peradaban islam di nusantara iii - maruwiah ahmat | · pdf fileselepas merdeka, kedudukan...

IDA152 16/07/2013

MARUWIAH AHMAT 1

Maruwiah Ahmat

BAB 4

PERADABAN ISLAM DI NUSANTARA III

IDA 152 – ISLAM DAN PERADABAN

Menghuraikan

kegemilangan Islam di

Nusantara.

Menghuraikan

pengaruh Islam

terhadap masyarakat

Nusantara.

4.1 Kedatangan Islam ke

Nusantara

4.2 Kegemilangan Islam

di Nusantara

4.3 Kedudukan Islam di

Malaysia

2

FAEDAH PEMBELAJARAN KANDUNGAN

PENDAHULUAN

3

Islam merupakan agama yang mempunyai bilangan

penganut terbesar di Malaysia iaitu sekitar 60%

daripada jumlah penduduk.

Majoriti penganut beragama Islam di malaysia

menganut Mazhab Syafie, iaitu sebuah daripada

Aliran Ahli Sunnah Wal-Jamaah.

Namun terdapat golongan minoriti India yang

mempraktikkan Mazhab Hanafi

4.3 KEDUDUKAN ISLAM DI MALAYSIA

4


Agama Islam ialah anutan orang Melayu sejak lebih 500 tahun lalu. Walaupun dijajah oleh tiga kuasa asing, iaitu Portugis, Belanda dan Inggeris, orang Melayu masih kuat berpegang kepada ajaran Islam.

Walaupun penjajah British berjaya mendapat hak untuk menasihati raja dalam semua urusan pemerintahan, namun mereka tetap membiarkan agama Islam dan adat-istiadat orang Melayu kekal di bawah kuasa raja-raja Melayu.

5

Selepas merdeka, kedudukan agama Islam terus terpelihara

dan menjadi agama rasmi Persekutuan. Pada masa yang

sama, kebebasan beragama terus dipertahankan dan

agama-agama lain boleh diamalkan dalam keadaan aman

di mana-mana bahagian dalam Persekutuan.


6


Selaras kedudukan Islam sebagai agama rasmi Persekutuan,

Kerajaan Pusat dan Kerajaan Negeri diberi kuasa oleh

perlembagaan untuk menubuhkan, menyelenggara atau

membantu pertubuhan dan institusi Islam, atau

mengeluarkan peruntukan tertentu untuk pentadbiran

agama Islam dan undang-undang Syariah, serta majlis-

majlis keagamaan yang berkaitan dengan Islam.

IDA152 16/07/2013

MARUWIAH AHMAT 2

7


Perlembagaan Persekutuan

juga membenarkan sejumlah

peruntukan untuk pengajaran

agama Islam kepada para

pelajar yang beragama Islam

di semua sekolah bantuan

penuh kerajaan dengan

syarat jumlah pelajar Islam di

sekolah itu tidak kurang

daripada 15 orang.

8

Islam dalam Perlembagaan

Peruntukan mengenai Islam sebagai Agama Persekutuan termaktub di dalam Perkara 3 Perlembagaan Persekutuan. Ini bermakna Malaysia adalah sebuah negara yang mengiktiraf Islam sebagai agama negara (agama persekutuan) tetapi hak untuk penganut agama lain mengamalkan agama dan kepercayaan mereka tidak disekat. Agama dan kepercayaan lain boleh diamalkan dengan aman dan damai di mana-mana bahagian Persekutuan- Perkara 3 (1) Perlembagaan Persekutuan.

Namun, hak seseorang untuk mengembangkan agama lain boleh disekat atau dikawal oleh undang-undang negeri, atau undang-undang persekutuan bagi Wilayah Persekutuan. Mereka dilarang menyebarkan agama lain kepada umat Islam. Perkara 11(4).


Agama

Islam

Buddha

Kristian

Hindu

Lain-lain

9


Agama-agama di Malaysia

60.8% 18.9%

9.1%

6.2% 5%

10

Kedudukan orang Melayu dalam Perlembagaan

Perkara 160(2) sebagai seseorang yang beragama Islam.

