ชื่อหนังสือ - :: institute for population and social อหน งส อ...

ชอหนงสอ

การศกษาคณภาพชวตคนทางานในภาคอตสาหกรรมและภาคบรการ

การศกษาคณภาพชวตคนทางานในภาคอตสาหกรรมและภาคบรการ / ชนฤทย กาญจนะจตรา ... [และคนอน ๆ ]. --

พมพครงท 1, -- นครปฐม : สถาบนวจยประชากรและสงคม มหาวทยาลยมหดล, 2551.

(เอกสารทางวชาการ / สถาบนวจยประชากรและสงคม มหาวทยาลยมหดล ; หมายเลข 348)

ISBN 978-974-11-0990-6

1. คณภาพชวต. 2. คณภาพชวตการทางาน. 3. ความปลอดภยในงานอตสาหกรรม. 4. ตวชวด. I. ชนฤทย

กาญจนะจตรา . II. กาญจนา ตงชลทพย. III. ศรนนท กตตสขสถต. IV. ปงปอนด รกอานวยกจ. V. สภรต จรสสทธ.

VI. พอตา บนยตรณะ. VII. วรรณภา อารย. VIII. มหาวทยาลยมหดล. สถาบนวจยประชากรและสงคม. IX. ชอชด.

HD6954 ก522 2551

พมพครงแรก สงหาคม 2551

จานวนพมพ 500 เลม สงวนลขสทธตามกฎหมาย

ออกแบบปก นายประทป ผลสข

ออกแบบและจดรปเลม บรษท ธรรมดาเพรส จากด

จดพมพโดย สถาบนวจยประชากรและสงคม มหาวทยาลยมหดล

เลขท 999 ถนนพทธมณฑล 4 ตาบลศาลายา

อาเภอพทธมณฑล จงหวดนครปฐม 73170

โทรศพท: 0-2441-9666, 0-2441-0201-4

โทรสาร: 0-2441-9333

E-mail: [email protected]

Website: http://www.ipsr.mahidol.ac.th

พมพท บรษท ธรรมดาเพรส จากด

86 ซอย 50/1 ถนนจรญสนทวงศ แขวงบางยขน

เขตบางพลด กรงเทพฯ 10700

โทรศพท: 0-2883-0342-4

โทรสาร: 0-2435-6960

E-mail: [email protected]

- ii -

คานา

คนวยแรงงานเปนกลมคนกลมใหญทสดของโครงสรางประชากรไทย เปนตวขบเคลอนทางเศรษฐกจทสาคญ

ยงของประเทศ จงเปนกลมประชากรทหนวยงานภาครฐและเอกชนควรใหความสนใจ ไมเพยงในการพฒนาศกยภาพ

แตรวมถงคณภาพชวตทดดวย

แผนงานสขภาวะองคกรภาคเอกชน สานกงานกองทนสนบสนนการสรางเสรมสขภาพ (สสส.) โดย นายแพทย

ชาญวทย วสนตธนารตน ผซงทางานดานสรางเสรมคณภาพชวตของคนทางานมาตลอด ไดเลงเหนความสาคญของ

คนวยแรงงานน จงไดรวมมอกบ สถาบนวจยประชากรและสงคม มหาวทยาลยมหดล ดาเนนโครงการวจยเรอง

“คณภาพชวตคนทางานในภาคอตสาหกรรมและภาคบรการ” โดยเนนคนทางานในระบบทมการประกนตน ซงอยใน

องคกรทดเสมอนมระบบและสวสดการทเออประโยชนแกคนทางานไดอยางดยง อยางไรกตาม ในสถานการณปจจบน

คนทางานบางสวนยงไมไดรบประโยชนหรอสทธทควรจะได

ผลการวจยนเปนรายงานเบองตนทสะทอนภาพสถานการณคณภาพชวตคนทางานและการทางาน โดยใชตว

ชวดคณภาพชวตททางโครงการไดวจยและพฒนาขนมา เปนตวชวดทผานขนตอนและกระบวนการพฒนาทหลาก

หลาย ทงการสงเคราะหจากเอกสาร การเกบขอมลเชงคณภาพ การวพากษและขอเสนอแนะจากผเชยวชาญโดยตรง

มการปรบเพอใหเหมาะสมกบการใชเปนเครองมอวดคณภาพชวตในกลมคนทางานในทกระดบทงภาคอตสาหกรรม

และภาคบรการ และเหมาะสมอยางยงสาหรบใชในการตดตามความเคลอนไหวสถานการณคณภาพชวตคนทางาน

และการทางานเปนระยะ ๆ (Labour Watch) ตอไป

รายงานชนนยงไดถอดบทเรยน ของสถานประกอบการทเปนเลศ (Best Practice) มาพฒนาเปนตวอยางของ

การปฏบตทด (Good Practice) เพอเปนรปแบบการสรางเสรมคณภาพชวตคนทางานและการทางานในสถานประกอบการ

ภาคอตสาหกรรมและภาคบรการ และยงสามารถนาไปขยายผลโดยการปรบใชกบสถานประกอบการอน ๆ ทงน

เนองจากโครงการฯเลงเหนความสาคญของการพฒนาคณภาพชวตทดของคนในองคกร และตระหนกวา การม

คณภาพชวตทดของคนทางาน ไมเพยงสงผลกระทบทดตอคนทางานเอง ยงสามารถกระจายผลกระทบทดไปยง

องคกร/สถานประกอบการ และสงคมในวงกวางอกดวย

การศกษาน แมเปนการศกษาคนทางานเฉพาะกลมและจานวนไมมากในสถานประกอบการทไดมาตรฐาน

แตคณะนกวจยมนใจวา ผลการศกษาโดยเฉพาะตวชวดคณภาพชวตทพฒนาขนมาน สามารถนาไปใชเปนแนวทางใน

การศกษาและวดคณภาพชวตคนทางานในสถานประกอบการภาคอน ๆ ทวประเทศ

คณะนกวจย

- iii -

กตตกรรมประกาศ

งานวจยชนนสาเรจลลวงได ดวยความสนบสนนและความรวมมอทไดรบจากหลายฝาย หลายหนวยงาน

และจากคนทางานหลาย ๆ คน

หนวยงานแรกทขอขอบคณ คอ แผนงานสขภาวะองคกรภาคเอกชน สานกงานกองทนสนบสนนการ

สรางเสรมสขภาพ (สสส.) ทใหทนสนบสนนการวจยชนน โดยเฉพาะนายแพทยชาญวทย วสนตธนารตน ผจดการ

แผนงานสขภาวะองคกรภาคเอกชน ทไดใหความไววางใจสถาบนฯ ในการดาเนนงานวจยชนน รวมทงชวยตดตอ

ประสานงาน และใหแนวทางการดาเนนงานโครงการมาตลอด ขอบคณคณฉนทลกษณ อาจหาญ–คณจาหรอพจาของ

พวกเราท ชวยประสานงานจนงานวจยสาเรจลลวง โดยบางคร งกไดทางานรวมกนเสมอนเปนนกวจยคนหนง

ของโครงการ

ขอขอบคณคณะทปรกษาโครงการฯ ดร.ชยยทธ ชวลตนธกล ทปรกษาวชาการแรงงาน จากกระทรวงแรงงาน

คณมลลกา คณวฒน อดตทปรกษาวชาการแรงงาน คณมารสา เชาวพฤฒพงศ นายกสมาคมการจดการงานบคคล

แหงประเทศไทย และรองศาสตราจารย ดร.สรพล ปธานวนช คณะสงคมสงเคราะหศาสตรมหาวทยาลยธรรมศาสตร

ทไดใหขอคดเหน รวมกาหนดแนวทางการเกบขอมลในพนท และใหความเหนตอผลการศกษา ทาใหรายงานชนนม

ความสมบรณมากยงขน

ขอขอบคณ ดร. วภาว ศรเพยร ผอานวยการกลมงานแผนงานและสารสนเทศ สานกพฒนามาตรฐานแรงงาน

กรมสวสดการและคมครองแรงงาน กระทรวงแรงงานทชวยเหลอใหคาแนะนา และใหคาปรกษามาตงแตโครงการวจย

ชนนยงไมเปนรปเปนราง จนโครงการนเสรจสมบรณ

ขอขอบคณคณะผเชยวชาญทกทานทชวยใหความเหนททรงคณคา ทาใหตวชวดคณภาพชวตคนทางานทได

มาสมบรณเทยงตรงมากขน

ขอขอบคณผประกอบการ/เจาของสถานประกอบการและผปฏบตงานทเกยวของทางดานการสรางเสรม

คณภาพชวตคนทางานทกทานทยนดและเตมใจเสยสละเวลาอนมคายงในการใหขอมลทมคณคา และชวยเปด

โลกทศนคณะนกวจยใหเหนความสาคญของการเสรมสรางคณภาพชวตของคนในองคกร อกทงไดใหความรวมมอ

ใหโอกาสคณะนกวจยไดเขาสมภาษณ ทาใหไดขอมลอนเปนประโยชนยง

และสดทาย คณะนกวจย ซงเปนคนทางานคนหนงเชนกน ขอขอบคณผใหขอมล คอ คนทางานทกคน ซง

นอกจากเตมใจใหขอมลทมคณคาแลว ยงขยายมมมองของผวจยใหลมลกในมตคณภาพชวตทดของคนทางานและ

การทางานนนวาขนอยกบองคประกอบทหลากหลาย ไมไดเกดขนจากองคประกอบใดองคประกอบหนงเทานน

คณะนกวจย

- iv -

บทสรปสาหรบผบรหาร

การสรางเสรมคณภาพชวตคนทางาน เปนนโยบายสาคญทตองดาเนนการใหไดผลและจรงจง แผนงานสข

ภาวะองคกรภาคเอกชน สานกงานกองทนสนบสนนการสรางเสรมสขภาพ (สสส.) เลงเหนความสาคญดงกลาว จงรวม

มอกบสถาบนวจยประชากรและสงคม มหาวทยาลยมหดล ดาเนนโครงการ “การศกษาคณภาพชวตคนทางานใน

สถานประกอบการภาคอตสาหกรรมและบรการ” โดยกาหนดแผนปฏบตโครงการเปน 2 ระยะ ระยะแรกเปนการศกษา

นารอง (Pilot Study) เพอพฒนาตวชวดคณภาพชวตคนทางาน โดยการสรางเครองมอชวดเปนแบบสอบถามสารวจ

คณภาพชวตคนทางานในสถานประกอบการภาคอตสาหกรรมและภาคบรการ และการถอดบทเรยน การปฏบตทเปน

เลศ (Best Practice) เพอคนหารปแบบหรอตวอยางของการปฏบตทด (Good Practice) จากสถานประกอบการทไดรบ

มาตรฐานรบรองจากกระทรวงอตสาหกรรมและหนวยงานอน ๆ เพอเสนอเปนรปแบบการปฏบตงานทด ใหแกสถาน

ประกอบการ หรอเครอขายอน ๆ นาไปปฏบตเพอสรางเสรมคณภาพชวตคนทางานและการทางานตอไป ซงรายงาน

ฉบบนเปนผลจากการศกษาในระยะแรก สาหรบระยะท 2 ซงจะดาเนนการตอไป เปนการสารวจตดตามความ

เคลอนไหวคณภาพชวตคนทางานในสถานประกอบการ (Labour Watch) โดยใชเครองมอดงกลาว ตดตามความ

เคลอนไหว และการเปลยนแปลงคณภาพชวตคนทางานและการทางานเปนระยะทก 4 เดอนในรอบ 1 ป

วตถประสงค 1. พฒนาตวช วดคณภาพชวตของคนทางานและคณภาพชวตการทางานในสถานประกอบการภาค

อตสาหกรรมและภาคบรการ

2. ศกษาและถอดบทเรยนรปแบบการสรางเสรมคณภาพชวตคนทางานและคณภาพชวตการทางานใน

สถานประกอบการภาคอตสาหกรรมและภาคบรการทเปนสถานประกอบการตนแบบ-เพอเปนแนวทางการพฒนาและ

สงเสรมคณภาพชวตคนทางาน

ระเบยบวธวจย การศกษาครงนเปนการวจยประยกต โดยผสมผสานการศกษาวจยเอกสาร (Documentary Approach) การวจย

