pergatitjen e planit te menaxhimit mjedisor dhe …

CEIA

REPUBLIKA E SHQIPËRISË

MINISTRIA E BUJQËSISË, ZHVILLIMIT RURAL DHE E ADMINISTRIMIT TE UJËRAVE

BURIMET UJOREDHEPROJEKTIT I UJITJES

Sherbimet Konsultive per

PERGATITJEN E PLANIT TE MENAXHIMIT

MJEDISOR DHE SOCIAL (PMMS) DHE PLANIN E

ZHVENDOSJES (PZH) PER REHABILITIMIN E

SKEMAVE TE UJITJES PROJECT ID NO: P121186 – RFP NO: MAFCP/CS/007–LOAN NO. 8211 – AL

PLANI I MENAXHIMIT MJEDISOR DHE SOCIAL (PMMS)-

KURJAN STRUM – VERSIONI FINAL (DRAFT) Korrik 2016

REPUBLIKA E SHQIPËRISË

MINISTRIA E BUJQËSISË, ZHVILLIMIT RURAL DHE E ADMINISTRIMIT TE UJËRAVE

BURIMET UJOREDHEPROJEKTIT I UJITJES

Sherbimet Konsultive per

PERGATITJEN E PLANIT TE MENAXHIMIT

MJEDISOR DHE SOCIAL (PMMS) DHE PLANIN E

ZHVENDOSJES (PZH) PER REHABILITIMIN E

SKEMAVE TE UJITJES

PROJECT ID NO: P121186 – RFP NO: MAFCP/CS/007 – LOAN NO. 8211 - AL

PLANI I MENAXHIMIT MJEDISOR DHE SOCIAL (PMMS)-

KURJAN STRUM – VERSINI FINAL (DRAFT)

Korrik 2016

PROJECT NO. A079377

DOCUMENT NO. 1

VERSION 3

DATE OF ISSUE Korrik 2016

PREPARED David Heyëood

CHECKED Roar Solland/Spartak Sinojmeri

APPROVED RSS

Ministria e Bujqesise, Zhvillimit Rural DheAdministrimit te Ujerave PMMS i skemes UK,Kurjan Strum PUBU Projekti i Ujitjes dhe BurimetUjore(PMMS) per Rehabilitimin e Sistemit /Skemave te Ujitjes i

Tabela e permbajtjes

Faqja Nr.

1 PERMBLEDHJA EKZEKUTIVE .................................................................... Error! Bookmark not defined.

2 HYRJA ................................................................................................................. Error! Bookmark not defined.

2.1 OBJEKTIVAT E PROJEKTIT ......................................................................... Error! Bookmark not defined.

2.2 KOMPONENTET E PROJEKTIT ................................................................... Error! Bookmark not defined.

2.3 VENDNDODHJA............................................................................................. Error! Bookmark not defined.

2.4 INFORMACIONI KYC PER SKEMAT E UJITJES DHE KULLIMIT PER KURJAN STRUMError! Bookmark not defined.

2.5 KUSHTET E PERGJITHSHME PER SKEMEN E UJITJES DHE KULLIMITError! Bookmark not defined.

2.6 KLIMA ............................................................................................................. Error! Bookmark not defined.

2.7 GJEOLOGJIA .................................................................................................................................................. 10

2.8 KUSHTET SIZMIKE ....................................................................................... Error! Bookmark not defined.

2.9 TOPOGRAFIA DHE GJEOMORFOLOGJIA ................................................. Error! Bookmark not defined.

2.10 KARAKTERISTIKAT E TOKES .................................................................... Error! Bookmark not defined.

2.11 NDOTJA E TOKES ......................................................................................................................................... 11

2.12 HIDROLOGJIA SIPERFAQESORE DHE NENTOKESORE ........................ Error! Bookmark not defined.

2.13 CILESIA E UJIT............................................................................................... Error! Bookmark not defined.

2.14 ZONAT E MBROJTURA ................................................................................ Error! Bookmark not defined.

2.15 Flora ................................................................................................................................................................. 23

2.16 Fauna ................................................................................................................................................................ 24

2.17 KERCENIMI I FLORES DHE FAUNES NE ZONAT E PROJEKTIT .......................................................... 25

2.18 DEMOGRAFIA ................................................................................................ Error! Bookmark not defined.

2.19 PAPUNESIA .................................................................................................... Error! Bookmark not defined.

2.20 PUNESIMI........................................................................................................ Error! Bookmark not defined.

2.21 ETNICITETI,FEJA, EDUKIMI, SHENDETI DHE MONEDHA ................................................................... 32

2.22 KRIMIDHE DHUNA NE FAMILJE................................................................ Error! Bookmark not defined.

2.23 AGRIKULTURA .............................................................................................. Error! Bookmark not defined.

2.26 MONUMENTET KULTURORE ..................................................................... Error! Bookmark not defined.

2.28 PJESE TE TJERA TE INFRASTRUKTURES ................................................ Error! Bookmark not defined.

2.29 INDUSTRIA .................................................................................................................................................... 45

3 PERMBLEDHJE E NDIKIMEVE .................................................................... Error! Bookmark not defined.

3.1 NDIKIMET E DOBISHME.............................................................................. Error! Bookmark not defined.

3.2 NDIKIMET NEGATIVE .................................................................................. Error! Bookmark not defined.

4 PERSHKRIMI I MASAVE ZBUTESE ......................................................................................................... 1

4.1 HYRJE ............................................................................................................................................................... 1

4.2 MASAT QE SHMANGIN NDIKIMET ........................................................... Error! Bookmark not defined.

4.3 MASAT QE SHMANGIN PJESERISHT NDIKIMET ..................................................................................... 2

4.4 MASAT QE KOMPENSOJNE NDIKIMET ..................................................................................................... 2

4.5 MASAT AKTUALE QE RRISIN NDIKIMET POZITIVE .............................................................................. 3

4.6 PLANI ZBUTES MJEDISOR DHE SOCIAL .................................................. Error! Bookmark not defined.

Ministria e Bujqesise, Zhvillimit Rural DheAdministrimit te Ujerave PMMS i skemes UK,Kurjan Strum PUBU Projekti i Ujitjes dhe BurimetUjore(PMMS) per Rehabilitimin e Sistemit /Skemave te Ujitjes ii

5 PERSHKRIMI I PROGRAMIT TE MONITORIMIT ................................... Error! Bookmark not defined.

5.1 ORGANIZAT E MONITORIMIT .................................................................... Error! Bookmark not defined.

6 MARREVESHJET INSTITUCIONALE- NGRITJA E KAPACITETEVE .............................................. 1

6.1 TRAJNIMI ......................................................................................................................................................... 1

6.2 MINISTRIA E AGRIKULTURES, ZHVILLIMIT RURAL DHE ADMINISTRIMIT TE UJIT ..................... 1

7 PLANI I ZBATIMIT-PROCEDURAT E RAPORTIMIT .............................. Error! Bookmark not defined.

7.1 PLANI I ZBATIMIT ........................................................................................ Error! Bookmark not defined.

7.2 PROCEDURAT E RAPORTIMIT ................................................................... Error! Bookmark not defined.

8 PREVENTIM I KOSTOS- BURIMI I FONDEVE .......................................... Error! Bookmark not defined.

8.1 PREVENTIM I KOSTOS ................................................................................. Error! Bookmark not defined.

8.2 BURIMI I FONDEVE ...................................................................................... Error! Bookmark not defined.

9 ANEKSET ........................................................................................................... Error! Bookmark not defined.

9.1 ANEKS 1:STANDARTET E CILESISE SE AJRIT NE SHQIPERI PER DISA NDOTES ............................. 1

9.2 ANEKS 2: TE DHENAT E POPULLSISE ...................................................................................................... 2

9.3 ANEKS 3: TE DHENAT E PAPUNESISE DHE PUNESIMIT........................................................................ 5

9.4 ANEKS 4:TE DHENAT E EDUKIMIT SIPAS PREFEKTURAVE ............... Error! Bookmark not defined.

9.5 ANEKS 5: TE DHENAT SHENDETESORE TE PREFEKTURES ................ Error! Bookmark not defined.

9.6 ANEKS 6: PLAN I INTEGRUAR I MENAXHIMIT TE PESTICIDEVE ..................................................... 28

Ministria e Bujqesise, Zhvillimit Rural DheAdministrimit te Ujerave PMMS i skemes UK,Kurjan Strum PUBU Projekti i Ujitjes dhe BurimetUjore(PMMS) per Rehabilitimin e Sistemit /Skemave te Ujitjes iii

Lista e Tabelave

Faqja Nr

Tabela 2 1: Te dhena kyce per skemen e U & K Te Kurjan Strum 2-4

Tabela 2 2: Përmasat e seksioneve te kanaleve për skemën e U&K te Kurjan Strum 2-5

Tabela 2 3: Të dhënat e përgjithshme mbi Klimën për skemen U&K per Kurjan Strum2-7

Tabela 2 4: Erozioni i tokës në pellgjet lumore në Shqipëri 2-9

Tabela 2 5: Stacionet Njehesuese brenda ujembledhesit te Semanit dhe rastet e permbytjeve te medha2-11

Tabela 2 6: Shkarkimi mesatar mujor në lumin Seman 2-11

Tabela 2 7: Shkarkimi mesatare mujore (m³ / sec) në stacionin njehesues te Kozare 2-11

Tabela 2 8: Vëllimi mesatar mujor i rrjedhes (Mm³) në stacionin njehesues Kozare 2-11

Tabela 2 9: Shtresat kryesore nentokesore me perberje zhavorri ne Shqiperi 2-12

Tabela 2 10: Cilësia e ujit e lumit Seman 2-13

Tabela 2 11: Rezultatet e cilësisë së ujit te lumit Seman 2007-2010 2-13

Tabela 2 12: Monitorimi në lumin Seman 2013 2-14

Tabela 2 13: Rezultatet e cilësisë së ujit nga rezervuari Kurjan -Strumr 2007-2010 2-15

Tabela 2 14: Detajet e zonave të mbrojtura te Qarkut Fier2-21

Tabela 2 15: Struktura natyrore demografike e Qarkut Fier dhe skemes U&K te Kurjan Strum 2-24

Tabela 2 16: Struktura demografike e skemës U&K Kurjan Strum 2-24

Tabela 2 17: Të dhënat kryesore mbi karakteristikat e popullsisë 2-25

Tabela 2 18: Migrimi te Qarkut Fier 2-26

Tabela 2 19: Popullsia dhe Familjet në Qarqet e qyteteve 2-26

Tabela 2 20: Mashkull / Femrat kryefamiljare / Gjendja Civile në komunat eKurjan / Strum 2-27

Tabela 2 21: Statusi civil i femrave në komunat për Kurjan / Strum 2-27

Tabela 2 22: Arsimimi për Kryefamiljaret Femra - Kurjan / Strum 2-27

Tabela 2 23: Papunësia në Qarkun Fier 2-28

Tabela 2 24: Punësimi brenda Qarkut Fier dhe Zonat me prioritet perFushat e Kurjan Strum U&K 2-28

Tabela 2 25: Të ardhurat mesatare për familje dhe për frymë 2-29

Tabela 2 26: Të ardhurat mesatare për familje nga prodhimi bujqësor 2-29

Tabela 2 27: Edukimi brenda skemes U&K Kurjan Strum2-30

Tabela 2 28: Objektet shëndetësore brenda Qarqeve 2-30

Tabela 2 29: Krime dhe vepra penal te raportuara në nivel prefekture për 2014l 2-31

Tabela 2 30: Incidente te dhunës në familje në nivel Prefekture 2-32

Tabela 2 31: Të burgosurit sipas grup-moshave 2-32 2010-2014l

Tabela 2 32: Permasat mesatare e fermes dhe numri i familjeve brenda skemave 2-33

Tabela 2 33: Përdorimi i tokës në rrethet 2-33

Tabela 2 34: Shfrytëzimi i tokës në Skemën U&K e Kurjan Strum 2-34

Tabela 2 35: Përdorimi i tokës bujqësore në fshatrat e Komunës Kuman 2-34

Tabela 2 36: Ndarja e përdorimit të tokës dhe llojet e prodhimit në fshatrat e Komunës Kuman 2-35

Tabela 2 37: Struktura e grumbullimit ne zonat e prodhimit ne te gjitha skemat kunder skemes U&K Krujan

Strum 2-35

Tabela 2 38: Model aktual prodhimi dhe intensiteti të të gjitha skemave 2-36

Tabela 2 39: Model i tanishëm prodhimi dhe Kerkesat Ujore në skemen U&K Kurjan Strum 2-36

Tabela 2 40: Përdorimi aktual plehut për hektar në skemat e U&K 2-37

Tabela 2 41: Perdorimi aktual dhe i ardhshem i plehut (ton) për skemat U&K 2-38

Tabela 2 42: Perdorimi aktual dhe i ardhshem i pesticideve ne skemat e U&K 2-39

Tabela 2 43: Numri i Blegtorisë në Kurjan Strum I & D Skema 2-39

Tabela 2 44: Kohezgjatja e udhetimit ngakryeqyteti te qendrat Qarkut 2-40

Tabela 2 45: Kohezgjatja ngaqendrat e Qarkut deri te fshatrat e Skemes U&K 2-40

Tabela 4 1: Plani Zbutës Mjedisor dhe Social për rehabilitimin e skemes U&K 4-4

Tabela 5 1: Plani i Monitorimit Mjedisor dhe Social për Kurjan Strum 5-3

Tabela 7 1: Komunikimi i propozuar Pathëay 7-2

Tabela 7 2: Sugjerimet e raportimeve të jashtëme 7-3

Ministria e Bujqesise, Zhvillimit Rural DheAdministrimit te Ujerave PMMS i skemes UK,Kurjan Strum PUBU Projekti i Ujitjes dhe BurimetUjore(PMMS) per Rehabilitimin e Sistemit /Skemave te Ujitjes iv

Tabela 8 1: Vlerësimet paraprake të Kurjan Strum PMMS Shpenzimet 8-1

Tabela 9 1: Problemet e Menaxhimit te Pesticideve 9-23

Lista e Figurave

Faqja Nr.

Figure 1-1: Permbledhje e ndikimeve ne treguesit Mjedisor, Social dhe Ekonomik .......................................................... 4

Figure 2-1: Vendodhja e rezervuarit te Kurjan Strum dhe skemave te U&K ....................Error! Bookmark not defined.

Figure 2-2: Plani per Kurjan Strum – skema U&K ............................................................................................................. 5

Figure 2-3: Vendodhja e Kurjan Strum brenda pellgut te lumit Seman ............................................................................ 12

Figure 2-4: Vlerat pH per Stacionin e Monitorimit te Semanit ......................................................................................... 17

Figure 2-5: Matjet e Oksigjenit te tretur per Stacionin e Monitorimit te Lumit Seman .................................................... 18

Figure 2-6: Matjet per Oksigjen Biologjik per Stacionin e Monitorimit te Lumit Seman ................................................ 18

Figure 2-7: Matjet per Amoniak per Stacionin e Monitorimit te Lumit Seman ................................................................ 19

Figure 2-8: Matjet per Nitrat per Stacionin e Monitorimit te Lumit Seman ..................................................................... 19

Figure 2-9: Matjet per Nitrat Potasiumi per Stacionin e Monitorimit te Lumit Seman .................................................... 20

Figure 2-10: pH dhe Fp perAquifer AL500 brenda basenit te Semanit ............................................................................ 21

Figure 2-11: Mineralizimi dhe perqendrimi i natriumit per Aquifer AL500 brenda basenit Semanit .............................. 21

Figure 2-12: Perqendrimi i Kalciumit dhe i Magnezit per Aquifer AL500 brenda basenit Semanit ................................ 21

Figure 2-13: Perqendrimi i Hekurit dhe Amoniakut per Aquifer AL500 brenda basenit Semanit .................................. 22

Figure 2-14: Perqendrimi i Klorit dhe Sulfatit per Aquifer AL500 brenda basenit Semanit ............................................ 22

Figure 2-15: Perqendrimi i Nitratit dhe Nitratit te Potasiumit per Aquifer AL500 brenda basenit Semanit ..................... 22

Figure 2-16: Shkalla Bruto e lindjes sipas prefekturave 2014 .......................................................................................... 27

Figure 3-1: Diagrami konceptual i skemes U&K per nje shtrirje te caktuar lumi............................................................... 4

Figure 7-1: Plani i Ndertimit- Projekti per Rehabilitimin e skemes se U&K te Krujan Strum (te marra nga FS) .............. 1

Figure 9-1: Menaxhimi i Integruar i Pesticideve per skemat e Ujitjes & Kullimit nen PBBU ......................................... 32

Ministria e Bujqesise, Zhvillimit Rural DheAdministrimit te Ujerave PMMS i skemes UK,Kurjan Strum PUBU Projekti i Ujitjes dhe BurimetUjore(PMMS) per Rehabilitimin e Sistemit /Skemave te Ujitjes v

Akronimet dhe Shkurtimet

ALL Albanian Lek

BWA/APU Agjensia e PellgjeveUjore

BWC/KPU Keshilli I Pellgjeve Ujore

CEIA/QVNM Qendra e Vleresimit te Ndikimeve Mjedisore

DAP/DAF Diamoniaku i fosfatit

DB/BK Bordi i Kullimit

DLP/PPD Periudha e Pergjegjesise te Demeve

DSDC/DSKD Departamenti i Strategjise se Kordinimit te Donatoreve

EA/VM VleresimiMjedisor

EC/PE Percueshmeria Elektrike

EIA/VNM Vleresimi i Ndikimit Mjedisor

EEP/PEE Plan i EvakuimitEmergjent

EFD/DSM Dokumenti i Struktures Mjedisore

EMP/PMM Plan i MenaxhimitMjedisor

EPA/AMM Agjensia e MbrojtjesMjedisore

ERP/PPE Plani i PergjigjesEmergjente

ESFD/DSMS Dokumenti i StrukturesMjedisore dhe Sociale

ESIA/VNMS Vleresimi i NdikimitMjedisor dhe Social

ESMP/PMMS Plani i MenaxhimitMjedisor dhe Social

ESMiP/PZMS PlaniZbutesMjedisor dhe Social

ESMoP/PiMMS Plan I Monitorimit Mjedisor dhe Social

FS/SF Studimi i Fizibilitetit

GoA/QSH Qeveria e Shqiperise

HPP/HDS Hidrocentrale

I&D/U&K Ujitje dhe Kullim

IEMC/KPMM Konsulent i Pavarur i MonitorimitMjedisor

INSTAT Instituti Shqiptar i Statistikave

IPM/MIP Menaxhimi i Integruar i Pesticideve

IWRM/MIBU Menaxhimi i Integruar i BurimeveUjore

M&E/M&V Monitorimi dhe Vleresimi

MAFCP/MBSUMK Ministria Bujqesise, Sigurise se Ushqimit, dhe Mbrojtjes se Konsumatorit

MARDWA/MBZHRAU Ministria e Bujqesise, Zhvillimit rural dhe Administrimit Te Ujrave

MEFWA/MMPAU Ministria e Mjedisit, Pyjeve dhe Administrimit te Ujerave

MIS/MSI Menaxhimi i Sistemeve te Informacionit

MW Megawatt

NCCC/KKNK Komiteti Kombetar per Ndryshimet Klimatike

NGO/OJQ OrganizateJoQeveritare

NIVA/INU InstitutiNorvegjez per Ujin

NSDI/SKZHI StrategjiaKombetare per Zhvillim dhe Integrim

NWC/KKU Keshilli Kombetar i Ujit

O&M Operim Dhe Mirembajtje

OP/POBB Politika e Operimit te BankesBoterore

PIM/MPZ Manuali i Planit te Zbatimit

PIU.NjZP Njesia e Zbatimit te Projektit

RAPs/PZH Plan ii Zhvendosjes

RCC/KRN Kontraktori i Rehabilitimit te Ndertimeve

REA/ARM AgjensiaRajonale e Mjedisit

RPF/KPZH Korniza e Politikes se Zhvendosjes

SEC/KMI KonsulentiMbikeqyres per Inxhinierine

SIA/VNS Vleresimi i Ndikimit Social

Sida?ANSZH Agjensia Nderkombetare Suedeze Per Zhvillim

Ministria e Bujqesise, Zhvillimit Rural DheAdministrimit te Ujerave PMMS i skemes UK,Kurjan Strum PUBU Projekti i Ujitjes dhe BurimetUjore(PMMS) per Rehabilitimin e Sistemit /Skemave te Ujitjes vi

Akronimet dhe Shkurtimet

SSC/KSSH Katalogu Standart i Shetit

TA/AT Asistence Teknike

TOR Termat e References

TS/ST SekretariatiTeknik

TWL/NMU Niveli me i Larte i Ujit

UK/MB Mbreteria e Bashkuar

USD Dollar Amerikan

WB/BB Banka Boterore

WFD/DSU Direktiva e Strukture se Ujit e BE

WRC/KBU Keshilli i Burimeve Ujore

WRIP/PUBU Projekti i Ujitjes dhe Burimeve Ujore

WRMP/PMBU Projekti i Menaxhimit te BurimeveUjore

WUA/SPU Shoqata e Perdorueseve te Ujit

WUO/OPU Organizata e Perdoruesve te Ujit

Ministria e Bujqesise, Zhvillimit Rural DheAdministrimit te Ujerave PMMS i skemes UK,Kurjan Strum PUBU Projekti i Ujitjes dhe BurimetUjore(PMMS) per Rehabilitimin e Sistemit /Skemave te Ujitjes 1

1. PERMBLEDHJE EKZEKUTIVE

Plan i Menaxhimit Mjedisor dhe Social (PMMS) për rehabilitimin e Kurjan Strum Opsioni 1, Skema e Ujitje

dhe Kullim ( SUK). Konsulenti kryesor qe është COWI A/S nga Norvegjia dhe Qendra e Vlerësimit të

Ndikimit në Mjedis (QVNM), si nenkonsulent, kanë përgatitur PMMS. Materiali ka marre parasysh komentet

e drafteve te me parshme te Planeve te Menaxhimit Social e Mjedisor bere nga specialistet e Mjedisit dhe ata

te Social/sigurise te Bankes Boterore, si dhe komentet e bera nga ekspertja e Gender e Sida-s.1 . Pas organ-

izimit te Degjeses Publike per rehabilitimin e skemes se Kurjan Strumit, Konsulenti ka perfshire edhe nje

kapitull te ri (kapitullin 9) ku jane permbledhur menyra e rganizimit dhe gjetjet nga zhvillimi I PMMS.

PMMS për Kurjan Sturm eshtë i bazuar mbi një shembull të përgatitur për elemententet e mjedisit dhe social

të Bankës Botërore që kanë financuar Projektin për Resorset Ujore dhe Ujitjen (PRUU) i cili është duke u zba-

tuar bashkarisht nga Ministria e Agrikultures ( MA) dhe Ministria e Mjedisit (MM)

Konsulenti JV RENARDET-BETA STUDIO- Hydrowater-ALBANIA ka përgatitur një studimi të plotë mbi

SUK për Kurjan Sturm. Të njejtet konsulent po përgatisin tani dhe një dizajn të detajuar për skemen UK të

sipërpërmendur.Metodologjia bazohet ne studimet e Vleresimit Mjedisor ne zyre, konsultimet me ekspertizen

e specializuar te Universitetit te Tiranes, Institucioneve Kerkimore Shkencore, eksperte te AKM, Ministrise se

Mjedisit, vizitat ne terren dhe inventaret e biodiversitetit, perdorimit te tokave, situates morfologjike, dhe

konsultimeve me eksperta lokale, autoritetet te pushtetit dhe vendim marres lokale, kryepleq, fermere, grupe

sensitive sociale, gra dhe te rin, OJF etj.

Skema e Kurjan-Strum, mund te klasifikohet si nje projekt i destinuar per VNM te kategorise B, sipas

klasifikimit te BB, per VNMte. Kjo nenkupton qe ndikimet jane me te vogla nga ato te kategorise A. Ne rastin

konkret, ndikimet jane te perkohshme dhe fokusohen sidomos ne periudhen e ndertimit, pak ose aspak jane te

pakthyeshme, dhe te gjitha jane specifike per zona te vecanta. Ky raport, sipas ligjit Shqiptar, i perket listes se

Aneksit II, te ligjit te VNMse, ku perfshihen VNMte paraprake, pasi konsiston vetem ne rehabilitim te rrjetit te

ujitjes, pa ndryshimet ne projektet fillestare

Konsulenti po vlerëson skemën e Ujitjes dhe Kullimit (SUK) e cila shtrihet ne Rrethin E Fierit, në zonë e

Ultësirës dhe në një hapsirë prej 5430 ha. Skema formon drejtkëndesha të papërpunuar të vendosur në lindje-

perëndim të rezervuarit dhe në lindje dhe zona e komandesvjen duke u zgjeruar në perëndim.

Kapitulli 2, permban te dhena mbi mjedisin natyror, ate social ekonomik, etj ne mjediset perreth Skemes ne

Kurjan Strum.SUK në Kurjan Strum do të ruaj të njejtën struktur. Asnjë ndërtesë nuk do te preket dhe asnjë

person nuk do të duhet të zhvendoset gjatë kohës se rehabilitimit. Në këtë projekt nuk do tëpërfshihen zona e

reja. Puna për rehabilitimin e zonës nuk do të ndikojë dhe as do e rrezikoj floren dhe faunen, edhe zona e

punës është shumë larg zonave të mbrojtura.

Ju lutem referojuni fError! Reference source not found. qe tregon planet per punimet rehabilituese dhe

Figura 1-1 qe tregon pozicionimin e Kurjan Strumit ne lidhje me Fushen e Naftes se Marinzes, sipas nje

imazhi satelitor. Fusha e Naftes se Marinzes, ndodhet me poshte nga pikepamja topografike se skema e ujitjes,

cka rezulton ne pamundesi te ndotjes se kesaj zone nga aksidentet qe mund te ndodhin ne Fushen e Naftes se

Marinzes.

Kapitulli 3, I ketij raporti, permban nje permbledhje te ndikimeve qe lidhen me rehabilitimin e skemes se ujitje

kullimit te Kurjan Strumt. Ndikimet positive, gjate periudhes se ndertimit, perqendrohen tek punesimet qe

rezultojne ne permiresimin e standardeve te jeteses dhe qe te gjitha se bashlu rezultojne ne permiresim

ekonomik.

1Komentet dhe pergjigjet ndaj tyre jane perfshire ne Aneksin 9 te ketij dokumenti.


Figura 1-1: Harta e skemes se Kurjan-Strumit

Ndikimet positive gjate periudhes se operimit, jane te lidhura direkt me rritjen e prodhimeve bujqesore, nga

permiresimi I sistemit te ujitjes. Duke patur parasysh permasat e skemes se Kurjan Strum, permiresimet eko-

nomike te pritshme jane mjaft te larta. Permiresimi I rrugeve automobilistike si rezultat I kerkesave te pritshme

per transport, tregeti, magazinim, sherbime etj, do te jete nje perfitim sekondar. Permiresimi I ujrave rrjedhes

te kanaleve do te rezultoje pozitivisht ne rehabilitimin e habitateve te ujrave te rrjedhshem dhe prej ketej ne

rrikthimin e rritjen e popullsive autoktone tradicianale te peshqeve te ujrave rrjedhes.

Ndikimet negative gjate fazes se ndertimit perqendrohen kryesisht ne ndikimet ne shendet, kryesisht me ndot-

jen e ajrit nga zhurmat e pluhurat, rreziqet nga aksidentet e te punesuara dhe keq manaxhimi I mbetjeve te

ngurta, atyre te lengeta dhe mbetjeve spitalore. Ndikime te tjera jane pjerresimet dhe zhveshja e tokave, hum-

bja e vegjetacionit qe mund te nxisin erozionin.

Ndikimet me te medha te pritshme, gjate periudhes se operimit, mbeten rreziku I rritjes se nivelit te pesticideve

dhe herbicideve ne ujrat prites siperfaqesore e nentokesore dhe toka. Plani I Menaxhimit te pesticideve I

paraqitur ne Aneksin 7, sqaron me teper per kete pike. Te tjera ndikime negative mund te jete rritja e

sedimentimit ne kanale, qe mund te shoqerohet me rritjen e nivelit te ushqyesve, dhe te kimikateve ne ujrat

pritese.


Figura 1-1: Imazhi satelitor I skemes se Kurjan Strumit dhe pozicioni I tij ne lidhje me Fushen e Naftes se Mariznes

Ndikimet pozitive te projektit, fokusohen ne rritjen e prodhimeve bujqesore nga rritja e sherbimeve te ujitjes.

Nje ndikim tjeter pozitiv, eshte rritja e aktiviteteve ekonomike dhe tregetise, si dhe permiresimi i

infrastruktures, per lehtesimin e qarkullimit te mallrave bujqesore. Nje vlere pozitive e konsiderueshme eshte

edhe rehabilitimi i habitateve te ujrave te rrjedhshem, cka do te shoqerohet me rritjen e pranise se faunes

dekorative dhe atraktive te ujrave rrjedhes.

Ndikimet negative gjate procesit te rehabilitimit, jane ato qe lidhen shendetin e njeriut, sidomos, zhurmat dhe

pluhurat, shendetin dhe sigurine e te punesuarve, dhe depozitimin e mbetjeve te ngurta familjare, sanitare dhe

shkarkimet e mbetjeve te lengeta. Ndikime te tjera te pritshme jane edhe ato qe lidhen me humbjen e dherave,

rreshqitjet, humbjen e vegjetacionit etj, cka mund te nxise erozionin. Problemet te tjera që mund të lindin

gjatë ndërtimit, janë kryesisht të lidhura me kontrollin e sedimentimit ne fund te ujërave dhe pse kjo në të

tashmen, nuk përbën nje problem. Megjithatë, është e nevojshme të trajnohen fermerët që të ndryshojnë

praktikat e ujitjes dhe lërimit të tokës, në mënyrë që të parandalojnë humbjen e tokës kundrejt rrjedhave.

Prandaj, MBZHRAU duhet të promovojë masat e përmisuara të menaxhimit të tokës jo vetëm në zonat e

projektit por edhe në një rang me të gjerë te basenit te Semanit. Ka disa kushte nën PUBU që e mbulojne këtë

fenomen.

Ndikimi me kumulativ I pritshem gjate periudhes se operimit, eshte rreziku per mdotjen e ujrave nentokesore,

nga precipitimi I ujrave te mbingarkuara me pesticide, herbicide dhe ushqyes. Masat zbutese per keto ndikime

jane pershkruar ne kapitullin 4, tabela 4/1, ku permblidhen masat zbutese. Pikat ku orientohet kjo tabele jane:

Ref PC 15 – Habitatet dhe Biodiversiteti"

Ref "O 9 – Cilesia e Ujrave"

Ref "O 10 – Ndotja e e Ujrave"

Ref "O 11 – Ndotja agrokimike" dhe

Ref "O 18 – Demtuesit, Semundjet, perdorimi I papershtatshem I pesticideve"

Per sa me lart, eshte e rendesishme qe te rritet ndergjegjesimi I fermereve per perdorimin korrekt te pesti-

cideve/herbicideve dhe ushqyesve sipas sugjerimeve te BBse, ne pershtatje me Legjislacionin Shqiptar, qe

eshte I perafert me Direktivat e BEse.


Plani I Menaxhimit te Pesticideve, I dhene ne Aneksin 6, te ketij raporti, jep detaje me te rendesishme per sa

me lart. Edhe nga Degjesa Publike rezultoi se, nje rrezik permanent gjate fazes se operimit, eshte edhe ndotja e

ujrave te kanaleve nga shkarkimet e ujrave te zeza, sidomos ne zonen e Roskovecit. Rreshkitjet dhe sedimen-

timi mbeten rreziqe permanente gjate periudhes se ndertimit dhe te mirembajtjes.

Një permbledhje e ndikimit mbi mjedisin, ekonominë dhe shoqërinë është e permbledhur në figurën 1-3

Indikatoret Faza e

Ndertimit

Faza e

Veprimit

Komente

Mjedis

Cilesi Ajri

Zhurma

Furnizim me uje Rritja e furnizimit me uje

Flora

Fauna Permiresim biodiversitetit (peshkut) ne kanale

Cilesia e ujrave nen-

tokesore

Perdorimi I pesticide/herbicideve mund te shkaktoje

ulje te cilesise

Cilesia e Ujrave siper-

faqesore

Perdorimi I pesticide/herbicideve mund te shkaktoje

ulje te cilesise

Humbje toke/sedimentim Kripezim

Pejzazh

Socio-Ekonomi

Kulture

Migracion Reduktim I vogel

Punesim

Standard Jetese

Ekonomi Lokale

Produkt Bujqesor

Akses rrugor

Gender

Turizem Permireson te ardhurat nga turizmi

Shendet

Humbje toke/Rilokim Ne tokat Shteterore

Legjenda

Ndikime negative

te rendesishme

Ndikime Nega-

tive mesatare

Nuk ka ndikime Ndikime Pozitive

te rendesishme

Ndikime Pozitive Me-

satare

Figure 1-3: Permbledhje e ndikimeve mbi treguesit ekonomik, social dhe mjedisor

Skema e kullimit te Kurjan-Strum do te ruaje te njejten gjurme. Nuk do te kete ndertime private qe do te pre-

ken apo njerez qe do te duhet te zhvendosen nga rehabilitimi I skemes. Cdo marrje ne perdorim e tokave per

qellime ndertimi (p.sh. kampet e punes) do te kryhen ne tokat shteterore. Sidoqofte ne rast se do te kerkohet

perdorimi I tokave private, perdorimi do te kryhet pas negaciatave mes personave te prekur me (p.sh.

fermereve) dhe kontraktoreve, dhe pronari do te kete te drejte te vendose nese do te lere pronen e tij ne

perdorim apo jo. Ky project nuk do te kete si object ujitjen e tokave te reja. Punimet rehabilituese nuk do te

rrezikojne apo prekin floren dhe faunen me status te vecante mbrojtjeje.

Disa masa zbutëse përtej fazës ndërtuese të projektit janë:

Krijimin e një skeme paralajmeruese, në raste permbytjeje në drejtim te rrymës së rezervuarit ëe Kurjan

Strum në rast të një përmbytjeje të papritur. (p.sh. një përmbytje massive, tërmet, etj.)


Duhet krijuar një marreveshje të shkruar mbi përdorimin e ujit me palet e interesuara, për rezervuarin

(ujitëseve, fermerëve, pronarët e peshkimit) e lehetësuar nga KPU dhe APU në mënyrë që të parandalohen

mosmarrëveshjet në të ardhmen.

Detaje te plota te masave zbutese permbahen ne kapitullin 4 te ketij raporti.

Drafti për Plani për Monitorimit Mjedisor dhe Social ( PMMS); eshte pergatitur ne PMMS qe te mbulohet nga

PUBU (komponenti 4, Pjesa B) dhe pjesa tjeter do te mbulohet nga programet e monitorimin kombëtar të

qeverisë Shqiptare. Kjo paraqitet ne kapitullin 5 dhe detaje te metejshme te institucioneve te perfshira ne

monitorim jane treguar ne aneks. Pjesa kryesore e te dhenave monitoruese eshte AKM, e suportuar nga ARM.

Monitorimi do te behet pergjate fazes se ndertimit dhe operimit. Pergjegjesia per parametrat e ndryshem

monitorues eshte treguar ne aneksin 7.

Ne Kapitullin 5, propozohen masat per organizimin e programit te monitorimit. Ne Kapitullin 6, jane dhene

Arranxhimet Institucionale – Ndertimi I Kapaciteteve, ne Kapitullin 7, Plani I Zbatimit – Procedurat e

Raportimit, ne Kapitullin 8, eshte permbledhur Parashikimi I kostos – Burimet e Fondeve.

Kapitulli 9, I referohet Degjeses Publike, dhe jepen menyrat e organizimit dhe gjetjet e mbledhjes. Nje raport

me I detajuar do te perfshihet ne nje kapitull te vecante, ne Raportin e Konsultimit me Publikun.

MBZHRAU do të riemerojë një ekspert mjedisor që të bëj punën e një auditori të monitoroj me vemendje

projektin dhe një konsulent të jashtëm mjedisor, I cili do të punësohet mbi kushtet e kërkuara.

Sipas termave te implementimit (shiko kapitullin 7) bazuar neStudimin e perditesuar te Fizibilitetit, puna për

rehabilitimit të SUK të Kurjan Strumeshte vleresuar te filloje ne 2016 dhe do të zgjasë për 13 muaj dhe do te

kushtoj USD 3.1 milion duke përfshirë operimin , mirëmbajtjen dhe kostot e energjisë. Kostoja e elementeve

të PMMS llogaritët të shkoj rreth USD për një periudhë 3 vjecare, pjesa me e madhe e te cilave është e

mbuluar nga kostoja e rehabilitimit, e cila është marrë përsipër nga Kontraktuesi.

Sipas termave te procedurave konsulenti SEC do te marre informacion nga kontraktori dhe do te siguroje nje

raport me te dhena dhe informacion mbi shendetin dhe sigurine (aksidente dhe incidente) , mbrojtjen e mjedisit

(derdhje dhe jo bashkpunim), puntorine ( numri, gradat, problemet), mardheniet e komunitetit (ankesa,

shqetesime) dhe trainimin perkates. Konsulenti SEC do te kontrolloj gjithashtu raportet e kontraktorit perpara

se te dergohen drejt MBZHRAU. MBZHRAU do te raportoj tek BB sipas dokumentit te PAD dhe borxhit

IBRD.

Eshte e rendesishme qe Punesuesit, konsulenti SEC dhe stafi i kontraktorit ne zonen e Kurjan Strum te

vendosin dhe te mbajne nje komunikim efektiv midis njeri tjetrit dhe paleve te tjera te interesuar, per te

siguruar nje rrjedhje te informacionit nga te dyja anet. Kjo eshte me mire te ndermerret nga nje komitet I

formuar nga MBZHRAU, nje perfaqesues I qeverise locale dhe nje anetar nga skema. Ky komitet duhet te

takohet rregullisht qe te jete efektiv gjate fazes se ndertimit.

Kostot e planit te ESMP-se lidhur me projektin vleresohen 100,715 USD per nje periudhe 3 vjecare, ku

hsumica (62,523 USD) mbulohen nga kostot e punimeve rehabilituese te ndermarra nga kontraktori. Kostot

per SEC llogariten te jene rreth 13,000 USD dhe duhet te jene ne kontrate. Monitorimi I cilesise mjedisore

pergjate ndertimit vleresohet te jete USD 4,800 USD. Kosto e monitorimit te pavarur mjedisor pergjate

periudhes se operimit (3-vjet) eshte 7,200 USD. Kurse kostot e TA per te njejten periudhe jane 5,769 USD . se

fundmi implementimi i planit te menaxhimit te pesticidece eshte 7,423USD per mbi 3 vjet pune. Detaje te

metejshme jepen ne kapitullin 8.

Burimi i fondeve per punimet do te vije nga borxhi i BB pergjate fazes se ndertimit dhe nga buxheti i shtetit

dhe qeverise lokale pergjate fazes se operimit


HYRJE

MBZHRAU ka kontraktuar COWI A/S Norvegji dhe Qendrën e Vlerësimit për Ndikimin Mjedisor (QVNM)

të ndërmarrë PMMS dhe Planet e Veprimit te Zhvendosjes për SUK nën Projektin e Ujitjes së Burimeve

Ujore (PUBU) financuar nga Banka Botërore (BB).

Një pjesë e punes kërkon përgatitjen e një skeme specifike të PMMS, e cila është një instrument që përshkruan

zbutjen/përmirësimin, monitorimin, forcimin institucional, që parandalon, minimizon, zbut ose kompenson

negativitetet mjedisore dhe ndikon ndjeshem në përmirësimet sociale. Tipikisht, PMMS specifikon si, kur dhe

nga kush këto masa duhet të ndermerren.

PMMS është e bazuar mbi një shembull tëpërgatitur kohe më parë si pjesë PUBU kur një PMMS i

përgjithshëm dhe Dokumenti i Kornizes Mjedisore dhe Sociale (DSMS) së bashku me Kornizen Politike të

Zhvendosjes (KPZH) janë prodhuar.

Kjo skemë specifike e PMMS është krijuar për SUK të Kurjan Strum, te ciles i eshte dhene prioritet per

rehabilitim.

PUBU i përgjigjet kërkesave tëMBZHRAU dhe Departamentit të Strategjisë të Kordinimit të Dhuruesve

(DSKD), dhe integron mbështetje strategjike për menaxhimin e burimeve ujore (MBU) dhe jep mbështetje

institucinale dhe investon në infrastrukturen e rehabilitimin e ujitjes dhe kullimit, e cila vihet në zbatim nga

MBZHRAU.

Kjo skemë specifike e PMMS identifikon në detaje ndikimet përkatëse, masat specifike dhe praktikat të

përshtatura për të shmangur ose minimizuar efektet negative si dhe programespecifike monitorimi,

marrëveshjë institucionale për implementimin, sëbashku me koston e dhënë nga Studimi i Fizibilitetin (FS)

për SUK, të cilat do të vihen në zbatim nga Konsultant JV RENARDET-BETA STUDIO-HYDROËATER-

ALBANIA. Projekti i detauar është duke u përgatitur nga e njejta kompani konsulante JV.

Gjithashtu, sesksione specifike të PMMS, janë përgatitur në formatin e kërkuar për përfshirje direkte në

sdetajet e ndërtimit dhe në dokumentet e ofertave për punën e rehabilitimit të SUK . Detajet kryesore të SUK

janë marrë nga Studimi i Fizibilitetit (Realizueshmëris) dhe dizanji i detajuar dhe cdo tjetër referencë specifike

për pellgjet dhe rezervuaret janë marrë nga nje tjetër projekt paraprak i cili është kryer nga Consultant Mott

MacDonald, Mbretëria e Bashkuar.

Detaje specifike të PMMS janë përgatitur edhe në përputhje me ESFD dhe RPF së bashku me degën e BB për

Vlerësimin Mjedisor dhe Social në lidhje me Udhëzimet dhe Masat Mbrojtëse [por edhe në përputhje me

Qeverinë e shtetit Shqiptar dhe politikat që ai ndjek.

Pas kësaj hyrjeje e cila na jep një përshkrim te objektivave të projektit dhe të përberësve të tij, raporti është i

ndarë si mëposhtë:

Kapitulli 3 përshkruan potencialin e madh të ndikimeve mjedisore dhe sociale;

Kapitulli 4 përshkruan masat lehtësuese dhe përmirësuese;

Kapitulli 5 përshkruan programin e monitorimit;

Kapitulli 6 tregon me detaje marrëveshjet institucionale dhe kërkesat për kapacitetin e ndërtesave;

Kapitulli7tregon planin e zbatimit dhe procedurat e raportimit; dhe

Kapitulli 8 tregon koston e menduar dhe burimet financiare.

Si nje aneks i ndarë (Aneksi 6), është përfshirë Plan Menaxhimi i Integruar I Pesticideve në përputhje më

kërkesat dhe politilkat e Bankës Botërore. Kjo siguron përzgjedhjen e përshtatshme dhe përdorimin e sigurt të

pesticideve kur ato janë të nevojshme, bazuar mbi masat mbrojtëse OP 4.09- Menaxhimi i Pesticideve. Duke

shmangur përdorimin e pesticideve i përcaktuar nën klasat IA, IB or II.


2.1 OBJEKTIVAT E PROJEKTIT

Objektivi i zhvillimit të këtij projektit është të rrisë përmirësimin e ujitje dhe kullim në zonën e Kurjan Strum

dhe të themeloj bazat për përmirësimin në menaxhimin e integruar të burimeve ujore (MIBU). Ky objektiv

duhet të përputhet me strategjinë aktuale të MIBU e cila është përgatitur nga Qeveria e Shqipërisë dhe duhet të

përputhet me planin e filluar dhe zbatuar së fundmi, Planin e Menaxhimit të Basenit Lumor (PMBL) për

Basenin e Lumit Seman.

Projekti ka për qëllim bashkëpunimin në mënyrë që të rritet mundësia për të arritur një menaxhim të sukses-

shëm të burimet ujore për ujitje, i cili është një nga sistemt më të mëdha deri tani, po jo më efikasi. Duke

promovuar efikasitetin e përdorimit të ujit në skemat e ujitjes do të rriten të ardhurat e fermerëve dhe do të for-

cohet menaxhimi i burimeve ujore. Përmirësimi i të ardhurave të fermerëve do të rrisë bazën e burimeve për

MIBU, e cila, nga ana tjetër, kërkonëmenaxhimit racional të burimeve ujore për një segment të madh të

popullsisë, për të siguruar përfshirjen dhe pronësinë. Sic është rënë dakort, suporti për përgatitjen ePMBLdo

të lidhet me përgatitjen e strategjisë sëMIBUnë nivel kombëtar për përmirësime strukturor dhe jo strukturor,

në cilësinë e ofrimit të shërbimeve të ujit në nivel local, të cilat janë me rëndësi të menjëhershme për një numri

të madh të përdoruesve të ujit.

2.1 Komponentet e Projektit

Projekti i propozuar në Kurjan Strum mund të ndahet në komponentët e mëposhtëm të projektit PUBU

1. Komponenti 1 -Rehabilitim i digave dhe sistemit UK,

2. Komponenti 2 - Mbështetja institucionale për UK

3. Komponenti 3 - Mbështetje Institucionale për Menaxhimin e Integruar të Burimeve Ujore

4. Komponenti 4 - Mbështetje në Zbatimit përfshirë Monitorimin dhe Vlerësimin (M & V)

2.1.1 Komponenti 1: Rehabilitimi I Digave dhe i Sistemit U&K Ky komponent është duke u zbatuar nga MBZHRAU. Rehabilitimi i 11 digave të miratuara është në udhë

duke u zbatuar nga një konsorcium i kryesuar nga Kontraktori Strabag; Afati i përfundimit ishte deri më 31

dhjetor 2015. Megjithatë, ka disa vonesa dhe rehabilitimi i disa digave, këeshtu qëdo të vazhdojë deri në vitin

2016.

Progresi drejt finalizimit të Studimit të Fizibilitetit (SF) dhe planet e detajuara për SUK është vonuar. SF duhet

të miratohet para se puna për projektin e detajuar të fillojë. Kjo nënkupton se pergatitja PMMS dhe RAP ka

nevojë për të ndjekur nga afër prioritetet e projektimit të detajuar të skemave.

2.1.2 Komponenti 2: Mbeshtetja Institucionale per U&K

Ky komponent është duke u zbatuar nga MBZHRAU. Qëllimi është që të përmirësoj performancën e

organizmi që ofron shërbime të ujitjes, duke përfshirë reformat institucionale dhe forcimin e kapaciteteve të

Njësive të Qeverisjes Vendore, OPU dhe Bordet e Kullimit (BK) brenda zonës Kurjan Strum. MBZHRAU ka

përgatitur një projekt draft kombëtar për strategji SUK, i cila ishte parashikuar të përfundonte deri më 31

Dhjetor 2015, në mënyrë që të përfshihet nëligjin per U&K. Përveç kësaj, kontrata e trajnimit sipas këtij

komponenti është menduar te zbatohet se shpejti. Në rreth 50 Njësitë të Qeverisjes Vendore, është planifikuar

qëOPUtë trajnohen në disa fusha, duke përfshirë edhe përdorimin efikas te ujit, menaxhimin e kontratave dhe

burimeve të jashtme, dhe të rrisin kujdesin ndaj pesticideve.

2.1.3 Komponenti 3: Mbeshtetje Institucionale per Menaxhimin e Integruar te Burimeve

Ujore

Ky komponent është duke u zbatuar nga MBZHRAU, për shkak të një ndryshimi në ristrukturimin e këtij

projekti, ku fillimisht MM ishin institucioni përgjegjës. Kjo ndodhi për shkak të transferimit të përgjegjësisë së

administrimit të ujit në MBZHRAU nga MM. Si pasojë, Drejtori për Drejtorinë e Politikave të Burimeve

Ujore në MBZHRAU është caktuar që do të ndihmojë në forcimin e kapaciteteve të Ministrisë, për të orientuar


të dhënat e konsulentit për komponentin. Konsulenti i përfshirë me këtë komponent (Mott MacDonald)është

angazhuar me grupet e interesit kombëtar për të prodhuar një version të përditësuar të Strategjisë Kombëtare

MIBU. Për më tepër, një Raporti Fillestar për përgatitjen e Planeve të Menaxhimit të Basenit të Lumit Drini-

Buna dhe Seman, si dhe raportet e propozimit për Kadastren Kombëtare të Ujit dhe për projektin e M & E janë

përgatitur dhe shqyrtuar nga MBZHRAU dhe Banka Botërore.

2.1.4 Komponenti 4: Mbeshtetja e Zbatimit

Ky komponentë ka për qëllim të menaxhojë burimet e projektit në përputhje me objektivat dhe procedurat e

projektit dhe ka dy komponente i) Menaxhimi i Projektit. Zbatimi i projektit do të përfshihet në funksionet e

rregullta të ministrive implementuese, dhe ii) Krijimi i një sistemi Monitorimidhe Vlerësimi (M & E). Një

raport fillestar është komentuar nga MBZHRAU, Banka Botërore dheANSZH, dhe kane sugjeruar një reduk-

tim të treguesve. Supozohet se rezultatet e arritura në skemat UK nëKurjan Strum, do të mbështeten në një

performancë të bazuar mbi Menaxhimit te Sistemeve të Informacionit (MSI).

Zona e Projektit

2.2 Vendodhja SUK të Kurjan Strum gjendet në Qarkun e Fierit, dhe zë një pjesë të Zonës së Ultësirës, me një sipërfaqe të

përgjithshmeprej 5.430 ha, dhe është një prej trembëdhjetë vende që duhet të vlerësohet nga Konsulenti.

Skema formon një drejtkëndësh të zhdrejte me shtrirje lindje-perëndim, rezervuarët janë të vendosur në lindje

dhe zona komandes në perëndim.

SUK e Krujan Strum kufizofet nga ana veriore, me fushën e Marinzësme një sipërfaqe prej 430 hektarë.

Rezervuaret e Kurjan dhe Strum jane vendosur në komunat e Kurjan dhe Strum në rrethin e Fierit dhe në

prefekturën e Fierit, rreth 15km në lindje të qytetit të Fierit. Komuna Kurjan përmban katër fshatrat Kurjan,

Mbers, Ngjeshan dhe Vlos; Komuna Strum ka pesë fshatra: Strum, Arapaj, Suk 1, Suk 2 dhe Velmis.

Vendndodhja e rezervuarit dhe skemës UK të Kurjan Strum është i treguar mëposhtë Figura 0-1: Vendndodhja e rezervuarit dhe SUK


Plani i FS tregon pompat ushqyese dhegravity fed areas Për SUK treguar ne Figure 0-2

Plani I fisibilitetit qe tregon zonat me gravitet dhe pompim te skemes se UK tregohen ne Figure 0-2.


Source: FS from JV Renardet, Beta Studio, Hydroëater Albania

Figure 0-2: Plan I Kurjan Strum – skema I&D

2.3 Informacioni Kyc per Skemat U&K te Kurjan Strum

Informacioni baze rreth skemave U&K te Kurjan Strum eshte vendosur poshte neTable 2-1.

Table 2-1: Te dhena kyce per rehabilitim e skemes U&K ne Kurjan Strum

Artikulli Vlera Shenime

Detajet e vendodhjes

Emri dhe opsioni I skemave U&K Kurjan Strum

Vendodhja ne Shqiperi Kurjan\Fier\Fier Strum\Fier\Fier Komuna/Rrethi/Prefektura

Qyteti me I afert 15kms ne lindje te

Fierit

14.5kms ne lindje te

Fierit

Reservuari

Kapaciteti I rezervuarit ne project 31.5 million m3 Ne NLU

Kapaciteti actual I rezervuarit 31.5 million m3

Zona siperfaqesore e rezervuarit 355ha Ne NLU (Motts 2009)

Zona ujembledhese e rezervuarit 13.6km2 + 49.1km

2 kanali ushqyes Matje e perafert

Kanali ushqyes Kanali I madh nga Cerveni + stacionin pompues Stacioni pompues nuk punon

Diga

Viti I ndertimit 1963 1963 Rreshkitur ne 1974

Lartesia e deges 17m 17m Reservuari formohet nga dy

diga

Gjatesia e deges 540m 700

Dizajni i lartesise se kreshtes te

diges

46.5mEl 45.0mEl


Artikulli Vlera Shenime

Opsionet dhe kostot e U&K

Opsioni I rekomanduar I U&K Option 1

Zona e U&K per dizajn (ha) 5,430 4,730 gravity , 700 pumped

Gjeologjia nxjerrese themelore

Gur ranor dhe gur balte I dobet. Harta gjeolog-

jike tregon Neogjen, rere Pliocenit dhe kon-

glomerate

Zona aktuale e U&K 3,000 E vleresuar

Kostoja e opsionit te rekomanduar

(USD)

7,199,455

2.4 Kushtet e Pergjithshme te skemes U&K

Rezervuari I përbashkët Kurjan Strum I vendosur në rrethin e Fierit, është ndërtuar në vitet 1970. Kjo është një

skemë e mesme deri e madhe me një zonë komande rreth 5.430 ha dhe është e vendosur në komunat Kuriani,

Kuman, Zharrzës, Roskovec, Strumi dhe Kutalli. Gjeologjia nëntokësore e zonës përbëhet nga rere e imët dhe

gurë balte të periudhëssë Nogjenit dhe gurë të Rogozhinës e përbërë nga rërëdhe konglomerate të periudhës së

Pliocenit.

Burimi kryesor i ujit është rezervuari Kurjan-Strumi i cili ka një kapacitet prej 31 Mm³ kur është me kapacitet

të plotë dhe një lartësise prej 44.5 m mbi nivelin e detit . Ky është një rezervuar jashëe lumit me një ujëmbled-

hës të vogël të drejtpërdrejtë dhe furnizohet nga dy burime: baseni i Lumit Cerveni dhe i lumit Seman. Nga

baseni i pare, pritet të transferohet ujë përmes një ushqyesi, dhe tek i dyti me anë të stacioneve të pompimit,

me dy faza; e para, në afërsi të lumit, pompon ujë në rrjedhën e lumit deri në Gorrican në sistemin e kullimit

dhe e dyta, në afërsi të Matke, pompojnë ujin nga sistemi i kullimit tek rezervuari.

Zona e plotë kufizohet në veri nga kanalin kryesor Roskovec-Hoxharrë, në perëndim nga rruga Fier-Lushnje

dhe ne jug nga kodra. Ajo shtrihet nga Kutalli (qarkut Berat), përgjatë zonës së Sheqit të Fierit, në drejtim të

perëndimit. Zona e komandes shtrihet në një fushë të ulët në afërsi të detit me një lartësi që varion nga 10 në

20 metra mbi nivelin e detit.

Zona ujëmbledhëse e rezervuarit ka një shtrirje prej 1,360 ha që mund të ofrojë një vëllim mesatar prej 8 mm³

vetëm në kushte më të favorshme. Vëllimet shtesë janë të furnizuara nga kanali ushqyes (madhësi për

shkarkimin e përmbytjeve me45 m³ / s), që vjen nga rezervuari i Cervenit. Rezervuari i fundit ka një ujendares

të drejtpërdrejtë prej 50 km2. Sipërfaqja e përgjithshme e ujëmbledhëse e rezervuarit K-S eshte 6270 ha. Duke

marrë në konsideratë një koeficient derdhjeje prej 40% , vëllimi i ujit në dispozicion në rezervuar mund të

vlerësohet përafërsisht në 20 Mm³.

Kanali ushqyes nga rezervuari i Cerveni është 2 km i gjatë, 3 m i gjerë dhe 2 m i thellë dhe ushqen rezervuarin

e Kurjanit, dhe është jetike për qëndrueshmërinë e rezervuarit për furnizimin me ujë të sistemit ekzistues të

ujitjes në gjendjen e tij aktuale. Projekti origjinal përfshinte një pompë në Gorican, që pompon ujë nga lumi

Seman në një kanal që pastaj ushqen stacionin e Matke, i cili pompon ujë në rezervuarin e Kurjanit. Meqënëse

këto nuk funksionojnë, qëndrueshmeria e vazhdimësia e rezervuarit tani janë tëkufizuara, këahtu që projekti

original I zonës së ujitjes nuk mund të furnizohet në mënyrë të përshtatshme me ujë.

Degët kryesore te skemes UK janë si vijon:

• kanalet e ujitjes kryesore të zgjeruar për 35.8 km dhe përbëhet nga Dega 1-7 = 11.8kms, Dega 7-10 = 12 km,

dhe një filiz 10-14 = 12 km.

• Kanalet e mesme janë 3-3 / 1 = 1.2kms, 4-4 / 1 = 1.3kms, 6-6 / 1 = 2.4kms, 7-7 / 1 = 2.4kms, 9-9 / 1 = 2.5

km dhe 12-121 = 2.5kms.

• Ka pastaj 51.9 km e degëve të tjera të cilat janë të një rëndësie më të ulët.

Dimensionet e seksione kryesore dhe dytësore kanalit janë treguar në Tabelën 2 -2 më poshtë.

.

Table 2-2: Permasat e seskioneve te kanaleve per skemen U&K Kurjan Strum


Seksioni Gjatesia (kms) Gjeresia (m) Lartesia (m) Pjerresia

Kanali Kryesor

6.041 2.0 2.0 1.5

3.152 2.0 1.5 1.5

5.537 3.0 1.5 1.5

12.257 2.0 1.8 1.5

Kanali Ushqyes Cerveni 2.0 3.0 2.0 1.5

Kanali dytesor

20.9 0.5 0.5 1.0

22.75 0.5 0.7 1.0

13.475 0.5 0.8 1.0

5.1 0.8 0.8 1.0

1.25 1.0 0.8 1.0

4.25 1.0 0.9 1.0

2.0 1.5 1.1 1.0

Zona e ushqyer nga pompat e

kanalit dytesor

3.5 0.8 0.6 1.0

4.0 0.6 0.4 1.0

Përafërsisht 60% e infrastructures te rrymës se ujitjes dhe kullimit është rehabilituar në 1998-2006 dhe kështu

pjesa e mbetur 40% e tubacioneve kryesore dhe dytësore të kanaleve të ujitjes kanë nevojë për rehabilitim.