Lazimnya, mereka ini bercakap dalam bahasa Melayu dan

mengamalkan adat istiadat Melayu. Seseorang itu dikatakan

Melayu apabila lahir sebelum kemerdekaan di Persekutuan atau di

Singapura; atau ibu atau bapanya lahir di Persekutuan atau di

Singapura; atau pada hari merdeka bermastautin di Persekutuan

atau di Singapura.

Di samping Perkara 160(2), Melayu turut ditakrifkan di bawah

Perkara 89(6) yang menyatakan bahawa seseorang itu disifatkan

sebagai seorang Melayu bagi maksud merizabkan tanah di

bawah undang-undang bagi negeri mereka bermastautin.

Takrifan Melayu - sosiobudaya dan Perlembagaan Persekutuan.


11


Masjid adalah pusat ibadat dan institusi agama yang penting.

Masjid akan ditadbir oleh sebuah jawatankuasa yang terdiri daripada nazir, imam, bendahari, bilal dan siak. JK ini dilantik oleh Jabatan Agama Islam negeri.

Fungsi masjid:

Tempat ibadat solat fardu dan sunat.

Tempat majlis ilmu seperti ceramah agama, kelas fardu ain dan fardu kifayah.

Tempat sosial – seperti majlis-majlis kenduri; korban, perkahwinan, khatan, aqiqah.

12

Antara fungsi-fungsi masjid pada masa kini.

IDA152 16/07/2013

MARUWIAH AHMAT 3

Yang di-Pertuan Agong

Majlis Agama Islam Malaysia

Majlis Agama Islam Negeri

Jabatan Agama Islam

Mahkamah Syariah

Pendidikan Islam

13

Sultan/Raja

Bagi negeri-negeri yang tidak

mempunyai sultan, penasihat agama

ialah Yang di-Pertuan Agong

Institusi Majlis Agama Islam di Malaysia


1 2 3

4 5

6

14

Yang di-Pertuan Agong

Perkara 32 menyatakan YDP sebagai Ketua Utama Negara bagi Persekutuan,

dan Isterinya.

Perkara 32 (1) - Maka hendaklah ada seorang Ketua Utama Negara bagi

Persekutuan, digelar Yang di-Pertuan Agong, yang hendaklah diberi keutamaan

daripada segala orang dalam Persekutuan dan yang tidak boleh dikenakan

apa-apa jua pun prosiding di dalam mana-mana mahkamah kecuali di dalam

Mahkamah Khas.

Perkara 32 (2) - Isteri Yang di-Pertuan Agong (digelar Raja Permaisuri Agong)

hendaklah diberi keutamaan daripada segala orang lain di dalam Persekutuan

selepas Yang di-Pertuan Agong.

Perkara 32 (3) - Yang di-Pertuan Agong hendaklah dipilih oleh Majlis Raja-Raja

bagi tempoh lima tahun, tetapi boleh pada bila-bila masa meletakkan

jawatannya melalui surat yang ditandatangani sendiri olehnya yang ditujukan

kepada Majlis Raja-Raja atau boleh dipecat daripada jawatannya oleh Majlis

Raja-Raja.


1

15

Yang di-Pertuan Agong mempunyai

kuasa dan hak:

Memperkenankan undang-undang

yang diluluskan oleh parlimen

Melantik Perdana Menteri dan

Jemaah Kabinet, Ketua Hakim

Negara dan Hakim-hakim, Duta-

duta dan Pesuruhjaya Tinggi ke luar

negara

Menerima nasihat daripada

Perdana Menteri dan Jemaah

Menteri.


16

Mengampunkan setiap

kesalahan sama ada di

mahkamah sivil yang

dilakukan di Wilayah

Persekutuan atau di

mahkamah tentera.

Sebagai Pemerintah

Tertinggi Angkatan

Tentera Malaysia


17

Sebagai Ketua Agama Islam di negeri-negeri yang tidak beraja

‡Yang di-Pertuan Agong tidak terlibat dalam politik dan pemerintahan negara.


18


Majlis Agama Islam Malaysia

1. Membincang, menimbang dan menguruskan apa-apa perkara

yang dirujukkan kepada Majlis oleh Majlis Raja-Raja, mana-

mana kerajaan Negeri atau Majlis Agama Islam Negeri atau

seseorang ahli Majlis, dengan tujuan hendak memberi nasihat

atau pengesyoran.

