penningkundige geschiedenis der stad haarlem / door c.h.c.a. van sypesteyn

8/9/2019 Penningkundige geschiedenis der stad Haarlem / door C.H.C.A. van Sypesteyn

1/97

JAARBOEK

V A N H E T

KONINKLIJK NEDERLANDSCH GENOOTSCHAP

V O O R

MUNT- EN

PENNINGKUNDEO N D E R D E Z I N S P R E U K

Concoria res par vae crescu nt"

T E

AMSTERDAM

III. 1916 .

A M S T E R D A M

JOHANNES MLLEE

1916.


2/97


3/97

I. Gedenkpenningen en Noodmunten.*)

1565.

1. Legpenning vanH E N D R I K V A N B R E D E R O D E .

v. L O O N J , p.74. D U G N I O L L E 2409.K.

2. Legpenning op last vanH E N D R I K V A N B R E D E R O D E

geslagen.

Voorzijde: E S C U D E V I A N E . Keerzijde: Het wapen

van Bourgondi metomschrift: P A R F L A M M E S E T

P A R F E U .

v. L O O N I, p. 78, die dezen penning beschrijft,

maar niet afbeeldt, daar hijdien nimmerge

zien heeft. Tijdschrift V A N D E R C H I J S . II. pag. 38.

3.' Legpenning' vanH E N D R I K V A N B R E D E R O D E .

v. L O O N I, p.79. D U G N I O L L E 2438.K.

1566.

*4. Aanbieden van het smeekschrift deredelenaan

de landvoogdes. Met borstbeeld van H E N D R I K V A N

B R E D E R O D E . Op last van A N D R I E S S C H O E M A K E R

vervaardigd op heteinde der 17 eeeuw. Gedreven,

v. L O O N 1, p. 80. Z.

5. Penningplaat van 'de voorzijde. Gegoten entge

ciseleerd.

Verg. v. L O O N I, p.80. K.

') Bij de meer zeldzame stukken is aangegeven, in welke verzameling

zij zich bevinden, daarvan zijn de met een sterretje gemerkte nommers

in het bezit van den schrijver.


4/97

4

6. Blasoen van H E N D R I K V A N B R E D E R O D E : Groote

zilveren geuzenpenning, omvat in een sierlijk

gebloemden rand en hangende aan drie kettinkjes,

waaraan boven een zilveren stokje tot vasthechting

in een knoopsgat. Aan beide zijden van den

penning hangt een napje. Op het eene staat: vives

les gueux, op het andere: H. de Brederode D. V.

(Dominus Vianae) 1566. Onderaan hangt een kale-

basje met zijn gewone spreuk: Etsi mortuus urit.

Cat. B O M15 Juli 18i5. No. 50. D I R K S , Repert. I. 437. Z.

7. Geuzennapje van H E N D R I K V A NB R E D E R O D E , gemerkt:

D-15 V E 66- H. de Brederode. (Dominius Vianae).

v. L O O N I, p. 83 . I.

8. Verguld zilveren geuzenpenning, zooals aan den

verbondsbrief der edelen bevestigd was in plaats

van een zegel,

v. L O O N I, p.105. D I R K SRepert. I.433.Zilver verguld.

De verbondsbrief was door Hendrik van Brederode mede

onderteekend.

Haarlem door de Spanjaarden onder Don FREDERICO, zoon

van den hertog van A L V A , belegerd 15721573.

Noodmunten. x

)

1572.

A. Ingestenipeld met een 'wapenschildje, waarin een ster.

9. Velddaalder van 30 stuivers. Achtkant .M A I I , L I E T pl. X L V I . 1. Pag. 17 9. 1. Z.

10. Velddaalder van 30 stuivers. Ruitvormig.

v. L O O N I, p. 161 . 1. M A I L L I E T pag. 179 . I2

. Z.

') De Haarlemsche noodmunten van 1572 zijn gesmedenzilveren plaatjes,

van verschillenden vorm, waarop met losse stempels ingeklopt: 1. het

stadswapen, 2. het merk van den zilversmid, 3. het jaartal 1572 en soms

het wapenschildje van Holland.


5/97

5

11. Veld daa lde r van 30 stuivers. V o r m van een dwarse

ruit. No g me t het leeuw tje van Ho lla nd in ge -

s t empe ld ] ) .

M A I L L I E T pl. X L V I . 2. pag. 179. I 3 . Z.

12. Halve Velddaalder van 15 stuivers. Rui tvormig,

v. L O O N I. p . 161 . 3. M A I L L I E T pl .X L V I I . 15. p . 18 2.

2. In Kon. KabA

13. Halve Ve ldda alde r als de voo rga and e, maa r nog

ing este mpe ld met het wapens chi ldje van Hollan d.

M A I L L I E T p . 182. 22. Z .

14. Halve Veld daal der als de voo rga and e, wap ensc hi ld je

van Holland rechts, ander wa pe n en gro ote r

sterretje.

Verg . M A I L L I E T p. 1 82 . 22. Z.

,15. Vier de Velddaalder . Rui tvo rmig.

M A I L L I E T pl . X L V I I . 29. p. 184. 3. Z.

'16. Vierde Velddaalder . Als de voo rgaa nde , maar nog

inge stem pel d met het wapen schi ld je van Holla nd.

M A I L L I E T pl. X L V I I I . 30. p. 185. 32 . Z.

17. Vie rde Velddaalder , al s de vo or ga an de , maar

vierkant.

V e r g . M A I L L I E T pl. X L V I I I . S0. p. 185. 3 2 . Z.

B. Ingestempeld met een wapenschildje, waarin een ster en een

halve maan.

18. Veld daa lde r van 30 stuivers. Ruitvormig' .

O p de keerz i jde gegraveerd: U R B S - H A A R I . E M -

A L B A N I C A S T R I S - O B S E S S A T I R A N N I - S T R E N U A M I L I -

T I B U S - C A U S A - N E C E S S A - D E D I T .

v. L O O N I, pag . 16 1. 6. M A I L L I E T pl . X L V I . 3.

p . 179. 1*. Z.

*) Zie noot pag.4.


6/97

6

*19. Velddaalder van 3 0 stuivers. Ruitvormig met afge

sneden hoeken.

Op de keerzijde gegraveerd :Urb Haiiem, albani -

castris obsessa tiranni. - strenua, Militibus: -

causa necesse dedit. JDaaronder de versierde

initialen R en H.

Cat. S T E P H A N I K (1904). No. 6949. Z

*20. Velddaalder van 30 stuivers als het voorgaande

nommer, maar in het veld gegraveerd : H A A R L E M -

V A N D E N - T I R A N A L B A - B E L E G E R T - H E E F T D O O R -

N O O T D I T G E L D - G E S L A A G E N .

M A I L L I E T p. 180. I 5 . Z.

*21. Velddaalder van 30 stuivers, als het voorgaande

nommer, maar in het veld gegraveerd: W I L L E M -

V E R W E R - J A N S E N I N D E X T E R A V I R T V S en Op de

voorzijde, boven het wapen vanHaarlem: H A R L E M ,

onder v. v. v.

Cat. E K A M A (1891) Np.1204. M A I L L I E T p.180. RZ.

22. Velddaalder van 30 stuivers. Ruitvormig. Zonder'

gegraveerd opschrift op de keerzijde.

M A I L L I E T p. 180 . I 7 . Z. Kon. Kab'.

23. Velddaalder van 30 stuivers. .Vierkant, nog met

het wapenschildje van Holland ingestempeld.

M A I L L I E T pl. XLVI. 4. p. 180. ls

. Z. Kon. Kab1

.

24. Velddaalder als de voorgaande.

Op de keerzijde gegraveerd een ruitvormig familie

wapen:drieeikels,waaromheen: M A R I A V A N P E L T .

Z. F R A N S H A L S Museum. Haarlem.

25. Halve Velddaalder. Vierkant met afgesneden hoeken.

M A I L L I E T pl. XL VIL 17. p. 183. 2->.Z. Kon Kab.

26. Halve Velddaalder als de voorgaande, maar nog

ingestempeld met het wapenschildje van Holland.


7/97

7

v. L O O N I. p. 161. 4. M A I L L I E T pl. XLVII. 18.

p. 183. 2*. Z. Kon. Kab'.

27. Vierde Velddaalder. Achtkant.

M A I L L I E T pl. XLVIII. 31. p. 185. 33

. Z.

28. Vierde Velddaalder. Ruitvormig. Als de voorgaande.

Verg. M A I L L I E T pl. XLVIII. 31. p. 185. 33

. Z.

Kon. Kab*.

29. Vierde Velddaalder. Achtkant. Als de voorgaande,

maar nog ingestempeld met het wapenschildje

van Holland.

Verg. v. L O O N I, p 161. 8 (aldaar van 15 stuivers).

M A I L L I E T pl. XLVIII. 32. p. 185.3*. Z.

C. Ingestempeld met een wapenschildje, waarin drie sterren.

30. Velddaalder van 30 stuivers. Ruitvormig.

M A I L L I E T pl. XLV1. 5. p. 180. 19. Z.

3 1 .

31. Als voren, doch vierkant.

Verg. M A I L L I E T pl. XLVI. 5. p. 180. 19.Z.

*32. Velddaalder van 30 stuivers. Ruitvormig, met afge

sneden hoeken. Nog met het wapenschildje van

Holland ingestempeld.

M A I L L I E T pl. XLVI. 6. p. 180. 1">. Z. Kon. Kab'.


8/97

8

*33. Velddaalder van 30 stuivers, als de voorgaande,

doch op de keerzijde gegraveerd gezicht op

Haarlem en. de volgende opschriften: op de

voorzijde: A L S . D O N . F R E D R I C O D A E R 32 . W E K E N .

H E E F T . G E L E G E N . H E E F T . D E N S T A D T D V E R T

V E R H O N G E R E . G E C R E G E N . Op de keerzijde: T O T

H / E R L E M . OP . NOl (R T) S Y . IS . G E S C H O T E N .

'10402 S C H O T E N . A L S . D V C . D E A L B A S O O N D / E R -

V O O R L A G H S- .

Cat. S T E P H A N I K (1904) 6955. Z. Met oog en ring.

*34. Halve Velddaalder als de voorgaande. Ruitvormig,

v. L O O N I, p. 161. 7. M A I L L I E T pl. XL VIL 19.

p. 183. 25

. Z.

35. Halve Velddaalder als de voorgaande, maar nog


M A I L L I E T pl. XLVII. 20. p. 183. 26. Z. Kon KarA

36. Vierde Velddaalder. Langwerpig vierkant.

M A I L L I E T pl. XLVI1I. 33. p. 185. 35.Z.

37. Vierde Velddaalder. Als de voorgaande, maar nog


M A I L L I E T pl. XLVIII. 34. p. 185. 36

. Z.

D. Ingestempeld met een schildje, waarin een lelie.

38. Velddaalder van 30 stuivers, vierkant met afge

ronde hoeken.M A I L L I E T pl. XLVI. 7. p. 181. 1". Z.

39. Velddaalder van 30 stuivers Als de voorgaande,

maar nog ingestempeld met het wapenschildje

van Holland.

M A I L L I E T pl. XLVI. 8. p. 181. I1 2

. Z.

40. Velddaalder van 30 stuivers. Voorzijde als de voor-


9/97

9

zijde van M A I L L I E T pag. 181. I1 2

, keerzijde als

de keerzijde van M A I L L I E T pag. 179 4 .

M A I L L I E T , p. 1 8 I 1 3 . Z.

41. Halve Velddaalder als de voorgaande. Ruitvormig.

M A I L L I E T pl. XLVII. 21. p. 183. 2 7 . Z. Kon. Kab'.

42. Halve Velddaalder als de voorgaande. Ruitvormig

met afgesneden hoeken, nog ingestempeld met

het wapenschildje van Holland.

M A I L L I E T pl. XLVII. 22. p. 183. 2 8 .Z.

43. Vierde Velddaalder. Ruitvormig.

M A I L L I E T pl. XLVIII. 35. p. 186. 3 7 .Z.

44. Vierde Velddaalder. Als de voorgaande, maar nog


M A I L L I E T pl. XLVIII. 36. p. 186. 3 8 .Z.

E. Ingestempeld met een wapen schildje, waarin een wereldbol.

45.

45. Velddaalder van 3 0 stuivers. Ruitvormig met afge

sneden hoeken.

M A I L L I E T pl. XLVI. 9. p. 181. I1 4

. Z.

