pelan strategik pemuliharaan penyu

8/18/2019 Pelan Strategik Pemuliharaan Penyu

1/13

KERTAS KERJA PELAN STRATEGIK PEMULIHARAAN PENYU

DENGAN KERJASAMA PUSAT PENYU DAN EKOSISTEM MARIN (TUMEC)

RANTAU ABANG, TERENGGANU.

1.0. TUJUANKertas kerja pelan strategik ini disediakan untuk mendapatkan pertimbangan

dan sumbangan kewangan daripada beberapa pihak dengan tujuan bersama

seperti berikut:i. Sebagai perancangan dan petunjuk perjalanan program untuk

tempoh masa selama 5 tahun yang melibatkan perananpelbagai pihak.

ii. Untuk mendapatkan kelulusan program termasuk bantuan

kewangan daripada beberapa badan kerajaan dan bukan

kerajaan.iii. Untuk mendapatkan kerjasama daripada pelbagai agensi

kerajaan dan swasta seperti Petronas dan pihak sekolah.

2.0. MATLAMAT DAN OBJEKTIF PEMULIHARAAN PENYU

2.1. atlamat:Ke arah menjadikan Pusat Penyu dan !kosistem arin "#U !$%

&antau 'bang( #erengganu sebagai salah satu pusat pendaratan dan

pengurusan penyu yang utama dan pesat di alaysia.

2.2. )bjekti*:

i. enjadikan #U !$ sebagai tempat penetasan utama penyu dan

kawasan penyu kembali semula untuk bertelur yang utama dialaysia.

ii. eningkatkan kadar pembiakan penyu dan statistik penyu yang

menjadi dewasa dan kembali untuk membiak.iii. engharamkan kegiatan penjualan telur penyu bagi semua jenis

penyu.i+. enjalankan akti+iti pendidikan dan kesedaran awam kepada murid

dan masyarakat setempat juga pelancong untuk menghargai spesis

penyu yang ada di alaysia.


2/13

+. engelakkan penurunan kadar pembiakan penyu yang akhirnya boleh

menyebabkan kepupusan.

3.0. PENGENALAN

Penyu telah wujud sejak lebih 1,, juta tahun yang lalu yang dipercayai

se-aman dengan -aman dinasour. anya adalah haiwan +ertebrata dalam

kelas reptilia di bawah order $helonia yang tergolong bersama dengan ular(

cicak( kura/kura( labi/labi dan tuntung. Penyu juga mempunyai kulit yang

bersisik( berna*as melalui paru/paru( suhu badan yang sama dengan suhu

persekitaran( bertelur dan adalah haiwan marin. 0alaupun ia boleh menyelam

dan berada dalam air untuk sekian lama( tetapi ia mestilah timbulkepermukaan air untuk berna*as. Penyu merupakan spesies yang hidup lama

dan mengambil masa di antara 2, hingga 5, tahun untuk matang mengikut

spesies. #erdapat spesies penyu di dunia iaitu Penyu ijau "$helonia

ydas%( Penyu Karah "!retmochelys mbricata%( Penyu Kemp3s &idley

"4epidochelys Kempi%( Penyu 4ekang "4epidochelys )li+acea%( Penyu

elimbing "6ermochelys $oriacea%( Penyu Pipih "7atator 6epressus% 6an

Penyu #empayan "$aretta $aretta%.6aripada jumlah tersebut( didapati empat daripadanya mendarat di

persisiran pantai negara kita. !mpat spesis tersebut dikenali sebagai Penyu

elimbing "6ermochelys coreacea%( Penyu ijau "$helonia mydas%( Penyu

Karah "!retmochelys imbricata% dan Penyu 4ipas "4epidochelys oli+acea%.

Penyu elimbing merupakan spesis terbesar di dunia dengan sai- mencapai

sehingga 2 m panjang dan berat lebih daripada 5,, kg. anakala Penyu

4ipas pula merupakan spesis penyu terkecil berbanding spesis lain yang kita

miliki pada hari ini iaitu dengan sai- badan hanya sepanjang 5, hingga , cm

sahaja dan berat hanya antara 8, hingga 9, kg sahaja.

