S O S Y A L M E D Y A

120 Pharmaceutical Business Review I Temmuz-Ekim 2012

Dijital dünya vesosyal medya ne vaad ediyor?

Dr. Sertaç Do¤anayKurucu, Genel Koordinatör, Social Touch

Kurucu, Yönetici Editör, Tek Doz Dijital (@tekdozdijital)

Merhaba. Bu say›da sizleri, sa¤l›k ve ilaç sektörünü yak›ndanilgilendiren iki trend ile buluflturuyorum. Tahmin ediyorum kibahsedece¤im bu iki konu flimdiye kadar pek gündeminizdede¤ildi. Bu iki konu toplum sa¤l›¤›n› yak›ndan ilgilendirdi¤indenyaz›m; gerek resmi mercilere, gerek ilaç firmalar›na ve sa¤l›khizmeti veren kurumlara, gerek STK’lara (uzmanl›k dernekleri,vak›flar), gerekse doktor ve eczac›lara aç›k bir ça¤r› olarak dakabul edilebilir.

‹laç, doktor ve hastane ar›yoruz...

Sa¤l›k ve ilaç sektörüne sosyal medya ve dijital pazarlamaalan›nda hizmet veren Social Touch, Eylül 2012’de Türk internetkullan›c›s›n›n sa¤l›k bilgisi ve hizmetlerine ulaflmada bu alan›nas›l kulland›¤›n› ö¤renmek için bir anket haz›rlad›. Anket sorular›doktorsitesi.com’un kay›tl› kullan›c›lar› aras›ndan 1.289 kifliye,5 günlük sürede, demografik kategorizasyon yap›lmadanyöneltildi. Beni hiç de flafl›rtmayan sonuçlar›n bir k›sm›n› sizinlepaylafl›yorum. Tüm detaylara ve yorumlara eriflmek içininfo@socialtouch.com.tr adresinden Social Touch’a ulaflabilirsiniz.

‹nternet, kullan›c› davran›fllar›n›n tüm evrelerine güçlü bir flekildehükmediyor. Ürün veya hizmeti ön araflt›rma baflka bir deyiflle

soruflturma, yak›nl›k hissetme, sat›n almaya karar verme, sat›nalmadan önce son araflt›rma ve sat›n alman›n gerçekleflmesinekadar tüm evrelerde internet ve sosyal a¤lar kullan›c›lar›etkiliyor.

Anketi cevaplayanlar›n %84’ü, ilaçlarla ilgili bilgi almak içininternete baflvurduklar›n› ifade ettiler. Bu kiflilerin %64’ü buaramay› Google yoluyla yapt›klar›n› ve karfl›lar›na ç›kan ilk linkleret›klayarak ulaflt›klar› bilgiyle yetindiklerini ifade ettiler.

Evet, s›k› durun: Anketi cevaplayanlar›n %40’› flimdiye kadaren az bir defa, internetten ulaflt›klar› bilgi do¤rultusunda bir ilac›kullanmaktan vazgeçtiklerini ifade etti.

IMS Health sayesinde, günlük olarak hangi ilac›n eczadeposundan eczanelere kaç kutu sat›ld›¤›n› görebiliyoruz. Henüzeczanelerden hangi ürünün kaç kutu sat›ld›¤›n›bildiren merkezi bir rapor sistemi yok. Onun da ötesinde,hasta taraf›ndan eczaneden al›nan ilac›n ne kadar›n›n tüketildi¤ihakk›nda bize fikir verecek bir veri de yok. Bu anket, internetaramalar›n›n, doktor taraf›ndan reçete edilen bir ilac›nhasta taraf›ndan kullan›m›n› ne kadar ve ne flekilde etkiledi¤iniortaya koyuyor.

‹nternet, kullan›c› davran›fllar›n›n tüm evrelerine güçlü bir flekilde hükmediyor.

