realizator Inwestycji, Przegląd Budowla-ny 2000, Nr 7–8

Dąbrowski M., Kirejczyk K., Inwestycje deweloperskie, TWIGGER, Warszawa 2001

Dechnik D., Charakter umowy deweloperskiej w świetle prawa cywilnego oraz prawa upadłościowego i naprawczego, Rej. 2011, Nr 10

Dobrodziej E., Prawa i obowiązki stron w umowach zlecenia i o dzieło, Bydgoszcz 1993

Doliwa A., Prawo mieszkaniowe. Komentarz, Warszawa 2005Domański R., Z problematyki leasingu nieruchomości, Nowy Przegląd Notarial-

ny 2005, Nr 1 Drozd E., Przeniesienie własności nieruchomości, Kraków 1974 Drozd E., Umowa przedwstępna a umowa przyrzeczona, NP 1973, Nr 11Drozd E., Ustanowienie odrębnej własności lokali, Rej. 1994, Nr 12Dybowski T. (red.), Prawo rzeczowe. System Prawa Prywatnego, t. 3, Warszawa

2007Dziczek R., Własność lokali. Komentarz, Warszawa 2004Galbraith J. K., Pieniądz, pochodzenie i losy, Warszawa 1982Garcia Garcia L. M., de Leon Arce A., Derechos de los consumidores y usuarios:

(doctrina, normativa, jurisprudencia, formularios), Tirant lo Blanch, Walen-cja 2007

Garrido P., Real Property Law – Spain Report, European University Institute (EUI) Florence/European Private Law Forum in cooperation with Deutsches Notaristitut (DNotI), Wurzburg 2005

Gawlik B., Pojęcie umowy nienazwanej, Studia Cywilistyczne 1971, t. XVIIIGawlik B., Umowy mieszane – konstrukcja i ocena prawna, Pal. 1974, Nr 5Gawrysiak-Zabłocka A., Zakres stosowania dyrektywy 2008/48/WE w sprawie

umów o kredyt konsumencki, w: W. J. Katner, U. Promińska (red.), Prawo handlowe po przystąpieniu Polski do Unii Europejskiej, Warszawa 2010

Gersdorf M., Umowa o pracę, umowa o dzieło, umowa zlecenia, Warszawa 1993

Literatura

XVI

Gizbert-Studnicki T., Wykładnia celowościowa, SP 1986, Nr 3–4Gliniecki B., Charakter prawny umowy deweloperskiej, glosa do wyroku Sądu

Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 22 kwietnia 2010 r., I ACa 140/10, Gdań-skie Studia Prawnicze – Przegląd Orzecznictwa 2011, Nr 2

Gliniecki B., Charakterystyczne elementy umowy deweloperskiej, Rej. 2011, Nr 7–8

Gliniecki B., O przedmiocie umowy deweloperskiej, w: W. J. Katner, U. Promiń-ska (red.), Prawo handlowe po przystąpieniu Polski do Unii Europejskiej, War-szawa 2010

Gliniecki B., Umowa deweloperska. Konstrukcja prawna i zabezpieczenie wza-jemnych roszczeń stron, Warszawa 2012

Gliniecki B., Umowa deweloperska zawarta w formie pisemnej, MoP 2011, Nr 17Gliniecki B., Ustawy o umowach deweloperskich na razie nie będzie, Rzeczpospo-

lita, 29.10.2008 r.Glock S., Real Property Law Project – France, European University Institute (EUI)

Florence/European Private Law Forum in cooperation with Deutsches Notari-stitut (DNotI), Wurzburg 2005

Gnela B., Niedozwolone postanowienia umowne jako ograniczenie swobody kon-traktowej, Warszawa 2010

Gnela B., Pojęcie przedsiębiorcy w relacjach prawnych z konsumentem, w: W. J. Kat-ner, U. Promińska (red.), Prawo handlowe po przystąpieniu Polski do Unii Euro-pejskiej, Warszawa 2010