Pjesët jo të rehabilituara nuk janë mirëmbajtur dhe linja e kanalit është dëmtuar në mënyrë të konsiderueshme,

ose mungojnë pjesë dhe ka zona ku bllokimi është i konsiderueshem për shkak të baltës dhe bimësisë.

Gjendja aktuale e infrastrukturës së rrjedhës në drejtim të rrymës ujit dhe mungesa e pompave furnizuese, jane

vendimtare per sigurimin e qendrueshëmrisë së rendimentit të projektimit rezervuarit dhe perbejne një pengesë

të konsiderueshme në përdorimin aktual dhe të ardhshem të skemës. Është vlerësuar vetem se 1.500 ha toke

ujiten aktualisht, nga rezervuari nga një zonë e projektimit prej 5,430ha (4,730ha e gravitetit ushqyer dhe

700ha i ujitjes pompohet). Stabiliteti i digës sëKurjan Strum përbën një shqetësim dhe pse gjendja aktuale nuk

imponon një kufizim në furnizim në drejtim të rrymës, nese nuk procedohet me punime kjo mund të çojë në

mosfunksionimin e rezervuarit për arsye sigurie dhe të ndikoi në sistemin nëe U&K.

2.4.1 Puna e Propozuar

Studimi i Fizibilitetit i perditesuar nga JV Renardet et al jep detajet kryesore të punës së rehabilitimit që do të

ndërmerren në shqyrtim në skemën U&Kte Kurjan Strum. Pas konsultimit me palët e interesuara nga Kon-

sulenti FS (JV Renardet et al) Opsioni 1 i skemes së rehabilitim u zgjodh dhe konfirmua nga MBZHRAU. Ky

opsion do të rehabilitojë 5,000 ha nga 5,430 ha origjinal të skemës. Një total prej 4,300 ha do të ushqehet

gravitisht dhe 700 ha do të përdorin ujitjen me anë të pompës. Sipas raportit te Studimit te fizibilitetit nga

konsulenti, punimet rehabilituese përbëhen nga pikat kyçe të mëposhtme:

• Rreshtim dhe forcimi i pjesës më të madhe të kanaleve dytësore dhe të një pjese të kanaleve kryesore;

• Rehabilitimi i kanalit ushqyes Cerveni (heqja e sedimenteve dhe rrëshqitjeve të tokës, rreshtim etj)

• Rehabilitimi i rregullatorit marrës dhe kryq / të shpëtuar nga kanali furnizues Cerveni

• Rindërtimi i dy stacioneve të pompimit në (Vidhishte dhe Kurjan)

• Rehabilitimi i kanaleve ushqyes të ujitjes nga stacionet e përmendura më sipër te pompimit.

• Rindërtimi i sifoneve, digave te kontrollit, portave te shperndarjes dhe objekteve të tjera.

Tabela 2.3: Skema e Kurjan Strume per punimet rehabilituese te rrjetit me gravitet

Nr Artikulli Njesia Rrjeti me gravitet

1 Shtrirja e kanaleve kryesor Km Nuk dihet

2 Shtrirja e kanaleve sekondar Km Nuk dihet

3 Regulatoret ne kanalet kryesor - 10

4 Portat radiale te kontrollit qendror - 15

5 Derdhjet sekondare nga kanali kryesor - 15


Nr Artikulli Njesia Rrjeti me gravitet

6 Portat e celikut ne kanalet kryesore - 30

7 Regulatoret ne kanalet sekondare - 100

8 Derdhjet e rregulluara kanalet sekondare - 20

9 Derdhjet kanalet sekondare - 70

10 Sifone, ura, kalime nen rruge - 110

11 Porta celiku me te vogla - 216

Mjedisi Fizik

Mëposht do të paraqisim detajet fizike të mjedisit në lidhjeklimen, gjeologjinë, topografinë dhe

gjeomorfologjinë e tokës. Eshte e rendesishme qe te qartesojme se jo te gjithe treguesit mjedisor do te

ndikohen nga projekti ( e cila pershkruhet ne kapitullin 3 ) por, jane perfshire ne seksionet pasardhese qe ti

japin lexuesit nje imazh te plote per kushtet mjedisore ekzistuese per zonen e projektit

2.5 Klima

Pellgu i Kurjan Strum në rrethin e Fierit shtrihet në Zonën Fushore të Mesdheut ose më saktësisht ne zonën e

Ultësirës të Adriatikut dhe ka një klimë të përshtatshme për rritjen e grurit, patates, luledielli, duhan, perime,

vreshtave të rrushit dhe pemëve frutore. Kjo klimë është ndikuar nga të ajri që vjen nga Adriatiku dhe hyn në

zonat kodrinore dhe malore (duke u ngjitur deri te luginat e lumenjve). Klimë e tillë karakterizohet nga kushte

të ngjashme të Zonave të Larta Jugore, por me një verë me të ngrohtëdhe një dimër jo shumë të ftohtë. Table

2-4 jep një përmbledhje të të dhënave të përgjithshme për klimën për skemen e U&K Kurjan Strum. Në

përgjithësi, Zona e Kurjan Strum ka reshje mesatare vjetore rreth 800-1200 mm, nga të cilat 70-75% bien gjatë

vjeshtës dhe dimrit, ndërsa në verë bien 5% -12% të reshjeve vjetore. Në përgjithësi, korriku dhe gushti janë

muajt tëthatë, me reshje të pakta që nuk janë të mjaftueshme për rritjen dhe zhvillimin e bimëve. Ujitja e tokës

është e nevojshëme gjatë këtyre muajve për të kompensuar tharjen e tokës.

Table 2-4:Te dhena te pergjithshme mbi klimen ne skemen U&K ne Kurjan Strum

# Emri I skemes U&K

Temperature mesa-

tare◦C

Rreshjet mesatare

(mm) Lage-

shtia

(%)

Oret e

rrezev

e diel-

lore

Periudha

e acarte

Avullimi

(mm/day)

Temperatur

a mesatare e

vleresuar e

tokes◦C ne

10cm depth

Min ne

Dimer

Max ne

Vere Dimer Vere

7 Kurjan Strum 8 to 10 26 to 30 365 77 55-60 2792 Jan-Shk 3.7 – 6.3 6

Burimi: Mott MacDonald Studim Fizibiliteti

2.5.1 Rreshjet

Sipas SF, mesatarja totale vjetore e reshjeve në zonën

e Kurjan Strum është1024 mm të shpërndara gjatë

gjithë vitit. Sasia maksimale mujore e reshjeve është e

barabartë me 154.4 mmgjatë muajit nëntor dhe sasia

minimale është 16.2 mm gjatë muajit korrik. Sasia me

e lartë e rreshjeve ndodhë gjatë muajit (tetor-mars),

ndërsa sasia me e ulët e rreshjeve gjatë muajve të

verës (Qershor - Gusht) . Prandaj përgjatë ketyre

muajve, ujitja e tokës është e nevojshme për të kom-

pensuar thatësireën e tokës


2.5.2 Temperatura

Sipas SF, temperatura mesatare vjetore në Kurjan

Strum është 15.6 ° C. Muajt e nxehte janë korrik dhe

gusht me një temperaturë mesatare maksimale prej

31,2 ° C dhe 31.4 ° C, respektivisht. Muaji më i ftohtë

është janari me temperaturë mesatare minimale prej

7.5 ° C. Rrallë kanë temperatura nën zero dhe nuk ka

rrezik nga ngrica për bimët e mbjella gjatë sezonit të

dimrit. Zona është veçanërisht e përshtatshme për rrit-

jen drithërave, perimeve, foragjereve, agrumeve, ul-

linjve dhe pemeve frutore.Pergjate gjithe vitit, tem-

peraturat janë të ndikuara shumë nga deti Adriatik.

2.5.3 Era

Në zonën e Ultësirës, era është e ndikuar fuqishëm nga lëvizjet ajrore nga deti në tokë, dhe anasjelltas. Era,

kushtëzuar nga ndryshimet e temperaturave nga Deti (në perëndimi) në tokë (në lindje), ka në pergjithesi nje

drejtim perëndim / lindje / perëndim. Megjithatë, në çdo vend, erërat dominuese janë ato me karakteristika

lokale. Më mbizotëruese janë erërat horizontale, të cilat e kanë drejtimin në drejtimin e luginës. Erërat e për-

hershme me intensitet të ulët, por me bollëk të lartë janë erërat vertikale të cilat janë të shkaktuara nga ndry-

shimet e temperaturës midis zonave të ulëta dhe zonave malore apo zonave kodrinore. Erërat e tilla janë qua-

jtur "era e shpateve".

2.5.4 Kualiteti i Ajrit te Ambjentit

Kushtet e ajrit në zonën e skemës U&K tëKurjan Strum, janë përgjithësisht të mira në rrethana natyrore dhe

nuk është i ndotur pasi është shumë larg nga qytetet apo zonat industriale. Pavarësisht kësaj, zona nën siper-

faqe përbëhet nga hidrokarburet dhe ka disa puse të naftës dhe gazit në afërsi te skemës U&K, në fushën e

naftës Marinëz. Për më tepër, duket se nuk ka asnjë aktivitet të madh zhvillimi në afërsi të skemës U&K që

mund të ndikojnë në cilësinë e ajrit, të tilla si guroret, bimëve industriale, transporti intensiv etj. Standardet e

cilësisë së ajrit janë të përfshira në Aneksin 1.

2.5.5 Ndryshimi i Klimës

Ndryshimet klimatike mund të ndikojnë në disponueshmërinë e ujit, cilësinë e ujit, dhe kanë potencial shkatër-

rues. Duke kombinuar ndikimet e ndryshimeve klimaterike me trysnin e burime ujore si dhe ndryshime tëpër-

dorimit të tokës dhe ndotja e mjedisit mund të çojnë në sfida serioze për bujqësine dhe ujitjen në skemen U&K

në Kurjan Strum. Komunikimi i Pare dhe i Dytë Kombëtar në Shqipëri për Konventën e Kombeve të Bash-

kuara mbi Ndryshimet Klimatike (KKBNK) përdoren skenarët e ndryshimeve klimatike që tregojnë se rritja

mesatare vjetore e temperaturës pritet të jetë respektivisht 1 ° C, 1.8 ° C dhe 3.6 ° C nga vitet 2025 , 2050 dhe

2100 . Ky projektim i rritjes së temperaturës do të shtrihet në të gjitha stinët, por ka të ngjarë të varjoj në ra-

jone të ndryshme të Shqipëri. Ajo qëështë për tu theksuar se ne te ardhme me rritjen e temperaturave do te

rritet dhe nevoja për më shume ujitje në këto zona.


2.6 Gjeologjia

Harta gjeologjike e skemës U&K dhe rezervuarit te Kurjan Strum tregon tokën nëntokësore të përberë nga

aluvionet e periudhës së Nogjenit, Pliocenit (Helmesi Suite) dhe argjila.

2.7 Kushtet Sizmike

The peak ground acceleration (PGA) for a 475 return period seismic event in the region of the Kurjan Strum

dam ëas calculated from seismic research undertaken by Aliaj et al (2004), that also presented a relationship

betëeen PGA and annual probability. Kurjan Strum lies in a zone of medium to high seismic hazard probabil-

ity.

2.8 Topografia dhe Morfologjia

Në zonën Kurjan Strum, topografia është përgjithësisht e sheshtë dhe kodrinore me lartësi që variojnë nga

rreth 35-45 m mbi nivelin e detit, poshtë dy digave dhe në rreth 100-130 m mbi nivelin e detit, në kodrat në

lindje dhe në jug tërezervuarit. Diga shtrihet rreth 14 kmnë lindje të qytetit të Fierit përmes një peisazhi me

dallgëzime pa ndonjë shtrirje dominuese të kodrave dhe luginave, edhe në përgjithësi ato ndjekin të njëjtin

drejtim si baseni kryesor i lumit Seman,e cili kullon zonën nga juglindja në veriperëndim.

2.9 Karakteristikat e Tokës

Karakteristikat e tokës janë mjaft të ndryshme përgjatë skemës e U&K dhe varen nga gjeologjia nëntokësore,

florës dhe llojeve të bimësisë, klimës dhe ekspozimit, prania e ujit etj

Tokat brenda zonës se skemës klasifikohet si në ngjyrë gri në kafe, e ndikuar nga aktiviteti i erozionit të lu-

menjve dhe me përmbajtje mesatare te humus dhe azotit. Për shkak të erozionit të tokës që ka ndodhur shpesh

herë, elemente të konsiderueshme të azotit, fosfor e potasi, si dhe metalet trë ënda jane zhdukur nga baseni;

njënga humbjet më të rëndësishme është ajo e azotit duke qenë një element i rëndësishëm për pjellorinë e

tokës.

Pjesa më e madhe e zonës përbëhet nga livadhet dhe kodrat dhe përbërja e tokës është ndikuar nga aktiviteti (ero-

zioni-kumulative), i lumenjëve që përshkojnë këto zona dhe ujërat tokësore. Niveli i tëcilave shkon nga 1.2 m-1.8

m në verë dhe 0.4m- 0.5m në dimër. Tokat kanë një përmbajtje mesatare humus dhe azotit; livadhet me ngjyrë gri-

kafe të errët kanë përmbajtje të lartë të humusit (4.3%), përmbajtje azoti (0.22%) dhe përmbajtjen e fosforit

(0.12%). Ato janë të pasura me CaCO3 (karbonat kalciumit) dhe të ketë një reaksion neutral me pH e ujit - 6.8.

Kompleksi thithjes është prej 50% dhe infiltrimi terminal është 2.3mm / min - 5.5 mm /min.Duke ju referuar ref-

erencës bazë për klasifikimn e llojeve të tokave (ËRC) katër llojet e mëposhtme të tokës janë gjetur nëkomunat

Kurjan dhe Strum:

• Arenosols: janë toka pak të zhvilluara me një përbërje të ashpër (më të ashpër se rëra) e kundërbalancuar me rërë

pjellore ose përafërsisht nën rërë (SS) dhe rërë (S) referuar terminologjisë kombëtare, në një nivel thellësi prej të

paktën 100 cm nga sipërfaqja e tokës. Arenosols janë tokë kulluese dhe janë shpesh të dekalcifikuara. Ato kanë një

kapacitet më të ulët përthithje dhe përmbajtje karboni organik. Respektivisht, vlerat e tyre ndryshojnë nga 15 - 20

mek / 100 gr tokë dhe 0.15 - 0.6% (përmbajtja minimale është gjetur në thellësi të profilit). Vlerat bazike të pH

sëtokës ( H2O) variojnë në 7.5 - 8.15. Ngopja Alkaline është mbi 50%, ndërsa (CaCO3) ndryshon në nivelet e 5.9

- 38.1% në thellësi. Ky lloj i tokës ështëi varfër në N (0,07-0,116%), P2O5 (0,046-0,072%) dhe K2O (0.11 -

0.13%)

• Luvisol: janë toka minerale me një shtresë B-balta, si një cilësi dalluese. Kapaciteti për shkëmbim kationic është

e barabartë ose më e madhe se 24, EK / 100g baltë, ngopja në bazë është 50% ose më e lartë, në të gjitha shtresat

B. Këto toka formojnë një shtresë kulluejse në sipërfaqe; prandaj, përmbajtja e humusit, azotit dhe karbonateve

është relativisht e ulët. Ato janë pak acide dhe pak bazike në reagim (pH 6.0 -7.5). Shtresa B, ka një natyrë

neutrale dhe me akumulimin e karboinateve. Përmbajtja e elementeve ushqyese N, P, K, është nga të mesëm në të

lartë.

• Fluvisol: janë toka pak te zhvilluara (tëreja), e formuar në zonat e ulëta nga depozitat e aluvioneve në të dy anët e

lumenjve dhe deltat e tyre. Tokat e tilla janë hasur në terrene të ulëta të gënjyer, si pasojë e përmbytjeve të


vazhdueshme apo si pasojë e qëndrimit të ujit në sipërfaqe për një kohë të gjatë. Fluvisols rezultojnë të jenë tokat

që kulloj nga sipërfaqja në thellësi. Kapaciteti i tyre thithjes ndryshon nga 26,04-50,54 mek / 100 gr, pH 7.7 - 8.2,

humus ndryshon 0.51 - 1.18, azotit (N) ndryshon 0.11 - 0.133%, P2O5 ndryshon 0.106 - 0.166%, K2O .73- 0.8%

dhe CaC03 ndryshon 9.5 - 17%.

• Cambisol: janë toka me moshë të kufizuar dhe me karakteristika tanzitore zhvillimi. Ato janë toka me kapacitete

të ndryshme absorbuese (16-32 mek / 100 gr), me reaksion acid lehtë. (PH 5,5-6,5), neutrale dhe të lehta bazike

(pH 6.5 -8.0) me nivele të larta të karbonit organik, që shkon nga 0.3 - 1.7

Erozioni i tokës është një problem i madh në Shqipëri dhe veçanërisht në basenin e Semanit ku proporcionalisht

çdo vit humbet me shumë tokeënë krahasim me pjesët e tjera të Shqipërisë (shiko Tabelën 2-5).

Table 2.5: Erozioni I tokes ne Bazenet e lumenjve ne Shqiperi

Lumi

Zona e

bazenit

(km2)

(ton/km2)/vit (ton/ha)/vit Saisa toatale per vit

(tons x 1000)

Drini 11,756 1,543 15.43 18,145

Semani 5,649 3,085 30.85 17,429

Lumenj te tjere 18,330 1,628 16.28 29,844

Territory total I Shqiperise 35,735 1,831 18.31 65,418 Source: Adapted from Qiriazi and Sala (1999)2

Sipas studimeve të specialistëve nga komunat, zonat kodrinore kane një normë mesatare erozioni (humbja e

tokës) 5-7 ton / ha. Erozioni vjen nga kodrat aty pranë, ndërsa në zonëte ulëta erozioni është më i ulët.

Erozioni është shkaktuar kryesisht nga teknikat e ujitjes (metodat e ujitjes përmbytje) dhe lerimin e brazdave

që nxisin humbjen e tokës në rrjedha dhe më pasë në lumenj. Kjo është një çështje që MBZHRAU duhet të

marri në konsideratë në programet e trajnimit të planifikuara lidhur me komponentët e projektit ËRIP (PUBU).

2.10 Kontaminimi i Tokës

Komuna Kuman ka depozita të konsiderueshme nëntokësore te hidrokarbureve. Të gjitha puset e naftës të

komunës Kuman janë të përqendruara në zonën Marinez dhe ende shfrytëzohen nga Bankier Petroleum

Shqipëri. Më parë puset operoheshin nga Alb-Petroleum dhe ndotja ishtete konsiderueshme në tokë. Kur

puset e naftës ishin në përdorim nga Alb - Petroleum, toka rreth pusit ka qenë e kontaminuar (sipërfaqja e

perafert e tokës që nje pus mbulon është 830 m2). Puset e vjetra tani janë rehabilituar.

Përveç kësaj, kanalizime që derdhen në lumenj dhe gropat septike janë një burim potencial i ndotje.

Gjithashtu, rrjedhjet e ujit jashtë kanalit vadites mund te marrin me vete plehra dhe ti kullojnë në tokë,

por deri më sot nuk ka probleme të raportuara në këtë drejtim në zonën e Kurjan dhe Strum. Sipas hartave

të tokës që datojnë prej viti1998, në komunen Kuman nuk ka toka me pjellori te kufizuar si@ janë tokat

me permbajtje të lartë kripe, tokat me acid dhe toka me kripë dhe magnez. PH i tokës në këtë zonën

varion nga tokë me acid në neutrale në bazike.

2.11 Hidrologjiasipërfësore dhenëntokësor

Digat dhe rezervuari i Kurjan dhe Strum shtrihen brenda një rrjedhe te vogel te nje basini te madh te Lumit

Seman;një nga gjashtë basenet e lumenjveper qellime te menaximit ujit në Shqipëri. Lumi Seman ka karakter-

isitikat tipike te lumenjëve të Shqipërisë dhe ushqehet kryesisht nga reshjet dhe ka një regjim tipik mesdhetar,

me një variacion sezonal në normën e rrjedhës së karakterizuar nga prurjet e larta në mes të tetorit dhe maj.

2 Qiriazi P- Sala S,1999, “Mass Movement in Albania + Human Activities” Japanese Geomorphological Union, 20/3, p.p. 251-264.


Zona ujëmbledhëse e dy digave është rreth 13.6km2, por bashkë me kanalin ushqyes (aktualisht nuk funksio-

non) ujëmbledhës ka njësipërfaqe shtesë prej 49.1km2 .

Nje pjese e fermereve perdorin ujin nentokesor per qellime ujitese ne SUK Kurjan Strum

2.11.1 Ujërat elumit Seman

Siç u përmend më parë digat dhe rezervuari i Kurjan dhe Strum janë të vendosura brenda një dege të

vogël te Luginës Seman i cili është lumi primar i zonës. Rezervuari gjithashtu ka lidhje me furnizuesin që

përdoret për të siguruar ujë nga stacioni i pompimit Matk-Roskovecit (Cerveni), i cili nga ana e tij

furnizohet ngap pompa 1dhe 2e stacionit të Goricanit. Megjithatë ushqyesi nuk funksionon më, sepse

stacionet e pompimit janë dëmtuar dhe kostoja e energjisë për të drejtuar pompa është ndaluar. Seman

është i përbërë nga disa degë, ku më të rëndësishmet janë ato të lumit Osum dhe lumit Devoll (shih

Figurën 2 3).

Figurq 0-3: Vendodhjae skemës sëKurjan Strum në basenin e lumit Seman

Nuk ka të dhëna për prurjet e përrenjve në afërsi të Kurjan dhe Strum, por në përgjithësi ato janë me natyrëse-

zonale dhe kanë tendencë për të thata në verë.

Semani është 281 km e gjatë dhe ka një sipërfaqe te bazenit 5,949km2. Lartësia mesatare e lumit është 863m.

Pjerrësia e lumit është rreth 3.6 m/km ose 3.6%. Osumi është një nga degët kryesore të Seman me një gjatësi

prej 161 km. Baseni është 2,150km2 me një lartësi mesatare prej 828m. Lumi shkarkon një mesatare prej 32,5

/ m3 / s me një modul shkarkimit prej17.5l / s për km2. Në afërsi të Kuçovës, lumi Osumi bashkohet me

lumin Devoll dhe bëhen rrjedha e lumi Seman. Lumi Devoll është dega më e madhe dhe burimi kryesor i

furnizimit të lumit Seman me një gjatësi prej196 km dhe ka një lartësi mesatare prej 960m. Mesatarja disa

vjecare e shkarkimeve ështërreth 95.7m3 / s, me një modul derdhje prej 17l / s / km2. Lumi Devoll ushqen

lumin Seman me rreth 88% të ujërave të saj. Për shkak të karakteristikave themelore gjeologjike të basenit

(p.sh. gëlqerore, karstike) kur lumenjtë rrjedhin, lumi Seman ka përmbajtje relativisht të lartë mineralizimit

(TDS 440 mg / litër).

Rrjeti hidrologjik i monitorimit të basenit të Semant është mjaft i kufizuar dhe nuk ka të dhëna nga zona e

drejtëpërdejta të skemes U&K ne Kurjan Strum. Të dhënat janë marrë nga tre vlerësime të bra

në terren dhe këto te dhena janë treguar në Tabelën 2-6 më poshtë, së bashku me indikacionet e

kulmeve të përmbytjeve në peridha 20, 50 dhe 100 vjecare.

Table 0-6: Stacionet njehesuese Brenda ujembledhesit te Semanit dhe eventet e permbytjeve maive

Permbytjet

62-63

Permbytjet

70-71

Q m3/s me periudhen e kthimit

No Lumi Stacioni Zonakm2 Q m

3/s Data Q m

3/s Data 100 vjet 50 vjet 20 vjet

1 Devolli Kozare 3122 1250 16.11 1240 1.01 1570 1390 1150

Kurjan Strum


2 Osumi Ura Vajguror 2073 1100 16.11 1050 1.01 1270 1130 958

3 Semani Ura Kucit 5358 1800 16.11 1870 1.01 2160 1975 1730 Source: Kolaneci3

Puna e kryer se fundmi të ndërmarra nga Pano dhe Avdyli (2009) ka llogaritur shkarkimin mesatar mujor për

lumin Seman në bazë të të dhënave në mes të viteve 1948 - 2004. Tabela në vijim 2 -7 më

poshtë jep indikacione mbi shkarkimin mesatar mujor për lumin Seman.

Table 0-7: Shkarkimi mesatar mujor ne Lumin Seman

Lumi

Shkarkimi mesatar mujor (m3/sec) Shkarkim

i mesatar

vjetor

m3/sec

Koefi-

centi I

shkarki-

mit

Jan Shk Mar Prll Maj Qer Kor

r Gu Shta Tet Nen Dhj

Semani 143 156 161 143 116 52 20 12 22 41 100 117 90 0.34

Source: Pano, N. and Avdyli B. (2009)4

Për SF,Konsulenti JV Renardet et al ka llogaritur qarkullimin në matësin e Kozares. Për këtë seksion të

dhënave nga instituti hidrometrik (IHM) janë përdorur te dhëna nga 1950-1975. Nga kjo analizë, shkarkimi

mesatar është llogaritur në 49.5 m3 / sek. Zona ujëmbledhëse llogaritet në 3,122 km2 dhe me një lartësi

mesatare962 mbi nivelin e detit. Bazuar në këtë analizë rrjedha mesatare është llogaritur në 15.9 litra ujë për

çdo km² të ujëmbledhësit. Reshjet mesatare vjetore është 1.059 mm dhe koeficienti i rrjedhjes është llogaritur

të jetë 0.47.

Në vijim tabelën 2-8 dhe Tabela 2-9 japin detaje të shkarkimit dhe vëllimit mujor të rrjedhës.

Table 0-8: Shkarkimi mesatar mujor (m³/sec) nestacionin njehsues te Kozares

Stacioni

Shkarkimi mesatar mujor(m3/sec) Shkarkim

i mesatar

vjetor

m3/sec

Koefi-

centi I

shkarki-

mit

Jan Shk Mar Prll Maj Qer Kor

r Gu Sht Tet Nen Dhj

Kozare 77.9 85.9 88.9 78.3 64.5 28.1 10.1 5.54 10.3 20.3 56.1 64.1 49.5 0.47

Table 0-9: Volumi mesatar mujor i rrjedhes (Mm³) ne stacionin njehsues ne Kozare

Stacioni Volumi mesatar I rrjedhes (Mm³)

Jan Shk Mar Prll Maj Qer Korr Gu Sht Tet Nen Dhj

Kozare 209 208 238 203 173 73 27 14 28 54 145 172

Në Ligjin e Ujërave 1996, nuk ka asnjë dispozitë për kushtet minimale mjedisore që duhet të ketë rrjedha

e lumenjëtë. Megjithatë, Shqipëria në përpjekjen e saj për pranimin në BE ka përgatitur tashmë një pro-

jekt draft për ligjin për Administrimit e Ujërave, e cila është bazuar në Direktiva Kornizë e Ujit të BE-së

(ËFD) (DKM), mesë shumti neni 4 paragrafët 3-5. Tashmë në këtë projekt ligj ka një dispozitëpër ku-

shtet minimale mjedisore që duhet të ketë rrjedha e lumenjëvë. Përbën një detyrim përcaktimi ikushteve

minimale mjedisore që duhet të ketë rrjedha e lumenjëvërrjedhat minimale mjedisore sipas Planit të

Menaxhimit e Pellgjeve dhe Lumenjëvë (RBMP). Komponenti 3i ËRIP(PUBU) , Pjesa Cis eshte duke

përgatitur RBMP për basenet e lumenjve Drin dhe Seman. RBMP nën ËRIP gjithashtu do të sigurojë

kuadrin për të adresuar ndarjen e hidrocentraleve dhe çështjet e ujitjes dhe të kullimit me përfshirjen e

BËA dhe BËC.

2.11.2 Ujërat Nëntokësor

3 Kolaneci M., 2000, “Flood Risks in Albania”, The Ëorld Bank Group, Rural Development, from http://ëbln0018.ëorldbank.org. 4Pano, N., and Avdyli B., 2009 A method to estimate Buna Discharge, Albania – Hydrology Days 2009.


Ujërat nëntokësorë hasen brenda basenit dhe janë shfrytëzuar nga individë privatë në rrjedhat natyrore dhe për

puse. Ujërat nëntokësore duhet të përdoren përgjithësisht për të ujit të pijshëm, por dhe pse mund te duket ab-

strakte, shumica e njerëzve ne zonen e komunave Kurjan Strum, furnizohenme ujënga kompanitë e furnizimit

me ujë. Skemat U&K sipas studimit janë karakterizuar nga dy lloje (shtresa) të ujërave nëntokësore, ujërave

nëntokësore te cekët dhe nëntokësore të thellë artezian.Nje pjese e fermereve perdorin ujin nentokesor per

qellime ujitese ne SUK Kurjan Strum

Ujërat nëntokësore artezian janë të thella dhe phreatic dhe gjendet kryesisht në rërë dhe ne shkëmbinj. Ujërat

Nëntokësore të tilla zakonisht i gjen në strukturat e tipit synclinal ku natyra sedimentare krijon presione

arteziane. Ujërat karstike të tilla si ato në Kurjan Strum, janë të lidhura fort me shkëmbinj karbonat (gëlqeror

dhe dolomite) dhe shkëmbinj sulfate (gipsi dhe anhidrit). Zakonisht shkëmbinj të tille kanë copetim dhe

thyerje të gjëre dhe janë burimi kryesor i ujit për Shqipërinë. Shkëmbinj poroz janë të lidhur kryesisht me de-

pozitimet të Kuaternarit, dhe në përputhje me produktivitetin e tyre janë të ndashme në akuifere me produk-

tivitet të lartë dhe të ulët. Akuiferet me produktiv të larte poroze janë të lidhur me depozitat zhavorr qe të

plotësojë disa fusha te basenit te Adriatikut, si ato të shtrira në perëndim tëKurjan Strum. Tabela në vijim 2-

10siguron detajet e aquifereve kryesore me zhavorr në Shqipëri dhe natë qe ka më shumë rëndësi për skemën

U&K të Kurjan Strum është Akuiferi i Zhavorrorit i Lushnjes.(me të gjelbër.) Table 0-10: Shtresat kryesore nentokesore me perberje zhavorri ne Shqiperi

Baseni me

shtresa

nentokesore

zhavorri

Trashesia maximale

M

Depertueshmeria

m/day

Transmetimi

m2/day

Fraksioni I koeficentit

te ruajtjes

Shkodër 60 100 - 800 2000 – 15 000 0.18 – 0.24

Lushnje 25 20 - 250 250 - 4000 3 x 10-4

Berat 70 10 - 400 200 - 4500 -

Korça 50 50 - 70 100 - 2100 4 -7 x 10-4

Vurg/Murs 100 10 - 300 300 - 3000 -

2.11.3 Gjendja ndërkombëtare e lundrimit dhe pëerdorimi i ujit në drejtim të rrjedhës

Lundrimi Ndërkombëtar

OP 7.50 per lumenjte e lundrueshem eshte aktivizuar, duke qene se lumenjte ku digat ndodhen

jane lumenj nderkombetar. Nga 13 SUK totale, 3 prej tyre jane pjese e ujembledhesit te Drinit

te quajtura Tregtan 2, Tregtan 3 dhe Vranisht 2. Lumi Drin ka dy dege, Drinin e zi dhe Drinin

e bardhe. Drini i Zi buron ne Maqedoni dhe rrjedh me pas ne Shqiperi. Kurse Drini i Bardhe

buron ne Mal te Zi dhe me pas bashkohet me lumin Buna i cili buron ne Liqenin e Shkodres

(nje liqen nderkombetar i ndare mes Shqiperise dhe Malit te Zi ) dhe derdhet ne detin

Adriatik.

Nje rendesi specifike per kete ESMP jane 9 zona te cilat shtrihen ne Basenin e Semanit dhe

rrjedhin totalisht ne territor shqiptar dhe derdhen ne Adriatik. SUK e Xarres ndodhet ne

zonen e basenit lumor te Vjoses, por merr uje nga rezervuari i Janjarit, i cili nuk eshte pjese

hidrologjike e basenit te Vjoses. Pjesa e siperme ujembledhese e rezervuiarit te Janjarit

ndodhet ne Greqi. Pervec investimeve ne kete zone qe ndodhen nen komponentin 1 te projektit,

nuk ka aktivitete te tjera qe do te perdorin ujrat e lundrueshem kombetar. Keto investime

perfshijne rehabilitimin e nje SUK-je ekzistuese. Ato nuk perfshijne punime dhe aktivitete te

cilat do te rrisin apo ndryshojne natyren origjinale te skemes. Rrjedhimisht, projekti eshte

pjese e perjashtimit te paraqitur ne paragrafin 7 (OP 7.50) , pra nuk do te ndikohet sasia apo

cilesia e rrjedhes se ujit. Aplikimi i ketij perjashtimi u be ne nje memorandum ne Gusht 10 ,

2012.


Përdorimi i Ujërave

Skema U&K Krujan Strum është e vendosur brenda basenit të lumit Seman. Në përgjithesi ka konkurrencë të

konsiderueshme për shfrytëzimin e burimeve ujore të basenit. Seman po bëhet gjithnjë e më e rëndësishme për

hidrocentralet HEC-e të reja të planifikuara në degët e Devollit dhe të Osumit. Përveç hidrocentralet, Semani

është gjithashtu i rëndësishm si një burim uji për ujitje, për blegtori, peshkimit dhe industri. Përveç kësaj,

pellgu përballet me një numër të kërcënimeve ndaj cilësisë së ujit, të tilla si ndotja kryesisht nga shkarkimet e

ujërave të zeza të patrajtuara nga qytetet. Llojet e biodiversitetit dhe endemike të lumit Seman janë gjithashtu

nën kërcënim, pa u përmirësuar menaxhimi dhe koordinimi i ekosistemit.

2.12 Cilësia e Ujit

Transformimi i ekonomisë shqiptare në një treg të hapur gjatë dekadës së fundit ka shkaktuar dëme të kon-

siderueshme në burimet natyrore të vendit, kryesisht në ujërat natyrore, të cilat janëmë të ekspozuarat dhe më

të pambrojturat. Situata është veçanërisht dramatike në ultësira perëndimore Shqiptare (në afërsi të skemes

U&K Kurjan Strum), ku rrjedh lumi Seman deri në Detin Adriatik.

Ky rajon u bë shumë i populluar dhe mbetjet urbane dhe industriale janë depozituar në lumenj. Mjerisht, tani

ka probleme të rënda mjedisore në këto zona, direkt ose indirekt të lidhura me ekosistemet ujore, si menaxhimi

i mbetjeve urbane dhe industriale, ndotja e ujit apo erozionit të tokës. As mbeturinat e lëngshme apo të ngurta

nuk jane te kontrolluara, as mostrat e monitorimit nuk merren rregullisht ndaj ujërave sipërfaqësore dhe nën-

tokësore.

Natyra gjarperore e ulët e lumit Seman me kalimin e viteve ka gërryer tokat bujqësore të rëndësishme dhe ka

bërë të mundur transportimin e lëndës organike nga tokat e gërryera. Erozioni në shtresat e sipërme gjeologjike

mbush sedimente me metale të rënda, të gërryera nga shkëmbinj vullkanik, por nuk kjo nuk paraqet ndonje

rrezik thelbësor për ndotje të tokës apo të shëndetit. Kur shkëmbinjtë e gerryer janë gëlqerore, kalcium është

elementi mbizotërues. Tokat argjilore të gërryera dhe të transportuara nga rrjedhat apo rrymat ujore mbetet një

problem në sedimentim.

2.12.1 Cilëesia e ujërave sipërfaqësor

Në fund të viteve 1990-të, janë ndërmarrë disa hetime mbi cilësinë e ujit të lumit Seman. Në vijim janë dhënë

disa të dhëna të përgjithshme për cilësinë e ujit dhe të metaleve të rënda në sedimente (shih Tabelën 2 11).

Table 0-11: Kualiteti I Ujit nga lumi Seman

Parametrat

fizike kimike

Niveli mesatar

I lendeve

ushqyese

Vlerat

maksimale

te metaleve

te renda ne

uje

Vlerat maksimale te

metaleve te renda ne

sedimente

Vlerat maksimale

te metaleve te

renda ne

algatCladophora

Klasa tipike II e INU

(Mesatarja e ndotjes)

Min Max Ne Uje

(ug/l)

Ne Sedi-

mente

(mg/kg)

Pb = 2.9 N-NO3(mg/l)

1.26

Pb = 2.9 Pb = 1.03 Pb = 9.46 Pb = 5.6 0.5 – 1.2 50- 250

Cd =3.2 Cd = 3.2 Cd =

0.02

Cd =

0.06 Cd = 0.25 0.04 – 0.1 0.5 – 2.5

Cu =2.7 N-NO2(μg/l)

108.3

Cu = 2.7 Cu =

38.4 Cu = 144 Cu = 18.9 0.6 – 1.5 30 - 150

Zn =20 Zn = 20 Zn = 17.9 Zn = 47.4 Zn = 117.2 5.0 – 20.0 150 – 750

Ni = 16.8

N-NH4(mg/l)

1.84

Ni = 16.8 Ni = 131 Ni = 289 Ni = 168.5 0.5 – 2.5 50 – 250

Cr =10.0 Cr = 10.0 Cr = 101 Cr = 429 Cr = 231.7 0.2 – 2.5 50 – 500

Mn =110 Mn = 110 Mn =

556 Mn = 990 Mn = 724.4 nd Nd

Fe =0.83 P-PO4(μg/l)

43.8

Fe = 0.83 Fe = 2.37 Fe = 3.82 Fe = 6647 nd Nd

Hg =0.21 Hg = 0.21 Hg = 0.08 Hg = 0.17 Hg = 0.09 0.002-0.005 0.15 – 0.6

Source: Elaborated from EA of ëater quality of Albanian Rivers

Për arsye Të erozionit dhe sedimentimit lumi Seman mbetet problemati. Kufiri i rekomanduar i CEE për

Mbetjet e ngurta sipërfaqësorë (Total Suspended Solids(TSS) është 25 mg / l. Semani ka një TSS me një

maksimum prej 436 mg / l! Oksigjen i tretur (DO) është më pak se 2 mg / l, që nënkupton statusin "shumë të

varfër", sipas klasave NIVA (Agjencia E Ujërave Norvegjeze).

Ujërat e lumit Seman e kalojnë kufirin amonit prej 0.16 mg / l N-NH4,sipas Direktivës së BE për ujërat

cyprinid. Sa i përket cilësisë fiziko-kimike së ujërave të lumit Seman mund të konsiderohen të varfëra deri në


shumë të varfëra. Parë nga pikëpamja e metaleve të rënda, lumi Seman mund të konsiderohet si dukshëm

ndotur NIVA (klasa IV-V), por vetëm brendësi te ujërave.

Kërkimet e fundit (2006-2010) mbi cilësinë e ujit për ujitje nga lumenjtë dhe rezervuarët në Shqipëri ka

treguar se lumi Seman është brenda vlerave të pranuara të Katalogu Standart i Shtetit (KSSH) (Standard State

Katalogu) (SSC)për parametrat fiziko-kimikë. Mostrat janë marrë dhe janë treguar në Tabelën 2-12 mëposhtë.

Vlerat e metaleve të rënda nuk janë në dispozicion, por pjesa më e madhe e aktivitetit industrial lidhur me

ndotjen e matur në fund të viteve 1990 ka pushuar tani.

Table 0-12: Rezultatet e kualitetit te ujit ne lumen Seman 2007-2010

Parametrat e ujit Simbo-

let Units

Vlera e pranuar

nga KSSH 2007 2008 2009 2010

Percueshmeria elektrike (or) ECë dS/m 0 to 3 0.54 0.40 0.42 0.20

Kalcium Ca2+ me/l 0 to 20 2.60 1.50 4.20 2.20

Magnez Mg2+ me/l 0 to 5 2.70 1.20 1.90 1.00

Sodium Na+ me/l 0 to 40 0.30 1.60 1.40 1.10

Karbonat CO3 2- me/l 0 to 1 - 0.30 0.40 0.30

Bikarbonat HCO3 - me/l 0 to 10 3.50 2.10 2.50 1.20

Klor Cl- me/l 0 to 30 0.60 0.60 0.70 0.20

Sulfat SO4 2- me/l 0 to 20 1.80 0.60 0.20 0.20

Nitrat Azoti NO3-N mg/l 0 to 10 0.60 2.20 1.40 2.50

Amoniak Azoti NH4-N mg/l 0 to 5 0.60 1.10 0.30 1.10

Fosfat-fosfori PO4-P mg/l 0 to 2 - - 0.90 0.80

Kalium K+ mg/l 0 to 2 2.90 4.70 22.50 0.70

Acid Bazik pH 1-14 6.0 to 8.5 7.30 7.70 7.60 7.20

Raporti I absorbimit te sodiumit SAR me/l 0 to 9 0.20 1.40 0.80 0.90

Mbetjet te thata DR gr/l-1 - 0.20 0.20 0.30 0.10

Matja në këtë lumë treguan vlera të ulëta të KE (0.20-0.54 DS m-1), nitratit (0,6-2,5 MGL-1) dhe amoniakut

(0,3-1,1 mg L-1). Kationet dhe përqendrimet anion, si dhe vlerat e pH (7.2-7.7) ishin brenda kufijve të pranue-

shëm të përcaktuara nga SSC(KSSH) për të parandaluar akumulimin e kripës në tokë. Gjatë periudhës së

marrjes së mostrave, vetëm K kalium + përqendrimit në vitin 2009 (22.5 mg L-1) dhe koncentrim CO32- nga

viti 2008 deri në vitin 2010 (0.3- 0.4 me L-1) ishin mbi kufijtë e përcaktuara nga standardet KSSH(SSC). K +

e lartëmund të shpjegohet me shkarkimin e ujërave të ndotura urbane që vijnë nga qyteti i Lushnjës dhe Fierit,

në rrjedhën e sipërme të lumenjve nga ku merren mostrat për testim, ndërsa përqendrimi relativisht i lartë

CaCO3 mund të shpjegohet me përmbajtje të lartë karbonatike të tokave dhe materialeve baze në basenin Se-

man. Bazuar në këto rezultate, ujërat e lumit Seman mund të klasifikohen si kategoria e II për qëllime të ujit-

jes. Cilësia e ujit në lumin Seman dhe rezervuarit Kurjan Strum është ndikuar nga gjeologjia e cila përgjithe-

sisht është e pajisur me ujë të pasur me karbonat.

Rezultatet e përgjithshme të monitorimit për ujërat nëntokësore dhe sipërfaqësore brenda basenit Seman gjatë

periudhës 2002-2008 tregojnë se në mineralizimin e përgjithshëm, nitratet dhe përmbajtja e nitrateve janë në

nivelin e lejuar dhe pH i ujërave nëntokësore është në nivelet e lejuara për ujë të pijshëm. Por nga ana tjetër,

standardet e kërkuara për përmbajtjen e amonit nuk janë plotësuar (Agjencia Evropiane e Mjedisit, 2010).

Në fushën e Kurjan Strum, erozioni është shumë aktiv dhe sedimente janë depozituar në kanalet, duke i bllo-

kuar shpesh ato gjë që redukton aftësinë e tyre. E njëjta situatë po ndodh në pjesë të tjera tërezervuarit ku bllo-

kimi është i një rëndesie jetike për funksionimin e kanalit.

Monitorimi më i fundit i lumit Seman është regjistruar në raportin mbi Gjendjen e Mjedisit (shih Tabelën 2

113). Lumi është monitoruar në tre stacione: Ura e Kucit, Ura e Mbrostar, Gjanica-Fier. Stacioni i lumit

Gjanica tregon për shkarkimin urban dhe për shkarkimin e naftës dhe rafinimit.

Table 0-13: Monitorimi ne lumen Seman 2013

No Baseni Lumi Stacioni Faza 1

Q(m3/sec)

Faza 2

Q(m3/sec)

1 Semani Semani Ura e Kucit 51.83 132.47

2 Semani Semani Ura e vjeter Mbrostar 45.4 214.16

3 Semani Gjanice Derdhja ne Semani 6.76 6.164


Përmes një vlerësim historik të të dhënave, rezervuari Kurjan dhe Strum ka cilësinë e duhur të ujit për ujitje.

Rezervuari Kurjan Strum është zgjedhur për një program katër vjeçar të monitorimit mes 2007-2010 dhe rezul-

tatet mund të shihen Tabela 2 14 mëposhtë. Megjithë vlerat e pak të larta të kaliumit, ujërat janë ende të

pranueshme për ujitje të bimëve dhe të klasifikuar si grupi II në bazë të standardeve KSSH (SSC).

Table 0-14: Rezultatet e kualitetit te ujit nga rezervuari Kurjan –Strum 2007-2010

Parametrat e ujit Simbo-

let Njesite

Vlera e

pranuar nga

KSSH

2007 2008 2009 2010

Percueshmeria elektrike ECë dS/m 0 to 3 0.6 0.6 0.4 0.5

Kalcium Ca2+ me/l 0 to 20 2.6 2.2 4.2 4.6

Magnez Mg2+ me/l 0 to 5 2.7 1.8 1.8 2.7

Sodium Na+ me/l 0 to 40 0.2 1.2 1.4 1.5

karbonate CO3 2- me/l 0 to 1 - - 0.4 0.6

Bikarbonate HCO3 - me/l 0 to 10 2.9 2.6 2.5 1.7

Klor Cl- me/l 0 to 30 0.8 1.0 0.7 0.3

Sulfat SO4 2- me/l 0 to 20 1.4 1.0 0.2 0.2

Nitrat- Azoti NO3-N mg/l 0 to 10 0.8 2.0 1.4 2.0

Amoniak Azoti NH4-N mg/l 0 to 5 0.8 1.4 0.3 1.1

Fosfat-fosfori PO4-P mg/l 0 to 2 - - 0.1 0.6

Kalium K+ mg/l 0 to 2 4.9 6.1 22.5 3.8

Acid Basik pH 1-14 6.0 to 8.5 7.4 7.3 7.6 8.1

Raporti I absobimit te sodiumit SAR me/l 0 to 9 0.2 0.9 0.8 0.8

Mbetje te thata DR gr/l-1 - 0.2 0.4 0.3 0.4

Hedhja e paligjshme e materialeve të ngurta apo mbeturinave afër ose në kanalet e ujitjes po ndotin ujërat.

Për më tepër, ujërat e zeza të gjeneruara përmes reshjeve rrezikojnë të derdhen në rezervuar ose në

kanalet të ujitjes. Analiza e fundit e kryer dhe e paraqitur në Raportin e GjendjesSëMjedisit tregojnë se ka analiza kimike të

kryera, domethënë Temperatura, pH, alkaliniteti, përçueshmëri elektrike, oksigjeni i tretur, Oxygen biologjik i

kërkuar BOD5, Oxygen kimik i kërkuar, fosfor total, amoniak, nitrateve dhe nitritet.

Temperatura e ujit të lumit Seman variojne nga 26.4 për 27.1 dhe 28.3oC për stacionet Ura e Kucit, Ura e

Mbrostarit. Ndërsa vlerat e fazës se dytë varion midis 17.34 për 18.8oC

PH –shi i sipërfaqes së ujërave të lumin Seman varion nga 7.63-8.38 respektivisht nga Ura e Mbrostarit,

Gjanicës dhe stacionet e Urës së Kucit. Luhatjet e ndryshimet sezonale kanë një vlerë të vogël rreth 0.15-0.75.

Ujërat janë neutrale sipas DKU (ËFD) të BE-së (pH =6,5-8,5). Kjo është ilustruarnë Figurën 24 mëposhtë:

Phase 1 Phase 2

Figure 0-4: Vlerat ph nga stacioni I monitorimit ne lumin Seman


Alkaliniteti - Nga matjet e kryera në vitin 2013, ne shohim se vlerat variojne nga 203-387 mol / l për Ura e

Mbrostarit, Ura e Kucit dhe stacionet Gjanice. Luhatjet sezonale nga Ura e Mbrostarit n Ura e Kucit kanë një

vlerë prej 5 mol / l ndërsa në Gjanice ata kanë një vlerë më të lartë 99mol / l

Përçueshmëri elektrike - vlera luhatet nga 509- 888-1744 μS / cm respektivisht në Ura e Mbrostarit, Ura e

Kucit dhe Pjanic. Luhatjet sezonale në tre stacione janë të larta duke filluar nga 436-644-865 μS / cm. Këto

janë vlerat më të larta të vëzhguara në monitorimin gjatë vitit 2013.

Përmbajtja e oksigjenit të tretur në lumin Seman ka vlera të ulëta në të gjitha stacionet, por vlera më e ulët

është vërejtur në stacionin e Gjanicës me një mesatare prej 3.22 mg / l. Sipas standardeve DKU të BE-së,

ujërat e lumit Seman kanë një cilësi të dobët. Shih figurën 2 5 më poshtë.

Phase 1 Phase 2 EU Stan-

dard

Figure 0-5: Matjet e Oksigjenit te tretur per stacionet e monitorimit te Lumin Seman

Vlera Përmbajtese eBOD5-v varion nga 0.6- 3.9 mg / l deri në 5.2 mg / l. Luhatjet sezonale janë të ndjeshme,

vërehet qartë në tabelë. Ujërat e lumit Seman klasifikohente moderuar sipas standardeve DKU të BE-së që do

të thotë vlerat, janë afër kufirit të poshtëm (shih Figurën 2 6).


dard

Figure 0-6: Matjet per kerkesat e oksigjenit biologjik ne stacionet e monitorimit ne lumin Seman

Chemical Oxygen Demand - Vlera Përmbajtese e COD shkon nga 0.56 në 1.0 për 3.96 mg / l, në Ura e Kucit,

Ura e Mbrostarit dhe stacionet e Gjanicës. Luhatjet sezonale variojne ulët duke filluar nga 0.28-0.76 mg / l. Në


fazën e dytë, ka një rritje të kërkesës për oksigjenin kimik. Stacioni Gjanica përfaqëson vlerën më të lartë të

COD.

Sasias Amonit shkon nga 0 në 0.19 për 2.18 mg / l në Urën e Kucit, Urën e Mbrostarit dhe stacionet e

Gjanicës. Gjatë vitit 2013, luhatjet sezonale kanë qenë të konsiderueshme, veçanërisht të Gjanicës. Në këtë

stacion, shuma mesatare e amoniakut është 1.1mg / l, duke çuar në një ujë të cilësisë së dobët (shih Figurën 2

7).


dard

Figura0-7:Vlera e Amonit sipas monitorimit ne stacionin elumit Semani River

Vlera e Nitrateveështë e lartëduke filluar nga 3.2 në 4.4 në 20.7 mg / l. luhatjet sezonale janë po ashtu të larta

duke filluar nga 0.29 në 4.26 mg / l. Vlerësimi i cilësisë e ujit në bazë të përmbajtjes së NO3 është I një niveli

të dobët <10mg / l (shih Figurën 2 8).


dard

Figura 0-8: Matjetet e vlerës sëNitrateve për monitorimin e stacionit të lumit Seman

Vlerat e përmbajtese së nitrateve varion nga 0 deri ne 0.05 deri 0.56 mg / l për tre stacione respective te

monitorimit. Luhatjet sezonale janë vëzhguar. Vlerat kufi të NO2 ne ujërat e lumit Seman,klasifikohen si në

gjendje te moderuar në përputhje me DKU(ËFD) të BE-së, NO2 <0.06 mg / l dhe NO2 <0.12 mg / l te prirura

për tu përkeqësuar(shih Figurën 2 9).



dard

Figura 0-9: Vlera e matjeve per nitrite ne monitorimin e stacionit në lumin Seman

Materiale lundrues-kanë vlera të larta duke filluar nga 2.8 për 222,2 mg / l. luhatjet sezonale janë të larta duke

filluar nga 40.9-116.4 mg / l. Ka një rënie në vlerë në fazën e dytë, e cila përkon me një periudhë më të lartë të

reshjeve.

2.12.2 Cilësia E ujërave nëntokësore

Raporti i fundit i Gjendjes Mjedisore për Shqipërinë jep detaje mbi cilësinë aktuale të ujërave nëntokësore për

shtresat ujëmbajtëse të ndryshme në Shqipëri. Të dhënat e monitorimit janë paraqitur për secilin basen.

treguesit e ndotjes si NO2, NO3, NH4 dhe tregues të tjerë si Na, Ca, Mg, Fe, Cl, SO4, FP, pH, Mp, vlerësohen

dhe krahasohen me standardet e vendeve të BE. Përqendrimet e rekomanduara (STASH-R) dhe përqendrimet

maksimale të lejuara (STASH- PML) janë krahasuar me standardet Shqiptare. Përveç kësaj, vlerat e

monitoruara të treguesve janë krahasuar me standardet e BE-së, përqendrimet e rekomanduara (EU-R) dhe

përqendrimet maksimale të lejuara (EU-PML).

Për basenin e lumit Seman, sasia e parashikuar totale e ujit e përdorur nga aquifer (AL500) është 465-500 l /

sec, pjesa më e madhe që është përdorur në Turan. Koeficienti i shfrytëzimit varion K = 0.3 - 0.5.

Rreziku i ndotjes është i moderuar, kushtet natyrore favorizojnë zgjerimin e disa akuiferet thella që janë të

mbrojtura me shtresa argjilore te vendosura në mes tyre. I vetmi burim i ndotjes sipërfaqësore mund ta

formojnë lumin Dunavec në anën juglindore të akuiferit, por më së shumti kjo prek sipërme të e rezervuarit, e

cila si rregull nuk përdoret.

Temperatura e ujit matet në dy fazat e monitorimit dhe shkon nga T = 11.4-14 ○ C, e cila është brenda

standardeve (standardet janë 8-15 deri në 20oC).

PH-shi i ujërave nëntokësorei matur në dy fazat e monitorimit shkon nga pH = 7.1- 8.21. Ky tregues është

brenda standardeve të ujit të pijshëm (pH = 6,5-8,5). Dallimet në mes të vlerave të dy fazave të variojne nga

0.09- 0.11 në 0.12-0.22. Gama mesatare e vleres varion nga pH = 7.41- 7.98 në një periudhë 5 vje%are.

Ngurtësinë e Përgjithshme e ujit (FP) në dy fazat e monitorimit varion nga Gh = 13.58- 16.6 Odh. Kjo do të

thotë se uji është brenda standardeve të ujit të pijshëm. Këto ujëra kanë një fortësi mesatare. Dallimet në

vlerave midis dy fazave shkojnë nga 0- 0.14-0.28-0.62 O (shih Figurën 2 10).


Figure 0-10: pH dhe Fp për Akuiferin AL500 në basenin e Semanit

Mineralizimi Përgjithshëm (Mp) në dy fazat e monitorimit varion nga GM = 402,74-539,16 mg / l .Kjo vlerë

është Brenda standardeve shqiptare. Uji qëndodhet në Turan është i llojit magnez hidrokarbur-kalcium. Uji i

ndodhur në Sheqeras është kalcium magnez hidrokarbur. Uji ndodhet në Mancuri është hidrokarbur kalciumi.

Mbetja e Thate (MTH) në dy fazat e monitorimit varion nga Dr = 256-390 mg / l.

Përmbajtja e natriumi (Na) në dy fazat e monitorimit varion nga 1.15 - 16.33 mg / l, e cila është brenda

standardeve shqiptare per përmbajtjen maksimale të lejuar .Vlera mesatare 5 vjecare varion prej 1.49 - 21,04

mg / l (shih Figurën 2 11).

Figura 0-11: Përqëndrimi i mineraleve dhe sadiumit në Akuiferin AL500 në Basenin e Semanit

Përmbajtja e kalciumit (Ca) në dy fazat e monitorimit varion nga 37.07- 100.2 mg / l. Përmbajtja më e lartë e

kalciumit është gjetur në Mancuri e cila del nga shkëmbinj gëlqerorë. Kjo vlerë është brenda standardeve.

Dallimet mes vlerave të dy fazave të marra shembull varion nga 1-2-2.02 -3 mg / l. Vlera mesatare 5 vjecare

varion nga 34,73-67,35 mg

Përmbajtja Magnezi (Mg) në dy fazat e monitorimit varion nga 21.28-57.15 mg / l, i cili është nën standardet

shqiptare, në lidhje me përmbajtjen maksimale të lejuar. Dallimet mes të vlerave të dy fazave variojne nga 0-

1.81-1.82-1.84-3.04 mg / l. Vlera mesatare 5 vjecare varion nga 23.53-57.64 mg / l (shih Figurën 2 12).

Figure 0-12:Perqëndrimi i Kalcium dhe Magnezit Akuiferin AL500 në basenin e Semanit

Përmbajtja e hekurit (Fe) ne dy fazat e monitorimit varion 0,01-0,08 mg / l. Në "Bulgarec", "Turan" dhe

"Mancuri" vlera e Fe është brenda rekomandimeve. Dallimet mes vlerave të dy fazave të monitorimit varion

nga 0.02-0.03-0.04 mg / l deri në 0.07 mg / l (Mancuri). Vlera mesatare 5 vjecare varion nga 0.028-0.057 mg /

l.