เชงปรมาณ (Quantitative Approach) การวจยเชงคณภาพ (Qualitative Approach) และการจดการความร (Knowledge

Management) ผานการจดสมมนา ระดมสมอง และการถอดบทเรยนเพอสรางองคความร (Lesson Learned) ในแตละ

วธการศกษามการเกบขอมลเปนขนตอน และมความสมพนธเกยวเนองกน

วธการดาเนนงานและกลมตวอยาง ในการพฒนาตวชวดใชกระบวนการทผานขนตอนการทบทวนวรรณกรรมทเกยวของกบตวชวดคณภาพชวต

ทงจากประสบการณของประเทศไทยและตางประเทศ การสนทนากลมจานวน 8 กลม แยกตามเพศ ชวงอาย ประเภท

และลกษณะสถานประกอบการเพ อใหไดตวช วดท นาเสนอจากคนทางานโดยตรง และขอเสนอแนะจากคณะ

กรรมการและผเชยวชาญของโครงการฯ เพอปรบปรงตวชวดใหสมบรณ

- v -

ตวชวดทพฒนานไดนามาใชเปนเครองมอสารวจนารอง (Pilot Study) สถานการณคณภาพชวตคนทางาน

ระหวางเดอนมนาคม ถง เมษายน พ.ศ. 2551 โดยสารวจจากคนทางานในสถานประกอบการภาคอตสาหกรรมและ

ภาคบรการ จานวน 200 ราย ทมอายระหวาง 15 – 60 ป เปนผประกนตน และทางานอยางตอเนองไมตำกวา 3 เดอน

ในสถานประกอบการตวอยางทไดรบมาตรฐานรบรองใน 4 จงหวดทเปนศนยกลางเศรษฐกจและสงคมและมจานวน

สถานประกอบการและคนทางานในจงหวดเปนจานวนมาก คอ กรงเทพมหานคร สมทรปราการ ปทมธาน และชลบร

สาหรบการจดการความร (Knowledge Management) นนมขนตอนการจดสมมนา ระดมสมอง และการถอด

บทเรยนเพอสรางองคความร (Lesson Learned) จานวน 3 กลมเปาหมาย คอ 1) กลมคนทางานในสถานประกอบการท

เปนตนแบบ 2) กลมเจาของ/ผประกอบการ/ผบรหารของสถานประกอบการทเปนตนแบบ และ 3) กลมเจาหนาทระดบ

บรหาร และผปฏบตงานระดบกลาง เพอใหไดรปแบบและตวอยางของการปฏบตทด (Good Practice)

ผลการศกษา

1. ตวชวดคณภาพชวตคนทางาน

การศกษาครงน ไดตวชวดคณภาพชวตคนทางาน จานวน 6 องคประกอบหลก คอ 1) ครอบครว

2) สภาพแวดลอมและการพกอาศย 3) คณธรรม จรยธรรม และวฒนธรรม 4) สงคม 5) ชวตการทางาน และ

6) สขภาพ ในแตละองคประกอบมตวชวด ดงรายละเอยดตอไปน

1. ครอบครว ประกอบดวยตวชวด 3 ตว ไดแก ลกษณะพกอาศยของคนทางาน การกลบไปเยยมบาน

และความสมพนธในครอบครว

2. สภาพแวดลอมและการพกอาศย ประกอบดวยตวชวด 7 ตว ไดแก การครอบครองทอยอาศย

ของคนทางาน คาใชจายดานคาเชาทพกอาศย ปญหาสภาวะแวดลอมทพบในบรเวณทพกอาศย

ความปลอดภยในชวตและทรพยสนในบรเวณทพกอาศย ระยะเวลาเฉลยทใชในการเดนทางไป

ทางาน ความยากลาบากในการเดนทางไปทางานจากทพกอาศย และความปลอดภยในการเดนทาง

มาทางาน

3. คณธรรม จรยธรรม และวฒนธรรม ประกอบดวยตวชวด 11 ตว ไดแก ความกตญญ ความ

เออเฟอเผอแผ ความมระเบยบวนย ความขยนหมนเพยร ความอดทนอดกลน ความมสมมาคารวะ

ความซอสตยตอคครอง ความซอสตยตอผอน การใหทาน การปฏบตศาสนกจ และการไดรบความ

สะดวกเมอตดตอทางราชการ

4. สงคม ประกอบดวยตวชวด 7 ตว ไดแก การรจกคนในชมชน ความสมพนธกบคนในชมชน ความ

แตกตางของรปแบบการใชชวตในชมชน สถานะของคนทางานเมอเปรยบเทยบกบคนในชมชน การ

จดกจกรรมในชมชน การมสวนรวมในการจดกจกรรมในชมชน และการสงสรรคกบเพอน

5. ชวตการทางาน ประกอบดวยตวชวด 14 ตว ไดแก วนทางาน จานวนชวโมงในการทางานตอวน

การทางานลวงเวลา การทางานกะ รายไดประจาและรายไดพเศษจากการทางาน วนหยด วนลา

สวสดการ การเจรจาตอรองและการมสวนรวมของคนทางาน สหภาพแรงงาน ความกาวหนาและ

ความมนคงในการทางาน สภาพแวดลอมในททางาน หนสน และ ภาวะการออมเงน

- vi -

6. สขภาพ ประกอบดวยตวชวด 7 ตว ไดแก สขภาพกาย สขภาพจต การรบประทานอาหารมอหลก

การออกกาลงกายและพกผอนหยอนใจ การสบบหร การดมเครองดมทมแอลกอฮอลและเครองดมช

กาลง การมเพศสมพนธและพฤตกรรมเสยงทางดานสงคม

2. สถานการณคณภาพชวตคนทางานและคณภาพชวตการทางาน

เปนผลการสารวจนารองกลมตวอยางจานวน 200 ราย ใน 4 จงหวด คอ กรงเทพมหานคร สมทรปราการ

ปทมธาน และชลบร โดยใชเครองมอเปนแบบสอบถาม ประกอบดวยองคประกอบ 6 องคประกอบทโครงการฯ พฒนา

ขนมา เพอสารวจสถานการณคณภาพชวตคนทางานในเบองตน และเพอยนยนเครองมอทจะใชตดตามความ

เคลอนไหวสถานการณคณภาพชวตคนทางานและคณภาพชวตการทางานในระยะท 2 (Labour Watch)

ผลจากการสารวจนารองคณภาพชวตคนทางาน พบวา คนทางานเกนครงเลกนอยอยในชวงอาย 25-34

ป สวนคนทางานกลมอาย 45 ป ขนไปมสดสวนนอยทสด เพยงรอยละ 7 เมอพจารณาสถานภาพการจางงานของคน

ทางานในกลมตวอยางน พบวามเพยงรอยละ 18 ทมสถานภาพการจางงานเปนแบบรายวนหรอรายชวโมง สดสวนท

เหลอเปนการจางงานแบบรายเดอน หมายความวา คนทางานทไดจากการสารวจนารองในครงน มสถานภาพการจาง

งานทมนคงในระดบหนง เนองจากการไดรบรายไดทเปนตวเงนทแนนอน รวมไปถงสทธการไดรบสวสดการของคนทา

งานรายเดอนทจะไดรบสวสดการตาง ๆ มากกวาคนทางานรายวนหรอรายชวโมง

เมอพจารณาคณภาพชวตคนทางานใน 6 องคประกอบ พบวา

1. องคประกอบคณภาพชวตคนทางานดานครอบครว

พบวา กวาครงของคนทางานตองเชาทพกอาศย (รอยละ 68) โดยเสยคาเชาโดยเฉลยเดอนละ 2,308

บาท มคนทางานรอยละ 32 ทไมตองเสยคาใชจายในดานทพกอาศย คนทางานในภาคอตสาหกรรมมากกวา 3 ใน 4

ตองแบกรบภาระคาใชจายดานทพกอาศย ขณะทคนทางานภาคบรการแบกภาระเรองนนอยกวา

ดานความสมพนธภายในครอบครวของคนทางาน พบวา อยในระดบด หมายความวา คนทางานม

การพดคยดวยความเขาใจกนกบคนในครอบครว มความรสกพอใจตอความสมพนธทเกดขนภายในครอบครว มการ

จดเวลาใหสามารถกลบไปเยยมครอบครว และใชเวลาอยรวมกบครอบครวไดอยางเพยงพอ

2. องคประกอบคณภาพชวตคนทางานดานสภาพแวดลอมและการพกอาศย

คนทางานเกอบครงหนง (รอยละ 47) ตองเผชญปญหายงและแมลงในบรเวณทพกอาศย และโดย

คนทางานในภาคอตสาหกรรมเกอบ 1 ใน 5 (รอยละ 17.3) ตองเผชญปญหาดานสภาพแวดลอมบรเวณทพกอาศย

จานวนมากกวา 3 ปญหา ขณะทคนทางานภาคบรการมเพยง 1 ใน 10 (รอยละ 11.5) ทเผชญปญหาสภาพแวดลอม

ดานทพกอาศยมากกวา 3 ปญหา

คนทางานครงหนง (รอยละ 51.5) เดนทางมาทางานโดยรถยนตหรอมอเตอรไซคสวนตว และเมอ

ถามถงความยากลาบากในการเดนทางมาทางาน พบวา ในภาพรวมไมมความยากลาบากในการเดนทางมาทางาน

โดยคนทางานภาคบรการมความยากลาบากในการเดนทางมาทางานมากกวาคนทางานภาคอตสาหกรรม (รอยละ 24

และรอยละ 14.4 ตามลาดบ) ซงอาจมาจากการทคนทางานภาคอตสาหกรรมสวนใหญเชาบานพกอย จงสามารถเลอก

สถานทพกอาศยใกลกบททางานได ทาใหการเดนทางมาทางานไมเปนปญหามากเมอเทยบกบคนทางานในภาค

บรการ โดยเวลาเฉลยทใชในการเดนทาง (ไป-กลบ) ประมาณ 48 นาท

- vii -

3. องคประกอบคณภาพชวตคนทางานดานคณธรรม จรยธรรมและวฒนธรรม

ในภาพรวม พบวา คนทางานมทศนคตทดตอคณธรรม จรยธรรม ของคนในสงคม และเมอเปรยบ

เทยบระหวางคนทางานในสองภาค คนทางานภาคอตสาหกรรมมทศนคตทดตอคนไทยสมยน ในมตของคณธรรม

จรยธรรม และวฒนธรรมในระดบทนอยกวาเมอเปรยบเทยบกบทศนคตของคนทางานในภาคบรการ ตงแตเรองความ

กตญญ ความเออเฟอเผอแผ ความมระเบยบวนย ความมสมมาคารวะ ความอดทนอดกลน ความซอสตยตอคครอง

และความซอสตยตอผอน ยกเวนมมมองดานความขยนหมนเพยร ทคนทางานทงในภาคอตสาหกรรมและภาคบรการ

มระดบทศนคตใกลเคยงกน

4. องคประกอบคณภาพชวตคนทางาน ดานสงคม

กจกรรมทางสงคมของคนทางานทไดจากการสารวจนารองในครงน มรปแบบในระดบทด คอ ไมม

ความแปลกแยกกบคนในชมชน รจกกนและมความสมพนธในระดบด มคนทางานทงในภาคอตสาหกรรมและภาค

บรการเพยงเลกนอยทรสกวาตนเองมสถานภาพดอยกวาคนในชมชน (รอยละ 5.8 และรอยละ 5.2 ตามลาดบ) อยางไร

กตาม การไมเขารวมกจกรรมรวมกบคนในชมชนมอยในระดบทสงคอ ประมาณ 2 ใน 5 ของคนทางานทงในภาค

อตสาหกรรมและภาคบรการ (รอยละ 39.1 และรอยละ 42.9 ตามลาดบ)