K #'&'7 6UP S ;'# )4)<

Penyu pada amnya mempunyai satu kitaran hayat yang sama. Penyu

betina akan mengawan dengan penyu jantan di laut sebelum naik bertelur ke

pantai. Penyu betina akan mendarat di pantai pada waktu malam untuk

bertelur. #empoh masa bertelur adalah berbe-a mengikut jenis penyu(

kebiasaanya adalah 1 = 8 jam. Selepas musim bertelur( penyu itu akan


3/13

berhijrah ke kawasan makan asalnya yang jauh. Seekor penyu betina boleh

bertelur di antara > / 9 kali di sepanjang musim bertelur.#empoh pengeraman dan jantina anak/anak penyu adalah dipengaruhi

oleh suhu pasir di mana suhu yang panas " 8,?$ ke atas % akan

menghasilkan anak penyu betina dan suhu sejuk " 29 = 2 ?$ % menghasilkan

anak penyu jantan.#elur penyu akan menetas dalam tempoh 2 bulan dan

bergantung kepada jenis penyu dan suhu pengeraman.'nak/anak penyu

yang menetas akan keluar dari sarang pada waktu malam dan terus menuju

ke laut mengikut cahaya bulan. Pada peringkat ini anak/anak penyu dikatakan

mengalami proses @ imprinting @ yang membolehkan anak penyu tersebut

kembali semula ke pantai tempat kelahirannya apabila dewasa kelak. 'da ahli

Saintis meramalkan sebanyak 1(,,, hingga 1,(,,, telur diperlukan untuk

mendapatkan seekor penyu betina atau seekor penyu jantan dewasa yang

berjaya mencapai ke peringkat dewasa dalam masa 2, hingga 5, tahun.

4.0. ANCAMAN TERHADAP PENYU

'ncaman / ancaman terhadap penyu yang boleh menyebabkannya

mengalami kepupusan di antaranya adalalah seperti berikut :

>.1. !ksploitasi Penyu 6an #elur Penyu#elur penyu dijadikan bahan makanan dan sumber pendapatan( daging

dijadikan makanan dan cengkerang dijadikan perhiasan untuk dijual.

>.2. #erperangkap 6alam Peralatan enangkap kanPenyu juga mungkin mati apabila terperangkap dalam pukat tunda(

pukat hanyut dan peralatan menangkap ikan yang lain yang

dioperasikan oleh nelayan

>.8. Kemusnahan abitat#erdapat banyak kawasan pantai tempat pendaratan penyu untuk

bertelur telah musnah akibat dijadikan kawasan pembangunan untuk

hotel( tempat peranginan( perumahan( kawasan perindustrian dan

disamping itu disebabkan oleh keadaan semulajadi seperti hakisan

>.>. 'kti+iti Pelancongan


4/13

6isebabkan oleh akti+iti/akti+iti dan kegiatan yang dilakukan oleh

pelancong seperti memasang unggun api( membuat bising(

menganggu penyu yang mendarat untuk bertelur dan akti+iti/akti+iti

yang boleh menganggu penyu.

>.5. Pencemaran6isebabkan oleh tumpahan minyak( pembuangan sampah sarap ( dan

bahan/bahan buangan industri yang membahayakan penyu.

Pembuangan beg plastik juga akan membuatkan penyu memakan

plastik tersebut kerana menyangka itu adalah obor/obor yang juga

merupakan makanan utama bagi penyu.

>.9. 4impahan $ahayaPancaran cahaya lampu atau cahaya api yang menerangi sehingga ke

kawasan pantai tempat penyu bertelur akan menganggu penyu/penyu

yang hendak naik ke pantai tersebut untuk bertelur. ni adalah kerana

penyu amat sensiti* kepada cahaya yang terang.

.0. PERANAN PENYU DALAM EKOSISTEM

Penyu merupakan sebahagian daripada rangkaian ekosistem marin. 6engan kata

lain( rangkaian ini saling mengikat antara satu sama lain dan tidak dapat dipisahkan

kerana ia akan memusnahkan hidupan marin yang lain.