Golat R., Przenoszenie własności nieruchomości pod warunkiem lub z zastrzeże-niem terminu, Nieruchomości 1999, Nr 1

Golat R., Usługi deweloperskie, Budownictwo i Prawo 2003, Nr 5Goldiszewicz A., Charakter prawny umowy deweloperskiej (w aspekcie budownic-

twa mieszkaniowego), w: W. J. Katner, U. Promińska (red.), Prawo handlowe po przystąpieniu Polski do Unii Europejskiej, Warszawa 2010

Golland A., Blake R. (red.), Housing Development – Theory, process and practi-ce, Nowy Jork 2004

Gołaszewski J., Stolarczyk D., Zabezpieczenia interesów klienta na rynku dewelo-perskim w Polsce i na tle wybranych krajów Unii Europejskiej, Świat Nieru-chomości 2012, Nr 79

Gorzelny-Dziadkowiec M., Procesy deweloperskie w warunkach polskich, Ekono-mia i Organizacja Przedsiębiorstwa 2002, Nr 10

Górnicki L., Prawo cywilne w pracach Komisji Kodyfikacyjnej Rzeczypospolitej Polskiej w latach 1919–1939, Wrocław 2000

Grabus M., Deweloperski rynek mieszkaniowy, Ekonomia i Organizacja Przedsię-biorstwa 2007, Nr 10

Grodzka I., Ryzyko w działalności deweloperskiej, Nieruchomości 2001, Nr 7Groele B., III Kolokwium Jagiellońskie – Umowy deweloperskie. Sprawozdanie

(Kraków, 25 XI 2011), PiP 2012, Nr 4

Literatura

XVII

Grziwotz H., Koeble W., Handbuch Bautragerrecht, Monachium 2004Grykiel J., Umowa deweloperska, MoP 2008, Nr 9Grzybowski S. (red.), System Prawa Cywilnego, t. 3, cz. 2 – Prawo zobowiązań,

część szczegółowa, Wrocław 1976Guénard-Salaün B., La Vente en l’état futur d’achèvement, SEBTP, Paryż 2009Guść J., O właściwości (naturze) stosunku prawnego, PiP 1997, Nr 4Henzel H. (red.), Inwestycje na rynku nieruchomości, Katowice 2004Hertel C., Wicke H., Real Property Law and Procedure in the European Union, Na-

tional Report – Germany, European University Institute (EUI) Florence/Euro-pean Private Law Forum in cooperation with Deutsches Notaristitut (DNotI), Wurzburg 2004

Holtgrieve D. G., Land speculation and other processess in American historical geography, The Journal of Geography 1976, t. 75, Nr 1

Ignaczewski J., Umowy nienazwane, Warszawa 2004Ignatowicz J. (red.), System Prawa Cywilnego, t. II, Prawo własności i inne prawa

rzeczowe, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk 1977Jagielska M., Ewolucja ochrony konsumenta w prawie kolizyjnym Unii Europej-

skiej w zakresie zobowiązań umownych, Warszawa 2010 Jasiakiewicz M., Zawarcie umowy w obrocie handlowym, Toruń 1995 Jasiński F., Karta Praw Podstawowych Unii Europejskiej, Warszawa 2003Jaślan H., Jaślan J., Słownik terminologii prawniczej i ekonomicznej angielsko-

polski, Warszawa 1991Jaślan W., Umowy w działalności gospodarczej, wzory i objaśnienia umów, War-

szawa 1994Jedliński A., Umowa o wybudowanie lokalu w celu ustanowienia jego odrębnej

własności – umowa developerska, PS 2005, Nr 9Jedynasta A., Czy umowa deweloperska to umowa przedwstępna?, PUG 2007,