5 องคประกอบคณภาพชวตคนทางาน ดานการทางาน

คนทางานสวนใหญทงในภาคอตสาหกรรมและภาคบรการมวนทางาน 6 วน และมระยะเวลาทางาน

ตามทกฎหมายกาหนดคอ จานวน 8 ชวโมงตอวน อยางไรกตาม งานในภาคอตสาหกรรมมกมปรมาณงานทมาก

ดงนน จงพบวา คนทางานในภาคอตสาหกรรมมการทางานลวงเวลาถงรอยละ 80 ขณะทคนทางานภาคบรการ

มสดสวนของการทางานลวงเวลาครงตอครง

ดานสวสดการของคนทางานเปนปจจยหนงทสาคญตอคณภาพชวตคนทางาน เปนองคประกอบ

หนงททาใหคนทางานใชชวตไดอยางมความสขและสะดวกสบายมากขนในการทางาน รวมถงสวสดการยงเปนผชวย

ทางออมในเรองของการลดภาระคาครองชพ จะเหนไดวาสวสดการหลกทสถานประกอบการจาเปนตองจดใหม คอ

หองพยาบาล ปจจยในการปฐมพยาบาลเบองตน และนำดม ลวนเปนสงจาเปนแทจรงในการทางาน ขณะท การตรวจ

สขภาพประจาป การมเครองแบบใหคนทางานฟร การจดสงอานวยความสะดวกตางๆ ใหแกคนทางาน ไมวาจะเปน

การจดรถรบสงระหวางจดไปยงสถานททางาน การมทพกใหแกคนทางานฟร การมหองพกผอน การมทจอดรถ เปนตน

สงเหลาน ลวนเปนสวสดการทชวยแบงเบาภาระคาใชจายใหแกคนทางานทางออม และเปนนำหลอเลยงทสาคญ ทม

สวนชวยใหคณภาพชวตคนทางานดขนในระดบหนง ดงนน จะเหนไดวา คนทางานมมากกวารอยละ 80 ทพงพอใจตอ

สวสดการทไดรบจากสถานประกอบการ

การมสหภาพแรงงานเปนอกหนงองคประกอบของการมคณภาพชวตการทางานทด ซงจากการ

สารวจนารองในครงน พบวา คนทางานมากกวาครงหนงทางานในสถานประกอบการทไมมสหภาพแรงงาน โดย

เฉพาะอยางยงคนทางานในภาคบรการเกอบ 3 ใน 4 ททางานในสถานประกอบการทไมมสหภาพแรงงาน (รอยละ

70.8) อยางไรกตาม ในจานวนคนทางานททางานในสถานประกอบการทมสหภาพแรงงาน พบวา มถงรอยละ 62.5 ท

เปนสมาชกสหภาพแรงงาน

สาหรบสภาพแวดลอมในสถานททางาน พบวา คนทางานสวนใหญ (รอยละ 72) ตองพบเจอปญหา

สภาพแวดลอมบรเวณททางาน โดยปญหาทพบมากทสด คอ ความรอน มถงรอยละ 48 และทนาเปนหวงคอ มากกวา

1 ใน 3 ของคนทางานทตองเผชญปญหาสภาพแวดลอมบรเวณททางานนน ตองพบปญหาสภาพแวดลอมบรเวณททา

งานมากกวา 5 อยางขนไป

- viii -

ดานหนสนของคนทางาน พบวา คนทางาน 3 ใน 4 มหนสนทตองจาย ดงนน สถานภาพการกเงนใน

คนทางานจงสงถงรอยละ 73 และเปนการกนอกระบบถงรอยละ 59.5

6. องคประกอบคณภาพชวตคนทางาน ดานสขภาพ

สขภาพกาย

คนทางานประมาณครงหนง (รอยละ 51) มสขภาพรางกายแขงแรง ไมเจบปวยในรอบ 1 เดอนกอน

การสมภาษณ สาหรบการเจบปวยทเกดจากการทางาน พบวา มเพยงรอยละ 16.5 และเมอคนทางานเขารบบรการ

การรกษาพยาบาลมเกอบ 2 ใน 3 (รอยละ 64.5) ทเบกจายคารกษาพยาบาลจากประกนสงคมไดหมด อยางไรกตาม

ยงมคนทางานสวนหนง รอยละ 11 ทไมใชบตรประกนสงคมขณะเขาไปใชบรการทางการแพทย โดยคนทางานภาค

อตสาหกรรมใชบรการประกนสงคมประเภทเบกไดหมดมากกวาคนทางานในภาคบรการ (รอยละ 71.2 และรอยละ

57.3 ตามลาดบ) และคนทางานในภาคบรการเลอกทจะไมใชบตรประกนสงคมมากกวาคนทางานภาคอตสาหกรรม

(รอยละ 15.6 และรอยละ 6.7 ตามลาดบ)

ในการประเมนสขภาพตนเอง ในภาพรวม พบวา รอยละ 79 ของคนทางานมความพงพอใจกบ

สขภาพของตนเอง

สขภาพจต

ตวชวดความสขในการสารวจนารองครงน ใชแบบวดความสขโดยการประเมนตนเอง และใหคะแนน

เรมจาก 0 คะแนน ไปจนถง 10 คะแนนเตม พบวา คาเฉลยความสขของคนทางานอยทระดบ 6.92 คะแนน และเมอ

นามาคานวณกบความสามารถในการจดการปญหา พบวา ความสขมระดบแปรผนตรงกบความสามารถในการ

จดการปญหา คอ คนทางานทสามารถจดการปญหาไดตามทคาดหวงไว จะมระดบความสขสงกวา คนทางานท

สามารถจดการปญหาไดในระดบทตำลงมา

พฤตกรรมดานบวกตอสขภาพ

คนทางาน 3 ใน 5 ทมพฤตกรรมการกนอาหารมอหลกครบทกมอ ( 3 มอ คอ เชา กลางวน และเยน)

โดยคนทางานภาคอตสาหกรรมกนอาหารครบ 3 มอ มากกวา คนทางานในภาคบรการ ในขณะทมอเชาเปนมอท

สาคญ แตปรากฏวา คนทางานเลอกทจะงดมอเชามากกวางดมอเยน โดยพบสถานการณเชนเดยวกนทงในคนทางาน

ภาคอตสาหกรรมและภาคบรการ โดยเฉพาะคนทางานในภาคบรการทกนอาหาร 2 มอ โดยเลอกงดมอเชามถงมากกวา

1 ใน 4 พฤตกรรมดานบวกอกหนงเรองทนาสนใจ คอ การออกกาลงกาย พบวา คนทางานรอยละ 46.5 ไมออกกาลงกาย

เลย และพบมากกวาในกลมคนทางานในภาคบรการ อยางไรกตาม คนทางานถง 2 ใน 3 ทไดรบการพกผอนอยาง

เพยงพอ โดยคนทางานภาคบรการระบวา มการพกผอนอยางเพยงพอมากกวาคนทางานภาคอตสาหกรรม

พฤตกรรมเสยงตอสขภาพ

พฤตกรรมเสยงตอสขภาพกาย ไดแก การสบบหร การดมเครองดมทมแอลกอฮอล การดมเครองดม

ชกาลง การมเพศสมพนธทไมปลอดภย เปนตน พฤตกรรมเหลานลวนเปนปจจยกระตนใหเกดการเปนโรคเรอรง ซงพบวา

เกอบ 1 ใน 4 ของคนทางานผชายยงมพฤตกรรมการสบบหรเปนประจา แตการดมเครองดมทมแอลกอฮอลทกวนนน

ไมพบเลย ยกเวนเครองดมชกาลงทคนทางานผชายยงคงมการดมทกวนอยเพยงรอยละ 3.7 สาหรบการมเพศสมพนธ

ทไมปลอดภยนน พบวา คนทางานทงชายและหญงไมใชถงยางอนามยกบสามหรอภรรยาตนเอง สาเหตสาคญนาจะ

มาจากความเชอใจกน แตทนาเปนหวงคอ การไมใชถงยางอนามยกบคนอนอนทไมใชสามหรอภรรยาตนเอง เชน แฟน

- ix -

เพอนสนท ผหญงอน หรอ ผใหบรการทางเพศ เปนตน มสดสวนการไมใชถงยางอนามยขณะมเพศสมพนธในกลม

ดงกลาวคอนขางสง

สาหรบพฤตกรรมเสยงดานสงคม พบวา คนทางานจากการสารวจนารองในครงน ไมมพฤตกรรมเสยง

ดานสงคมทนาเปนหวง ในเรองของการเลนการพนน เนองจากมไมถง 1 ใน 5 ทมพฤตกรรมเลนการพนน แตการ

ซอลอตเตอร ยงคงมจานวนมาก โดยคนทางาน 1 ใน 5 ซอลอตเตอรทกงวด

3. ตวอยางการปฏบตทด (Good Practice)

เปนการถอดบทเรยนจากการจดการความร ในกลมบคลากรฝายบรหารและฝายพฒนาทรพยากรมนษย

กลมผบรหารสงสดหรอเจาของสถานประกอบการทประสบความสาเรจ และกลมเจาหนาทผปฏบต เพอใหไดองค

ความรของการทางานทดทสด ทนาไปสเปาหมายระดบสงสดขององคกรนนไดผล “ตวอยางของการปฏบตทด: Good

Practice” เพอใหสถานประกอบการอน สามารถนาไปปรบใชได ประกอบดวยกลมตวชวด 6 กลม ดงน

1. กลมตวชวดการทางาน

2. กลมตวชวดคาตอบแทน

3. กลมตวชวดสวสดการ

4. กลมตวชวดความกาวหนาและความมนคง

5. กลมตวชวดสภาวะแวดลอมในททางาน

6. กลมตวชวดสทธและความเปนธรรม

โดยภายใตกลมตวชวดดงกลาว จะมองคประกอบตวชวดยอยกากบอย (สามารถดไดในบทท 5) ซงสถาน

ประกอบการอนสามารถนามาพจารณาและปรบใชกบองคกรของตนเองได นอกจากน จากการจดการความรในกลม

ตวอยาง 3 กลมทไดกลาวมานน ทาใหไดแนวทางในการทางานของคนทางานเพอใหเปนคนด-คนเกง อยด-มสข โดย

แบงตามระดบของสถานประกอบการ คอ สถานประกอบการระดบใหญ และสถานประกอบการขนาดกลางและเลก

นอกจากน ยงมแนวทางปฏบตใหแกระดบคนทางานภาคปฏบตเชนกน

จากการถอดบทเรยน พบวา แนวทางในแตละระดบของสถานประกอบการ หรอแมในระดบบคคลกตาม

มการนาแนวคด ความสข 8 ประการ ของสานกงานกองทนสนบสนนการสรางเสรมสขภาพ (สสส.) มาประยกตใช

สรางเปนกจกรรมภายในสถานประกอบการ สรางจตสานกใหคนทางานมความสขกบการทางาน มความผกพนและรก

องคกรททางาน และใหมองเหนคณคาของคนทางาน นอกจากการประยกต ความสข 8 ประการ หรอ Happy 8 ของ

สสส. มาใชกบสถานประกอบการแลว ผบรหารยงสามารถวดระดบความสขของคนทางานไดงาย โดยใชแบบสอบถาม

ของกรมสขภาพจต มาวดระดบความสขของคนทางาน เพอวดความกาวหนาของคนสถานประกอบการ เพราะหากคน

ทางานมความสขในการทางาน กสงผลตอภาคการผลตหรอตนทนของสถานประกอบการไดเชนกน

โดยสรปแลว “ตวอยางของการปฏบตทด: Good Practice” น ไดจากการสกดเอาแนวทางการทางานทได

ผลด จดแขงของสถานประกอบการทตนเปนเจาของหรอทางาน และมมมองปญหาทพบของกลมตวอยางแตละกลม

นามาแลกเปลยนเรยนรกน จนไดเปน “ตวอยางของการปฏบตทด: Good Practice” ใหสถานประกอบการอนสามารถ