46. Velddaalder als de voorgaande, doch ruitvormig,

en op de keerzijde zeer flauw gegraveerd: Urb


10/97

10

Harlem albani castris - obsessa tiranni - Strenua

Militibus causa - necesse dedit. - G :c. M . D

D . w. D . D . . daaronder een monogram.

Verg. M A I L L I E T pl. XLVI. 9. p.'181. 1'*. Z. Kon.

Kab'.

*47. Velddaalder van 30 stuivers. Als de voorgaande,

doch nog ingestempeld met het wapenschildje

van Holland.

M A I L L I E T . pl. XLVI. -lO.'.p. 18U5. Z. Kon. Kab'.

48. Halve Velddaalder. Ruitvormig.

M A I L L I E T pl. XLVII. 23. p. 184. 29

. Z.

49. Halve Velddaalder, als de voorgaande, doch acht

kantig en op de keerzijde gegraveerd: Urb

Harlem, albani - castris obsessa tiranni - strenua,

Militibus: - causa. necessededit - vive ut vivas -

lynbrechts. . .

Verg. M A I L L I E T pl. XLVII. 23. p. 184. 29

. Z.

Kon.Kab'.

50. Halve Velddaalder. Als de voorgaande, doch nog


M A I L L I E T . pl. XLVII. 24. p. 184. 2'o. Z

51. Vierde Velddaalder. Ruitvormig.

M A I L L I E T pl. XLVIII. 37. p. 186. 3. Z.

52. Vierde Velddaalder. Als de voorgaande, doch nog


M A I L L I E T pl. XLVIII. 38. p. 186. 3o. Z.

F. Ingestempeld met een -wapenschildje, waarin een naar links

gewende staande leeuw.

*53. Velddaalder van 30 stuivers. Vierkant met afge

sneden hoeken.

M A I L L I E T pl. XLVI. 11. p. 1 8 Z . Kon. Kab1

.


11/97

11

54.

54. Velddaalder als de voorgaande, doch ruitvormig. Z.

55. Velddaalder van 30 stuivers. Als de voorgaande,

doch nog ingestempeld met het wapenschildje

van Holland.

M A I L L I E T pl. XLVII 12. p. Z. Kon. Ka b1

.

56.

56. Halve Velddaalder. Vierk ant , met afgesneden

hoeken.

M A I L L I E T pl. X LV II . 25 . p. 184. 2 " . Z.

*57. Halve Velddaalder als de voorgaande, doch de

leeuw op de keerzijde.

Verg. M A I L L I E T pl. XLVII . 25 . Z.


12/97

12

*58. Halve Velddaalder, als Mai l l ie t pl. XLVII. 25,nogingestempeld met het wapenschildje van Holland.

Mail l ie t pl.XLVII. 26. p. 184. 2'2. Z.59. Vierde Velddaalder. Achtkantig.

M A I L L I E T pl.XLVIII. 39. p. 186. 3". Z.60. Vierde Velddaalder. Als de voorgaande, dochnog

ingestempeld met het wapenschildje van Holland.M A I L L I E T pl. XLVI1I. iO.p.180. 3*-. Z.

61.61. Vierde Velddaalder, als de voorgaande, doch vier

kant, metafgesneden hoeken.Z.

Gr. Ingestempeld met een wapenschildje, waarin een doodshoofd.

*62. Velddaalder van 30stuivers. Vierkant met afgesneden hoeken. Opde keerzijde gegraveerd:H A A R L E M - V A N D E N - T I R A N A L B A - B E L E G E R T -

H E E F T D O O R - N O O T D I T G E L D - G E S L A A G E N .

v. L O O N I, p.161.2. M A I L L I E T pl. XLVII .13.

p. 182. lis. z.*63. Velddaalder van30stuivers als de voorgaande,

doch met G E S L A G E N .Verg. v. L O O N I, pag. 161. 2. M A I L L I E T pl. XLV II.

13. p. 182. li, z .Kon. Kab*.64. Velddaalder van 30 stuivers. Als de voorgaande met

hetzelfde gegraveerde opschrift, bovendien nog


13/97

[3


M A I L L I E T p. 182. li. Z.

65. Velddaalder als M A I L L I E T p.1 82 1 8 ,echterruitvormig.

M A I L L I E T p. 182. l-'o. Z.

66. Velddaalder als de voorgaande, ruitvormig, inge

stempeld met het wapenschildje van Holland en

een gekroonde o (stempel keurkamer van 1807) .

Verg. M A I L L I E T p. 182. 1 en -' Z.

67. Halve Velddaalder. Ruitvormig.

M A I L L I E T pl. XLVII. 27. p. 184 . 2 .Z.

68.

68 . Halve Velddaalder. Als de voorgaande, doch vier

kant, met afgesneden hoeken.

Verg. M A I L L I K T pl. XLVII. 27. p. 1 8 4. 2 . Z.

Kon. Kab1

.

*69. Halve Velddaalder. Als de voorgaande, bovendien

nog ingestempeld met het wapenschildje van

Holland.

M A I L L I E T pl. XLVII. 28. p. 184. 2 " . Z.Kon.Kab'.70 . Vierde Velddaalder. Vierkant met afgesneden

hoeken.

M A I L L I E T pl. XLVIII. 41. p. 186. 3 z .

71. Vierde Velddaalder. Als de voorgaande, bovendien

nog ingestempeld met het wapenschildje van

Holland.

M A I L L I E T pl. XLVIII. 42. p. 187 . 3i*.Z.


14/97

14

72. Roz eno bel van Eng elan d van H E N D R I K V I I (1485

1509), op de voor zijd e inge stem pel d m et een

g r o o t wapenschildj e van Haarlem, het wapen

schildje van Holland en met 1572.

Deze noodmunt kwam voor in den catalogus der veiling

J. S C H O L M A N te Amsterdam, Mei1911,~So. 78 , (afgebeeld

op pl. II), het stuk kwam ons echter dubieus voor, en

vermelden wij het hier slechts pro memorie.

1573. i )

A. Ingestempeld met een wapenschildje, waarin een ster.

73. 15 Stuivers . Vier kant me t afgesn eden hoe ken .

M A I L L I E T . 2 Suppl. Pl. E N o. 2. p . 278. 2 Z .

74. Zesde Velddaal der. Vier kant met afge snede n hoeken .

M A I L L I E T pl . X L I X . 57. p . 190. 9. Z .

*75. Zesde Velddaalder. Vier kant me t afgesn eden hoe ken.

M A I L L I E T pl . X L I X . 61 . p . 191. 10. Z .

B. Ingestempeld met een wapenschildje, waarin een ster en een

halve maan.

76 . Velddaalder van 30 s tu ivers . Vie rkan t me t afge

sneden hoeken.

M A I L L I E T pl. X L VIII. 44. p . 187. 5. Z .

77. Ha lve Velddaa lder . Rui tvo rmi g .

T y p e van M A I L L I E T p l . X L X V I I . 17 . Op de v o o r

zijde g e g r a v e e r d : - ) - D V C D A L F S G E L O F T E N I S A N

M Y N G E B L E K E N D E 13 I V L Y 1573. O p de kee r/.ij d e :

D O E N HiERLEM . B E L E G E R T . W A S . D O O R . D V C -

D A L V E S . T I R A N I E . W A S . I C K . D E S O L D A T E .

l

) De meeste der Haarlemsche noodmunten van 1573 hebben in het

midden een groot rond wapenschild van Haarlem met ter weerszijden

4573 en zijn verder ingestempeld met het merk van den zilversmid en

soms met het wapenschildje van Holland.


15/97

15

G E G E V E N . T O T S O L D I E . B E L E G E D E N 11 D E N -

D E C E M B E * .

Z. Kon. Kab*.

78 20 Stuivers.

M A I L L I E T pl. XLIX. 49. p. 188. 6 2 . Z.

79. Derde Velddaalder. Langwerpig vierkant met afge

sneden hoeken.

M A I L L I E T . Suppl. Pl. 45. 1. p. 134. 1. Z.

*80. Derde Velddaalder. Vierkant met afgesneden hoeken.

M A I L L I E T pl. XLIX. 55. p. 190. S\ Z.

8 1 . Derde Velddaalder als de voorgaande, bovendien

nog ingesternpeld met het wapenschildje van

Holland.

Verg. M A I L L I E T pl. XLIX. 55. p. 190 8 3 . Z.

82. Zesde Velddaalder. Vierknt'met afgeronde hoeken.

M A I L L I E T pl. XLIX. 58. p. 190. 9* Z.

*83. Zesde Velddaalder. Vierkant met afgesneden hoeken.

M A I L L I E T pl. XLIX 62. p. 191. 102. Z .

84. Zesde Velddaalder als de voorgaande, maar op de

keerzijde ingesneden: G E E F T G O D D E N P R I J S . . . .

M A I L L I E T p. 191 . 10 3 . Z.

C. Ingesternpeld met een wapenschildje, waarin drie sterren.

85.


16/97

16

85. 20 Stuivers. ( 2/3 Velddaalder). Vierkant met afge

sneden hoeken.

M A I L L I E T . S" Suppl. Pl. E . No . I. p. 278. . 1. Z.

86. 15 Stuivers. Vierkant met afgesneden hoeken.

M A I L L I E T pl. XLIX. 50. p. 188. 7. Z.

87. 15 Stuivers. Als de voorgaande, bovendien nog


Verg. M A I L L I E T pl. XLIX. 50. p. 188 . 7. Z.

.88 . Derde Velddaalder! Vierkant met afgesneden

hoeken.

M A I L L I E T pl . XLIX. 53 . p. 189 . 8. Z.

*89. Derde Velddaalder. Als de voorgaande, echter het

schildje anders van vorm en nog ingestempeld

met het wapenschildje van Holland.

M A I L L I E T pl. XLIX. 54! p. 189. 8 2 . Z.

D. Ingestempeld met een wapenschildje, waarin een lelie.

90. 20 Stuivers. (2

/3 Velddaalder) . Vierkant met afge

sneden hoeken.

M A I L L I E T pl. X L I X . 48. p. 188. 6. Z.

*91. Zesde Velddaalder. Vierkant met afgesneden

hoeken Ingestempeld met twee wapenschildjes,

een met ledig veld, een met e_en lelie.

M A I L L I E T pl. X L I X . 59 . p. 190. 9. Z. Kon. Kab*.

*92. Zesde Velddaalder als de voorgaande, echter zonder

het eerste wapenschildje.

Verg. M A I L L I E T pl. X L I X . 59. p. 190 9 3 . Z.

E. Ingestempeld met een wapenschildje waarin een wereldbol.

93. Velddaalder . Vierkant me t afgesneden hoeken.

M A I L L I E T pl. XLVIII. 45 . p. 187. 52. Z . Papier n

Kon. Kab 1 .


17/97

17

94. Veld daal der. Vier kant . Al s de voo rga and e. Keerzi jde

gegraveerd he t wapen der stad, daa ronder :

U R B S H A A R L E M , een e v ersi erin g en de ' spreuk:

V I N C I T V I M V I R T V S .

M A I L L I E T p . 187. 53. Z.

*95. Vel ddaa lde r. Vier kant met afgesneden ho ek en .

N o g ing est emp eld met het wapens child je van

Holland.

v. L O O N I, pag. 163. 2. M A I L L I E T pl. X L V I I I . 46.

p. 188. 5*. Z.

96. Velddaalder van 30 stuivers a ls de vo or gaa nde .

A a n de voorz i jde gegr avee rd : + A N 1573 +

H A E R L E M * I S * O V E R * G H E G A E N * V A N * H O N G E R *

O P * S I N T * M A R G R I E T E N * D A C H . Aa n de k eerzi jde

afbeelding van de belegerde stad en hare

omstreken .

Cat. K E E R (1858). p . 143. N o . 2921. Z. Met oog.

97. Ve lddaa lder van 30 stuivers a ls de vo or gaa nde .

Op de keerz ijde geg ra vee rd : D E N 11 D E C E M B R I S

A N 1572 I S T L E G E R V O O R H A E R L E M G H E C O M E E N

D E N 13 I V L Y0 A N 73 I S D I E S T A T I N H A N D E V A N

D O N F R E D R I C K O G E L E V E R T . O P H A E R L E M S Y N

G H E S C H O T E N 10402 S C H O T E N .

Cat. K E E R (1858) p. 143. N o . 2923. Z.

98. 10 Stuivers (l

/3 Veldd aalder ) . Vier kant met afge

sneden hoeken.

M A I L L I E T pl . X L I X . 51. p . 189. 72. Z.

99. 10 S tuiver ( y 3 Vel ddaa lde r) . Als de voor gaa nde ,

maar no g inge stem peld met het wapen schil dje

van Holland.