Nr 4Jedynasta A., Umowa deweloperska w prawie niemieckim, Rej. 2005, Nr 7–8Jensen U., Sweden, European University Institute (EUI) Florence/European Pri-

vate Law Forum in cooperation with Deutsches Notaristitut (DNotI), Wurz-burg 2004

Kaliński M., Szkoda na mieniu i jej naprawienie, Warszawa 2011 Kalisz A., Wykładnia i stosowanie prawa wspólnotowego, Kraków 2007 Kaptur G., Niedozwolone postanowienia w umowie zawartej z deweloperem, Nie-

ruchomości 2001, Nr 2 Karasek I., w: F. Zoll (red.), Prawo bankowe. Komentarz, tom I, Kraków 2005Karasek I., w: F. Zoll (red.), Prawo bankowe. Komentarz, tom II, Kraków 2005Katner W. J., Pojęcie umowy nienazwanej, SPP 2009, z. 1Katner W. J., Przeniesienie własności rzeczy ruchomych, Łódź 1988 Katner W. J. (red.), System Prawa Prywatnego, t. 9, Prawo zobowiązań – umowy

nienazwane, Warszawa 2010

Literatura

XVIII

Katner W. J., Umowne nabycie własności ruchomości, Warszawa 1995Katner W. J., Stahl M., Nykiel W., Umowa sprzedaży w obrocie gospodarczym,

Warszawa 1996Kieżel E. (red.), Ochrona interesów konsumentów w Polsce w aspekcie integracji

europejskiej, Warszawa 2007 Kirejczyk K., Łaszek J., Vademecum developera, Krakowski Instytut Nieruchomo-

ści, Kraków 1997 Klaus S., Status prawny osób zajmujących się zawodowo rynkiem nieruchomo-

ści, Warszawa 2002 Kląskała M., Wykonanie zobowiązania z umowy deweloperskiej, Rej. 2003, Nr 3Koch A., Napierała J. (red.), Umowy w obrocie gospodarczym, Kraków 2006Kocot W., Odpowiedzialność z tytułu niewykonania zobowiązania w świetle Zasad

Europejskiego Prawa Kontraktów oraz Zasad Międzynarodowych Kontraktów Handlowych UNIDROIT, Studia Iuridica 2007, Nr XLVII

Kohutek K., Kuglarz P., Ochrona nabywców w projekcie ustawy o zasadach finan-sowania inwestycji mieszkaniowych – „ustawy deweloperskiej”, Transforma-cje Prawa Prywatnego 2004, Nr 1/2

Kolańczyk K., Prawo Rzymskie, Warszawa 2000 Konarski H., Perspektywy kodyfikacji europejskiego prawa zobowiązań, PPH 2004,

Nr 3Kordasiewicz B., Polskie prawo cywilne i handlowe w dobie przemian ustrojo-

wych i integracji europejskiej, w: J. Barcz (red.), Problemy prawa znaków to-warowych, Prace IPWI Uniwersytetu Jagiellońskiego, z. 86, Kraków 2004

Kosior R., Zakres pojęcia nieruchomości budynkowej w świetle art. 231 k.c., Rej. 2003, Nr 9

Koziel G., Charakter prawny umowy o dofinansowanie przedsiębiorcy z funduszy strukturalnych Unii Europejskiej, w: W. J. Katner, U. Promińska (red.), Prawo handlowe po przystąpieniu Polski do Unii Europejskiej, Warszawa 2010

Koziołkiewicz A., Polemika z glosą J. Grykiela do wyroku SN z dnia 30 czerwca 2004 r., IV CK 521/03, Pal. 2008, Nr 8–9