5.1. #erdapat spesies penyu yang memakan rumpai laut( dan ada juga

yang memakan tapak sulaiman dan obor/obor. agi penyu yang

memakan rumpai laut seperti penyu agar( apabila mereka memakan

rumpai laut( mereka akan merapikan rumpai laut dan ini akan

membolehkan lebih banyak cahaya matahari sampai ke dasar laut

yang seterusnya membantu rumpai laut untuk tumbuh dengan lebih

subur. &umpai laut yang tumbuh subur seterusnya akan

membebaskan oksigen dan menyerap karbon dioksida sebagai satu

proses *otosintesis. )ksigen yang dibebaskan akan menstabilkan

kandungan oksigen di dalam laut dan akan memberi kehidupan

kepada spesis akuatik lain seperti ikan( ketam dan sebagainya.

5.2. 7ajis yang dihasilkan oleh penyu akan tersebar ke sekitar habitat

penyu dan ia akan menjadi baja dan membantu rumpai laut untuk


5/13

membiak dan tumbuh dengan lebih banyak lagi. 6i sini jelas

memperlihatkan kepada kita bagaimana rantaian ekosistem beroperasi

dengan sempurna dan kitaran ekosistem berlaku secara berterusan

dengan wujudnya spesis penyu di dalam ekosistem marin kita.

5.8. Penyu bertindak sebagai haiwan pelengkap( yang mana apabila penyu

memakan rumpai laut( mereka akan memuntahkan sedikit rumpai laut

yang telah dihancurkan dan seterusnya muntahan tadi dapat di makan

oleh ikan dan juga spesis/spesis marin yang lain. Situasi ini jelas

menggambarkan bahawa wujudnya saling kaitan dan kesinambungan

antara spesis penyu dan spesis/spesis marin lain dalam melengkapkan

lagi *ungsi dan proses yang berlaku di dalam sesebuah ekosistemmarin.

5.>. Sekiranya penyu yang menjadi pemangsa kepada tapak sulaiman dan

obor/obor lenyap( maka ia akan menyebabkan berlakunya

kemusnahan yang serius terhadap ekosistem marin. isalnya( didapati

ada sesetengah kawasan yang dipenuhi oleh spesis obor/obor sahaja

kerana sistem rangkaian di dalam ekosistem tersebut telah terganggu

dan ada pula antara ekosistem terumbu karang yang musnah akibatdimakan oleh tapak sulaiman kerana sudah tiada lagi pemangsa di

kawasan tersebut. Aika spesis penyu yang memakan obor/obor pupus(

maka obor/obor akan membiak dalam kuantiti yang banyak dan akan

memakan hidupan marin yang lain terutamanya ikan. 'pabila keadaan

ini berlaku( ia akan merencatkan pertumbuhan dan pembiakan

populasi ikan pada masa akan datang. Kesan daripada situasi

tersebut( jumlah ikan akan berkurang dan paling membimbangkan kitaia akan menyebabkan ikan mengalami kepupusan.

5.5. agi penyu yang memakan alga merah pula( apabila spesis tersebut

pupus( alga merah akan membiak dengan banyaknya dan akan

membunuh ekosistem terumbu karang. 'pabila ekosistem terumbu

karang musnah( ia akan turut membunuh populasi ikan di dalam

habitat tersebut. 6engan itu( ia seterusnya menyebabkan terumbu

karang dan ikan dalam -on tersebut juga akan turut pupus.


6/13

!.0. CADANGAN PELAN STRATEGIK

9.1. $adangan akti+iti dan program.

i. $eramah pendidikan awam kepada murid dan ibu bapa SK 6ungun oleh

pegawai #U !$ dan sukarelawan daripada Uni+ersiti alaysia #erengganu.ii. 'kti+iti lawatan murid ke #U !$ dibantu oleh pelajar daripada Uni+ersiti

alaysia #erengganu "U #% sebagai *asilitator.iii. Pihak #U !$ menjalankan Pemantauan Pendaratan Penyu elalui 'kti+iti

Penandaan Penyu enggunakan B nconel #ag3.i+. enjalankan akti+iti ekopelancongan berkonsepkan pemuliharaan penyu

yang melibatkan pelancong dari dalam dan luar negara.+. enjalankan program membuat kra* berkaitan dengan penyu untuk dijual dan

sekaligus membantu mempromosi program pemuliharaan penyu.+i. enjalankan gotong/royong di kawasan pantai &antau 'bang dan membantu

serta melihat proses menandakan anak penyu yang akan dilepaskan.+ii. emantau bilangan penyu yang kembali semula ke tempat penetasan melalui

tag yang dipakai "jangka masa panjang%.