Verg . M A I L L I E T p l . X L I X . 51. p . 189. 72. Z.

2


18/97

18

400. Derde Velddaalder. Vierkant met afgesneden

hoeken.

M A I L L I E T pl. XLIX. 56. p. 490. 8*. Z. Kon. Kab'.

Leder in verzameling v. S Y P E S T E Y N .

*404. Derde Velddaalder. Als de voorgaande, maar

rond, het wapen van Haarlem langwerpig,

doch iets kleiner, de wereldbol grooter, niet

in een schildje maar in een ovaal.

Verg. M A I L L I E T pl. XLIX. 55. p. 490. 83. Leder.


hoeken.

M A I L L I E T pl. XLIX. 60. p. 494. 9*.Z.


hoeken.

M A I L L I E T pl. XLIX. 63. p. 494. 10*.Z.

404. Zesde Velddaalder. Vierkant met afgesneden

hoeken. Het wapen van Haarlem langwerpig

van vorm.

M A I L L I E T pl. XLIX. 65. p. 192. 40 6 .Z.

105. Zesde Velddaalder als de voorgaande, bovendien


M A I L L I E T pl. XLIX. 66. p. 492. 40 7 . Z. Kon. Kab'.

Valsch.

F. Ingestempeld met een wapenschildje, waarin een doodshoofd.

106. Velddaalder. Vierkant. Nog ingestempeld met

het wapenschildje van Holland. Om den rand

gegraveerd:Haarlem isovergegaan van Hongers

nood den 13 Julius A". 1573. Keerzijde: de stad

Haerlem, rondom: op Haerlem is geschooten

10402 Schooien.

Cat. V A N S Y P E S T E Y N (Haarlem 1745). 372.Z.


19/97

19


hoeken.

M A I L L I E T pl. XLIX. 64. p. 192. 105.z .-Kon.Kab1

.

Gr. lngestempeld met twee wapenscliildjes: Wereldbol en doods

hoofd.

*108. Velddaalder. Vierkant met afgesneden hoeken.

M A I L L I E T pl. XLVIII. 47. p. 188. 5.Z.Kon. Kab'.

H. lngestempeld met twee waj)ensehildjes: Wereldbol en drie

sterren.

*109. 15 Stuivers. Vierkant met afgesneden hoeken.

Nog ingestempeld met het wapenschildje van

Holland.

M A I L L I E T pl. XLIX. 52. p. 189. 73

. Z.

*110. Achtste Velddaalder. Vierkant met afgesneden

hoeken.

Verg. M A I L L I E T pl. XLIX. 63. Z. Kon. Kab.

111. Noodmunt. Eenzijdig, met het wapen van Haarlem,

v. L O O N I, pag. 161. 5. M A I L L I E T pl. XLVIII. 43.

p. 187. 4. Z.

112. Noodmunt als de voorgaande, de keerzijde inge

stempeld met H.

Verg. v. L O O N I, pag. 161.5. M A I L L I E Tpl.XLVIII.

43. p. 184. 4. Lood. Kon. Kab1.

113. Gedachtenispenning aan het beleg. Voorzijde het

wapen der stad, keerzijde binnen een krans:

V I N C I T - V I M - V I R T V S .

v. L O O N I, p. 163. 4. M A I L L I E T pl. L. 67. pag. 192.

11. Z. en Koper.


20/97

20

*114 . Dezelfd e pen nin g, in details afwijkende. V o o r

zijde : D E S * C O N I N C K M A C H T * E N H E E F T M I N N I E T *

B E D W O N - G E N . Keerzi jde: D A N * D O E R * D E N *

H O N G H E R * BE N * ICK - V E R S L O N N E .

Verg . v. L O O N I, p . 16 3. 4. IVIAILLIET pl. L. 67 .

p . 192. 11.

115. Soldij penning.

v. L O O N I, p. 166. M A I L L I E T pl. L. 68 . p . 1 9 2 . 1 2 .

Z. Kon. Kab'.

*116. Soldijpenn ing . An de re stemp el dan de vo org aa nde ,

m e t : D O E N .

V e r g . v . L O O N I, p. 166. M A I L L I E T pl. L. 68 p.

1 9 2 . 12. Tin.

* 1 1 7 . Soldij penni ng. Groot er stempel dan de v o o r

gaande. 33 rnM.

V e r g . v. L O O N I, p. 166. M A I L L I E T pl. L. 68. p.

192 . 12. Z.

De soldijpenningen" jSTos 115117 zijn in later tijdgemaakt, hetgeen ook blijkt uit een koperen exemplaar,

voorkomende in den cat. der verzameling Munnicks vanCl eeff (Jan. 1862) p. 4. ~Ho. 64, dat geslagen was opeen legpenning van Filips IV. Het zilveren exemplaar

No. 117 is geslagen op een halven kroon van Engeland

van Koning W i l l e m III, ook 't exemplaar, in 't Kon.Kab* is klaarblijkelijk op een andere munt geslagen.

*118 . Gedac hte nisp enni ng aan ht bele g, vervaar digd

van een Haarlemsche noodmunt,

v. L O O N I, p. 165. M A I L L I E T pl. 50. 69. p. 193.

13. Z. Kon. Kab 1 .

119 . Geda cht eni spe nni ng aan het beleg. Unie ke go ud en

penning, in den Cat. V A N S Y P E S T E Y N (Haarlem

1745) No. 385 aldus b e s ch r ev en : V I C I T V I M

V I R T V S . In een cierlijk co mp or te me nt het wape n


21/97

21

van Haarlem. .Rs. sou D E O G L O R I A 1573, een

zittende Leeuw in de Hollandsche tuijn,

houdende in de rechterpoot een -vaandel en in

de linker het wapen van Willem de I Prins

van Orange gekroond en met de Ridderorder

van. 't gulden vlies omhangen. Waarschijnlijk

op een notabele en voordeelige uitval door

die van Haarlem gedaan, mogelijk op die van

den 25 Maart 1573 geslagen, diergelijke werd

in geen penningkassen gevonden, nog is bij

eenige schrijver bekend. Goud. 5 E (fl. 30).

Afgebeeld in de Revue de la Numismatique beige

1872. pl. f. No. 26, p.360-362. D U G N I O L L E 2610.

G. 32 mM.

120. Begrafenispenning van J A N P I E T E R S Z . D E Y M A .

Noodmunt van Haarlem van 30 stuivers als

M A I L L I E T pl. XLVII. 14 met op de keerzijde

gegraveerd een lijkbaar, waaronder: I N F I N E -

C A N I T V R . L A V S - Jan pietersz. Deyma - prouiandt

meester - int beleg van - Haerlem.

L E - F R A N C Q V A N B E R K H E Y . Natuurlijke Historie

van Holland. Amst. 1776. deel III. 3 d e stuk.

pl. XII. p. 1915. Ned. Tijdschrift voor Munt-en

Penningkunde. 1909. p. 259. Z. Met oog en

ring. Kon. Kab'.

Wegens de uitputting zijner krijgskas en ter

bestrijding van de uitgaven van nieuwe troepen

voor het beleg van Haarlem maakte "Prins

W I L L E M V A N O R A N J E , bij resolutie van- 7 Febr.

1573 bekend, dat de door hem uit te geven

munten zouden worden ingestempeld met het

wapen van Holland of Zeeland. Deze zouden


22/97

22

121.

121. Go ud en Reaal v an Gelderland van F I L I P S II, als

v d. Chijs p l . X X I V . 1. ,G .

122 Cruzado van Portugal van J O A O I I I (1521-1557).

Cat. S T E P H A N I K p l. X V I . 6972 . G. Verzameling

P I L A E R te Leiden.

123. Filipsdaalder van Gelderland va n 155 7.

M A I L L I E T . Suppl. pl. 4 6. 2 . pa g. 137. I 2 . Z.

124. Vijfde Filipsdaalder van Gelderland va n 1564.

M A I L L I E T . Suppl. pl. 46. 4. p . 13 7. 3. Z .

125. Tiende Filipsdaalder v an Brabant te Antwerpen

geslagen.

M A I L L I E T . Suppl. pl . 46 . 5. p . 137 . 4. Z .

126. Filipsdaalder van Brabant va n 157 3 te Maastricht

geslagen.

v. L O O N I, p . 1 6 4 . 1 . M A I L L I E T pl. LI. 2. p.1 9 8 . 2 .Z .

127. Halve Fili psdaald er van Vlaanderen van 15 62 .

v . L O O N I, p. 164 . 2 M A I L L I E T pl. LI,3 . p .1 9 8 . 3 .Z .

') De catalogus der verzameling JOH. W. STEPHANIK (1904) en de

catalogi der veilingen van noodmunten te Amsterdam in Dec. 1911 en

Maart 1913 gehouden, beschrijven nog verschillende munten met in-

stempelingen.

gedurende een jaar x/y in koers verhoogd zijn.

W i j vermelden slechts eenige der voornaamste

typen, i )

A. Ingestempeld met het wapenschfldje vanHolland.


23/97

23

128. Tiende Filipsdaalder van Brabant van 1562 te

Antwerpen geslagen.

M A I L L I E T pl. L I L 5. p. 198. 5. Z.

129. Vierde Bourgondische Kruisrijksdaalder van 1567

te Antwerpen geslagen.

v. L O O N I, p. 164. 4. M A I L L I E T pl.L I L6. p.198.6. Z.

130. Reaal van Spanje van F E R D I N A N D V en I S A B E L L A .

M A I L L I E T pl. L I L 7. p. 197. 7. Z.

131. Teston van F R A N S I, Koning van Frankrijk.

(15151547).

M A I L L I E T pl. L IL 8. p. 199. 8. Z.

132.

132. Vierde Bourgondische Kruisrijksdaalder van Bra

bant van 1570, als D E W I T T E 740. Z.

133. Thaler van Gulik, Kleef en Berg van Hertog

W I L L E M V van 1568, als R E I M M A N N 4139. Z.

134. 135.


24/97

2 4

134. Thaler van de stad L b ec k van 1568 , a l s R E I M M A N N

6815. Z .135 . Tha l e r van Sa ks en -W ei ma r van 1567 van he r t og

J O H A N N W I L H E L M van 15 67 , als M A D A I 5 4 7 2 . Z .

B. Ingestempeld met het wapenschildje van Zeeland.

136. Ha l v e go ud en Reaa l van F I L I P S I I . Inges t empe l d

me t ee n ' v i e r ka n t wap ensc h i l d j e van Zee l a nd . * )

M A I L L I E T pl. LI . 1. p . 19 7. 1. G.

137. Halv e F i l ipsdaa lde r van G eld er l an d van 1564 ,

i nge s t em pe l d me t een v i e rka n t wape nsch i l d j e

van Zee l and . : )

' M A I L L I E T . Suppl. pl . 46. 3. p . 13 7. 2. Z .

138 . F i l i p sdaa l de r van Brabant van 15 72 t e An t w er pe n

ges l age n , i nges t em pe l d me t een ovaa l wa pe n

sc h i ld j e van Zee l and . 2 )

M A I L L I E T . Suppl. pl. 4 6 . 1. p . 13 7. 1. Z .

1 3 9 . Vijfde F i l ipsd aa lder van Vl aa nd er en van 1564,

i nge s t em pe l d me t een ovaa l wap ensc h i l d j e vanZ e e l a n d . 2 )

v . L O O N I , p . 164 .3 . M A I L L I E Tp l . L I . 4 . pa g . 1 9 8 .4 . Z .

1575.

140. P o r t r e t p e n n i n g v a n A D R I A N U S J U N I S , g e b o r e n

t e Ho orn 15 12 , gen ees hee r t e Ha a r l e m, waa r

hij ook re c t or der Lat i j nsch e S c h o o l w a s , o v e r

l eden t e A rn em ui de n i n 1574 o f 1575 .

O n g e v e e r 1820 d o o r J. H. S I M O N v e r v a a r d i g d .D U I S B U R G p. 17 7. 47 6. Br.

1580.

141 . P o r t r e t v a n C A T H A R I N A D E C K E R , w e d u w e v a n

W . S C H O L I E R S t e Haa r le m of van K E N A U S I M O N S D .

') Te Middelburg ingestempeld.2 ) Te Zierikze ingestempeld.


25/97

2 5

H A S S E L A E R . Door H E N D R I K G O L T Z I U S .Naar voren

gewend borstbeeld met omschrift: In lieden

geduldieh. ^ A T I S SVYE 3 0 . A. 1 5 8 0 . H . Goltzius

fecit. Gegraveerd,denkelijk op een zilveren plaat.