Krajewski M., Umowa przedwstępna, Warszawa 2000 Krause H., Das Einigungsprinzip und die Neugestaltung des SacheNrechts, Ar-Das Einigungsprinzip und die Neugestaltung des SacheNrechts, Ar-, Ar-

rechts, t. II, Monachium-Berlin 1959Krekora-Zając D., Klauzule integralności jako sposób regulacji stosunków między

stronami i wykładni postanowień umowy, WPP 2008, Nr 2Kruczała-Jankowska J., Wpływ ogłoszenia upadłości na umowę deweloperską

w przypadku upadłości dewelopera, Gdańskie Studium Prawnicze 2010, Nr 2Krupa-Dąbrowska R., Lepsza ochrona dla kupujących mieszkanie, Rzeczpospo-

lita, 2.5.2008 r.Krzemiński G., Charakter prawny umowy mieszanej, Glosa do wyroku SN

z 29.11.2006 r., II CSK 267/06, MoP 2010, Nr 7Krzemiński G., Pojęcie umowy mieszanej, SPr 2010, z. 3

Literatura

XIX

Kucharska-Stasiak E., Nieruchomości a rynek, Warszawa 2000 Kucharska-Stasiak E., Nieruchomości w gospodarce rynkowej, Warszawa 2006 Kucharski K., Istota umowy deweloperskiej, Rej. 2011, Nr 5Kuglarz P., Projekt ustawy o zasadach finansowania inwestycji mieszkaniowych –

funkcje oraz mechanizmy stosowania wprowadzanych instytucji, w: Ochrona nabywcy przyszłych (powstających) lokali w świetle regulacji prawnych wy-branych krajów europejskich i wnioski dla polskich rozwiązań prawnych, Fun-dacja na Rzecz Kredytu Hipotecznego, Warszawa 2004

Kuglarz P., Bijak T., Bezpieczeństwo nabywców i zaufanie do deweloperów, Nie-ruchomości 2003, Nr 4

Kunicki P., Nie zawsze musisz dopłacić za większe mieszkanie, Rzeczpospolita, 26.1.2009 r.

Kunicki P., Umowa deweloperska, Warszawa 2007, 2011Kunicki P., Umowa deweloperska w świetle unijnych i polskich regulacji z zakre-

su zamówień publicznych, PZP 2011, Nr 3Kuropatwiński J., Ekspektatywa powstania wierzytelności w polskim prawie cy-

wilnym, Bydgoszcz 2006 Kuropatwiński J., Umowne rozporządzenie wierzytelnością przyszłą, Towarzy-

stwo Naukowe Organizacji i Kierownictwa „Dom Organizatora”, Toruń 2007Kuźniar D., Inwestycje w firmie deweloperskiej, Ekonomika i Organizacja Przed-

siębiorstwa 2003, Nr 10 Kwaśnicki R. L., Charakter zatrudniania członków zarządu spółek kapitałowych

z uwzględnieniem kształtowania zasad ich odpowiedzialności wobec spółki oraz zakazu konkurencji, Prawo Spółek 2002, Nr 3

Lalowicz K., „Umowa deweloperska” w świetle nowych uregulowań prawnych, Jurysta 2012, Nr 3

Lasarte Álvarez C., Manual Sobre protección de consumidores y usuarios, Ma-dryt 2003

Lesiński B., Rozwadowski W., Historia Prawa, Warszawa-Poznań 1985 Lesser L., Personality boom is Loud for Louis Lesser, New York Times, 16.3.1963 r.Ligęza L., Umowa realizatorska (developerska), PUG 1999, Nr 6Liotta G., Italy, w: European University Institute (EUI) Florence/European Pri-

vate Law Forum in cooperation with Deutsches Notaristitut (DNotI), Wurz-burg 2005

Lipiński E., Prawo Bliskowschodnie w starożytności – wprowadzenie historycz-ne, Lublin 2009

Lipiński J., Jakość dialogu deweloper – władze miasta, Nieruchomości 2001, Nr 9 Litewski W., Rzymskie Prawo Prywatne, Warszawa 1999 Livermore S., Early American Land Companies – Their influence on Corporate De-

velopment, Waszyngton 2000Llobet J., Aguado D., El deber de informacion en la formacion de los contratos,

Madryt 1996

Literatura