มนใจและนาไปประยกตใชกบสถานประกอบการของตนเองหรอทตนเองกาลงทางานอยได

- x -

4. ขอเสนอแนะ

4.1 การใชเครองมอสารวจเพอตดตามความเคลอนไหวคณภาพชวตคนทางาน

ในการสารวจตดตามความเคลอนไหวคณภาพชวตคนทางานและการทางาน ในระยะท 2 ให

คานงถงขอเสนอแนะ ดงน

1. ควรเกบขอมลทเปนตวแทนแรงงานในระบบทงหมด เพอใชขอมลจากการสารวจในการ

กาหนดนโยบายเพอพฒนาแรงงานในภาพรวม

2. การเกบขอมลทเปนตวแทนแรงงานในระบบควรเกบขอมลจากสถานประกอบการทมขนาด

ประเภท และลกษณะงานท หลากหลาย เพ อใหการกาหนดนโยบายแรงงานมความ

หลากหลายตรงกบความตองการของแรงงานในสถานประกอบการทแตกตางกน

3. ควรมการกาหนดหนวยงานประจาทรบผดชอบในการสารวจขอมลทเปนลกษณะตอเนอง เพอ

ใหไดขอมลทสอดคลองและสามารถตดตามการเปลยนแปลงได หรอมการจดฝกอบรมใหผ

ประกอบการทาการสารวจขอมลเอง โดยชแจงประโยชนของการสารวจคณภาพชวตแรงงาน

ตอผประกอบการ

4. เพอเปนแรงจงใจใหสถานประกอบการมสวนรวมในการสารวจ ผสารวจขอมลอาจทารายงาน

สรปผลตวชวดทสาคญเปนลกษณะอตโนมต และรายงานตอสถานประกอบการทตกเปน

ตวอยางในการสารวจ เพอใหผประกอบการเหนสถานการณคณภาพชวตของแรงงานของตน

ซงจะเปนประโยชนตอการกาหนดนโยบายของสถานประกอบการ โดยเฉพาะอยางยง หาก

การเกบขอมลเปนแบบตอเนองในลกษณะ Labour Watch เพราะผประกอบการจะไดเหนการ

เปลยนแปลงคณภาพชวตแรงงานในสถานประกอบการของตน ซงประโยชนทผประกอบการ

ไดรบจะทาใหเกดการรวมมอทดในการสารวจขอมลในระยะยาว

5. จดใหมเวทเพ อแลกเปล ยนองคความร เก ยวกบคณภาพชว ตแรงงานไทย เพ อปรบ

แบบสอบถามใหครอบคลมสถานการณทเปนปจจบน เชน การเปลยนกฎหมายแรงงาน และ

ปญหาคาครองชพ เปนตน

4.2 ขอเสนอแนะเชงนโยบายจากการพฒนาตวอยางของการปฏบตทด (Good Practice)

สรปแนวทางปฏบตในการทางานใหคนทางานเปนคนด-คนเกง อยด-มสข

• ประเดนทนาสนใจของสถานประกอบการขนาดใหญ คอ การนาหลก Happy 8 (Happy Body,

Happy Heart, Happy Soul, Happy Relax, Happy Brain, Happy Money, Happy Family และ

Happy Society) มาสรางเปนกจกรรมโดยเนนคนเปนศนยกลาง เพอใหพนกงานในบรษท

สามารถปฏบตงานไดอยางเตมประสทธภาพ เกดประสทธผลสงสดตอบรษท และพนกงาน

เกดความรก ความสามคค ความผกพนกน

- xi -

• สาหรบสถานประกอบการขนาดเลกตองทาใหคนทางานนกถงความสขในการทางานมากกวา

ตวเงน “Happy no money” โดยทาใหคนในองคกรรกและผกพนกบองคกรเสมอนเปนสวน

หนงของการดาเนนชวต สรางความสานกรวมกนวา “ถาองคกรลมชวตของคนทางานกลม

ดวย” และสงเสรมใหการดาเนนวถชวตของคนทางานเปนไปโดยยดเอาเศรษฐกจพอเพยงเปน

หลก ตลอดจนเรยนรในการบรหารเงน

• การทากจกรรมสวนใหญ สถานประกอบการขนาดใหญจะเหนคณคาของคน สวนบรษท

ขนาดเลกจะมเทคนคใหเจาของหรอผบรหารระดบสงของสถานประกอบการ เหนความสาคญ

โดยการทาโครงการเยยมบาน (Home Visit) การสรางตนแบบคนด เชน สงเสรมใหการไป

ทาบญไมถอเปนวนลาเปนตน และเขาใจในชวตสวนตว แตบรษททจะกาวไปสบรษทขนาด

ใหญตองเนนการทารวมกน ใหพนกงานรสกวาเปนสวนหนงของบรษท พยายามสรางองคกร

ใหหางไกลในเรองของเงน เนนความเสยสละ คอ องคกรเปนคนลงทน พนกงานเปนคนลงแรง

เชน การมกองทนพฒนาบานเกด โดยใหพนกงานทมความประสงคตองการทนนสามารถ

ลงชอเพอขอรบทนได มหองสมดการเรยนร

• วฒนธรรมขององคกรสามารถปรบเปลยนได อยทวสยทศน ตองสรางบรรทดฐาน หรอคา

นยม แตในทางปฏบตคนกคดถงปากทอง แตกสามารถปรบเปลยนไดโดยอยทความเชอ สง

สาคญคอการสรางวฒนธรรมองคกรทด มคณธรรม ไมมเงนลงทนกใชวธลงแรง เพอให

พนกงานมสวนรวม ใหกจกรรมเปนสอกลาง เพอลดความขดแยง สรางความผกพน และสราง

กจกรรมทมรปแบบเหมาะสมกบบรษท

• การจดตงสหกรณเปนกลไกตวหนงทเนนความสมครใจ มการออมทรพย การปลอยกโดยคด

ดอกเบยราคาตำ

• ควรมกจกรรมคนกาไรใหสงคม เพอใหพนกงานรจกการทาประโยชนใหสงคม

• การตดตามประเมนผล จะมการประชมทมทางาน มการประมวลผลโครงการ นาเสนอ

ปรบปรงอยตลอดเวลา และเปดโอกาสใหคนรนใหมเขามาเสนอความคด

• การสอสารเปนสงทสาคญ ระหวางเจาของหรอผบรหารระดบสงของสถานประกอบการ กบ

ระดบผจดการและพนกงาน ควรมสอกลางทสามารถสอสารพดคยได เพอแลกเปลยนความ

คดเหนทงในเรองการทางาน สวสดการตาง ๆ ตลอดจนปญหาตาง ๆ ทเกดขน

• การวดระดบความสข บรษททงขนาดใหญและเลกควรมการรเรมใชแบบสอบถาม ของกรม

สขภาพจต กระทรวงสาธารณสข เพอใชวดระดบความสขของทกคนในสถานประกอบการ

ของตน ทาใหทราบระดบความสขของพนกงานแตละคนวาอยในระดบใด โดยการสมตวอยาง

ในทกแผนก หรออาจใชแบบประเมนความพงพอใจของพนกงานททางสถานประกอบการ

สรางขนเองกได การวดระดบความสข เปนตวบงชสภาพจตใจของคนทางาน ซงสงผลกระทบ

ไปถงความเจรญกาวหนาของสถานประกอบการดวย

- xii -

Executive Summary

Improving the quality of life of workers is an important policy that needs to be seriously implemented and achieved. Recognizing the importance of this policy, the Happy Workplace Project under the Thai Health Promotion Foundation (ThaiHealth) is collaborating with the Institute for Population and Social Research (IPSR) of Mahidol University to implement the “Quality of Life of Industrial and Service Workers” project. This project consists of 2 periods of study. The first phase includes a Pilot Study to develop indicators of the Quality of Life of workers through designing a questionnaire to survey the Quality of Life of workers in the industrial and service sectors and examining the lessons learned from Best Practice in order to develop Good Practice from organizations which have been certified by the Ministry of Industry and other related agencies. The Good Practice will be presented to business operators and various networks in order to improve the Quality of Life of workers. The second phase will involve using the above methods to perform a Labour Watch on workers over a period of every 4 months for a year.

Objectives

1) To develop the quality of life and the quality of working life indicators of workers in the industrial and service sectors

2) To examine the “Lessons learned” from the Best Practice of the Industrial and Service sectors to describe how they build on past successes, this can be applied as a guide to develop and improve the quality of life of workers in the industrial and service sectors

Research Methodology

The research uses a combination of research methods including the Documentary Approach, Quantitative Approach, Qualitative Approach and Knowledge Management, and Lessons Learned strategy to obtain information.

Methods and Study Population

Tried and tested, internationally renowned methods were used to collect the information from both Thai and international experiences. Eight focus groups were carried out. They were separated by the categories of gender, age-group, and type of establishments. The groups were questioned in sessions and their opinions, coupled with advice given by experts on the subject, were used to develop the indicators to be used in the pilot study.

The Pilot Study examined a group of 200 workers, aged between 15 – 60 years, who have been working for longer than 3 months and have obtained working licenses, in 4 provinces: Bangkok, Samut Prakan, Pathumthani and Chonburi. These studies took place during the months of March – April 2008.

With regards to Knowledge Management, there were Seminars, Brainstorming and Experience-sharing to squeeze their tacit and explicit knowledge into the Lessons Learned from 3 stakeholders: 1) Workers in “Best Practice” organizations, 2) Owners/business operators/management of “Best Practice” organizations, and 3) Executives and officers in governmental and non-governmental organizations. The information given by these groups is then used to determine the Good Practice.

- xiii -

Results 1) The Indicators of the Quality of Life of Workers

The indicators of the quality of life of workers consist of 6 components: Family, Living Conditions, Morals, Ethics and Culture, Society, Working Conditions and Health.

1. Family consists of 3 indicators: Housing conditions, Visiting hometown and Relationship with family members.

2. Living Conditions consists of 7 indicators: Housing possession, Rent expenses, Environmental problems around the neighbourhood, Safety of life and assets, Distance from the workplace, Difficulty in commuting to the workplace, and Safety in commuting to the workplace.

3. Morals, Ethics and Culture consists of 11 indicators: Gratitude to parents, Generosity, Discipline, Dedication, Tolerance, Respect, Fidelity to spouse, Honesty, Charity, Religious belief and behaviour, and Government services availability.

4. Society consists of 7 indicators: Familiarity with people in the community, Relationship with others within the community, Diversity of lifestyles in the community, Comparison between socio-economic status among workers and their neighbors in the community, Organization of community activities, Participation in such activities and Socializing with friends.

5. Working Conditions consists of 14 indicators: Working days, Working hours, Overtime hours, Shift work, Monthly salary and extra income, Holidays, Leave days, Welfare, Negotiation and participation of workers, Workers’ Union, Advancement and work stability, Working environment, Debts and Savings.

6. Health consists of 7 indicators: Physical health, Mental health, Eating habits, Exercise and recreation, Smoking habits, Alcohol and Energy drink habits, Sexual activeness, and Risk-taking behaviour in society.

2) Quality of Life of workers

These survey results were from 200 participants in 4 provinces: Bangkok, Samut Prakan, Pathumthani, and Chonburi. The survey involved the above mentioned 6 components that were developed by the project and its results will be used for the second phase of study or Labour Watch.

From the results, it was found that a little over half of the workers were in the 25-34 age-group while only 7% were over 45 years of age, the least percentage age-group. Only 18% were on a daily or hourly work contract, while the rest of the workers were employed on a monthly basis. This means that this group of workers has the highest job stability and they are also entitled to the special benefits of monthly employment.

After examination of the 6 components, it was found that:

1. Family

68% of workers pay an average monthly rent of 2,308 baht. 32% of workers do not have to pay any monthly rent. More than 75% of industrial workers have to pay monthly rent.

It was also discovered that the overall relationship between the workers and their family is satisfactory. This means that they are able to spend enough time with their family.

- xiv -

2. LivingConditions

47% of workers have to face the problem of insects and mosquitoes in their living quarters. 17.3% of industrial workers and 11.5% of service workers have to face more than 3 environmental problems around their living quarters.

51.5% of workers travel to work by private car or motorbike. Overall, it was found that there was little difficulty in commuting to work for the workers. However, a higher percentage of service workers (24%) than industrial workers (14.4%) face obstacles in commuting to work. This is largely due to the fact that industrial workers are able to rent private housing. Thus, they are able to choose where they live and therefore do not have much difficulty in commuting compared to service workers. The average travel time to and from work is 48 minutes.

3. Morals,EthicsandCulture

Overall, the workers had positive attitudes towards the morals and ethics of the people in Thai society. It was found that service workers had a better attitude concerning morals, ethics and culture of the Thai people than industrial workers in the aspects of Gratitude to parents, Generosity, Discipline, Tolerance, Respect, Fidelity to spouse, Honesty, Charity, Religious belief and behaviour, and Government service availability. However, the levels of Dedication were similar between these two groups.