De penning zelf is niet meer bekend, afdrukken er

van, die natuurlijk voorstelling en omschriften in spiegel

beeld vertoonen, worden beschreven bij BAKTSCH 1 )

No. 1 9 1 . D beroemde graveur HEN DRI K GOLTZIUS werd

te Mulbracht, bij Venlo in 1558 geboren, en overleed te

Haarlem in 1 6 1 6 .

141 .

1 4 2 . Portret van G Y S B R E C H J A C O B S Z . V A N D U V E N V O O R D E ,

burgemeester van Haarlem. Door H E N D R I K

G O L T Z I U S .

Naar voren gewend borstbeeld met omschrift:

M O D E R A T A D U R A N T . aet. 3 2 . 1 5 8 0 .

Eenzijdig gegraveerd zilveren plaatje. Gat. F R E D .

M U L L E R en Co. (April 1 9 0 6 ) No. 1 4 7 6 . Verz.

wijlen Jhr. Mr. V. D E S T U E R S .

Ook van dit plaatje komen evenals van No. 1 4 1af

drukken voor met portret en omschrift in spiegelbeeld.

BABTSCH. 2 0 0 .

- ') A. BARTSCH. Le peintre graveur. Vienne 1 8 0 3 1 8 2 1 . 21 dln.


26/97

2 6

143.

1 5 8 1 .

1 4 3 . P OR TR ET V A N C . V A N D E R S P R O N C K TE H A A R L E M ,

DOOR H E N D R I K G O L T Z I U S .

N A A R V O R E N G E W E N D B O R ST B E E L D , M E T O M SC H R I F T :

A M O V Z L E T A N 8 S E P A S . C . V. DER S P R O N C K . A . 8 1 .

H . GOLTZ. FC. G E G R A V E E R D , D E NK E L IJ K OP EE N ZILVEREN

PLAAT.

De penning zelf is niet meer bekend, afdrukken er

van, die natuurlijk voorstelling en omschriften in spiegel

beeld vertoonen, worden beschreven bij B A R T S C H . 1 8 5 .

1 5 8 3 .

1 4 4 . P OR TR ET V A N E R A S M U S V O L L E V E N S OF V AN J. D I R K S Z .

S C H A T T E R . D O O R H E N D R I K G O L T Z I U S .

N A A R V O R E N G E W E N D B OR ST BE E L D M E T O M SC H R I F T :


27/97

V E R T V V R A Y H O N N E V R . I E T AT . SV^E X X I I I I . H .

G O L T Z I U S FT. A . 1583.

Z . RIJ KS M U S E U M TE A M S T E R D A M .

Ook van dit plaatje komen afdrukken voor met portret

en omschrift in spiegelbeeld. B A E T S C H 198.

144.

1 5 8 6 .

*145. EENZI JDIG GEGRAVEERDE GOU DEN PENNI NGPLAA T M E T

BORSTBEELD V A N D E N G R A A F V A NL E I C E S T E R . DOOR

H E N D R IK G O L T Z I U S .

F R A N K S I, P . 134. 90.

GALVANOPLASTISCHE REPRODUCTIE IN HET BRITISH

M U S E U M TE L O N D E N EN IN DE VE RZ AM E L I NG V .

S Y P E S T E Y N . H E T ORIGINEEL, V A N GOUD , VERBRANDD E.

(1600).

*146. PE NN IN G, WAARSCHIJNLIJK ZINSPELEND E OP HET DROOG

M A K E N VA N HET H A A R L E M M E R M E E R .

VO O RZ I JDE : E E N WATERPLAS, WAAR OP E E NSCHUIT M E T


28/97

28

visschers, en land in het verschiet. Keerzijde:

een landman, die den grond omspit en een

waterplas op den achtergrond.

Geheel gegraveerd, in gewerkten rand met oog

en ring. Zilver. 65 mM.

In 1 8 8 4 nabij Haarlem opgegraven.

1604.

147. Aanmaning tot eensgezindheid, zinspelende op

de geschillen tusschen Haarlem ter eene en

Leiden en Amsterdam ter andere zijde over

den Overtoom aan de Kostverloren Wetering,

v. L O O N II, p. 1 1. D U G N I O L L E 357 1. K.

148. Gedenkpenning bij dezelfde gebeurtenis. Met

muntteeken van C. W I J N T G E S te Hoorn.

Verg. V. L O O N II, p. 11. Cal. Kon. Penning

kabinet I. pl. VI. No . 468. Z .

1621.

*.149. 26 September 50-jarig huwelijk van M A A K T E N

R U Y C H A V E R , burgemeester van Haarlem en

A L I J D V A N D E R L A A N .

D I R K S Repert. I. 87 6. Z.

M A K T E N E. geb. 1 5 4 0 f 2 5 Deo. 1 6 2 6 , zoon van Mr.

W I L L E M JACB S Z . R . en G U E R T E P A U W E L S D O C H T E R V A N

O T S C H O O T E N . A L I D V A N D E R L A E N geb. 1 5 4 2 f 2 0 Sept.

1 6 2 6 , dochter van C L A E S V . D . L A E N , burgemeester van

Haarlem en A N N A A L L E R T S D R . B O E L E N S . Zij huwden

2 8 Oct. 1 5 7 0 en vierden het feest 2 6 Sept. 1 6 2 1 .

1622- 1623.

150. 27 September. Vertrek der Haarlemsche schutters

ter bezetting van Hasselt,

v. L O O N II, p. 147. 1. Z. Verz. T E Y L E R .

Met de nainen der kapiteins O L I C A N en V A N D E R C A M E R .


29/97

29

151 . Op dezelfde gebeurtenis. Voorzijde met # 1 6 2 3

Keerzijde: # G O D T # W I L # O NS % B R E N G E N

I N T % EEwiCH # V E R B L Y D E N . Onder de voor

stelling: # A N N O $ Z Z # - D E N # 27 #

S E P T - # E M B E R # - (bloem).

Verg. v. L O O N I I , p. 1 4 7 .1 . Z .Kon.K ab 1 . Geslagen.

152. Op dezelfde gebeurtenis. Voorzijde met % 16 23 # .

Keerzijde: # G O D T # W I L # O N S # B R E N G E N #

I N T # E E W I C H # V E R B L Y D E N . Onder de voor

stelling: ^ A N N O & 16zz # - D E N . 2 7 . S E P T -

E M B E R # . - (bloem).

Verg. v. L O O N I I , p. 147. 1. Z . geslagen. 50 mM.

*153. Op dezelfde gebeurtenis. Met 1623 . De wapens

op de keerzijde lager geplaatst.

Verg. v. L O O N I I , p. 147. 1. Z .Met omgewerkten

rand en ring.

154. Dezelfde penning, doch gedreven.Verg. v. L O O N I I , p. 147 . 1. Z .

155. Op dezelfde gebeurtenis ,

v. L O O N I I , p. 147. 2.

Met de namen van J A N D E W A A L , kapitein, T H O M A S

H A R K S Z O O N , luitenant B. F. M .korporaal,


30/97


31/97

31

1638.

161. Komst van de koningin-moeder van Frankrijk

M A R I A D E M E D I C I S in Holland (en te Haarl em) .

Door G. D P R .

v. L O O N II, p. 244 . Br.

Te Haarlem werd zij op een eerepoort, als eeneandere

E H E A , moeder der Goden, voorgesteld in dezelfde gedaante

en met dezelfde bijgestelde spreuk als op den penning.

1640.

162. Portretpenning van H E N R I C U S V R O O M , zeeschilder,

geboren te Haarlem 1566, aldaar overleden 1640.

Ongeveer 1820 door J. H. S IMON vervaardigd. Br.

1650.

163. Aanslag' op Amsterdam door Prins W I L L E M II

en vervoeren der zes gevangen heeren naar

Loevestein.

v. L O O N II, p. 345 . 1. Z. Kon.Kab'. Verz. T E Y L E R .

Een gouden exemplaar, vermeld in Gat. Kon.

Penningkabinet I. 779 werd bij den diefstal

in Dec. 1914 gestolen.

De namen der gevangenen waren: voor Haarlem:D E

W A E L en R U L , voor Delft: D U Y S T V A N V O O R H O U T , voor

Dordrecht: D E W I T T , voor Hoorn : K E Y Z E R , voorMedem-

blik: S T E L L I N G W E R F .-

164. Op dezelfde gebeurtenis , tevens zinspelende op

den dood van Prins W I L L E M II. Geheel ge

graveerd,

v. L O O N II, p. 350. 1. Z.

165. Op dezelfde gebeurtenis als de voorgaande, maar

met kleine variatin in de omschriften me t:

te lieff had voor sich selff (in plaats van te


32/97

32

lief had voor sichselfs), verder met: deesheeft

het land behoet door sijn sterven 6 Novemb.

en heeft het door 't swaert behoet voor rampen

en bederven.

Verg. v. L O O N II, p.3 5 0 . 1 . D I R K S . Repert. 1.1170.*

Z. Rijks Museum Amsterdam.

166. Op dezelfde gebeurtenis. Geheel gegraveerd.

Voorzijde als v. L O O N II, p. 350 (voorz.). Keer

zijde: Voorstelling als v. L O O N II, p. 345. 1

(keerz.). De omschriften als v. L O O N II, p.350,

maar anders geplaatst. Onder de voorstelling:

Afgetrocken den 4 Augistij 1650. Boven

aan in een schild: Godt heeft ons bewaert.

Als omschrift, in twee regels, het volgende

versje : Nu Rust dien Prins die 'tVrijeNeeder-

landt, Te liefhad voorsichself. Sijn Vaders

Rechterhandt Heeft het door 't Swaert be

hoet voor Rampen en bederven, Dees heeft

het lant behoet VoorRampen door Sijn Sterven.

Onderaan, de versregels scheidend, een car

touche met doodshoofd en doodsbeenderen.

Verg. v. L O O N II, p. 350. Gat. Kon. Penning

kabinet II. 786Z.

167. Op dezelfde gebeurtenis. Voorzijde: Voorstelling

als v. L O O N II, p. 350 (Keerz.) maar geheel

afwijkend in de details, en zonder: Verkragting

van Hollandt. De omschriften luiden, in de

wolken: God Heeft ons bewaerd 30July

Belegerd 4 Augstij ver: laten. Beneden

op het lint een doodskop, waarop vogel met

palmtak (vrededuif). Het versje luidt: Hier

rust den Vromen Helt, die 't vreije Neder-


33/97

33

lant, Zoo lief had als zich zelf. ZijnVaders

rechterhand, Behoed' het door het Swaert

van allerley bederven, Maar dese het bevrijt

van Rampen door zijn sterven.

Keerzijde: Gezicht op de beide blokhuizen aan

den Buiten-Amstel, en op Amst erdam. In het

veld, op een door twee engelen gedragen car

touche: Ons Hert, en Hand, Ist voor

't Land.

Verg. D I R K S . Repert. II. 1168. Cat.Kon. Penning

kabinet II. pl. IX. 787. Z.

168. Spotpenning op dezelfde gebeurtenis. Voorzi jde:

Het wapen van Amst erd am hangende aan een

speer, waarboven twee uit de wolken gestoken

elkaar drukkende handen en de vrijheidshoed.

De hoed wordt beschenen door een hemellicht ,

waarin: Godes Onverdiende Ghenade. Ter

weerszijden van den hoed: 30 Julij - A .1650 .

Op den voorgrond het Y en de aanrukkende

troepen van Prins W I L L E M II. Keerzijde: Prins

W I L L E M II, als S E X T U S T A R Q U I N I U S , vertreedt

het wapenschild van Holland en de hoofden

van D E W I T T , D E W A E L , R U Y L , D U Y S T , K E Y S E R

en S T E L L I N G W E R F . De Prins houdt in de rechter

hand de bevelhebbersstaf, en leunt met de

linker op het wapenschild van Oranje. Ter

weerszijden: A . 16 50 Julij 3 0 - Sextus Tar

quinius. Boven hem komen uit wolken drie

stralen, waarop: Stoutichheijt, Schijn van

Godesdienst, Staetsucht.

Geheel gegraveerd. Z . 51 x 53 mM. Stedelijk

museum van Amsterdam.

3


34/97

34

1651.

169. 29 October. 60-jarig huwelijk van F R A N C H O I S V A N

H U E L E en M A R G R I E T A V A N D E R M E E R , te Haarlem

gehuwd 29 Oct. 159 1. D I R K S . Repert. I. 682*.

Suppl. Cat. Kon. Penningkabinet I. pl. X I .

804. Zilververguld.

1657.