121Pharmaceutical Business Review I Temmuz-Ekim 2012

‹nternet, ne yaz›k ki kimi zaman içeri¤inin güvenilirli¤i tart›flmagötüren platformlara ve sitelere de ev sahipli¤i yap›yor. Halbukibiz biliyoruz ki ortalama bir kullan›c›, herhangi bir Google aramas›sonucunda yaklafl›k %75 oran›nda karfl›s›na ç›kan ilk 3 linket›klay›p sonras›na bakm›yor. Yani basit bir hesapla konu ilaçsa,hastan›n karar›n› büyük ölçüde etkileyecek fley bu ilk s›radakilinkler oluyor. ‹flte bu aflamada, gerek ilaç firmalar›n›n, gerekuzmanl›k derneklerinin, gerekse doktorlar›n hastalar›yönlendirmek ve do¤ru bilgiye ulaflt›rmak için yapabileceklerifleyler var. Bahsettiklerimin teknik detaylar›n› bana ayr›lm›flsayfalara s›¤d›rmam her zaman mümkün de¤il, dolay›s›yla bukonuya özel bilgi almak, yap›labilecekleri tart›flmak ve elbettede¤erli bilgilerinizle beni buluflturmak için bana ulaflman›zdanmutluluk duyar›m. Belki bir süre sonra, sektör profesyonellerinibelli bir konuyu konuflmak için bir araya getiren sohbet toplant›lar›da organize ederiz.

Hepimiz mobiliz

Türkiye’de mobil telefonla internete ba¤lanan abonelerinsay›s› 2012 ikinci çeyre¤inde 8.790.698 olarak kaydedildi(Kaynak: Türkiye’de ‹nternet Kullan›m› ve Mobil Pazar ‹statistikleriBTK 2012 Q2 Raporu). 2014 itibar›yla tüm dünyada mobildeninternete girifllerin bilgisayardan girifllerin üzerine ç›kaca¤›tahmin ediliyor (Kaynak: Microsoft Tag 2012) ki bana kal›rsa okadar bile sürmeyecek.

Birkaç çarp›c› istatistik

A.B.D.’de yaflayan insanlar›n %53’ü en az bir defa bir ma¤azadayapt›klar› al›flverifl s›ras›nda mobil telefonlar›ndan yapt›klar›araflt›rma sebebiyle bir ürünü almaktan vazgeçtiklerini ifadeetmifller (Kaynak: IAB “Mobile Phone Shopping Diaries May2012” Bafll›kl› Rapor). Ankete kat›lanlar›n %21’i daha iyi bir fiyatbulduklar›, %11’i ise olumsuz bir kullan›c› yorumuyla karfl›laflt›klar›için o ürünü sat›n almaktan vazgeçtiklerini ifade etmifller. Sahipolduklar› ak›ll› telefonlar› al›flverifl yapmak için kullananlar›n oran›ise 5’te 4 (Kaynak: cumScore 2012).

Sa¤l›k alan›nda mobil teknolojilerin ve sosyal medyan›n kullan›m›bir pazarlama-sat›fl getirisinden öte hayat kurtaracak f›rsatlarsunuyor. Dünyan›n farkl› co¤rafyalar›nda farkl› oranlar geçerliysede Twitter kullan›c›lar›n›n yar›s›ndan fazlas›n›n mobil uygulamay›kulland›¤›n› söylersek yanl›fl yapmay›z.

MappyHealth projesi, iflte tam da burada; yani mobilin, sosyalmedyan›n ve dijital monitorizasyonun ifl birli¤i yapt›¤› noktadaaktivitesine bafllam›fl. Detaylar›n› mappyhealth.com’dagörebilece¤iniz bu proje, ad› geçen yüzlerce hastal›¤› Twitterüzerinden takip ediyor ve dünyan›n herhangi bir yerindeyay›lmakta olan bir hastal›¤› anl›k saptayabiliyor, örne¤in kuflgribi. Hatta pandemileri (k›talar aras› salg›nlar) gelenekselsaptama yöntemlerinden yaklafl›k 1 hafta önce saptayabildiklerine

dair bilgilere de rastlad›¤›m› belirteyim. Bir pandemiyi 7 günönceden öngörmek binlerce insan›n hayat›n› kurtarabilir!