9.2. idang tugas.

4. P 'K #!&4 '# 6'7< #U


7/13

in*ormasi di kawasan

tumpuan.d% enyertai karni+al atau pesta

dan mempromosi program

pemuliharaan penyu.

+. enyediakan bahan untuk publisiti

dan pendidikan seperti pamphlet

dan poster yang mengandungi isi

pendidikan berkaitan penyu.K -& "$ *"*" "$+)rang ramai di sekitar kawasan

&antau 'bang( warga sekolah

berdekatan( pelancong yang datang

ke #U !$./" &' " *"$""$+!daran kepada orang ramai =

inggu pertama dan kedua selepas

perasmian projek.!daran ke sekolah = semasa

lawatan dan pendidikan luar kepada

sekolah/sekolah.!daran kepada pelancong dan

pengunjung #U !$/ pamphlet

sentiasa diletakkan sepanjang masa

di kaunter pertanyaan dan lobi

#U !$.+i. emberikan dana bagi menyokong

program yang dijalankan./ 6ana adalah tertakluk kepada

kos peralatan semasa dan boleh

berubah/ubah.2. Petroliam 7asional erhad

"Petronas%

i. enyumbangkan dana bagi

menyokong program yang

dicadangkan.ii. emantau hal/hal yang berkaitan

dengan alam sekitar terutamanya


8/13

biodi+ersiti marin.iii. enjalankan penilaian impak

terhadap alam sekitar untuk setiap

projek pembangunan yang akan

dijalankan.i+. embantu publisiti dengan

mengadakan bulan BSayangi Penyu3

di Petrosains bagi mendidik

masyarakat akan kepentingan

penyu dan perlunya untuk

mengelakkan penyu daripada

kepupusan.

C"#"$%"$ " &' " *"$""$+ulan 7o+ember "musim cuti

persekolahan%K -& "$ *"*" "$+Semua pengunjung Petrosains

pada bulan 7o+ember khususnya

pelajar sekolah( guru dan ibu bapa.M" "-" +

Pengunjung mendapat sebanyak

mungkin maklumat berkaitan

dengan pemuliharaan penyu dan

juga bersedia untuk berkerjasama

dengan mana/mana agensi dalam

menjayakan pemuliharaan penyu.

8. Kerajaan 7egeri #erengganu i. embantu menyediakankelengkapan dan keperluan di

Pusat Penerangan dan Pengurusan

Penyu khususnya #U !$.ii. enyokong dan memberikan dana

yang bersesuaian dengan program

yang akan dijalankan.iii. enghantar wakil untuk memantau

dan mempromosi program


9/13

pemuliharaan penyu.i+. enguatkuasakan peraturan

pengharaman jual beli telur penyu di

#erengganu dengan tegas.

/" &' " *"$""$+Sepanjang masa terutama pada

musim penyu bertelur.L"$% " &' " *"$""$+a% enyediakan memorandum

berkaitan pengharaman

penjualan telur penyu dan

menyerahkannya kepada

pihak berwajib.b% embina jawatankuasa

bertanggungjawab untuk

urusan pemantauan akti+iti

jual beli.c% enyerahkan pesalah

kepada polis dan mahkamah

untuk diadili dan memastikan

pesalah tidak dilepaskantanpa syarat.

>. Pusat Penyu 6an !kosistem

arin "#U !$%( &antau

'bang( #erengganu

i. enjalankan kajian berterusan

terhadap penyu dan akti+iti

pembiakan penyu.Kumpulan sasaran:Saintis dan sta** #U !$( Pelajar

daripada U #.ii. enyediakan keadaan yang

kondusi* untuk pengeraman telur

penyu bagi memastikan kadar

penetasan telur penyu adalah

melebihi D, peratus berbanding

telur yang dihasilkan.iii. emastikan anak penyu selamat

sampai ke dalam air dan tidak

diancam haiwan seperti anjing dan


10/13

biawak.i+. enandakan penyu menggunakan

inconel tag bagi mengenalpasti

populasi ibu penyu yang mendarat

dan bertelur di &antau 'bang.+. erkerjasama dengan negara/

negara jiran dalam menentukan

corak migrasi penyu melalui tag

yang telah ditanda pada penyu

sekiranya penyu dijumpai di negara

mereka.+i. emberikan tunjuk ajar kepada

sukarelawan dari U # bagi

memudahkan mereka menjalankan

program yang telah dirancang.5. Uni+ersiti alaysia

#erengganu( Kuala

#erengganu.