170. Nieuw gemaakte trekvaart van Haar lem, door

de duinen naar de Noordwijker brug en zoo

door de oude vaart naar Leiden, terwijl ook

een weg langs de vaart werd aangelegd!

Op de voorzijde het wapen van Haarlem, op de

keerzijde een breede eikenkrans, waarop de

wapens van de vier regeerende burgemeesters

en op een door den krans gevlochten lint hunne

namen: (JAN) L O O , ( C O R N E L I S ) G U L D E W A G E N ,

( M A T T H I J S ) S T E U N en ( J A C O B ) D R U Y V E S T E I J N .

Binnen den krans een 11 regelig opschrift met

de namen der gemachtigden der stad Haarlem

bij de opening n.1. H U Y G en JAN S T E Y N , C O R N E L I S

G U L D E W A G E N , G A A F F A B R I T J U S , M A T T H Y S S TEYN

en F R A N S W O U T E R S .

v. L O O N II, p. 42 1. Z.

Deze penning is eerst in 1659 geslagen.

1662.

171. 27 April. Verbond tusschen Nederland en Enge

land gesloten. Jhr. C. A. V A N S Y P E S T E Y N , die

de tijding van het sluiten van dit verbond

reeds 30 April aan de Algemeene Staten bracht,

ontving daarvoor, blijkens resolutie van 30 Apri l


35/97

3 5

een gouden ketting met eene medaille, ter

waarde van 1 0 0 zilveren ducatons.

Zie v. L O O N I I , p. 496, die ten onrechte vermeldt,

dat hij vereerd werd met 3 0 0 ducatons.

* 1 7 2 . Eenzijdige penning met de wapens vanV A N

S Y P E S T E Y N en V A N D E R H O R N .

Tin. Geslagen.

Mr. C O E N E L I S A S C A N I U S V A N S Y P E S T E Y N , Heer van

S Y P E S T E Y N en H I L L E G O M , Wagenmeester-Generaal der

Vereenigde Nederlanden, geb. te Haarlem 1638, overledente Grorinchem 7 Juni 1673, huwt te Haarlem 19 Sept.

1662 M A R I A V A N D E R H O R N , geb. te Haarlem 26 Aug. 1639,

overleden te Oud-Beierland 10 Maart 1704. Beiden liggen

te Hillegom begraven.

173.

16B7.

* 1 7 3 . 4 September. Overlijden te Haarlem vanJ A N

B O C X I I O O R N .

Voorzijde: Gelauwerd doodshoofd, waarboven


36/97

36

een gevleugelde zandlooper, rustende op twee

kruiselings geplaatste doodsbeenderen. Achter

het doodshoofd twee kruiselings geplaatste

zeisen, er onder eendoor korenaren omgeven

cartouche, waarop gegraveerd: De Doot is -

een inganck - tenLeven. In het veld slingert

zich een lint, waarop gegraveerd: Salich sijn

de Dooden die In denHeere Sterv Want sij

Rusten vanhare Arbeyt. Omschrift: # Indien

de Rechtveerdige nauwelicks Saligh enwortwaer sal de Godtloose ende Sondaer verschijnen.

1. Petri .4 . ve . 18 . Keerzijde: Schild, met

ter weerszijden een engeltje, dat een uitge-

bluschten fakkel draagt, achter het schild de

dood met zeis en fakkel. Op hetschild ge

graveerd: Gedachtenisse van - I A N B O C X H O O R N -

Gestoren den4van-Herfstmaent in-Haarlem

Out 29- laren 2 maente - 30Dagen - 1667.

Op dedrie laatste regels nog het familiewapen:

een bok tegen een boom opstaande, het op

schrift scheidende. Op denrand het meester-

teeken van W O U T E R M U L L E R te Amsterdam. ')

Cat. E K AMA (1891) No. 1235. Z . 62 x 55 mM.

1682.

174. 12November. Overlijden van J O H A N N E S W I L K E N S ,

Luthersch predikant te Haarlem. Ovale gedreven penning.

Cat. M U N N I C K S V A N C L E E F F (1861) . 2053. Dirks.

Repertorium II.2453. Z . 56 x 68 mM.

Dezen penninghebiknietkunnenopsporen,vermoedelijk

bestaat hij niet, en is depenning bedoeld op het over-

l ) Zie:Ned.Tijdschrift vuorMunt- enPenningkunde 1910. p. 229.


37/97

37

lijdenvan J O H A NN E S W I L K E N Sop 2 2 April 1 6 9 6 , zie Eo. 1 8 4

van deze lijst.1 6 8 3 .

1 7 5 . H E T J A A G P A D L A N G S H E T K A N A A L D E . Z I J L D O O R D E

R E G E ER I N G V A N L E I D E N G E M A A K T . D O O R J . S M E L T -

Z I N G . M E T I . S . O P DE N WERELDBOL,

V . L O O N I I I , P . 3 0 2 . Z .

1 6 8 8 .

1 7 6 . D U B B E L E V R O E D S C H A P S P E N N I N G , I N 1 6 8 8 D OO R D A N I L

D R A P P E N T I E R V E R V A A R D I G D , G E S L A G EN A A N D E

M U N T TE D O R D R E C H T D O O R D E N M U N T M E E S T E R

M A T H E S S O N N E M A N S .

V . L O O N I , P . 1 6 0 . I . Jaarboek voor Munt- en

Penningkunde 1 9 1 5 . P . 1 8 5 .G O U D I N C A T . V A N S Y P E S T E Y N ( 1 7 4 5 ) N O . 2 1 3 2 .

EN ZILVER.

1 7 7 . D E Z E LF D E P E N N I N G O P D U B B E L E Z W A A R T E G E S L A G E N .

G O U D IN C A T . V A N S Y P E S T E Y N ( 1 7 4 5 ) . P . 3 6 3 . N O . 3 0 .

1 7 8 . E N K E L E V R O E D S C H A P S P E N N I N G I N 1 6 8 8 D O OR D A N I L

D R A P P E N T I E R V E R V A A R D I G D , G E S L A G E N A A N D E M U N T

TE D O R D R E C H T DO O R D E N M U N T M E E S T E R M A T T H E U S

S O N N E M A N S .

V . L O O N I , P . 1 6 0 . 2 . Jaarboek voor Munt- en

IJenningkunde 1 9 1 5 . P . 1 8 5G O U D I N C A T . V A N S Y P E S T E Y N ( 1 7 4 5 ) N O . 2 1 2 9

EN ZILVER.

1 7 9 . D E Z E LF D E V R O E D S C H A P S P E N N I N G , I N B R E E D E N G L A D D E N

R A N D .

V E R G . V . L O O N I , P . 1 6 0 . 2 . Z . 5 0 M M .

1 8 0 . K O P E R E N P L A A T J E , W A A R O P I N S P I EG E LB E EL D Z E E R

FRAAI GEG RAV EERD DE KEERZIJDE V A N DE N DU BB EL EN

V R O E D S C H A P S P E N N I N G .

V E R G . V . L O O N I , P . 1 6 0 . I . K O N . K A B ' .


38/97

3 8

1692.

1 8 1 . Prijs penning van het M e d i s c h Pharmaceut isch

Col lege te Haarlem.

V o o r z i j d e : Zit tende v r o u w , naar l inks gewend,

een slang ver tre dend e, in de rec hte rha nd een

o p e n g e s l a g e n b o e k houdende , s teunt met den

link erar m o p een k o l o m , waar tege n het wa pen

sc h i ld van Haar lem is aan gebr acht , acht er

haar een distilleerkolf, op den achtergrond detempel van E S C U L A A P en e eni ge knie len de pe r

s o n e n . Omschr i f t : C O N S I L I O E T A R T E . In de

a f s n e d e : C O L L . M E D . P H A R M A C E U T - I N S T I T .

H A R L E M I - B A C K . E R . D R U Y V E S T E Y N . D I C K S -

c o s s . - M D C L X X X X I I . Keerzi jde: Lauwerkrans ,

waarbinnen plaats o m den naam van de n

b e k r o o n d e te graveeren.

T i n 48 mM.

1695.

182 . Begrafenispe nning van J O H A N N E S C A M P H U Y S ,

Gouver neur- Gener aal van Ned.- Indi , geb. te

Haarlem 18 Juli 1634, ov er le de n te Bata via

1 8 Juli 1695 . Pe nn in g aan d e drag er s van zijn

lijk vereerd, te Batavia vervaardigd.

v. L O O N IV, p. 155. de Navorscher 1886. p. 11 3.

Z. 95 mM. Mus. Bataviaas ch Geno ot sc ha p te

Batavia.

183 . Begraf enispe nning als de voo rg aa nde ,d o c h kleiner.

D I R K S . Repertorium II. 241 0. Cat. v. O R D E N (1854)

N o . 2398 . Cat S A L M (1864) No . 1831. K o m t ook

v o o r aan een go ud en keten han gen d.


39/97

39

. 1696.

*184. 22 April. Overlijden van J O H A N N E S W I L K E N S ,

Luthersch predikant te Haarlem, overleden

tijdens de bediening van het H. avondmaal,

begraven 27 April.

D I R K S . Repert. II. 2453. Z .

J O H AN N E S W I L K E N S , zoon van J OOST W . uit Bremen

en S Y B I L L A V E K W E K S uit Essen (zijn tweede vrouw), die

in Nov. 1 6 5 3 te Botterdam huwden. Hij werd geboren

te Rotterdam 1 2 Deo. 1 6 6 1 , was predikant te Haarlemvan 1 2 Nov. 1 6 8 4 tot 2 2 April 1 6 9 6 . Hij huwde in

Aug. 1 6 8 7 met C A T H A B I N A V A N B E A A K E L , uit Rotterdam

geboortig.

(1700) .

*185. Ovaal plaatje met het wapen van de familie

D R U Y V E S T E I N te Haarlem. Z.

1705.

*186. P E T R U S K O D D E , aartsbisschop van Sebaste en

apostolisch vicaris in de Nederlanden door

de Staten beschermd,

v. L O O N IV, pag. 419. G. Z. Kon. Kab. Z. Verz.

T E Y L E R .

Hij werd geboren, te Amsterdam 2 7 Dec. 1 6 4 8 , en

overleed 1 8 Dec. 1 7 1 0 .Haarlem was een der hoofdzetels

van het verzet tegen Rome in deze zaak.

187. Dezelfde penning, met kleiner borstbeeld.

Cat. v. D U R E N (1865) No. 1929. Z.

188. Dezelfde penning als No. 180, maar het omschrift

op de voorzijde boven de muts doorloopende.

Proefslag in tin.

Cat. Kon. Penningkabinet II. No. 2093.


40/97

40

( 1720).

189. Prijspen van de Latijnsche school te Haarlem.

Zie een dergelijke voor Ams terdam afgebeeld

in Vervolg V A N L O O N 29.

Cat. JER. D E V R I E S (1884) 1522. D I R K S Repert.

III. 200 . Z.

1726.

'190. 3 April. Overlijden van J A C O B U S D E K E M P E N A E R ,

predikant te 's-Gravenhage.

D I R K S . Repert. III. 349.

Ingestempeld met drie keurstempels: wapen van

den Haag, jaarletter D en meesterteeken S

als monogram.

Z . Kon. Kab 4 .

JACOBUS D E K E M P E N A E K werd geboren te Amsterdam

5 Sept. 1666, zoon van H E N D R I K D E K. en G E E R T H U I D A

V A N D E R W A I J E N . Den 6 Aug. 1697 uit Bolsward naar

Haarlem beroepen, vertrok hij van daar in April 1706naar 's-Gravenhage.

1731.

191. 6 Juni. 25-jar ig huwelijk van H A R M A N U S K O S T E R

en C L A S I N A P O S T en huwelijk van I Z A A K W E S T E R -

K A P P E L met M A R I A K O S T E R , gehuwd te Haarlem

6 Juni 1731 .

Op den bij die gelegenheid gemaakten penning,

waarvan geen exemplaar mij bekend is, maakte

de dichter L A N G E N D I J K eene uitlegging in pozie.

Zie L A N G E N D I J K . Gedichten III . p. 308.

1740.

192. Derde eeuwfeest van de uitvinding der boek

drukkunst te Haarlem, met het wapen van


41/97

41

L A U R E N S J A N S Z . K O S T E R bij depers. DoorG.

M A R S H O O R N * )gedreven.

Vervolg v. L O O N 143. B L A D E S pi. V.24 . J E H N E

10. Z. Mettwee sterretjes op denkant inge-

stempeld Verz. T E Y L E R .

*193 . Dezelfde penning, zonder het wapen van K O S T E R

bij de pers. Door G. M A R S H O O R N gedreven.