2. Memberi nasihat kepada Majlis Raja-raja, Kerajaan-kerajaan

Negeri atau Majlis Agama Islam Negeri atas apa-apa

perkara berkenaan dengan perundangan atau pentadbiran

agama Islam atau pelajaran agama Islam. Majlis ini menjadi

forum tertinggi agama bagi membincang dan memutuskan

masalah-masalah dasar agama yang memberi kesan yang

besar kepada agama dan umat islam di negara ini.

2

IDA152 16/07/2013

MARUWIAH AHMAT 4

19

Majlis Agama Islam dan Adat Istiadat Melayu Negeri

Berfungsi menjadi badan penasihat

Sultan/Raja dalam hal agama dan adat

istiadat Melayu.

Bertanggungjawab dalam negeri

masing-masing.

Jabatan Agama Islam bernaung di

bawah Majlis Agama Islam.


3

20

Sultan/Raja

Sultan adalah sebagai Ketua Agama dan mempunyai bidang kuasa perkara-perkara berkaitan dengan hal-hal agama Islam.

Keadaan ini diamalkan sejak sebelum merdeka lagi. Sultan bagi setiap negeri di Malaysia dilantik sebagai Ketua agama yang bertanggungjawab terhadap pentadbiran agama Islam.

Bagi negeri yang tidak mempunyai institusi beraja seperti Melaka, Pulau Pinang, Sarawak, Wilayah Persekutuan dan Sabah, Ketua Agama yang bertanggungjawab terhadap pentadbiran agama Islam ialah Yang di-Pertuan Agong.


4

21


Jabatan Agama Islam merupakan sebuah daripada institusi

keagamaan yang penting bagi penganut Islam di Malaysia.

Setiap negeri di Malaysia mempunyai Jabatan Agama Islam

masing-masing (JAIK, JAIP, JAIS, JAINS, JAIJ, JAWI)

Fungsinya adalah untuk mentadbir dan menguruskan aktiviti

berkaitan dengan agama Islam bagi setiap negeri.

Antara aktiviti yang dijalankan termasukkan urusan

perkahwinan dan perceraian, pentadbiran masjid,

mengeluarkan risalah dan penerangan berkaitan dengan isu-

isu terkini, menjalankan program dakwah dan juga

penguatkuasaan undang-undang kekeluargaan Islam dan

jenayah syariah.

5

22

Fungsi Jabatan Agama Islam

Urusan zakat

Baitulmal

Dakwah Pendidikan

Pengurusan masjid


23

Bangunan

Majlis

Agama

Islam

Selangor

(MAIS)


24

Mahkamah Syariah adalah satu lagi institusi keagamaan

yang penting. Percanggahan dan pertelingkahan dalam

undang-undang kekeluargaan Islam akan diselesaikan di

Mahkamah Syariah.

Mahkamah Syariah hanya berkuasa membicarakan

mereka yang beragama Islam sahaja, dan bidang

kuasanya tidak merangkumi orang bukan Islam.

Perkara yang kerap dibicarakan di mahkamah ini

termasuk pertelingkahan dalam perceraian, tuntutan

harta sepencarian dan nafkah, hak penjagaan anak-

anak selepas perceraian dan kesalahan jenayah syariah.


6

IDA152 16/07/2013

MARUWIAH AHMAT 5

25

Mahkamah Syariah ialah institusi kehakiman yang

membicarakan serta menjatuhkan hukuman bagi

kesalahan sivil dan jenayah agama mengikut bidang

kuasa yang diperuntukkan untuknya.

Pada kurun ke-15, Islam telah bertapak di Melaka.

Undang-undang Islam mula digunakan apabila pembesar

dan raja-raja memeluk agama Islam. Risalah Hukum

Kanun, Undang-undang Melaka dan Undang-undang

Pahang adalah undang-undang Islam yang telah wujud

ketika itu. Sebelum kedatangan British, undang-undang

Islam adalah undang-undang negara di Tanah Melayu.


26

Bangunan

Mahkamah

Syariah

Kuching


27

Bangunan

Mahkamah

Syariah

Ipoh


28


Undang-undang Islam bukanlah undang-undang asing tetapi

undang-undang tempatan dan undang-undang negara. Meskipun

pada 1511, Melaka jatuh ke tangan Portugis dan kemudiannya

Belanda telah menjajah Melaka, kedudukan dan pelaksanaan

undang-undang Islam tidak terjejas.