4. Society

Overall, the workers live in harmony and have strong relationships with their community. Only a small percentage of both industrial workers (5.8%) and service workers (5.2%) feel that they are inferior to the rest of their community. However, a high percentage of industrial and service workers, (39.1 and 42.9% respectively) do not frequently participate in activities in their communities.

5. WorkingConditions

The majority of workers in both the industrial and service sectors work 6 days per week and a standard of 8 hours per day. Because industrial work is more demanding, it was found that 80% of industrial workers frequently work overtime, while 50% of service workers do so.

Welfare is also an important aspect for the Quality of Life of workers.Having welfare can improve the Quality of Life of workers. Provision of essential welfare means that the workers have a First Aid Room and water at the workplace. Other welfare such as a free yearly check-up, free uniforms, free transportation, free housing, a common room and a parking space indirectly reduce workers’ expenses and cost of living. Over 80% of the workers are content with the welfare support they are receiving.

To have a workers’ union is also vital for good working conditions. It was found that more than half of the workers worked for organizations without a workers’ union which includes 70.8% of service workers. In organizations with a workers’ union, 62.5% of workers are members of a workers’ union.

About 72% of the workers have environmental problems around their workplace. The most common problem is intense heat (48%) and more than one third of the workers have to face more than 5 environmental hazards in their work.

- xv -

It was found that 75% of the workers owed debt leading to 73% of them taking out a workers’ loan while 59.5% report to loans outside of the financial system.

6. Health

PhysicalHealth

51% of workers report good physical health and have not been ill within the month of the survey. Only 16.5% had physical illness due to work and 64.5% could claim all of their hospital expenses from social security after receiving hospital treatment. 11% of workers do not use social security when they go for hospital treatment. Industrial workers (71.2%) use social security more than service workers (57.3%). Service workers (15.6%) choose not to use social security more than industrial workers (6.7%).

79% of the workers were reportedly satisfied with their physical health.

MentalHealth

The survey used a system of self-valuation of contentment ranging from a score of 0 to10. The average score was 6.92. When this information was compared to the ability of workers to sort out their problems, it was discovered that workers with a higher ability to sort out problems scored higher in the self-valuation of contentment test.

PositiveBehaviourtowardsHealth

60% of workers eat every meal (lunch, breakfast and dinner). Industrial workers tend to accomplish this feat more than service workers. Breakfast is the most important meal but workers tend to skip breakfast more than lunch. This behaviour was found in both types of workers with 25% of service workers skipping breakfast. Level of exercise was also measured and 46.5% of workers do not exercise in any way, shape or form. More service workers do not exercise than industrial workers. 67% of all workers record that they get enough rest. Service workers get more rest than industrial workers.

RiskstowardsHealth

Risks include smoking, alcohol consumption, energy drink consumption, and unprotected sex. Almost 25% of male workers smoke on a daily basis while there was no percentage of workers who drank alcoholic beverages on a daily basis. 3.7% of male workers drank energy drinks on a daily basis.

It was found that married workers do not use protection, due to trust. However, a worrying fact is that there is also a high percentage of workers who have unprotected sex with other women (girlfriends, partners, friends, colleagues, mistresses, prostitutes).

Gambling is not a high risk. Less than 20% of workers are regular gamblers. However, lottery players are more evident with more than 20% buying lottery tickets for every lottery draw.

3. Good Practice The method of Good Practice involves using the information collected from the research

involving industrial and service workers to find out the lessons learned and also to find out the best conditions for the workers to work in. Good Practice can be used by organizations to present the best conditions for its workers. Below are the 6 indicator groups to Good Practice:

- xvi -

1) Working Component 2) Remuneration Component 3) Welfare Component 4) Advancement and Security Component 5) Working Environment Component 6) Fairness and Rights Component Within these indicators, there are also sub-indicators (which are featured in Chapter 5). Other

organizations are able to use and manipulate this information for their own use. From our 3 sample groups, we were able to find out the conditions needed in order for workers to be successful and happy at their workplace which are categorized into Large, Medium and Small business operators.

From the research, it was found that ThaiHealth’s Happy 8 were used to create a successful and hardworking mentality among workers, to develop workers’ loyalty to their organization and to create appreciation for their colleagues. Apart from using the Happy 8, managers can make use of surveys provided by the Department of Mental Health to measure the happiness level of employees in the organization. Happy employees have an impact on production, operating costs and the development of the organization.

The “Good Practice” that have been obtained were compiled from the information collected including the organization’s strengths and weaknesses, factors contributing to a worker’s happiness and conflicts between groups in the survey. The information may be used by other organizations who may wish to put it to their own use.

4. Guidelines

4.1 UsingsurveytoolstomonitortheprogressoftheQualityofLifeofworkers.

In the attempt to monitor the progress of the Quality of Life of workers, guidelines should be followed

1. All pieces of information should be kept systematically so that information from the survey can be used to develop overall worker policy.

2. Information should be collected from organizations with different size, type and work functions so that the information can be used to determine worker policy to meet the needs of workers in different types of organizations.

3. An agency should be assigned to be responsible for continuous information collection. Information should be consistent during long periods of research. This is so that any change can be kept track of and corrected. Alternatively, organizations may be trained to conduct the survey themselves.

4. In order to motivate the business operators, the researcher should make a report about the workers who are under the organization’s employment, so that the managers are able to see the state of their own employees. This could benefit future policies and choices made by the manager. Especially during Labour Watch, employers can see the development of their workers’ quality of life. The benefits received by the business operators will create good cooperation in long-term surveys.

5. There should be an open floor on the subject of The Quality of Life of Thai Workers so that the questionnaire can be adjusted to suit present conditions such as changes in labor laws and the rising cost of living.

- xvii -

4.2 GuidelinesforGoodPractice The guidelines to creating successful and happy workers

• Large business operators use the Happy 8 (Happy Body, Happy Heart, Happy Soul, Happy Relax, Happy Brain, Happy Money, Happy Family and Happy Society) to develop activities involving employees so that employees can work effectively and create the utmost benefits for the company. Employees can also bond and become closer.

• For smaller organizations, the main goal is to present the case of trying to convince the employees that happiness with their work is more important than money. This can be done by teaching them to develop appreciation for and loyalty to their organization. The message of “without the organization, I am nothing” needs to be presented and accepted by the employees. The employees also need to be taught about the self-sufficiency concept and how to manage money wisely.

• Large businesses already have appreciation for the people in their organization. In small businesses, the owner or management recognizes the importance of their workers by implementing projects such as home visits, model employees, promoting merit-making at temples without considering it as taking a leave, and understanding their workers’ personal life. Organizations that want to become large size organizations must emphasize cohesion and making employees feel that they belong. If possible try to distance the organization from money issues as far as possible. Instead, try to promote sacrifice e.g. management sacrifices the money and employees sacrifice their sweat. Sample projects include funds to develop the workers’ hometown and a learning library.

• The culture of the business can be changed depending on vision and values. It needs to be fair. It needs to be distanced from money and more towards cohesion. Activities will need to be arranged and used in order to develop co-operation among employees. Its goals are to reduce conflict and increase unity. In addition, the activities should be appropriate to the organization.

• The formation of a worker’s union is very important. It needs to be able to offer loans to its employees with very low interest rates.

• There should be activities to give back to the community so that employees can feel that they are contributing to society.

• Monitoring the progress includes working group meetings, project evaluation, continuous development and providing opportunities for the new generation to present their opinions

• Communication between business owners/top management and managers/employees is vital. There should be a medium of communication in which employees and employers can exchange opinions regarding work, welfare and problems that arise.

• Large and small firms should use surveys which are available from the Department of Mental Health, the Ministry of Public Health to measure the level of happiness of the people under their employment. This can be done by random sampling in every department. Organizations may also design their own evaluation forms to measure happiness. The level of happiness of employees has an effect on the organization’s development.

- xviii -

บทคดยอ

ประชากรวยทางานเปนกาลงสาคญในการพฒนาเศรษฐกจและสงคมของประเทศ คณภาพชวตคนทางาน

ของประชากรกลมนจงมความสาคญ วตถประสงคของการศกษาครงนจงเปนการศกษาเพอ 1) พฒนาตวชวดคณภาพ

ชวตของคนทางานและคณภาพชวตการทางานในสถานประกอบการภาคอตสาหกรรมและภาคบรการ และ 2) ศกษา

และถอดบทเรยนรปแบบการสรางเสรมคณภาพชวต คนทางานและคณภาพชวตการทางานในสถานประกอบการภาค

อตสาหกรรมและภาคบรการทเปนสถานประกอบการตนแบบ เพอเปนแนวทางการพฒนาและสงเสรมคณภาพชวตคน

ทางาน

ในการพฒนาตวชวดใชกระบวนการทผานขนตอนของการทบทวนวรรณกรรม การสนทนากลม และจากขอ

เสนอแนะจากคณะกรรมการฯ และผเชยวชาญของโครงการฯ เพอปรบปรงตวชวดใหสมบรณ ตวชวดทพฒนานไดนา

มาใชเปนเครองมอในการสารวจนารอง (Pilot Study) สถานการณคณภาพชวตคนทางานจากคนทางานในภาค

อตสาหกรรม และภาคบรการจานวน 200 ตวอยาง ในสถานประกอบการทมมาตรฐานอยในระดบดใน 4 จงหวด คอ

กรงเทพมหานคร สมทรปราการ ปทมธาน และชลบร สาหรบการศกษาตวอยางทดไดทาการศกษาเพอถอดบทเรยน

จากผเกยวของจานวน 3 กลม

การศกษาครงน ไดตวชวดคณภาพชวตจานวน 6 องคประกอบ คอ

1. ครอบครว

2. สภาพแวดลอมและการพกอาศย

3. คณธรรม จรยธรรม และวฒนธรรม

4. สงคม

5. การทางาน

6. สขภาพ

ผลจากการสารวจนารองคณภาพชวตคนทางานจากตวชวดทง 6 องคประกอบ ในภาพรวม สวนใหญ

คณภาพชวตคนทางานในภาคอตสาหกรรมและภาคบรการไมแตกตางกนมากนก โดยในดานครอบครวและสภาพ

แวดลอมและการพกอาศย พบวา คนทางานสวนใหญจะยงอยกบครอบครวแมสวนใหญตองเชาทพกอาศย และ

ทพกตงอยในสภาพแวดลอมทมปญหายง และแมลง บาง แตดานความปลอดภย และการเดนทางไปทางานนนไมม

ปญหา สวนความสมพนธในครอบครวนนแมบางสวนไมไดอาศยอยกบครอบครว แตกยงสามารถไปเยยมเยยนกนได

และมความสมพนธกบครอบครวทคอนขางด ในดานคณธรรมจรยธรรมและวฒนธรรมรวมถงดานสงคม พบวา

คนทางานมทศนะทดตอคนไทยในทกๆ ดาน ความสมพนธกบคนในสงคมกอยในระดบด สาหรบดานการทางาน พบวา

สวนใหญมการทางานทงจานวนวนตอสปดาหและจานวนชวโมงเฉลยตอวนตามทกฎหมายกาหนด มการทางานลวง

เวลาบาง ดานรายไดโดยเฉลยนน พบวา 2 ใน 3 ไดรบคาจางตำกวา 10,000 บาท และสวนใหญไดรบสวสดการพน

ฐานทสถานประกอบการจดให และ 1 ใน 4 ของคนทางานพงพอใจตอสวสดการทไดรบมาก อยางไรกตาม พบวา คน

ทางานยงมสวนรวมในสหภาพคอนขางตำ แตกสามารถรวมตวเพอเจรจาตอรองกบสถานประกอบการได ทางดาน

สขภาพนน พบวา กวาครงของคนทางานไมเคยเจบปวยในรอบ 1 เดอนทผานมา และมพฤตกรรมสขภาพในทาง

บวกสง แมจะมการออกกาลงกายไมถงครงหนง และบางสวนยงมพฤตกรรมเสยงอย โดยเฉพาะการสบบหรของคน

ทางานชาย อยางไรกตาม คนทางานมระดบความสขทมคาเฉลยคอนขางสง คอ 6.92 จาก คะแนนเตม 10

- xix -

Abstract

The working age population is a significant force in the country’s social and economic development. Therefore, the quality of life of this working age group is important. The objective of this research is 1) to develop the quality of life and the quality of working life indicator of workers in the industrial and service sectors and 2) to study and learn about ways to improve the quality of life of workers and the quality of working life in businesses with best practice in the industrial and service sectors as a guideline in developing and promoting the quality of life of workers.