Verg. Vervolg v. L O O N 143 . B L A D E S pi. V. 25.

J E H N E 11 .Z.Met twee sterretjes op denkant

ingestempeld.

*194 . Alsvoren door G. M A R S H O O R N .

Verv. v. L O O N 144. B L A D E S pi.V.26 .J E H N E 12 .Z.

*195. Alsvoren, met de wapens der vier toen legeerende

burgemeesters: P I E T E R V A N D E R C A M E R , Mr.

J A N V A N D Y K , Mr. A N T H O N Y V A N S T Y R U M en

Mr. C O R N E L L S A S C A N I U S V A N S Y P E S T E Y N . Door

M. H O L T Z H E Y .

Verv. v. L O O N 145. B L A D E S pi. V.22 J E H N E 8.Z.*196 . Alsvoren. Door M. H O L T Z H E Y .

Verv. v. L O O N 146. B L A D E S pi.V. 23 .J E H N E .9.Z.

*197. Als voren. Door M. H O L T Z H E Y . Voorzijde als

Vervolg v. L O O N14 6.

Keerzijde: Jeugdig kind op een wereldbol zittende,

een haspel metgaren in dehand houdende.

Tegen de wereldbol leunt een wagenraden

een hoorn vanovervloed. Zonder omschrift.D I R K S Repert. III. 660. Z.

198. Dezelfde penning, met op hetschild gegraveerd:

Wilhelmina de Jong, geb.3 Julij 1696, be-

*) GERRIT MARSHOORN, geboren in 1703, overleden in 1752, was goud

smid en stempelsnijder te Haarlem. Wij namen k. op de enkele stukken

door hem vervaardigd, niet op Haarlem betrekking hebbende.


42/97

42

schonke door c D K 175 6. In het omschrift is

nog ingevuld 60 tusschen de woorden het en

jaar, zoodat deze penning aan W . D E J ONG

vereerd is bij haar zest igsten verjaardag.

Cat. S M I D T V A N G E L D E K I. 3799. Z.

*199. Als voren. Door N. V A N S W I N D E R E N .

Verv. v. L O O N 147. B L A D E S pl. VI. 27.J E H N E 1 3 .Z.

*200. Als voren. Door N. V A N S W I N D E R E N , met de

wapens van de 4 bur gemees ters: P I E T E R V A N

D E R G A M E H , Mr. J A N V A N DIJK, Mr. A N T H O N Y

V A N S T Y R U M , Mr. C O R N E L I U S A S C A N I U S V A N

S Y P E S T E Y N , van de pensionarissen: Mr. J A C O B

G I L L E S en Mr. C O R N E L I S G E R L I N G S en dat van

den secretaris Mr. D A M A S G U L D E W A G E N .

Verv. v. L O O N 148. B L A D E S pl.VI. 28.J E H N E14.Z .

*201. Als voren, tevens vroedschapspenning. Verschil

lende stempels, in zeer kleine details onderling

verschillend.

Vervolg v. L O O N 149. B L A D E S pl. XI X . 111. J E H N E

266268. Goud en Z.

*202. Als voren Rond eenzijdig medai llon met borst

beeld van L. J. K O S T E R . Door G. M A R S H O O R N .

Naar rechts gewend borstbeeld in hoog relif,

met ingesneden omschrift: L A U R : J A N S Z . K O S T E R ,

H A R L . en G . M . v.

Waarschijnlijk het oorspronkelijke model voor den

penning Vervolg v. L O O N 1 4 3 , in lood afgegoten. Het

borstbeeld en omschrift, hoewel grooter, is geheel gelijk

aan dat van Vervolg v. L O O N 1 4 3 , doch is het borstbeeld

naar rechts gewend.

Cat. E K A M A (1891) No. 1240. Lood. 88 m M.

1743.

*203. 20 Juli. Ter eere van P I E T E R V A N D E R C A M E R


43/97

53

voor den twintigsten keer burgemeester van

Haarlem. Door M. H O L T Z H E Y .

Vervolg v. L O O N . 18 2. Z.

Hij werd geboren te Haarlem 8 April 1666. en over

leed aldaar, ongehuwd, 3 Sept. 1751. Zijn ouders waren

Mr. JOHAN v. D . C, Eaad en Schepen van Haarlem en

M A R I A S C H A B D I N E L .

1747.

*204. 12 Mei. Gedachtenispenning aan het doortrekken

van den Prins te Haarlem, vereerd aan de

schutterij. Door G. M A R S H O O R N .

Verv. v. L O O N 249. Goud en Z. Een exemplaar

in goud in het Kon . Kab'.

*205. Dezelfde penning van zilver in Oligrain rand met

kroon als draagteeken.

D I R K S . Repert. III. 99 4. Z.

*206. Dezelfde penning van zilver in filigram rand,

als draagteeken. Z.

207. 16 November. Erfstadhouderscbap van den Prins

van Oranje. Door G. M A R S H O O R N .

Verv. v. L O O N 245 . Z Verz. T E Y L E R .

*208. Dezelfde penning van zilver in fraaien gouden

filigrain rand met kroon, als draagteeken.

v. S Y P E S T E Y N . Geschiedkundige verzamelingen I.

De Prinsen van Oranje in 's-Grave?ihage.pl. VI.

3. p. 56 . 3.

1748.

209. Herdenking van het eeuwfeest van den vrede

van Munster. Door G. M A R S H O O R N .

Verv. v L O O N 271 . Z.


44/97

44

210. 18 October. Vrede te Aken gesloten. Door CL

M A R S H O O R N .

D I R K S Repert. I I I . 1067. Cat. T E Y L E R pl.X X .3. Z.

Kon. Kab'.Verz. T E Y L E R .

1752.

211. p den aanvang van hetjaar.DoorG. M A R S H O O R N .

Verv. v. L O O N 305.Z.Kon.Kab1-enVerz. T E Y L E R .

Verschillende stempels

212. 29 October. 50-Jarig huwelijk van I Z A A K E N S C H E D

en B E E R T J E V A N D E R L U C H T , te Haarlem gehuwd.

D I R K S . Repert. I I I . 1214. G. 40 m .

213. Prijspenning van de Hollandsche Maatschappij

der Wetenschappen te Haarlem, 21 Mei 1752

opgericht. Door J. G. H O L T Z H E Y .

Verv. v. L O O N 328.

Tijdens de Bataafsche republiek ( 1 7 9 6 1 8 0 6 ) nam de

Maatschappij den naam van Bataafsche Maatschappij dei-

Wetenschappen" aan, welke naam onder L O D E W I J K

N A P O L E O N in 1 8 0 6 veranderd werd in Koninklijke Maat

schappij der Wetenschappen. Na 1 8 1 0 werd de naam

Holl. Maatschappij der Wetenschappen weder hersteld.

*214. Dezelfde prijspenning. Andere stempel, de leeuw

in het wapen op de keerzijde naar links gewend,

en de pijlbundel niet zichtbaar, ook in andere

details afwijkend. Met kantschrift: L A M B E R T U S

B I K K E R M E D I C I N A E D O C T O R , A N N O 1762.

Verg. Verv. v. L O O N 328. D I R K S . Repert. I I I .

1207(3). Cat. T E Y L E R . p. 115. Z. 56 m.M.

215. Dezelfde penning. Andere stempel. Zonder zon

boven het beeld der waarheid op de voorzijde.

Verg. Verv. v. L O O N 328. Cat. T E Y L E R . p. 115. Z.


45/97

45

1765.

216. 5 September. Penning vereerd aan de rederijkers

kamer Liefde boven al.

De penning door C. B L O C met borstbeeld van

Prins M A T J R I T S van 1602, afgebeeld bij v. L O O N

1.p.569, l. daaronder hangt een zilveren plaatje,

waarop op de voorzijde gegraveerd: vereerd

aan de kamer Liefde boven al 17-?-65, op

de keerzijde: door Johannes Roozeboom oud

83 jaaren.

Z. F R A N S H A L S Museum te Haarlem.

1768.

217. Gegraveerde penning ter eere van L. J. K O S T E R

en H. Junius.

Voorzijde: Op een voetstuk, waartegen het wapen

van K O S T E R , het staande beeld van K O S T E R ,

in de rechterhand de drukletter Ahoudende,

en met de linker steunende op een schild,

waarop : L A U R E N T I O - J O A N N I S F - S C A B - H A R L E M

- ART1S T Y P O G R . - 1NVENTORI.

Keerzijde: Op een voetstuk, waartegen het wapen

van J U N I U S , het staande beeld van H. J U N I U S ,

in de rechterhand een boek houdend, met de

linker steunende op een schild, waarop: V I R O

I M M O R T A L I - H A D R . I V N I O - O B S E R V A T A M - D E

I N V E N T I O N E - A R T I S T Y P O G R - H I S T O R I A E - V E R I -

T A T E M .

B L A D E S _pl_. XI. 65. J E H N E pag. 102. Z. 48 mM.

Uniek (Verzameling B L A D E S ) .

* s* De beide op den penning afgebeelde standbeelden

zijn in 1768 door JO H . E NSCHED te Haarlem besteld aan


46/97

46

den Amsterdamschen beeldhouwer A. F. S C H O B B E N S , ter

versiering zijner woning. C. V A NNO B D E N maakteerkopergravuren van,waarnaardepenning gegraveerd werd.

*218. 3 Februari. B. V A N NES,gedurende 50 jarenSchout en Secretaris van Schooten, Akendam,Schoterbos, Schotervliland, Haarlemmerliedeen Hofambagt, Secretaris te Tetterode, Aal-bertsberg en de Vogelsangh.DoorJ.G. H O L T Z H E Y .Verv. v. L O O N 420. Z.

1772.

219. Overlijden vanB.L E R M A N , Pastoor inde St.Jacobskerk- te Haarlem.

D I R K S . Repert. IV.1665. Z.

1775.

220. 22December. 25-jarig huwelijk van C H R I S T I A A NS C H O L T E N en J O H A N N A C A T H A R I N A V A NW E S E L ,

baron enbaronesse vanHaarlem, heerenvrouwe vanAschat, te Amsterdam gevierd.Door J.G. H O L T Z H E Y .Ned. Tijdschrift voor Munt- en Penningkunde,

1896. pl.IV.p. 95. No. 5.Tin, 66mM. Verz. W . K. F. Z W I E R Z I N AteLeiden.

1778.

221. 15September. Eerste vergadering van den Oeco-

nomischen Tak der Hollandsche Maatschappijder Wetenschappen te Haarlem Praeses Mr.C. A. V A N S Y P E S T E Y N .

Door J.G. H O L T Z H E Y . Vervolg V A N L O O N 531. Z.Deze penning is slechtsin zilver geslagen; menwilde

den voorzitter eengouden afslag aanbieden, welk voorstel

evenwel door hem beleefd en edelmoedig werd afgeslagen".


47/97

47

Zie C.D E K O N I N G . Tafereel derstad Haarlem. III. 'p. 39.

De Oeconomische Tak der Holl. Maatschappij derWetenschappen te Haarlem, opgericht 2 4April 1 7 7 8 ,

verkreeg bij decreet van 1 0 November 1 7 9 7dennaam

van Nationale Nederlandsehe Huishoudelijke Maatschappij;

den 2 5Maart 1 8 0 7dien vanHollandsche Huishoudelijke

Maatschappij; in 1 8 1 4 dien van Nederlandsehe Huis

houdelijke Maatschappijen in 1 8 3 5dennaam van Neder

landsehe Maatschappijterbevordering vanNijverheid.

222. Draagteeken bij die gelegenheid door den voor

zitter gedragen.

Vervolg v. L O O N , pag. 121.

Z. Rijks Museum. Verzameling V A N G E L D E R .

Mr. C . A. V A N S Y P E S T E Y N , Heer vanMoermont, Eenesse

en in Noord-Welle,wasgeboren 1 3Maart 1 7 2 3enover

leed 7 Juli 1 7 8 3 . Hij was van 1 0 September 1 7 7 3 tot

aan zijn dood regeerend burgemeester van Haarlem,

baljuw en Stadhouder van de Leenen vanBrederode,

enz. Hij was een der oprichters enVoorzitter van den

Oeconomischen Tak, namede stichter vande HollandscheMaatschappij der Wetenschappen te zijn geweest.

:223. Eerepenning van T E Y L E R ' S Tweede Genootschap.

Door J. G. H O L T Z H E Y . Toegekend aan P I E T E R

K I K K E R T . - 1808.

Verv. v. L O O N 523. Z.