Mulai 1786, kedatangan Inggeris mengambil Pulau Pinang dan

Kedah menjadi titik mula usaha mengesampingkan Undang-

undang Islam. Mereka menganggap Pulau Pinang ketika itu tidak

mempunyai sebarang sistem perundangan (undang-undang) dan

mendakwa undang-undang Islam yang diamalkan adalah zalim.

Dakwaan mereka palsu kerana ketika itu Tanah Melayu telah

mempunyai Undang-undang Islam yang bertulis.

29


Pada 1880, Inggeris mula memenuhi kehendak rakyat Tanah

Melayu dengan akhirnya bersetuju menggubal Ordinan

Perkahwinan Mohammedan No. 5 Tahun 1880 (kahwin dan

cerai umat Islam).

Pada tahun 1948, ordinan Mahkamah Persekutuan dan sistem

kehakiman persekutuan memisahkan Mahkamah Syariah dari

hierarki mahkamah.

Pada masa pemerintahan kuasa asing, segala urusan agama

diberi kuasa kepada raja-raja Melayu tetapi terhadap

bidang yang terbatas seperti perkahwinan, adat istiadat,

dan agama.

30

Sejak tahun 1952, Enakmen Pentadbiran Undang-

Undang Selangor No. 3 Tahun 1952 dilulus dan

dikuatkuasakan. Ia merupakan Undang-Undang

Pentadbiran Agama Islam yang pertama, terlengkap

ketika itu yang mengatur pentadbiran perundangan

Islam.

Kuatkuasa undang-undang itu adalah khas untuk umat

Islam dan terhad kepada bidang munakahat, waris

kesalahan matrimoni dan kesalahan takzir sahaja.

Kemudiannya langkah negeri Selangor itu oleh negeri-

negeri lain di Malaysia Barat.


IDA152 16/07/2013

MARUWIAH AHMAT 6

31

Kompleks

Mahka-

mah

Jalan

Duta

yang

memuat-

kan

semua

jenis

mahka-

mah WP.


32


Tujuan dan peranan Mahkamah Syariah

Mengekalkan perundangan Islam yang diperuntukkan

kepada mahkamah ini bagi menjamin setiap Muslim patuh

dan tidak melanggar perintah Allah swt berdasarkan Al-

Quran dan Sunnah.

Menjalankan pentadbiran agama Islam mengikut Al-Quran

dan Sunnah bagi menjamin kesejahteraan orang Islam

Melahirkan keluarga Islam yang berpegang teguh pada

ajaran Islam serta mengawasi mereka supaya menjalani

kehidupan mengikut syariat Islam.

33

Menyelamatkan umat Islam daripada pepecahan dan

keruntuhan rumah tangga.

Tempat rujukan untuk mendapatkan khidmat nasihat serta

menyelesaikan masalah rumah tangga.

Memberi bimbingan dan nasihat kaunseling kepada

pasangan yang ingin berumah tangga agar dapat

membina rumah tangga yang bahagia sebagaimana

tuntutan agama.

Tempat membuat rayuan daripada pihak isteri untuk

mendapatkan nafkah daripada suaminya yang sudah

bercerai.


34

Tempat menyelesaikan masalah kekeluargaan seperti nikah

kahwin, penceraian, talak, fasakh, dan sebagainya.

Menyelesaikan masalah sosial dalam masyarakat seperti judi,

minum arak, riba, khalwat, dan perkara mungkar lain.

Membantu serta menyelesaikan pembahagian harta pusaka

dan hal-hal berkaitan seperti wasiat.

Juga bertugas sebagai penasihat jika diminta oleh kerajaan.

Badan yang dilantik oleh kerajaan yang bertanggungjawab

memberi penerangan berkait dengan keagamaan,

kekeluargaan dan sentiasa berdakwah sepanjang masa.

Menerapkan nilai-nilai Islam agar orang Islam mengamalkan

sistem dan cara hidup Islam secara menyeluruh.