Në fazën e parë, nuk ka përmbajtjste amoniakut (NH4). Në fazën e dytë, përmbajtja e amoniakut është gjetur

në "Bulgarec", "Turan", "Sheqeras", "Terova" dhe "Mancuri" nga vlera e NH4 = 0.01mg / l, i cili është nën

përmbajtjen maksimale të lejuar. Vlera mesatare 5 vjecare varion nga 0.003-0.104 mg / l (shih Figurën 2 13).


Figure 0-13: Përqendrimi i Hekurit dhe Amoniakut per Akuiferin AL500 në Basenin e Semani

Përmbajtja e klorit (Cl), në dy fazat e monitorimit varion nga 12.43-39.05 mg / l. Përmbajtja e klorit në

Mancuri shkon nga 1.78-3.55mg / l me një vlerë mesatare 2.66mg / l. Përmbajtja e klorit në Bulgarec dhe

Sheqeras është brenda rekomandimeve. Në Turan dhe Terova, kjo përmbajtje është mbi rekomandimin por nën

përmbajtjen maksimale të lejuar. Vlera mesatare 5 vjecare varion nga 12.78-36.74 mg / l.

Përmbajtja e sulfat (SO4) në dy fazat e monitorimit varion nga 2.49-12.88 mg / l në Turan, Sheqeras, Bulgarec

dhe Mancuri, e cila është brenda standardeve. Vlera mesatare 5 vjecare varion nga 3.3-15.64-110.75 mg / l

(shih Figurën 2 14).

Figura0-14: Përqëndrimi i Klorit dhe Sulfatit për akuiferin ne basenin e Semanit

PërmbajtjaNitrat (NO3) në dy fazat e monitorimit është i vogël, duke filluar nga 1.8-20.16 mg / l, e cila është

brenda standardeve. Vlera mesatare 5 vjecare varion nga 3.74-16.69 mg / l.

Në fazën e parë të monitorimit përmbajtja e nitrateve (NO₂) është NO₂ = 0.01mg / l në Sheqeras dhe Terova.

Në fazën e dytë të monitorimit përmbajtja e nitrateve është NO₂ = 0.04mg / l në Bulgarec dhe NO2 = 0.01mg /

l në Turan, Terova, Sheqeras dhe Mancuri. Këto vlera janë për shkak të moszbatimit te deyruar të zonave të

mbrojtura sanitare, e cila është një burim i afërt i ndotjes (shih Figurën 2 15).

Figura0-15: Përqëndrimi i Nitratit dhe Nitritit ne akuiferin AL500 nëbasenin e lumit Seman

Përmbajtja e oksigjenit O2 në dy fazat e monitorimit varion nga 1.86-7.67 mg / l, e cila është nën standardet.

(STASH: O2 = 8 ose O2> 8).

Një analizë e metaleve të rënda është kryer në Turan me një sërë vlerash si më poshtë Nikel Ni = 0.-0,002 mg /

l, Mn = Mangani 0-,001 mg / l, zink Zn = 0,005-0,007 mg / l, Lead Pb = 0.013 -0,04 mg / l, bakrit Cu = 0,002-

0,001 mg / l, Cobalt Co = 0,046-0,004 mg / l, Kromi Cr =,018-0 mg / l, kadmium Cd = 0-0.001mg / l. Këto

vlera janë brenda standardeve të përqendrimin maksimal të lejuar.

Mjedisi Biologjik


2.13 Zonat e Mbrojtura

Rezervuari dhe digat e Kurjan dhe Strum nuk ndikojnënë asnjë nga monumentet e listuara kombëtare dhe nuk

janë në afërsi të ndonjë zone të mbrojtur. Konsulenti ka shqyrtuar vendin e skemës së U&K dhe Tabela 2 15

mëposhtë ofron tregues të zonave të mbrojtura që shtrihen brenda qarkut Fier. Laguna e Karavastasë/Divjake

është zona më e afërt e mbrojtur në vend, por kjo është 27km në veri-perëndim të rezervuarit.

Table 0-15: Detajet e zonave te mbrojtura ne Rrethin e Fierit

Rrethi Skemat U&K ne Rreth Emri I zones se

mbrojtur

Kategoria e

menaxhimit

Toka siper-

faqesore

(hektar)

Fier

Murriz Thana

Kurjan Strumi

Zharrez

Divjake

Divjake/Karavasta Park Kombetar 22,230

2.14 Flora

Klima, pozita gjeografike, prania e ujit dhe topografia specifike janë faktorë të rëndësishëm që ndikojnë në

tokën e bollshme të gjelbër, diversitetin, e bimësisëunike brenda zonës Kurjan dhe Strum.

Flora shqiptarë përbëhet nga rreth 3200 specie të regjistruara nga të cilat rreth 15% janë karakteristikë e

mjedisit të Ballkanit, 24% shfaqin karakteristikat tipike mesdhetare dhe pjesa tjetër janë me origjinë Europiane

Qendrore, nën-Balkan, etj

Flora e Shqipërisë përbëhet nga bimë nga periudha Tertiare (bimë relike), nga të cilat rreth 350 lloje janë pemë

dhe shkurre, 85% e të cilave kanë një shpërndarje spontane në kushte natyrore (endemike) dhe 15% e tyre janë

futur. Shqipëria konsiderohet si një nga vendet më të rëndësishme migratore për bimët në Ballkan.

Në Shqipëri, ekzistojnë 32 bimë endemike dhe 148 bimë nën-endemike. Midis tyre mund të përmenden specie

delli (Ëulfenia baldaccii), Forsythia Evropian (Forsythia europaea), etj. Në "Librin e Kuq" të Shqipërisë 305

specie bimore janë të shënuara me statusin te"kërcënuar" ose "të rralla". Pyjet dhe kullotat kanë një vlerë të

lartë dhe janë një habitat i rëndësishëm për florën specifike. Pjesët më të rëndësishme të pyjeve në këtë rast

janë të vendosur në verilindje dhe juglindje të Shqipërisë dhe janë jashtë zonës Kurjan dhe Strum.

Bimësia e vendit ne Kurjan dhe Strum janë tipike të llojeve te bimeve të Evropës Qendrore të lidhura me

elemente të klimës mesdhetare dhe nga ato të elementit Mesdhetar përzier me elemente Evropian në zonat

ndërmjetëse (dmth në Qarkun e Fierit). Zonat e bimësisenatyrore përreth vendit Kurjan dhe Strum ekspozojne

bimësinë "shkurre", e përbërë nga gjelbërim i përjetshëm i bimës Makia. Bime më të medha, pemë dhe shkurre

të identifikuara gjate anketës per skemen Kurjan dhe Strum janë përfshirë:


• Catclaë akacie - Acacia greggi

• shkoza Evropian - Carpinus betulus

• Brier bush (Rosa, Rubus, Smilax)

Në mesin e specieve barishtore gjenden ishin:

• Fern, Microlepia strigosa ndryshme

• Blackthorn / Blackberry - (Rubus ulmifolius)

• Broom / gjineshtër - Ulex europaeus

• Durva Grass (Bermuda bari) - Cynodon dactylion

• Ëild Straëberry - Fragaria vesca

• Rrepkë - Raphanus sativus

• Kullosa dhe bimëve të familjes Gramineae.

Nga anketa e bërë nga Konsulenti Seia që përfshinte ecje në zonën e projektit, si dhe komunikim me banorë të

zonave locale, kontaktimin e Universitetin e Tiranës dhe OJQ-të locale, raporton se nuk ka specie në zhdukje

në këtë zonë të cilat mund te konsiderohen të jenë në rrezik. Vendi i basenit dhe rezervuari janë në një zonë që

është kultivuar gjerësisht për shumë breza. Prandaj, zona është modifikuar shumë nga ndërhyrjet e shkujdesura

të dorës së njeriut.

2.15 Fauna

Fauna e Shqipërisë konsiston kryesisht në elemente evropiane, të përziera edhe me elemente mesdhetare dhe

nën-endemike të Ballkanit. Shqipëria është një korridor bio-natyror i faunës nga veriu në jug të Evropës dhe në

Afrikë dhe kontinente aziatike. Ka 46 lloje echinoderms, 115 lloje të krustacëve dhe 510 lloje të molusqeve, që

jetojnë në ujëra sipërfaqësore të deteve, lumenjve dhe liqeneve.

Në Shqipëri janë regjistruar 4000 lloje insektesh, 313 specie dhe nën-lloje peshqish, ku 64 lloje jetojne në lu-

menj dhe liqene dhe 249 lloje të tjera jetojnë në det dhe ujërat lagunore. Nga ky rregjistrim numrohen 4 specie

endemike. Amfibët përbëhen nga 15 lloje dhe ka 37 lloje zvarranikësh. Zogjte përfaqësojnë 323 specie nga të

cilat 72 specie jeton në pyje. 43 specie kanë status të veçantë te ruajtjes dhe janë nën mbrojtje. Gjitarët për-

bëhen nga 69 lloje, dhe rreth 42% janë përfaqësues evropianë. 64 gjitarët janë kafshë të brendshme dhe 5 jeto-

jne brenda habitateve detare.

Fauna e zones Kurjan dhe Strum përbëhet kryesisht nga elemente ballkanike dhe evropiane. Zonat përreth

vendit nuk janë shumë të pasur me kafshë të egra kpër shkak se janë afër vendbanimet e njerëzve dhe indus-

tritë e nxjerrjes së naftës që kane ekzistuar në këtë zonë për një periudhë të gjatë kohore.

Rreth vendit Kurjan dhe Strum dhe zonës përreth, ka shumë lloj të ndryshme të raptoresh, zvarranikesh dhe

amfibesh. Rezervuari I ujitjes Kurjan dhe Strum është përdorur për qëllime të ujitjes, por përdoret edhe për

peshkim nga një kompani e licencuar dhe në bazë të informatave të marra, peshku I rritur përbehet mga disa

lloje:Krap i zakonëshëm, PANARITI Carpio, krapi argjendi - hipotalamusi molitrix dhe Bärbel evropiane -

meridionalis Barbus petenyi

Disa kafshe te egra specifike qe janë regjistruar në zonën e përmendur nga hetimet e konsulentëve të përfshi-

jnë:

• lepuri i egër, Oryctolagus cuniculus

• dhelpren - Vulpes vulpes


• Marten - Martes Martes

• Ëeasel - Mustela lutreola

Nga shpendët, kryesisht:

• Goldfinch - Carduelis Carduelis balcanica

• Papagajte - Passer domesticus

• Magpies - pica Pica

• Thëllëzë gri - perdix perdix

Ka pasur edhe gjarpërinj të ndryshem duke përfshirë:

• gjarpri I barit - Natrix natrix

• Horned Viper - Ammondytes Viper

amfibët tjera të tilla si

• hardhuca e gjelber e ballkanit- Lacerta trilineata

• kermill - Trochon Nina mosambicensis

• bretkoca - Rana Balcanica

• Breshka Hermann - Testudo hermanni

Nuk ka pasur lloje të faunës me status të mbrojtur që konsiderohen të jenë në rrezik në afërsi të skemes U&K

Kurjan Strum.

2.16 Kërcënimet e florës dhe faunësnë zonën e projektiti

Nga anketa e bërë nga Konsulenti që përfshinte vozitjen ne këmbë në zonën e projektit (duke kërkuar për

spore, pleh etj), si dhe duke folur me njerëzit lokal dhe kontaktimin me departamentin e biologjisë në

Universitetin e Tiranës dhe OJQ-të locale, nuk ekzistojnë specie e rrezikuar në këtë zonë që konsiderohen të të

jetë në rrezik.

Digat dhe rezervuari i Kurjan dhe Strum janë të vendosur në një zonë që është përshtatur kryesisht për

prodhimin bujqësor, por gjithashtu është duke ndryshuar shumë për shkak të industrisë së nxjerrjes së naftës

që e rrethon atë. Siç u përmend më parë, nga studimet e ndërmarra, nuk eshte identifikuar flora apo fauna

specifike brenda zonës së projektit që mund të konsiderohen të jenë në rrezik apo të kërcënuar.

Mjedisi Ekonomiko Social Të dhënat mbi treguesit kryesorë ekonomike dhe sociale janëmbledhur nga autoritetet qendrore dhe vendore,

nga intervistat e detajuara me fermerët dhe grupet e diskutimit, nga të cilat ka rezultuar se pothuajse të gjithë të

intervistuarit perceptojnë se projektit do të jenë me dobi të konsiderueshme dhe do ndikoj në përmirësimin e

cilësisë e jetës së banorëve në këto zona. Pervec kesaj, ekipi socio-ekonomike u fokusua në shfrytëzimin e

dokumentacionit ekzistues nga burimet e mëposhtme:

INSTAT Shqipëri,

Nga studimi i fizibilitetit iMott MacDonald ,

The Joint Venture RENARDET – BETA STUDIO – HYDROËATER-ALBANIA feasibility study

Zyrat Vendore dhe,

Vëzhgimi në terren për verifikim dhe mbushje të te dhënave që mungojnë

Në vijim janë dhënë të dhëna të përgjithshme që lidhen me prefekturën dhe të qarkun, të dhëna të tjera që lid-

hen me komunat, të dhënat për bujqësinë dhe përdorimin e tokës, ku skema U&K është e vendosur.

Sipas informacionit të marrënga vizita e anëtarëve e SHPU dhe Bordi i Kullimit, kjo skemë e ujitjes, ujit

tokën bujqësore e:

• komunës Kuman me fshatrat e tij (Marines, Kuman, Vidhisht, Luar),

• Komunes Suk-Strum me fshatrat e tij (Strum, Velabishtit, Suk 1, Suk 2 dhe Arapaj),

• Komunes Roskovec me fshatin Jagodinë,


• Komunes Zharrëz me fshatrat e tij (Novose, Verbes, Zharrëz, Fraser dhe Sheqishtë) dhe

• Komuna Kurjan me fshatrat (Mbers dhe Vlosht të rrethit Fier).

Ky informacion është i ngjashëm me SF, përveç se raporti Mott ka përfshirë komunën Kutali, i cili është në

Qarkun Berat.Te dhenat socio-ekonomike per SUK jane kryesisht shume te limituara dhe jane perfshire kudo

eshte e mundur. Nese informacioni mungon, atehere eshte dhene informacioni i Komunes/Qarkut apo

Prefektures.

Eshte e rendesishme te qartesohet se, jo te gjithe treguesit ekonomik dhe social do te ndikohen nga projekti.

Por ato jane perfshire ne seksionet e meposhtme per ti dhene lexuesit nje imazh te plote te gjendjes ekzistuese

socio-ekonomike te zones se projektit.

2.17 Demografia

Përqindja e popullsisë rurale në Shqipëri ka qenë vazhdimisht në rënie në vitet e fundit. Ndërsa 52% e popull-

sisë jetonte në zonat rurale në vitin 2006, kjo shifër ka rënë në mënyrë të konsiderueshme, duke arritur në

44.6% në vitin 2013. Megjithëse, Shqipëria tregon një trend pozitiv persa i perket treguesve ekonomikë,

14.3% e popullsisë jeton në varfëri, duke përfaqësuar një nga përqindjet më të larta në rajon. Varfëria e popull-

sise rurale e vendit është e barabartë me 15.3%, dhe është akoma edhe më e lartë në fshatra me madhësi të vo-

gel, si në komunat që lidhen me këtë studim, ku shumica e popullsisë së tyre jeton në varfëri, duke e

mbështetur jetesën e tyre në aktivitetet bujqësore dhe blegtorale.

Të dhënat demografike jane në dispozicion në rreth / prefecture edhe në nivel dege. Tabela 2 16 më poshtë jep

një indikacion për strukturën e popullsisë mes banorëve rurale dhe urbane në rrethet ku skema e U&K Kurjan

Strum është e vendosur. Rreshtat e tabelës te treguar në të gjelbër janë për Kurjan Strum.

Në përgjithësi, ka më shumë njerëz që jetojnë në zonat rurale se sa në qendrat urbane. Kjo mund të interpreto-

het me rëndësinë e zhvillimit të bujqësisë dhe nevojat të ujitjes në rajone të tilla. Megjithatë, ka shumë njerëz

qe lëvizin drejt zonave urbane për të gjetur punë ose të emigrojnë jashtë vendit. Shkalla e migrimit për prefek-

turën e Fierit është -4%.dhe pritet qe zona e Kurjan Strum te tregoje nje vlere te ngjashme.

Table 0-16: Struktura natyrale ne Rrethin e Fierit dhe ne skemen U&K Kurjan Strum

Rrethi/prefektura Gjendja ne fillim Lindje Vdekje /

Deaths

Vdekje / Deaths Martesa /

marriages

Gjendja ne fund

/ Balance at the

end nën 1vj. /

under 1yrs

1-4 vjeç /

1-4 yrs

Fier

Rrethi / District 267116 3172 1158 14 4 1749 269452

Bashkia / Urban 115668 1248 516 4 1 678 117074

Komunat / Rural 151448 1924 642 10 3 1071 152378

Roskovec

(Kurjan-Strum) 5270 80 28 No data No data 44 5327

Struktura e popullsisë ne rrethet dhe qarqet në lidhje me të rinjte dhe njerëzve në moshë të vjetër është mjaft e

ngjashme, me një raport të përgjithshëm te varësisë së prefekturës së Fierit në 46. Shkalla bruto e lindjes për

prefekturën e Fierit (mbulon Kurjan Strum skema U&K) është e barabartë me mesataren kombetare (shih

figurën 2 16 më poshtë) dhe shkalla e fertiliteti ne 1.8 (numrin e fëmijëve për grua) është gjithashtu e barabartë

me mesataren kombëtare.


Figura0-16: Lindëshëria bruto e prefekturës deri më 2014

Skemat e vaditjes janë të shtrira dhe mbulojnë fushat e mëposhtme:

• Komunën Kuman me fshatrat e tij Marinez, Kuman, Vidisht dhe Luar

• Komunen Suk-Strum me fshatrat e tij Velmisht, Suk 1, Suk 2 dhe Arapaj

• Komunen Roskovec me fshatin Jagodine,

• Komunen Zharrëz me fshatrat e tij Novose, Verbes, Zharrëz, Frashër dhe Sheqishtë, dhe

• Komunen Kurjan me villagesMbers dhe Vlosht e Qarkut Fier

Këto fshatra kanë t karakteristika të ngjashme me të ardhura të ulta, aktivitetet kryesore të popullatës janë bu-

jqësia dhe blegtoria. Këto zona kanë kushte optimale për zhvillimin e prodhimit bujqësor (cilesi te favorshme

të tokës dhe të klimës etj) dhe ka potencial të mirë për pershtatjen e teknologjisë moderne bujqësore, ekziston

një treg në territorin e komunës ose në komunën më të afërt ( deri në 10 km), e cila është qendra e aktiviteteve

rurale ekonomike, etj

Table 0-17: Struktura demografike e skemes U&K Kurjan Strum

Komuna Popullsia

(banues)

Nr

iFamilje

ve

Popullsia

Femer

Popullsia

Mashkull

Dendesia

(banor/km2)

No i

invalideve

No i personave

te paafte

(te verber dhe

te gjymtuar)

No I

personave te

tjere te

paafte

Roskovec

(Kurjan-Strum)

5327 1313 2501 2806 No data No data No data No data

Normat e martesës janë të ngjashme në të gjitha prefekturat me prefekturen Fierit duke patur martesën si for-

men më të popullarizuar. Në përgjithësi, normat e martesës janë në rënie nga viti në vit, me prishjen e koncepti

it te familjes tradicionale dhe forma e bashkëjetesës bëhet gjithnjë e më popullore. Këto të dhëna kryesore janë

përmbledhur në Tabelën 2 18 më poshtë me prefekturën përkatëse te nenvizuar në të gjelbër.dhe supozohet qe

ne zonen e Kurjan Strum te kemi nje trend te ngjashem

Table 0-18: Te dhena kyce mbi karakteristikat e popullsise

Emri I skemes se

ujitjes Rrethi/prefektura

Raporti I

te rinjve

Raporti I

te

moshuarve

Varesia

totale

Norma e

fertilitetit

(mes#

femije/grua

Norma e

migrimit

(%)

Norma e

marteses

n/1,000

GROUP 1

Vranisht 2

Kukes 28.3 18.0 46.3 2.3 -9.6 7.6 Tregtan 2

Tregtan 3


Emri I skemes se


Raporti I

te rinjve

Raporti I

te

moshuarve

Varesia

totale

Norma e

fertilitetit

(mes#

femije/grua

Norma e

migrimit

(%)

Norma e

marteses

n/1,000

GROUP 2

Kurjani/Strumi Fier/Fier 28.0 17.9 46.0 1.8 -4.0 8.6

Zharrez

Murriz Thana Lushnje/Fier 28.0 17.9 46.0 1.8 -4.0 8.6

Divjake

Belesova

Berat 27.9 17.9 45.8 1.8 -9.6 7.8 Duhanas

Slanica (Cukalat)

GROUP 3

Leminot Korça 28.1 18.0 46.1 1.7 -4.7 7.4

Koshnica

GROUP 4

Xarra Saranda/ Vlorë 26.9 17.6 44.6 1.4 -2.1 8.2

Albania Total National Level 27.4 17.8 45.2 1.8 -0.2 8.2 Youth ratio = population under 15 years of age/the ëorking age population 15-64 years of age

Old ratio = population over 65 years of age/the ëorking age population 15-64 years of age

Total Dependency = youth <15 + >65/ the ëorking age population 15-64 years of age

Fertility rate = average number of children per ëoman

Migration rate = difference in % betëeen incoming and outgoing population in Prefecture

Marriage rate = number of marriages per 1,000 inhabitants

2.17.1 Migrimi

Migrimi në përgjithësi ka qenë një nga problemet kryesore demografike në Qarkun e Fierit duke ndryshuar në

mënyrë të konsiderueshm raportet dhe strukturen e popullsisë. Gjatë viteve 1990-2000, një pjesë e

rëndësishme e fuqisë punëtore ka emigruar jashtë Shqipërisë. Emigrantët nga Fieri kanë emigruar kryesisht në

Itali dhe Gjermani, dhe sasi më të vogla te popullsise drejt Greqisë. Pasi emigrantët kane gjetur punë në këto

vende dhe jane regjistruar zyrtarisht në këto vende perëndimore, ata morën familjet e tyre me ta.

Në fund të vitit 2000, këto lëvizje të mëdha të popullsisë kanë pushuar. Në vitin 2010, kur Shqipëria ka arritur

të drejtën për lëvizje të lirë brenda vendeve të BE-së, fenomeni i migrimit ka ndaluar. Në dy vitet e fundit për

shkak të krizës ekonomike globale, emigrantët tani janë kthyer në shtëpi dhe të investojnë parate në vendin e

tyre (Shih Tabelën 2 19). Kriza ekonomike në Greqi në mënyrë të veçantë ka shkaktuar një migrim të madh të

shqiptarëve nga Greqia në qytetet dhe fshatrat e tyre. Këta njerëz janë një forcë shumë e rëndësishme e punës

ne të ardhmen, por është e rëndësishme që ata të merren ne punë; Për këtë arsye, zhvillimi i zonave rurale

është shumë i rëndësishem.

Table 0-19: migrimi Brenda Rrethit te Fierit

RRethi/Prefektura

Të ardhur / Migration IN Larguar / Migration OUT Shtesa

Absolute /

Absolute

Total

Gjithesej

/ Total

Brenda rrethit /

Ëithin the

district

Jashtë

Rrethit /

Outside the

district

Gjithsej

/ Total

Brenda

Rrethit / Ëithin

the district

Jashtë rrethit

/ Outside the

district

Fier

Rrethi / District 4290 2266 2124 4068 2064 2004 222

Bashkia / Urban 2618 1403 1215 1944 869 1075 674

Komuna / Rural 1772 863 909 2124 1195 929 -352

Roskovec(Kurjan-Strum) 7 7 - 2 2 5

2.17.2 Polullësia, ekonomi dhe familja

Familja është themeluesi i strukturës sociale në rajonet e studimit. Në përgjithësi, ekziston një kryefamiljar, i

cili zakonisht është një mashkull i rritur, i cili siguron pjesën më të madhe të të ardhurave. Një tip i familjes

shpesh konsiderohet burri, gruaja dhe fëmijët, por në disa raste edhe gjyshja dhe gjyshi. Tabela në vijim 2 20

jep detajet e numrit të familjeve, struktura dhe raporti familjar, e cila duket të jetë mjaft normale për të gjithë

Qarkun e Fierit dhe skemën U&K te Kurjan Strum (nenvizuar në të gjelbër).


Table 0-20: Popullsia dhe familjet Brenda Rretheve

Rrethi FIER Gjithsej / Total Nga e cila:Femra /

from ëhich Female

Nga e cila Meshkuj

/ from ëhich Male

Numri I / Familjeve/

Number of Families

Gjithsej rrethi / District total 269452 131573 137879 69878

-Bashkia / Urban 127518 62908 64610 36362

Komunë / Rural 141934 68665 73269 33516

Kurjan Strum 5327 2501 2806 1313

Rrethi KUKES Gjithsej / Total Nga e cila:Femra /

from ëhich Female

Nga e cila Meshkuj

/ from ëhich Male


Number of Families


-Bashkia / Urban 23161 11535 11626 4547

Komunë / Rural 38690 20074 18616 8824

Rrethi LUSHNJE Gjithsej / Total Nga e cila:Femra /

from ëhich Female

Nga e cila Meshkuj

/ from ëhich Male


Number of Families


-Bashkia / Urban 68414 34699 33715 18617

Komunë / Rural 111398 57414 53984 27746

Rrethi Berat Gjithsej / Total Nga e cila:Femra /

from ëhich Female

Nga e cila Meshkuj

/ from ëhich Male


Number of Families


-Bashkia / Urban 72473 35862 36611 18715

Komunë / Rural 83781 42987 40794 21529

Rrethi Korca Gjithsej / Total Nga e cila:Femra /

from ëhich Female

Nga e cila Meshkuj

/ from ëhich Male


Number of Families


-Bashkia / Urban 59825 30503 29322 333

Komunë / Rural 83446 40876 42570 648

Rrethi Vlore Gjithsej / Total Nga e cila:Femra /

from ëhich Female

Nga e cila Meshkuj

/ from ëhich Male


Number of Families


-Bashkia / Urban 125102 62348 62754 31847

Komunë / Rural 57812 28297 29515 19114

2.17.3 Faktori Gjinor

Tabela e mëposhtme jep 2-21tregues për numrin e kryefamiljarëve që janë femra në komuna në Kurjan / Strum

dhe gjithashtu ofron detajet e gjendjes civile e kryefamiljareve femra.

Table 0-21: Meshkuj/Kryefamiljare femra/statusi civil ne Komuna per Skemene U&K ne Kurjan Strum

Komunat

Communes

Kryefamiljar, mashkull Family head, male Kryefamiljar, femer /Family head, female

Gjithsej

Total 25-45 vjec

25-30 years 46-65 vjec

45-65 years

Mbi 65 vjec

Over 65

years

Gjithsej

Total 25-45 vjec

25-30 years 46-65 vjec

45-65 years

Mbi 65 vjec

Over 65

years Roskovec (Kurjan-Strum) 1272 450 520 302 41 3 21 17

Sic mund te shikohet eshte nje numer I voge I kryefamiljareve femra. Rreth 3% e gjithe familjeve ne komunë

Table 0-22: Statusi civili femrave ne Komuna per skemen U&K ne Kurjan Strum


Statusi civil

Civil Status Komuna/Communes

Grupimi sipas moshes/ Age group

18-24 vjeç

18-24years

25-34 vjec

25-34 years

35-44 vjec

35-44 years

45-65 vjec

45-65 years

Nr % Nr % Nr % Nr %

Martuar/Bashkejetese

Kurjan/Strum

E Ve 2 5 38 92

Divorcuar 1 3

Beqare

Shumica e krerëve femra të familjes janë rezultat i të qenit te veja (shih Tabelën 2 22). Niveli i arsimimit për

femrat në Kurjan / Strum në përgjithësi është mjaft i mirë me 61% me arsim te mesem ose më të

mirë se shkollën e mesme të arsimuar (shih Tabelën 2 23).

Table 0-23: Niveli I Edukimit per kryefamiljaret femra – skema e U&K ne Kurjan Strum

Edukimi/ Education Kurjan / Strum

Nr No %

Baze 6 15

Elemnetar/fillor 10 24

E mesme?profesional 24 58

Universitar/ post universirtar 1 3

2.17.4 Projeksionet e popullësise

Projeksionet e popullsisë shqiptare në nivel qarku janë publikuar për herë të parë në vitin 2015. Një projeksion

i tillë është shumë i vështirë pasi përveç vlerësimit të fertilitetit, vdekshmërisë dhe parashikimet ndërkom-

bëtare të migracionit, në nivel prefekture përpiqet të llogaris dhe të projektojë lëvizjet e brendshme dhe

përqendrimet hapësinore. Projektime të tilla janë bazuar në një skenar të mesem në nivel kombëtar (dmth fer-

tilitet I mesem, vdekshmërisë se mesme dhe migracionit ndërkombëtar të mesëm). Hipotezat për këto kompo-

nente demografike janë ndërtuar në mënyrë të tillë që të përputhen me ato në nivel kombëtar, duke mbajtur

gjithmonë parasysh dallimet prefekturale. Në skenarine mesëm, lëvizja e brendshme është mbajtur konstante

dhe kjo është e barabartë me normën e vërejtur gjatë periudhës 2007 - 2011. Këto hipoteza janë të kombinuara

me hipotezën e përqendrimit hapësinor, të cilat konsistojnë në përqendrim të vazhdueshëm në qendrat e mëdha

ekonomike, veçanërisht në Tiranë - Durrës, dhe shperqendrimin hapesinor te migrantëve të brendshëm drejt

qendrave të tjera.

Sipas projeksioneve të popullsisë të Shqipërisë, gjatë periudhës 2011 - 2031, Prefektura Fier do të përjetojë

rënie të popullsisë (siç dëshmohet nga shkalla e migrimit prej -4%) prej 20 për qind deri në 2031. Në 2031,

Prefektura Fier do të ketë një raport seksual relativisht të lartë raporti i 111.3 meshkuj për 100 femra, nje trend

i ngjashem presupozohet ne zonen e SUK. Më shumë detaje mbi popullsinë janë të përfshira në Aneksin 2.

.

2.18 Papunësia

Papunësia është një problem i madh në Shqipëri si në shumë pjesë të Evropës. Numri zyrtar i të papunëve

është i larte(~ 35%), por duhet theksuar se një pjesë e rëndësishme e fuqisë punëtore është duke punuar në

ekonominë e zezë për shembull duke punuar në pjesën e punësimit në kohë te pjesshme ose në subjekte të

paregjistruara, pra njerëzit janë duke marrë pagat e tyre, por nuk janë të regjistruar në zyrat e punesimit. Pjesa

e fuqisë punëtore në përgjithësi nuk është e siguruar në zyrat e gjendjes civile dhe shëndetesore, dhe kjo

zvogëlon mundësinë e tyre që të trajtohen në institucionet publike shëndetësore, pa shpenzime shtesë. Një

situatë e tillë redukton dhe rrezikon seriozisht të ardhurat financiare të familjeve të tyre. Shumica e popullsisë


janë të punësuar në ndërmarrjet private. Në qytete dhe qyteza një pjesë e fuqisë punëtore është e punësuar në

zyrat e shtetit. Një pjesë shumë më e vogël e popullsisë së komunës është i punësuar në zyrat lokale të shtetit

dhe ky numër është i parëndësishëm. Popullsia e zonave rurale, në përgjithësi është e vetëpunësuar në fermat e tyre. Këto familje janë të varura mbi

prodhimin bujqësor dhe të reklamimit te prodhimet te tyre. Në përgjithësi, edhe këto familje fermerësh nuk

janë të siguruara për qëllime shëndetësore dhe sociale. Vetëm në raste të rralla disa nga njerezit e fshatit janë

duke punuar në zyrat e shtetit, si ne forcat e policisë, zyra postare, shërbimet komunale etj Të gjithë të

punësuarit në shërbimet shtetërore janë të mbuluar për shëndetin nga sigurimet shoqërore. Tabela në vijim 2

24 jep indikacione të papunësisë te Qarkut Fier; kjo është e përbërë nga tri burime:

• Papunë që janë rregjistruar dhe për të marrë përfitimin e ndihmës sociale (trajtohen),

• Të papunë për herë të parë në tregun e punës, dhe

• Lloje tjeter të papunësh.

Tendencat e papunësisë janë mjaft tipike; me më shumë gr ate papuna se burradhe pse nuk kemi statistika te

plota per papunesine ne SUK, nje trend i ngjashem eshte i dukshem. Një pjesë e madhe e mbi 35 janë te

papunë dhe shumë më tepër njerëz që kane arsimim të ulet janë pa punë. Të dhënat e papunësisë nuk jane në

dispozicion për komunat brenda skemës së U&K Kurjan Strum, por detaje të mëtejshme mbi papunësinë në

rrethin e Fierit janë të përfshira në Aneksin 3.

Table 0-24: Papunesia Brenda Rrethit Fier

Ra-

joni

Popull-

sia totale

Te gjithe te

papune-

suarit

Fem-

rat

Kryefamilja-

ret

meshkuj

Sipas moshes Sipas nivelit te edukimit

15-

19

20-

24

25-

34

Ove

r 35

Fil-

lor

8 vjet

Shkoll

e e

mesme

Shkolle

profesion-

ale

Univer-

siteti

Fier 269452 9794 6306 2857 41

8

88

9

206

3 6424 4771 2507 2332 184

2.19 Punësimi

Të dhënat për numrin e personave të punësuar në Qarkun e Fierit është mjaft e vështirë për të marrë për shkak

të faktorit të punesimit në ekonomine e zeze sic e përmendem më parë. Detajet e të punësuarve në sektorin

shtetëror janë në dispozicion, si dhe për të punësuarit në administratën e komunës. Kjo është përfshirë në Ta-

belën 2 25 më poshtë.

Table 0-25: Punesimi Brenda rrethit Fier dhe zonave me perparesi te Kurjan Strum

RRethi Numri mesatar I personave te punesuar Gjithsej femra

Total Female

Gjithsej meshkuj

Total Male

Fier 9,585 3,745 5,840

TOTAL 9,585 3,745 5,840

Kurjan StrumI&D scheme

Nr mesatar I njerezve te punesuar ne

administraten e komunes

Average No of people

employed in commune administration

Gjithsej femra

Total Female

Gjithsej meshkuj

Total Male

Roskovec (Kurjan-Strum) 40 12 28

Në fshatrat e Kurjan Strum, shumica e njerëzve punojnë në pronat e tyre, të angazhuar në tokat bujqësore ose

brenda sektorit të blegtorisë. Sipas ligjit shqiptar personat të cilët kane në pronësi tokë bujqësore, ato trajtohen

si të vetëpunësuar. Ka edhe biznesete vogla në komuna, duke përfshirë bare dhe kafenetë, tregjet ushqimoreh,

dyqanet ushqimore etj.Me shume detaje mbi punësimin janë të përfshira në Aneksin 3.

2.19.1 Shërbimet komunale

Nuk është koleksion i pjesshëm i kanalizimeve nëpërmjet rrjetit të kanalizimit në vetëm Kurjan. Fshatrat e

tjerë të familjeve të komunës ende përdorin gropat septike. Aktualisht 80% e familjeve përdorin dru zjarri për

ngrohje dhe pjesa e mbetur prej 20% të gazit të përdorimit dhe energji elektrike. Burimi kryesor i ndriçimit

është duke energjisë elektrike të siguruar nga hidrocentralet.

2.19.2 Aktivitet ekonomike dhe të ardhurat


Komunat janë te vendosura në zonat rurale kështu që aktivitetet kryesore ekonomike janë bujqësia dhe

blektoria. Rreth 97%e familjeve i sigurojnë të ardhurat ngabujqësia, dhepjesa e mbetur3%, duke punuar në

institucione shtetëroreaporemitancave.Aktivitete të tjeraekonomiketë kryera nga banorët janë

kryesishtbar,restorante, dyqanekafe, dyqaneushqimoredhebizneset etjera të vogla. Tabela 2-26dhe Tabela2-

27më poshtë tregojnë të ardhurat mesatare vjetore për familje dhe nga bujqësia.

Table 0-26: Te ardhurat mesatare per familje dhe per person

Komunat

COMMUNES

Te ardhurat mesatare

lek/familje/muaj

Average income per family

ALL/month

Mesatarja e antareve te

familjes

Average family members


per fryme Lek/muaj

Average income per

capita ALL/month


per fryme Dollar/dite

Average income per capi-

ta US$/day

Kurjan Strum 28000 4.05 6900 1.82

Table 0-27: Average income per family from agricultural production

Komunat

COMMUNES


lek/familje/muaj

Average income per family

ALL/month


nga bujqesia

Average income from

agriculture (%)

Produkte bujqesore te

perdorura per vet

konsum

Agricultural products

used for oën consumption

(%)

Prodhime bujqesore per

shitje

Agricultural products

used for sale (%)

Kurjan Strum 28000 85 94 6

2.20 Etnia, Besimi, Arsimi, Shëndetësia dheValuta

2.20.1 Etnia dhe Besimi

Etnia bazë në rrethin e Fierit është shqiptare, por edhe kombësia baze eshte shqiptare. Gjuha e përdorur si dhe

gjuha zyrtare është shqipja. Ka tri fe; Myslimane, ortodokse dhe katolike të cilat ndjekin një model të

ngjashëm me pjesën tjetër të Shqipërisë.

Në zonat në studim, feja kryesore është Islami - 90%, por në disa zona, nuk janë besimet katolike dhe orto-

dokse pakicave (10%). Grupet e ndryshme fetare edhe me etnisë shqiptare në përgjithësi të merrni më të mirë

së bashku. Kjo pajtueshmërinë e feve ka lënë të kuptohet se ka shumë ndër-martesa mes besimeve të ndry-

shme. Në të gjitha grupet fetare, përfshirë besimeve islame nuk ka raste të fanatizmit.

2.20.2 Edukimi

Sistemi i arsimit në Zonën e Skemës e U&K Kurjan Strum, të rrethit e Fierit ndahet në kategoritë e

mëposhtme:

• Shkolla Basic (kopështi) - publike dhe private,

• Shkolla fillore - publike dhe private,

• shkolla e mesme - publike dhe private

• Gjimnazi - publike dhe private

• Universiteti - publike dhe private dhe

• pas Universitar– private


Arsimimi në komunitetin e zonës ku shtrihet skema ee U&K në Kurjan Strum është paraqitur në Tabelën 2 28.

Table 0-28: Edukimi Brenda skemes U&K Kurjan Strum

Komunat

Communes

Nr I shkollave te

mesme

No upper

secondary schools

Numri I shkollave 9

vjecare

Noloëer secondary

schools

Nr I shkollave

fillore

No primary

schools

Nr I nxenesve

Nopupils (total)

Nr I studenteve ne

universitet

No of students in

university

Roskovec(Kurjan-Strum) 1 2 1 No data No data

Shqip është gjuha kryesore e përdorur në të gjitha shkollat. Shkollat janë institucione private apo shtetërore

(publike).

Në përgjithësi, në nivel prefekture, studentët ndjekin një program 9-vjeçar të arsimit me 52-53% meshkuj kun-

drejt 47-48% femra. Megjithatë, si normat e fertilitetit kanë qenë në rënie, numri i studentëve në një program

arsimor 9-vjeçar është në rënie dhe tani ka më shumë studentë në nivelin e mesëm sesa në nivelin themelor

dhe primar. Studentët e regjistruar në zonat urbane janë shumë më të larta në numër se ato të regjistruar në

zonat rurale, por ka ndryshim të konsiderueshëm midis prefekturave. Normat e diplomimit janë më të mira në

zonat urbane krahasuar me zonat rurale. Më shumë detaje mbi objektet arsimore në nivel qarku janë të

përfshira në Shtojcën 4.

2.20.3 Shëndeti

Jetëgjatësia e femrave shqiptare në lindje ishte 80.3 vjet në vitin 2013, ndërkohë që jetëgjatësia e meshkujve

në lindje ishte 4.0 vjet më pak, dmth 76.0 vjet. Jetëgjatësia vazhdon të rritet dhe kjo mund të shpjegojë

pjesërisht ndryshimet demografike në strukturën e popullsisë dhe mënyrën e jetesës.

Fokusi i politikës shqiptare në lidhje me shëndetin ka qenë gjithmonë në cilësinë e jetës. Vite të shëndetshme

tejetës, janë një masë e numrit të viteve te nje personi , qe pritet të jetoje në kushte të shëndetshme (të përcak-

tuara nga mungesa e kufizimeve në funksionim / aftësi të kufizuara). Sipas raportit të Institutit të Shëndetit

Publik për "gjendjen e Shëndetit të popullsisë shqiptare", një tregues i tillë në mesin e meshkujve është 62.5

vjet, ndërsa për femrat kjo është 67 vjeç; 4.5 vjet më e larte.

Kujdesi shëndetësor parësor i shërbimit duhet të përqëndrohet në problemet e shëndetit duke siguruar një shër-

bim të mirë dhe të besueshëm.Institucionet kryesore që ofrojnë shërbime të tilla janë të konsoliduara, duke

përfshirë edhe poliklinika, qendra shëndetësore, njësitë shëndetësore publike dhe shërbime të veçanta të

këshillimit për gra dhe fëmijë.

Në zonat rurale, shërbimet shëndetësore janë të vendosura zakonisht në qendrat e komunave.Shërbimi

shëndetësor është gjithashtu shteteror dhe privat.Institucionet shtetërore në përgjithësi trajtojnë ata me sigurim

shëndetësor (p.sh. punonjësit e shtetit dhe familjet), ndërsa anëtarët e tjerë të popullsisë duhet të paguajnë për

trajtim. Sigurimi shëndetësor në objektet private nuk funksionon mirë dhe mund të arrihet vetëm nga ata që

mund ta përballojne atë. Tabela në vijim 2 29 jep detaje për numrin e institucioneve shëndetësore në zonën ku

shtrihet skema e U&K në Kurjan Strum, të rrethit të fierit (me ngjyre të gjelbër).Më shumë detaje mbi objek-

tet shëndetësore në nivel qarku janë të përfshira në Aneksin 5.

Për zonën e U&K KurjanStrumIkanjëqendër shëndetësoredhe katërambulancaqë mbulojnëkomunën.

Table 0-29: Ndertesat shendetesore Brenda rreth Rretheve

RRethi Fier Kukes Lushnje Berat Korça Vlorë/

Saranda


Skema relevante e U&K Kurjan/Strumi

Zharreza

Vranisht

Tregtan

2 Treg-

tan 3

Murriz

Thana

Divjake

Belesova

Duhanas

Slanica

Leminot

Koshnica Xarra

Numri total I qendrave shendetesore ne

Rreth 291 25 300 291 330

523

Ne zonat urbane 33 11 20 33 23 30

Ne zonat rurale 258 14 280 258 317 493

Ambulancat urbane No data 8 12 14 0 146

Ambulancat rurale No data 0 65 110 85 ?

2.20.4 Valuta

Paraja e përdorur në territoret Shqipëtare është Albanian LEK(ALL). Kursi monetar i tanishëm e vlereson 1

USD me 126 ALL dhe 1 EUR me 137 ALL.

2.21 Krimi dhe Dhuna ne Familje

2.21.1 Veprat Penale

Drejtoria e Përgjithshme e Burgjeve jep të dhëna për numrin e krimeve të regjistruara në nivel prefekture për

vitin 2014. Tabela 2 30 më poshtë ilustron numrin e krimeve të regjistruara për disa vepra penale, ne rrethin e

Fierit (Fier Prefektura) me ngjyre të gjelbër. Nuk kemi detaje per SUK, por supozohet qe kan trend te

ngjashem.Tabela tregon se në vitin 2014 grupi "Krime kundër rendit dhe standartet e sjelljes publike" ishte më

e madhe e ndjekur nga "krime ekonomike". "Krime kundër pasurisë" është grupi i veprave penale me numrin

më të vogël të krimeve të regjistruara në të gjitha prefekturat.grupi i veprave penale të "krimeve kundër

personave" përfshin krimet kundër jetës, shëndetit dhe lirisë.

Table 0-30: Krimet dhe shkeljet penale te raportuara ne nivel prefecture per 2014l

Emri I ske-

mes se Ujitjes

Rrethu/

Prefektura

Krimet

ndaj per-

sonave

Krimi

ndaj

prones

Trafiku I

paligjshem

Krimi

I Dro-

ges

Krimi

ekonomik

Krimi I

korrupsionit

Krimi I

pastrimit

te parase

Krimi

kunder

urdherave

dhe sjelljes

standarte

GROUP 1

Vranisht 2

Kukes 23 1 16 23 79 60 8 522 Tregtan 2

Tregtan 3

GROUP 2

Kurjani/Strumi Fier/Fier 54 10 70 73 189 95 34 1084

Zharrez

Murriz Thana Lushnje/Fier 54 10 70 73 189 95 34 1084

Divjake

Belesova

Berat 19 5 12 50 127 54 24 752 Duhanas

Slanica

(Cukalat)

GROUP 3

Leminot Korça 39 4 49 120 175 44 26 1231

Koshnica

GROUP 4

Xarra Saranda/

Vlorë 42 15 90 130 156 100 29 1084

2.21.2 Dhuna në Familje


Dhuna në familje është shkaktuar nga faktorë të ndryshëm, duke përfshirë: ndikimi kulturor që ka rrënjë të

thella në traditat e vjetra patriarkale, situata të shëndosha jetësore, diskriminimit gjinor, papunësia, kontrollin e

gjeneratave në familje etj.

Dhuna në familje është ende lloji më i shpeshtë i abuzimit të të drejtave të njeriut, por ende pak i njohur dhe I

pranuar në mbarë botën. Disa studime vënë në dukje gjendjen e vështirë të matjes të nivelit dhe shtrirjen e

dhunës në familje pasi ky fenomen ndodh brenda familjes dhe kjo është konsideruar si një çështje familjare. Si

pasojë, ndër faktorët që mund të ndikojnë në raportimin e ulët të dhunës në familje vlen të përmendet, për

shkak te frikes, frika nga dënimi, normat kulturore, stereotipet ekzistuese në lidhje me dhunën në familje, etj,

pra faktet dhe shifrat duhet të lexohen me kujdes, sepse ata nuk janete detyruar të japin një pasqyrë të qartë në

lidhje me përhapjen e dhunës.

Tabela 2 31 më poshtë tregon pjesen (në përqindje) të numrit të raportimeve të dhunës në familje në një vit të

caktuar, brenda numrit të përgjithshëm të raporteve të policisë të një prefekture të veçantë gjatë 2010-2014

rrethi Fier (në Prefekturën e Fierit), e cila mbulon zonën e skemës U&K në Kurjan Strum, është me ngjyre të

gjelbër. Kjo nuk do të tregojë një ndarje gjinore, por supozohet se deri tani pjesa më e madhe e këtyre rasteve

të raportuara janë meshkuj qe sulmojne femra. Prefektura Fier ka numrin më të ulët të dhunës në familje nga

të gjitha rajonet e mbuluara nga studimi. Të gjitha prefekturat janë duke treguar një rritje në përqindjen e

raporteve të dhunës në familje nga viti 2010 deri në vitin 2014. Kjo është ndoshta e lidhur me faktin se gjithnjë

e më shumë grate janë gjithnjë e më të sigurta për të dalë përpara për të raportuar dhunën në familje, pasi bar-

rierat gjinore janë thyer.Supozohet qe statistikat per dhunen ne familje per zonen e SUK, ndjekin nje trend te

ngjashem.

Table 0-31: Incidente te dhunes familjare ne nivel prefekture

Emri I skemes se ujitjes Rrethi/prefektura 2010 2011 2012 2013 2014

GROUP 1

Vranisht 2

Kukes 18% 13.7% 17.6% 20.6% 30% Tregtan 2

Tregtan 3

GROUP 2

Kurjani/Strumi Fier/Fier 20.1% 29.9% 12.3% 16.1% 21.7%

Zharrez

Murriz Thana Lushnje/Fier 20.1% 29.9% 12.3% 16.1% 21.7%

Divjaka

Belesova

Berat 15.6% 13.4% 18% 24.7% 28.3% Duhanas

Slanica (Cukalat)

GROUP 3

Leminot Korça 9.3% 13.7% 16.5% 22% 38.4%

Koshnica

GROUP 4

Xarra Saranda/ Vlorë 24.5% 15.2% 19.7% 17.3% 23.3%

Albania Total National Level 14.4% 15.8% 18.2% 21.8% 29.8%

1.1.2 2.22.Të burgosurit e rinjë

Tabela 2 32 tregon se në vitin 2014 Fier Prefektura kishte 622 të burgosur me moshë4 <18vjec, ndërsa në vitin

2010 ka pasur 513 të burgosur (5 <18vjec) (shih pjesen e gjelber ). Kjo tregon një rritje prej 21% të numrit të

të burgosurve gjatë 5 viteve. PrefekturaFier ka numrin më të madh të të burgosurve në krahasim me zonat e

tjera të cilat janë të mbuluara në kuadër të projektit.Supozohet qe statistikat per te burgosurit per zonen e

SUK, ndjekin nje trend te ngjashem.


Table 0-32: Te burgosurit sipas moshes 2010-2014l

Emri I skemes se


2010 2011 2012 2013 2014

nen

18

vjec

mbi 18

vjec

Nen 18

vjec

mbi 18

vjec

nen 18

vjec

mbi 18

vjec

nen

18

vjec

mbi 18

vjec

nen 18

vjecs

mbi 18

vjecs

GROUP 1

Vranisht 2

Kukes 0 163 2 168 0 171 2 182 2 293 Tregtan 2

Tregtan 3

GROUP 2

Kurjani/Strumi Fier/Fier 5 508 8 511 6 522 5 591 4 618

Zharrez

Murriz Thana Lushnje/Fier 5 508 8 511 6 522 5 591 4 618

Divjaka

Belesova

Berat 8 313 6 318 8 321 7 352 2 409 Duhanas

Slanica

(Cukalat)

GROUP 3

Leminot Korça 0 333 4 338 3 331 5 367 2 461

Koshnica

GROUP 4

Xarra Saranda/ Vlorë 0 281 6 269 3 265 6 299 1 334

Shqiperia total Nivel Kombetar 102 4,501 121 4,469 97 4,453 107 4,807 101 5,352

2.22 Bujqësia

2.22.1 Madhësia e Fermave

Shumica e fermave në Shqipëri janë fermat familjare me madhësi mesatare në hektarë raporti mund të jetë

1.2ha / fermë. Indikacionet tregojnë se madhësia mesatare e fermës është ne renie.Për shembull, në vitin 2014

madhësia mesatare e fermave është ulur me 0.6% nga 1.17ha / ferma të 1.16ha / fermë. Pavarësisht nga një

madhësi mesatare të pakësuar te fermës, numri i fermave në shkallë kombëtare është rritur me 0.4% nga

350,416 në vitin 2013 në 352,315 në vitin 2014. Në vijim Tabela 2 33 paraqet informacion mbi madhësine e

fermës, numrin e fermave, numrin e familjeve dhe popullsine e varur.Siç mund të shihet madhësia mesatare e

fermës për Kurjan Strum është pak më e lartë (1.5ha / fermë) në krahasim me mesataren kombëtare.Madhësia

mesatare e fermave është raportuar nga komuna ndryshon në mënyrë të konsiderueshme në krahasim me të

dhënat e ofruara nga INSTAT MBZHRAU. Skema U&K në Kurjan Strum është paraqitur me ngjyrë të

gjelbër.

Table 0-33: Madhesia mesatare e fermes dhe numri I familjeve Brenda skemes

Skema

Madhesia mesatare e

fermes sipas

komunave(hektar)

Madhesia mesatare e

fermes e raportuar

nga Ministria e

Bujqesise per

rajon(hektar)

Numri I

fermave

Numri I

familjeve

Popullsia

totale e varur

Vranisht 2 1.2 0.62 180 262 1,050

Tregtan2 1.1 0.62 275 340 1,370

Tregtan3 1.1 0.62 165 220 825

Murriz Thane 1.8 1.64 23,226 Nd Nd

Divjake 1.4 1.6 1,820 1,820 7,028

Kurjan and Strum 1.5 1.64 8,373 10,299 51,715

Zharrez 1.4 1.64 1,678 1,942 8,606

Slanice 1.4 1.37 2,550 2,900 12,750

Belesove 1.2 1.37 1,470 1,850 6,900

Duhanas 1.2 1.37 1,080 1,260 3,960

Leminot 0.7 1.45 1,141 1,624 6,060


Skema

Madhesia mesatare e

fermes sipas

komunave(hektar)

Madhesia mesatare e

fermes e raportuar

nga Ministria e

Bujqesise per

rajon(hektar)

Numri I

fermave

Numri I

familjeve

Popullsia

totale e varur

Koshnice 1 0.62 1.45 912 912 3,280

Xarra 1.35 1.08 1,485 1,485 5,940

Totali I skemes U&K 1.23 1.27 44,355 24,092 106,239

Totali I Shqiperise

(INSTAT) 1.17 352,315

Source: Adapted from INSTAT and Mott MacDonald Feasibility Study

2.22.2 Pronësia dhe shfrytëzimi i tokës

Pronesia e tokes është e ndarë në tokat shtetërore dhe private. Në zonat bujqësore, toka private është

trashëguar në përgjithësi.Megjithatë, sipas ligjit shqiptar, shumica e pronarëve të periudhës para Luftës së Dytë

Botërore konsiderohen pronarët ligjore vetëm për një pjesë të tokës së trashëguar.Tokat e tjera ose tokat e zëna

bujqësore u shpërndahen fermerëve.

Midis viteve 1990-2000, shumë toka shteterore ose private u pushtuan nga zhvilluesit e paligjshem apo nga

familjet që nuk kanë pasur asnjë ptë drejtëligjore sipas së drejtës trashëgimore. Shumë ligje janë përshtatur

për të rregulluar këtë situatë dhe për të shmangur konfliktet sociale. Ky proces deri më tani nuk po ecën

kënaqshem dhe prandaj pronësia e tokës është një çështje mjaft e komplikuar, sidomos në qytete. Në zonat

rurale, kjo situatë duket më e mirë, se shumica e pronarëve kanë një deklarate të trashëguar për tokën e tyre.

Përdorimi i tokës, është mjaft relative në pronesine e tokes. Përdorimi i tokës e tokave shtetërore ose private

mund të vendoset nga ana e pronarëve të tokës (dmth shtetërore ose private), por vetëm pas miratimit të

përdorimit të synuar nga autoritetet shtetërore. Shumica e tokave bujqësore janë përdorur nga fermerët

privatë.Gjithashtu një pjesë e pyjeve është privatizuar, ose dhënë në përdorim komunitetit të

fshatit.Pavarësisht, faqet specifike, si zonat e mbrojtura, rezervuarëve, lumenjve etj janë të gjitha në pronësi të

shtetit, por mund të ofrohen ose të përdoren me një koncesion për zhvilluesit privatë. Supozohet qe SUK ka

nje trend te ngjashem persa i perket perdorimit te tokes.

Detajet e përdorimit të tokës brenda rretheve janë paraqitur në Tabelën 2 34 ne Fier treguar me ngjyre te

gjelber.

Table 0-34: Perdorimi I tokes Brenda Rrethit

Nr Emërtimi / Name

Njësia e

Matjes /

Unit

Fier Kukes Lushnje Berat Korça Vlorë/

Saranda

1 Sipërfaqe gjithsej /

Total area ha 79,406 66,480.6 71,239 93,888 137,369 270,621

a Nga: - Sipërfaqe bujqësore /

From ëhich: agriculture area ha 52,591.8 11,415.6 51,109 35,324 62,984

2 Sipërfaqe bujqësore e përdorur /

Agriculture area in use ha 46,232.3 51,109 28,746 52,390 17,064

Nga: - Bimët e arave /

From ëhich: - field crops ha 38,912.5 4,909 45,887 19,493 26,533 11,612

- Kulturat drufrutore /

-tree crops ha 7,319.8 1,150.7 5,222 9,253 2,253 5,452

b Livadhe e kullota /

meadoës and pastures ha 618 14,505 440 8,183 23,604 208,000

c Pyje +truall /

ëoods + lands ha 7,100 40,560 4,563 29,620 54,900 -


Nr Emërtimi / Name

Njësia e

Matjes /

Unit

Fier Kukes Lushnje Berat Korça Vlorë/

Saranda

d Toke jo bujqesore /

non-agricultural land ha 6,359.5 1,024.6 1,276 20,761 30,079 -

3 NR tapive te ndara /

number of land patents distributed

Cope /

unit 3,419.9 13,849 19,670 0 16,000

Shpërndarja e tokës në mes familjeve në Kurjan Strum janë treguar në Tabelën 2 35 më poshtë.

Table 0-35: Perdorimi I tokes Brenda skemes se U&K Kurjan Sturm

Komunat

Communes

Toke gjithsej

Land Total

Toke e

privatizuar

Land privatized

Nr I familjeve

No of family

Toke per

familje

Land/family

Madhesia e

familjes

Family size

Toke per

fryme

Land per

capita

Ha Ha No Ha Nr ha

Roskovec (Kurjan-Strum) 2295 2295 1313 1.7 4.04 0.42

Tokat bujqësore në Kurjan dhe Komuna Strum (2458ha) jane privatizuar të gjitha. Nga toka private, ndarja në

drejtim të zonës bujqësore (në terren fushor, kodrat dhe malet) është paraqitur në Tabelën 2 36 më poshtë. Fshati

me zonën më të madhe të tokës është Shisha, ndërsa vijë e drejtë ka sasinë më të lartë të ha / frymë.