224. Prijspenning als voren, andere stempel van beide

zijden met: toegekend aanJ A NV A NG iLSE(inl782)

ook in de takken en bladeren van den krans op

de keerzijde verschillend. Door J .G. H O L T Z H E Y .

Verg. Verv. v. L O O N 522. p. 112. noot 1. Z.

225. Eerepenning van T E Y L E R ' S Godgeleerd Genoot

schap t Haarlem." Door Jr G. H O L T Z H E Y . -Met

toegekent aan - J E R O N I M O D E B O S C H .

Verv. v. L O O N 522. Z.


48/97

4 8

* 2 2 6 . Dergelijke prijspenning, met: toegekent aan -

H E N D R I K V A N V O O R S T - V : D : M : T E O O S T Z A A N

D A M - M D C C L X X X I X . Z .

2 2 7 . Prijspenning van de Oeconomische Tak te

Haarlem. Door J. G. H O L T Z H E Y .

Verv. v. L O O N 5 3 2 . Z . Kon. Kab'. Tin en verguld

carton.

2 2 8 . 9 Juli. 25-Jarig huwelijk van Dr. I Z A A K B I L D E R D I J K

en S E B I L L A D U I Z E N D D A A L D E R S .

Genventeerd en geteekend door Mr. W I L L E M

B I L D E R D I J K .

de Navorscher 1 8 8 3 . p. 4 3 4 . D I R K S . Repert. I V .

1 8 0 8 . Z .gedreven.

Dr. I Z A A K B I L D E R D I J K , geb. te Amsterdam 7 Sept. 1 7 2 0 ,

overleed aldaar 5 Maart 1 7 9 8 , med. doctor, was alsdichter

bekend door zijn politieke sonnetten.Hijhuwdete Amster

dam 9 Juli 1 7 5 3 S E B I L L A D U I Z E N D D A A L D E R S , geb. aldaar

1 Aug. 1 7 3 1 ,overleden te Amsterdam 1 5 Mei 1 7 8 9 . Zij

waren de ouders van den beroemden dichter W. B I L D E R

D I J K , die den penning ontwierp.

1780.

2 2 9 . 1 7 8 0 . Prijspenning van de Oeconomische Tak

te Haarlem. Door J. H. S C H E P P .

Verv. v. L O O N 5 3 3 . G.

Het exemplaar in Verv. v. L O O N 5 3 3 afgebeeld ten

name van J A CO B O S D I J K W E L L 1 7 8 5 , een exemplaar in

D I R K S , Repertorium IV. 1 7 9 6 ten name van J O H . L O Y S S E N& Zoon te Vlissingen1 7 8 1 .

1781.

* 2 3 0 . 4 Februari. Sneuvelen van den Schout bij Nacht

W I L L E M C R U L , Heer van Burgst, geboren te

Haarlem 2 5 Nov. 1 7 2 1 . Door J. G. H O L T Z H E Y .

Vervolg v. L O O N 5 5 6 . B E T T S 5 8 1 . Z .


49/97

4 9

2 3 1 . Portretpenning van denzelfden, door J. H . S I M O N

omstreeks 1 8 2 0 vervaardigd.

D I R K S . Repertorium IV. 1 8 6 8 . Br.

1784.

*2 3 2 . Onderscheidingsteeken voor de gewapende genoot

schappen in Nederland. Door J. M. L A G E M A N .

Verv. v. L O O N 6 0 2 . Z.

1785.

2 3 2 A . 9 Mei. Overlijden te 's-Gravenhage van R .

C A S T E N D I J K , predikant aldaar. Door J. E V E R T S .

Vervolg v. L O O N 6 2 0 . Z. Kon. Kab1

.

C A S T E N D I J K was van 17561759predikantte Haarlem.

1786.

* 2 3 3 . 2 3 Augustus.25-Jarig huwelijk van A R E N T A R E N D -

S E N en C A T H A R I N A G R O E N E W E G , te Haarlem

gehuwd en aldaar het feest gevierd. Door

J. G H O L T Z H E Y .

D I R K S . Repert. IV. 2 0 5 1 . Z.

1792.

* 2 3 4 . 1 2 Augustus. 50-Jarige predikdienst als leeraar

der Luthersche Gemeente te Haarlem van

C H R I S T I A N U S C A R O L U S H E N R I C U S V A N D E R A A .

Door J. G. H O L T Z H E Y .

Verv: v. L O O N 8 0 6 . Z.

1793.

* 2 3 5 . Penning van het Haarlemsche vrijcorps Pro

Patria.


50/97

50

Voorzijde: Adelaar met uitgespreide vleugels metHaarlem , , ,

P R O 1 7 9 3 P A T R I A .

Keerzijde: Springende bommen en de letters

I. K. H. in rand.

Roodkoper. 45 mM. gegraveerd.

1795.

236. Assignaat van een livre, 9 stuiver, door de stad

Haarlem uitgegeven. Het wapen van Haarlem,

ter weerszijden: Une Livre - 9 Stuivers. Daaronder:

Vrijheid, Gelijkheid, Broederschap.

De Toonder deezes, een Fransch Militair

heeft vrijheid, om Spijs of Drank en kleine

Noodwendigheden te koopen, voor une Livre,

of negen Stuivers Hollands.

Uit naam der Municipaliteit

Haarlem,W. V A N S Y P E S T E Y N .

1795.

Het eerste Jaar der Bataafsche Vrijheid.

Papier. Kon. Kab'. F R A N S H A L S Museum te

Haarlem.

237. Dergelijke assignaat van X. sols - 4J stuiver.

Papier. Kon. Kab*. F R A N S H A L S Museum te

Haarlem.238. Dergelijke assignaat van cinq sols. - 2 | stuiver.

Papier. Kon. Kab*. F R A N S H A L S Museum te

Haarlem.

1796.

239. Prijspenning der Bataafsche Maatschappij dei-

Wetenschappen (17961810).


51/97

5 1

V E R G . Vervolg V . L O O N 3 2 8 . M E T H A E R L . P R A E M .

O P D E V O O R Z . H E T W O O R D H O L W E G G E S T O K E N E N

D A A R O V E R M E T LOS S E LETTERS H A A R L . I N G E S L A G E N .

Z .

1797.

2 4 0 . P R I J S P E N N I N G D E R N A T I O N A L E N E D E R L A N D S C H E H U I S

H O U D E LI J K E M A A T S C H A P P I J . D O O R L A G E M A N .

Verv. V . L O O N 8 4 1 . Z .

Het exemplaar in Verv.

v. L O O N

8 4 1 afgebeeld tenname van CORNE LI S S EBI LLE EOOS te Amsterdam 1 7 9 9 .

2 4 1 . P R I J S P E N N I N G AL S V O R E N , I N G O U D U I T G E R E I K T . D O O R

D . V A N D E R K E L L E N .

Vervolg V . L O O N , P . 4 6 6 ( N O O T 4 ) . V . D . C H I J S

Tijdschrift, P . 6 9 0 . G .

1800.

2 4 2 . 2 0 F E B R U A R I . O V E R L I J D E N V A N T . ,T.V A N D E N B R O E C K ,

R . C . P R I E S T E R , P A S T O O R E N O V E R S T E I N D E H O E K

T E H A A R L E M .

Ned. Tijdschrift voor Munt- en Penningkunde

1 9 1 0 . P . 1 2 0 1 2 1 .

Z . 4 8 X 4 3 M M . M U S . A M S T E L K R I N G T E A M S T E R D A M .

1801.

* 2 4 3 . 3 0 D E C E M B E R . 5 0 - J A R I G P R I E ST E R S C H A P V A N L . J .

D O N K E R T E H A A R L E M . G E H E E L G E G R A V E E R D .

V O O R Z I J D E : T E R G E D A G T E N I S - V A N ' T 5 0 J A A R I G -

P R I E S T E R S C H A P V A N D E N - E E R W A A R D E H E E R -

1 2 M

L . J . D O N K E R - H A A R L E M - 1 8 3 5 - 5 ; 0 1 .

K E E R Z I J D E : T W E E E N G E L E N, E E N M I S K E L K O M H O O G

H O U D E N D .

Z . 3 8 M M .


52/97

52

2 4 4 . 2 2 Mei. Penning vereerd door de' Municipaliteit

van Haarlem voor het blusschen van brand in

den toren der Groote Kerk. Met naam van:

MARTiNUS V A N D E R S T E E G . Geheel gegraveerd.

Vervolg v. L O O N 8 6 0 . Z . Kon.Kab*.

* 2 4 5 . Dezelfde eerepenning, ten name van J A N H E S S E ,

een der vier redders, die bovendien nog f5 0

ontvingen.

D I R K S . Repert. IV. No. 2 5 4 7 . Z .

2 4 6 . Dezelfde eerepenning, ten name van H . A . N I E U -

W E N H I Z E N .

D I R K S . Repert. IV. No. 2 5 4 8 . Z . Verz. T E Y L E R .

* 2 4 7 . Dezelfde eerepenning, ten name van H E N D R I K

V A N D E R N I E T J W E N H O F F . Z .

* 2 4 8 . Dezelfde eerepenning, ten name van J A N C O E N R A A D

D R E U S E . Tin.

2 4 9 . Dezelfde penning, zonder naam van den begif

tigde. Z . F R A N S H A L S Museum te Haarlem.

2 5 0 . 1 9 Mei. Gedenkpenning vereerd aan N I C O L A A S

K O K , oud 7 0 jaren, voor het uit het water

halen van A N N A T E R P O O R T E N , die in de Oude

Gracht te Haarlem gevallen was. Gegraveerd. Z .

Alg. Komt- en Letterbode 1 8 0 1 . I, p. 3 9 9 . D I R K S .

Repert. IV. 2 5 4 9 ,

De municipaliteit van Haarlem vereerde N . K O K voor

deze daad een zilveren tabaksdoos metinscriptie,eveneens

in deKonst-enLetterbode 1 8 0 1 , p. 3 9 8 beschreven.

1802.

2 5 1 . 9 November. 25-Jarig huwelijk van B A R E N D

B R U Y N I N G en M A R I A V A N H O E K , te Haarlem

gevierd. Voorzijde: B A R E N D - . B R U Y N I N G - E N -


53/97

5 3

M A R I A V A N - H O E K - G E T R . 9 Nov. -1777.Keer

zijde: T , Z I L V R E - F E E S T - G E V I E R T ' - 1802.

.Zilver. 3 5 mM. Gegraveerd, omgeven door een

kabelrand. Kon. Kab1. en F R A N S H A L SMuseum

te Haarlem.

1803.

* 2 5 2 . 1 4 Juni. 25-Jarig bestaan der Nationale Neder-

landsche Huishoudelijke Maatschappij (vroeger

de Oeconomische Tak) te Haarlem. Door J. G.H O L T Z H E Y .

Vervolg v. L O O N 886. Z.

1804.

* 2 5 3 . 6 Februari. Overlijden van J O S E P H U S P R I E S T L E Y ,

scheikundige, geboren 1 3 Maart 1 7 3 3 te Field-

*head (bij Leeds), overleden 6 Februari 1 8 0 4

te Northumberland-town (in Pensylvani). Door

H A L L I D A Y . Voorzijde zijn borstbeeld, en de ver

melding van zijn lidmaatschap der Hollandsche

Maatschappij der Wetenschappen te Haarlem.

D U I S B U R G , p. 2 2 9 . 5 . Tin. 5 0 mM.

1806.

* 2 5 4 . 2 5 Februari. Overlijden van J A N N I E U W E N H U Y S E N ,

stichter der Maatschappij tot Nut van het Alge

meen. Door H. L A G E M A N .Verv. v. L O O N 893. Z.

J A N N I E U W E N H U Y S E N werd 1 Sept. 1 7 2 4 te Haarlem

geboren en overleed te Monnikendam 2 5 Febr. 1 8 0 6 .

2 5 5 . Overlijden van denzelfden. Door H. L A G E M A N .

Voorz. met J A N N I E U W E N H U I J S E N , en met H.L.F.

in de afsnede.


54/97

Verg. Verv. v. L O O N 893. Cal. Kon. Penning

kabinet. II, No. 3831. Z.

256. Overlijden van denzelfden, andere stempel. Door

H. L A G E M A N .

Verg. Verv. v. L O O N 893en p.527. Z.Verz. T E Y L E K .

257. Overlijden van denzelfden. Door A. B E M M E .

Verv. v. L O O N 894. Br. en Tin.

*258. Prijspenning van de Koninklijke Maatschappij

der Wetenschappen te Haarlem. Door J. G.

H O L T Z H E Y .

N A H U Y S pl. I. 7. Z.

1807.

259. Penning van de Hollandsche HuishoudelijkeMaat

schappij te Haarlem. Door J. G. H O L T Z H E Y .