The development process of this indicator involved documentary research, focus group discussions, and advice from the project’s board members and experts. This indicator was applied as a tool in a pilot study of the quality of life of workers in the industrial and service sectors. There were a total of 200 samples from businesses with high quality standards in 4 provinces namely Bangkok, Samut Prakan, Pathumthani, and Chonburi. The study involved lessons from 3 related groups.

The study comprises of quality of life indicators in 6 components:

1. family, 2. environment and housing, 3. morals, ethics and culture, 4. society, 5. work, and 6. health.

The overall results of the pilot study of the quality of life of workers revealed that the workers’ quality of life is not much different in the industrial and service sectors. In the component of familyandenvironmentandhousing, it was found that the majority of workers live with their families even though most of them have to rent. Their residences are located in environments with mosquito and insect problems. However, they have no problems concerning safety and commuting to work. Regarding family, though some workers do not live with their family, they can visit their family and have rather good ties with their family. In the component of morals, ethics and culture and society, it was found that the workers have a good attitude towards Thais in all areas and have a good relationship with other people in society. In the component of work, it was found that the majority worked the number of days and average hours per day according to established laws, with some working overtime. With regards to average income, it was found that 2 out of 3 receive lower than Baht 10,000 per month. The majority of the workers receive basic welfare provided by the business operators and one fourth of the workers are very satisfied with the welfare they receive. It was found that the workers’ involvement in trade union is rather low, but they can join together to negotiate with the business operators. In the component of health, it was found that half of the workers were not sick in the past month. They have rather high positive health behaviors even though less than half exercise. Some have high risk behaviors, especially smoking among male workers. However, workers have a rather high average happiness level at 6.92 points out of a total of 10.

- xx -

หนา

คานา ii

กตตกรรมประกาศ iii

บทสรปสาหรบผบรหาร iv

Exceutive Summary xii

บทคดยอ xviii

Abstract xix

สารบญ xx

สารบญตาราง xxii

สารบญแผนภาพ xxii

บทท 1 บทนา

1.1 ความสาคญของปญหา 3

1.2 วตถประสงค 4

1.3 นยามศพทเฉพาะ 4

1.4 แนวคดเกยวกบคณภาพชวต 5

1.5 วธการดาเนนงาน 8

1.6 ผลการศกษาระยะทหนง 10

บทท 2 ระเบยบวธวจยและวธการศกษา

2.1 การวจยเอกสาร 15

2.2 การเกบขอมลเชงคณภาพ 15

2.3 การเกบขอมลเชงปรมาณ 16

2.4 การจดการประชม 21

บทท 3 เครองมอวดคณภาพชวตคนทางานและการทางาน

3.1 โครงสรางแบบสอบถาม 27

3.2 การนาเสนอแบบสอบถามไปใชในการสารวจนารอง 36

บทท 4 ผลการสารวจนารอง (Pilot Survey)

4.1 ขอมลลกษณะทวไปของคนทางาน 41

4.2 องคประกอบดานสภาพแวดลอมและการพกอาศย 46

4.3 องคประกอบดานครอบครว 53

4.4 องคประกอบดานคณธรรม จรยธรรม และวฒนธรรม 59

4.5 องคประกอบดานสงคม 64

สารบญ

- xxi -

4.6 องคประกอบดานการทางาน 67

4.7 องคประกอบดานสขภาพ 91

บทท 5 การพฒนารปแบบหรอตวอยางการปฏบตทด (Good Practice)