Table 0-36: Perdorimi I tokes agrokulturore ne fshatrat e komunes Kuman

Fshati Zona agrikul-

turore(hektar)

Fushat e

ultesires Kodrat Malet Ha/person

Marinez 620 440 180 0 0.27

Kuman 435 219 216 0 0.21

Vidhisht 396 242 154 0 0.19

Luar 844 160 684 0 0.46

TOTAL 2295 1061 1234 0 0,28

2.22.3 Prodhimi Bujqësor

Ky seksion përshkruan produktet në kulturat perime, pemë frutore, blegtori etj, për Qarkun e Ferit. Në

përgjithësi prodhimi i tokës bujqësore do të rritet gjatë viteve të ardhshme, por ka faktorë që do të pengojnë

këtë zhvillim. Niveli I ulet I te ardhurave dhe varfëria e popullsisë rurale redukton përdorimin e plehrave dhe

pesticideve. Kjo nga njëra anë është e mirë për mjedisin se ajo parandalon ndotjen e tepërt të ujit, por nga ana

tjetër, cilësia e prodhimit dhe sasia është zvogëluar.

Mosfunksionimi apo palëvizshmëria e rezervuarëve të ujitjes dhe kanaleve gjithashtu është ndikuar nga

reduktimi I produkteve bujqësore.Për më tepër, problemet e ndryshimeve klimatike dhe mosfunksionimi i

kanaleve kullues ka krijuar problemet e përmbytjeve të tokave bujqësore gjatë ngjarjeve ekstreme reshjeve.

Qeveria shqiptare është duke u përpjekur për të rivendosur të gjithë sistemin e ujitjes dhe kullues, për të ruajtur

asetet bujqësore dhe prodhimin e kulturave dhe për të përmirësuar standardin e jetesës në komunitetet, duke

përdorur veprimtarinë bujqësore si një instrument të fuqishëm të zhvillimit.

Skema Komuna Kuman dominohet nga drithërat në rritje (60%) pasuar me pemë ulliri (21%) perime (14%)

dhe sasi të vogla të vreshtave 1%, pemë frutore 1% dhe produktet serë%, shih tabelën 2 21. ndarje e tokës

bujqësore sipas brenda secilit prej fshatrave në komunën Kumaon së bashku me ndarjen e llojeve të kulturave

është paraqitur në Tabelën 2 37

Table 0-37: Ndarja e perdorimit te tokes dhe llojet e prodhimit ne fshatrat e komunes Kuman


Fshati

Toka agrikul-

turore

(hectares) Grure Miser Tershere Perime

Peme

frutore Ullinj

Vreshtat

e rrushit Serrat

Marinez 620 182 100 200 95 2 40 1 0

Kuman 435 100 41.4 90 70 20 110 3 0.6

Vidhisht 396 90 44.2 70 60 6 120 5 0.8

Luar 844 260 60 200 90 3 220 10 1

TOTAL 2295 632 245.6 560 315 31 490 19 2.4

Perqindja 100 27.5 10.8 24.5 13.7 1.3 21.3 0.8 0.1

Tabela tregon se zona më e madhe e tokës bujqësore është kultivuar me kokrra (38.3%) dhe tërshërë

(24.5%).Vreshti, ullinj dhe zona serë kultivohen vetëm në vitet e fundit.

2.22.4 Llojet e kulturave

Në fushat e skemave të ujitjes dhe rezervuarëve, prodhimet me te njohura janë foragjeret, jonxhë ose jonxhë,

me grurë rritur në dimër dhe pranverë, dhe misrit rritur në verë. Tokat e vogla apo kopshte janë mbjellë me

perime.Jane shume plantacione të pemëve frutore në Fier me mollë, qershi, kumbulla, dardha, fiq, ullinj, por-

tokall dhe vreshta.

Në zonat e ulëta (dmth Qarku Fier), totali I siperfaqeve të mbjella janë të dominuara nga foragjeret 42-45%,

me jonxhe më shumë se 90% e kësaj. Perime, misër, ullishte, vreshta dhe pemë frutore kultivohen edhe në

këto fusha. Zona e sipërfaqes serë në këto rrethe është në rritje dhetek këto kryesisht të rriten fruta dhe perime

të destinuara kryesisht për të furnizuar tregun gjithë vitin, rezultojnë në një rritje të të ardhurave për fermerët.

shuma të konsiderueshme për foragjere dhe jonxhë janë rritur për bagëtinë dhe kjo paraqet më shumë se gjys-

mën e zonës se mbjelle te te gjitha skemave (shih Tabelën 2 38). Siç mund të shihet mbjellja e planifikuar për

Kurjan Strum skemat I & D foragjere janë zona më e madhe e mbjelle e ndjekur nga jonxhe dhe pastaj grurë

Table 0-38: Struktura e grumbullimit ne zonat e prodhimit ne te gjithe skemat kunder struktures te skemes U&K

Kurjan Strum

Lloji I prodhimit Mesatarja e

pergjithshme(%)

Zona totale e prodhimit dhe

grumbullimit (hectares)

Kurjan Strum

E planifikuar te-

jap(%)

Kurjan Strum

E planifikuar te

jap(hectares)

Grure 15% 12,567 18.3% 1395

Miser 10% 4,855 5.2% 400

Patate 1% 463 0.7% 50

Bizele/fasule 3% 1,419 1.4% 105

Duhan 0% 20 0.3% 20

Perime 6% 3,893 2.8% 210

Tagji 31% 13,884 36.0% 2745

Jonxhe 22% 11,949 30.6% 2330

Preme Frutore 3% 698 0.3% 26

Molle 1% 72 0.0% 0

Kullotat 2% 139 0.0% 0

Peme Ulliri 3% 2,395 3.7% 279

Vreshta Rrushi 2% 739 0.8% 60

Portokalle (qitro) 0% 14 0.1% 10

TOTAL 99.00% 53,107 100.20% 7630

Source: Adapted from Mott MacDonald Feasibility Study – data collected by Regional Directorate of MARDËA, Drainage Board,

Communes and Consultant

2.22.5 Modele Kulturash dhe prodhimi I kulturave (bimësi)

Ne tabelen 2-39, janë paraqitur detaje të hetimi të 13 skemave se ujitjes (Skema e U&K Kurjan Strum me

ngjyrë të gjelbër). Si skemat e U & K janë në gjendje të keqe, rendimenti i kultivimit të drithërave dhe

perimeve jeshile dhe foragjere gjelbër është rreth 30-50% më pak se ajo që rendimenti maksimal mund të jetë.


Kjo ka bërë që fermerët të rrisin përdorimin e puseve për të plotësuar furnizimin e tyre me ujë për kërkesat

kulture.

.

Table 0-39: Modeli actual I prodhimit dhe intensiteti I prodhimit ne te gjitha skemat

Lloji I

prodhimit

Vra

nis

ht

2

Treg

tan

2

Treg

tan

3

Ku

rja

n a

nd

Str

um

i

Zh

arrez

Mu

rriz

Th

an

a

Div

jak

e

Du

ha

na

s

Bele

sova

Sla

nic

e

Lem

ino

t

Ko

shn

ica

Xa

rra

Grure 13.2% 13.5% 12.2% 18.3% 21.2% 26.3% 5% 14.5% 11.3% 9.6% 19.3% 21.1%

Miser 9.9% 10.8% 15.9% 5.2% 9.3% 9.6% 3% 8.7% 13.8% 6.0% 9.7% 8.2% 17.5

Patate 1.6% 0.0% 1.2% 0.7% 2.0% 0.8% 6% 1.4% 0.3% 2.2% 5.0% 1.5% 2.5

Bizele/Fasule 2.6% 8.1% 1.2% 1.4% 1.3% 3.0% 4% 1.2% 1.8% 1.2% 2.9% 6.7%

Duhan 0.0% 0.0% 0.0% 0.3% 0.0% 0.0% 0.0% 0.0% 0.0% 0.0% 0.0%

Perime 4.9% 8.1% 2.4% 2.8% 14.9% 8.6% 75% 4.3% 2.3% 6.0% 7.7% 4.3% 35

Tagji 29.6% 29.7% 40.2% 36.0% 24.3% 23.3% 20% 25.4% 34.6% 35.4% 26.8% 26.1% 28

Jonxhe 26.3% 21.6% 22.0% 30.6% 21.2% 21.0% 20.3% 27.7% 27.7% 21.2% 21.1%

Peme Frutore 7.6% 5.4% 3.2% 0.3% 0.3% 1.2% 7% 6.1% 1.3% 1.2% 3.9% 6.1%

Molle 2.3% 2.7% 1.2% 0.0% 0.0% 0.0% 0.0% 0.0% 0.0% 1.5% 4.4%

Kullotat 0.0% 0.0% 0.0% 0.0% 0.0% 0.0% 0.0% 0.0% 0.0% 0.0% 0.0%

Peme Ulliri 0.0% 0.0% 0.0% 3.7% 3.4% 4.8% 6.5% 14.5% 5.6% 6.7% 0.0% 0.0% 3.5

Vreshtat e

Rrushit 2.0% 0.0% 0.5% 0.8% 2.1% 1.5% 3.6% 1.4% 3.9% 1.9% 0.7% 1.5

Portokalle 0.0% 0.0% 0.0% 0.1% 0.5% 0.0% 3% 0.0% 0.0% 0.0% 0.0% 0.0% 40

Intensiteti I

Prodhimit 140% 132% 130% 65% 37% 98% 129.5% 125% 138% 130% 33% 78% 128%

Source: Adapted from Mott MacDonald Feasibility Study

2.22.6 Prodhimi dhe kërkesa për ujë

Kërkesa aktuale për ujë e prodhimeve bujqësore në zonën e skemës U&K te Kurjan Strum të treguar në ta-

belen më poshtë.

.

Table 0-40: Lloji I tanishem I prodhimit dhe kerkesat per uje ne skemen U&K Kurjan Strum

LLoji I prodhimit Kurjan Strum Gjithsej

m3/ha

Kurjan Strum

Japin

(Tonne/Ha)

UJe

m³/ha

Grure /Ëheat 1700 4 400

Miser /Maize 4500 5,5 4200

Patate /Potatoes 3000 16 4000

Fasule/Ëhite beans 3000 1,5 3600

Duhan/Tobacco 3000 1,2 3800

Perime/Vegetable 5200 29 5400

Foragjere/Forage 3700 35 3600

Jonxhe/Alfalfa 5200

Peme/Fruit Trees 1500 19 3800

Molle/Apples 1500

Livadhe/Pastures 500

Ullinj/Olive trees 800 5,4 3700

Hardhi /Vineyards 800 6 3400

Agrume/Citrus 1500

Source: Adapted from Mott MacDonald Feasibility Study

2.22.7 Parazitët dhe sëmundjet e prodhimeve

Disa prej sëmundjet te bimëve bujqësore dhe parazitët e dëmshëm që raportohen të gjenden në zonat e

Kurjan Strum janë:

• njolla e zeze e patates - infestans Phytophthora


• njolla e zeze ne domate / kastravece / speca - Phytophthora caspici

• ndryshk i drithërave - graminis Pucciania

• myk pluhur i bardhe - Erysiphe graminis

• Myku i gjetheve te rrushit - Plasmopara viticola

• Sëmundje e andrave te tokes -

• njolla ne gjethet e ullirit - Spilocea oleagina

Parazitët e dëmshëm janë:

• Lepidoptera (insekte + fluturat) sidomos moth grapevine Evropian - Lobesia botrana

• morr bimëve dhe aphids tjera të homopterous Psyllidae familjes (ose Chermside

• Ëoodlouse ose Ëoodlice formojnë nënrend Oniscidea brenda rendit Isopoda

• Chafer apo brumbujt që jetojnë në shumë bimë dhe kultura.

Nje nga sëmundjet e kafshëve me të përhapura në Kurjan dhe Strum është pseudo - pestis avium (Poultry

Murtaja e pulave. Gjithashtu , sëmundje të tjera të njohura në këto zona janë dhe Coccidiosis (Eimeria spp) e

cila është më e përhapur në pula dhe dele dhe brucelozës (melitensis Brucela),nuk ka patur raste te sëmundjet

të rënda tek njeriu të tipit si tuberkulozi, gripi i shpendëve etj në zonat rreth rezervuarit Kurjan dhe Strum.

2.23 Plehu dhe përdorimi i pesticideve

2.23.1 Plehu

Qe prej vitit 1991, ka pasur përdorimi te kufizuar te plehrave, gje që ka sjelle ulje e përbërjes organike, nitrog-

jenit, dhe nivelet e kaliumit në tokë, krahasuar kjo me 25 vjet më parë. Praktikat e kultivimit jo frytdhenese

dhe praktikat e dobëta të konservimit të tokës kanë shkaktuar degradimin e tokës. Para vitit 1990, një mesatare

prej 150-160 kg / ha të lëndës aktive (azoti, fosfat dhe kalium - NPK) dhe 8 ton / ha / vit e plehut organik është

shtuar për të fekonduar tokave bujqësore. Pas vitit 1990, me permiresimin e te dhenave statistikore, ka nje ulje

te konsiderueshme te ketyre te dhenave ne rreth 70-80kg / ha / vit të plehrave kimike NPK është përdorur dhe

1.6 ton / ha / vit e plehut organic.

Plehra kryesore të përdorur janë DAP, "nitrat" dhe ure qe jane kryesisht, prodhim vendas. Analizat kane tre-

guar se aplikimi plehut jo njetrjtesisht, gjithashtu, ne disa zona ku ishte i nevojshem perdorimi i plehu te

potassit ai nuk eshte perdorur, ndersa ne zona te tjera azoti eshte pedorur pa qene nevoja. Gjithashtu ,jane

perdorur lëndë ushqyese pa patur njohuri individuale per secilen fushe.

Statistikat vjetore të MBZHRAU për vitin 2010, jep detaje për sasinë (kg) të plehrave kimike të përdorura per

fermë, në zonat përkatëse, ku skemat I & D janë të vendosura. Norma aktuale e përdorimit te plehut për hektar

tregohen në skemat e U&K janë paraqitur në tabelën 2-41 ( ne skemë U&K në Kurjan Strum është nenvizuar

me të gjelbër).

Table 0-41: Perdorimi actual I plehutper hektar ne skemat U&K


Nr.

skemes Skema

Siperfaqja

aktuale e

ujitur

Zona

origjinale

e ko-

mandes

Zona e

planifikuar

e

komandes

Perdorimi

UREA

(per ha)

Nitrat

amoniak

(per ha)

Perdorimi

DAP (per

ha)

Te tjere

te per-

dorur

ha ha ha ton/ha ton/ha ton/ha ton/ha

1 Tregtan 3 155 315 260 0.0021 0.0042 0.002 0.0031

2 Tregtan 2 15 28 28 0.0393 0.0786 0.079 0.0589

3 Vranisht 2 50 217 217 0.0033 0.0066 0.003 0.0050

4 Duhanas 20 550 550 0.0295 0.0020 0.026 0.0020

5 Belesove 50 1,280 1,150 0.0172 0.0011 0.015 0.0011

6 Sllanica 20 300 260 0.1275 0.0085 0.111 0.0085

7 Leminoti 250 400 450 0.0200 0.0371 0.023 0.0000

8 Koshnica 0 850 850 0.0075 0.0139 0.009 0.0000

9 Kurjan-Strumi 3,000 5,430 5,000 0.0278 0.0216 0.020 0.0200

10 Zharreza 100 600 600 0.0503 0.0392 0.036 0.0364

11 Murriz-Thana 13,000 29,270 29,270 0.0143 0.0111 0.010 0.0103

12 Divjake 2,000 3,000 3,000 0.0093 0.0073 0.007 0.0067

13 Xarra 2,000 2,500 3,000 0.0112 0.0088 0.008 0.0080

Duke ditur normen aktuale të plehrave qe perdoren ne sipërfaqen ku shtrihet aktualisht sistemi i ujitjes dhe

zonen totale dhe zone ku planifikohet të shtrihet sitetmi i vaditjes (bazuar në skemën U&K të Studimit të

Fizibilitetit) është e mundur të llogaritet shumat e plehrave që përdoren aktualisht dhe do të përdoren në të

ardhmen ne keto zona. Ky informacion është paraqitur në tabelën 2- 42.

Table 0-42:– perdorimi actual dhe I ardhshem I plehut(ton) per skemat U&K

Pas shqyrtimit te kesaj tabele duket qarte se perdorimi i plehrave ne kete zone do te rritet me te pothuajse

gjysmen e sasis qe perdoret ne ditet e sotme, si pasoj e rritjes se shtrirjes se zgjerimit te rrjetit te ujitjes. Persa

mesiper, ne Kurjan- Strum, përdorimi i përgjithshëm i ures do të rritet nga 83 ton ne ditet e sotme ne 139 ton

sipas I & D skemat, nitrat amonit do të rritet nga 65 ton në 108 ton, DAP nga 60 ton në 100 ton dhe plehra të

tjera nga 60 ton në 100 ton. Kjo rritje presupozon nje përdorim optimal të plehrave ne te tashmen, por nuk

eshte ky rasti.Ështe e mundur qe me përmirësimin e sistemit te ujitjes te rrite dhe përdorimi te plehrave per

hektar, si pasoj dhe te ardhurat nga bujqesia.

2.23.2 Pesticidet

Aktualisht, jane te disponueshme në gamë e konsiderueshme e kimikateve për mbrojtjen e kulture; por natyra

e sakte, qellimi dhe menyra e perdorimit, nuk jane ende te njohura. Në përputhje me kërkesat e O.P Bankës

Scheme

No.Scheme Name

Actual

lIrrigated

Surface

Original

command

area

Planned

Command

Area

UREA

usage

Ammonium

nitrate

usage

DAP

usage

Other

Fertiliser

used

UREA

usage

Ammonium

nitrate

usage

DAP

usage

Other

Fertiliser

used

UREA

usage

Ammonium

nitrate

usage

DAP

usage

Other

Fertiliser

used

ha ha ha ton ton ton ton ton ton ton ton ton ton ton ton

1 Tregtan 3 155 315 260 0.32 0.65 0.32 0.49 0.66 1.32 0.66 0.99 0.54 1.09 0.54 0.82

2 Tregtan 2 15 28 28 0.59 1.18 1.18 0.88 1.10 2.20 2.20 1.65 1.10 2.20 2.20 1.65

3 Vranisht 2 50 217 217 0.17 0.33 0.17 0.25 0.72 1.44 0.72 1.08 0.72 1.44 0.72 1.08

4 Duhanas 20 550 550 0.59 0.04 0.51 0.04 16.20 1.08 14.04 1.08 16.20 1.08 14.04 1.08

5 Belesove 50 1,280 1,150 0.86 0.06 0.75 0.06 22.05 1.47 19.11 1.47 19.81 1.32 17.17 1.32

6 Sllanica 20 300 260 2.55 0.17 2.21 0.17 38.25 2.55 33.15 2.55 33.15 2.21 28.73 2.21

7 Leminoti 250 400 450 4.99 9.27 5.71 0.00 7.99 14.83 9.13 0.00 8.99 16.68 10.27 0.00

8 Koshnica 0 850 850 0.00 0.00 0.00 0.00 6.38 11.86 7.30 0.00 6.38 11.86 7.30 0.00

9 Kurjan-Strumi 3,000 5,430 5,000 83.27 64.76 60.14 60.14 150.71 117.22 108.85 108.85 138.78 107.94 100.23 100.23

10 Zharreza 100 600 600 5.03 3.92 3.64 3.64 30.20 23.49 21.81 21.81 30.20 23.49 21.81 21.81

11 Murriz-Thana 13,000 29,270 29,270 185.68 144.42 134.10 134.10 418.07 325.16 301.94 301.94 418.07 325.16 301.94 301.94

12 Divjaka 2,000 3,000 3,000 18.67 14.67 13.33 13.33 28.00 22.00 20.00 20.00 28.00 22.00 20.00 20.00

13 Xarra 2,000 2,500 3,000 22.40 17.60 16.00 16.00 28.00 22.00 20.00 20.00 33.60 26.40 24.00 24.00

20,660 44,740 44,635 325.12 257.06 238.05 229.10 748.34 546.62 558.91 481.42 735.55 542.87 548.95 476.14

PRESENT DAY IRRIGATED SURFACE ORIGINAL COMMAND AREA PLANNED COMMAND AREA


Botërore 4.09 – Per Mbrojtjen dhe Menaxhimin e insekteve, kerkohet një Planin e Menaxhimit të Integruar te

insekteve (IPMP) . Ky IPMP është dhënë në Aneksin 6 të këtij PMMS. IPMP gjithashtu përmban dy lista të

pesticideve aktuale (të përbërë insekticide, fungicides, herbicide etj) "Lejohet të importohen, tregtohen dhe

përdoren në Shqipëri" (Lista 1) dhe "Nuk lejohet të importohet, por vetëm për të tregtuar dhe të përdorur në

Shqipëri "(List 2).

Pas nje rritje te lehte ne vitet 2008-2011, përdorimi i pesticideve ka pesuar renie në vitet e fundit. Statistikat e

MBZHRAU për vitin 2010 jep detaje për sasinë (kg) e pesticideve te perdorura ne rang kombëtar. Megjithatë,

për vitin 2010 ka pasur te dhena mbi sasinë e pesticideve që jane përdorur në ferma, në zonen përkatëse, ku

shtrihet skemat e U&K. Duke u bazuar ne këtë informacion, normat e përdorimit të pesticideve për hektar në

skemen 13 U&K janë paraqitur në Tabelën 2 43 më poshtë, dhe janë dukshëm më të ulëta se ato qe ishin

perdorur 25 vjet më parë (në Kurjan Strum në skemën U&K është treguar me te gjelbër). Aplikimi normat

aktuale të përdorimit të pesticideve në sipërfaqen aktuale ujitur aktuale dhe origjinale dhe të planifikuar në

zonën e komandës (bazuar në skemën U&K të Studimi i Fizibilitetit) është e mundur për të llogaritur sasia e

pesticideve që përdoren aktualisht dhe do të përdoren në të ardhmen.

Table 0-43: Perdrorimi actual dhe I ardhshem I pesticideve ne skemat e U&K

Nr.

Ske-

mes

Skema

Siper-

faqja

aktuale e

ujitur

Zona

origji-

nale e

ko-

mandes

Zona e

planifikua

r e

komandes

Pesticidet e

per-

dorura/ha

Pesticide

t e

perdorur

a ne ditet

prezente

Pesti-

cidet e

per-

dorura

pesticidet e

planifikuar

a per tu

perdorur

ha ha ha ton/ha ton ton ton

1 Tregtan 3 155 315 260 0.0004 0.06 0.13 0.11

2 Tregtan 2 15 28 28 0.0079 0.12 0.22 0.22

3 Vranisht 2 50 217 217 0.0007 0.03 0.14 0.14

4 Duhanas 20 550 550 0.0047 0.09 2.59 2.59

5 Belesove 50 1,280 1,150 0.0028 0.14 3.53 3.17

6 Slanica 20 300 260 0.0204 0.41 6.12 5.30

7 Leminoti 250 400 450 0.0040 1.00 1.60 1.80

8 Koshnica 0 850 850 0.0015 0.00 1.28 1.28

9 Kurjan-

Strumi 3,000 5,430 5,000 0.0032 9.71 17.58 16.19

10 Zharreza 100 600 600 0.0059 0.59 3.52 3.52

11 Murriz-

Thana 13,000 29,270 29,270 0.0017 21.66 48.77 48.77

12 Divjake 2,000 3,000 3,000 0.0013 2.67 4.00 4.00

13 Xarra 2,000 2,500 3,000 0.0016 3.20 4.00 4.80

20,660 44,740 44,635

39.69 93.49 91.90

Source: Adapted from MARDËA 2010 Census

Është e qartë se përdorimi i pesticideve do të rritet me dy të tretat ne krahasim me ditet e sotme, qe vjen si

pasoj e rritjes së zonës komandës. Përdorimi i pergjithshem i pesticideve do te rritet nga 9.7 ton ne ditet e

sotme ne 16.2 ton sipas skemes U&K. Ne nje menyre me plehrimi, këto rritje presumojne nje perdorimi

optimal te perdorimit te pesticideve aktualisht, por qe me siguri nuk është rasti.Me shume mundesi, me

përmirësimin e sistemit te ujitjes do te rritet dhe përdorimi i pesticideve për hektar, si të ardhura të

perceptuara nga rritja e bujqësisë.

2.24 Bagëtia

Në zonat Kurjan-Strum, lloji i bagetise qe dominon eshte lopa qumështore qe përbëne rreth 90% të strukturës

së gjedhit. Sasi e prodhimit te qumeshtit eshte 2500-3000 litra / kokë në vit. Në keto zona, dhe fermar me pula

jane te perhapura me nje mesatare prej 1.6-2 kg / kokë. Në përgjithësi, të gjithë plehu organik i prodhuar nga

këto kafshë perdoret në bujqësisë si një pleh per kulturat. Kafshët rrine ne tufa të vogla dhe nuk ka rrezik qe te

mbaroj nitrati. Ndarja e bagëtisë është paraqitur në Tabelën 2-44më poshtë


Table 0-44: Numri I Blegtorise ne skemat e U&K ne Kurjan Strum

Komunat

Commune

Nr I

familjeve

No

family

Kafshe

gjithsej

Total

animals

No of Head of Livestock Average per Family

Lope

Coës

Dele

Sheep

Dhi

Goats

Dera

Pigs

Lope

Coës

Dele

Sheep

Dhi

Goats

Dera

Pigs

Roskovec

(Kurjan-

Strum)

1313 8820 1020 7800 - - 0.78 5.0 - -

2.25 Monumentet Kulturore

Ne zone e skemës U&K në Kurjan Strumm nuk ka asnje zone arkeologjie ose kulturale qe mund te preket apo

demtohet nga ky project.

2.26 Rrugët

Kushtet e rrugeve rurale perbejne nje problematik shume te rendesishme per banoret e ketyre zonave. Shume

prej skemave te projektit të U&K jane te lokalizuara afer rrugeve me kushte jo te mira dhe jot e mirembajtura.

Tabelat meposht 2-45 dheTable 0-2-46 paraqesin kohen e urdhetimit nga Tirana, kryeqyteti ne qender te

qarkut, dhe mepase kohen dhe kushte e rruges nga qendra e qarkut per ne fshate në skemën U&K.

Table 0-45: kohezgjatja e udhetimit nga kryeqyteti deri ne qendrat e Qarkut

NGA PER ROAD DETAILS

Kryeqyteti Km rruge Minuta gjithsej Qendrat kryesore te Rre-

thit Tipi I rruges Gjendja

Tirana 112 82 Fier Asflat Perfekte

Tirana 86 63 Lushnje Asflat Perfekte

Table 0-46: kohezgjatja e udhetimit nga qendrat e Qarkut drejt fshatrave te skemes U&K

Nga Per Detajet e rruges

Qendrat krye-

sore te Qarkut KM rruge

Minuta

gjithsej Komuna/Fshati/Skema U&K Lloji i rruges Gjendja

Fier 14 30 Zharrez reservoir Asflat E drejte

Lushnje 43 43 Murriz Thana reservoir Asflat E drejte

Fier 21.7 38 Kurjan Asflat E drejte

Fier 18.5 30 Strum Asflat E drejte

Fier 12.5 15 Zharrez Asflat E drejte

2.27 Infrastruktur tjetër

Ndersa, Komuna Kuman ka një sistem kanalizimi, qe derdhet në nje kolektor kryesor, komunat Kurjan dhe

Strum nuk e kane. Ato i mbledhin ujërave e zeza në gropa septike.

Të gjitha keto zona kane sitem te perzier per furnizimi me uje, midis ujit te siguruar nga puse private nën-

tokësore dhe tubacione. Zonat e tjera me periferike kane menyrat e tyre te furnizimin me ujë.

Ne keto zona ka edhe shumë tubacionet nëntokësore që sherbejne per transportimin e naftes apo produkte të

tjera qe sjellin probleme në ndotjen e ambientit. Gjithashtu, ka mbledhës nafte për secilin nga puset.


Mungon nje rrjet nëntokësor i energjisë elektrike, pasi rrjeti elektrik ne keto zona eshte mbi siperfaqen

tokesore dhe shtrihet apo kalon neper shtylla.

2.28 Industria

Komuna Kuman ka depozita të konsiderueshme hidrokarbureve nëntokësore të vendosura në Marinez. Ka

pasur dy punishte naftës të ndërtuara në fshatin Luar. Nuk mendohet se ne keto zona ka industri te tjera qe

mund te shkaktojne ndotje. Ne fashatin Vidhisht eshte nje zone me një sipërfaqe prej 17ha ne re cilen rriten

Fara ( pjellem) .

Shumica e njerëzve, në komunën Strum, punojnë në industrinë bujqësore ose në sektorin e blegtorisë. Disa

kanë bar-kafene, dyqane ushqimore. Rreth 130 njerëz punojnë në institucione shtetërore. Shumë banore te

ketyre zonave (nuk dihet sa) mbështeten me ndihma sociale.

Në komunën Kurjan, shumica e njerëzve punojnë në industrinë bujqësore ose në sektorin e blegtorisë. Disa

kanë bar-kafene, dyqane ushqimore; numri i bizneseve të vogla është rreth 35. Ekziston edhe një stacion

karburanti, një fabrikë mielli dhe një punishte nafte. Rreth 120 njerëz punojnë në institucione shtetërore.


3 Ndikimet

Duke vijuar nga kapitulli 2 i cili jep nje pershkrim te zones se projektit dhe aspekteve socio-ekonomike dhe

mjedisore. Ky kapitull ofron një përmbledhje të ndikimeve që lidhen me rehabilitimin e skemës U&K në

Kurjan Strum.Jo te gjithe faktoret socio-ekonomik dhe mjedisor, ndikohen nga SUK, prandaj kapitulli 3

merret vetem me problemet evidente Kapitulli është i ndarë në ndikime të dobishme dhe ndikimet negative

dhe me tej ndahet në ato që janë të përkohshme gjatë fazës së ndërtimit dhe ato që janë më të përhershme gjatë

fazes operacionale. Detaje te tjera te matjes për të rritur ndikimet pozitive dhe për të shmangur, reduktuar dhe

qetësuar ato negative ndikimet janë të përfshira në planin e lehtesimit, i cila është përfshirë në kapitullin e

ardhshëm.

3.1 Ndikimet Pozitive

3.1.1 Ndikimet e përkohëshme përgjatë ndëtimit

Rehabilitimi dhe zhvillimi i skemës UK, në Kurjan Strum, do të ndikonte ne rritjen e përkohëshme te

mundësiveper punësimi te banorevene zonat përreth,gje qe do të ndihmojë në sigurimin e nje jetese te qën-

drueshme gjatë punimeve rehabilituese. Për këtë arsye, projekti do të përmirësohet të ardhurat e përkohshme

familjare bazë, dhe mirëqenien sociale-ekonomike te komunitetit qe jetojne ne komunat ku do te shtrihet

skema U&K.

Banoreve te ketyre zonave do ju jepet mundesia per tu punësuara në punë të përkohshme qe lidhen direkt me

skemen U&K ne Kurjan Strum. Përmirësime të tilla ne jetesen e banoreve padyshim qe pa do të çojë në për-

mirësimeve të fitimeve dhe zhvillimin e dyqane dhe bizneset locale per shkak te qarkullimit te madhrave etj.

Fillimin i punëve ndërtimore do të rrisë ndërgjegjësimin e publikut në lidhje me skemen UK.

3.1.2 Ndikimet me permanente gjatë fazës së ndërtimit

Skemat e reja te te ujitjes dhe kanalizimit do të përmirësonin ndjeshem produktivitetin bujqësor pergjatë

muajve e verës për shkak të rritjes furnizimit me ujë.

Gjendja aktuale e rrugëve rurale është një dekurajim për fermerët, për shkak të kostos së lartë të transportit,

kostot e O & M dhe sasinë e kohës që u duhet fermerëve për të arritur tregjet dhe qendrat tregtare. Duke

përmirësuar skemën e UK Kurjan Strum, ka të ngjarë që një pjesë e rrugëve hyrëse per ne komunë do të

përmirësohet; disa nga rrugët ekzistuese të aksesit per ne skemen UK janë të rrënuara rëndë. Për këtë arsye,me

përmirësimin e rrugëve, pritet që koha qe do ju duhet fermereve per te shkuar nëper tregje apo aksesimi

neper shërbimet te tilla sociale: si spitalet dhe shkollat, do të përmirësohet.

Gjithashtu, skema UK u mundëson fermerët që të kene më shumë fleksibilitet për lamirshmeri kulturash dhe

shtim kulturash. Me prodhimin bujqesor te përmirësuar dhe lamirdhmeri kulturash, Shqipëria do të përfitojë

përmirësimi me te larte te sigurisë të ushqimit, e cila është një çështje e rëndësishme strategjike për vendin në

shekullin e 21.

Me ane te futjes në aktivitet të plotë teskemës UK , pritet që dhe vëllimi i tregtisë të rritet dhe të stimulojë

aktivitete të ndryshme tregtare në zonat përfituese. Kjodo të çojë në çmime më të mirë për prodhimet

bujqësore, si dhe të lehtësojë qasjen në shërbimet të fermave, duke çuar në rritjen e produktivitetit bujqësor

dhe ndikim pozitiv në sigurinë e ushqimit, siç u përmend pak me larte.


Për këtë arsye, projekti do të ketë ndikim shumë pozitiv duke marrë parasysh mjedisin natyror dhe njerëzor.

Në këtë të fundit, ndikimet e tilla shtrihen ne nivel local, rajonal dhe kombëtar. Përmirësimin e aftësive të ujit-

jes do të shkaktojë ndikime të drejtpërdrejta positive si; rritjen e të ardhurave të komunitetit, duke çuar në

përmirësimin e standardit të jetesës për të gjitha komunitetet që kanë të lidhje me kete projekt. Rritja e qarkul-

limit të ujit do të ndihmojë edhe në reduktimin e pellgjeve apo mocaleve të ujit, të cilat janë habitatet kryesore

për mushkonjat, te cilat janë rritur në vitet e fundit, (crucians Anopheles), dhe janë një rrezik potencial për

shendetin e njeriut.

Skema rehabilituese UK, jo vetem qe do te rrise prodhimi bujqesor por do te rrise mundesine e tregtimit dhe

importimit te prodhimit bujqesor , i cili zakonisht eshte i mbyllur per prodhimet bio, dhe gjithashtu do te

ndihmoj ne zhvillimin e zonave qe preken nga ky projekt. Nxitja e biznesit në këtë zonë do të ndihmojë famil-

jet vendase, të vazhdojne te jetojen ne keto zona gje qe do të ndihmojë të ndryshojë migrimin në qytetet si

Lushnje, Fier dhe Tiranë, etj, duke ndihmuar ne ruajtjen e vlerat ekzistuese tradicionale te ketyre zonave.

Prandaj ky projekt duhet të konsiderohet dhe si një instrument thelbësor për zhvillimit demografik dhe social.

Në anën tjetër, duke rritur aftësitë e qarkullimit te ujë, te rindërtimit e kanaleve të ujitjes, do të ndihmojë te

rindertohen habitatet tipike dhe historike kafshë të egra, të cilat janë reduktuar rëndë në 20 vitet e fundit. Pro-

jekti do të ndihmojë në rivendosjen e habitateve për peshkut indigjene si trofa amtare (Salmo sp.) dhe specieve

te tjeta të peshku me vlerë të lartë ekologjike dhe të ushqimore..

Zona ku do te shtrihet skema UK është në një zonë me rrezikshmeri relativisht të lartë sizmike, ndertimi i

skemes ne kete zone do te bej te mundur zgjerimin e njohurive sizmike mbi kete territory, gje qe do te bej te

mundur përgatitjen e planeve të emergjente.

Persa i perket zgjerimit / ruajtjes së strukturave lokale / peizazheve, ne Kurjan Strum, kjo zone nuk do pesoje

ndonje ndryshim, ajo vetem sa do te reabilitohet, pasi kjo zone gjithemon ka funksionuar si një skeme Uk.

Zhvillimi ka të ngjarë të çojë në përmirësimin dhe rregullime ne O & M dhe me menaxhimin e duhur, peizazhi

i rezervuarit mund të sigurojë disa përfitime në aspektin shkencor dheate te komoditet. Pjese te rezervuari

Kurjan Strum mund të përdoret edhe për turizëm me mbjelljen e bimësisë se duhur për të ndihmuar të zbus

këtë ndikim.

Së fundi, me përmirësimin e ujitjes vjen më shumë rritjen e bimësisë që në fund të fundit, mund të zvogëlojë

erozionit të tokës, e cila është një shqetësim i madh në shtratin

1.2 Ndikimet Negative

1.2.1 Impaktet e përkohshëme gjatë fazës së punimve

Rehabilitimi i Kurjan StrumI & D skemës dhe përmirësimin e rrugëve hyrëse potencialisht mund të ketë

ndikime të përkohshme në shëndetin publik lidhur me ndotja e ajrit dhe zhurma, shëndetin dhe sigurinë dhe

asgjësimin e ngurta, të lëngshme dhe mbeturinave sanitare. Puna në skemën e Kurjan StrumI & D ka të ngjarë

të shkaktojë një shqetësim për njerëzit që jetojnë në afërsi të afërt, sidomos ata që jetojnë në afërsi të kanaleve

të ujitjes, kanaleve kulluese dhe vendeve të tjera që janë planifikuar për rehabilitim.

Gjatë fazës së ndërtimit të Projektit, ndikimet e mundshme negative do të ngjarë të shoqërohet me nxjerrje e

tokës, humbja e erozionit të tokës vegjetacionit mbi shkurtimet e rrugëve dhe mbush dhe në zonat e hoqi hua.

Ndikimet e tjera të përkohshme mund të jenë silting e kanaleve në anë të rrugës dhe sedimentimit të mëvon-

shëm në drejtim të rrymës, zhurma, pluhuri, rrezikun e tokës dhe ujit për shkak të derdhjes së materialeve tok-

sike dhe të rrezikshme të krijuara nga aktivitetet e ndërtimit. Asnjë prej këtyre ndikimeve është megjithatë

pritet të jetë në shkallë të madhe, të rëndësishme dhe të pakthyeshme.


Shumica ndikimet pritet të lokalizuara në lidhje me vendet ku punimet kryhen (kryesisht rreshtim të kanaleve

dhe vendin e punon në konsum dhe stacionit të pompimit të etj) i cili është në tokë shtetërore. Ato janë të kufi-

zuara edhe në kohë nga gjatësia e kontratave të ndërtimit. Punimet në kuadër të projektit do të ndjekë

rrjeshtimin e rrugëve dhe të drejtat-e-rruga ekzistuese, dhe nuk ka marrë toka është parashikuar.

Duhet të jetë gjithashtu humbje të përkohshme të tokës për kampet e punës dhe devijimet, çdo komuniteteve

që banojnë në këto zona do të kompensohen për humbjen e kulture dhe shqetësim tjetër në përputhje me

Politikën zhvendosjen e detyruar të Bankës dhe kërkesat shqiptare..

1.2.2 Impakte me te përkohshme gjatë fazës së punimeve

Gjatë fazës së punimeve, intensifikimi i mundshëm i bujqësisë mund të rrisë rrezikun e ndotjes së ujërave nën-

tokësore për shkak të rritjessë përdorimit të pesticideve dhe plehrave kimike. Plani i Menaxhimit Pesticide

përmban detaje të tjera (shih Shtojcën 6).

Natyra (Consumptive) e ujitjes në regjimin local hidrologjik në Kurjan Strum, do duhet të jenë të balancuar

midis përdorimit të ndryshëm të ujit , si në rrjedhën e sipërme, ashtu dhe në drejtim të rrymës dhe te lehtësuar

nga BËA dhe BËC. Ekologjia dhe përdori i lumi duhet të zhvillohen si pasojë e regjimit ekzistues (rrjedhje e

reduktuar ne sistemin e ujitjes për shkak të gjendjes së dobët të riparimit). Kjo nuk mund të jetë në gjendje për

tu përshtatur lehtë me ndryshimeve të mëdha dhe të papritura (të tilla si rrjedhën e rritjes së ujitjes). Gjithashtu,

është e rëndësishme që të njihet marrëdhenia reciproke midis rrjedhave të lumenjve dhe tabelës e së ujit. Gjatë

periudhave me prurjet të lartë, ndodhë rimbushje e shtratit të lumit, ndërsa burimet nëntokësore ndihmojnë në

peridha me prurje të ulta.

Natyrë (Consumptive) e ujitjes do të thotë se do të ndodhin disa ndryshime ne regjimin hidrologjik lokal edhe

nëse, do të ndërtohen skema të reja, apo nëse do te rehabilitohen skemat e vjetra. Është gjithashtu e

rëndësishme që të njihet marrëdhenia reciproke midis rrjedhave të lumenjve dhe tabelës e së ujit. Gjatë

periudhave me prurjet të lartë, ndodhë rimbushje e shtratit të lumit, ndërsa burimet nëntokësore ndihmojnë në

peridha me prurje të ulta.

(shih figurën 3 1).


Source: After FAO

Figura3-1: diagram konceptual i I & D skemës bashkëveprimin për një shtrirje të caktuar të një lumi

Ndryshimet në regjimit të rrjedhës se poshtëme, që mund të vijnë si rezultat nga punimetne hidrocentrale,

mund të ketë një ndikim negativ për përdoruesit e rrjedhes. Kërkesat minimale të perdoruesve ekzistuese dhe

potencial duhet të identifikohen në mënyrë të qartë dhe të vlerësohen në lidhje me flukset aktuale dhe të

ardhshme, dhe siç është përmendur në paragrafin e mësipërm , nevoja për të, lehtësohet nga APU(BËA) dhe

BËC (KPU).

Tregjet publike që lidhen me objektet agro-perpunuese, çështjet e shëndetit dhe sigurisë në punë, dhe materi-

alet inerteka të ngjarë të shkaktojnë ndikim negativ në mjedis. Ndikimet negative afatgjata mund të pandalo-

hen nëse masat zbutëse janë zbatuar mirë.

Kujdesi i duhur dhe konsideratë duhet të merret nga palët e interesuara për të minimizuar humbjen e

trashëgimisë kulturore. Ne Kurjan Strum, Sistemi U&K është tashmë nje skemë ekzistuese dhe në këtë zonë

nuk ka vende të rëndësishme kulturore (p.sh. kishat, varret) që mund të preken nga punimet rehabilituese. Në

kushtet e zbulimeve arkeologjike të rastësishme, këto do të trajtohen në përputhje me rregulloret te shtetit

Shqiptar dhe në përputhje me BB OP 4.11.

Fluksi i reduktuar i rrjedhes se lumit mund të zvogëlojë përmbytjet në drejtim të rrymës, por mund të shkak-

tojë edhe zhdukje të rëndësishme ekologjike dhe ekonomike të ligatinave (toke e lagur) ose të reduktojë dis-

ponilitetin industrial, te komunitetit apo perdorimin shtepijak, dhe të ujë të pijshëm etj

Rritja e fluksit të prurjeve nga ujërat nëntoksore, si pasoje e pamundësis së filtrimit per shkak te humbjeve, si

pasoje e skemës se ujitjes. Sa më i ulët të jete efikasitetiti ujitjes, aq më të larta janëhumbjet. Kjo mund të


shkaktojë problemetnegative, në lidhje me rritjene nivelit të ujit, rritjen e ruajtjen te ujërave nëntokësore që do

te perdoren për ujitje, në lidhje me përdorim shtëpijak të ujit apo ujit të pijshëm duke pompuar atënga puset,

përmbytjedhe probleme kullimit në fshatra, toka bujqësore dhe përgjatë rrugëve. Rritja e nivelit të ujërave nën-

tokesore mund të çojë në reduktimi e prodhimeve bujqësore –shenjë kjo që aquifer nuk është në gjendje për të

përballuar mbushjes me ujëra nëntokësor që vijnë si pasojë e e reduktimit aftesise ujitese. Si rezultat i kësaj,

toka nuk është e kulluar dhe shfaqen problemet me kripës tokës dhe në afërsi të sipërfaqes ujerat nentokesor

mund të rrisë e sëmundjeve në uji.

Si pasoje e qarkullimit te ujit nëpër tokë mund të shpërndajë ushqyesve (ose pleh- baze ose natyrale), të tilla si

nitratet, duke i depozituar ato ne akuiferetnëntokësore. Nivelet e larta të nitrateve në ujë të pijshëm mund të

jetë i dëmshëm për njerëzit, veçanërisht foshnjat.

Për shkak të kullimit të ujërave sipërfaqësore dhe nëntokësore në skemenUK, ujërat mund të jenë te kripura

dhe të ndotura nga kimikatet bujqësore, pesticidet dhe plehra kimike, cilësia e ujit të lumit nën skemën UK

mund të përkeqësohet, që e bën atë më pak të aftë për perdorim industrial, komunal dhe përdorim familjar. Kjo

mund të këtë pasoja dhe ne shëndetin publik. Për më tepër, uji i ndotur i lumit derdhet në Detin Adriatik dhe

mund të ndikojë negativisht në ekologjinë përgjatë bregut të detit, në afërsi të Lagunës së Karavastasë.


4 mPërshkrimi I Masave Zbutëse

4쩢4䩞⡯.೯䩞⡯䩞⡯()().೬ Introduction

Masat zbutëse dhe përmirësuesejanë paraqitur në mëposht:

• Masat që shmangin ndikimet plotesisht

• Masat që pjesërisht shmangin ndikimet

• Masat që kompensojnë ndikimet

• Masat që rrisin ndikimet pozitive

Përgjithësisht, shmangia e ndikimeve plotesisht është më e preferueshme së reduktimit i tyre, i cili nga ana e

tjeter është më e preferueshme për dëmshpërblim dhe kompensim.

4.2 Masat qe shmangin ndikimet plotesisht

Rreziqet që i kanoses shëndetit dhe sigurisë, sidomos gjatë fazës së ndërtimit, mund të shmangen plotësisht me

sigurimin e një politike të duhur dhe të qartë për shëndetin dhe sigurinë e punës: Kjo mund të sigurohet duke

përfshirë masat e mëposhtme, në dokumentacion kontraktor tëtenderit dhe duke u mbështetur nëmbikëqyrje të

rreptë te kontraktori, gjatë ndërtimit fazë:

• Kontraktimi i kontraktorëve me përvojë dhe që kane prova që gezojnë shëndet dhe proceduara sigurie ne

pune

• Përfshirja e saktë e sigurisë dhe kërkesatmjedisore në dokumentacionin e kontratës .

• Respektimi i të gjitha ligjet përkatëse, rregulloret dhe udhëzimet që janë në fuqi në Shqipëri.

Respektimi i politikave mjedisore, shendetit dhe sigurise te BB dhe perputhje e plote me ESMP specifike te

Kurjan Strum

• Ngritjen e kapaciteteve te pershtatshme, mes aktorëve kyç, për të theksuar nevojën për sigurinë në punë.

• Zbatimi dhe mirëmbajtja e masave efektive të kontrollit të shpejtësisë (për shembull, vijezimi i rrugëve

dredha-dredha ) dhe Sinjalistik e qartë mund të shmangur plotësisht në aksidente.

• Përfshirja në kontratë e ndalimit të përdorimit te asbest në cdo ndërtim që do kryhet.

Mosbesimi midis palës së interesuar dhe publikut, mund të shmanget me transparencë të plotë të treguar nga të

gjithë pala e interesuar për të gjitha çështjet e përfshira në aktivitetet e punës. Kjo mund të ndihmohet nga:

• Fushatat për ndërgjegjësimin e publikut të fokusuar në informimin e komunitetit lokal ndaj asaj që po ndodh.

• Përfshirja e rregullt e zyrtarëve ndërlidhës të komunitetit (të cilat duhet të jenë të trajnuar në mënyrë

adekuate) lidhur me të gjitha çështjet që kanë ndikim në publik.

• Sigurimi i një qendre informacioni të vendosur brenda zonës lokale, e cila ka ekran të përhershëm të punëve

të propozuara të zhvillimit, e cila të duhet të jetë dinamike kështu që mund të përditësohet rregullisht me

përparimin në projek. Kjo strukturë mund të ketë gjithashtu e dobishme pas perfundimit te projektit, per

përdorimi si një institucion arsimor për fëmijët e shkollës që vizitojnë zhvillimin e projektit.

Gjatë fazës së ndërtimit, erozioni izonave tëekspozuaramund të shmangetduke perdorur një politikë të

tillëpunetë nuk prekzona të tillagjatëkushteve të keqija te moti.

Hedhja e mbeturinave, gjatë punimeve, do te krijoj një peisazh të shëmtuar, si dhe një burim uji të ndotur,

sidomos gjatë fazës së ndërtimit për shkak të kampeve tëkontraktorit etj.Depozitimi i mbeturinave është një

kërkesë e detyrueshme , në përputhje me rregulloren e BB “Per Shëndetin dhe Sigurinë”, si dhe legjislacionin

Shqiptar. Një politikë për mbledhjen e rregullt të së mbeturinave dhe deponimin mund të shmangur plotësisht


këtë ndikim negative ne ambient. Për më tepër, me trajnimin e duhur të punëtorëve të ndërtimit, në metodat e

duhura për të depozituar mbeturinave e ngurta, do të ndihmoj për të parandaluar këtë ndikim ngativ.

Çdo dëmtim të pronës private të bërë nga pakujdesia apo rastësisht nga kontraktorët do të duhet të

kompensohen plotësisht nga kontraktorët.

Shqipëria ka një histori të gjatë arkeologjike dhe kjo duhet marrë në konsiderat dhe seriozisht në Kurjan

Strum. Në rast senë vendet e rehabilitimit, gjatë fazës së ndërtimit, gjenden rrënoja arkeologjike, atëherë

Kontraktori do të ndjekë procedurat e përcaktuara në kontratën e ndërtimit,ku i udhezuar nga klienti, ai do të

pezulloj punën në atë zonë. Kontraktori do të duhet të ndërmarrin procedurat e nevojshme në përputhje në

ligjin Shqiptar duke kontaktuar Drejtoria Rajonale e Kulturës, Agjencia e Shërbimit Arkeologjik dhe në rast

gjetje ; Qendra Kombëtare për Inventorisation të Pasurive Kulturore, dhe gjithashtu do te procedoj sipas

procedurave të Bankës Botërore e parashikuara në paragrafin 9 të BB OP 4.11 Burimeve Fizike dhe

Kulturore.

4.3 Masa per te zbutur pjesërisht pasojat

Shumë prej ndikimeve negative mund të shmanget pjesërisht nga nje plan i mirë në dokumentat të tenderit.

Një kërkesë e tenderit duhet të jetë nevoja Per Pasqyrim i Metoda te Kontraktorit për;

• çdo gropa dhe guroret e perdorur, me dhenat e vendndodhjes, të punës, mbylljen etj .;

• hedhja mbetjeve me të dhënat e autorizimit, vendndodhjes, vendosjes, mbyllja etj .;

• procedurat standarde të operimit për larje të automjeteve, karburantit, duke punuar në ujë, dhe të planit të

reagimit emergjent

• Plani i menaxhimit të mbetjeve

Masat për parandalimin e rreziqeve apo probleme për shkak të projektimit, ndërtimit dhe operimit duhet të

merret qe ne fazën e para-ndërtimit, ndërtimit dhe operimit. MBZHRAU dhe palët tjera të tilla si MM, etj du-

het të monitorojë nga afër projektet e propozuara dhe te monitorojne punimet ne fazës së ndërtimit, direkt ose

indirekt përmes një konsulent, duke inspektuar Kontraktuesin për të siguruar cilësinë e duhur të ndërtimit. In-

spektimet e rregullta të operacionit duhet të bëhet në kuadër të masave dhe standardeve legjislative.

Zbutja nga siltation do të bëhet përmes ri-ndërtimit të kurthe sedimenteve nëse është e mundur apo një pellg

sedimentimit në kanalin ushqyes dhe të ruajtur politikën aktuale të mos funksionimin e kanaleve ushqyese në

kohë kur trazim i lumit është i lartë.

4.4 Masa për të kompesuar impaktet

Skema UK i Kurjan Strum zë të njëjtën hapesire tokesore qe ka patur gjithmon; prandaj punimet ne tokë kon-

siderohen të jenë minimale. Studimi i Fizibilitetit actual nuk tregon vendin për kampin e kontraktorit. Humbja

e përkohshme e tokës bujqësore për kampit është shqetësim i rëndësishëm publikut. Ofrimi i kompesimit të

duhur të njerëzve të prekurështë i një rëndësie te vacant dhenë përputhje me ligjin Shqiptar dhe Korniza e

Politikave të Zhvendosjes përgatitur tashmë nën PUNU (ËRIP) do të jetë dokumentacioni veçanërisht e

rëndësishme për këtë.Vec kesaj , vendndodhja e kampit te kontraktoreve do te jete ne toka shteterore , ne rast

qe njerezit ndikohen , atehere do te kemi nje negociate mes personit te prekur dhe kontraktorit. Nga ku fermeri

ka mundesine te mos e jape me qera token

Dëmtimi i dherave dhe erozionit të tokës ne zonat e ekspozuar mund të parandalohet nga spastrimi shtresë e

punueshme dhe ruajtjen për përdorim në të fazen pasardhese te ndërtimit /punimeve. Duhet të bëhet perpjekje

për të parandaluar prodhimin e baltës dhe ndërtimin e kanalevete sapo riabilituara ne pjesen e poshtme të


rezervuarit. Konsulenti rekomandon që masat e përmirësuara të menaxhimit të tokës duhet të promovohet nga

MBZHRAU në pellgun e Seman.

Të dhënat ekzistuese, qe përfshijne te dhenat e fundit te Listës e Kuqe të Florës dhe Faunës Shqiptare (2013),

diskutimeve me liderët lokal, OJQ-ve dhe Specialiste nga Universiteti i Tiranës te kombinuar me një rishikim

të përgjithshëm te zones nga ana e specialisteve, rreth skemës seUK në Kurjan Strum, nuk kanë treguar asnjë

specie te rrezikuar të pranishme në zonën e projektit; duke konfirmuar faktin se zona Kurjan Strum është një

zonë e modifikuar rëndë për shkak të ndërhyrjeve të fundit të njeriut.

Rezervuari Kurjan Strum, diga dhe skema U&K janë në një zonë të prirur për aktivitetesismike është e

rëndësishme që një Plani iReagimitEmergjent(PRE), i cili përfshin një plan evakuimi emergjent (PEE) te

krijohet dhe te gjithe personat e perfshire ne kete projekt te jene te trajnuar per tu marrë ngjarje të tilla. Përveç

PRE dhe PEE është gjithashtu e rëndësishme te implementohen infrastruktura për zbatimin e planit është në

vend, duke përfshirë edhe instalimin e pajisjeve të monitorimit, sirenat parandaluese etj

Përmirësimi i infrastrukturës ekzistuese (dmth rrugëve) lidhur me zhvillimin e rehabilitimit do të mundësojë

përfitime maksimale per komunitetet lokale. Sic mund të jetë përmirësimi i objektet rekreative dhe

rehabilitimin e furnizimit me ujë dhe sistemit te kanalizimeve etj

4.5 Masat qe rrisin ndikimet pozitive

Ndërtimi rehabilitues i skemes UK do të krijojë disa mundësi potenciale për punësim e cila konsiderohet një

efekt pozitiv për zonën megjithëse një eshte nje vend i vogël. Punësimi gjatë fazës së ndërtimit do të jetë

vetëm afat shkurtër, por nuk mund të ketë nevojë dhe për disa pozicione të përhershme gjatë fazës operacion-

ale. Për më tepër, prioritet duhet t'i jepet punësimit të sa me shume te jete e mundur te banoreve te kesaj zone

për të dhënë kontribut në ekonominë lokale dhe një "ndjenjë qëllimit" për popullsinë lokale. Përfitimet eko-

nomike nga funksionimi SKU duhet të jetë maksimale në drejtim të kontrollit të përmbytjeve, ujitje,

furnizimin me ujë, eko-turizmit, ujit aktivitete rekreative (peshkim, shëtitje me varkë, hiking) etj

4.6 Plani zbutës mjedisor dhe social

Plani Zbutës Social dhe Mjedisor - PMMS për Kurjan Strum (në formatin peizazh) është përshkruar në Ta-

belën 4 1 më poshtë. PMMS do të formojnë një pjesë të rëndësishme të kontratës midis Mandaëa dhe kontrak-

torit te rehabilitimit te SKU. PMMS ka për qëllim të tregoj përshkrime të qarta të detyrimeve të kontraktorit në

lidhje me masat zbutëse që do të kryhet para-ndërtimit, gjate ndërtimit dhe periudha operative të zhvillimit të

projektit.


Table 4-1: Plani zbutes mjedisor dhe social per rehabilitim e skemes U&K

Tema/treguesi Ndikimi I mundshem Masat zbutese Pergjegjesia Plani Kosto

Faza para ndertimore

Masat e dizajnit dhe tenderit

Marreveshje per

pergjegjesit e e

Monitorimit dhe

Masave Zbutese

Pa marreveshje mbi pergjegjesite

Skema e U/K nuk mund te kete progres

Ndermarrja e mbledhjeve mes MBZHRAU dhe Paleve te tjera te Interesuara dhe renia dakord per periudhen kohore, stafin, pergjegjesite, dhe burimet e fondeve per monitorimin dhe ma-sat zbutese

MBZHRAU

Bashkia

Njesite Admin-istrative nen bashkite

Marreveshjet perpara ndertimit

Kosto e mbledhjeve te mbulohet nga palet e intere-suara

Ekzekutimi i

punimeve Punime te pakenaqshme qe sjellin

impakte negative

Metoda e ekzekutimit te punimeve e deklaruar nga

kontraktoret dhe e aprovuar nga klienti MBZHRAU Pergjat tenderit

Përfshirja në

tender për

kontraktorin

Kampi I Kon-

traktoreve

Humbja e perkoheshme e tokes dhe

ndikimii papaershtatshem i menaxhimit

fizik dhe social i kampeve dhe forces

punetore

Përdorni token anesore shtetërore kudo që të jetë e mundur

I Kërkon kontraktorit te ndërtimit të emërojë Zyrtar me kohe

te pjesshme per marredheniet me komunitetin dhe të krijojë

një sistem formal te pergjegjesise sociale (dokumentet e ten-

derit)

Kërkojnë restaurimin e vendit kur perfundon procesi I

ndertimit (dokumentat e tenderit

Konsideron përdorimin e ardhshëm të përhershëm të

objekteve te kontraktuesit

MBZHRAU Pergjate procesit te

tenderit

E perfshire ne

tender per

kontraktorin

Aksesi i pasigurt ne rruge dhe rreziqet

e trafikut te ndertimeve

poor quality of access roads

Riparim dhe permiresim i rrugeve ekzistuese.