35


36


Pelaksanaan pengadilan di Mahkamah Syariah

Mahkamah Rendah Syariah

Membicarakan kes-kes yang diperuntukkan oleh enakmen

negeri.

Mendengar dan memutuskan kes-kes tersebut.

Menyediakan kertas-kertas keputusan dan laporan

mahkamah bicarakan kes-kes di peringkat daerah.

IDA152 16/07/2013

MARUWIAH AHMAT 7

37

Mahkamah Tinggi Syariah

Membicarakan kes-kes yang diperuntukkan

kepadanya.

Mengeluarkan perintah kes-kes sivil dan jenayah.

Menyelesaikan dan mengesahkan kes-kes faraid.

Menguruskan kes-kes rayuan.

Menyediakan jurnal mahkamah untuk diterbitkan

(bagi sesetengah negeri).


38

Mahkamah Rayuan Syariah

Bertugas untuk mendengar kes-kes rayuan.

Mempunyai kuasa pembatalan mana-mana sabitan hukuman oleh Mahkamah Syariah.

Mengurangkan hukuman.

Memerintah supaya diadakan pembicaraan semula atau ulang bicara.

Menerima rayuan responden yang dihukum penjara atau denda tidak kurang RM25.00 dan telah membuat rayuan mengikut prosedur yang telah ditetapkan.


39


Bidang Kuasa

Bidang kuasa Mahkamah Syariah

adalah sebagai-mana yang

diperuntukkan oleh Perlembagaan

Malaysia. Pindaan Perkara 121 (1A)

Perlembagaan Persekutuan pada

1988 memberi Mahkamah Syariah

bidang kuasa berasingan daripada

mahkamah sivil, menjadikan

Mahkamah Syariah bebas daripada

campur tangan mahkamah biasa dan

dianggap setaraf. Kuasa Mahkamah

Syariah adalah di bawah enakman

negeri.

40

Contoh kes-kes yng dibicarakan di Mahkamah Syariah Melaka.

41

Perlembagaan Malaysia 1965

Kuasa Mahkamah Syariah yang diperuntukkan oleh Perlembagaan Malaysia 1965 adalah seperti berikut:

Boleh membicara dan menghukum dengan hukuman penjara atau denda ke atas orang Islam sahaja:

- Denda tidak melebihi RM1000.00 sahaja atau

- 6 bulan penjara atau

- Gabungan kedua-duanya (denda dan penjara)


42

Perlembagaan Malaysia 1984

Kuasa Mahkamah Syariah yang diperuntukkan oleh Perlembagaan Malaysia 1984 dengan pindaan adalah seperti berikut:

Boleh membicara dan menghukum dengan hukuman penjara atau denda ke atas orang Islam sahaja:

- Denda tidak melebihi RM5000.00 sahaja atau

- 3 tahun penjara atau

- Hukuman rotan tidak melebihi daripada enam kali sebatan atau

- Gabungan ketiga-tiganya (denda, penjara dan rotan).


IDA152 16/07/2013

MARUWIAH AHMAT 8

43

Kebebasan Beragama

Kebebasan beragama bagi semua agama dijamin dalam Perkara 11 dan 12 Perlembagaan Persekutuan. Di bawah peruntukan ini, setiap orang mempunyai hak untuk menganut dan mengamalkan agama yang menjadi pilihannya sendiri dalam keadaan aman dan damai dalam mana-mana bahagian Persekutuan.

Perlembagaan Persekutuan juga memperuntukkan setiap kumpulan agama mempunyai hak-hak berikut:

Mengurus hal ehwal agamanya sendiri.

Menubuhkan, mengurus dan menyelenggara yayasan bagi maksud agamanya.

Memperoleh, memegang dan mentadbirkan hartanya untuk agamanya.

Mengajarkan agamanya kepada anak-anak mereka.


M

A

K

L

U

M

A

T

T

A

M

B

A

H

A

N

44

Kebebasan agama-agama lain, selain agama Islam telah diperkukuh lagi dalam perlembagaan menerusi beberapa peruntukan berikut:

Setiap orang tidak boleh dipaksa untuk membayar cukai yang akan digunakan sebahagian atau sepenuhnya untuk maksud agama yang lain daripada agamanya sendiri. Peruntukan ini membawa maksud orang bukan Islam tidak boleh dipaksa untuk membayar zakat dan fitrah.