5.1 ทมาและเปาหมายของการพฒนาตวอยางการปฏบตทด (Good Practice) 107

5.2 การจดการองคความรเพอพฒนาตวอยางการปฏบตทด (Good Practice) 107

5.3 วธการปฏบตทเปนเลศ (Best Practice) ในการสรางเสรมคณภาพชวตคนทางาน

และการทางานในสถานประกอบการภาคอตสาหกรรมและภาคบรการ 110

บทท 6 สรปและขอเสนอแนะ

6.1 สรปผลการศกษา 122

6.2 ขอเสนอแนะ 127

บรรณานกรม 135

ภาคผนวก

ภาคผนวก 1: รายชอคณะกรรมการทปรกษาโครงการฯ 138

ภาคผนวก 2: รายชอคณะผเชยวชาญโครงการฯ 139

ภาคผนวก 3: รายชอผเขาประชมระดมสมอง 140

ภาคผนวก 4: แบบสอบถามเจาของหรอผบรหารสถานประกอบการ 143

ภาคผนวก 5: แบบสอบถามคณภาพชวตคนทางานในภาคอตสาหกรรมและภาคบรการ 149

ภาคผนวก 6: ตารางสถต 165

รายชอคณะทางานโครงการวจย 181

• ชอนกวจย

• นกวจยผชวย

• ผควบคมงานสนาม

• พนกงานสมภาษณ

- xxii -

สารบญตาราง

หนา

ตาราง

2.1 การดาเนนการคดเลอกกลมในการจดการสนทนากลม 16

2.2 จงหวดตวอยาง จานวนสถานประกอบการ จานวนผประกนตน 17

รอยละของผประกนตนทงประเทศ

2.3 เปรยบเทยบจานวนสถานประกอบการทกาหนด และจานวนทเกบขอมลจรง 18

จาแนกตามประเภทสถานประกอบการ

3.1 รายละเอยดการพฒนาหมวดตวชวดและองคประกอบคณภาพชวตคนทางาน 30

4.1 รอยละของพฤตกรรมการดมเครองดมทมแอลกอฮอลและเครองดมชกาลง 102

สารบญแผนภาพ

หนา

แผนภาพ

1.1 ขนตอนการดาเนนการโครงการฯ 11

2.1 ประเภทกจการของสถานประกอบการภาคอตสาหกรรมทตกเปนตวอยางในการสารวจนารอง 19

2.2 ประเภทกจการของสถานประกอบการภาคบรการทตกเปนตวอยางในการสารวจนารอง 19

4.1 รอยละของคนทางาน จาแนกตามพนททเกบขอมล 41

4.2 รอยละของคนทางาน จาแนกตามภมลาเนาเดม 42

4.3 รอยละของคนทางาน จาแนกตามเพศ และจงหวดทเกบขอมลจากแบบสอบถาม 42

4.4 รอยละของคนทางาน จาแนกตามกลมอาย และจงหวดทเกบขอมลจากแบบสอบถาม 43

4.5 รอยละของคนทางาน จาแนกตามการศกษา 43

4.6 รอยละของคนทางานชายและหญง จาแนกตามสถานภาพสมรส 44

4.7 รอยละของคนทางาน จาแนกตามสถานภาพการจางงาน 44

4.8 รอยละของคนทางาน จาแนกตามประเภทสถานประกอบการและสถานภาพการจางงาน 45

4.9 รอยละของคนทางาน จาแนกตามสญญาการจางงาน 45

4.10 ระยะเวลาการทางานในสถานประกอบการปจจบน 45

4.11 รอยละของลกษณะการครอบครองทอยอาศยของคนทางาน 46

4.12 รอยละของลกษณะการครอบครองทอยอาศยของคนทางาน จาแนกตามภมลาเนาเดม 47

4.13 รอยละของสถานภาพการครอบครองทอยอาศยของคนทางาน 48


4.14 รอยละของสถานภาพคนทางานเปนลกจางประจา ลจางรายวน/รายชวโมง 49

จาแนกตามสถานภาพการครอบครองทอยอาศย

- xxiii -

4.15 รอยละของสภาพปญหาทพบบรเวณทพกอาศย (ตอบไดหลายขอ) 50

4.16 รอยละของสภาพปญหาทพบในบรเวณทพกอาศยของคนทางาน 50

4.17 รอยละของสภาพปญหาทพบในบรเวณทพกอาศยของคนทางาน 51


4.18 รอยละแสดงความปลอดภยในชวตและทรพยสนในบรเวณทพกอาศย 51

4.19 รอยละของการครอบครองทอยอาศย จาแนกตาม ความปลอดภยในชวตและทรพยสน 52

4.20 รอยละแสดงวธการมาทางานของคนทางาน 52

4.21 รอยละแสดงความยากลาบากในการเดนทางมาทางานของคนทางาน 53


4.22 รอยละลกษณะครอบครวของคนทางาน 54

4.23 รอยละลกษณะครอบครวของคนทางาน จาแนกตามประเภทสถานประกอบการ 54

4.24 รอยละของลกษณะครอบครวของคนทางาน จาแนกตามภมลาเนา 54

4.25 รอยละของการมเวลากลบไปเยยมคนในครอบครวของคนทางาน 55


4.26 รอยละของการมเวลากลบไปเยยมคนในครอบครวของคนทางาน จาแนกตามลกษณะครอบครว 56

4.27 รอยละของคนในครอบครวทคนทางานกลบไปเยยมครงสดทาย 56

4.28 รอยละของการมเวลากลบไปเยยมคนในครอบครวของคนทางาน จาแนกตามสถานภาพการจางงาน 57

4.29 รอยละของครอบครวทมการพดคยกนดวยความเขาใจ 58

4.30 รอยละของความรสกตอสถานะความสมพนธภายในครอบครว 58

4.31 รอยละของเวลาทอยกบคนในครอบครว จาแนกตามประเภทสถานประกอบการ 58

4.32 รอยละจานวนชวโมงเฉลยทอยดวยกน จาแนกตามประเภทสถานประกอบการ 59

4.33 รอยละของคนทางานทมทศนคตตอคณธรรม จรยธรรม ของคนในสงคม 60


4.34 รอยละการบรจาคหรอใหทานในรอบ 1 เดอนทผานมา จาแนกตามประเภทสถานประกอบการ 63

4.35 รอยละการปฏบตศาสนกจในรอบ 1 เดอนทผานมา จาแนกตามประเภทสถานประกอบการ 63

4.36 รอยละความสะดวกเมอมาตดตอหนวยงานราชการ จาแนกตามประเภทสถานประกอบการ 64

4.37 รอยละการรจกกบคนในชมชน จาแนกตามประเภทสถานประกอบการ 65

4.38 รอยละความสมพนธกบคนในชมชนทอยอาศย จาแนกตามประเภทสถานประกอบการ 65

4.39 รอยละความแตกตางของรปแบบการใชชวตในชมชน จาแนกตามประเภทสถานประกอบการ 65

4.40 ระดบ/ สถานะของคนทางานเมอเปรยบเทยบกบคนในชมชนทพกอาศย 66


4.41 รอยละการจดกจกรรมหรอชมรมในชมชน จาแนกตามประเภทสถานประกอบการ 66

4.42 รอยละของการเขารวมกจกรรมหรอเปนสมาชกในชมรมทชมชนทพกอาศยจดขน 66


4.43 รอยละของการมเวลาสงสรรคกบเพอนในรอบ 1 เดอนทผานมา 67


4.44 รอยละจานวนวนทางานทสถานประกอบการภาคอตสาหกรรม 68

และภาคบรการกาหนดและวนทางานจรง

- xxiv -

4.45 รอยละจานวนชวโมงการทางานเฉลยตอวนทคนทางานทาจรง 69


4.46 การทางานลวงเวลาของคนทางาน จาแนกตามประเภทสถานประกอบการ 70

4.47 รอยละการทางานกะและกะหมนเวยนของคนทางาน 70

4.48 รอยละการทางานกะของคนทางาน จาแนกตามประเภทสถานประกอบการ 71

4.49 รอยละการทางานกะของคนทางาน จาแนกตามระดบความสข 71

4.50 รอยละคาจางตอเดอนจากการทางาน 72

4.51 รอยละคาจางตอเดอนจากการทางานในกลมคนทางานทมรายไดตำกวา 10,000 บาท 72

4.52 รอยละรายไดตอเดอนของคนทางาน จาแนกตามประเภทสถานประกอบการ 73

4.53 รอยละคาลวงเวลาในวนทางานตอเดอนทคนงานไดรบจากการทางานลวงเวลาในสถานประกอบการ 73

4.54 รอยละคาลวงเวลาในวนหยดตอเดอนทคนงานไดรบจากการทางานลวงเวลาในสถานประกอบการ 74

4.55 รอยละคาบรการ (Service charge) ตอเดอนทคนงานไดรบจากการทางานในสถานประกอบการ 74

4.56 รอยละคาเบยขยนตอเดอนทคนทางานไดรบจากสถานประกอบการ 75

4.57 รอยละคาทปทคนทางานไดรบตอเดอน 75

4.58 รอยละคนทางานไดรบคาจางในวนหยดประจาสปดาหจาแนกตามประเภทสถานประกอบการ 76

4.59 รอยละคนทางานไดรบคาจางในวนหยดตามประเพณจาแนกตามประเภทสถานประกอบการ 76

4.60 รอยละคนทางานไดรบคาจางในวนหยดพกผอนประจาปจาแนกตามประเภทสถานประกอบการ 77

4.61 รอยละวนลาประเภทตาง ๆ ทสถานประกอบการกาหนด 77

4.62 รอยละวนลาประเภทตาง ๆ ทคนทางานลาและไดรบคาจาง 78

4.63 รอยละคนทางานภาคอตสาหกรรมทไดรบคาจางในวนลาประเภทตาง ๆ 78

4.64 รอยละคนทางานภาคบรการทไดรบคาจางในวนลาประเภทตาง ๆ 79

4.65 รอยละหนสนของคนทางาน 79

4.66 รอยละการกและแหลงกเงนของคนทางาน 80

4.67 รอยละภาวะการออมเงนของคนทางาน 80

4.68 รอยละภาวะการออมเงนของคนทางานจาแนกตามเพศ 80

4.69 รอยละสวสดการทกฎหมายกาหนดและสถานประกอบการภาคอตสาหกรรมจดใหม 81

4.70 รอยละสวสดการทสถานประกอบการภาคอตสาหกรรมจดใหมและคนทางานสามารถเขาใชได 82

4.71 รอยละสวสดการทสถานประกอบการภาคบรการจดใหมตามกฎหมาย 82

4.72 รอยละสวสดการทสถานประกอบการภาคบรการจดใหมตามกฎหมายและคนทางานไดรบสวสดการ 83

4.73 รอยละสวสดการทสถานประกอบการภาคอตสาหกรรมจดใหมนอกเหนอจากกฎหมายกาหนด 83

4.74 รอยละสวสดการทสถานประกอบการภาคอตสาหกรรมจดใหมนอกเหนอจากกฎหมายกาหนด 84

และคนทางานไดรบ

4.75 รอยละสวสดการทสถานประกอบการภาคบรการจดใหมนอกเหนอจากกฎหมายกาหนด 84

4.76 รอยละสวสดการทสถานประกอบการภาคบรการจดใหมนอกเหนอจากกฎหมายกาหนด 85

และคนทางานไดรบ

4.77 รอยละระดบความพงพอใจของคนทางานตอสวสดการทไดรบ 85

4.78 รอยละการรวมตวของคนทางานเพอเจรจาตอรองสวสดการในสถานประกอบการ 86

4.79 รอยละการแสดงความคดเหนเกยวกบการทางานของคนทางานในสถานประกอบการ 86

- xxv -

4.80 รอยละการแสดงความคดเหนเกยวกบการทางานของคนทางานในสถานประกอบการอตสาหกรรม 87

4.81 รอยละการแสดงความคดเหนเกยวกบการทางานของคนทางานในสถานประกอบการบรการ 87

4.82 รอยละการมสหภาพแรงงานในสถานประกอบการ 88

4.83 รอยละการเขารวมเปนสมาชกสหภาพแรงงาน 88

4.84 รอยละความกาวหนาและมนคงในการทางาน 89

4.85 รอยละปญหาสภาพแวดลอมในททางาน 90

4.86 รอยละสภาพปญหาทพบในททางาน (ตอบไดหลายขอ) 90

4.87 รอยละอปกรณปองกนอนตราย 91

4.88 รอยละของการเจบปวยของคนทางานในชวง 1 เดอนทผานมา 92

4.89 รอยละของการเจบปวยทเกดจากการทางานในชวง 1 เดอนทผานมา 92

4.90 รอยละของการไดรบบาดเจบหรอประสบอบตเหตในชวง 1 เดอนทผานมา 92

4.90.1) รอยละของอาการปวยหรอไมสบายจากการทางาน จาแนกตามเพศ 93

4.90.2) รอยละของอาการปวยหรอไมสบายจากการทางาน จาแนกตามตาแหนงงาน 93

4.90.3) รอยละของอาการปวยหรอไมสบายจากการทางาน 93


4.91 รอยละของการเบกจายคารกษาพยาบาลจากประกนสงคมเมอใชบรการทางการแพทย 94

4.91.1) รอยละของการเบกจายคารกษาพยาบาลจากประกนสงคมเมอใชบรการทางการแพทย 94

จาแนกตามประเภทของกจการ

4.91.2) รอยละของการเบกจายคารกษาพยาบาลจากประกนสงคมเมอใชบรการทางการแพทย 95

จาแนกตามตาแหนงงานและสภาพการจางงาน

4.92 4.92.1) รอยละของคนทางานทพอใจกบสขภาพ จาแนกตามเพศ 95

4.92.2) รอยละของคนทางานทพอใจกบสขภาพ จาแนกตาสภาพการจางงาน 96

4.92.3) รอยละของคนทางานทพอใจกบสขภาพ จาแนกตามประเภทของกจการ 96

4.93 รอยละของสขภาพกายเทยบกบเดอนทผานมา 96

4.94 คาเฉลยความสขจาแนกตามความสามารถในการจดการกบปญหา 97

4.95 รอยละของคนทางานทกนอาหารมอหลก 98

4.96 พฤตกรรมการอาบนำของคนทางาน 98

4.97 พฤตกรรมการแปรงฟนของคนทางาน 99

4.98 รอยละของการออกกาลงกายของคนทางาน 100

4.99 รอยละของการพกผอนหยอนใจอยางเพยงพอ 100

4.100 รอยละพฤตกรรมการสบบหรของคนทางานชาย 101

4.101 รอยละพฤตกรรมการสบบหรของคนทางานหญง 101

4.102 รอยละของการมเพศสมพนธของคนทางานในรอบ 3 เดอนทผานมา 103

4.103 รอยละของคนทางานทไมใชถงยางอนามยเปนประจา 103

4.104 รอยละของคนทางานทเลนการพนน 104

4.105 รอยละของคนทางานทซอลอตเตอร 104

1 บทนำ

คณภาพชวตคนทำงานในภาคอตสาหกรรมและภาคบรการ

1 บทนา

1.1 ความสาคญของปญหา

ประชากรวยแรงงาน หรอคนทางานเปนกลมประชากรทถอวามศกยภาพมากทสดในการสรางผลผลตแก

ประเทศ ประชากรกลมนจงเปนกาลงแรงงานทสาคญในการผลกดนการเจรญเตบโตทางเศรษฐกจของประเทศ และม

สวนชวยสรางเสรมประเทศใหมความสามารถในการแขงขนระดบสากล ซงนอกเหนอจากบทบาททางดานเศรษฐกจ

แลว ประชากรวยแรงงานยงเปนผทใหการดแลประชากรวยเดก และประชากรสงอายดวย

ในชวง 30-40 ปทผานมา มการเปลยนแปลงทางประชากรของประเทศไทยทพบการลดลงของอตราเกดอยาง

มากและรวดเรว ทาใหสดสวนประชากรวยแรงงานของไทยเพมขน เนองจากสดสวนของเดกลดลง แตพบวาจะเพมขน

ในชวงเวลาหนงเทานน หลงจากนนสดสวนประชากรวยแรงงานจะคอยๆ ลดลง ชวงเวลาทมการเพมขนของสดสวน

ประชากรวยแรงงานถอเปนชวงปนผลทางประชากร โดยพบวา มการเพมขนจากรอยละ 55.64 ในป 2523 เปนรอยละ

61.68 และ 65.92 ในป 2533 และป 2543 ตามลาดบ และจะเพมขนสงสดในป 2552 ทมสดสวนถงรอยละ 67.08 แต

หลงจากนนสดสวนประชากรวยแรงงานจะลดลงเรอยๆ อนเปนผลสบเนองมาจากการลดลงของอตราเจรญพนธทลด

ลงตำกวาระดบทดแทนมานานกวาสบป (เกอ บญวงศสน 2549, 2550) ในชวงเวลานจงควรตองมการเรงพฒนา

แรงงานไทยใหไดรบการศกษาทมคณภาพเพอใหแรงงานเหลานสามารถกาวขนมาเปนแรงงานทมระดบทกษะทสงขน

ขณะเดยวกนกตองมการพฒนาคณภาพชวตดานอนๆ ของประชากรกลมนไปพรอมๆ กนดวย เพราะหากประชากร

กลมนมคณภาพ สามารถสรางผลผลตไดอยางเตมศกยภาพ ประเทศกจะไดรบปนผลสงสด นอกจากนยงเปนการ

เตรยมการเพอใหประชากรกลมนกาวยางไปสวยสงอาย ใหเปนผสงอายทมสขภาพทด ทงสขภาพกาย สมอง และ

จตใจ

สานกงานกองทนสนบสนนการสรางเสรมสขภาพ (สสส.) โดยแผนงานสขภาวะองคกรภาคเอกชน ภายใต

แผนสรางเสรมสขภาวะในองคกร ไดเลงเหนถงความสาคญของคณภาพชวตคนทางาน และวางเปาหมายใหองคกร

ภาคเอกชนทกประเภทมความสามารถในการบรหารจดการใหเกดการสรางเสรมสขภาพในองคกร ทมผลกระทบตอสข

ภาวะของบคลากร ครอบครว และผทเกยวของในองคกรไดอยางยงยน โดยใหการสนบสนนการจดการองคความรและ

ขอมล เพอการพฒนาสขภาวะในองคกรเอกชน และไดมอบความรบผดชอบใหสถาบนวจยประชากรและสงคม

มหาวทยาลยมหดล ศกษาคณภาพชวตคนทางานในภาคอตสาหกรรมและบรการ โดยเฉพาะการพฒนาองคความ

รคณภาพชวตคนทางานทจะชวยสนบสนนและเออประโยชนตอเครอขายการทางานสรางเสรมคณภาพชวตคนทางาน

โดยคนหาตวชวดทเหมาะสมทสามารถแสดงสถานการณและคณภาพชวตคนทางาน รวมถงการถอดบทเรยนตวอยาง

ของการสรางเสรมคณภาพชวตทหนวยงานหรอองคกรทเกยวของสามารถนาไปขยายผลตอไป

: คณภาพชวตคนทำงานในภาคอตสาหกรรมและภาคบรการ �

การศกษาครงน เนนการศกษาคณภาพชวตของคนทางานและการทางานในสถานประกอบการทไดรบ

มาตรฐานรบรอง และอยในระบบทเปนผประกนตนในภาคอตสาหกรรมและภาคบรการ ทงน เนองจากมประชากรวย

แรงงานททางานในทงสองภาคเศรษฐกจนเปนจานวนมาก สวนหนงเปนผลจากนโยบายพฒนาของประเทศไทย

ทผานมา ซงเนนอตสาหกรรมการสงออกและการบรการ ทาใหทงสองภาคเศรษฐกจนตองการแรงงานเปนจานวนมาก

นอกจากน ในปจจบนมผประกนตนของสานกงานประกนสงคม ทงประเทศเกอบ 9 ลานคน และสวนใหญเปนแรงงาน

ในภาคอตสาหกรรมและภาคบรการ (แผนงานสขภาวะองคกรภาคเอกชน 2550) ซงระบบการคมครองแรงงานในภาค

อตสาหกรรม และภาคบรการโดยเฉพาะดานสวสดการ ตลอดจนโอกาสทจะไดรบการพฒนาดานตางๆ จะมมาตรฐาน