Në rast se nderton rrugë të reja: Fillon procedurat e

detyrueshme për të negociuar të drejtat e rrugës për

perdorim të përkohsem si pjesë e PZH

Kërkojne zbatimin te planit te menaxhimit te trafikut dhe

te ngarjes se automjeteve ne menyre te sigurt gjatë

periudhes se ndërtimit (dokumentet e tenderit).

Koordinon kontraktorin që është duke planifikuar për të

rehabilituar rrugën e kalimit per te diga

Përgatitjen e një plani emergjence në rast aksidentesh, nje

plan emergjenceshëndetësore dhe të sigurisë për nevojat

e mundshme emergjente të komunitetit.

Përgatitja e një plani gjithëpërfshirës për afrimin e

këmbësorëve në vendet e punës.

MBZHRAU Pergjate procesit te

tenderit

E perfshire ne

tender per

kontraktorin

Material I nder- Ndikimi i gropave dhe gureve; toka, Kerkojne licensat e nevojshme per rehabilitimin e skemave MBZHRAU Pergjate procesit te Perfshire ne




timit shendeti, siguria

Rreziqet ng perdorimi i Asbestit

Prokurimin nga furnizuesit pergjegjes

per mjedisin dhe social

U&K dhe pune qe ldihen nga kontraktore me pervoje

• Kërkojnë Deklaratat e Metodave për gropa dhe guroret, me

detajet e vendndodhjes, punimeve, mbylljen etj (dokumentet e

tenderit).

Perdorimin e Ndalimit te Asbestit

tenderit tender per

kontraktorin

Hedhja e mbet-

jeve Trajtim dhe hedhje te papershtatshme

te mbeturinave

Kerkojne Deklaraten e Metodave per hedhjen e mbetjeve me

detajet e autorizimit, vendodhjes, vendosjes, mbylljes etj

(dokumentat e tenderit)

Analizo kualitetin e tokes ne laborator te specializuar

Perfshi ARM dhe bashkine zhvillimin dhe vleresimin e procesit

Percaktimi i venddepozitimeve te pershtatshme per mbetjet e

ngurta

MBZHRAU

ARM

BASHKIA

Pergjate procesit te

tenderit

Perfshire ne

tender per

kontraktorin

Baltezimi Sedimentimi dhe bllokimi i kanaleve te

SUK

Kerkohet metoda e projektimit dhe ndertimit te kutheve ranore

per te parandaluar sedimentimin dhe baltezimin ne SUK MBZHRAU

Gjate procesit te

tenderimit

Përfshirja në

tender për

kontraktorin

Ndotja dhe

menaxhimi I

mbetjeve

Hedhjen e e papershtatshme te

mbetjeve te ngurta dhe te lengshme;

derdhjet dhe pastrim i papershtatshem

Kerkon plan per menaxhimin e mbetjeve, i pergatitur nga

kontrakroti dhe i aporvuar nga klienti.

rifurnizimin, punimet ne uje, planin e pergjigjeve ndaj

emergjencave etj. (dokumentat e tenderit)

MBZHRAU


tenderit

Perfshire ne

tender per

kontraktorin

Shendeti njere-

zor dhe siguria Rreziqe potenciale te sigurise dhe

shendetit

Perfshi ne dokumentat e kontrates kerkesat e sigurise dhe te

mjedisit

Jep informacion mbi masat zbutese ne lidhje me sigurine dhe

paralajmerimin;

Ndertesa te kete shprehje qe te krijojne nje mjedisi te sigurt

punimi, dhe mbikeqyrje te mire etj.

Planifikim te kujdeshem te aktiviteteve ne pune

Perfshi nje dispozite mbi Kodin e Sjelljes ne dokumentat e

tenderit

MBZHRAU

DIREKTORAT

I RAJONAL I

HIGJENES


tenderit

Perfshire ne

tender per

kontraktorin

Trashegimia

kulturore Humbjen e trashegimise arkeologjike

Perfshirja e mundesise se gjetjes objekteve me vlere kulturore ne

dokumentat e tenderit MBZHRAU


tenderit

Perfshire ne

tender per

kontraktorin

Faktoret Ekonomik-Social

Shendeti Rreziqe potenciale te sigurise dhe

shendetit

Perfshi komunitetet

Fushata publike sensibilizimi,

MBZHRAU

Bashkia Rosk- Para ndertimit

Perfshire ne

tender per




Rretho zonat e rrezikshme.

Procedura te sakta te fizajnit dhe te sigurise

Hedhjen e sakte te plackave

Kontrollin e shkarkimeve te ujrave te zeza ne kanale, sidomos ne

zonen e Roskovecit, duke bere lidhjet e shkarkimeve te reja me

rrjetin ekzistues, ose ndertuar gropa septike dhe mirembajtur ato,

derisa te realizohen lidhjet e nevojshme.

ovec kontraktorin

Menaxhimi i

ujrave te zeza,

nga Bashkia

roskovec

Shendeti-

(Zhurmat) Bezdisjen akustike potenciale nga

zhurmat e ndertimeve Parapergatitjen e barrierave ndaj zhurmave qe te thithin zhurmat MBZHRAU

Pas tenderit por para

fillimit te punes se re-

habilitimit per skemen

U&K

Perfshire ne

tender per

kontraktorin

Shendeti-

(ndricimi) Bezdisjen nga Ndricimi ne zona

specifike banuara

Parapergatitjen e barrierave te drites rreth zones se punimit,

kampit te punetoreve, dyqaneve etj MBZHRAU

para fillimit te punes se

rehabilitimit per ske-

men U&K

Perfshire ne

tender per

kontraktorin

Faktoret e mjedisit

Biodiversiteti Humbje potenciale te specieve qe

mund te je e rendesishme permes

mungeses te dhenave baze

Ndermerr nje sondazh me baze biodiversitetin Brenda zones se

prekur dhe kerko per te dhena, gjithsesi punimet jane nje zone ku

ka ekzistuar nje skeme U&K, keshtu qe te dhena te reja te medha

veshtire se gjehen

Pergatit nje plan ruajtjeje per specie qe mund te jene ne rrezik,te

asgjesuara os perfundimisht te shkaterruara

Inform punetoret mbi politikat e gjuetise, kontrollin e gjuetise

pa leje dhe penalizimet

MBZHRAU



men U&K

e mbuluar

tePUBU

Ndryshimi I

klimes Ekstremet e klimes ndikojne ne zonen

e projektit

Apliko masat qe permban KKNK 2 qe gjenden ne tabelat 4.7 dhe

4.8

Percakto udhezimet per vleresim te VNM

MBZHRAU

M&V

para fillimit te punes

se rehabilitimit per

skemen U&K

Cdo mase duhet

te perfshihet ne

dokumentat e

tenderit

Trashegimia

kulturore

Humbjen potenciale te vendeve para-

historike dhe arkeologjike qe mund te

jete e rendesishme permes mungeses te

te njohurise baze

Ndermerr sondazhe arkeologjike Brenda zones se prekur qe te

per caktosh gjendjen fillestare, gjithsesi punimet po behen mbi

gjurmet e skemave ekzistuese dhe veshtire te gjenden zbulime te

reja

MBZHRAU



men U&K

e mbuluar te

PUBU

Ndertimi

Faktoret ekonomik dhe social




Kampi I kon-

traktoreve

Humbje te perkoheshme te tokes dhe

ndikimet e menaxhimit fizik dhe social

te kampeve dhe forces punetore

Apliko praktikat me te mira per menaxhimin e vendint duke

perfshire dhe aspektet sociale

Zhvendos te gjitha ndertesat e perkoheshme dhe rikonstrukto

token ne gjendjen fillestare ose me mire

Ler cdo ndertes te kontraktorit ne gjendje te mire

Nese eshte perdorur toke private kontraktori duhet te negocioj

me pronarin, i cili ka te drejte te mos e jap kete toke.

Kontraktori

Pergjate ndertimit te

skemes se rehabilitimt

te U&K

Ne fund te kontrates

Perfshihet nen

kontratat e punes

Shendeti

njerezve Aksidentet ne pune pergjate ndertimit

Permbvaju ne menyre strikte te gjithave rregullave te sigurise

dhe shendetesore ne perputhje me ligjin Shqiptar dhe

Udhezuesin e Sigurise

Jep informacion te rregullt per vendet e rrezikshme lidhur me

masat zbutese paralajmeruese dhe te sigurise

Ndertesa te kete shprehje qe te krijojne nje mjedisi te sigurt

punimi, dhe mbikeqyrje te mire etj.

Planifikim te kujdeshem te aktiviteteve ne pune

Mbaj kontakte te rregullta me komunitetin,

Paraqit politika strikte per punetoret qe te veshin masat

mbrojtese ne pune, kapelet e hekurta etj.

Rretho te gjitha zonat e punimit dhe mos I lejo femijet te luajne

dhe te lahen ne kanalet e ujitjes

Mbaj kutene e ndihmes se shpejt ne nje vend ku mund te kesh

mundesi ta marresh shpejt

Nderrmerr hedhjen korrekte te mbeturinave ujore dhe mbetjeve

te ngurta

Kontraktori



te U&K

Perfshihet nen

kontratat e punes

Shendeti-

(siguria e

rruges)

Aksidentet rrugore te shkaktuara nga

trafiku i krijuar nga ndertimi Zbato dhe mirembaj masa efektive te kontrollit te shpejtesise Kontraktori



te U&K

Perfshihet nen

kontratat e punes

Shendeti-

(zhur-

mat/dridhjet)

Shqetesimi nga zhurmat dhe dridhjet te

shkaktuara nga ndertimi

Limito oret e punes vete gjate dites.

Mbulim te pershtatshem te te gjithe materialeve mekanike, gjen-

eratoreve, kompresoreve etj

Mbaje publikun te informuar per aktivitetet ne vendin e punes

me shume mundesi do bezdisen

Kontraktori



te U&K

Perfshihet nen

kontratat e punes,

Mbulesat e

gjeneratorit

~Euro200/ unit




Shendeti-

(pluhrat)

Pluhuri ne atmosphere i shkaktuar nga

prishja, guroret dhe trafiku i krijuar nga

ndertimi

Mbaje nivelin e pluhurit te ulet gjate oreve te ndertimit

Ndalo djegjen e mbetjeve te materialeve te ndertimit Kontraktori



te U&K

Perfshihet nen

kontratat e punes

Shendeti-

(ndricimi) Shqetyesimi potencial i Ndricimit ne

zona specifike banimi

Mundohu te mos perdoresh ndricim te bezdishem ne zonat e

operimit Kontraktori



te U&K

Perfshihet nen

kontratat e punes

Perdorimi I

lendes te pare Shfrytezimi i pakontrolluar burimeve

natyrore

Perdor lenden e pare qe te japing furnizuesit e licensuar nga

ARM/AKM dhe Bashkia

Kontraktori

ARM

Bashkia

Pergjate ndertimit Perfshihet nen

kontratat e punes

Marredheniet

me publikun Prishja e besimit midis sipermarreseve

dhe publikut

Zabtim strikt te masave dhe aktiviteteve te PZH

Transparence te plot midis mes paleve te interesuara dhe publi-

kut per te gjitha aktivitet

Trajnim te pershtatshem te Oficereve per Marredhenien me Pub-

likun

MBZHRAU

Kontraktori



te U&K

Perfshihet nen

kontratat e punes

Perdorimi I

tokave Shqetesime te perdorimit te tokave dhe

aktiviteteve ekonomike

Perdorimi sa me shume te tjete i mundur i tokave shteterore

Kujdes i vecante per personat e prekur

Afrim i alternativave per ujitje po te jete e mundur

MBZHRAU Sa me shpejt te jete e

mundur Ende e paqarte

Punesimi Papunesi ekszistuese ne permasa te

medhaja

Jepu prioritet maksimal personave local per te punuar ne

rehabilitimin e skemave U&K

MBZHRAU ne

bashkepunim

me kontraktorin



te U&K

Perfshihet nen

kontratat e punes

Nderprerje bu-

jqesore Nderprerje te prodhimit bimor dhe

blegtorise nga aktivitetet ndertimore

Paralajmero fermeret per nderprerje te mundshme bujqesore

Pajis me kompensim fermeret e prekur

MBZHRAU ne

bashkepunim

me kontraktorin



te U&K

Perfshihet nen

kontratat e punes

Nderprerje e

afrimit

Nderprerje te aksesit ne zonat eksiz-

tuese te U&K nga aktivitetet nderti-

more

Nderto rruget me me standartet e motit

Nderto rruge shtese per kembesoret dhe per kalimin e blegtorise

Kontraktori

Bashkia

pergjegjese



te U&K

Perfshihet nen

kontratat e punes

Factor mjedisor

Peshqit Barrier ate kalimit te peshkut

Fish entrainment in canal system

Siguro rrjedhen e Lumenjve shumevjevar dhe mbaj te paster

kanalet e ujitjes

Nderto te gjitha struktura ne lumenjte e shumevjecar ne menyre

qe ti perputhen kritereve te peshkimit

Kontraktori

ARM Fier



te U&K

Perfshihet nen

kontratat e punes

Flora Humbje te bimeve indogjene nga

rehabilitimi i punimeve ndertimore

Zhvillo nje fidanishte per bimet indogjene keshtu qe te jete nje

zone e gjere per mbjelljen e tyre dhe per zonat qe perdoren per

peisazh

Kontraktori

ARM Fier



te U&K

Perfshihet nen

kontratat e punes




Flora Hyrje te specieve invasive Mbaj te gjitha mjetet e ndertimit te pastra dhe duhet te lahen ne

vende te sigurata qe mos te ndikojne shperndarjen e farave

Kontraktori

ARM Fier



te U&K

Perfshihet nen

kontratat e punes

Tokat

Demtimi i structures tokesore per

shkak te depozitimit te materialeve

trafikut te krijuar nga ndertimi

Humbje te tokes siperfaqesore pergjate

punimeve te germimit

Erozioni i shkaktuar nga derdhja e

ujerave te zeza dhe derdhjet

siperfaqesore

Mbro zonat ku nuk punon, anashkalo punen ne zonat e ndjeshme

gjate kohes qe kushtet jane shume te keqija, rinderto zonat e

demtuara

Plugim te tokes, per riperdorim pas ndertimit

Dezinjo ndertesa te Kullimit dhe te hedhjes se mbeturinave qe te

sigurosh stabilitetin e tokes

Kontraktori

ARM Fier



te U&K

Perfshihet nen

kontratat e punes

Menaxhimi I

tokes dhe ujit Ndikimi i baltes se nxehte ne strukture Nderto te gjitha strukturat qe ti rezistojne zjarrit

Kontraktori

Bashkia

Arm Fier



te U&K

Perfshihet nen

kontratat e punes

Toka

Demtimi i tokesp pergjate ndertimit,

rreshqitje te tokes , shpaeteve kodri-

nore etj

Ndikimi i germimit dhe hedhjeve te

mbeturinave tokesore dhe materialeve

te tjera

Mbro zonat qe nuk punohet

Projekto punen qe te minimizosh ndikimin ndaj tokes

Projekto shpate dhe struktura mbajtese qe te minimizosh

rreziqet, siguro kullim te pershtatshem, stabilizimin e siperfaqes

setokes .

Kontraktori



te U&K

Perfshihet nen

kontratat e punes

Burimet ujore

dhe cilesia e ujit

Nderprerje te sktrukturave te kullimit

siperfaqesor, krijimi i zonave te

shemtuara te ujerave te mbetur

Ndotja nga ndertimi, nga mbetjet e

kafsheve dhe njerezeve, duke perfshire

derdhjen e karburanteve dhe vajrave,

derdhje te rrezikshme, ujerat e zeza etj

Nderrmerr nje project te kujdesshem , mirembaj kullimin natyral

kur eshte e mundr dhe siguro nje kanal kullimi per ujerat e zeza

Hedhje te sigurt dhe sanitare te te gjitha mbeturinave te rrezik-

shme

Laj makinat dhe makinerite e ndertimin vetem ne zonat e projek-

tuara per kete ku uji I mbetur nuk do te krijoje ndotje .

Kontroll te pershtatshem te blegtorise, materialeve te rrezikshme

–karburant vaj etj

Te gjitha mbetjet e gazrave natyrore te mblidhen vecmas

KOntraktori

Bashkia

Arm Fier



te U&K

Perfshihet nen

kontratat e punes

Sedimentimi Sedimentimi ne kanalet e SUK

Ndertimi i kurtheve te sedimentimit ne pjesen e siperme te

ujembledhesit, per te ndaluar sedimentimin dhe mbledhjen e

dherave gjate shirave te rende

kontraktori

Gjate punimeve per

rehabilitimin e skemes

I&D

Të përfshira në

kontatën e punës

Erozioni dhe

rreshqitjet e Erozioni ne zonen e commandes per

shkak te operacioneve te pastrimit dhe

Rrit bime ne siperfaqe te ekspozuar te tokes gjate periudhes se

ndertimit sa here te te jepet mundesia

KOntraktori

Bashkia Drejt fundit te ndertimit

Perfshihet nen

kontratat e punes




tokes germimit Perdor material per restaurimin e zones se degraduar

Siguro mbrojtjen ndaj pjerresise me ane te litareve te kapur neper

vende te sigurta

Siguro qe infrastruktura e ujitjes eshte projektuar ne menyre qe

te parandaloj erozionin

Arm Fier

Cilesia e ajrit Pluhura dhe tymera te aktiviteteve

ndertimore dhe rehabilituese

Kontrollo pluherat duke sperkatur uje dhe kontrollo metodat e

ndertimit dhe mbjelljes

Mbulo kamionet ne menyre te pershtatshme

Schedule ëork during more socially amenable times.

SIguro qe te gjithe fucite septike jane mbyllur hermetikisht

Kontrollo shpejtesine e automjeteve ne te gjithe zonen perreth

Ndalo djegjen e mbetjeve te materialeve te ndertimit ne vend

Sigurohu qe komuniteti local eshte I informuar plotesisht per

aktivitetet e ndertimit te rehabilitimit dhe nqs ndryshon rutinen e

punimeve

KOntraktori

Bashkia

Arm Fier



te U&K

Perfshihet nen

kontratat e punes

Mjedisi akustik

Shqetesimi nga zhurmat nga punimet

ne ndertim dhe nga trafiku

Gjithashtu shqetesim eshte edhe per

kafshet

Orari I punes te behet ne menyre te tille qe te minimizoje

bezdisjen

Metoda te pershtatshme te ndertimitdhe mbulimin e

gjeneratoreve dhe mjeteve me mbeshtjellese

Kufizimin e trafikut ne zonat rezidenciale

Kujdes te vecante dhe dezajn te mbjelljeve bimore afatgjata

Te pajis me barriera qe prishin zhurmat psh me grupe pemesh,

argjinature

Kontraktori

ARM Fier



te U&K

Perfshihet nen

kontratat e punes

MBulesa e

gjeneratorit rreth

200 euro per njesi

Vendet historike

dhe kulturore Shqetesim dhe degradim te vendeve

kulturore te njohura

Rradhitje te kujdesshme te punes ne ndertim/rehabilitim.

Masa speciale qe te mbrojne burimet e njohura kulturore

Kontraktori

Direktorati Ra-

jonal i Kultures

Fier



te U&K

Perfshihet nen

kontratat e punes

Trashegimia

kulturore

Humbje e pazevendesueshme dhe

deme te medha ne punimeve artizanale

dhe kultures historike te zonave perreth

Ekzaminim te hershem nga Drejtoria e Trashegimise Kulturore

Raporti perfshin fotografi dhe filmime te detajeve te objekteve

kulturore nese gjenden

Bej modifikime te punes se propozuar nqs perfundimet nuk jane

te levizshme

Agjensia e

Sherbimeve

Arkeologjike

Kontraktori

Bashkia Fier

Qendra

Kombetare



te U&K

Per tu percaktuar

mund te vonoj

punimet




perinventarin e

aseteve

kulturore

Trashegimia

kulturore – var-

ret

Prishje te varrezave ne zonat e banuar

(me shume mundesi jo)

Konisderim te pershtatshem ndaj varrezave qe mund te ndikohen

nga permbytjet. Kjo konsiderohet shume e veshtirespese skemat

U&K jane ekzistente

Te ndermerret ne konsiderim ceshtja me respect te plot ndaj

familjeve dhe te afermeve te prekur

Agjensia e

Sherbimeve

Arkeologjike

Kontraktori

Bashkia Fier

Qendra

Kombetare

perinventarin e

aseteve

kulturore

Perpara nndertimit Per tu percaktuar

Mbetjet e ngurta

Minimizo shqetesimin per hedhjen e

mbetjeve te ngurta

Parandalo ndotjen e ujerave

nentokesore dhe rrezikun e shendetit te

kafsheve

Parandilimin e mbetjeve te ngurta gjate ndertimit

Punetoret e ndertimit te jene mesuar imtesisht ne lidhje me

hedhjen mbeturinave dhe mbrojtjen e mjedisit.

Organizo refuzimin e pershtatshem te regjimit te mbledhjes dhe

hedhjes se mbeturinave

Kontraktor

ARM Fier

Bashkia



te U&K

Perfshihet ne

kontraten e punes

Pagesat per

menaxhimin e

mbetjeve rreth 70

euro ne vit

Koshat e plehrave

reth 140 euro dhe

14 cope

Fuci septike rreth

1500 euro copa

Faza perfundimtare dhe operacionale

Faktoret ekonomik dhe social

Ekonomia Maksimizo perfitimet ekonomike me

ane te funksionimit te skemes U&K

RRit potencialin per ujitje, kontrollin e permbytjeve, furnizimin

me uje dhe komunitetet e perkatshme te perjetojne nje menyre

me te mire jetese

Gjithashtu e rendesishme per tu vleresuar eshte potenciali i

menaxhimi te ujerave nentokesore dhe siperfaqesore i

nevojshem per rregjimin e rrjedhes

Bashkia

MBZHRAU

MM

Ne fillim te operacionit Per tu percaktuar

Infrastruktura Degradimi i infrastructure eksiztuese

ne zone

Permiresimi i infrastruktures ndihmese lidhur me ujitjen qe te

perfitojne ne maksimum komunitetet lokale permiresim pasues

ne standartin e jeteses te banoreve indogjen duke ndertuar rruge

Bashkia

MBZHRAU

MM

Ne fillim te informa-

cionit

Per tu percaktuar

Permiresimin e

sherbimeve te




te reja, turizem te permiresuar dhe nje rrjet te rrugesh per te

kampet e ekoturizmit

Permiresimin e e ndertesave relaksuese dhe sanitare si psh

sistemet e e sherbimit te ujit dhe ujerave te zeza

ËSS qe te lidhen

me politikat e

QSH

Perfitimet dhe

kapitali

Ndarje e parabarte e fitemeve

Femrat nuk perfaqesohen drejtesisht

Trajno femra per pozicione ne skemen U&K

Siguro qe grate perfaqesohen plotesisht ne OPU

Te ndermerren trajnime dhe te permiresohet kapaciteti operativ I

Organizatave EUA

Bashkia

MBZHRAU

ËUA

Pergjate operacionit Per tu percaktuar

Pengesat e

perdoruesve te

ujit ndaj

rezervuarit

Konflikte mids perdoruesve te rezer-

vuarit (Bordit te Ujitjes, Administrator

eve te hidrocentraleve, peshkatareve

etj)

Nenshkruaj nje marreveshje me vargun e operimeve dhe te dre-

jtat midis aktotreve kryesor, ku te drejtat dhe pergjegjesite jane

percaktuar qarte

C qe te sigurosh qe burimet ujore jane menaxhuar ne menyre te

barabarte

MBZHRAU

Bordi Rajonali

KUllimit RBC

Bashkia

MM

Perpara fillimit te oper-

acionit

JO kosto shtese

direkte

Aktivitete

sociale dhe

clodhese

pergjate lumit

Permbytje e papritur per shkak te rresh-

jeve massive te paparashikuar

Prezanto sisteme te paralajmerimit te permbytjeve te rezervuarve

ne drejtim te rrymes

Bashkia

MBZHRAU

MM

Ne fillim te operacionit

Per tu percaktuar

por varet ne

zgjerimin e

vendbanimeve ne

drejtim te

rrjedhes

Demi I produk-

teve bujqesore

Ndotje e tokes bujqesor ose degradim i

tokes duke perdorur ujera te pa-

pershtatshem

Nderprej ujitjen ne rast ndotjeje

Kontrollo burimet e ndotjeve

Siguro cilesi te pershtatshme te ujit per ujin

MBZHRAU

Bashkia

Ne fillim te operacionit

dhe ne sezonin e thate

Per tu percaktuar

nga skuadra

teknike

Shendeti njere-

zor

Ekspozim i fermereve dhe punetoreve

kundrejt pesticideve dhe substancave te

rrezikshme

Jep trajnime ne lidhje me rreziqet magazinimin, trajtimin dhe

hedhjen e pesticideve te mbetura.

Jep trajnime ne qendrueshmerine e menaxhimit te demtuesve

bazuar ne MIP

MBZHRAU

Direktorati Ra-

jonal i Shen-

detit Publik


ENVIRONMENTAL FACTORS

Biodiversiteti-

Flora and Fauna

Humbje te riprodhimit te peshqeve dhe

elementeve te tjere te faunes dhe flores

per shkak rrjedhes se avashte

Kontrollin mbi ekstraktin illegal te zhavorrit dhe licensim te

kufizuar per ekstraktin e zhavorrit per lumenjte shumevjecar

Integrimin e strategjive te rrjedhes se ulet dhe operacioneve

planeve te menaxhimit RBMP ne skemat U&K

Bordi i Kullimit

Operacioni i

Ujitjes

Inspektoriati

Shendetesor

Fier

Per tu percaktuar Per tu percaktuar

Cilesia e ujit Reduktim ne cilesine e ujit te ujitjes Percakto dhe zbato kthimin e ujitjes dhe nivelin e cilesise se ujit MBZHRAU Pergjat operacionit Per tu percaktuar




dhe ndotja nga

kimikatet

bujqesore

Probleme te cilesise se ujit per

perdoruesit e rrjedhes se lumit

Eutrofikimi per te perdorimit te madh

te fertilizuesve dhe pesticideve

Rrezik per kafshet e fermave

per te qenen ne perputhje me OP 4.09

Rrit prodhime me nje tolerance te lart kripe

Nderto kanal te vecante te hedhjes se mbetjeve per kanalet e

ujitjes

Themelo pellgje avullimi per te kapur ndotesit

Ngri sensibilizimin te njerezit dhe promovo planin MIP , forco

kapacitetin e monitorimit

Rrit sensibilizimin mbi rreziqet, praktikat e sigurise per

magazinimin, perdorimin dhe trajtimin e mbetjeve pesticide

MOM

Bordi i Kullimit

EPA

IPH

Insoektoriati

Mjedisor Fier

Sedimentimi Sedimentimi i kanaleve te U&K

Ndertimin e digave te vogla ne ujembledheset e larta per te kapur

levizjet e toke dhe reres te shkaktuara nga rreshjet e shumta dhe

levizjet e shpeshta te tokes

Laj periodikisht kanalet U&K me ujin e tepert te rezervuarit per

te shperndare sedimentent me ate rrymes ne drejtimin e duhur

MBZHRAU

Operatoret e

Ujitjes

Inspektoriati i

Mjedisit Fier


Tokat Erozioni tokes siperfaqesore pas nder-

timit

Rikultivimin e siperfaqes te ekzpozuar te tokes me bime menje-

here pas perfundimit te punes se rehabilitimit

Inkurajo depozitat e tokes nga punimet e germimit per tu

perdorur ne afersi te vendit te pune per peisazh ose per mbjellje

nga komuniteti, njerezit loka, banoret etj

MBZHRAU

OPeratoret e

Ujitjes

Inspektoriati

Rajonal i

Mjedisit Fier

Pergjat periudhes se

pergjgjeshmerise se

defekteve

Ne fillimi te operacio-

nit

Ne kontrate

Per tu percaktuar

Menaxhimi I

tokave dhe I ujit

Perdorim i kote i ujit

Kullim i papershtatshem

Konvertohu ne teknologjine alterative te ujitjes si psh sperkatesi(

me e shtrnejte se ujitja natyrale)

Jepi prioritet mirebajtjes se kullimit ng aOPU

Zbato masat e e menaxhimit te ujit te rrjedhes ne drejtim te kun-

dert

MBZHRAU

OPeratoret e

Ujitjes

ËUAs


Menaxhimi I

tokave, kripes

dhe I ujit

Rritja/Ulja e ujerave tokesore

Salinizim dytesor

Shqetesim te furnizuesve tradicional te

ujerave tokesore

Konverohu ne teknologjine alternative te ujitjese si psh

sperkatesi(me eshtrenjte se ujitja natyrale)

Konsidero tarifat e ujit ne volum dhe jo vetem ne zonat e ujitjes

Perdorimi i fertilizuesit acidi nqs kripezimi nuk permban sodium

dhe deperton ne siperfqaen e ujit

Zbato mirembajtje te pershtatshme te Kullimit te cilesuar ne

OPU

Apliko protokolle dhe rutina te mira per Menaxhimin e Ujitjes

MBZHRAU

Operatoret e

Ujitjes

ËUAs

Inspektoriati

Rajonal i

Mjedisit





Vlereso nevojat e furnizimin me uje te njerezve te varfer dhe te

disavantazhuar

Menaxhimi I

tokave dhe ujit

Rrenie ne pjellorine e tokes

Ndikimi i baltes se nxehte ne struktura

Kerko dhe zhvillo nje rekomandim specific mbi fertilizuesit dhe

jepi njerezve qasje me fertilizuesit inorganik

Inspekto dhe mirembaj te gjitha strukturat

MBZHRAU

Operatoret e

Ujitjes

ËUAs


Erozioni Erozion ne zonen e komandes dhe ne

sedimentet nga rrjedha e larte

Mirembaj bimesine ne te gjitha siperfaqet tokesore te ekspozuara

fillimisht dhe ne zonat te ri-bimesuara nga kontraktoret

Promovo perdorimin e barerave tolerant ndaj erozionit(bar

vetiver)

Sigurohu qe kanelet kullues jane mirembajtur

Sigurohu qe bimesia eshte vendosur ne te gjitha strukturat e reja

Here pas here pasto sedimentet me ujin e rezervuarit te ujitjes

Operatoret e

Ujitjes

ËUAs


Demtuesit, se-

mundjet, dhe

perdorimi I

papershtatshem

I pesticideve

Humbje te prodhimeve dhe ndotja nga

pesticidet

Ndikimi te organizmat qe nuk duhen

prekur(psh zogjte) te cilet jane

grabitqaret natyral te demtuesve

Promovo bujqesine organike

Kryej kerkime mbi demtuesit dhe semundjet

Rrit sensibilizimin mbi pesticidet dhe promovo detajet e MIP

Forco kapacitetin e brendshem per menaxhimin e demtuesve

Permireso vleresimin dhe monitorimin

MBZHRAU

Agjensia Kom-

betare e Ush-

qimit

Qendra e tra-

jnimit QTTB

Instituti i Shen-

detit Publik

Direktoriati

Rajonal i Shen-

detit Publik

Inspektoriati

Mjedisor Fier


Peshqit

Hyrja e peshqeve ne sistemin e

kanaleve

Ndikimi i ndotjes se ujit mbi peshqit

Siguro rrjedhen e lumenjve dhe mbaj te paster kanalet e ujitjes

Use separate drains for irrigation return ëater

OPeratori i

Ujitjes

ËUAs

Inspektoriati i

Mjedisit Fier


Mbareshtimi

blegtoral Konflikte midis Blegtorise dhe fermer-

eve qe lerojne token Krijo korridore midis skemave te U&K dhe kullotave

Operatoret e

Ujitjes

ËUAs



5 PËRSHKRIMIN I PROGRAMIT TË MONITORIMIT

Në përputhje me ligjin Shqiptar, duhet qe te kete nje program monitorimi gjatë ndërtimit dhe punimeve të re-

habilitimit të SKU. Monitorimi, gjithashtu, lejon efektet mjedisore gjate të punimeve të testohen, kundër atyre

te parashikuar. Në këtë mënyrë, ajo ndihmon për të siguruar që çdo problem që mund të dalin gjatë implemen-

timit, nëse janë apo jo parashikuar, mund të identifikohen dhe parashikimet e ardhshme te bëhen më të sakta.

Ndjekja e monitorimit është përdorur për t'iu përgjigjur pyetjeve të tilla si:

• A ishin parashikimet e vlerësimit të efekteve mjedisore të sakta?

• A po kontribuon plani ose programi në Kurjan në arritjen e objektivave të dëshiruara mjedisore dhe objekti-

vat?

• A janë ndikojne si pritej masat zbutëse në Kurjan Strum?

• A ka ndonjë efekt negativ mjedisoredhe social? A janë këto brenda kufijve të pranueshëm, apo veprime

korrigjuese te dëshirueshëm?

Hartimin e një skicë per nje programtë përshtatshëm monitorimit duhet te bazohet ne gjashtë hapat e

mëposhtme:

• Hapi 1: çfarë duhet të monitorohet në Kurjan Strum?

• Hapi 2: Çfarë lloj i informacionit është kërkuar?

• Hapi 3: Cilat janë burimet informuese ekzistuese të monitorimit për Kurjan Strum?

• Hapi 4: A ka ndonjë mangësi në informacionin ekzistues, dhe si mund të plotësohen ato?

• Hapi 5: Çfarë duhet bërë nëse jane gjetur efektet anësore, në Kurjan Strum?

• Hapi 6: Kush është përgjegjës për aktivitetet e ndryshme të monitorimit, kur duhet të kryhen këto, dhe cili

është format i përshtatshëm për prezantimin e rezultateve të monitorimit?

Monitorimi do të jetë i rendesishem në hartimin e informacionit bazë për planet dhe programet e ardhshme.

Monitorimin dhe vlerësimin i progresit kundrejt objektivave dhe synimeve mund të formojnë një pjesë e

rëndësishme te dhena nga procesi. Te dhenat nga procesi i monitorimit ndihmon për të siguruar informacion

më të rëndësishëm që mund të përdoren për të identifikuar çështjet specifike të performancës dhe efekte të

rëndësishme, dhe përfundimisht çon në marrjen e vendimeve më të informuar.

Një i Plan/ Program Monitorimit Mjedisor dhe Social (PMMS) për zonen e Kurjan Strum, i cili eshte nje

seksion i ESMP-se se plote ,duhet të merret parasysh nga palët e interesuara, perfshire dhe komuna përreth.

PMMS është i ndarë në çështjet social-ekonomike dhe mjedisore, por meqe treguesit e monitorimit në thelb

mbeten të njëjtet para-ndërtimit, gjatë ndërtimit dhe periudhave operacionale të zhvillimit të projektit, ato janë

të rreshtuar së bashku dhe janë supozuar të jenë të nevojshme në të tre fazat ( shih Tabelën 0-1).

Konsulenti ka dhënë edhe ne (PMMS) ndikimin, parametërat, treguesit, metodologjin e monitorimit,

frekuencës, dhe tregues të gjerë të përgjegjësive edhe pse më shumë konsultime ndërmjet palëve te interesuara

do të jetë e nevojshme para zbatimit; dhe më në fund me kostot ose tregues,se ku do të aplikohet keto kosto.

Shumica e shpenzimeve nuk janë treguar momentin që ajo duhet të konfirmohet me palët e interesuara në

Kurjan Strum dhe në shkallë kombëtare të cilët janë përgjegjës gjatë-ndërtimit, ndërtimit dhe periudha

operative të zhvillimit; për shembull, disa i monitorimit mund të mbulohen në kuadër të buxhetit kontraktori

ekzistues (e mbuluar nën ËRIP), por ajo do të duhet të konstatohet se si monitorimi do të zgjatet përtej

ndërtimit. monitorimi të tjera mund të mbulohet në kuadrin e programeve aktuale të monitorimit kombëtare

nga ana e QeverisëShqiptare.

Aranzhimet e monitorimit dhe mbikëqyrjes do tëmiratohen nga BB dheMBZHRAU: sigurojë zbulimin në

kohë të kushteve që kërkojnë masa përmirësuese në përputhje me praktikat e mira; japin informacion dhe

progresin dhe rezultatet e zbutjes dhe masave forcimin institucional; dhe, të vlerësojë pajtueshmërinë me

politikat kombëtare dhe Bankës mbrojtëse.


5.1 Organizimi i Monitotimit

Zbatimi i rehabilitimit te SUK Kurjan Strum do të duhet të monitorohen me përgjegjësi dhe në përputhje me

kërkesat ligjore shqiptare aktualisht në fuqi.

Përgjegjësia aktual për monitorimin e treguesve është e ndarë mes shumë aktorëve të ndryshëm dhe

gjithashtu në nivel kombëtar dhe komunal. Agjencia për Mbrojtjen e Mjedisit (AMM) bashke me MM dhe

ARM-ja në Shqipëri do të luajë një rol të rëndësishëm në ngritjen e planit të monitorimit për projektin. REA

duhet të vendosni se çfarë elemente të monitorimit janë përgjegjësi kontraktorit të SUK ne Kurjan Strum dhe

ato që duhet të integrohen në programin kombëtar të monitorimit të statusit te mjedisit. Aneksi 8 i dokumentit

jep me shum detaje ne pergjegjesine e monitorimit , ne sektorin mjedisor.


Table 5-1: Plan i Monitorimit Mjedisor dhe Socal per skemat U&K te Kurjan dhe Strum

Ndikimi Parametrat Treguesit Metodologjia Frekuenca Pergjegjesia Kostoja

Faza e ndertimit

Ndotja e Ajrit Pluherat dhe TYmi NO2 , SO2 , CO, TSP

andPM10.

Mjete qe perfshijne mates te plu-

hurit dhe metra dore Perdite

Kontraktori

Inspektoriati Rajonali

mjedisit

Inspektoriati Rajonal

i Higjenes

E perne koston e

kontraktorit per

rehabilitimin e U&K

E vleresuar rreth

Euro 5,000

Ndotja akustike Nivel i larte i sfondit

>90dB Decibels (dB)

Mjete qe perfshijne metra qe

masin zhurmen Perdite

Kontraktori


mjedisit


i Higjenes

Nen kontraten e re-

habilitimt te U&K

Semundjet e

transmetueshme

me ane te ujit Perhapje e semundjeve

Rritja e rasteve te semund-

jeve te transmetueshme me

ane te ujit

Rishikim i raporteve mjekesore Cdo tremujor

MBZHRAU

PHI

DIrektorati Rajonal i

Higjenes

Buxheti QSH

pergjate operacionit

Rreziqet e sigur-

ise Siguri per blegtorine dhe

njerezit

Raste te raportuara te

incidenteve dhe

aksidenteve

Ngjyra, trazimi dhe

ndryshimi ne permbajtjen

kimike te kullimit

Rishiko dhe vlereso rregjistrin e

incidenteve dhe aksidenteve

Vezhgimin direct te ujit te kul-

luar

Vezhgim te

vazhdueshem te

rrjedhjeve, me ane

te instrumentave

Kontraktori

MBZHRAU


i Higjenes

Mbuluar ne PUBU

deri sa te ndertohet

Per tu percaktuar

Termetet Siguri per blegtorine dhe

njerezit

Rezultatet nga stacioni

sizmik

Mjete qe perfshijne sondazhe

teodolite etj

VEzhgim te

vazhdueshem me

ane te instrumen-

tave

Instituti i Gjeologjise,

Energjise, Ujit dhe

Mjedisit

Per tu percaktuar

Zhvillimi Eko-

nomik Prodhimi bujqesor per

skemen U&K

Tonazh i prodhimit bu-

jqesor

MErre ngaINSTAT i Rajonal,

nga INSTAT Tirana Albania dhe

nga raportet e MBZHRAU

Vjetor MBZHRAU

BAshkia

Mbuluar ne PUBU


Buxheti QSH


Zhvillimi Eko-

nomik

Punesimi Brenda

komunave qe jane perreth

Kurjan Strum

Nr. I te punesuarve

Nr. I te papuneve

Konstanto nivelin e tanishem dhe

krijo nje structure punesimi ne

zonen e Projektit

Vjetor MBZHRAU

BAShkia

Mbuluar ne PUBU


Buxheti QSH



Ndikimi Parametrat Treguesit Metodologjia Frekuenca Pergjegjesia Kostoja

Ndotja e Ujit

Cilesia e Ujit Brenda

rezervuarit te Kurjan Strum

Cilesia e ujit Brenda

rrjedhes se lumit Seman

Cilesia e ujit ne sistemin e

ujitjes/kullimit

Ngarkese Ushqyese (Ni-

trate, fosfates, kalium,

mbetje pesticidesh, COD &

BOD, Trazim

Dyhere ne vit pergjat sezonit te

lagesht dhe te thate( shabllonet

duhet te merren nga pikat e

brendshme dhe te jashtme te

zonave te zhvilluara te lumit Se-

man

Sezonal

Kontraktori


mjedisit

Agjensia Kombetare

e Mjedisit

Buxheti QSH


Erozioni i Tokes Humbje te mbuleses se

tokes

Priduktiviteti i tokes dhe

trazimi i ujit Vezhgim I vazhdueshem

MBZHRAU


Mjedisit

Bashkia

Buxheti QSH


Cilesia e Tokes Humbje te mbuleses se

tokes

Produktiviteti i tokes dhe

trazimi i ujit Vezhgim I vazhdueshem

MBZHRAU

Agjensia Rajonale e

Mjedisit


MJediisit

Buxheti QSH


Permbytjet Zona e permbytur Permbytjet e rrjedhes ne

zonen e projektit

Vezhgim dhe ceshtje te

raportuara te permbytjeve I vazhdueshem

MBZHRAU

Bashkia

ARM

Buxheti QSH


Humbje e Ujit DIsponueshmeria e Ujit

Mase e pamjaftueshme e

ujit per ujitje ne krahasim

me volumin e pritur

Instalo metra uji I vazhdueshem

MBZHRAU

BASHKIA

ARM


i Mjedisit

Mbuluar ne PUBU


Buxheti QSH



6 Marrëveshjet Institucionale–Kapacitete e Ndërtimit

Ky seksion përcakton përgjegjësitë për zbutjen dhe monitorimin e sëbashku me marrëveshjet për rinfor-

macion, sidomos për koordinimin ndërmjet agjencive përgjegjëse për zbutjen. Kjo pjesë e PMMS

gjithashtu tregon se kush është përgjegjës për ndërmarrjen e masave lehtësuese dhe monitorimin, psh, për

zbatimin e veprimeve përmirësuese, monitorimin e zbatimit, trajnimin, financimin dhe raportimin.

PUBU (ËRIP) propozuar i përgjigjet kërkesave nga MBZHRAU dhe DSKD, dhe integron mbështetje

strategjike për MIBU (IËRM) dhe investimeve në rehabilitimin e infrastrukturës skemë se U&K, që do të

implementohet nga MBZHRAU. PUBU(ËRIP) është duke përdorur financimin e Bankës Botërore në

formën e një kredie.

Rolet dhe përgjegjësitë e niveleve të ndryshme të qeverisë dhe aktorëve janë përshkruar në DSKD

(ESFD) . Rregullimet institucionale te propozuara për integrimin e suksesshëm të konsideratave

mjedisore dhe sociale janë si më poshtë:

• MBZHRAU dhe MOE/NEA duhet të sigurojnë që agjencitë e varura bujqësore dhe ARM, si dhe

Inspektoriati Rajonale e Mjedisit te kene stafin e nevojshëm për këtë projekt, pasi te filloj ndërtimi në

skemen U&K te Kurjan Strum dhe për të siguruar që masat zbutëse të propozuara te zbatohen PMMS

brenda Kurjan Strum janë të përfshira në dokumentin e tenderimit, duke përfshirë faturën e sasive, dhe se

një buxhet specifik është ndarë për zbatimin e masave zbutëse.

• Punimet per rehabilitimin e skemes U&K Kurjan Strum do te kryhen nga kontraktorëte porositur përmes

procesit të tenderit. Gjatë periudhës përgjegjësit e ndërtimit do te pergjigjen per defekte, kontraktori do të

mbikëqyret, në emër të MBZHRAU, nga një konsulent mbikqyres inxhinier.

• Kur skema U&K e Kurjan Strum dhe skema e vaditjes te jene rehabilituar ujesjellesi lokal do të marrë

përsipër O & M në emër të MBZHRAU.

6.1 Trajnimi

Një komponent kyç i suksesit të PMMS Kurjan Strum varet nga ngritja e kapaciteteve efektiv të MBZHRAU,

trajnimin e stafit dhe të organizatave të tjera qe jane përfshirë në PMMS e Kurjan Strum, (duke perfshire

organizimin e monitorimit sociale cila është planifikuar në PUBU (ËRIP) Komponentit 2 pika B. Kjo do të

përfshijë edhe kontraktori përgjegjës për rehabilitimin e U&K të Kurjan Strum i & D s, si dhe konsulent inx-

hinier mbikëqyres (SEC). Është propozuar që këto aktivitete mund të asistohen nga ana teknike (AT) nga kon-

sulentët e jashtëm në një bazë të nevojshme.

Është e qartë se të gjithë ata që janë përgjegjës për drejtimin, zbatimin dhe funksionimin e çdo aspekt të

PMMS do të trajnohen në mënyrë adekuate për rolin e tyre. Është propozuar që të dhënat e trajnimit për të

gjithë punonjësitdhe të palët e përfshira te ruhen, për të siguruar prova dhe per qëllime të auditimit / inspek-

timit. Kjo është konsideruar si një tregues shumë i dobishëm për të arritjet e pergjithshme të projektit.

Trajnimi mund të konsiderohet për organizatat e mëposhtme:

6.2 Ministria e Bujqesise e Zhvillimit rural dhe administrimit te ujerave

MBZHRAU do caktoj një inxhinier të mjedisit për të mbikëqyrur përgatitjen, zbatimin dhe e PMMS dhe

planet e saj lidhur (p.sh. ESMiP dhe ESMoP) si dhe progresin PUBU (ËRIP) ndoshta i ndihmuare dhe nga një

konsulent i pavarur të monitorimit të mjedisit (shih më poshtë). MBZHRAU mund të konsiderojnë duke për-

dorur një pjesë të buxhetit në bazë te konponetit 2PUBU(ËRIP) për këtë.

.


Inxhinieri i caktuar nga MBZHRAU duhet të pajisen me burime të mjaftueshme teknike dhe financiare për të

përfunduar këtë rol të menaxhimit; burimet e jashtme përmes AT mund të kërkohet në raste. Trajnim specifik

për inxhinier të mjedisit mund të përfshijnë:

• Parimet dhe procedurat për vlerësimin e ndikimit mjedisor;

• Bazat e menaxhimit të mjedisit;

• Vlerësimi i Pajtueshmërisë, monitorimin dhe ndjekja;

• auditimet e mjedisit;

• vlerësimin e ndikimit social dhe konsultimin publik; dhe

• Ekspertiza te trajnuar në testimin e cilësisë së ujit dhe analiza).

6.2.1 Konsulenti Mbikeqyres per Inxhinierine

KMI-ja i punësuar për mbikëqyrjen e rehabilitimit Kurjan Strum duhet të ketë staf të mjedisit të trajnuar për të

siguruar përputhshmërinë me kërkesat e kontraktori PMMS. Nga ana tjetër, KMI-ja mund tja kaloj kete

përgjegjësi për të trajnuar në mënyrë adekuate të personelit, nen kontraktoreve me miratimin e MBZHRAU.

Të dhënat e trajnimit, duke përfshirë edhe frekuentimin e kursit të caktuar, do të ruhen nga MBZHRAU. Tra-

jnim specifik duhet të jepen si më poshtë:



• Vlerësimi i Pajtueshmërisë, monitorimin dhe folloë-up;

• Air, tokës dhe marrjen e mostrave të ujit procedurat;

• Ndikimet e ndërtimit, duke përfshirë punimet e ndërtimit, sedimenteve dhe kontrollin e erozionit, trajtimin e

tokës dhe heqjen e bimësisë;

• Menaxhimi i mbeturinave;

• Karburanti dhe menaxhimin e materialeve të rrezikshme;

• Bazat e ekologjisë ujore;

• Menaxhimi i kampit; dhe

• Auditimi dhe të ndjekja

6.2.2 Kontraktori i Rehabilitimit te Ndertimeve

Kontraktori i Rehabilitimit te Ndertimeve (KRN) për Kurjan Strum do të ketë staf të mjedisit të trajnuar për të

siguruar kontraktuesin dhe të gjithe nënkontraktor, perpuethshmesine me kërkesat PMMS. KRN-ja do të

mbajë të dhënat e trajnimit, duke përfshirë edhe frekuentimin e kursit për inspektimet nga

MBZHRAU.Ttrajnim specifik duhet të jepen si më poshtë:








• Menaxhimi i kampit;

• Marrëdhëniet e komunitetit dhe procedurat e konsultimit publik; dhe

• Auditimi dhe të ndjekja.


6.2.3 Kontraktori i Rehabilitimit te Ndertimeve

Konsulent i Pavarur i Monitorimit Mjedisor (KPMM) i kontraktuar për të mbikëqyrur rehabilitimi duhet të

trajnohen në mbikëqyrës dhe pajtueshmërisë vlerësimin e projekteve të infrastrukturës per rehabilitimin e

skemes U&K Kurjan Strum, duke përfshirë përgatitjen e raporteve të pajtueshmërisë dhe procedurat e marrjes

së mostrave të mjedisit, duke përfshirë si vijon:









• Menaxhimi i kampit;

• Marrëdhëniet e komunitetit dhe procedurat e konsultimit publik; dhe

• Auditimi dhe të ndjekjekjen

6.2.4 Asistenca Teknike

Përveç trajnimit të personelit, duhet dhe asistencë teknike duke përdorur konsulentë të jashtëm ka qenë tëpërf-

shirë në buxhetin e trajnimit. Asistenca teknike mund të jetë me kohë të plotë brenda MBZHRAU ose te përf-

shijnë vizita të shkurtra nga konsulentët e jashtëm për të siguruar seminare trajnimi dhe seminare etj

Shpenzimet e trajnimit për Kurjan Strum vlerësohen në Kapitullin 8.


7 Plan ii Zbatimit-Procedurat e Raportimit

7.1 Plani i Zbatimit

Koha, shpeshtësia dhe kohëzgjatja e masave zbutëse dhe monitorimit për Kurjan Strum duhet të përfshihen në

planin e zbatimit, duke treguar shkrirjen dhe koordinim me procedurat. Referuar Studimit të Fizibilitetit (SF),

përgatitur nga Konsulenti JV RENARDET et al, periudha maksimale e planifikuar për ndërtim duke marrë në

konsideratë mundësitë e ndryshme është jo më shumë se 33 muaj për Kurjan Strum. Në kohën e përgatitjes së

këtij PMMS një FA e aktualizuar dhe dizajni i detajuar nuk ishin në dispozicion.

Pavarësisht kësaj, është e rëndësishme që punimet në Kurjan Strum janë parashikuar me kujdes për të siguruar

që punimet nuk do të ndikojne ne vazhdueshmerine e jetes bujqësore të fermerëve, sidomos gjatë kohërave

kritike, kur ujitja është e nevojshme. Ekziston një dilemë këtu ne lidhje nese puna në kanalet eshte me mire te

ndërmerret gjatë sezonit të thatë, kur ka më pak ujë perrreth, por kjo mund të jetë koha kur fermerët duan që

kanalet e ujitjes të jenë operacionale. Nga kjo dileme rrjedh se moti është një element i rëndësishem, sidomos

me punimine tokes dhe duhet të shmanget gjatë muajve te lagësht.

Të SF ekzistuese në fakt nuk specifikon ndonjë datë për fillimin e punimeve te rehabilitimit ne skemen U&K

ne Kurjan Strum, por ata japin indikacione te muajve te preferuar per punime për shkak të arsyeve të paraqi-

tura në paragrafin e mësipërm. Në mënyrë që të marrë një plan zbatimi, Figura 7 1 tregon te menduarit aktuale

te planit te punes se rehabilitimit ne skemen U&K ne Kurjan Strum dhe tregon se puna për ndërtimin do të

fillojë në vitin 2016. Sigurisht një plan i tillë duhet të konfirmohet nga palët relevante dhe MBZHRAU . Supo-

zohet se këto çështje do të bëhen më konkrete, pasi dizajni i detajuar te jete bërë dhe tenderi nxirret ne shitje.

Figure 7-1: Construction Schedule- Kurjan StrumI&D Scheme Rehabilitation Project (taken from the FS)

7.2 Procedurat e Raportimit

7.2.1 Ndertimi

Se fundmi, Kontraktoret per ndertimin e rehabilitimin e skemes U&K te Kurjan Strum, në përputhje me dis-

pozitat e kontratës, do të jetë përgjegjës për zbatimin e shumicës së masave zbutëse gjatë fazës së ndërtimit.

Në planin e punimeve, kontraktoret duhet të përfshijne të gjitha masat e propozuara lehtësuese, dhe inxhinieret

mbikqyres gjithashtu duhet të sigurojnë që oraret dhe planet e monitorimit janë në përputhje me te. Kjo do ti

japë një ndjenjë të pronësie kontraktorëve. Zell nga ana e kontraktorëve dhe mbikëqyrja e duhur gjatë dy

periudhave së ndërtimit dhe përgjegjësia mbi defektet janë vendimtare për suksesin ne zbutjen e ndikimeve.

Pritet që të gjithë ekspertët e propozuar për punen e zbatimit do të kene certifikimin e përshtatshem dhe ak-

reditimin e pershtatshem ne lidhje me departamentet përkatëse shqiptare të Qeverisë dhe institucioneve.

Raportet e progresit do të përgatiten nga Konsulenti dhe do të përfshijnë të dhëna dhe informacione mbi

shëndetin dhe sigurinë (aksidenteve dhe incidenteve), mbrojtjen e mjedisit (derdhje dhe papa-


jtueshmëri),forcen e punës (numrat, notat, probleme), raporte ne lidhje me komunitetin vendas (ankesa,

çështje), dhe trajnime relevante.

Konsulenti mbikëqyrres do të duhet të kontrolloje raportet e kontraktorit Kurjan Strum dhe do ti dergoje ato te

punëdhënësi (me sa duket MBZHRAU), duke përfshirë çdo të dhëne shtesë në lidhje me zbatimin e projekteve

RAP dhe PMMS.

Është e rëndësishme që punedhenesi, SEC dhe stafi i kontraktorit ne Kurjan Strumpër të krijoje dhe të ruaj

lidhjet efektive të komunikimit mes paleve (p.sh. komunat) për të siguruar rrjedhjen e lehtë te dyanshme të

informacionit.Kjo eshte me mire te behet me nje komitet te perbere nga nje perfaqesues i MBZHRAU (anetar i

PIU), nje perfaqesues i qeverise lokale dhe nje anetar nga SUK. Ky komitet duhet te takohen rregulisht qe te

jete efektiv pergjate fazes se ndertimit.

Tabela 7 1 më poshtë përshkruan linjat e propozuara të komunikimit për banorët lokalë, punëtorët e ndërtimit,

të punësuarit dhe individë të tjerë të projektit të lidhura me lidhje me paraqitjen e ankesave apo incidente gjate

të gjithë ndërtimit dhe funksionimitte projekteve të rehabilitimit. Ky shteg i propozuar komunikimi mund të

permiresohet e te mirepershtatet pasi projekti i ndërtimit Kurjan Strum fillon.

Table 7-1: Udha e Propozuar e Komunikimit

Tipi i paleve te

interesuara

Interesi potencial /

Shqetesimet Mjetet e kontaktit

Kontakti

Kyc

Rezidentet local

te Kurjan Strum

qe ndikohen

direkt nga zhvil-

limi i puneve

dhe perdoruesit

e rrjedhes se ujit

Pakete kompensimi e pershtatshme (asistence

financiare)

Shqetesimi nga kampet e punes dhe aktivitetet e

lidhura me te (alkoli, problemet e mjedisit etj.)

Humbja e tokave te prodhimit, peshkimit etj.

Akses ne sherbimet e komunitetit (mjekesi,

edukimi, treg etj.)

Mirembajtja e trashegimise kulturore

Mbrojtjen dhe sigurine e fshatrave locale dhe

komunave

SHperndarjen e informacionit per rreziqet

potenciale (prishjen, mbylljen e rrugeve,

reduktimin e aksesit ndaj lumit etj.)