i. enghantar >, orang sukarelawan

daripada ;akulti Pengajian aritim

dan Sains arin untuk membantu

program.ii. enjalankan kajian bersama dengan

saintis dan pengkaji dari #U !$

dalam memastikan kemandirian

spesis penyu.iii. embantu proses pemuliharaan

penyu bermula daripada penandaan

sehinggalah melepaskan anak penyu

ke laut dan mengawasi

perkembangan mereka.i+. embantu #U !$ memberikan

pendidikan kepada orang awam dan

murid sekolah dengan bertindak

sebagai *asilitator.+. emberikan bantuan dari segi

kemudahan peralatan yang canggih

yang ada di *akulti mereka.

+i. enjalankan publisiti di U # dan


11/13

mendapatkan lebih banyak lagi

sukarelawan bagi mengembangkan

program pendidikan awam ke

sekolah/sekolah sekitar #erengganu.9. Sekolah Kebangsaan

6ungun( 6ungun(

#erengganu.

"


12/13

majlis rasmi di sekolah.b% Kewangan akan dijaga oleh

bendahari jawatankuasa

yang dilantik.

c% 0ang yang diperolehi akandisalurkan ke tabung

pemuliharaan penyu bagi

menyokong program/

program lain yang akan

dilaksanakan.M" "-" & % "-+

enyemai perasaan cintakan penyu

dengan usaha mereka sendiri

menjual kra* dan memupuk

semangat saling berkerjasama.C"#"$%"$ " +&antai kunci "key chain% kayu

berbentuk penyu( penanda buku(

kad ucapan( magnet peti sejuk.

. )rang awam dan pelancong

dalam dan luar negara.

i. enghadiri program/program yang

dijalankan di kawasan pantai

&antau 'bang./" &' " *"$""$+Sepanjang tahun.P' " *"$""$ & % "-+

a% Program/program yang

dilaksanakan akan sentiasa

dikemas kini dan

dimaklumkan kepada orang

awam dengan iklan/iklan di

radio dan papan elektronik di

sekitar #erengganu.b% Aawatankuasa publisiti yang

terlibat akan berurusan

dengan pihak majlis daerah

di seluruh negeri #erengganu

bagi mendapatkan kerjasama


13/13

dan kebenaran untuk

mengiklan.

ii. emberi kerjasama dengan tidak

membeli dan memboikot penjualtelur penyu./" &' " *"$""$+Sepanjang masa.

5.1. RUMUSAN.

Penyu merupakan kha-anah alam dan haiwan unik yang telah lama

mendiami bumi kita. Pemuliharaan penyu haruslah giat dijalankan bagi

memastikan penyu tidak pupus dan generasi masa hadapan masih dapat

melihat penyu yang singgah untuk bertelur di pantai/pantai di negara kita.

Penyu juga mempunyai peranan yang penting dalam memastikankeseimbangan ekosistem dan biodi+ersiti. 0alaupun pelan strategik ini

hanya mem*okuskan kepada #U !$ di #erengganu sahaja namun

perbincangan dalam pelan ini turut juga boleh digunakan dan dijadikan

rujukan bagi pusat penetasan dan pengurusan penyu yang lain bagi tujuan

yang sama.Usahasama badan kerajaan dan bukan kerajaan bersama orang awam

di alaysia dilihat sebagai satu perkembangan yang sihat dan amat positi*

untuk memastikan keberhasilan dalam program dan kegiatan

pemuliharaan penyu. Semoga dengan adanya pelan strategik ini(

program/program pemuliharaan penyu dapat dijalankan dengan lebih

tersusun dan sistematik sekaligus dapat mencapai matlamat utama untuk

memastikan kepupusan penyu tidak berlaku khususnya di alaysia dan

segala cita/cita untuk melihat penyu kembali akti* membiak dan bertelur di

perairan kita akan berhasil.

pelan strategik pemuliharaan penyu

Documents