M

A

K

L

U

M

A

T

T

A

M

B

A

H

A

N x

45

Perlembagaan mengharamkan amalan diskriminasi di

antara warganegara atas sebab agama yang

dianutinya. Namun amalan beza-membeza dalam

menawarkan jawatan yang berkaitan dengan sesuatu

agama, atau jawatan dalam yayasan yang diuruskan

kepada orang yang menganut agama berkenaan tidak

dilarang.


M

A

K

L

U

M

A

T

T

A

M

B

A

H

A

N

46


M

A

K

L

U

M

A

T

T

A

M

B

A

H

A

N

Dalam bidang pelajaran, setiap warganegara tidak boleh dibezakan antara satu sama lain dengan sebab-sebab agama. Amalan diskriminasi in juga ditegah dalam:

Pentadbiran institusi pendidikan awam yang diselnggara oleh kerajaan.

Pengambilan pelajar ke institusi pendidikan itu dan yuran yang dikenakan.

Pemberian bantuan wang yang diambil

daripada tabung wang pihak berkuasa

awam - pelajar itu mendapat pendidikan

di mana-mana institusi pendidikan awam

atau swasta dalam atau luar Malaysia.

47


M

A

K

L

U

M

A

T

T

A

M

B

A

H

A

N

Penggubalan undang-undang tentang institusi

pendidikan dan pentadbiran undang-undang itu.

Walaupun demikian, perlembagaan dibenarkan

memberikan beberapa pengecualian, iaitu undang-

undang Persekutuan dan negeri boleh menyediakan

peruntukan kewangan untuk menubuhkan atau

menyelenggarakan yayasan Islam dan memberikan

pendidikan Islam kepada orang yang beragama Islam.

48

Dari segi undang-undang, pekerjaan, jawatan,

perniagaan dan pemilikan harta, perlembagaan

juga melarang seseorang warganegara

dibezakan antara satu sama lain semata-mata

sebab agama yang dianutinya.


M

A

K

L

U

M

A

T

T

A

M

B

A

H

A

N

IDA152 16/07/2013

MARUWIAH AHMAT 9

49

Segala hak yang diperuntukkan kepada penganut agama lain seperti yang dinyatakan di atas tidak akan terganggu walaupun agama Islam menjadi agama rasmi negara, kecuali peruntukan yang menyekat agama-agama lain daripada disebarkan kepada orang Islam seperti yang termaktub dalam Perkara 11 (4) Perlembagaan Persekutuan.

M

A

K

L

U

M

A

T

T

A

M

B

A

H

A

N


50

Di bawah peruntukan ini, undang-undang negeri dan di Wilayah Persekutuan Kuala Lumpur, Labuan dan Putrajaya diberi kuasa untuk mengawal atau menyekat penyebaran agama-agama lain kepada orang Islam.

Sekatan di bawah undang-undang ini juga boleh dikenakan kepada orang Islam atau bukan Islam yang cuba mengembangkan agama lain kepaa orang Islam.

M

A

K

L

U

M

A

T

T

A

M

B

A

H

A

N


51

Kebebasan beragama memperuntukkan bahawa

semua pihak tidak boleh melanggar undang-

undang am tentang ketenteraman, kesihatan dann

keelokan akhlak awam.

Kewujudan mana-mana kumpulan agama yang

percaya bahawa agama mereka memaksa mereka

membunuh orang dan melakukan perbuatan keji

tidak dibenarkan dalam perlembagaan kerana

tindakan ini boleh menjejaskan keselamatan awam.


M

A

K

L

U

M

A

T

T

A

M

B

A

H

A

N

52

Aktiviti 14 – Pemahaman

Berpandukan nota kuliah

Bab 4, jawab soalan-

soalan yang diberi.

Tengok nota bukan

tengok jawapan

kawan.

53

Aktiviti 15 – Latih Tubi

Berdasarkan semua

kandungan kuliah, jawab

soalan-soalan yang

diberi.

Cuba jawab dahulu tanpa merujuk sebarang

nota untuk menguji kemampuan anda.

peradaban islam di nusantara iii - maruwiah ahmat | · pdf fileselepas merdeka, kedudukan...

Documents