Ankesat dhe shqetesimet

duhet ti komunikohen

liderave te fshatrave local

dhe me pas ti adresohen

autoriteteve me ane te nje

procesi ankimi

Ankesat dhe shqetesimet

duhet ti drejtohen komitetit

qe perbehet nga palet e

interesuara. (PIU,qeveri

vendore, perfaqesues i

SUK)

SHpendarja e informacionit

dhe ndryshimet e projektit

duhenkomunikuar nga Kon-

traktori te rezidentet lokal

Per tu disku-

tuar

Te punesuerit e

mudnshem

Mundesite epunesimit

Pajisja me akomodim te pershtatshem

Burimet e nevojshme (ushqim, uje etj.) dhe strehe

Paga konkurruese

Punesimi i banoreve vendas

ne projekt me ane te

marreveshjes orale

Problemet duhen percjelle

me ane te sajtit pergjegjes

Kontraktori

Sipermarresit

qeveritar Ndikim kembengules mjedisor dhe socio-ekonomik

Komiteti i monitorimit

perbehet nga anetare te rene

dakord me ane te forumit

Per tu disku-

tuar

Punetoret e

ndertimit dhe

vendet e

kampeve

Kodi i sjelljes se punetoreve

Konfliktet sociale midis rezidenteve local dhe

punetoreve

Sjelljet problematike (kumara, alkolizimi etj.)

Problemet mjedisore ( shperdorimi i burimet

natyore)

TAkime te perjavshme me

punetoret e ndertimit

Takime individuale me

punetoret e crregullt

Kontraktori

Construction

ëorkers and

camp sites

Ëorker code of conduct

Social conflicts betëeen local residents and ëorkers

Behaviour issues (gambling, drunkenness, etc.)

Environmental issues (exploitation of natural re-

sources, etc.)

Ëeekly meetings ëith con-

struction ëorkers

Individual meeting ëith dis-

orderly ëorkers

Contractor


7.2.2 Funksionimi

Pasi skema U&K Kurjan Strum te jete funksionale, mirëmbajtja do të jetë një faktor kyç në mbrojtjen e

mjedisit. Gjatë kësaj kohe, një numër i madh i masash dhe programesh mjedisore dhe sociale qe kane lidhje

me mirembajtjendo të zbatohen nga organizata të ndryshme. Raportimi për këto masa do të jete i pa-

koordinuar vetem nëse një organizatë e vetme menaxhimi do te themelohet pë të menaxhuar dhe ti mbaj ne

vezhgim të gjitha aspektet e projektit. Në terma praktikë, kjo do të bëhej shumë lehtë nga ana e Bordit Rajonal

i Ujit dhe Agjencisë Rajonale të Mjedisit

7.2.3 Plani i Raportimit

Raportet do të prodhohen gjate kohes te zbatimit të programeve të monitorimit gjatë fazes se ndërtimit dhe

operacionevete projektit Kurjan Strum dhe do të përfshijnë gjëra të tilla si, mbledhjen e formulareve per inci-

dent / ankesat, duke u konsultuar me banorët lokalë dhe komunat e prekura nga projekti dhe kryerjen e audi-

timit te performances per masat zbutese per programin e vezhguar nga ËRIP .

MBZHRAU duhet të pajis Bankën Botërore me raporte të aktualizuarasipas dokumentacionit te projektit dhe

borxhit IBRD. Frekuenca e raportimit në Bankën Botërore do të ndryshojnë në varësi të natyrës së mosrespek-

timit te planitte rënë dakord per monitorimit. Tabela 7 2 përshkruan llojet e raporteve që do të prodhohen dhe

jep indikacione të përgjegjësive të raportimit.

Table 7-2: Sygjerimi i Raporteve te Jashtem

Pergjegjesia LLoji i raportit Arsyeja e raportimit Frekuenca e dorezimit Dorezoja:

Oficeri i HSE i

Kontraktorit

Raporti i aksi-

denteve/incidenteve

Plotesimin e njoftimeve te

aksidenteve os eventeve te

paplanifikuar

Brenda 24 oreve te

ndodhjes se incidentit

MBZHRA

U

Raporti i Paperputh-

shem

Detaje te ceshjtes, natyres

dhe efekteve te cfaredolloj

akti te kryer mosper-

puethshmerie mjedisor ose

socio-ekonomik

Brenda nje jave te

ndodhjes se eventit

MBZHRA

U

Raporti mujor i Perput-

hueshmerise

Raporto te KOnsulenti

Mbikeqyres per Inxhinerine

Raporto per masat e

perputhueshme dhe

mosperputhshme cdo

muaj

MBZHRA

U

Konsuleti

mbikeqyres

Per Inxhinerine

Lista e plote ditore e

perputhueshmerise

Lista e plote

perputhueshmerise

mjedisore dhe sociale te

ndertimit

Cdo dite Te brend-

shve

Raporti mujor i perput-

hueshmerise

Raporti mujor i

perputhueshmerise duhet te

paraqitet Brenda 10 ditesh

nga marrja e fatures nga

Kontraktori

Mujor MBZHRA

U

Konsulenti i Pavarur

per Monitorimin e

Mjedisit

Perditesimi i PMM,

duke perfshire cdo

ndyrshim ne

menaxhimin ose

monitorimin e

procedurave

Per miratim para zbatimit para zbatimit MBZHRA

U

Ndryshimet kyce ne

aktivitetet e projektit qe

mund te kerkojene

aprovimin e agjensive

mjedisore

Siguro perputhshmerine me

aprovimin e regullatoreve

te mjedisit

Sic kerkohet para zba-

timit

MBZHRA

U


Raporti i Monitorimit

Mjedisor

Njoftimin e

mosperputhueshmerine me

udhezimet dhe parametrat e

standarteve mjedisore

Varet ne parametrat e

mjedisit: javore, mujore,

tremujore, ose vjetor

(shiko aneksin 8)

MBZHRA

U NEA

ARM


8 Kostot e Llogaritura dhe Burimet e te ardhurave

8.1 Kostot e Llogaritura

PMMS e Kurjan Strum ka dhënë një tregues të kostove, si në aspektin e investimeve fillestare dhe shpen-

zimet periodike për zbatimin e të gjitha masavete përcaktuara në Planin te cilat pastaj mund të integrohen në

shpenzimet totale të projektit dhe mund te perdoren si faktor në negociata të financimit.

Kostot e vlerësuara për zbatimin fillestarte PMMS të Kurjan Strum janë prezantuar më poshtë në Tabelën 8

1. Shpenzimet janë përcaktuar në një baze fillestare dhe do të përfshihen aty ku është relevante në tenderin e

Kontraktuesit (ato te nenvizuara në ngjyrë blu). Është propozuar që MBZHRAU do të rishikojë këto kosto

dhe do te jape nje raport vjetor ne lidhje me kostot operacionale për PMMS Kurjan Strum.

Table 8-1: Kostoja paraprake e vleresuar per PMMS e Kurjan Strum

ESMP Components Comments Estimate Costs

USD

ESMP mitigation measures to be built into Contractor's contract specifications

Based on a percentage of total construction costs

62,523

Supervising Engineering Consultant – environment – to be built into the Contractors contract

Based on a number of SEC Consultants working on the scheme for environment and on the contract duration

13,000

Environmental Quality Monitoring during Construction Environmental quality monitoring based on sampling at start and end of construction and every 6 months during construction

4,800

Independent Environmental Monitoring during Operation Based on 2 lots of monitoring each year (winter/summer) over 3 years at the estab-lished WQ monitoring points

7,200

Technical Assistance

1/13 of USD 75,000 (over 3 years of opera-tion)

5,769

Provision of outside consultants

Manual of functions and procedures

Assist in development of environmental database

Special issues – e.g. water quality

EMP protocols and procedures

Assist MARDWA reassigned environmental engineer

Assist in implementation of updated management plans

Contractor liaison

TORs

Implementation of Pesticide Management Plan (See Separate Annex in ESMP)

1/13 of USD 96,500 (over 3 years of opera-tion

7,423

TOTAL USD 100,715

Overall I& D Scheme Construction Cost USD 3,126,137

Percentage of Construction costs of ESMP Mitigation measures 2.0%

No of SEC Consultants working on the Scheme for Environment 1

Construction Time in months 13

No of WQ Monitoring Points within I&D scheme 3

Si kostot lehtësuese qe mund të hasen në disa pika gjatë zbatimit të projektit, ndërtimit apo operacioneve,

tregues të rrjedhës së parasë janë dhënë, por mund të mos kenë nevojë për të ndryshuar pas shqyrtimit të

palëve të interesuara. Është e rëndësishme për të kapur të gjitha shpenzimet - duke përfshirë ato administra-


tive, te dizajnit dhe konsulences, dhe kostot M&O - te cilat burojnë nga takimet që kërkojnë ndryshime në

standardet ose modifikime të dizajnit te projektit.

Shumë prej masave lidhen me planifikimin dhe përgatitjen e projektitnë PMMS Kurjan Strum, ose janë prak-

tikat më të mira standarde gjatë ndërtimit, si menaxhimi mbikeqyres. Konsulenti ka supozuar që masat

PMMS do të kushtojnë rreth 2% të kostos totale të ndërtimit për skemen e rehabilitimit U&K.

Supozohet më tej se tarifat e SEC që do te lidhen me monitorimin e mjedisit dhe që kostot e kontratës te SEC

do të sigurohen nga kostot e ndërtimit. Do të ketë edhe një kosto të veçantë për monitorimin e cilësisë së

mjedisit.

Përveç kësaj do të jetë një shumë tjetër për monitorimin e pavarur të mjedisit për një periudhë tre vjeçare,

trajnim dhe asistencë teknike.

Kostoja totale e masave lehtesuese dhe zbutese mjedisore dhe sociale duke persfshire dhe monitorimin eshte

menduar te shkoje rreth USD 225,012per me shumë se 3 vjet. Ky total nuk përfshin:

Blerjen ose kompensimin e perkoheshemte cfaredolloj toke. Kostot do të detajohen në RAP për Kur-

jan Strum. Në qoftë se mesohet se skema U&K duke përfshirë stacionin e pompimit nuk mund të

rindërtohet mbi gjurmët ekzistuese të skemave, atëherë kjo do të përfshijë me shume punë të dhe

toka e re do të jetë e nevojshme;

Masat e shëndetit dhe monitorimi i shëndetit - detajet e plota të këtyre aktiviteteve do të shperndahen

nga autoriteti shëndetësor i pershtatshem; një shumë nominale prej 1,000 USD eshte përfshirë ne

raport për shëndetin dhe sigurinë gjatë ndërtimit, si dhe 1,000 USD për fushatat e ndërgjegjësimit

publik gjatë ndërtimit të cilat janë të përfshira në tabelën e mësipërme.

Një numër masash u identifikuan si të rëndësishme për suksesin e projektit, por që nuk janë rrep-

tësisht masa zbutese mjedisore dhe sociale, duke përfshirë (a) investimet kapitale, (b) mbështetjen e

zgjeruar për formimin dhe funksionimin e Ëater User Assosication, (c) aktivitetet bujqësore dhe

agronomike ( kerkim studimor, zgjerimin dhe trajnimin, zbatimin blegtoral te nevojshem, mekan-

izimit dhe te planit te menaxhimit te pesticideve, (d) kontributet në nismat rajonale, dmth, ne pesh-

kim, dhe (e) aktivitete për zhvillimin e komunitetit.

8.2 Burimet e te ardhurave

Fondet për të paguar për aktivitetet që lidhen me skemen e rehabilitimit U&K Kurjan Strum do të vijnë nga

borxhet qe do te merren nga PUBU(ËRIP)dhee Banka Botërore. Siç u përmend më parë, shumica e masave

zbutëse dhe shumica e monitorimit për PMMS do të integrohen në kuadër të kontratave për rehabilitimin e

skemes U&K. Kjo do të thotë se ka fonde të mbuluara gjatë ndërtimit. Gjithashtu mund të jetë e mundur që

të përfshijë disa zbutje/ monitorim në Periudhen e Pergjegjesise ndaj Defekteve (DLP) që është supozuar të

zgjasë për 12 muaj përtej dates se përfundimit te kontrates.

Masat e propozuara për zbutjen dhe monitorimin do tja arrijne qellimit per te qene te sukseshme per fazen

operacionale te skemes U&K dhe burimi i fondeve do te jete nga borxhi WRIP dhe IBRD pergjate ndertimit

dhe nga buxheti i shtetit gjate fazes se operimit.

PUBU (WRIP) (Komponenti 4 pjesa B) parashikon krijimin e një sistemi të monitorimit dhe vlerësimit, por

vetëm në treguesit kyç perperformancen e prodhimit dhe treguesit e ndikimit.


9.0 Permbledhje e Raportit e Degjeses Publike

Degjesa e publikut u fokusua ne planin e menaxhimit mjedisor dhe social te skemes se Kurjan-Strum

Publiku u informua nga konsulenti dhe diskutoi vecanerisht per impaktin mjedisor, planin e menaxhimit te

skemave ujitese, dhe procedurat per Planin e Veprimit per Risistemimet nqs do te kete nevoje.

9.1 Procedura e ndjekur per realizimin e degjeses publike Realizimi i degjeses publike u bazua ne politikat e Bankes Boterore (OP 4.12) dhe legjislacioni shqiptar “Per

Mjedisin”.

Per organizimin e degjeses publike, fillimisht u njoftuan autoritetet e bashkise Roskovec dhe Njesise Admin-

istrative Kuman. Ne date 26.06.2016 ne teritorin e njesise administrative Kuman u vendosen lajmerime per

popullaten mbi qellimin e takimit, daten, vendin dhe oren.

9.2 Axhenda e takimit

A. Hapja publike e takimit

Zv/Kryetari I Bashkise Roskovec, zj. Bardha Begaj

Prezanton

a. Pjesemaresit

b. Gjendjen e sistemit te ujitjes dhe nevojen e reabilitimit

c. Nje panorama te zhvillimt te bujqesise ne zonen e Kumanit

B. Drejtori I Drejtorise se Ujitjes dhe Kullimit ne MBZHRAU, z. Luan Bregu

Prezanton Skemen e ujitjes me gravitet

C. Konsulenti (COWI, CEIA). Z. Spartak Sinojmeri

Prezanton permbledhjen e ESMP-se per skemen e Kurjan-Strum me PP

D. Diskutime

E. Konsulenti (COWI, CEIA). Z. Spartak Sinojmeri

Permbledhje e diskutimeve dhe propozimeve dhe mbyllja e degjeses

Pjesemarrja

Ne takim moren pjese:

a. Zv/Kryetari, zj Bardha Begaj dhe pjese e stafit te bashkise

b. Zv/Kryetari, z Afrim Plaka

c. Drejtori I Drejtorise se UjItjes e Kullimit ne MBZHRZU z. Luan Bregu

d. Specialist te Drejtorise se UjItjes e Kullimit ne MBZHRZU dhe WRIP z. Lida zhuveli dhe pergjeg-

jesi I Mjedisit Z.Tomi Decolli

e. Konsulentet Spartak Sinojmeri dhe Bardhyl Qilimi

f. Kryetari I njesise Administrative Kuman

g. Perfaqesuesja e ARM Fier


h. Fermere

i. Pjestare nga shoqeria civile

j. Drejtori dhe inxhinjere te Bordit te Kullimit, Korce

Minutat e takimit

Degjesa publike u zhvillua ne ambjente e Bashkise Roskovec, ne date 30.06.2016, ora 11-1230

minuta.

Takimi u hap nga Zv/Kryetari I Bashkise Roskovec, zj. Bardha Begaj, e cila vuri ne dukje rendesine qe ka

per zonen rurale te Roskovecit rehabilitimi i skemave te ujitjes dhe ndikimin ne jeten ekonomike e sociale te

fermereve. Ajo vuri ne dukje gjithashtu, qe punimet rehabilituese nuk duhet te shkaktojne problem mjedisore

e sociale.

Z. Luan Bregu drejtor ne MBZHRAU, informoi pjesemaresit ne takim mbi shtrirjen e skemes qe do te re-

abilitohet dhe perspektiven e zhvillimit te skemave te tjera.

Z. Spartak Sinojmeri permblodhi Planin e Menaxhimit Mjedisor dhe Social per Skemen e Kurjan-Strum

duke u fokusuar kryesisht ne efektet negative e positive ne mjedis, ne procedurat per rivendosjet nqs do te

jene te nevojshme gjate zbatimit te punimeve rehabilituese etj.

Diskutime

Problemet mjedisore qe u ngriten ne degjesen publike per skemen e Kurjan-Strum

Ne takim u ngriten probleme konkrete ne lidhje me impaktin mjedisor qe do kete rehabilitimi i skemes se

ujitjes Kurjan-Strum.

Z. Behar Musta. Njesia administrative Strum

a. Dy kanalet e Strumit, sjellin sedimente dhe ndikojne ne pjesen e poshteme te skemes.

Propozimi. Gjate projektimit te skemes te kihet oarasysh ndertimi i pritave

Kaljopi Sopiku, fermere, Roskovec

a. Ngren shqetesimin se kanali i ujrave te zeza ne kohe permbytjesh ndot Roskovecin.

b. Kolektori qendror nuk thith ujrat dhe gjate sezonit te ujitjes mund te kemi perzierje te ujrave te

zeza me ato te ujitjes

Propozimi. Gjate procesit te hartimit te projektit te detajuar te meren parasysh verejtjet e

popullates

Albert Kola Fermer.

a. Te fusha e sportit Roskovec, kanali kalon permes lagjes dhe perzihet me ujrat e zeza.

Propozimi. Ne kete pjese kanali te zevendesohet me tubacion ose lug te mbuluar. Kjo distance eshte

rreth 1 km.

Mustafe Tomori. Fermer, Vermish

Ngre shqetesimin se sipas projektit ekzistues kanali kalon afer shtepive te banimit te cilat gjenerojne

mbetje urbane.


Propozimi. Te parashikohet nga projektuesit izolimi i kanalit nga hapesirat e tjera te banuara.

Zj. Bardha Begaj Zv. Kryetare e Bashkise

a. Ngre shqetesimin e punesimit gjate punimeve rehabilituese te popullates se zones, sidomos te

femrave.

Z. Afrim Plaka. Zv. Kryetar i Bashkise

a. Ngre shqetesimin e mbetjeve (inerte, dhera) qe do krijohen gjate punimeve rehabilituese dhe

pamundesise se depozitimit te tyre ne Land fillin e Roskovecit

Propozimi. Te planifikohet gjate hartimit te projektit landfill vetem per inertet e projektit

b. Pjesmarjen e stafit te bashkise ne ekipin e supervizionit te punimeve rehabilituese

Pergatitjen nga firma ndertuese te planit te veprimit mjedisor.

Gjate degjeses publike, pjesmaresit bene shume pyetje lidhur me shtrirjen e skemes se Kurjan – Strum dhe

ndikimin ne mjedis gjat fazes se punimeve fushore.

Z. Spartak Sinojmeri i sqaroi pjesmaresit per cdo ceshtje te ngritur bazuar ne planin e menaxhimit mjedisor e

social te pergatitur. Konkluzionet dhe mbyllja e takimit u bene nga z. Luan Bregu, drejtor ne MBZHRAU

dhe z. Spartak Sinojmeri, CEIA-COWI ekspert.

Ministria e Bujqesise, Zhvillimit Rural DheAdministrimit te Ujerave PMMS i skemes UK,Kurjan Strum PUBU Projekti i Ujitjes dhe BurimetUjore(PMMS) per Rehabilitimin e Sistemit /Skemave te Ujitjes

1

10 - ANEKSET Aneksi 1 :Standardet e cilesise se ajrit ne Shqiperi per disa ndotes.

Bazuar në VKM , Nr.803 , datë 4.12.2003 "Për normat e cilësisë së ajrit "

Criteria pollutant Averaging time Primary standards Secondary standard

Carbon monoxide 24 hour average 2 mg/m3

8 hour average 10 mg/m3

1 hour average 40 mg/m3

Nitrogen dioxide Annual (Arithmetic Mean) 60g/m3 Same as primary

4 hour average 95 μg/m3


Sulphur dioxide Annual (Arithmetic Mean) 60g/m3 35 g/m3



Ozone Annual (Arithmetic Mean) none 65 μg/m3

8 hour average 120 μg/m3 Same as primary

1 hour average 230 μg/m3 Same as primary

Particulate matter (PM10) Annual (Arithmetic Mean) 60 g/m3 Same as primary

24 hour average 150 g/m3 Same as primary

Particulate matter (PM2.5) Annual (Arithmetic Mean) 15 g/m3 Same as primary

24 hour average 66 g/m3 Same as primary

Lead Annual (Arithmetic Mean) 1 g/m3 Same as primary

24 hour average 1,5 g/m3

Benzene 8 hour average 5 g/m3 Same as primary

Toluene 24 hour average 420 g/m3 Same as primary

Xilene Annual (Arithmetic Mean) 1200 g/m3 none


2

Aneksi 2 :Te dhenat e popullsise

Të dhënat e popullsisë nga prefektura që përfshin Kurjan StrumI & D skema ështe me ngjyre te gjel-

bër në tabelat e mëposhtme.

Popullsia mesatare sipas gjinise dhe Prefektures.

Prefec-

ture

2010 2011 2012

Total Male Female Total Male Female Total Male Female

Albania 2,913,0

19

1,457,6

61

1,455,3

58

2,904,7

76

1,455,0

73

1,449,7

03

2,900,4

87

1,455,9

04

1,444,5

83

Berat 151,375 76,225 75,150 148,161 74,564 73,597 145,943 73,608 72,335

Dibër 146,134 74,283 71,851 142,491 72,535 69,956 139,619 71,276 68,344

Durrës 267,712 134,352 133,360 272,021 136,754 135,267 274,865 138,621 136,244

Elbasan 308,298 155,333 152,966 306,040 153,975 152,065 304,130 153,260 150,870

Fier 327,621 165,269 162,352 322,540 163,050 159,490 319,159 161,724 157,435

Gjiro-

kastër 80,322 40,508 39,814 76,563 38,745 37,818 74,174 37,621 36,553

Korçë 232,040 116,826 115,214 228,794 115,562 113,232 226,805 114,782 112,024

Kukës 90,313 45,439 44,874 88,621 44,651 43,970 87,198 44,046 43,153

Lezhë 140,245 70,002 70,243 139,363 69,673 69,690 138,671 69,555 69,116

Shkodër 227,344 112,444 114,900 224,021 111,131 112,891 221,977 110,341 111,636

Tiranë 755,366 373,420 381,946 772,290 381,963 390,327 785,075 388,926 396,149

Vlorë 186,252 93,563 92,690 183,874 92,471 91,403 182,874 92,146 90,728

Popullsia mesatare sipas gjinise dhe Prefektures.

Prefecture

2013 2014 Density

/km²

(2014) Total Male Female Total Male Female

Albania 2,897,365 1,458,648 1,438,717 2,894,476 1,460,984 1,433,492 100.7

Berat 145,167 73,436 71,731 143,888 73,003 70,886 80.0

Dibër 138,386 70,855 67,531 137,399 70,669 66,730 53.1

Durrës 275,338 139,274 136,065 275,698 139,804 135,895 359.9

Elbasan 302,974 153,134 149,840 302,112 153,331 148,782 94.4

Fier 317,951 161,591 156,360 316,406 161,200 155,206 167.4

Gjirokastër 73,592 37,437 36,155 72,879 37,113 35,766 25.3

Korçë 226,174 114,803 111,372 225,116 114,593 110,523 60.7

Kukës 86,514 43,831 42,683 85,967 43,696 42,271 36.2

Lezhë 138,282 69,568 68,714 137,514 69,456 68,058 84.9

Shkodër 221,347 110,362 110,986 219,879 109,833 110,047 61.7

Tiranë 788,730 391,920 396,810 794,658 395,718 398,940 481.0

Vlorë 182,914 92,441 90,473 182,963 92,572 90,391 67.6

Struktura e popullsise 2014

Prefecture TOTAL MALE FEMALE

0-14 15-64 65+ 0-14 15-64 65+ 0-14 15-64 65+

Albania 546,473 1,993,770 354,232 284,766 1,005,921 170,298 261,708 987,850 183,935

Berat 27,568 98,660 17,660 14,308 50,164 8,530 13,260 48,495 9,130

Dibër 26,815 93,644 16,940 13,943 48,437 8,289 12,872 45,207 8,650

Durrës 50,571 191,604 33,523 26,958 96,642 16,204 23,614 94,962 17,319

Elbasan 58,156 206,819 37,137 30,098 105,291 17,941 28,058 101,528 19,196

Fier 60,790 216,745 38,871 31,624 110,726 18,850 29,166 106,019 20,021

Gjirokastër 13,859 50,090 8,929 7,255 25,529 4,329 6,605 24,561 4,600


3

Korça 43,326 154,123 27,667 22,499 78,687 13,407 20,827 75,435 14,261

Kukës 16,617 58,774 10,575 8,591 29,989 5,115 8,026 28,785 5,460

Lezhë 25,826 94,885 16,803 13,510 47,861 8,085 12,316 47,024 8,719

Shkodër 42,057 150,841 26,981 21,515 75,486 12,831 20,542 75,354 14,150

Tirana 146,791 551,046 96,821 76,514 273,249 45,956 70,278 277,797 50,865

Vlorë 34,097 126,540 22,326 17,953 63,858 10,761 16,144 62,682 11,565

Popullsia urbane dhe rurale 2010-2014

Prefectures 2010 2011 2012

Total Urban Rural Urban Rural Urban Rural Urban Rural

Albania 2,913,018 1,541,308 1,371,710 2,904,776 1,564,138 1,340,638 2,900,486 1,595,699 1,304,787

Berat 151,375 66,631 84,744 148,160 65,252 82,908 145,942 64,207 81,735

Dibër 146,135 36,709 109,426 142,491 36,373 106,118 139,619 36,209 103,410

Durrës 267,712 198,618 69,093 272,021 205,995 66,025 274,865 214,689 60,176

Elbasan 308,298 120,305 187,993 306,039 119,132 186,907 304,130 118,536 185,594

Fier 327,621 128,469 199,152 322,540 128,232 194,307 319,159 128,609 190,550

Gjirokastër 80,321 38,866 41,454 76,562 38,133 38,429 74,173 37,591 36,583

Korça 232,041 91,074 140,966 228,794 89,945 138,848 226,805 89,259 137,545

Kukës 90,313 29,604 60,709 88,620 29,690 58,930 87,198 29,920 57,278

Lezhë 140,244 73,891 66,353 139,363 76,657 62,706 138,671 79,915 58,755

Shkodër 227,342 98,728 128,614 224,021 98,454 125,567 221,977 98,663 123,314

Tirana 755,366 538,315 217,051 772,291 555,040 217,251 785,075 575,137 209,938

Vlorë 186,251 120,099 66,152 183,873 121,232 62,641 182,873 122,964 59,909

Prefectures 2013 2014

Urban Rural Urban Rural Urban Rural

Albania 2,897,365 1,633,617 1,263,748 2,894,476 1,653,100 1,241,376

Berat 145,167 63,381 81,786 143,888 62,974 80,915

Dibër 138,386 36,158 102,228 137,399 36,134 101,265

Durrës 275,338 224,413 50,925 275,698 229,406 46,293

Elbasan 302,974 118,317 184,657 302,112 118,216 183,897

Fier 317,951 129,391 188,560 316,406 129,792 186,614

Gjirokastër 73,592 37,174 36,418 72,879 36,969 35,910

Korça 226,174 88,863 137,311 225,116 88,670 136,446

Kukës 86,514 30,245 56,269 85,967 30,409 55,558

Lezhë 138,282 83,562 54,720 137,514 85,435 52,080

Shkodër 221,347 99,192 122,156 219,879 99,463 120,416

Tirana 788,730 597,821 190,909 794,658 609,444 185,214

Vlorë 182,914 125,102 57,811 182,963 126,190 56,772

Ministry of Agriculture, Rural Development and Ëater Administration ESMP Kurjan Strum I&D Scheme

ËRIP - Preparation of the Environmental and Social Management Plans (ESMPs) and

Resettlement Actions Plans (RAPs) for the Rehabilitation of Irrigation Schemes/Systems 4

Projeksionet e popullsise 2011 – 2031

Prefecture TOTAL PROJECTIONS FEMALE PROJECTIONS MALE PROJECTIONS

2011 2016 2021 2026 2031 2011 2016 2021 2026 2031 2011 2016 2021 2026 2031

Albania 2,907,362 2,888,996 2,863,311 2,827,569 2,782,309 1,451,690 1,423,372 1,405,910 1,390,550 1,369,680 1,455,672 1,465,624 1,457,401 1,437,019 1,412,629

Berat 149,672 138,625 129,354 121,017 113,370 74,392 67,241 62,158 58,047 54,201 75,280 71,384 67,196 62,970 59,169

Dibër 144,195 129,434 116,812 105,741 95,680 70,884 62,136 55,431 49,956 44,928 73,311 67,298 61,381 55,785 50,752

Durrës 269,784 275,017 278,305 279,954 279,796 134,370 134,462 135,119 135,793 135,596 135,414 140,555 143,186 144,161 144,200

Elbasan 306,939 290,680 276,326 263,059 250,275 152,512 142,305 134,650 128,278 122,001 154,427 148,375 141,676 134,781 128,274

Fier 324,864 308,070 293,223 279,070 265,633 160,767 148,353 139,672 132,579 125,714 164,097 159,717 153,551 146,491 139,919

Gjirokastër 78,405 70,532 64,136 58,478 53,508 38,753 34,433 31,256 28,594 26,235 39,652 36,099 32,880 29,884 27,273

Korça 230,261 224,872 217,996 210,114 201,976 114,001 110,111 106,662 103,231 99,548 116,260 114,761 111,334 106,883 102,428

Kukës 89,400 80,635 73,423 67,220 61,341 44,398 39,627 35,878 32,776 29,835 45,002 41,008 37,545 34,444 31,506

Lezhë 139,733 131,871 125,959 120,986 116,345 69,992 64,538 61,118 58,619 56,226 69,741 67,333 64,841 62,367 60,119

Shkodër 225,547 213,992 204,898 196,915 188,816 113,706 106,884 102,035 98,133 94,133 111,841 107,108 102,863 98,782 94,683

Tirana 763,560 833,088 888,786 932,349 965,108 385,921 419,058 446,941 469,902 487,430 377,639 414,030 441,845 462,447 477,678

Vlorë 185,002 192,180 194,093 192,666 190,461 91,994 94,224 94,990 94,642 93,833 93,008 97,956 99,103 98,024 96,628

Ministry of Agriculture, Rural Development and Water Administration ESMP Kurjan Strum I&D Scheme

WRIP - Preparation of the Environmental and Social Management Plans (ESMPs) and


Aneksi 3 : Te dhenat e punesimit dhe te papunesise

Të dhënat e punësimit dhe të papunësisë nga prefektura që përfshin Kurjan StrumI & D skema është

me ngjyre të gjelbër në tabelat e mëposhtme.

Punesimi

Punesimi–Administrata publike

Prefectures 2010 2011 2012 2013 2014

Albania 166,337 165,100 164,400 163,900 163,885

Berat 8,527 8,409 8,413 8,347 8,295

Dibër 9,301 8,772 8,974 8,992 8,835

Durrës 12,915 12,995 12,473 11,754 11,700

Elbasan 13,521 14,035 13,783 13,703 13,599

Fier 14,285 13,658 14,561 13,636 13,596

Gjirokastër 6,283 5,939 5,802 5,801 5,721

Korça 10,501 10,113 9,773 9,823 9,682

Kukës 5,869 5,736 5,295 5,264 5,102

Lezhë 6,823 6,578 6,679 6,764 6,683

Shkodër 11,989 11,505 11,547 11,553 11,213

Tirana 55,676 57,052 57,070 58,079 59,444

Vlorë 10,647 10,308 10,029 10,184 10,015

Punesimi –sektori jo-bujqesor

Prefectures 2010 2011 2012 2013 2014

Albania 241,836 256,287 268,690 290,763 318,571

Berat 6,699 6,853 7,827 8,275 8,828

Dibër 4,305 3,578 3,634 3,293 4,190

Durrës 23,166 31,414 33,680 36,825 38,000

Elbasan 13,426 13,399 13,685 13,845 13,990

Fier 16,754 16,092 16,159 16,424 17,671

Gjirokastër 5,715 6,315 3,500 4,030 4,936

Korça 12,351 12,422 12,790 12,650 12,685

Kukës 1,828 2,095 1,968 2,076 2,040

Lezhë 7,906 8,078 8,515 8,541 9,256

Shkodër 13,457 13,727 13,665 13,764 13,882

Tirana 119,428 124,389 135,341 153,014 173,360

Vlorë 16,801 17,924 17,928 18,024 19,732

Punesimi - sektori privat bujqesor

Prefectures 2010 2011 2012 2013 2014

Albania 491,361 526,412 526,260 462,253 442,883

Berat 41,202 40,424 42,022 33,957 30,670

Dibër 37,376 39,410 38,114 42,462 34,344

Durrës 27,776 25,017 17,540 11,847 32,820

Elbasan 86,853 78,609 81,568 83,971 89,489

Fier 92,609 80,191 84,588 81,194 77,373

Gjirokastër 12,705 13,652 13,900 15,067 14,892

Korça 63,446 58,164 61,435 46,664 39,838

Kukës 12,998 21,864 20,335 17,065 21,738

Lezhë 27,846 36,682 35,599 24,592 17,440

Shkodër 36,103 38,498 37,378 38,962 38,229

Tirana 37,571 62,903 63,413 44,090 24,040




Vlorë 14,876 30,999 30,369 22,383 22,009




Punesimi - Administrata lokale publike

Prefectures 2010 2011 2012 2013 2014

Albania 13,785 13,941 14,684 14,988 15,065

Berat 995 964 968 966 967

Dibër 645 704 678 682 688

Durrës 985 1,025 1,042 1,027 998

Elbasan 1,448 1,454 1,498 1,498 1,498

Fier 1,597 1,548 1,660 1,745 1,691

Gjirokastër 679 709 709 717 679

Korça 1,178 1,190 1,217 1,212 1,202

Kukës 831 828 897 897 897

Lezhë 775 777 873 873 873

Shkodër 1,157 1,154 1,191 1,191 1,191

Tirana 2,676 2,770 2,741 2,970 3,163

Vlorë 819 818 1,210 1,210 1,218

Punesimi - Administrata lokale publike - Komuna

Prefectures 2010 2011 2012 2013 2014

Albania 6,815 6,844 7,250 7,302 7,276

Berat 515 471 480 486 487

Dibër 415 441 417 418 423

Durrës 352 344 374 365 377

Elbasan 766 765 779 779 779

Fier 932 903 950 1,047 1,024

Gjirokastër 409 395 402 410 408

Korça 703 687 727 727 712

Kukës 349 349 357 357 357

Lezhë 327 329 345 345 345

Shkodër 695 692 732 732 732

Tirana 1,033 1,146 1,123 1,072 1,062

Vlorë 319 322 564 564 570

Punesimi–Administrata lokale publike–Komunat

Prefectures 2010 2011 2012 2013 2014

Albania 5,542 5,583 5,890 6,144 6,281

Berat 348 357 348 340 340

Dibër 160 176 174 177 178

Durrës 536 584 582 574 545

Elbasan 570 577 607 607 607

Fier 563 538 601 590 559

Gjirokastër 190 192 185 185 190

Korça 387 415 402 397 402

Kukës 365 362 368 368 368

Lezhë 320 320 403 403 403

Shkodër 321 321 320 320 320

Tirana 1,449 1,412 1,406 1,689 1,867

Vlorë 333 329 494 494 502

Punesimi - Administrata lokale publike - Prefekturat

Prefectures 2010 2011 2012 2013 2014




Punesimi - Administrata lokale publike - Prefekturat

Prefectures 2010 2011 2012 2013 2014

Albania 1,428 1,514 1,544 1,542 1,508

Berat 132 136 140 140 140

Dibër 70 87 87 87 87

Durrës 97 97 86 88 76

Elbasan 112 112 112 112 112

Fier 102 107 109 108 108

Gjirokastër 80 122 122 122 81

Korça 88 88 88 88 88

Kukës 117 117 172 172 172

Lezhë 128 128 125 125 125

Shkodër 141 141 139 139 139

Vlorë 167 167 152 152 146

9.3.2 Papunesia

Punekerkues te regjistruar te papune 2014

Prefecture Total female youth

15-24 primary

upper

2ary

general

upper

2ary voca-

tional

Tertiary

Albania 141,998 72,467 22,282 76,929 39,299 17,627 8,143

Berat 6,140 3,049 605 3,290 1,433 1,231 186

Dibër 6,004 2,718 1,313 3,500 1,386 770 348

Durrës 9,734 4,650 1,590 5,386 2,590 1,021 737

Elbasan 16,308 7,774 2,797 9,032 5,263 1,773 241

Fier 16,755 9,485 2,767 8,445 3,678 3,337 1,296

Gjirokastër 4,820 2,395 638 2,367 1,603 408 441

Korça 9,929 5,144 1,104 5,583 2,548 1,204 594

Kukës 10,727 5,353 2,056 5,252 3,740 1,397 338

Lezhë 13,978 6,921 2,136 8,266 4,193 923 597

Shkodër 16,449 7,719 2,089 8,004 5,537 2,120 788

Tirana 21,675 12,229 3,514 12,589 4,769 2,724 1,594

Vlorë 9,479 5,029 1,673 5,216 2,560 720 983

Punekerkues te regjistruar te papune 2013

Prefecture total female youth

15-24 primary

upper

2ary

general

upper

2ary voca-

tional

Tertiary

Albania 142,648 73,696 22,318 77,759 41,243 17,690 5,956

Berat 6,492 3,425 694 3,557 1,494 1,294 147

Dibër 6,416 2,959 1,330 3,872 1,539 814 192

Durrës 9,001 4,665 1,236 5,230 2,420 987 365

Elbasan 16,288 7,780 2,744 8,882 5,244 1,980 182

Fier 16,490 9,309 2,845 8,408 3,660 3,302 1,120

Gjirokastër 5,036 2,725 628 2,369 1,867 394 405

Korça 9,911 5,224 1,080 5,726 2,583 1,136 466

Kukës 11,210 5,530 2,175 5,425 4,085 1,431 269

Lezhë 15,317 7,612 2,434 9,151 4,622 927 618

Shkodër 18,901 8,910 2,799 8,103 7,603 2,570 625

Tirana 20,508 11,578 3,192 12,481 4,443 2,507 1,076




Vlorë 7,078 3,978 1,162 4,556 1,684 347 491

Punekerkues te regjistruar 2012


15-24 primary

upper

2ary

general

upper

2ary voca-

tional

Tertiary

Albania 142,530 73,290 22,129 77,870 41,145 17,879 5,635

Berat 6,694 3,530 726 3,544 1,630 1,351 170

Dibër 6,956 3,184 1,321 4,199 1,664 906 187

Durrës 8,876 4,722 1,318 5,072 2,363 1,014 428

Elbasan 16,174 7,726 2,663 8,741 5,203 2,012 218

Fier 16,124 8,767 2,584 8,173 3,765 3,205 981

Gjirokastër 5,068 2,833 596 2,357 1,916 370 425

Korça 9,260 4,922 1,013 5,352 2,446 1,026 436

Kukës 10,018 4,872 1,861 4,930 3,714 1,298 76

Lezhë 14,699 7,308 2,294 8,921 4,367 846 565

Shkodër 19,893 9,171 3,615 8,457 7,973 2,731 733

Tirana 21,819 12,369 3,082 13,097 4,839 2,805 1,079

Vlorë 6,950 3,885 1,055 5,027 1,269 317 337






15-24 primary

upper

2ary

general

upper

2ary voca-

tional

Tertiary

Albania 142,484 72,943 23,569 77,750 41,459 18,100 5,176

Berat 6,504 3,386 711 3,540 1,528 1,311 125

Dibër 7,319 3,456 1,412 4,416 1,864 930 109

Durrës 8,899 4,916 1,204 5,066 2,371 1,003 458

Elbasan 16,209 7,756 2,800 8,754 5,154 2,075 226

Fier 15,700 8,410 2,574 8,061 3,861 2,975 802

Gjirokastër 5,326 2,832 662 2,447 1,994 389 496

Korça 9,159 4,911 1,010 5,259 2,441 1,007 452

Kukës 9,457 4,570 1,713 4,614 3,561 1,246 37

Lezhë 14,233 6,970 3,107 8,801 4,175 792 465

Shkodër 21,166 9,590 4,551 8,965 8,404 3,004 792

Tirana 21,732 12,368 2,790 12,908 4,792 3,086 946

Vlorë 6,782 3,779 1,036 4,918 1,312 281 271



15-24 primary

upper

2ary

general

upper

2ary voca-

tional

Tertiary

Albania 143,876 72,857 23,835 76,978 42,912 18,897 5,089

Berat 6,557 3,395 772 3,561 1,628 1,237 131

Dibër 7,851 3,544 1,438 4,491 2,431 830 99

Durrës 8,980 4,940 1,150 5,089 2,445 1,013 433

Elbasan 16,382 7,816 3,029 8,942 4,991 2,221 228

Fier 16,258 8,503 2,820 8,269 4,271 2,978 740

Gjirokastër 5,328 2,924 609 2,424 1,889 527 488

Korça 9,432 4,612 984 5,263 2,563 1,116 490

Kukës 9,408 4,989 1,707 4,400 3,519 1,451 38

Lezhë 14,104 6,766 3,244 8,699 4,083 879 443

Shkodër 21,211 9,451 4,628 8,900 8,399 3,127 786

Tirana 21,599 12,151 2,546 12,548 5,014 3,096 941

Vlorë 6,765 3,766 909 4,392 1,681 421 272

Punekerkuesit e regjistruar te papune per nje periudhe afatgjate

Prefecture 2010 2011 2012 2013 2014

Albania 89,269 88,768 86,975 87,276 82,133

Berat 4,213 4,369 4,788 4,696 4,174

Dibër 4,569 4,006 3,403 3,018 2,570

Durrës 3,074 3,096 3,715 4,263 3,872

Elbasan 10,262 9,960 9,882 9,933 9,953

Fier 12,490 11,865 11,288 11,501 11,584

Gjirokastër 3,848 3,655 3,330 3,241 3,131

Korça 5,246 5,383 5,594 6,248 6,579

Kukës 2,360 2,607 2,595 2,990 3,472

Lezhë 9,074 9,420 9,798 9,775 8,275

Shkodër 15,812 15,700 14,512 13,807 11,077

Tirana 14,761 14,986 14,865 14,744 14,754




Vlorë 3,560 3,720 3,206 3,060 2,694




Punekerkuesit te regjistruar si te papune per nje periudhe

afatgjatefemra

Prefecture 2010 2011 2012 2013 2014

Albania 44,123 44,085 43,261 43,636 41,929

Berat 2,143 2,246 2,440 2,386 2,105

Dibër 1,559 1,396 1,405 1,255 1,017

Durrës 1,660 1,650 1,769 1,687 1,656

Elbasan 4,698 4,598 4,556 4,550 4,568

Fier 6,494 6,231 6,101 6,368 6,381

Gjirokastër 2,234 2,086 1,843 1,714 1,639

Korça 2,801 2,882 2,995 3,276 3,436

Kukës 1,184 1,244 1,248 1,426 1,786

Lezhë 4,962 5,183 4,791 4,843 4,157

Shkodër 6,656 6,618 6,241 6,035 5,324

Tirana 7,896 8,007 8,202 8,472 8,386

Vlorë 1,836 1,943 1,671 1,625 1,476

Punekerkuesit te regjistruar si te papune qe marrin -perfitime

Prefecture 2010 2011 2012 2013 2014

Albania 9,265 8,537 9,772 7,824 7,395

Berat 260 301 412 223 313

Dibër 563 476 471 355 414

Durrës 701 630 708 530 398

Elbasan 818 846 974 793 785

Fier 294 360 562 315 315

Gjirokastër 233 220 299 216 200

Korça 939 757 885 850 625

Kukës 1,153 1,032 982 1,008 764

Lezhë 699 555 474 331 273

Shkodër 1,225 1,133 1,110 962 748

Tirana 1,957 1,867 2,420 1,942 2,200

Vlorë 423 361 476 299 361

Punekerkuesit te regjistruar si te papune qe marrin perfitime - femra

Prefecture 2010 2011 2012 2013 2014

Albania 4,692 4,305 4,794 3,947 3,590

Berat 113 126 183 109 132

Dibër 244 225 215 134 125

Durrës 417 345 357 267 203

Elbasan 382 396 443 357 343

Fier 154 152 195 143 139

Gjirokastër 154 136 182 117 92

Korça 577 453 505 457 298

Kukës 402 370 338 409 302

Lezhë 358 291 260 186 151

Shkodër 720 617 465 385 270

Tirana 1,006 1,061 1,465 1,283 1,418

Vlorë 165 133 186 100 117




Pagat mesatare mujore ne sektorin publik ALL

Prefecture 2010 2011 2012 2013 2014

Albania 44,376 46,665 50,092 51,250 53,025

Berat 42,376 44,672 46,836 48,855 50,327

Dibër 43,158 45,245 48,612 50,090 52,126

Durrës 44,152 46,611 48,811 50,355 52,513

Elbasan 43,407 45,818 47,925 49,715 50,127

Fier 44,354 46,863 49,921 52,115 52,301

Gjirokastër 45,038 47,505 49,811 51,773 51,827

Korça 43,862 46,537 50,250 51,650 51,888

Kukës 47,430 49,946 48,850 50,252 52,293

Lezhë 41,223 44,061 46,153 47,651 49,141

Shkodër 44,761 47,033 49,500 51,544 51,911

Tirana 48,131 51,515 56,037 59,450 59,966

Vlorë 44,616 47,125 49,500 51,551 52,380

Numri mestar I familjeve qe perfitojne ndihme sociale

Prefecture 2010 2011 2012 2013 2014

Albania 96,867 99,493 98,810 104,398 78,072

Berat 5,340 5,084 4,562 4,527 2,882

Dibër 13,764 14,480 14,317 14,981 13,045

Durrës 1,439 1,438 1,402 1,403 1,116

Elbasan 12,626 13,445 13,616 14,458 10,277

Fier 3,966 4,187 4,190 4,547 3,411

Gjirokastër 2,154 2,466 2,577 2,898 2,000

Korça 9,674 10,463 9,417 10,258 8,248

Kukës 11,419 11,674 12,327 12,842 10,611

Lezhë 7,967 7,610 7,159 7,423 5,932

Shkodër 15,585 15,536 15,375 15,401 11,982

Tirana 11,069 11,274 12,073 13,656 7,055

Vlorë 1,865 1,838 1,796 2,004 1,513

Fondi I ndihmes sociale mesatare mujore nga prefektura 000 leke

Prefecture 2010 2011 2012 2013 2014

Albania 334,437 362,579 360,921 387,987 297,447

Berat 17,339 16,889 14,394 14,225 10,270

Dibër 48,067 54,863 51,473 54,851 47,328

Durrës 5,638 5,770 5,315 5,264 5,026

Elbasan 39,509 41,979 43,170 44,962 36,920

Fier 13,825 14,793 15,045 15,865 10,735

Gjirokastër 8,074 9,556 8,898 9,351 6,555

Korça 25,930 29,877 28,319 28,398 25,503

Kukës 44,126 46,618 47,786 53,227 43,487

Lezhë 31,378 30,727 28,447 28,266 23,969

Shkodër 57,859 58,317 62,672 61,949 47,638

Tirana 36,149 45,894 49,172 64,670 34,282

Vlorë 6,544 7,295 6,230 6,960 5,733

Te dhenat e arsimit nga prefektura




Të dhënat e arsimit nga prefektura që perfshin Kurjan Strum I & D skema eshtë me ngjyre të gjelbër në

tabelat e mëposhtme.