Yine belirtmekte fayda görüyorum, bu multidisipliner bir proje.Projenin ayaklar›na bakt›¤›m›zda; sosyal medya profesyonel-lerinin, lokasyon bazl› servis sa¤lay›c›lar›n, mobil iletiflim teknolojisiüreticilerinin ve dijital monitorizasyon servisi veren kurumlar›n,hatta ileri aflamada, veri madencili¤i (data mining) alan›ndagörev yapan mühendislerin bir ekip anlay›fl› içinde çal›flt›klar›n›görüyoruz. Öyle tahmin ediyorum ki, semantik web teknolojisiçok yak›nda gerçekten de leb demeden leblebiyi anlayacakk›vama gelecek ve belki de o gün koruyucu-önleyici t›bb›n kitab›tekrar yaz›lacak. Semantik web teknolojisiyle ilgili, geçti¤imizgünlerde düzenlenen Digital Health Summit’te bir konuflmac›n›nanlatt›¤› örne¤i de sizinle paylaflmadan edemeyece¤im çünküçok ama çok çarp›c›. Veri madencili¤i alan›nda çal›flan firmalar-dan birinin kulland›¤› yaz›l›m sayesinde kad›n Facebook kulla-n›c›lar›n›n durum güncellemelerinde kulland›klar› sözcüklerdenmenstrüel siklusun hangi faz›nda olduklar›n›, hatta hamileolduklar›n› anlayabildi¤ini söylesem abartt›¤›m› m› düflünürdünüz?Tipik baz› ürünlerin pazarlanmas› alan›nda ne büyük bir devrimyafland›¤›n› fark ettiniz de¤il mi? Kimi zaman henüz hamileli¤ininfark›na varmam›fl baz› kad›nlar›n teflhise çok k›sa süre kala bebekeflyalar›n›n reklamlar›yla karfl›laflt›¤›n› düflünün… Sosyal medya,pazarlamada her geçen gün daha önemli bir güç halini alacak.

Son olarak sa¤l›k ve ilaç sektöründe çal›flan ya da bu sektörlerehizmet veren, sosyal medya ve dijital teknolojiye merakl›okuyucular›m›z için de güzel bir haber vererek bitireyim.Pharmaceutical Business Review, yaklafl›k 1,5 senedir, bana bualandaki flahsi tecrübemi ve bilgimi aktarma f›rsat› sunuyor.Yaz›lar›ma gelen yorum ve tepkiler beni hem çok motive ediyorhem de memnun k›l›yor. Bunun yan›nda sosyal medya ve dijitalteknoloji her gün ola¤anüstü bir h›zla gelifliyor. Biz de bu alandakigeliflmeleri, araflt›rmalar›, haberleri merakl›lar›yla an›nda, günündepaylaflmak için çok yak›nda Tek Doz Dijital’i hayata geçiriyoruz.Sizler bu yaz›y› okurken, büyük ihtimalle tekdozdijital.com yay›nhayat›na bafllam›fl bulunacak. Konuk yazar olarak bize katk›dabulunacak kifliler aras›nda t›p, iletiflim, halkla iliflkiler, mühendislikalanlar›nda akademik faaliyetlerini sürdüren ö¤retim üyeleri, ilaç,sa¤l›k hizmetleri, medikal sektörde çal›flan profesyoneller, reklamsektörü çal›flanlar›, doktorlar, eczac›lar ve elbette bu alandailerlemeyi kafas›na koymufl üniversite ö¤rencileri var. Sizler debu dinamik ekibin bir parças› olmak, oluflturdu¤umuz kollektifplatformda yer almak, fikir ve düflüncelerinizi paylaflmak isterseniztan›flmaktan memnuniyet duyar›z.

Bir dahaki say›ya kadar, sa¤l›cakla kal›n...

e-posta: sdoganay@socialtouch.com.tr

LinkedIn: Sertac Doganay, M.D. Facebook: Sertaç Do¤anay

Twitter: @sertacdoganay Google Plus: Sertac Doganay