N A H U Y S pl. III. 25. Z.

260. Prijspenning als voren, waarschijnlijk dooi' D. VAN

D E R K E L L E N .

N A H U Y S , pl. III. 26. G. Verz. T E Y L E R . Br.

*261. De sluizen te Katwijk voltooid. Ontworpen door

W . B I L D E R D I J K , de stempel gesneden door den

Franschen stempelsnijder J. P. DROZ, daar

J. G. H O L T Z H E Y overleden was.

N A H U Y S I, pl. V. 33. v. D . CHIJS. Tijdschr. I. p.

453. D IRK S. Repert. IV. p. 202 (noot) Z. en Br.

1808.

262. Teekening van een prijspenning, door Mr. W.

B I L D E R D I J K ontworpen voor de tweede klasse

van het Hollandsen Instituut.

Tijdschrift voor algemeene Munt- en Penningkunde

I, p. 451452. N A H U Y S p. 136.


55/97

55

1810.

') Een gouden exemplaar van dezen prijspenning met: HOLL . PRAEM,

in 1828 vereerd aan F. W. CONRAD, bevindt zich in de verzameling v. S.

*263. Prijspenning yan de Hollandsche Maatschappij

der Wetenschappen teHaarlem.

Als N A H U Y S , pl. I. 7, maar op de voorz.het

woord R E G weggestoken, endaarover metlosse

letters H A A R L ingeslagen. In 1810 geslagen,

toen deMaatschappij, in plaats van Koninklijke

Maatschappij derWetenschappen, weder haar

ouden naam Hollandsche Maatschappijvan

Wetenschappen aannam.

Z . Kon. KarA

1811.

264. Overlijden van J . A.O F F E R M A N , R.C. priester,

kanunnik van hetKapittel teHaarlem.

Cat. W E S T H O F F (1848) No. 3592.Z .

1814.

265. Prijspenning der Nederlandsche Huishoudelijke

Maatschappij.

Voorz. als Vervolg V A N L O O N 532. D I R K S 29. Z .

1817.

*266. 3Juli. Overlijden van J O A N N E S H E N R I C U S L E X I U S ,

R. C. priester enpastoor in dekerk dePost

hoorn te Amsterdam, Kanunnik enDeken van

het Kapittel, Vicarius Generalis van het Bisdomvan Haarlem. Gegraveerd.

D I R K S 102. Z . Kon. Kab'.

*267. 7 October. Overlijden van L A M B E R T U S I G N A T I U S

G E E R E S , R. C.priester, Kanunnik van het Kapit-


56/97

5 6

tel van Haarlem, landdeken van Kennemerland

en pastoor te Berkenrode. Begraven in de kerk

te Heemstede 1 1 Oct. 1 8 1 7 . Gegraveerd.

D I R K S 1 2 2 . Z . Kon. Kab'.

1821.

* 2 6 8 . Ter eere van Mr. W I L L E M B I L D R D I J K .Door J.M.

D I O N I S Y .

D I R K S 1 8 0 . Br. en Tin.

1823.

2 6 9 . 1 0 1 2 Juli. Kosterfeest te Haarlem bij bet vierde

eeuwfeest van de uitvinding der boekdrukkunst

te Haarlem. Door J. P. B R A E M T .

D I R K S 2 1 4 . B L A D E S pl. VI. 8 2 . J E H N E 2 7 . G. Z . B .

2 7 0 . 1 0Juli. Als voren, bet gedenkteeken in den Hout ALGEMEENE VEREENIGING VOOR BLOEMBOLLENCULTUUR S8> TE HAARLEM.

Keerzijde: Het gekroonde wapen van Haarlem

(in den penning gegraveerd), ter weerszijden:

1 8 6 0 - 1 9 1 0 . Onder het wapen: PRIJS MEDAILLE

AANGEBODEN DOOR M RC FOCK OUD-BURGEMEESTER

VAN HAARLEM - OUDSTE EERELID DER ALGE-

- MEENE VEREENIGING VOOR - BLOEMBOLLEN

CULTUUR - 1 9 1 0 . Daaronder eene versiering'.Omschrift: 5 0 JARIG JUBILEUM VOOR DE NATIO

NALE BLOEMEN TENTOONSTELLING.

Zilver,het veld van den penning zwart gekleurd, de

voorstelling' en opschriften zilverkleurig.8 1 mM.

424 . Draagteeken voor de juryleden der bloemen

tentoonstelling te Haarlem gehouden, bij het

50-jarig bestaan der Vereniging. Door E.

V O E T JR. ontworpen, uitgevoerd door de firmaC. J. BEGEER.

Een tulp, op een gemailleerd veld, met op een

lint als omschrift: 1 8 6 0 . BULBICULTURA .

HAARLEM . 1 91 0 .

Zilver 2 8mM. eenzijdig. Komt voor met het veld

gemailleerd in blauw, geel of Wit.

Een exemplaar in goud, de tulp in diamant gezet, de

blaadjes van smaragd, op wit gemailleerd veld, is denvoorzitter E. H . KKELAGE aangeboden.

4 2 5 . Plaquette aangeboden aan H. J . 'GEVL JCz. bij

zijn aftreden als voorzitter van de afd. Haarlem

van den Nederl. aannemersbond. DoorW .VOET

EN ZONEN.

Een in aanbouw zijnd huis, waarvoor, steiger en

ladder, binnen een ovaal. Er boven in een


86/97

86

schildje: 18961910,eronder ineeneversierdecartouche: AAN- H . J . G E U L .JCz- BIJ.ZIJN

AFTREDEN - ALS. VOORZITTER . VAN. DE.AFD.

- * . HAARLEM . * - VAN. DEN . NEDERL.

AANNEMERSBOND. Ter weerszijden van hethuis,

binnen ovale schilden, eenheimachine en een

ladder, boven, ter weerszijden winkelhaak,

passer en truweel.

Zilver 210 x 137 mM. Uniek.

1912.

426. Gedenkpenning door deingezetenenvan Haarlem

aangeboden aan JHR. M R . J. W .G .B OREELVAN

HOGELANDEN, van 18931912 burgemeester

van Haarlem. Voorz. door TOON DUPUIS,keerz.

door E . VOETJR.

Voorzijde 's burgemeesters naar rechts gewend

borstbeeld, keerzijde hetwapen vanHaarlem

met op- en omschriften.

Goud, zilver, brons.

427. Gedenkpenning alsvoren. Zelfde voorzijde, keer

zijde gezicht in dewerkkamer vanden burge

meester, gegraveerd door E .VOETJR.

Goud. Uniek.

428. Prijspenning van de Vereeniging Haerlem te

Haarlem.

Voorzijde: Het FRANS HALS Museum. Door E .

VOET JR . Zilver en Brons.

1913.

429. Gevelwedstrijd te Haarlem gehouden. Door Louis

J. VREUGDE.

Voorzijde als ZWIERZINA 827.


87/97

87

Keerzijde krans vaneikenlooferilauwerbladeren,

daarbinnen gegraveerd VIJFDE - GEVELWED

STRIJD - 19081913 - SCHOOLGEBOUW - PARK

LAAN - HAARLEM.

Zilver. FRANS HALS Museum. Haarlem.

1914.

430. 75-.Tarig bestaan van de Hollandsche IJzeren

Spoorwegmaatschappij. Door. J. C. WIENECKE.

Brons.

Op de keeerzijde een spoorwegkaart van Nederland,

waaropook destad Haarlem voorkomt.

1915.

431. Detoren op hetRaadhuis teHaarlem herbouwd,

penning door de Vereeniging Haerlem uit

gegeven. Door E. VOET JR.

Zilver en brons. FRANS HALS Museum. Haarlem.

N i e t g e d a t e e r d e s t u k k en .

*432. Prijspenning der Vereeniging Leerzaam Ver

maak. Gesneden penning. Lier, tooneelmasker

en bijenkorf metvliegende bijen. Omschrift:

LEERZAAM VERMAAK. HAARLEM.

Compositie 30mM. Met oog.

*433. Prijspenning door de kegelclub Ewaldi te

Haarlem behaald.

Voorzijde: Een opgezet kegelspel, daaronder

EWALDI.

Keerzijde:Binnen een krans gegraveerd: 3E

PRIJS-

en - KONINGS - PRIJS - HAARLEM.

Z. 24mM. Metoog enring.


88/97

8 8

*434. Prijspenning van de IJsclub Haarlem en Om

streken.

Voorzijde: Gekroond wapen van Haarlem. Om

schrift: YSCLUB HAARLEM EN OMSTREKEN. Keer

zijde: Een lauwerkrans, daaronder leeg veld.

Br. 30 mM.

*435. Prijs voor scherm wedstrijden. Zilveren penning,

waarop een lauwerkrans is gesoldeerd, daar

binnen gegraveerd het wapen van Haarlem.

Keerzijde: gegraveerd twee kruiselings ge

plaatste, door een strik verbonden stokken,

waarboven: 2e

Pr.

Z. 23 mM. Met oog en ring.

*436. Prijspenning der Postduiven Vereeniging De

Snelvlieger.

Voorzijde: Duif boven een deel van den aardbol

vliegend. Omschrift: VEREENIGING DE SNEL

VLIEGER * HAARLEM . *Keerzijde:Lauwerkrans.

Zilver. 37 mM.

*437. Prijspenning der Postduiven Vereeniging De

Snelvlieger. Door BAETES.

Voorzijde: Boven een deel van den aardbol het

gekroonde wapen van Haarlem, waaronder

twee duiven een wimpel vasthouden, waarop

HAARLEM. Omschrift: POSTDUIVEN VEREENIGING

DE SNELVLIEGER. Links gemerkt: BAETES.Keer

zijde: Binnen krans gegraveerd: le

PRIJS- VAN-

OLDENZAAL - AAN - Joh. Jung.

Z. 41 mM.


89/97

8 9

II. G i l d e - e n S c h t t e r s p e n n i n g e n , L o o d j e s .

A. Gildepenningen.

4 3 8 . 1 7 4 9 .Penning van hetbrouwersgilde.

DIRKS, pl.XXIV. 1.Koper gegraveerd.

4 3 9 . 1 7 4 8 .Penning van hetmetselaarsgilde.

DIRKS , pl.XXIV. 2 .Koper gegraveerd.

* 4 4 0 . Penning van hetmetselaarsgilde. Voorzijde: Ge

kroonde troffel. Keerzijde: Anno - 1 7 8 6 . 1 4

novebr. - Lubertus - Westenberg- M R M.

Verg. DIRKS , pl.XXIV. 2 .Koper gegraveerd.

* 4 4 1 . Penning van hetmetselaarsgilde. Voorzijde: Ge

kroonde troffel. Keerzijde: anno 1 8 0 0- Den 2 5

Febr - Gerrit Westenberg- Mr.MetzK

Koper gegraveerd 4 0 mM.

* 4 4 2 . Bierinstekersgildepenning. (?).

DIRKS, pl.XXIV. 3 . Geelkoper.

443. . Brandspuitpenning.

DIRKS , pl.XXIV. 4 .Koper.

* 4 4 4 . Alsvoren, andere stempel, en in plaats vanhet

wapen ingestempeld5 2 .

Verg. DIRKS , pl.XXIV. 4 .Koper.

* 4 4 5 . 1 7 6 9 .Brandspuitpenning van hetgroote gasthuis

te Haarlem. Voorzijde: Kruis, waar rondT

GROOTE GASTHUYS. 1 7 6 9 .Keerzijde:. Een brand

spuit.

Lood. 5 8mM. gegoten.

: 4 4 6 . Penning van hettimmerliedengilde.

DIRKS . tekst. p. 1 8 1 .Revue beige 1 8 7 4 p.1 6 2 . Koper.

4 4 7 . 1 6 0 8 . Insigne van denknapevan hettimmer

liedengilde, met het omschrift: WIJVLUCHTEN


90/97

90

GRAMSCHAP, en denamen vandekens enover-

deken.

DIRKS. tekst. p. 1 8 1 . Z . FRANS HA LS Museum.

Haarlem.

*448. Penning vanhetturfdragersgilde.

Voorzijde: Man,met zak opden rug naar links

gaande. Omschrift op een lint GILDEPENNING.

Keerzijde: Wapen vanHaarlemopeene car

touche, daaronder ingesneden een nommer.

Geelkoper, gegoten. 40 mM.

449. Penning alsvoren. Opdevoorzijde is voorhet

woord GILDEPENNING

penningkundige geschiedenis der stad haarlem / door c.h.c.a. van sypesteyn

Documents