Shkollat e arsimit fillor

Prefecture

2009-2010 2010-2011 2011-2012 2012-2013 2013-2014

Total Urban Total Urban Total Urban Total Urban Total Urban

Albania 1,600 452 1,496 445 1,473 435 1,472 434 1,464 434

Berat 103 26 97 25 94 25 94 25 94 25

Dibër 97 13 98 12 98 12 97 12 97 11

Durrës 113 45 107 46 105 43 105 43 105 43

Elbasan 219 36 213 34 197 34 198 34 198 35

Fier 176 46 170 47 172 46 171 45 169 44

Gjiro-

kastër 61 15 48 14 47 14 47 14 46 13

Korça 131 28 127 27 127 27 125 25 125 26

Kukës 105 9 83 10 82 9 82 9 83 10

Lezhë 84 23 76 22 77 21 79 23 80 23

Shkodër 147 36 136 37 136 37 138 38 137 40

Tirana 248 136 238 132 239 127 235 126 230 123

Vlorë 116 39 103 39 99 40 101 40 100 41

Numri I mesuesve ne shkollat e

arsimit fillor

Prefecture

2009-2010 2010-2011 2011-2012 2012-2013 2013-2014

Total Urban Total Urban Total Urban Total Urban Total Urban

Albania 27,241 11,965

25,97

3

11,54

4

25,58

4

11,29

1

25,26

3

11,14

6

25,05

1

11,06

9

Berat 1,464 610 1,424 574 1,388 553 1,317 501 1,343 534

Dibër 1,750 410 1,581 358 1,556 361 1,528 353 1,510 341

Durrës 2,267 1,207 2,171 1,188 2,119 1,125 2,084 1,108 2,031 1,091

Elbasan 3,221 980 3,071 960 2,991 906 2,979 924 2,984 941

Fier 3,196 1,056 3,008 1,045 2,984 1,026 2,979 1,038 2,924 994

Gjiro-

kastër 911 405 897 394 860 373 867 385 863 392

Korça 2,015 657 2,118 707 2,042 709 2,000 675 1,977 675

Kukës 1,252 309 1,132 294 1,115 281 1,104 279 1,115 289

Lezhë 1,476 547 1,335 520 1,289 509 1,271 506 1,241 488

Shkodër 2,463 1,049 2,321 1,003 2,278 979 2,296 991 2,266 967

Tirana 5,474 3,736 5,273 3,558 5,329 3,532 5,257 3,476 5,219 3,450

Vlorë 1,752 999 1,642 943 1,633 937 1,581 910 1,578 907

Nxenesit e regjistruar ne

shkollat fillore

Prefecture

2009-2010 2010-2011 2011-2012 2012-2013 2013-2014

Total Fe-

male Total

Fe-

male Total

Fe-

male Total

Fe-

male Total

Fe-

male

Albania 439,99

5

211,14

2

420,6

84

201,0

46

403,7

04

192,1

46

390,8

37

185,3

87

377,0

74

178,6

04

Berat 21,703 10,529

20,38

2 9,839

19,46

6 9,379

18,74

0 9,002

18,00

0 8,639

Dibër 26,830 12,908 25,16 12,05 23,72 11,23 22,40 10,52 21,20 9,897




Nxenesit e regjistruar ne

shkollat fillore

Prefecture

2009-2010 2010-2011 2011-2012 2012-2013 2013-2014

Total Fe-

male Total

Fe-

male Total

Fe-

male Total

Fe-

male Total

Fe-

male

6 4 5 2 5 9 0

Durrës 43,357 20,771

41,81

1

19,93

6

40,37

2

19,24

0

39,56

8

18,77

4

38,24

7

18,05

9

Elbasan 48,066 23,219

45,13

8

21,76

7

42,84

1

20,53

4

41,34

1

19,67

0

39,02

2

18,67

8

Fier 48,519 23,188

45,98

5

21,92

8

43,83

7

20,75

5

42,09

6

19,91

8

40,51

2

19,12

4

Gjiro-

kastër 9,685 4,692 9,121 4,369 8,656 4,177 8,330 3,957 8,112 3,877

Korça 30,251 14,570

28,71

7

13,77

5

27,38

7

13,06

5

26,79

4

12,77

9

25,89

7

12,28

2

Kukës 18,584 8,807

17,62

1 8,311

16,73

6 7,798

15,81

1 7,331

14,94

8 6,862

Lezhë 23,623 11,424

22,46

1

10,73

8

21,17

8

10,01

8

20,13

6 9,457

19,29

6 9,005

Shkodër 37,008 17,650

35,08

6

16,72

4

33,19

8

15,79

8

31,37

5

14,94

8

29,57

8

14,06

7

Tirana 107,22

6 51,377

104,8

66

50,08

5

102,6

73

48,99

8

101,2

55

48,13

6

99,90

2

47,46

8

Vlorë 25,143 12,007

24,33

0

11,52

0

23,63

5

11,15

2

22,98

6

10,88

6

22,36

0

10,64

6

Nxenes te regjistruar ne

shkollat 9 vjecare

Prefecture

2009-2010 2010-2011 2011-2012 2012-2013 2013-2014

Total Fe-

male Total

Fe-

male Total

Fe-

male Total

Fe-

male Total

Fe-

male

Albania 224,78

1

106,91

7

215,6

60

102,2

76

206,6

17

97,58

3

198,8

97

93,77

4

195,7

20

92,60

9

Berat 10,961 5,273 10,30

0

4,930 9,733 4,661 9,373 4,471 9,193 4,414

Dibër 13,939 6,631 13,12

6

6,200 12,11

6

5,615 11,09

6

5,081 10,56

4

4,795

Durrës 22,535 10,703 21,80

0

10,31

9

20,95

3

9,869 20,46

3

9,626 20,17

4

9,502

Elbasan 23,895 11,381 22,45

4

10,69

3

21,23

4

10,15

5

20,23

9

9,626 19,84

0

9,528

Fier 24,165 11,479 23,00

8

10,87

9

22,15

3

10,40

8

21,31

1

9,964 21,06

4

9,881

Gjiro-

kastër

4,736 2,336 4,498 2,154 4,298 2,084 4,172 1,983 4,247 2,037

Korça 15,318 7,337 14,59

3

6,971 13,81

3

6,511 13,50

0

6,437 13,41

8

6,366

Kukës 9,752 4,574 9,160 4,279 8,594 3,949 8,020 3,677 7,486 3,400

Lezhë 12,012 5,632 11,46

3

5,360 10,69

8

4,911 10,00

8

4,594 9,686 4,509




Shkodër 18,853 8,930 17,68

2

8,406 16,62

4

7,905 15,46

9

7,365 14,61

9

6,986

Tirana 55,842 26,571 55,21

5

26,27

1

54,25

5

25,84

8

53,28

5

25,34

6

53,53

3

25,51

6

Vlorë 12,773 6,070 12,36

1

5,814 12,14

6

5,667 11,96

1

5,604 11,89

6

5,675

Nxenes te regjistruar ne

shkollat fillore publike

Prefecture

2009-2010 2010-2011 2011-2012 2012-2013 2013-2014

Total Fe-

male Total

Fe-

male Total

Fe-

male Total

Fe-

male Total

Fe-

male

Albania 418,75

4

201,33

2

399,5

04

191,1

58

382,8

70

182,4

52

370,2

38

175,6

82

356,3

47

168,8

42

Berat 21,164 10,306

19,88

1 9,636

18,94

5 9,168

18,23

1 8,793

17,49

8 8,416

Dibër 26,765 12,890

25,14

2

12,04

8

23,71

9

11,23

0

22,40

5

10,52

9

21,20

0 9,897

Durrës 41,202 19,741

39,59

7

18,90

2

38,06

5

18,16

2

37,18

8

17,67

4

35,76

8

16,89

5

Elbasan 47,517 22,918

44,63

6

21,51

6

42,42

8

20,31

9

40,94

6

19,47

1

38,61

6

18,47

0

Fier 45,459 21,879

43,15

6

20,67

1

41,17

1

19,58

6

39,62

9

18,79

7

38,06

0

18,03

5

Gjiro-

kastër 9,443 4,577 8,948 4,286 8,432 4,068 8,044 3,813 7,743 3,691

Korça 29,128 14,049

27,51

5

13,21

8

26,19

9

12,52

4

25,62

9

12,22

7

24,89

5

11,81

5

Kukës 18,528 8,791

17,56

4 8,293

16,73

6 7,798

15,81

1 7,331

14,94

8 6,862

Lezhë 22,811 11,067

21,50

0

10,30

5

20,16

2 9,557

19,09

5 8,978

18,21

4 8,498

Shkodër 33,596 16,072

31,64

5

15,05

7

29,91

1

14,21

4

28,14

4

13,34

4

26,40

0

12,51

4

Tirana 99,987 47,943

97,59

4

46,63

5

95,37

6

45,57

7

93,96

9

44,69

6

92,43

6

43,95

3

Vlorë 23,154 11,099

22,32

6

10,59

1

21,72

6

10,24

9

21,14

7

10,02

9

20,56

9 9,796

Nxenes te regjistruar ne shkollat pub-

like 9 vjecare

Prefecture

2009-2010 2010-2011 2011-2012 2012-2013 2013-2014

Total Female Total Fe-

male Total

Fe-

male Total

Fe-

male Total

Fe-

male

Albania 213,10

9

101,60

6

204,0

27

97,00

9

195,27

9

92,49

2

187,8

60

88,67

0

184,4

10

87,39

3

Berat 10,624 5,133 9,976 4,804 9,389 4,522 9,027 4,327 8,843 4,253

Dibër 13,895 6,617

13,10

9 6,195 12,110 5,613

11,09

6 5,081

10,56

4 4,795

Durrës 21,244 10,103

20,48

5 9,720 19,613 9,259

19,11

0 9,000

18,74

6 8,842




Nxenes te regjistruar ne shkollat pub-

like 9 vjecare

Prefecture

2009-2010 2010-2011 2011-2012 2012-2013 2013-2014

Total Female Total Fe-

male Total

Fe-

male Total

Fe-

male Total

Fe-

male

Elbasan 23,603 11,219

22,18

9

10,56

1 21,017

10,04

6

20,02

9 9,519

19,61

2 9,415

Fier 22,777 10,900

21,70

2

10,30

9 20,898 9,872

20,16

1 9,453

19,87

6 9,387

Gjiro-

kastër 4,535 2,237 4,325 2,071 4,088 1,984 3,920 1,858 3,948 1,888

Korça 14,577 6,978

13,83

5 6,628 13,114 6,205

12,85

5 6,124

12,87

8 6,117

Kukës 9,719 4,564 9,134 4,269 8,594 3,949 8,020 3,677 7,486 3,400

Lezhë 11,415 5,366

10,78

2 5,053 9,992 4,588 9,307 4,264 8,982 4,178

Shkodër 17,191 8,185

16,11

6 7,699 15,198 7,270

14,12

2 6,731

13,24

5 6,345

Tirana 51,858 24,731

51,13

5

24,39

5 50,166

23,99

1

49,26

0

23,47

9

49,31

8

23,54

2

Vlorë 11,671 5,573

11,23

9 5,305 11,100 5,193

10,95

3 5,157

10,91

2 5,231

Nxenesit e diplomuar ne

shkollat fillore

Prefecture

2009-2010 2010-2011 2011-2012 2012-2013 2013-2014

Total Fe-

male Total

Fe-

male Total

Fe-

male Total

Fe-

male Total

Fe-

male

Albania 52,287 25,834

51,18

6

25,15

5

50,38

0

24,57

9

47,81

9

23,16

4

44,13

9

21,29

4

Berat 2,723 1,406 2,573 1,238 2,523 1,223 2,372 1,144 2,288 1,145

Dibër 3,161 1,490 3,015 1,475 2,850 1,399 2,624 1,256 2,528 1,206

Durrës 4,790 2,240 4,826 2,360 4,634 2,286 4,632 2,278 4,461 2,151

Elbasan 5,831 2,959 5,511 2,822 5,414 2,690 5,544 2,698 4,906 2,406

Fier 5,989 2,969 5,890 2,894 5,861 2,773 5,274 2,545 4,856 2,292

Gjiro-

kastër 1,189 553 1,258 608 1,224 594 1,061 462 969 486

Korça 3,674 1,828 3,654 1,825 3,421 1,649 3,276 1,577 2,468 1,200

Kukës 2,015 937 1,939 920 2,083 993 1,850 891 1,825 862

Lezhë 2,974 1,541 2,799 1,406 2,700 1,336 2,491 1,260 2,358 1,142

Shkodër 4,345 2,146 3,811 1,865 4,216 2,095 4,011 1,972 3,680 1,746

Tirana 12,647 6,319

12,86

8 6,225

12,35

5 6,063

11,79

0 5,697

11,20

9 5,378

Vlorë 2,949 1,446 3,042 1,517 3,099 1,478 2,894 1,384 2,591 1,280

Nxenesit e diplomuar ne shkollat

fillore publike

Prefecture 2009-2010 2010-2011 2011-2012 2012-2013 2013-2014




Total Fe-

male Total

Fe-

male Total

Fe-

male Total

Fe-

male Total

Fe-

male

Albania 49,766 24,604

48,55

1

23,88

7

47,85

3

23,31

8

45,35

0

21,91

3

41,72

9

20,09

8

Berat 2,660 1,373 2,518 1,216 2,472 1,200 2,325 1,122 2,255 1,128

Dibër 3,153 1,487 3,008 1,474 2,850 1,399 2,624 1,256 2,528 1,206

Durrës 4,559 2,116 4,608 2,257 4,379 2,153 4,361 2,158 4,153 2,009

Elbasan 5,779 2,928 5,439 2,787 5,357 2,657 5,488 2,669 4,864 2,383

Fier 5,465 2,713 5,360 2,643 5,402 2,568 4,880 2,365 4,509 2,121

Gjiro-

kastër 1,185 552 1,258 608 1,224 594 1,061 462 969 486

Korça 3,591 1,795 3,564 1,778 3,338 1,619 3,163 1,519 2,358 1,147

Kukës 2,015 937 1,931 920 2,083 993 1,850 891 1,825 862

Lezhë 2,945 1,525 2,711 1,365 2,646 1,313 2,420 1,226 2,278 1,096

Shkodër 3,927 1,952 3,325 1,618 3,738 1,857 3,506 1,694 3,190 1,486

Tirana 11,761 5,884

12,03

3 5,821

11,54

1 5,625

10,98

5 5,271

10,40

7 5,001

Vlorë 2,726 1,342 2,796 1,400 2,823 1,340 2,687 1,280 2,393 1,173




Numri I shkollave te mesme

Prefecture

2009-2010 2010-2011 2011-2012 2012-2013 2013-2014

Total Gen-

eral Total

Gen-

eral Total

Gen-

eral Total

Gen-

eral Total

Gen-

eral

Albania 500 430 508 445 507 437 511 444 512 447

Berat 28 23 28 24 29 25 28 24 28 24

Dibër 23 22 23 21 23 21 24 22 25 24

Durrës 33 28 34 30 34 28 36 30 36 31

Elbasan 55 48 54 48 54 48 54 49 53 48

Fier 63 56 63 58 62 56 64 59 64 59

Gjiro-

kastër 21 18 22 19 22 19 22 19 22 19

Korça 46 38 46 38 46 38 45 37 46 38

Kukës 20 20 21 21 20 20 20 20 19 19

Lezhë 24 21 25 23 25 22 25 22 25 22

Shkodër 46 38 47 38 48 39 49 40 47 38

Tirana 97 81 103 89 103 85 103 86 103 86

Vlorë 44 37 42 36 41 36 41 36 44 39

Numri I shkollave te mesme publike

Prefecture

2009-2010 2010-2011 2011-2012 2012-2013 2013-2014

Total Gen-

eral Total

Gen-

eral Total

Gen-

eral Total

Gen-

eral Total

Gen-

eral

Albania 382 326 384 328 383 327 385 331 386 332

Berat 24 19 24 20 24 20 24 20 24 20

Dibër 22 21 22 20 22 20 23 21 24 23

Durrës 22 18 22 18 22 18 23 19 23 19

Elbasan 49 43 48 42 48 42 48 43 48 43

Fier 41 37 42 38 42 38 43 39 43 39

Gjiro-

kastër 21 18 21 18 21 18 21 18 21 18

Korça 40 32 40 32 40 32 40 32 40 32

Kukës 18 18 19 19 19 19 19 19 19 19

Lezhë 21 20 21 20 21 19 21 19 21 19

Shkodër 39 31 39 31 39 31 39 31 37 29

Tirana 53 42 55 44 55 44 54 44 56 45

Vlorë 32 27 31 26 30 26 30 26 30 26

Mesuesit ne shkollat e

mesme

Prefecture

2009-2010 2010-2011 2011-2012 2012-2013 2013-2014

Total Fe-

male Total

Fe-

male Total

Fe-

male Total

Fe-

male Total

Fe-

male

Albania 8,250 5,080 8,179 5,088 8,473 5,295 8,610 5,476 8,606 5,462

Berat 477 259 458 256 458 257 450 257 460 260

Dibër 329 169 318 173 327 172 343 186 345 184

Durrës 613 389 619 398 666 446 695 455 664 445

Elbasan 850 510 843 496 855 515 854 514 850 520

Fier 1,008 624 929 591 926 581 931 594 934 561




Mesuesit ne shkollat e

mesme

Prefecture

2009-2010 2010-2011 2011-2012 2012-2013 2013-2014

Total Fe-

male Total

Fe-

male Total

Fe-

male Total

Fe-

male Total

Fe-

male

Gjiro-

kastër 281 144 278 137 301 160 250 129 285 150

Korça 661 364 666 373 672 371 679 381 666 380

Kukës 222 121 227 119 238 127 254 142 253 150

Lezhë 401 237 383 229 412 260 425 270 445 282

Shkodër 780 471 748 455 799 484 790 476 788 489

Tirana 2,038 1,423 2,143 1,502 2,246 1,568 2,364 1,710 2,310 1,666

Vlorë 590 369 567 359 573 354 575 362 606 375

Mesuesit ne shkollat e mesme publike

Prefecture

2009-2010 2010-2011 2011-2012 2012-2013 2013-2014

Total Fe-

male Total

Fe-

male Total

Fe-

male Total

Fe-

male Total

Fe-

male

Albania 6,858 4,215 6,702 4,145 6,907 4,316 6,971 4,407 7,107 4,491

Berat 454 248 435 244 434 246 425 248 435 252

Dibër 320 165 311 170 326 172 342 186 345 184

Durrës 480 301 481 310 508 333 524 341 525 342

Elbasan 789 474 785 464 800 486 805 488 806 495

Fier 751 483 694 451 690 436 723 462 735 436

Gjiro-

kastër 268 144 270 136 293 159 244 128 279 149

Korça 613 338 591 327 592 326 596 337 601 350

Kukës 220 120 222 117 235 125 251 141 253 150

Lezhë 389 231 374 224 388 243 391 250 393 255

Shkodër 599 351 603 354 603 360 599 359 595 360

Tirana 1,504 1,063 1,496 1,063 1,595 1,146 1,614 1,170 1,689 1,225

Vlorë 471 297 440 285 443 284 457 297 451 293

Nxenesit e regjistruar ne shkollat e

mesme

Prefecture

2009-2010 2010-2011 2011-2012 2012-2013 2013-2014

Total Fe-

male Total

Fe-

male Total

Fe-

male Total

Fe-

male Total

Fe-

male

Albania 140,65

7 65,854

150,1

34

69,38

8

152,1

82

70,16

5

154,4

25

70,89

1

151,9

37

69,30

1

Berat 8,414 3,698 8,970 3,828 8,570 3,634 8,837 3,684 8,323 3,464

Dibër 6,720 3,276 7,381 3,362 7,497 3,402 7,308 3,501 6,925 3,436

Durrës 11,654 5,567

13,90

1 6,229

15,15

3 6,705

15,55

1 6,841

15,15

2 6,728

Elbasan 13,768 6,819

14,51

4 6,827

14,91

9 6,971

15,24

6 7,023

15,15

2 7,019

Fier 15,679 7,387

15,88

6 7,529

15,57

9 7,421

15,87

3 7,412

15,79

7 7,224

Gjiro- 3,638 1,757 4,011 1,822 3,847 1,805 3,765 1,728 3,482 1,622




Nxenesit e regjistruar ne shkollat e

mesme

Prefecture

2009-2010 2010-2011 2011-2012 2012-2013 2013-2014

Total Fe-

male Total

Fe-

male Total

Fe-

male Total

Fe-

male Total

Fe-

male

kastër

Korça 9,957 4,555

10,73

3 4,873

11,18

2 5,032

11,40

3 5,097

11,41

6 5,038

Kukës 5,372 2,504 6,227 3,021 6,070 2,849 5,901 2,806 5,479 2,558

Lezhë 6,987 3,653 7,555 3,909 7,774 4,009 7,734 3,950 7,590 3,775

Shkodër 11,346 5,216

12,24

9 5,652

11,92

9 5,523

12,39

9 5,662

11,95

1 5,471

Tirana 38,602 17,254

39,92

4

18,06

2

40,68

9

18,63

2

41,24

3

18,94

3

40,53

2

18,59

4

Vlorë 8,520 4,168 8,783 4,274 8,973 4,182 9,165 4,244

10,13

8 4,372

Nxenesit e regjistruar ne shkollat e mesme

publike

Prefecture

2009-2010 2010-2011 2011-2012 2012-2013 2013-2014

Total Fe-

male Total

Fe-

male Total

Fe-

male Total

Fe-

male Total

Fe-

male

Albania 128,36

0 59,596

136,1

88

62,54

4

136,3

29

62,79

6

137,1

05

63,03

3

133,7

94

60,99

9

Berat 8,176 3,545 8,775 3,711 8,234 3,497 8,366 3,520 7,816 3,309

Dibër 6,677 3,252 7,196 3,307 7,288 3,351 7,084 3,446 6,717 3,392

Durrës 10,531 4,918

12,12

8 5,408

12,31

0 5,619

12,06

2 5,482

11,56

8 5,225

Elbasan 13,426 6,716

14,13

8 6,723

14,56

3 6,873

14,87

3 6,923

14,82

2 6,927

Fier 13,002 6,007

13,13

8 6,032

12,76

4 5,907

13,07

6 5,989

12,88

1 5,738

Gjiro-

kastër 3,608 1,732 3,976 1,822 3,816 1,805 3,734 1,728 3,454 1,622

Korça 9,445 4,259

10,07

3 4,492

10,42

9 4,609

10,71

6 4,708

10,66

6 4,612

Kukës 5,352 2,495 6,205 3,013 6,046 2,842 5,885 2,801 5,479 2,558

Lezhë 6,864 3,605 7,401 3,826 7,522 3,858 7,309 3,720 7,034 3,515

Shkodër 9,856 4,317

10,57

7 4,658

10,12

6 4,443

10,44

6 4,563 9,945 4,311

Tirana 34,242 15,273

35,14

9

15,94

8

35,73

7

16,56

0

35,88

9

16,68

2

35,13

5

16,28

1

Vlorë 7,181 3,477 7,432 3,604 7,494 3,432 7,665 3,471 8,277 3,509

Nxenesit e regjistruar ne gjimnaz

Prefecture

2009-2010 2010-2011 2011-2012 2012-2013 2013-2014

Total Fe-

male Total

Fe-

male Total

Fe-

male Total

Fe-

male Total

Fe-

male




Albania 120,65

1 59,662

131,4

37

64,59

0

133,0

02

65,90

6

130,1

37

65,59

4

124,6

19

63,45

6

Berat 7,322 3,398 7,978 3,616 7,574 3,464 7,509 3,455 6,912 3,233

Dibër 5,967 2,776 6,643 2,956 6,891 3,119 6,725 3,206 6,459 3,201

Durrës 9,919 5,266

11,95

2 5,909

13,01

6 6,355

12,97

0 6,477

12,47

8 6,368

Elbasan 11,541 6,167

12,55

3 6,394

13,04

2 6,689

12,76

2 6,601

12,23

1 6,527

Fier 14,208 6,994

14,63

1 7,321

14,35

8 7,308

14,36

2 7,291

14,14

2 7,108

Gjiro-

kastër 3,228 1,612 3,679 1,720 3,498 1,717 3,328 1,630 3,011 1,514

Korça 8,191 4,060 9,051 4,458 9,406 4,635 8,725 4,474 8,324 4,325

Kukës 5,031 2,278 5,952 2,892 5,880 2,782 5,677 2,724 5,287 2,500

Lezhë 6,271 3,259 6,865 3,556 7,093 3,692 6,811 3,589 6,556 3,428

Shkodër 9,390 4,712

10,42

5 5,270

10,10

4 5,138 9,989 5,130 9,422 4,876

Tirana 32,338 15,302

34,03

9

16,45

8

34,44

9

17,04

9

33,79

9

17,05

0

32,14

6

16,43

3

Vlorë 7,245 3,838 7,669 4,040 7,691 3,958 7,480 3,967 7,651 3,943

Nxenesit e regjistruar ne gjimnazet publike

Prefecture

2009-2010 2010-2011 2011-2012 2012-2013 2013-2014

Total Fe-

male Total

Fe-

male Total

Fe-

male Total

Fe-

male Total

Fe-

male

Albania 109,89

3 53,861

118,8

42

58,07

9

118,5

66

58,88

6

114,2

24

57,99

5

107,9

48

55,40

7

Berat 7,084 3,245 7,783 3,499 7,238 3,327 7,038 3,291 6,405 3,078

Dibër 5,924 2,752 6,458 2,901 6,682 3,068 6,501 3,151 6,251 3,157

Durrës 8,821 4,633

10,18

7 5,093

10,25

2 5,321 9,519 5,137 8,938 4,890

Elbasan 11,211 6,073

12,18

6 6,295

12,68

6 6,591

12,38

9 6,501

11,90

1 6,435

Fier 11,673 5,693

11,96

9 5,868

11,55

8 5,805

11,57

3 5,870

11,23

5 5,622

Gjiro-

kastër 3,198 1,587 3,644 1,720 3,467 1,717 3,297 1,630 2,983 1,514

Korça 7,679 3,764 8,391 4,077 8,653 4,212 8,038 4,085 7,574 3,899

Kukës 5,011 2,269 5,930 2,884 5,856 2,775 5,661 2,719 5,287 2,500

Lezhë 6,232 3,238 6,745 3,492 6,856 3,549 6,459 3,364 6,155 3,174

Shkodër 7,975 3,832 8,861 4,303 8,448 4,116 8,211 4,084 7,568 3,764

Tirana 29,076 13,595

30,30

4

14,55

6

30,54

0

15,16

3

29,40

6

14,92

8

27,69

3

14,25

2

Vlorë 6,009 3,180 6,384 3,391 6,330 3,242 6,132 3,235 5,958 3,122




Nxenesit e diplomuar ne arsimin e mesem

Prefecture

2009-2010 2010-2011 2011-2012 2012-2013 2013-2014

Total Fe-

male Total

Fe-

male Total

Fe-

male Total

Fe-

male Total

Fe-

male

Albania 34,823 18,727

40,35

4

20,09

4

40,92

7

20,80

1

45,89

9

22,62

5

35,25

4

18,88

2

Berat 2,043 1,130 2,324 1,122 2,250 1,044 2,676 1,226 1,882 959

Dibër 1,762 968 2,022 1,011 1,954 945 2,228 1,081 1,844 987

Durrës 2,418 1,379 3,274 1,623 3,411 1,877 4,174 2,064 3,367 1,770

Elbasan 3,572 2,090 3,903 2,038 3,970 2,051 4,622 2,321 3,312 1,928

Fier 4,450 2,371 4,556 2,274 4,536 2,313 5,134 2,511 4,126 2,196

Gjiro-

kastër 1,063 545 1,273 587 1,105 583 1,156 572 690 406

Korça 2,637 1,321 3,021 1,422 2,879 1,459 3,284 1,600 2,283 1,324

Kukës 1,241 673 1,558 759 1,603 761 1,733 902 1,645 837

Lezhë 1,737 1,005 2,206 1,196 2,180 1,204 2,402 1,321 1,932 1,089

Shkodër 2,545 1,309 3,261 1,620 3,247 1,700 3,612 1,807 3,083 1,579

Tirana 9,060 4,685

10,61

2 5,206

11,45

4 5,645

12,41

6 5,933 9,520 4,957

Vlorë 2,295 1,251 2,344 1,235 2,338 1,219 2,462 1,287 1,570 850

Nxenesit e diplomuar ne arsimin e mesem

publik

Prefecture

2009-2010 2010-2011 2011-2012 2012-2013 2013-2014

Total Fe-

male Total

Fe-

male Total

Fe-

male Total

Fe-

male Total

Fe-

male

Albania 30,904 16,677

35,82

1

17,90

1

35,89

0

18,37

2

40,09

1

20,05

9

30,29

7

16,58

7

Berat 1,937 1,062 2,251 1,080 2,179 997 2,575 1,180 1,779 914

Dibër 1,715 948 1,942 992 1,849 919 2,098 1,052 1,755 960

Durrës 2,120 1,210 2,791 1,387 2,833 1,605 3,167 1,673 2,551 1,399

Elbasan 3,472 2,049 3,782 2,005 3,821 2,015 4,474 2,280 3,192 1,893

Fier 3,452 1,867 3,545 1,764 3,435 1,733 3,940 1,965 2,928 1,628

Gjiro-

kastër 1,056 545 1,258 587 1,097 583 1,146 572 684 406

Korça 2,523 1,256 2,870 1,346 2,621 1,315 3,055 1,468 2,045 1,186

Kukës 1,241 673 1,550 756 1,590 757 1,733 902 1,642 837

Lezhë 1,717 995 2,173 1,177 2,164 1,195 2,321 1,266 1,803 1,009

Shkodër 2,147 1,059 2,788 1,327 2,714 1,368 2,999 1,468 2,479 1,222

Tirana 7,691 4,030 8,963 4,451 9,763 4,902

10,63

1 5,194 7,931 4,308

Vlorë 1,833 983 1,908 1,029 1,824 983 1,952 1,039 1,508 825

Nxenesit e diplomuar ne gjimnaz

Prefecture

2009-2010 2010-2011 2011-2012 2012-2013 2013-2014

Total Fe-

male Total

Fe-

male Total

Fe-

male Total

Fe-

male Total

Fe-

male

Albania 29,984 16,450

35,55

3

18,23

6

38,08

3

19,92

4

41,57

7

21,45

1

32,11

8

17,94

0




Nxenesit e diplomuar ne gjimnaz

Prefecture

2009-2010 2010-2011 2011-2012 2012-2013 2013-2014

Total Fe-

male Total

Fe-

male Total

Fe-

male Total

Fe-

male Total

Fe-

male

Berat 1,785 1,004 2,059 1,027 2,091 1,006 2,417 1,184 1,761 933

Dibër 1,474 753 1,741 798 1,861 911 2,085 989 1,716 907

Durrës 2,143 1,266 2,833 1,530 3,288 1,829 3,686 1,949 3,078 1,731

Elbasan 3,076 1,827 3,387 1,834 3,719 2,003 4,103 2,210 3,149 1,920

Fier 4,099 2,210 4,239 2,158 4,418 2,289 4,906 2,484 3,956 2,176

Gjiro-

kastër 942 481 1,161 538 1,028 548 1,068 542 649 378

Korça 2,212 1,154 2,702 1,325 2,656 1,392 2,906 1,491 2,097 1,247

Kukës 1,132 589 1,442 684 1,603 761 1,706 875 1,611 818

Lezhë 1,543 886 2,010 1,062 2,062 1,139 2,277 1,239 1,810 1,008

Shkodër 2,156 1,172 2,855 1,519 2,948 1,625 3,188 1,712 2,677 1,469

Tirana 7,450 3,979 9,075 4,629

10,26

0 5,250

10,98

1 5,525 8,206 4,529

Vlorë 1,972 1,129 2,049 1,131 2,149 1,171 2,254 1,251 1,408 824

Nxenesit e diplomuar ne gjimnazin publik

Prefecture

2009-2010 2010-2011 2011-2012 2012-2013 2013-2014

Total Fe-

male Total

Fe-

male Total

Fe-

male Total

Fe-

male Total

Fe-

male

Albania 26,512 14,590

31,41

5

16,19

1

33,32

4

17,56

9

36,05

9

18,92

9

27,42

2

15,69

4

Berat 1,679 936 1,986 985 2,020 959 2,316 1,138 1,658 888

Dibër 1,427 733 1,661 779 1,756 885 1,955 960 1,627 880

Durrës 1,860 1,107 2,358 1,299 2,710 1,557 2,679 1,558 2,262 1,360

Elbasan 2,983 1,792 3,276 1,805 3,570 1,967 3,955 2,169 3,029 1,885

Fier 3,171 1,741 3,279 1,673 3,328 1,719 3,717 1,941 2,758 1,608

Gjiro-

kastër 935 481 1,146 538 1,020 548 1,058 542 643 378

Korça 2,098 1,089 2,551 1,249 2,398 1,248 2,677 1,359 1,859 1,109

Kukës 1,132 589 1,434 681 1,590 757 1,706 875 1,608 818

Lezhë 1,536 880 1,996 1,054 2,062 1,139 2,196 1,184 1,681 928

Shkodër 1,758 922 2,382 1,226 2,415 1,293 2,611 1,381 2,099 1,121

Tirana 6,401 3,441 7,725 3,971 8,820 4,562 9,436 4,819 6,818 3,911

Vlorë 1,532 879 1,621 931 1,635 935 1,753 1,003 1,380 808

Te dhenat shendetesore nga prefektura

Të dhënat shëndetësore nga prefektura që përfshin Kurjan Strum I & D skema është me ngjyre të gjelbër në

tabelat e mëposhtme.

Qendrat shendetesore

Prefectures 2009 2010 2011 2012 2013

Albania 624 475 456 421 409

Berat 37 27 23 23 23

Dibër 39 40 40 34 34

Durrës 46 46 45 26 26




Elbasan 64 79 65 53 54

Fier 50 48 49 45 49

Gjirokastër 38 32 31 37 31

Korça 39 39 40 39 39

Kukës 29 29 29 27 27

Lezhë 59 32 32 22 25

Shkodër 59 37 37 37 36

Tirana 133 36 35 48 35

Vlorë 31 30 30 30 30

Poliklinikat

Prefectures 2009 2010 2011 2012 2013

Albania 46 46 46 46 46

Berat 3 3 3 3 3

Dibër 3 3 3 3 3

Durrës 2 2 2 2 2

Elbasan 4 4 4 4 4

Fier 3 3 3 3 3

Gjirokastër 3 3 3 3 3

Korça 5 5 5 5 5

Kukës 2 2 2 2 2

Lezhë 3 3 3 3 3

Shkodër 2 2 2 2 2

Tirana 14 14 14 14 14

Vlorë 2 2 2 2 2

Pikat shendetesore

Prefectures 2009 2010 2011 2012 2013

Albania 1,812 1,927 1,970 1,946 1,998

Berat 131 144 147 147 147

Dibër 158 133 133 164 163

Durrës 87 87 84 85 86

Elbasan 233 223 246 246 246

Fier 195 187 170 143 147

Gjirokastër 172 176 170 168 170

Korça 219 219 221 214 214

Kukës 118 123 123 125 125

Lezhë 136 133 133 155 155

Shkodër 148 141 159 153 175

Tirana 108 199 224 224 224

Vlorë 107 162 160 122 146




Klinika konsultative per femije

Prefectures 2009 2010 2011 2012 2013

Albania 2,061 2,090 2,142 2,113 2,100

Berat 135 141 154 154 155

Dibër 188 163 163 163 187

Durrës 127 128 128 127 127

Elbasan 261 262 262 259 259

Fier 238 238 205 205 164

Gjirokastër 178 180 180 180 180

Korça 239 237 252 250 249

Kukës 61 63 63 62 62

Lezhë 167 166 168 169 169

Shkodër 138 137 137 137 136

Tirana 191 203 258 240 240

Vlorë 138 172 172 167 172

Klinika konsultative per gra

Prefectures 2009 2010 2011 2012 2013

Albania 2.016 2.030 2.077 2.072 2.099

Berat 139 140 150 150 152

Dibër 188 163 163 163 187

Durrës 118 113 112 111 111

Elbasan 251 252 252 249 249

Fier 226 226 205 205 205

Gjirokastër 167 167 167 167 167

Korça 231 236 244 245 244

Kukës 61 61 59 62 62

Lezhë 165 164 164 164 164

Shkodër 138 137 137 137 136

Tirana 195 200 253 253 253

Vlorë 137 171 171 166 169

Numri I spitaleve dhe krevateve

Prefec-

tures

No of Hospitals No of Beds

200

9

201

0 2011 2012 2013 2009 2010 2011 2012 2013

Albania 44 44 44 44 44 8,805 8,707 8,711 8,723 8,283

Berat 4 4 4 4 4 424 416 378 378 360

Dibër 3 3 3 3 3 542 536 552 536 512

Durrës 2 2 2 2 2 476 475 474 474 471

Elbasan 6 6 6 6 6 1,089 1,104 1,096 1,085 1,025

Fier 3 3 3 3 3 706 712 706 706 664

Gjiro-

kastër 3 3 3 3 3 409 386 399 399 373

Korça 4 4 4 4 4 772 767 767 772 752

Kukës 3 3 3 3 3 367 372 372 372 372

Lezhë 3 3 3 3 3 348 340 344 340 353

Shkodër 2 2 2 2 2 705 650 705 705 598

Tirana 7 7 7 7 7 2,217 2,199 2,189 2,241 2,157

Vlorë 4 4 4 4 4 750 750 729 715 646




Prefec-

tures

No Hospitalised Beds per 10,000 inhabitants

2009 2010 2011 2012 2013 2009 2010 2011 2012 2013

Albania 265,20

0 258,407 240,562 247,391 260,727 30 30 30 30 29

Berat 16,438 14,103 13,930 10,832 12,290 27 27 25 26 25

Dibër 13,469 13,144 11,580 11,313 16,406 35 36 38 38 37

Durrës 16,685 17,814 17,725 17,716 18,345 18 18 18 17 17

Elbasan 22,191 20,589 20,442 21,155 19,727 35 36 36 36 34

Fier 23,449 22,538 19,635 20,770 24,781 21 22 22 22 21

Gjiro-

kastër 9,833 8,163 7,477 7,059 6,814 48 47 51 53 51

Korça 15,449 15,764 15,163 16,489 16,837 33 33 33 34 33

Kukës 8,742 7,947 7,193 6,994 8,068 39 41 42 42 43

Lezhë 12,869 11,359 10,216 9,407 9,859 24 24 25 24 26

Shkodër 16,249 14,877 13,781 14,236 13,407 30 28 31 32 27

Tirana 88,375 89,212 84,139 91,966 95,860 30 29 29 29 27

Vlorë 21,451 22,897 19,281 19,454 18,333 40 40 39 39 35




Aneksi 7: Plan ii integruar per menaximin e paraziteve

Hyrje

PUBU (WRIP) qe zbatohet nën MBZHRAU është klasifikuar nga Banka Botërore si një kategori e mjedisit

B dhe nen OP 4.01 mbi Vlerësimin Mjedisor. Megjithatë, përveç kësaj, rehabilitimi dhe modernizimi i ske-

mave U& K ka të ngjarë të shkaktoje më shumë rritje në bujqësine intensifikuar, kjo mund të çojë në rritjen e

përdorimit të kimikateve bujqësore duke përfshirë pesticidet. Qasja e Projekti drejt aktiviteteve ndergjeg-

jesuese dhe promovimin e menaxhimit të integruar të pesticideve qas trajtimin pesticideve i cili eshte përf-

shirë në dokumentin ESFD qe tashme eshte përgatitur ËRIP nga Konsulenti COWI / CEIA. Në përputhje me

këtë dokumentacion ESFD është e detyrueshme që një plan i integruar i menaxhimit të dëmtuesve (IPMP) të

përfshihet si pjesë e PMMSs specifike për skemat e U & K. Për më tepër, WRIP do të punojë me

MBZHRAU në forcimin e kapaciteteve të saj të brendshëm për menaxhimin e dëmtuesve, si dhe aktivitetet në terren dhe trajnim për fermerët qe do perdorin sistemet e ujitjes.

Edhe pse përdorimi i pesticideve brenda skemave te rehabilituara mund të kontribuoj në rritjen e prodhimit

bujqësor dhe përmirësimin e shëndetit te njeriut, përdorimi i papershtatshem dhe i tepruar i pesticideve

shpesh rezulton në ulje të prodhimit bujqësor ose ndikon ne qëndrueshmërinë e tij, rrit vektorët e sëmund-

jeve, efektet negative mjedisore dhe shëndetësore, dhe efektet negative në aktivitetet e tjera ekonomike (p.sh.

peshkim, turizmit). Kjo, nga ana tjetër, të çon në rritjen e kostove ekonomike, si në nivelin e fermerëve dhe për vendin në tërësi.

Prandaj, masat e duhura janë të nevojshme për të nxitur menaxhimin e duhur të dëmtuesve dhe pesticideve. Kjo është për të siguruar se rritja e qëndrueshme e te ardhurave nga prodhimi dhe fermat bujqësore eshte arritur ; se sëmundjet vektoriale menaxhohen në mënyrë të qëndrueshme, dhe se rreziqet për shëndetin e njeriut dhe mjedisin që lidhen me përdorimin e pesticideve janë mbajtur në një minimum të pranueshëmRequirement of Ëorld Bank Operational Policy 4.09

Qëllimet e OP 4.09 përfshijnë si në vijim:

• Për të maksimizuar përdorimin e metodave të kontrollit biologjik ose mjedisor dhe për të minimizuar

përdorimin e pesticideve kimike.

• Për të siguruar që struktura perfituese e rregullatorit ne vend përfshin instrumente për promovimin dhe

mbështetjen e menaxhimit të sigurt, efektive dhe ekologjikisht të shëndosha te dëmtuesve, dhe nëse jo, të mbështese zhvillimin e kapaciteteve kombëtare.

• Për të minimizuar rreziqet mjedisore dhe shëndetësore të lidhura me përdorimin e pesticideve.

Kerkesat e ligjit Shqiptar per perdorimin e pesticideve

Legjislacioni kryesor lidhur me Produktet për mbrojtjen e bimëve (PPP) në Shqipëri mund të përmblidhet si

më poshtë:

• Ligji nr 9362, datë 24.03.2005, "Për Shërbimin e Mbrojtjes së Bimëve", i ndryshuar në vitin 2008

(Artikulli zyrtar (AZ) nr. 29, datë 3.5.2005).

• Vendimi i Këshillit të Ministrave nr 1188, datë 20.8.2008, "Për miratimin e rregullave për importimin,

tregtinë, transportin, ruajtjen, përdorimin dhe asgjësimin e PMB (AZ Nr. 141, datë 2008/09/11).

• Vendimi i Këshillit të Ministrave nr 1555, datë 12.11.2008, "Për miratimin e rregullave për regjistrimit

e PPP dhe vlerësimit të kritereve" (AZ no.183, datë 22.12.2008).

• Vendimi i Këshillit të Ministrave nr 791, datë 24.9.2010, "Për ndryshime dhe shtesa në Vendimin e

Këshillit të Ministrave nr 1555 datë 12.11.2008," Për miratimin e rregullave për regjistrimin dhe

vlerësimin kriteret PPP "(AZ no.183, datë 22.12.2008).




Ligji Shqiptar për Mbrojtjen e Kultures bimore nr. 9362 i vitit 2005, i ndryshuar në vitin 2008, përcakton

rregullat për kimikate që mund të importohen, tregtohen dhe përdoren në Shqipëri. Ajo tregon në nenin 4 se

është përgjegjësi e Drejtorisë së Shërbimit të Mbrojtjes së Bimëve të bashkëpunojnë dhe koordinojnë punën

me Drejtorinë e Përgjithshme të standardizimit për të përshtatur standardet ndërkombëtare dhe evropiane në

fushën e Shërbimit të Mbrojtjes së Bimëve. Neni 22 tregon që produktet që do të përdoren në Shqipëri, janë

vetëm ato që i nënshtrohen regjistrimit. Këto janë ato në përputhje me Këshillin e BE-së Direktiva 79/117 /

EEC e ndalojnë vendosjen në treg dhe përdorimin e produkteve për mbrojtjen e bimëve që përmbajnë

substanca të caktuara aktive dhe Direktivën e Këshillit 91/414 / EEC merret me vendosjen e produkteve për

mbrojtjen e bimëve në treg.

Listat e aktualizuara të të dy produkteve të lejuara dhe qe nuk lejohen sipas Mbrojtjes Kultivimit Bimor janë

paraqitur në Aneksin 1 në fund të këtij Aneksi.

Një strategji e re e Mbrojtjes se Produkteve Bimore (PPP) është futur në Shqipëri në vitin 2012 në mënyrë që

të përputhet me kërkesat e BE-së për anëtarësim. Për të përmbushur kete, Shqipëria e kishte te detyrueshme

për të përfunduar një pyetësor të detajuar dërguar nga BE-ja. Nje pjesë e këtij pyetësori merret me shëndetin

e bimëve dhe PPP, duke përfshirë pesticidet (pika 54). Për të trajtuar këtë çështje dhe të respektojnë

legjislacionin e BE një vendim i ri i Këshillit të Ministrave (VKM) u përgatit që e konsideron më vete të

tregtine, asgjësimin dhe transportin e pesticideve dhe kimikateve të tjera dhe një Udhëzues të veçantë të

Këshillit të Ministrave (UKM) do të përgatitet veçmas për kriteret e përdorimit të pesticideve - asnjë akt ligjor ende nuk është hartuar për përdorimin e pesticideve.

Ndërsa strategjia PPP siguron një strukture gjithëpërfshirëse për adresimin e tregtisë, përdorimin, ruajtjen

dhe asgjësimin e pesticideve, strategjia dështon në adresimin e pesticideve në një mënyrë më të plotë përmes

një strategjie për menaxhimin e integruar të pesticideve (IMM). Në këtë aspekt, BE-ja kohët e fundit miratoi

Strukturen Direktive 128/2009 mbi përdorimin e qëndrueshëm të pesticideve. Qeveria e Shqipërisë (QSH) ka

treguar se ka ndërmend të ndjekë këtë direktivë, dhe se një strategji për IPM do të përgatitet nga 2014.

Strategjia për t'u pershtatur nga QSH do të jetë në përputhje me Direktivën e BE-së për të arritur përdorim

më të qëndrueshëm të pesticideve dhe do të përfshijë: • reduktimin e rreziqeve dhe ndikimeve të përdorimit të pesticideve në shëndetin e njeriut dhe mjedisin

• promovimin e përdorimit të IPM dhe të qasjeve alternative si alternativa jo-kimike

• krijimin e Planeve Kombëtare të Veprimit (PKA) i me objektiva, masa dhe orare për të zvogëluar rreziqet dhe përdorimin e produkteve të caktuara

• të sigurojë afrime në trajnime për përdoruesit profesional, fermerët, shpërndarësit, këshilltarët

• ndërgjegjësimi për publikun e gjerë

• Inspektimi i rregullt i pajisjeve të aplikimit në përdorim profesional

• ndalimi i spërkatje ajrore

• mbrojtja e mjedisit ujor dhe ujit të pijshëm (zona mbrojtëse, reduktimi i përdorimit kur rreziku nuk eshte present)

• Ndalimi ose minimizimi i përdorimit të pesticideve në fusha të veçanta

• Trajtimin e sigurt, ruajtjen dhe mbetjet e pesticideve

• Llogaritja e treguesve të rrezikut për të monitoruar progresin




• promovimin e perdorimit te ulët te pesticideve ne bujqesi dhe IPM

Menaxhimi i pesticideve

Praktikat e menaxhimit te integruar të pesticideve(IPM) nuk janë të njohura në Shqipëri dhe përdorimi i pes-

ticideve është ende mjaft i ulët, siç tregohet në seksionin 2.24 ne këtë raport. Disa ferma të mëdha kanë

filluar të zbatojnë disa elemente IMM. Mekanizmat për importimin, regjistrimin, paketimin, etiketimin, dhe

përdorimin e pesticideve janë zbatuar në mënyrë efektive, por zbatimi i rregulloreve për asgjësimin e tepricës

dhe pesticideve të vjetëruara është i dobët.

Disa nga pesticidet të mundshëm dhe problemet e menaxhimit të tyre, ndikimet dhe masat zbutëse janë

treguar në tabelën e mëposhtme 10.1.

Tabela 10.1: Problemet per Menaxhimin e Demtuesve

Potential Issue Activity Mitigation

Measure

Pest management

Inability to recognize need for

proper pest management may lead

to improper use of pesticides

Aëareness on pesticide use to be

built in farmers and capacity

building in alternative methods of

pest management provided

Increase productivity

Increased reliance on chemicals

for pest management and fertiliza-

tion

Raise aëareness in pesticide use

and implement IPMP ; Training in

agricultural intensification and

consequent changes in practices

Improper pesticide use by

untrained farmers

Use of pesticides by untrained

farmers in agricultural activities.

Ensure farmers are trained and are

aëare of pesticides risk. Train

them on IPMP and list of alloëed

pesticides.

Availability of pesticides to

untrained farmers poses a

risk



Ensure farmers attend training,

conduct monitoring and evalua-

tion, clearly communicate lists of

recommended versus lists of

banned pesticides

Storage of pesticides, ëaste

management of pesticides

and their packaging



Training of farmers for pesticide

storage and ëaste management.

Marketing and export of ag-

ricultural products

Improper Pesticides use may limit

the markets of agricultural prod-

ucts

Raising of farmers aëareness to

market problems tied to pesticide

usage

Nje cikel i pershtatshem duhur për menaxhimin e integruar te pesticideve përfshin komponentët e

mëposhtëm:

• Identifikimi i nevojshem i menaxhimit aktual te pesticideve

• Promovimi i metodave alternative të menaxhimit të pesticideve

• Përzgjedhja e pesticideve të përshtatshme

• transportim te sigurt dhe ruajtjen e pesticideve

• Aplikimi i saktë i pesticideve

• menaxhimi te pershtatshem te pesticideve të mbetura dhe paketimin e tyre

• Edukimi i fermerëve për të gjitha fazat e menaxhimit të dëmtuesve (nga vendosjen nevojën për

menaxhimin e mbetjeve të pesticideve)

ËRIP synon të mbështesë IPM duke përfshirë një seancë per vendosjen ne funksionim te programeve per

trajnim te IPM. Problemet që do të mbulohen në këtë trajnim janë:




• Strategjitë dhe teknikat e IPM,

• Strategjitë dhe teknikat e menaxhimit të integruar kultures bimore,

• Parimet organike bujqësore,

• Metodat e kontrollit te demtuesve biologjik,

• informacion mbi parimet e përgjithshme dhe kulruren bujqesore ose udhëzimet specifike të sektorit forIPM,

• Masat e mbarështimit alternative te kultures bimore për të parandaluar dhe shtypur organizmat e dëmshëm

nga:

• Rotacion kultures bimore

•Përdorimi i teknikave të përshtatshme të kultivimit (p.sh data, densiteti, nën-mbjellje, konservimi

(zero) lëvrim, dhe mbjellje të drejtpërdrejtë),

• përdorimi, sipas rastit, i kultivareve tolerant/rezistent dhe i farave standarte/certifikuara

• Materiali fidanor,

• Përdorimi i fertilizimit të balancuar,

• Kufizimin dhe praktikat e ujitjes/kullimit,

• parandalimin e përhapjesse organizmave të dëmshëm me masa higjienike (psh nga paisje dhe makineri të

rregullt spastrimi) dhe

• Mbrojtja dhe përmirësimi i organizmave të rëndësishme të dobishem, p.sh.me ane te masave te

pershtatshme për mbrojtjen e bimëve apo shfrytëzimin e infrastrukturës ekologjike brenda dhe jashtë vendit

te prodhimit.

Plani I Integruar I Menaxhimit te Pesticideve

Konsulenti ka përgatitur një plan IPM për shqyrtim. Është supozuar se MBZHRAU do të jetë organi përgjeg-

jës për zbatimin e këtij plani. Kjo ka qenë e planifikuar për tu vene ne zbatim për tre vjet dhe të përmbajë

pesë aktivitete kryesore të cilat janë:

1. Trajnimi IPM

2. Hartimi i rregulloreve për Menaxhimin Pesticideve

3. Te kryeje nje program per ndergjegjesim kombetar

4. Krijimi i Monitorimit dhe i Sistemit te Paralajmerit te Hershem

5. Monitorimi dhe Vlerësimi IPM

Kostot e peraferta te këtij programi tre-vjeçar janë rreth USD 96.500 dhe mbulon të gjitha 13 skemat U&K

nën ËRIP. Duke e ndarë kete në mënyrë të barabartë në mes skemave të U&K shkon rreth USD7423, por në

qoftë se kjo shume do të ishte e ndarë në gjashtë rrethe, atëherë do të ishte rreth USD16,083 per rrethin. Plani

IMM është treguar në figurën 10.2 më poshtë.




Figure 10.2: Plani MIP per skemat U&K nen PUBU

Q1 Q2 Q3 Q4 Q1 Q2 Q3 Q4 Q1 Q2 Q3 Q4

1 IPM Training 36,500

1.1 Hire consultant to develop IPM manual 5,000

1.2 Organise technical meeting to share manual 1,500

1.3 Translate Manual into Albanian 2,500

1.4 Publish and distribute manual to WUAs and Farmers 3,500

1.5 Organise skilled training workshops to districts 5,000

1.6 Organise field visits to supplement workshops in IPM practices 5,000

1.7 Organise training of trainers in IPM to disseminate to WUAs 4,000

1.8 Train farmers on application of IPM 5,000

1.9 Train farmers on safe use and handling of pesticides 5,000

2 Develop regulations on pesticide management 16,000

2.1 Organise national workshop on Albanian legislation regarding IPM 2,500

2.2 Hire consultant to develop new regulations on pesticide management 5,000

2.3 Organise national workshop to discuss new regulations 2,500

2.4 Translate new regulations into Albanian 2,500

2.5 Publish and distribute new regulations 3,500

3 Conduct National awareness programme on IPM practices 24,000

3.1 Prepare and conduct TV/ Radio programs on IPM 10,000

3.2 Prepare and distribute brochures and posters on IPM 14,000

4 Establish monitoring and early warning system for pest outbreaks 7,500

4.1 Define and organise system structure and definition of responsibility 2,500

4.2 System estabslishment and testing 5,000

5 IPM Plan Monitoring 12,500

5.1 Conduct regular evaluation and monitoring visits 7,500

5.2 Analyse impact of IPM Plan 5,000

96,500OVERALL TOTAL COST OF IPM PLAN

YEAR 1 YEAR 2 YEAR 3ACTIVITYNo

COST

(USD)




Apendiks i Aneksit 7–Lista e produkteve te pranueshme qe perdoren per mbrojtjen eprodhimit bimor

Lista 1: Ato qe lejohen te importohen, tregtohen dhe perdoren ne Shqiperi

No Commercial

name Active ingredient Classification Applicant No

Date of

registra-

tion

1 AGROFOS 5

GR Chlorpyriphos Insecticide Ypsilon S.A

251/

1

14/11/201

1

2 ABAMEX 36

EC Abamectine

Insekticid-

akaricid MAC-GmbH 490

02/10/201

2

3 ACROBAT ËG Dimeto-

morph+Mancozeb Fungicide BASF

168/

2

18/03/201

1

4 ACTARA 25 ËG Thiamethoxam Insecticide Syngenta 164/

1

25/05/200

5

5 AFALON 45 SC Linuron Herbicide Mahkteshim-Agan 338 21/11/200

7

6 AFFIRM 095 SG Emamectin benzoate Insecticide Syngenta 30 18/03/201

1

7 AGRIA-

MANCOZEB 80 ËP Mancozeb Fungicide

Zenith Crop-

Sciences Bulgaria 441

16/03/201

2

8 AKTELLIC 50

EC Pirimiphos Methyl Insecticide Syngenta 5/2

14/11/200

8

9 ALIAL 80 ËP Fosetil aluminium Fungicide Cheminova Agro 512 08/01/201

3

10 ALIEN Tebuconazole Fungicide SIPCAM 495 02/10/201

2

11 ALLIETTE

FLASH Fosetil aluminium Fungicide BAYER AG 65/1

14/11/200

8

12 ALPHAMEX

100 EC Alphacypermethrin Insecticide MAC-GmbH 491

02/10/201

2

13 ALVERDE Metaflumizone Insecticide BASF 383 18/03/201

1

14 AMINOPIELIK

600 SL 2.4 D acid Herbicide

Mahkteshim

Chemicals Ëorks 485

02/10/201

2

15 AMISTAR OPTI

Azox-

ystrobine+Chlorthalo

nil

Fungicide Syngenta 337 21/11/200

7

16 AMOK G Gliphosate Herbicide United Phosphorus

Limited 455

16/03/201

2

17 ANTRACOL 70

ËG Propineb Fungicide BAYER AG 73/1

23/02/200

7

18 APPLAUD 25

ËP Buprofenzin Insecticide

Nyhon Nohyaku

Co.Ltd 459

16/03/201

2

19 ARAGOL L 40 Dimethoat Insecticide SIPCAM 16 18/03/201

1

20 ARMETIL C Metalaxyl+Oxiklorur

Cu Fungicide

Industrias Qiumi-

cas del Valles 356

29/12/201

0

21 ARMETIL M Metalaxyl+Mancoze

b Fungicide

Industrias

Qiumicas del

valles SA

357 29/12/201

0




No Commercial


Date of

registra-

tion

22 AVAUNT 15 SC Indoxacarb Insecticide Du Pont 284/

1

02/10/201

2

23 AVIATOR Dimeto-

morph+Mancozeb Fungicide

Mahkteshim

Chemicals Ëorks

ltd

489 02/10/201

2

24 AXIAL 50 EC Pinoxaden Herbicide Syngenta 310 18/03/201

1

25

BAKRENI

ANTRACOL ËP

63

Propineb+Oxiklorur

Cu Fungicide BAYER AG 43

01/02/200

6

26 BANJO Fluazinam Fungicide

Mahkteshim

Chemicals Ëorks

LtD

486 02/10/201

2

27 BASAMID

GRANULAR Dazomet

Insekticid-

nematocid Certis Europe 53/1

09/06/200

8

28. BASTA 15 Glufosinate ammo-

nium Herbicide BAYER AG 278

26/02/201

0

29 BELTHIRUL Bacillus thuringien-

sis

Insekticid

biologjik Probelte SA 450

16/03/201

2

30 Bi – 58 Dimethoat Insecticide BASF 54/1 02/10/201

2

31 BLUESTONE-

KANCHEVI Sulfat Cu Fungicide Kanchevi Ltd 519

02/03/201

3

32 BORDEAUX

MIXTURE Cu metalik Fungicide Manica SpA. 250

08/10/201

0

33 BORDO MICRO Cu metalik Fungicide

Industrias

Qiumicas del

Valles SA

140 11/11/200

9

34 BOXER Prosulfocarb Herbicide Syngenta 270 08/10/201

0

35 BRAVO 500 SC Chlorthalonil Fungicide Syngenta 154/

1

14/11/200

8

36 BRIK 24 EC Myclobutanil Fungicide Sharda Europe

BVBA 426

14/11/201

1

37 CABRIO TOP Meti-

ram+Pyraclostrobin Fungicide BASF 40/1

18/03/201

1

38 CALIPSO SC

480 Thiacloprid Insecticide BAYER AG 197

24/12/200

3

39 CALLISTO 48

SC Mesotrione Herbicide Syngenta

156/

2

14/11/200

8

40 CANTUS Boscalid Fungicide BASF 53 12/02/200

8

41 CAPTAN 80 ËG Captan Fungicide Arysta LifeScience 32/2 26/05/201

1

42 CARAKOL Metaldehyde Moluskicid Kollant SRL 500 02/10/201

2

43 CHAMP DP Hidroxid Cu Fungicide Nufarm SAS 499 02/10/201

2




No Commercial


Date of

registra-

tion

44 CHAMPION 50 Hidroxid Cu Fungicide Nufarm SAS 239/

1

18/03/201

1

45 CHORUS 50 ËG Cyprodinil Fungicide Syngenta 155 14/11/200

8

46 CIKEYMAN Cymox-

anil+Mancozeb Fungicide

Industrial Química

Key, S.A 470

23/07/201

2

47 CLINIC 36 SL Gliphosate Herbicide Nufarm SAS 165 16/07/201

0

48. COLLIS Boscalid+Kresoxim-

methyl Fungicide BASF 358

29/12/201

0

49 CONFIDOR ËG

70 Imidacloprid Insecticide BAYER AG

233/

1

18/03/201

1

50 COOPERBLAU-

N 50 ËP Hidroxid Cu Fungicide Nitrofarm 525

02/03/201

3

51

COPPER

OXYCHLORID

E 50 ËP

Oxiklorur Cu Fungicide

Zenith Crop-

Sciences Bulgaria

Ltd

442 16/03/201

2

52

COPPER

SULPHATE

MANICA 25 SC

Cu metalik (Sulfat

Cu) Fungicide Manica SpA. 200

26/02/201

0

53 COPROXIDE Hidroxid Cu Fungicide VAPCO 322 21/11/200

7

54 CORAGEN 20

SC Chloranthraniliprole Insecticide Du Pont 384

18/03/201

1

55 COSAVET DF Squfur Fungicide Sulphur Mills

Limited 221

18/03/201

1

56 COTRAN MIX

Cymox-

anil+mancozeb+folp

et

Fungicide Tragusa 420 14/11/201

1

57 COTRAN PLUS

Cymox-

anil+Mancozeb+Sulf

at Cu Fungicid

Fungicide Tragusa 498 02/10/201

2

58 CRIPTAN 50 ËP Captan Fungicide VAPCO 321 21/11/200

7

59 CUPROFIX 30

DISPERS Mancozeb+Sulfat Cu Fungicide Cerexagri

257/

1

14/11/201

1

60 CUPROSATE

GOLD M 72 ËP

Cymox-

anil+Mancozeb Fungicide

Zenith Crop-

Sciences Bulgaria

Ltd

446 16/03/201

2

61 CUPROSULF Sulfat Cu Fungicide

Industrias

Qiumicas del

Valles SA

110 11/11/200

9

62 CURENOX 50 Oxiklorur Cu Fungicide

Industrias

Qiumicas del

Valles SA

103 11/11/200

9

63 CURZATE R Oxiklorur

Cu+Cymoxanil Fungicide Du Pont

139/

1

29/12/201

0

64 CURZATE M Cymox- Fungicide Du Pont 258/ 23/07/201




No Commercial


Date of

registra-

tion

anil+Mancozeb 1 2

65 CURZATE M 44

ËP

Cymox-

anil+Mancozeb Fungicide Du Pont 514

08/01/201

3

66 CURZATE R Cymox-

anil+Oxiklorur Cu Fungicide Du Pont

139/

1

29/12/201

0

67 CURZATE R

DF

Cymox-

anil+Oxiklorur Cu Fungicide Du Pont

203/

1

14/11/200

8

68 CYMOXANIL

45 % ËG Cymoxanil Fungicide Globachem nv 456

16/03/201

2

69 CYPERGAN 10

EC Cypermethrine Insekticid Phytorgan SA 472

23/07/201

2

70 CYPERMEX

PLUS 550 EC

Chlor-

pyriphos+Cypermeth

rine

Fungicide MAC-GmbH 465 23/07/201

2

71 CYTHRIN 100

EC Cypermethrine Insecticide Agriphar 140

16/07/201

0

72. DACONIL 72

SC Chlorthalonil Fungicide Syngenta 33/2

08/10/201

0

73 DACUS BAIT

100

Proteina te hidroli-

zuara Feromon Nitrofarm 479

23/07/201

2

74 DAMINE 500

SL 2.4 D acid Herbicide Agriphar 227

01/02/200

6

75 DANEEL 700

ËDG Dithianon Fungicide BASF

259/

1

02/03/201

3

76 DANTOP 50 ËG Clothianidin Insecticide Sumitomo Chemi-

cal 324

21/11/200

7

77 DECIS 2.5 EC Deltamethrine Insecticide BAYER AG 49/1 01/02/200

6

78 DELFOS 5 G Chlorpyriphos Insecticide Industrial Química

Key, S.A. 504

08/01/201

3

79 DELTA - M 2.5 Deltamethrine Insecticide MAC-GmbH 492 02/10/201

2

80 DICARZOL 50

SP Formetanate hcl.

Insekticid-

Acaricid

Goëan Comercio

International e

Servicos

528 02/03/201

3

81 DIFCOR 250 EC Difenoconazole Fungicide Globachem nv 457 16/03/201

2

82 DIFEND Difenoconazole Fungicid

dizifekt Globachem nv 517

08/01/201

3

83 DIFO 25 EC Difenoconazole Fungicide Sharda Europe

BVBA 414

26/05/201

1

84 DIMETHON Dimethoat Insecticide Industrial Química

Key, S.A. 466

23/07/201

2

85 DIREX 7.5 GR Chlorpyriphos Insecticide Kollant SRL 496 02/10/201

2

86 DITHANE 75

ËG Mancozeb Fungicide Efthymiadis SA 362

29/12/201

0

87 DITHANE M-45 Mancozeb Fungicide Efthymiadis 422 14/11/201




No Commercial


Date of

registra-

tion

blue 72 ËP 1

88 DIVIDEND 030

FS Difenoconazole

Fungicid

dizifekt Syngenta

178/

2

08/01/201

3

89 DOMARK 4 EC Tetraconazole Fungicide ISAGRO S.p.A 180 14/11/200

8

90 DOMINATOR

360 SL Gliphosate Herbicide Efthymiadis SA 363

29/12/201

0

91 DURSBAN 480

EC Chlorpyriphos-ethyl Insecticide Efthymiadis SA 364

29/12/201

0

92 ECHO-TRAP

RB

Feromon+Lambda

cyhalothrin Feromon VIORYL S.A 223

25/05/200

5

93 EFDACON 40

EC Dimethoat Insecticide Efthymiadis SA

162/

1

21/11/200

7

94 ELECTIS 75 ËG Man-

cozeb+Zoxamide Fungicide

Goëan Comercio

International e

Servicos

529 02/03/201

3

95 ELUMIS 105

OD

Meso-

trione+Nicosulfuron Herbicide Syngenta 515

08/01/201

3

96 ENOVIT

METHYL Thiophanate methyl Fungicide SIPCAM 11/2

14/11/200

8

97 ENVIDOR SC

240 Spirodiclofen

Insekticid-

akaricid BAYER AG

240/

1

18/03/201

1

98 EQUATION

CONTACT

Fa-

moxadone+Mancoze

b

Fungicide Du Pont 195/

1

14/11/200

8

99 EQUATION

PRO

Fa-

moxadone+Cymoxan

il

Fungicide Du Pont 157/

1

29/12/201

0

10

0 EQUIP

Foramsulfu-

ron+Isoxadifen-ethyl Herbicide BAYER AG 241

26/04/200

6

10

1 ESCARAT Bromadiolone Rodenticid

CISAADRIATIC

A S.a.s. 478

23/07/201

2

10

2

ESTERON 60

EC 2.4 D acid Herbicid Efthymiadis SA 366

29/12/201

0

10

3

FALCON EC

460

Spiroxam-

ine+Tebuconazole+T

riadimenol

Fungicide BAYER AG 209/

1

11/11/200

9

10

4 FANTIC F ËG Benalaxil-M+Folpet Fungicide ISAGRO S.p.A 327

21/11/200

7

10

5 FANTIC M ËP

Benalaxil-

M+Mancozeb Fungicide ISAGRO S.p.A 328

21/11/200

7

10

6 FASTAC Alphacypermethrin Insecticide BASF 28

12/02/200

8

10

7

FLORAMITE

240 SC Bifenazate Acaricid

Chemptura Neth-

erlands B.V. 260

08/10/201

0

10

8 FOCUS ULTRA Cycloxydim Herbicide BASF 61/2

08/01/201

3

10 FOLICUR EË Tebuconazole Fungicide BAYER AG 242/ 18/03/201




No Commercial


Date of

registra-

tion

9 250 1 1

11

0

FOLIO GOLD

537.5 SC

Metalaxyl-

M+Chlorthalonil Fungicide Syngenta 17/1

11/11/200

9

11

1 FOLIZOL Tebuconazole Fungicide Tragusa 402

26/05/201

1

11

2

FOLPAN 80

ËDG Folpet Fungicide

Mahkteshim

Chemicals Ëorks

LtD

400 26/05/201

1

11

3 FORCE 0.5 G Tefluthrin Insecticide Syngenta 2/2

08/01/201

3

11

4 FORTIN Gliphosate Herbicide

Industrial Química

Key, S.A. 469

23/07/201

2

11

5 FOSBEL 80 ËG Fosetil aluminium Fungicide Probelte SA 451

16/03/201

2

11

6 FOSBEL PLUS

Fosetil alumin-

ium+Mancozeb Fungicide Probelte SA 452

16/03/201

2

11

7 FRUMIDOR

Thiophanate

methyl+Maneb Fungicide SIPCAM 12/2

14/11/200

8

11

8

FUNGURAN

OH 50 ËP Hidroxid Cu Fungicide

Spiess URANIA

Chemicals GmbH

253/

1

26/05/201

1

11

9 FURY 10 EC Zeta cypermethrine Insecticide FMC Corporation 21/2

18/03/201

1

12

0

FUSILADE

FORTE 15 EC Fluazifop-p-butyl Herbicide Syngenta

105/

2

16/03/201

2

12

1

GALBEN C 4-

33

Benalaxil+Oxiklorur

Cu Fungicide FMC Corporation

187/

1

14/11/200

8

12

2 GALBEN F 8-44 Benalaxil+Folpet Fungicide FMC Corporation

188/

1

14/11/200

8

12

3

GALBEN M 8-

65 Benalaxil+Mancozeb Fungicide FMC Corporation

189/

1

14/11/200

8

12

4 GARANTEX Bromadiolone Rodenticid

DETIA

DEGESCH

308/

1

23/07/201

2

12

5 GIBB PLUS Gibberellin A4/A7 Fitoregullator Globachem nv 501

02/10/201

2

12

6

GLYPH UP 36

SL Gliphosate Herbicide Efthymiadis 408

26/05/201

1

12

7 GLYËEED Gliphosate Herbicide Sabero Europe BV 404

26/05/201

1

12

8 GRAND 48 SL Ethephon Fitoregullator Efthymiadis SA

292/

1

23/07/201

2

12

9

GRANSTAR 75

ËG Tribenuron methyl Herbicide Du Pont 123

16/07/201

0

13

0 GRISU Iprodione Fungicide SIPCAM 506

08/01/201

3

13

1 GUFOS Chlorpyriphos Insecticide Tragusa 350

29/12/201

0

13

2 GUFOS 5 G Chlorpyriphos Insecticide Tragusa 416

26/05/201

1




No Commercial


Date of

registra-

tion

13

3 GYPSO GD Oxiklorur Cu Fungicide Arysta LifeScience 263

30/10/200

6

13

4 HIDROXID CU Hidroxid Cu Fungicide Ëilloëood Limited 294

23/02/200

7

13

5 HUSSAR OD

Iodosulfuron-methyl-

sodium+Mefenpyr-

diethyl+Isoxadifen-

ethyl

Herbicide BAYER AG 243/

1

18/03/201

1

13

6

IMIDAMEX 70

ËG Imidacloprid Insecticide MAC-GmbH 473

23/07/201

2

13

7 IMIDAN 50 ËP Phosmet Insecticide

Goëan Comercio

International e

Servicos

530 02/03/201

3

13

8 ICANOS 4 OD Nicosulfuron Herbicide Nufarm SAS 527

02/03/201

3

13

9 INDAR 5 EË Fenbuconazole Fungicide Efthymiadis 409

26/05/201

1

14

0 INFINITO

Propam-

hy-

drochl+Fluopicolide

Fungicide BAYER AG 190 26/02/201

0

14

1 IPIRON 45 SC Linuron Herbicide Novafitto IPC 102

11/11/200

9

14

2 KAISO Lambda Cyhalothrin Insecticide Nufarm SAS 463

23/07/201

2

14

3

KARATE ZEON

5 SC Lambda Cyhalothrin Insecticide Syngenta 87/1

14/11/200

8

14

4

KARATHANE

STAR 35 EC Mepthyl-dinocap Fungicide Efthymiadis 386

18/03/201

1

14

5 KENTAN ËG Hidroxid Cu Fungicide ISAGRO S.p.A 296

23/02/200

7

14

6 KOCIDE 2000 Hidroxid Cu Fungicide Du Pont 297

23/02/200

7

14

7 KOX Hidroxid Cu Fungicide Tragusa 380

18/03/201

1

14

8 KUMULUS ËG Squfur Fungicide BASF 55/1

30/10/200

6

14

9

LANNATE 25

ËP Methomyl Insecticide Du Pont 201

26/02/201

0

15

0 LASER 480 EC Spinosad Insecticide Efthymiadis 367

29/12/201

0

15

1 LEONE 36 SL Glyphosate Herbicide Ypsilon SA 430

14/11/201

1

15

2 LINTUR 70 ËG

Triasulfu-

ron+Dicamba Herbicide Syngenta 272

08/10/201

0

15

3 LOGRAN 20 ËG Triasulfuron Herbicide Syngenta 273

08/10/201

0

15

4

LUMAX 537.5

SE

Meso-

trione+TerbuthylazinHerbicide Syngenta 516

08/01/201

3




No Commercial


Date of

registra-

tion

+S-metolachlor

15

5

LYPHASE 36

SL Gliphosate Herbicide Phytorgan SA 471

23/07/201

2

15

6

MAC-

DIFENOCONA

ZOLE 250 EC

Difenoconazole Fungicide MAC-GmbH 521 02/03/201

3

15

7 MANFIL 75 ËG Mancozeb Fungicide Indofil Chemicals 423

14/11/201

1

15

8 MANFIL 80 ËP Mancozeb Fungicide Indofil Chemicals 424

14/11/201

1

15

9 MATCH 050 EC Lufenuron Insecticide Syngenta

163/

2

08/01/201

3

16

0 MAVRIK 2 F Tau-fluvalinate Insecticide

Mahkteshim

ChemicalsËorks

LtD

487 02/10/201

2

16

1

MELODY

COMBI ËG 65.3 Iprovalicarb+Folpet Fungicide BAYER AG 64

03/04/200

4

16

2

MERCURY 83

ËP Captan Fungicide Ypsilon S.A

244/

1

14/11/201

1

16

3 MERPAN 80 ËG Captan Fungicide

Alfa Agricultural

Supplies SA. 4/1

14/11/200

8

16

4 MERPAN ËDG Captan Fungicide

Mahkteshim

Chemicals Ëorks 401

26/05/201

1

16

5

MESUROL

GRANULAT Methiocarb

Insekticid-

moluskicid BAYER AG 66/1

14/11/200

8

16

6

METALDEHYD

E 5 % GR Metaldehyde Moluskic. VAPCO 323

21/11/200

7

16

7 METALIM Metaldehyde Moluskicid

CISAADRIATIC

A S.a.s. 477

23/07/201

2

16

8

METRIPHAR 70

ËDG Metribuzine Herbicide Agriphar 287

12/02/200

8

16

9

MEVAXIL 25

ËP Metalaxyl Fungicide

Industrias

Qiumicas del

Valles SA

449 16/03/201

2

17

0

MICROTHIOL

DISPERSS Squfur Fungicide Cerexagri-UPL

245/

1

14/11/201

1

17

1 MIDAS Imidacloprid Insecticide Tragusa 351

29/12/201

0

17

2 MIDO 20 SL Imidacloprid Insecticide

Sharda Europe

BVBA 405

26/05/201

1

17

3 MIKAL FLASH

Fosetil alumin-

ium+Folpet Fungicide BAYER AG

200/

1

14/11/200

8

17

4

MIKAL

PREMIUM

Folpet+Fosetil alu-

minium+Iprovalicarb Fungicide BAYER AG 497

02/10/201

2

17

5 MINUET GEO Zeta cypermethrin Insecticide

FMC Chemical

Sprl 513

08/01/201

3

17

6

MOSPILAN 20

SG Acetamiprid Insecticide

Nisso Chemical

Europe

176/

1

23/07/201

2




No Commercial


Date of

registra-

tion

17

7

MOVENTO SC

100 Spirotetramat Insecticide BAYER AG 518

08/01/201

3

17

8 MOXIMATE

Cymox-

anil+mancozeb Fungicide Indofil Chemicals 428

14/11/201

1

17

9 MYSTIC 25 ËG Tebuconazole Fungicide Nufarm SAS 431

14/11/201

1

18

0 NASA Gliphosate Herbicide

Zenith Crop-

Sciences Bulgaria

Ltd

444 16/03/201

2

18

1 NATIVO 75 ËG

Tryfloxis-

trobin+Tebuconazole Fungicide BAYER AG 283

26/02/201

0

18

2 NAUTILE DG

Cymox-

anil+Mancozeb Fungicide Cerexagri

246/

1

26/05/201

1

18

3

NEMACUR 40

LE Fenamiphos Nematocid

Irvita Plant Protec-

tion N.V 509

08/01/201

3

18

4 NEORAM ËG Oxiklorur Cu Fungicide ISAGRO S.p.A 302

23/02/200

7

18

5

NEOSTOP 1 %

DP chlorpropham Fitoregullator Agriphar 110

16/07/201

0

18

6

NEOTOPSIN 70

ËG Thiophanate methyl Fungicide Efthymiadis 411

26/05/201

1

18

7

NICOMEX

PLUS ËG

Thifensulfuron-

methyl+Nicosulfuron Herbicide MAC-GmbH 520

02/03/201

3

18

8 NICOSH 4 SC Nicosulfuron Herbicide

Sharda Europe

BVBA 407

26/05/201

1

18

9 NILBU Myclobutanil Fungicide

Industrial Química

Key, S.A. 503

08/01/201

3

19

0 NITROPOL S Vaj mineral

Insekticid-

akaricid Nitrofarm 454

16/03/201

2

19

1

NOIDIO GOLD

10 EC Penconazole Fungicide AGRIMIX 55/1

26/05/201

1

19

2

NUPRID

SUPREME SC Imidacloprid Insecticide Nufarm SAS 461

16/03/201

2

19

3 NURELLE D

Chlor-

pyriphos+Cypermeth

rine

Insecticide Agriphar 50/1 26/05/201

1

19

4 OIL-GUR Vaj mineral Insecticide Tragusa 352

29/12/201

0

19

5 ONIL Triadimenol Fungicide

Industrial Química

Key, S.A. 502

08/01/201

3

19

6

OPTIX R

DISPERSS

Fosetil alumin-

ium+Cu metalik Fungicide

United Phosphorus

Limited 385

18/03/201

1

19

7 ORIUS 25 EË Tebuconazole Fungicide

Irvita Plant Protec-

tion N.V 510

08/01/201

3

19

8 ORIUUS 6 FS Tebuconazole

Fungicid

dizifekt

Mahkteshim

Chemicals Ëorks

LtD

483 02/10/201

2

19 ORTUS Fenpyroximate Acaricid Nyhon Nohyaku 475 23/07/201




No Commercial


Date of

registra-

tion

9 Co. Ltd 2

20

0 OVIPRON TOP Vajra te parafinuara Insecticide Cerexagri-UPL 432

14/11/201

1

20

1 PARASOL Hidroxid Cu Fungicide

Nufarm GmbH &

Co KG 332

21/11/200

7

20

2 PEAK 75 ËG Prosulfuron Herbicide Syngenta 271

08/10/201

0

20

3 PEN 10 EC Penconazole Fungicide

Sharda Europe

BVBA 425

14/11/201

1

20

4

PENCOMEX

100 EC Penconazole Fungicide MAC-GmbH 522

02/03/201

3

20

5

PENCONAZOL

E NITROFARM

10 EC

Penconazole Fungicide Nitrofarm 220 18/03/201

1

20

6

PENCOZEB 75

DG Mancozeb Fungicide Cerexagri 360

29/12/201

0

20

7

PENDIMEX 330

EC Pendimethalin Herbicide MAC-GmbH 474

23/07/201

2

20

8

PHOSTOXIN

TABLETS

Aluminium

phosphide

Insekticid fumi-

gant Detia Degesch 83/2

23/07/201

2

20

9 PIRIMOR 50 ËG Pirimicarb Insecticide Syngenta 89/1

14/11/200

8

21

0 PISON Chlorpyriphos Insecticide

Mahkteshim

Chemicals Ëorks

LtD

484 02/10/201

2

21

1 POLECI Deltamethrine Insecticide

Sharda Europe

BVBA 476

23/07/201

2

21

2 POLITHIOL Vaj mineral Insecticide Cerexagri 293

23/02/200

7

21

3

POLTIGLIA

BORDOLESE Sulfat Cu Fungicide Industria Chimica 265

30/10/200

6

21

4

SCARAMAGN

AN BLU

POLTIGLIA

BORDOLESE

Sulfat Cu Fungicide

Cerexagri Scara-

magnan Alberto &

Co

249/

1

26/05/201

1

21

5

DISPERSS BLU

POLYRAM ËG Metiram Fungicide BASF 57/2

16/03/201

2

21

6

PREVICUR

ENERGY

Propam-

hydrochl+Fosetil

alumin

Fungicide BAYER AG 276 26/02/201

0

21

7

PROPAMEX

722 SL

Propamocarb - hy-

drochlorid Fungicide MAC-GmbH 507

08/01/201

3

21

8

PROPI SUPER

25 EC Propiconazole Fungicide

Sharda Europe

BVBA 406

26/05/201

1

21

9 PROPLANT

Propamocarb-

hydrochloride Fungicide Agriphar

204/

1

26/02/201

0

22

0 PROXANIL

Cymoxanil+Propam-

hydrochl Fungicide Agriphar 361

29/12/201

0




No Commercial


Date of

registra-

tion

22

1

PYRINEX 48

EC Chlorpyriphos-ethyl Insecticide

Mahkteshim

ChemicalsËorks

LtD

524 02/03/201

3

22

2 PYRUS 400 SC Pyrimethanil Fungicide Agriphar

235/

1

26/05/201

1

22

3

QUADRIS 25

SC Azoxystrobine Fungicide Syngenta

108/

2

16/03/201

2

22

4 QUANTUM SC Dimetomorph Fungicide

Mahkteshim

Chemicals Ëorks

LtD

488 02/10/201

2

22

5 QUICKPHOS

Aluminium

phosphide

Insekticid fumi-

gant

United Phosphorus

Limited 216

16/07/201

0

22

6

RAMSIDE 20

ËP Cu metalik Fungicide Nitrofarm SA 429

14/11/201

1

22

7 RAXIL FS 060 Tebuconazole

Fungicid

dizifekt BAYER AG

199/

1

14/11/200

8

22

8 REGLONE Diquat Herbicide Syngenta 90/1

14/11/200

8

22

9

REGLONE

FORTE Diquat Herbicide Syngenta 76/1

21/11/200

7

23

0

RELDAN 225

EC Chlorpyriphos-ethyl Insecticide Efthymiadis SA 365

29/12/201

0

23

1 REVUS 250 SC Mandipropamid Fungicide Syngenta 10

18/03/201

1

23

2

RIDOMIL Gold

MZ 68 ËG

Metalaxyl-

M+Mancozeb Fungicide Syngenta

151/

1

30/10/200

6

23

3

RIDOMIL

GOLD PLUS

42.5

Metalaxyl-

M+Oxiklorur Cu Fungicide Syngenta

120/

1

16/07/201

0

23

4

RIDOMILGOL

D COMBI 45ËG Folpet+Metalaxyl-M Fungicide Syngenta 27

24/05/200

4

23

5 RIZA 25 ËG Tebuconazole Fungicide Cheminova A/S 462

16/03/201

2

23

6

ROBAN ËAX

BLOCK Difenacoum Rodenticid PelGar 119

16/07/201

0

23

7 ROGOR L 40 Dimethoat Insecticide ISAGRO S.p.A

186/

1

14/11/200

8

23

8 ROQUAT Diquat dibromide Herbicide Globachem nv 458

16/03/201

2

23

9 ROUNDUP Gliphosate Herbicide MONSANTO

122/

1

26/02/201

0

24

0 SCORE 250 EC Difenoconazole Fungicide Syngenta

113/

1

14/11/200

8

24

1 SENCOR ËG 70 Metribuzine Herbicide BAYER AG

111/

1

14/11/200

8

24

2 SHARALPHOS Fosfid alumini Insecticide

Sharda Europe

BVBA 427

14/11/201

1

24 SHARMET Metaldehyde Moluskicid Sharda Europe 445 16/03/201




No Commercial


Date of

registra-

tion

3 BVBA 2

24

4 SHAVIT F Folpet+Triadimenol Fungicide

Mahkteshim

Chemicals Ëorks

LtD

433 16/03/201

2

24

5 SIGNUM

Boscalid+Pyraclostro

bin Fungicide BASF 141

12/02/200

8

24

6 SLUG GILL GB Ferric phosphate Moluskic Efthymiadis 413

26/05/201

1

24

7

SOLUTION

PRO

Cymox-

anil+Oxiklorur Cu Fungicide

Zenith Crop-

Sciences Bulgaria

Ltd

464 23/07/201

2

24

8 SPARVIERO Lambda Cyhalothrin Insecticide SIPCAM 505

08/01/201

3

24

9 SPIT Triadimenol Fungicide Tragusa 403

26/05/201

1

25

0

SPRITZ-

HORMIN 500 2.4 D sodium Herbicide

Nufarm GmbH &

Co KG 96/1

14/11/200

8

25

1 STOMP 330 EC Pendimethalin Herbicide BASF 130

12/02/200

8

25

2 STROBY ËG Kresoxim-methyl Fungicide BASF

106/

1

26/05/201

1

25

3

SUCCESS TM

0.24 CB Spinosad Insecticide Efthymiadis SA 368

29/12/201

0

25

4

SULFOLAC 80

ËG Squfur Fungicide Agrostulln GmbH, 202

26/02/201

0

25

5

SULPHUR 80

ËG Squfur Fungicide Ypsilon S.A 304

23/02/200

7

25

6

SUMI-ALPHA 5

EC Esfenvalerat Insecticide

Sumitomo Chemi-

cal 29/2

14/11/201

1

25

7 SUN OIL 7 E Vajra te parafinuara Insecticide Efthymiadis 412

26/05/201

1

25

8

SËITCH 62.5

ËG

Fludi-

oxonil+Cyprodinil Fungicide Syngenta 274

08/10/201

0

25

9 SYLLIT 400 SC Dodine Fungicide Agriphar 35/1

14/11/201

1

26

0 TAIFUN Gliphosate Herbicide

Feinchemie

Schëebda GmbH 511

08/01/201

3

26

1 TALENDO Proquinazide Fungicide Du Pont 305

23/02/200

7

26

2 TATTOO

Propamocarb-

hydrochlo-

rid+Mancozeb

Fungicide BAYER AG 201/

1

14/11/200

8

26

3

TEBUCONAZO

LE 25 EË Tebuconazole Fungicide

Sharda Europe

BVBA 415

26/05/201

1

26

4

TELDOR SC

500 Fenhexamid Fungicide BAYER AG 196

24/12/200

3

26

5 TERCEL

Di-

thianon+PyraclostrobFungicide BASF

211/

1

02/03/201

3




No Commercial


Date of

registra-

tion

in

26

6

TERRAGUARD

PLUS EC

Chlor-

pyriphos+Cypermeth

rine

Insecticide

Zenith Crop-

Sciences Bulgaria

Ltd

523 02/03/201

3

26

7

THIANOSAN

80 ËG Thiram Fungicide Taminco Italia Srl 526

02/03/201

3

26

8

THIOVIT JET

80 ËG Squfur Fungicide Syngenta

152/

1

14/11/200

8

26

9 TILT 250 EC Propiconazole Fungicide Syngenta 37/2

08/10/201

0

27

0 TINA Abamectine Insecticide

Industrial Química

Key, S.A. 468

23/07/201

2

27

1 TINAMEX Abamectine

Insekticid-

akaricid Tragusa 353

29/12/201

0

27

2 TITUS 25 ËG Rimsulfuron Herbicide Du Pont

143/

1

29/12/201

0

27

3 TOPAS 100 EC Penconazole Fungicide Syngenta 36/2

08/10/201

0

27

4

TORNADO 5

EC Quizalofop-P-ethyl Herbicide

Zenith Crop-

Sciences Bulgaria

Ltd

443 16/03/201

2

27

5 TOUCHDOËN Gliphosate Herbicide Syngenta 177

23/04/200

3

27

6 TRAGLI Gliphosate Herbicide Tragusa 354

29/12/201

0

27

7 TRAXI Oxiklorur Cu Fungicide Tragusa 381

18/03/201

1

27

8

TRIMEXA 75

ËG Tribenuron methyl Herbicide MAC-GmbH 508

08/01/201

3

27

9

TRIOMAX 45

ËP

Cymox-

anil+Oxiklorur

Cu+Mancozeb

Fungicide

Zenith Crop-

Sciences Bulgaria

Ltd

447 16/03/201

2

28

0

TRISCABOL

DG Ziram Fungicide Cerexagri-UPL 336

21/11/200

7

28

1 TRISOL 40 Dimethoat Insecticide Tragusa 355

29/12/201

0

28

2

U 46 M FLUID

500 GL MCPA Herbicide

Nufarm GmbH &

Co KG 63/2

23/07/201

2

28

3 UARDIN

Chlor-

pyriphos+Cypermeth

rine

Insecticide Industrial Química

Key, S.A. 467

23/07/201

2

28

4 UNICORN DF

Squfur+Tebuconazol

e Fungicide

Sulphur Mills

Limited 453

16/03/201

2

28

5

VAPCOMORE

20 % SP Acetamiprid Insecticide VAPCO 320

21/11/200

7

28

6 VERITA

Fenamidone+Fosetil

aluminium Fungicide BAYER AG 198

24/12/200

3

28 VERTIMEC 018 Abamectine Insecticide Syngenta 181/ 14/11/200




No Commercial


Date of

registra-

tion

7 EC 1 8

28

8

VITENE

ULTRA SC Cymoxanil Fungicide SIPCAM 494

02/10/201

2

28

9 VITRA 40 ËG Hidroxid Cu Fungicide

Industrias

Qiumicas del

Valles SA

448 16/03/201

2

29

0 VIVANDO Metrafenone Fungicide BASF 359

29/12/201

0

29

1 VYDATE 10 L Oxamil

Insekticid-

akaricid Du Pont

307/

1

02/10/201

2

29

2 YPER 50 ËP Hidroxid Cu Fungicide Efthymiadis 410

26/05/201

1

29

3 YUMP Alphacypermethrin Insecticide Tragusa 421

14/11/201

1

29

4 ZATO 50 ËG Trifloxystrobine Fungicide BAYER AG 210

28/10/200

4

29

5 ZATO PLUS

Triflox-

ystrobine+Captan Fungicide BAYER AG 190

16/07/201

0

29

6 ZETANIL M

Cymox-

anil+Mancozeb Fungicide SIPCAM 145

18/03/201

1

29

7 ZIRAM 76 ËG Ziram Fungicide Efthymiadis 217

25/05/200

5

29

8

ZIRAM GU 76

ËG Ziram Fungicide Tragusa 382

18/03/201

1

29

9

ZOLFO

VENTILATO

SCOREVOLE

Squfur Fungicide Zolfindustria Srl 460 16/03/201

2




Lista 2: ato qe nuk lejohen te importohen, tregtohen dhe perdoren ne Shqiperi

No Commercial


Date of

registration

1 ABA-MEX Abamectine Acaricid Ëilloëood Limited 277 23/02/2007

2 ABAMEX 1.8

EC Abamectine

Insecticide-

akaricid VAPCO 165 25/05/2005

3 ACARIDOIL 13

SL Kripe kaliumi Insecticide VIORYL S.A 30 25/05/2005

4 AGROFOS 48

EC Chlorpyriphos Insecticide Ypsilon S.A 236 26/04/2006

5 ANTRACOL 70

ËP Propineb Fungicide BAYER AG 73/1 23/02/2007

6 BRIK 24 EC Myclobutanil Fungicide FARMA-CHEM

S.A. 313 25/05/2007

7 CAZA 20 SL Imidacloprid Insecticide FARMA-CHEM

S.A. 6 25/05/2007

8 CHLORONIL

75 ËP Chlorthalonil Fungicide VAPCO 288 23/02/2007

9 CLORTOSIP ËP Chlorthalonil Fungicide SIPCAM 14/1 30/10/2006

10 CONFIDOR SL

200 Imidacloprid Insecticide BAYER AG 233/1 18/03/2011

11 CURTINE V Mancozeb+Cymoxanil Fungicide VAPCO 172/1 23/02/2007

12 DELTARIN 2.5 Deltamethrine Insecticide VAPCO 173/1 23/02/2007

13 Dimethoat Dimethoat Insecticide Ypsilon S.A 280 23/02/2007

14 DURSBAN 5

GR Chlorpyriphos Insecticide Efthymiadis SA 161 12/02/2008

15 ENO 70 Thiophanate methyl Fungicide Ëilloëood Limited 238 26/04/2006

16 ESTEMIC 24

EC Myclobutanil Fungicide VIORYL S.A 224 25/05/2005

17 FOSIM COMBI Fosetil alumin-

ium+Folpet Fungicide AGRIMIX 256 26/04/2006

18 GENOXONE

ZX Trichlopyr+2.4 D acid Herbicide Agriphar 269 12/02/2008

19 GROUND UP Gliphosate IPA Herbicide VAPCO 174 23/02/2007

20 GUARDIAN EC Acetochlor Herbicide MONSANTO 147 05/02/2001

21 HARNESS EC Acetochlor Herbicide MONSANTO 146 05/02/2001

22 IMIDAN 50 ËP Phosmet Insecticide GOËAN 295 23/02/2007

23 IRAM Cu metalik Fungicide AGRIMIX 254 26/04/2006

24 MELODY

COMBI 43.5 ËP Iprovalicarb+Folpet Fungicide BAYER AG 64 03/04/2004

25 METRIPHAR

70 ËDG Metribuzine Herbicide Agriphar 287 12/02/2008

26 MOCAP 10 G Ethoprophos Insecticide BAYER AG 300 23/02/2007

27 NEMAPHOS

400 EC Fenamiphos

Insekticid-

nematocid

Shining Fine

Chemical Co Ltd 247 26/04/2006

28 OMITE 57 EË Propargite Acaricid Uniroyal Chemi-

cal 330 21/11/2007

29 PREVICUR 607

SL

Propamocarb-

hydrochlorid Fungicide BAYER AG 78/1 23/02/2007




No Commercial


Date of

registration

30 PROMO Propamocarb-

hydrochlorid Fungicide AGRIMIX 230 01/02/2006

31 PYCHLOREX

480 E Chlorpyriphos Insecticide Agriphar 232 01/02/2006

32 RIDO 72 Cymoxanil+Mancozeb Fungicide Ëilloëood Limited 267 30/10/2006

33 RONIN 25 ËP Buprofezin Insecticide Shining Fine

Chemical Co Ltd 268 30/10/2006

34 SELECT

SUPER Clethodim Herbicide

Arysta

LifeScience 97 12/02/2008

35 SILIGOR 40 Dimethoat Insecticide Ëilloëood Limited 259 26/04/2006

36 SNAIL

GRANULES Metaldehyde Moluskic

DETIA

DEGESCH 258 26/04/2006

37 SYLLIT 65 Dodine Fungicide Agriphar 34 25/05/2005

38 TIOFANAT-

METYL 70 ËG Thiophanate methy Fungicide Ypsilon S.A 41 01/02/2006

39 TRIGARD 75

ËP Cyromazine Insecticide Syngenta 52 30/10/2006

40 VALETE Fosetil aluminium Fungicide VAPCO 226 01/02/2006

41 VAPCOTOP 70

ËP Thiophanate methyl Fungicide VAPCO 221 25/05/2005

42 VYDATE 10 G Oxamil Insekticid-

nematocid Du Pont 56 30/10/2006

43 YPSITOXIN Aluminium Phosphide Insekticid fu-

migant Ypsilon S.A 281 23/02/2007

9




Aneks 8: Pergjegjesite monitoruese per treguesit mjedisor.

Sipas legjislacionit Shqiptar , persa I perket monitorimit, pak institucione merren me monitorim , thuajse ne

nivel kombetar. AKM ka nje laborator kimik te pershtatshem, I cili punon vetem ne projektet ku perfshihet si

partner ose kur implementohet nga Ministria e Mjedisit. AKM nuk lejohet te beje analiza kimike si nje i

trete. AKM se bashku me ARM , rishikojne shumicen e rezultateve monitoruese te paraqitur nga

institucionet te specializuara ose sipas rastit nga institutet komunal. ARM dhe Inspektoriati Mjedisor

ndihmoje apo supervizojne nese eshte e nevojshme ne nivel rajonal. Agjensia e Sherbimeve Arkeologjike

dhe Qendra Kombetare per Inventarin e Aseteve Kulturore jane institutet kombetare kryesore qe vlersojne

zbulimet rastesore kulturore te rendesishme. Direktorati Rajonal Kulturor i Korce, Vlore Berat, jane

autoritetet kryesore monitoruese ne nivel lokal.

Ne rast te analizave kimike, implementuesi, me bashkepunimin e inspektoriatit mjedisor dhe ARM , caktojne

nje laborator per te bere analizat kimike. Duke marre parasysh treguesit mjedisor qe duhen monitoruar.

Tabela e permbledhur mbi treguesit mjedisor dhe institutet monitoruese.

Institutet pergjegjes Treguesi mjedisor

Institute I shendetit publik/sherbimi primar I shendetit/

sherbimet shendetsore

-permbajtja ne ajer e PMs, O3 , Pb, SO2 ,NOx, CO, hidrokarbonet

-treguesit bakterial;

-parametrat mikrobiologjik per ujrat e brigjeve dhe plazheve

-numri I popullates se ekspozuar ndaj ndotjes kimike dhe mikrobiologjike pergjate ujrave te brigjeve dhe

plazheve.

-numri I popullates se ekspozuar ndaj ujrave nen-tokesor te ndotur

- numri I popullates se ekspozuar ndaj dherave te ndotur

-cilesia e ujit sipas pH, COD and BOD5, alkaliniteti, aciditeti, permbajtja e squfurit, ammoniaku, fenolet,

fosforet, N dhe metalet e renda.

-permbajtja ne perqindje e ndotesve

-permbajtja merceologjike e mbetjeve te ngurta

Zhurma, vibrimi dhe nivelet e radioaktivitetit

Ministria e planifikimit territorial dhe qeveria lokale

- sasia vjetore e gjenerimit te mbetjeve te ngurta

-shperndarja e mbetjeve te ngurta sipas rajonit dhe komunes

-sasia vjetore e ujrave te zeza te gjeneruara ne rajone dhe komuna

-sasia vjetore e mbetjeve te ngurta te gjeneruara nga ndertimet dhe shperndarja e tyra sipas rajonit dhe

komunes

Instituti I Gjeo-shkencave , energjise, ujrave dhe mjedisit

(IGJEUM) GjeoAlba

-temperaturat mesatare te ajrit





-niveli I detit;

- precipitimi sasior

-niveli u ujrave nentokesore.

-permbajtja ne dhera e SO2, NOx, Pb, , PM, Pb, CO, permbajtja e hidrokarbureve ne ajer

-niveli I zhurmave, radioaktiviteti ne ajer dhe rrezatimi elektromagnetik I pa jonizuar ne atmosphere.

-BOD dhe COD ne ujera

-radioaktiviteti ne ujera

-dinamikat e deltave lumore

-radioaktiviteti I ujrave

-topografia dhe morfologjia e ujerave te brigjeve

-morfologjia bregdetare

-Alkaliniteti

-percjellshmeria specifike

-aciditeti

-permbajtja e pH

-rrjedha lumore dhe shkarkimet

-metalet e renda

-shkembimet ujore mes detit dhe lagunave

-dinamikat e deltave lumore

-sedimentimi

-erozioni I dherave

Universiteti Bujqesor

-permbajtja e metaleve te renda

-permbajtja e pesticideve

-hidrokarburet;





-fortesia

-Aciditeti

-permbajtja e SO2, NOx, Pb, in soils, PM, Pb, CO, permbajtja e hidrokarbureve ne ajer

-niveli I pH

-permbajtja e metaleve te renda ne guaskat (si gocat e detit)

-BOD dhe COD ne ujera

-fertiliteti I dherave ;

-permbajtja e Na, Cl, SO4 per dherat e kripur, permbajtja e nutrienteve ne dherat torfe.

-raporti Mg/Cl per dherat e pasur me magnez

-radioaktiviteti I dherave

-erozioni I dherave

Universiteti I Tiranes , Universiteti I Gjeoshkencave dhe

Fakulteti I Shkencave Natyrore Duke bere thuajse te gjitha analizat kryesore te lidhura me cilesine e ujerave dhe dherave

Inspektoriatet komunale dhe mjedisore (ARM)

-gjendja higjenike

-ndotja

-impaktet social-kulturore

-cilesia e ujerave te pijshem

-mbetjet e ngurta dhe ujerat e zeza

Agjensia kombetare per zonat e mbrojtura Ndryshime ne zonat e mbrojtura

Agjensia e sherbimeve arkeologjike

Qendra kombetare e inventarit te aseteve kulturore

Direktorati kulturor dhe rajonal per Korce, Vlore, Berat

Menaxhimi I zbulimeve te rastesishme




Annex 9: komentet e perpiluara drejt ESMP dhe pergjigjet perkatese

KOMENTET E PERPILUARA DREJT DRAFTIT ESMP DHE PERGJIGJET

Palet e interesuara

Institucioni and

Rishikuesi

Detaje te komenteve te bera nga palet e interesua-

ra

Pergjigja/veprimi I ndermarre nga

konsulenti JV

Banka boterore

Specialist mjedisor I

masave mbrojtese

Ju lutemi të gjeni komentet e mëposhtme në lidhje

me shqyrtimin e seksioneve mjedisore vetëm për 4

draftet ESMP prioritare të paraqitura nga COEI /

Ceia. Ju lutemi të pasqyrojë dhe përfshijnë këto

komente së bashku me komente nga Anja dhe

Bekimit, dhe të paraqesë ESMP te rishikuara për

MARDEA

Eshte deklarate, nuk ka nevoje per pergjigje

Banka boterore


masave mbrojtese

Që të gjitha 4 projekt ESMP janë përgatitur duke

përdorur të njëjtën template, komentet zbatohen

për të gjitha (por aty ku është e rendesishme ,

kapitulli dhe seksioni janë cituar si ata në ESMP

për Murriz Thanë).

Eshte deklarate, nuk ka nevoje per pergjigje

Banka boterore


masave mbrojtese

Përmbledhja ekzekutive është shumë e shkurtër

dhe jo përfaqësuese për të gjithë dokumentin

ESMP. Përmbledhja duhet të shtrihet në rreth 4-5

faqe, për të përfshirë të paktën edhe përmbledhje

të ndikimeve kryesore të mundshme negative dhe

veprimet përkatëse zbutëse, marrveshjet

monitoruese dhe procedurat e raportimit. Përveç

kësaj, ajo duhet të bëjë referenca për kapitujt ku

iduhet te gjendet informacion më I hollësishem

mbi temën përkatëse. Harta skematike duke

treguar zonat kryesore (degët e SUK) të

rehabilitohet në lidhje me karakteristika të tjera

fizike, qendrat e popullsisë, zonat e mbrojtura, etj.

Konsulenti do të bëjë Përmbledhjen

Ekzekutive me gjatë dhe ka përfshirë një

përmbledhje të ndikimeve kryesore pozitive

dhe negative dhe veprimet lehtësuese dhe

marrëveshjet e monitorimit. Konsulenti

gjithashtu i është referuar kapitujve të tjera

në raport. Një hartë skematike eshte

gjithashtu i përfshirë.

Banka boterore


masave mbrojtese

Hyrje – (i) ESMP eshte aktualisht e aplikueshme

per te gjithe skemen e rehabilitimit. Kjo mund te

jete e rregullt nga pikepamja ligjore shqiptare, por

ESMP-te duhet te jene specifike sipas kontrates

dhe te lidhura haptas me punimet rehabilituese

(SUK)te pjesshme apo te plota, te financuara nga

BB. Nese projekti nuk po rehabiliton te tere zonen

e skemes, atehere kjo duhet te deklarohet qarte ne

seksionin 2 (dhe ne permbledhje).

Konsulenti falenderon rishikuesin per kete

koment. ESMP eshte bere me specifike

duke detajuar deget Krutje dhe Terbuf te

cilat jane per tu rehabilituar

Banka boterore


masave mbrojtese

ii) në mënyrë të ngjashme, seksioni 2.5 komenton

mbi disa degë (seksion 2.5.1 për 2.5.4), por nuk

thotë se cilat do rehabilitohen duke përdorur fonde

nga Projekti. Në qoftë se të gjitha, kjo duhet të

thuhet qartë në seksionin 2, dhe përsëriten këtu.

Numërimi i Seksionit 2 është ndryshuar për

të pasqyruar prioritet të lartë per pjesën e

parë 2.1 dhe prioritet të ulët në seksionin

2.2. Fig 2.2 ka ndryshuar për të përfshirë

një hartë të re te përditësuar me studimi i

para-fizibilitetit, dhënë nga Konsulenti I

ESMP më 13 prill 2016. Tabela 2.2 eshte

ngjyrosur me hije të gjelbër për të

evidentuar degët me prioritet të lartë.

Banka boterore


masave mbrojtese

(iii) seksioni 2.5.6 – eshte nje liste e gjate e cila

pershkruan shtrirjen e punimeve rehabilituese.

Duhet qartesuar se cila prej ketyre punimeve eshte

e financuar nga BB , perndryshe lexuesi mund te

mendoje se te gjitha punet jane te financuara nga

BB dhe me vone te ankohet pasi kjo nuk eshte e

vertete. Ky eshte nje problem serioz dhe duhet

sqaruar ne te gjithe ESMP dhe duhet perseritur

disa here, aty ku eshte e rendesishme. Ky problem

mund te shkaktoje ndalimin e projektit

Sqarimi është dhënë për të treguar veprat

aktuale që duhet të kryhen. Kjo është marrë

nga raporti I perditesuar I stidimit te

fizibilitetit dhënë Konsulentit i ESMP më

13 prill 2016.

Banka boterore


masave mbrojtese

(iii) seksioni 2.5.6 – fjalia e fundit “ shtrirja e plote

e punimeve…” – kjo nuk mund te qendroje ne

Fjalia qe fillon me “ shtrirja e plote e

punimeve…” eshte eliminuar.





Palet e interesuara

Institucioni and

Rishikuesi


ra


konsulenti JV

ESMP- qartesimi duhet kompletuar para

perfundimit te ESMP, dhe autoret duhet te

perfshijne nje liste definitive te aktiviteteve dhe

zonave ku ato do kryen. Nese kjo nuk dihet ate-

here si do mund te pergatitet ESMP specifike per

zonen ?

Banka boterore


masave mbrojtese

(iv) seksioni 2.12.3 – autoret duhet te mos

perdorin shprehje si “ mund te shkaktoje”. Nga

dokumentacioni I projektit duket qarte se “ jane

shkaktuar” dhe dokumentacioni I heqjes dore

eshte bere gati, bazuar ne OP 7.50 para 7(a). Teks-

ti qe duhet te perdoret mund te gjendet te PAD dhe

duhet te jete I njejte per cdo skeme , pervecse ne

rast qe konsulenti mendon qe para 7(a) nuk mira-

tohet.

Seksioni 2.12.3 eshte rishkruar. Konsulenti

I ESMP falenderon rishikuesin dhe konfir-

mon qe teksti i sakte eshte marre nga PAD

dhe do perfshihet ne cdo ESMP individuale.

Banka boterore


masave mbrojtese

Pershkrimi I masave zbutese - (i) seksioni 4.2 pas

pikav te para, poshte “zbatimi I te gjitha ligjeve

perkatese…” shto nje pike tjeter “zbatimi I

politikave te BB mbi Mjedisin Shendetin dhe

Sigurine dhe pershtatja e plote me ESMP specifike

per zonen e Murriz Thane”

Pika ekstra eshte bashkangjitur.

Banka boterore


masave mbrojtese

(ii) seksioni 4.3. – teksti eshte OK, por masat

perkatese nuk gjenden ne tabelen e ESMP, pra

autoret duhet te perfshijne masat e meposhtme: (1)

metoda e kontraktorit per ekzeskutimin e

punimeve , e cila duhet te aprovohet nga klienti.

(2) Plani i Menaxhimit te Mbetjeve duhet te

pergatitet nga kontraktori dhe te aprovohet nga

klienti. (3) pershkruaj veprimet ne vendet e

germimit ne tabelen e ESMP-se. (4) shto

ndertimin e bllokuesve te reres ne tabelen e

ESMP-se ne fazen e projektimit dhe ndertimit.

Pikat ekstra jane shtuar.

Rishikuesi nuk ka pare deklaraten

metodologjike te kontraktorit e cila ishte e

perfshire ne tabelen 4.1 , po ashtu dhe Plani

I Menaxhimit te Mbetjeve. Konsulenti e ka

rishkruar kete seksion duke e bere me te

qarte.

Banka boterore


masave mbrojtese

(iii) seksioni 4.4 – shto riparimin dhe

permiresimin e rrugeve ekzistuese ne tabelen e

ESMP-se;

Riparimi dhe permiresimi I rrugeve

ekzistuese eshte rishkruar dhe shtuar ne

tabelen 4.1 nen pjesen e Masave

projektuese dhe tenderit (pergjate ndertimit)

Banka boterore


masave mbrojtese

(iv) seksioni 4.6 –Tabela prezantuese e ESMP-se

– shiko komentet me larte dhe shto masat.

Gjithashtu fshi veprimet te cilat nuk jane te

rendesishme – psh. “Perdorimi i tokes” – “humbja

e banesave” – nese ne tekst thuhet qe nuk ka

humbje banesash ,pse duhet te perfshihet ne

tabelen e ESMP-se? Te njejten gje edhe per

“infrastrukturen” – “shtepi te pabanuara…” dhe “

flora” – “humbja e vegjetacionit indigjen…” .

Tabela e ESMP-se duhet te jete sa me specifike te

jete e mundshme dhe ekziston nje koment tjeter i

lidhur me kete me poshte.

Konsulenti e ka ndryshyar tekstin ne

“Humbja e Tokes” nen rreshtin e quajtur

Perdorimi I Tokes per te reflektuar

komentet e specialistit mjedisor te masave

mbrojtese. Konsulenti beson qe eshte e

rendesishme te perfshije humbjen e

vegjetacionit vendas nen “Floren”. Eshte e

pamundur qe te jemi te sigurte per humbjen

e flores indigjene. Eshte me mire te kemi

nje plan zbutes sesa te mos kemi fare.

Rishikuesi nuk duhet te harroj qe FSR I

edhte dhene konsulentit te ESMP-se ne 13

Prill dhe nuk perfshin mjaftueshem detaje

per tab ere tabelen me specifike. Kufizimet

e kohes dhe afatet e shkurtra te MBZHRAU

gjithashtu pengojne permiresimet.

Banka boterore


masave mbrojtese

Pershkrimi I Programit Monitorues – ky seksion

duhet te permiresohet qe te jete shume me

sèpecifik – dhe duhet te japi detaje te Programit

Monitorues e cili duhet te perfshihet ne skeme –

pra fjalite si “duhet te kemi marreveshje midis…”

Konsulenti ka permiresuar kete seksion dhe

e ka bere me specifike per cdo skeme.





Palet e interesuara

Institucioni and

Rishikuesi


ra


konsulenti JV

duhet te ndryshohen ne perputhje me marreveshjet

konkrete. Nese autoret kane ndryshime , ato duhet

te konsultohen me dokumentet e projektit dhe nese

kane akoma dyshime, ti konfirmojne keto

mareveshje me klientin perpara prezantimit te

ESMMP-se.

Banka boterore


masave mbrojtese

Seksioni 5.1 – teksti I pergjithshem, si ne

paragrafin e dyte, nuk vjen ne ndihme dhe duhet te

zevendesohet me detaje konkrete mbi kush do e

kryej monitorimin e parametrave te caktuar, me

referenca te skata ne tabelen qe vijon.

Konsulenti I ESMP-se ka permiresuar kete

seksion dhe mund te paraqese nje aneks per

kete seksion me me shume detaje mbi

monitorimin.

Banka boterore


masave mbrojtese

Komente te pergjithshme mbi tabelen e ESMP-se

lidhur me zbutjen dhe monitorimin. Tabela paraqet

output-in kryesor te raportit ESMP dhe ka per

qellim ti japi kontraktoreve informacion konkret

mbi veprimet specifike qe do te kryhen.

Momentalisht kam disa shqetesime mbi tabelat :

(1) teksti nuk ndjek gjithmon tabelen ne veprimin

perkates . Kjo duhet te permiresohet ku eshte e

nevojshme.

Formati I tabeles eshte I nje tipi qe eshte

perdorur dhe ne ESMP-te e meparshme, pa

ndonje problem. Kufizimet e kohes nga

MBZHRAU per asrye te tenderit te

menjehershem, pengojne qe kjo tabele te

ndryshohet thelbesisht.

Banka boterore


masave mbrojtese

(2) Veprimet nuk jane te lehta per tu ndjekur – nga

projektimini ne implementim e me pas ne fazen e

operimit - e cila eshte nje prej qellimeve te tabeles

- per te siguruar qe te gjitha veprimet jane te lehta

per tu monitoruar dhe pjeset qe mungojne te

dallohen lehtesisht. Ne rast qe kjo deshton –

historia “Kush e ka Fajin?” shfaqet – dhe me pas

pjesemarresit nuk fokusohen ne zgjidhje por ne

kalimin e fajit. Kjo gje nuk duhet te ndodhe dhe

tabelat e ESMP-se ekzistojne per te ndihmuar

kontraktorin, supervizorin dhe klientin , per te

kryer punet e tyre perkatese.

Tabela eshte projektuar ne menyre qe te

ndjeke rrjedhen e zhvillimit te projektit, pra

ajo fillon me tenderin e para-ndertimit dhe

me faktoret Socio-ekonomik dhe Mjedisor

te projektit. E me pas, vazhdon me

ndertimin. Konsulenti mund te ngjyrose

rreshtat qe jane te perbashket nderjmet

fazave.

Banka boterore


masave mbrojtese

(3) tabela duhet te jete specifike per zonen – psh.

Te tregoje se : ne zonen XX,VV,ZZ duhet te

ndertohen sifone ne lum dhe te merren masa per te

mbrojtur peshqit ( emerto masat). Gje e cila

perfshin punime ne uje. Aktualisht ky nuk eshte

rasti, por tabelat listojne vetem masa te

pergjithshme, pra jo specifike. Ne perputhje me

komentet e meparshme, kjo duhet ndryshuar – dhe

pse e kuptoj qe ne disa raste nuk ka qartesi mbi

deget apo seksionet e SUK qe duhet te

rehabilitohen, te pakten disa ide duhet te merren

nga projektuesit dhe klientet. Mos harro qe tabelat

e ESMP-se jane duke u bere pjese e

dokumentacionit te tenderit dhe duhet te paraqesin

informacion specifilk – perndryshe nuk ka kuptim

qe te bejme ESMP specifike, porn je per te gjitha.

Pra duhen tabela me te detajuara.

Konsulenti duhet ta beje tabelen me

specifike , por eshte e veshtire te dallohet se

cili punim ka prioritet nga Studimi I

Fizibilitetit me i perditesuar. Per me teper

ne ESMP-ne e Murriz-Thanes

Banka boterore


masave mbrojtese

Procedurat raportuese – (i) ne tekstin e seksionit

7.2.1 duhet permendur frekuenca e raporteve t e

ndryshem, e cila momentalisht eshte e paqarte

edhe pas vezhgimit te tabeles 7.2. Qarteso si te jete

e nevojshme

Frekuenca e raporteve do te qartesohet dhe

perpunohet.

Banka boterore

Specialist mjedisor I (ii) ne seksionin 7.2.3 paragrafi I fundit para

tabeles 7.2 duhet korrigjuar. Detyrimet raportuese

Frekuenca e raporteve do te permendet ,

marre nga dokumentacionet e projektit dhe





Palet e interesuara

Institucioni and

Rishikuesi


ra


konsulenti JV

masave mbrojtese midis MBZHRAU dhe BB jane specifikuar ne

dokumentacionet e projektit dhe duhet te vendoset

periudha aktuale.

dokumente te tjere.

Banka boterore


masave mbrojtese

(iii) eshte e paqarte se kush do te beje raportin e

monitorimit mjedisor dhe sa shpesh. Qarteso dhe

vendos ne tabelen 7.2 (iv) ne tabelen 7.2 nje

konsulent i pavarur eshte pergjegjes per

perditesimet e Planit te Menaxhimit Mjedisor te

raporteve monitoruese. Per kete detyre konsultohu

me ToR dhe ndrysho sic eshte e nevojshme. (v)

qarteso kolonen “Dorezuar ne” dhe ndrysho

“AKM?” , “ARM?” – duhet te jene te qarte kujt i

dorezohet raporti.

Pergjegjesia dhe frekuenca e Planit

monitroues mjedisor do te qartesohet per te

reflektuar komentet e rishikuesve.

Gjithashtu dhe tabela 7.2

Banka boterore


masave mbrojtese

Seksioni 8.2 “burimi I te ardhurave” – teksti ne

kete seksion duhet te jete i qarte dhe te mos

perfshije “ supozohet qe…” . Nese ka dyshime,

autori duhet te qartesohet me klientin dhe te shtoje

fakte aktuale. Nese kjo duhet te diskutohet dhe te

biet dakorte ne te ardhme , ath thuaj dhe paraqit

arsyet.

Burimi I te ardhurave do te jete nga borxhi I

ERIP pergjate periudhes se nderitmit dhe

gjate operimit nga buxheti shteteror apo

qeverise locale. Teksti do te qartesohet

Banka boterore


masave mbrojtese

Aneks 9.2 – shto nje harte me vendndodhjen dhe

tiparet krysore te parkut kombetar qe I perket

skemes.

Do te shtohet nje harte.

Banka boterore


masave mbrojtese

Aneks 7 – seksioni 9.7.3 – duke filluar nga “ Nje

startegji e re e mbrojtjes se produktit bimor…”

deri ne fund te seksionit – teksti eshte dukshem nje

copy paste nga nje dokument tjeter i pergatitur ne

vitin 2012-14.

Konsulenti ka bere kerkime te thella ne

MBZHRAU dhe kudo, dhe nuk ka

informacion te perditesuar mbi kete

problem. Kufizimi kohor per te pergatitur

ESMP ne kohe e ben te pamundur

shpenzimin e me shume kohe ne kete

problem. (kapitulli 11: Bujqesia, kapitulli

12: Siguria Ushqimore dhe kapitulli :

Mjedisi, nuk permbajne informacion mbi

iniciativa te reja lidhur me pesticidet.

Banka boterore


masave mbrojtese

SHENIM:

Specialisti social I masave mbrojtese nuk ka

pergatitur komentin specific per raportin e ESMP-se.

Komentet gojor i jane paraqitur konsulentit ne nje

takim ne zyrat e BB ne Tirane ne daten 5Mars 2016.

Komentet krysore jane:

Perfshirja e deklarates qe skemat kane nje zhvillim

te ngjashem ne zonat dhe prefekturat ku nuk

ekzistojne te dhena specifike per SUK.

Tokat e marra perkohesisht gjate ndertimit jane

prona shteterore dhe te paokupuara

Ndryshime ne seksionin 4.2 dhe 4.4

Perfshirja e RAP-it te shkurtuar ne tabelen 4.1

Ndryshime ne paragrafin e 5 te seksionit 7.2.1

Ndryshime ne tabelen 7.1

Konsulenti ka bere ndryshime ne raportin e

ESMP-se bazuar ne rekomandimet e

Specialistit social te masave mbrojtese.

Keto jane perpunuar, nje me nje, ne takimin

e dates 5 Mars dhe te miratuara perpara se

te perfshihen ne raportin e perditesuar te

ESMP-se

Specialist gjinor nga

SIDA

Znj. Anja Nordlund

Bashkangjitur ne dy dokumentet e derguara keni disa

komente plotesuese : raportin e konsultimit te paleve

te interesuara dhe ESMP-se per Divjaken

Deklarate- nuk eshte e nevojshme pergjigje.


SIDA

Znj. Anja Nordlund

Komenti ne balline “ mendoj se duhet te kon-

siderosh me kujdes mardhenien midis kapitullit 2

dhe 3/4 , nje sasi e madhe informacioni jepet ne

kapitullin 2, pra si jane ndikuar pozitivisht dhe

negativisht ceshtjet nga projekti. Nese nuk shikon

Kemi bere disa qartesime ne hyrjen e

kapitullit 2 nen faktoret mjedisor dhe socio-

ekonomik. Dhe gjithashtu ne paragrafet

hyres te kapitullit 3 dhe 4





Palet e interesuara

Institucioni and

Rishikuesi


ra


konsulenti JV

ndonje lidhje , mendoj qe kjo duhet shkruar si -

“gjithahstu eshte diskutuar per”


SIDA

Znj. Anja Nordlund

Faqja 1-1, paragrafi I fundit : “asnje njeri nuk po

jeton atje momentalisht?”. Nese njerez jetojne te

paautorizuar ne toka shteterore rivendesoja

aplikohet perseri.

Qellimi eshte qe te perdoren toka shteterore

te pabanuara. Konsulenti eshte ne dijeni te

kushteve dhe te drejtave te njerezve qe

jetojne ne toka shteterore.


SIDA

Znj. Anja Nordlund

Faqja 1-2 paragrafi 5 “ Ky nuk eshte perkufizim i

sakte…” . sygjeroj qe kjo te hiqet. Perkufizimi eshte hequr sic u kerkua.


SIDA

Znj. Anja Nordlund

Faqja 1-2 paragrafi 7 "Ky person eshte perfshire

ne fillime”- nje degjues nuk duhet te jete perfshire

me perpara , per te shmangur konfliktet e interesit.

Inxhinieri I ricaktuar I Mjedisit, nuk eshte

perfshire ne project, prandaj nyuk ka

konflikte interesi.


SIDA

Znj. Anja Nordlund

Faqja 2-22 titulli Mjedisor Socio-ekonomik “

gjithe informacioni I rendesishem dhe…”- ku e

ben lidhjen qe flet keshtu. Kapitulli 3 lidhet vetem

me disa nga pikat e permendura ne kete kapitull.

Nje fjali qartesuese esste shtuar perpara

seksionit 2.18


SIDA

Znj. Anja Nordlund

Faqja 3-1 , mendoj se duhet te qartesohet sesi lid-

het kapitulli 2 dhe 3 me nj-tj. Ekzistojne shume

askpekte sociale te permendura ne kapitullin 2. Si

jane te rendesishme ato? A duhet te merren apo jo

ne konsiderate?

Paragrafi I pare I kapitullit 3 eshte zgjeruar

per te reflektuar komentet.


SIDA

Znj. Anja Nordlund

Faqja 4-2 paragrafi I pare : a ka patur ndonje

zbulim rastesor ne keto zona? A ka qene zone e

populluar me perpara?

Paragrafui eshte vendosur per te qene te

sigurte. Zona eshte e populluar prej disa

kohesh, por Shqiperia ka nje trashegimi te

pasur arkeologjike dhe eshte e rendesishme

qe kontraktori te jete ne dijeni qe zbulimet

rastesore mund te ndodhin.


SIDA

Znj. Anja Nordlund

Faqja 4-2 paragrafi I pare : po per kontrollin nga

klienti? Nuk ka asgje qe motivon kontraktorin te

ndaloje se punuari.

Paragrafi I fundit I seksionit 4.2 eshte

ndryshuar per te reflektuar kete koment.


SIDA

Znj. Anja Nordlund

Tabela 4-1 faqe 4-9 , persa I perket papunesise, a

eshte ky nje ndikim I parashikuar I projektit?

Pika eshte ndryshuar ne "papunesia

ekzistuese”


SIDA

Znj. Anja Nordlund

Tabela 4-1 faqe 4-12 , persa I perket perfitimeve

ekonomike “ nuk eshte nje impakt”

"maksimizimi" eshte hequr nga teksti.

Perftimi ekonomike konsiderohet si nje

impakt pozitv.


SIDA

Znj. Anja Nordlund

Tabela 4-1 faqja 4-12, persa I perket perfitimeve

“trajnime mbi ujitjen dhe kullimin , do te ndermer-

ren” ndoshta kjo duhet te reflektohet ketu. Nuk ka

punime per te rritur kapacitetin e SHPU

Pika te tjera jane shtuar ne tabelen 4.1 per

te reflektuar dhe per tju pergjigjur

komenetit.


SIDA

Znj. Anja Nordlund

Tabela 4-1 faqja 4-13 persa I perket shendetit, A

jane keto impakte potenciale te projektit?

Ekspozimi I fermereve dhe punetorve ndaj

pesticideve dhe fertilizueseve eshte

perfshire. Jemi ne dijeni qe impaktet

negative shendetesore kane pak gjasa te

ndodhin, por duhet te perfshihen per te qene

te kompletuar.


SIDA

Znj. Anja Nordlund Faqja 5 paragrafi I dyte : Dhe efektet sociale?

"Efektet sociale jane perfshire ne draftin

pasardhes.


SIDA

Znj. Anja Nordlund Faqja5-2 paragrafi 6 " qarteso ESMP apo ESMoP?

Kini parasysh qe konsulenti I referohet

planit montiroues brenda dokumentacionit

te ESMP-se. kemi shtuar nje fjali per te

qartesuar me shume kete.


SIDA

Znj. Anja Nordlund

Faqja 6-1 seskioni 6.1 : asgje nuk eshte thene mbi

monitorimin social.

Monitorimi social eshte perfshire ne

paragrafin e pare te seksionit 6.1

pergatitjen e planit te menaxhimit mjedisor dhe …

Documents