และมความแตกตางจากคนทางานในภาคเศรษฐกจอนๆ ซงความแตกตางนอาจสงผลตอคณภาพชวตทดของคนทา

งานในภาคอตสาหกรรมและบรการได ผลการศกษาคนทางานและการทางานในสถานประกอบการทง 2 ภาคดงกลาว

จงคาดหวงวา สามารถขยายผลไปยงคนทางานกลมอนๆ ไดทวประเทศ

ผลสาคญทไดจากการศกษาครงน นอกจาก เปนการสนบสนนการทางานของแผนงานสขภาวะองคกรภาค

เอกชนแลว ยงพฒนาตวชวดคณภาพชวตคนทางานและการทางาน ตลอดจนรปแบบในการสรางเสรมคณภาพชวต

ของคนทางานทไดจากการถอดบทเรยนจากสถานประกอบการตนแบบ ซงมความสาคญและเหมาะสมอยางยง สาหรบ

ใชในการตดตามความเคลอนไหวคณภาพชวตคนทางานและการทางาน (Labour Watch) ทงน หนวยงานอนๆ ท

เกยวของยงสามารถนาขอมลจากการศกษาน ไปพฒนาสรางเสรมคณภาพชวตของคนทางานและการทางานในสถาน

ประกอบการภาคอตสาหกรรม ภาคบรการ และภาคอนๆ ไดอยางครบถวนและตรงกบความเปนจรงอกดวย

1.2 วตถประสงค 1.2.1 พฒนาตวช วดคณภาพชวตคนทางานและคณภาพชวตการทางานในสถานประกอบการภาค


1.2.2 ศกษาและถอดบทเรยนรปแบบการสรางเสรมคณภาพชวตคนทางานและคณภาพชวตการทางาน

ในสถานประกอบการภาคอตสาหกรรมและภาคบรการทเปนสถานประกอบการตนแบบ เพอเปน

แนวทางการพฒนาและสงเสรมคณภาพชวตคนทางาน

1.3 นยามศพทเฉพาะ คณภาพชวตคนทางาน หมายความถง องคประกอบตางๆ ทประกอบเปนคณภาพชวตของแรงงานหรอคนทา

งานเตมเวลาในสถานประกอบการภาคอตสาหกรรมและบรการ โดยครอบคลมมตตางๆ ทเกยวพนกบคณภาพชวตคน

ทางาน อนไดแก ครอบครว สภาพแวดลอมและการพกอาศย คณธรรม จรยธรรม วฒนธรรม สงคม ชวตการทางาน

และสขภาพ มตเหลานไดจากการสารวจสถานการณ การพฒนาตวชวดคณภาพชวต การคนหาและถอดบทเรยน

รปแบบการทางานทสามารถนามาเปนตวอยางทดในการปฏบตตามเพอพฒนาคณภาพชวตของคนทางานเตมเวลา

ในภาคกจการดงกลาว

คณภาพชวตการทางาน หมายความถง องคประกอบตางๆ ทประกอบเปน คณภาพชวตของการทางานใน

สถานประกอบการของคนทางานเตมเวลาในสถานประกอบการภาคอตสาหกรรมและบรการ เชน การทลกจางมวนทา

งานและไดรบคาตอบแทนทเหมาะสม มรายไดเพมจากรายไดประจา อาท มรายไดจากการทาลวงเวลาจากสถาน

ประกอบการ ไดรบเงนพเศษจากสถานประกอบการ ไดแก คาบรการ คาทป เบยขยน เบยงานหนก รวมทงมวนหยด

บทท 1 บทนำ : �

วนลา และไดรบคาจางตามปกตโดยไมตองทางานในวนหยด และวนลาตางๆ นน ตลอดจนไดรบสวสดการครบถวน

ตามกฎกระทรวงแรงงาน ไดรบความคมครองความปลอดภยจากการทางาน มความมนคงและกาวหนาในการทางาน

เปนสมาชกสหภาพแรงงาน รวมถงสภาวะการเปนหน และการออมเงนของคนทางาน

คนทางาน หมายความถง ลกจางทมอาย 15 - 60 ป และกาลงทางานเตมเวลาในสถานประกอบการในภาค

อตสาหกรรม และภาคบรการ

สถานประกอบการ หมายความถง สถานทประกอบการผลตหรอการใหบรการ ในกจการภาคอตสาหกรรม

และภาคบรการทมคนทางานเตมเวลา เกนกวา 50 คน สถานประกอบการในการศกษาระยะทหนงน สวนใหญเปน

สถานประกอบการท ได มาตรฐานตามมาตรฐานกระทรวงอตสาหกรรม กระจายอย ใน 4 จ งหว ด ได แก

กรงเทพมหานคร สมทรปราการ ปทมธาน และชลบร สวนการศกษาในระยะทสองนน จะทาการสารวจตดตามความ

เคลอนไหวและการเปลยนแปลงคณภาพชวตคนทางานและการทางาน (Labour Watch) ในสถานประกอบการทม

มาตรฐานหลากหลาย เปนระยะทก 4 เดอน หรอ 3 รอบใน 1 ป ใน 14 จงหวด ไดแก 1) กรงเทพมหานคร 2)

สมทรปราการ 3) ปทมธาน 4) นครปฐม 5) พระนครศรอยธยา 6) ชลบร 7) ระยอง 8) ฉะเชงเทรา 9) ปราจนบร 10)

ขอนแกน 11) นครราชสมา 12) ลาพน 13) เชยงใหม และ 14) สงขลา

สถานประกอบการภาคอตสาหกรรม หมายความถง สถานประกอบการในธรกจการผลตทมคนทางาน

ทงหมดมากกวา 50 คน ภาคอตสาหกรรมน เปนกจกรรมทางเศรษฐกจตามลกษณะอตสาหกรรมของประเทศไทย

ไดแก เครองจกร/เครองยนต อเลกทรอนกส เหลก/โลหะ/พลาสตก อตสาหกรรมเคม/ปโตรเลยม อาหาร/เครองดม/

ยาสบ สงทอ/เครองนงหม/เครองหนง เปนตน

สถานประกอบการภาคบรการ หมายความถง สถานประกอบการทกจกรรมทางเศรษฐกจทเปนลกษณะ

ของการใหบรการทมคนทางานทงหมดมากกวา 50 คน เชน โรงแรม/ภตตาคาร สถานทขายเครองอปโภค/บรโภค โรง

พยาบาลหรอสถานพยาบาล และศนยซอมและใหบรการดานเครองยนต เปนตน

คนทางานภาคอตสาหกรรม หมายความถง ลกจางททางานเตมเวลาในสถานประกอบการภาคอตสาหกรรม

ตามคาจากดความขางตน โดยเปนสถานประกอบการทมคนทางานเกน 50 คน โดยทางานตดตอกนอยางนอย

3 เดอน และเปนผประกนตน

คนทางานภาคบรการ หมายความถง ลกจางททางานเตมเวลาในสถานประกอบการภาคบรการ ตามคา

จากดความขางตน โดยเปนสถานประกอบการทมคนทางานเกน 50 คน โดยทางานตดตอกนอยางนอย 3 เดอน และ

เปนผประกนตน

1.4 แนวคดเกยวกบคณภาพชวต

1.4.1 คณภาพชวต (Quality of Life)

แนวคดคณภาพชวต เรมตนจากพนฐานของแนวคดการอยดกนดของประชาชน ในระยะแรกๆ จงมกวดจาก

สภาวะทางดานเศรษฐกจเปนหลก เชน พจารณาจากรายไดประชาชาต (GNP) หรอรายไดตอหว แตมคาวพากษ

วจารณวา ขาดมมมองทางดานสงคมทมความสาคญเทาๆ กน จงมการพฒนาตวชวดคณภาพชวตทครอบคลมดาน

สงคมมากขน และตอมากมการขยายแนวคดไปถงเรองของจตวญญาณ (Spiritual Life) (ESCAP 1995)


1.4.2 คณภาพชวตการทางาน (Quality of Working Life Index-QWLI)

ทผานมา การสรางตวชวด หรอดชนคณภาพชวตมกกาหนดขนโดยพจารณาจากความจาเปน หรอความ

ตองการพนฐานของมนษยเปนหลก และมกกาหนดตวชวดแตกตางกนไปตามวตถประสงคของการสราง เชน ดชน

ความจาเปนพนฐาน (จปฐ.) ของกรมการพฒนาชมชน ทกาหนดขนบนแนวความคดพนฐานวา การมชวตทดของคน

ไทย จะตองผานเกณฑความจาเปนพนฐานอะไรบาง (คณะกรรมการอานวยงานพฒนาคณภาพชวตของประชาชน

(พชช.) 2547) หรอ “ดชนวดความอยดมสขของคนไทย” ของสานกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคม

แหงชาต (สานกมาตรฐานการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย 2548) โดยตวชวดทสรางขนนน พบวา จะมมต

ดานการทางานรวมอยเสมอ ทงนเนองจากการทางานเปนปจจยสาคญตอการมคณภาพชวตทด ไมวาเปนการสราง

รายไดเพอนามาใชจาย และยงเปนการตอบสนองความพงพอใจของปจเจกบคคลทมโอกาสไดเปนสวนหนงของ

กระบวนการการผลต การทชวงชวตของคนๆ หนงตองทางาน คณภาพชวตการทางานจงมผลกระทบตอคณภาพชวต

โดยรวมอยางหลกเลยงไมได

ตวชวดดานการทางานทสรางขนเหลานน มกเนนมตการทางานในภาพรวมของสงคม หรอระดบประเทศมาก

กวา เชน อตราการวางงาน สดสวนการมงานทา อตราการทางานตำกวาระดบ เปนตน อยางไรกตาม วภาว ศรเพยร

(Sripiean 2001) ไดศกษาถงคณภาพชวตการทางานของผยายถน โดยมการสรางดชนชวดคณภาพชวตการทางานทมา

จากแนวคด Human Development Index (HDI) ของ UNDP และไดแบงคณภาพชวตการทางานออกเปน 5 มต ดงน

มต 1: ผลประโยชนการทางาน ตวชวดไดแก อตราคาจางเฉลย สดสวนของลกจางทไดรบคาจางนอยกวา

คาจางขนตำ สดสวนของลกจางทไดรบผลประโยชนตอบแทนอนๆ นอกเหนอจากคาจางปกต การไดรบการปฏบต

ทถกตองตามกฎหมายในเรองคาจางขนตำ

มต 2: สภาพการทางาน ตวชวดไดแก การปฏบตตามกฎหมายคมครองแรงงานของเจาของกจการ อตรา

การประสบอนตรายเนองจากการทางาน และการปฏบตตามกฎหมายความปลอดภยในการทางาน

มต 3: การมสวนรวมในองคกรแรงงาน ตวชวดไดแก การเปนสมาชกสหภาพแรงงานของลกจาง

มต 4: ความมนคงในการทางาน ตวชวดไดแก อตราการวางงาน และอตราการเลกจางอยางไมเปนธรรม

มต 5: ความสงบสขในการทางาน ตวชวดไดแก อตราการรองทกขของลกจาง อตราลกจางทเกยวของกบ

การพพาทแรงงาน/ ขอขดแยง และอตราวนทางานสญเสยเนองจากการนดหยดงาน/ปดงาน

นอกจากน ESCAP (1995) ไดสรางดชนเพอวดคณภาพชวตทมองคประกอบ 7 ดาน อนไดแก

1. สขภาพอนามย

2. การศกษา

3. ชวตการทางาน

4. สภาวะแวดลอมทางกายภาพ

5. ชวตครอบครว

6. ชมชน

7. วฒนธรรม จตวญญาณ และการใชเวลาวาง

ซงดานชวตการทางาน (working life) นน แยกออกเปน 2 มต คอ การทางาน และ สภาวะการทางาน


ดานการทางาน มตวชวด คอ

1. อตราการวางงาน (% of unemployment) และ

2. อตราการทางานทตำกวาระดบ (% of underemployment)

สาหรบ สภาวะการทางาน มตวชวด คอ

1. จานวนชวโมงการทางานตอวน/ตอสปดาห

2. จานวนชวโมงทใชในการเดนทางไปทางานตอวน/ตอสปดาห

3. จานวนวนหยดตอป และ

4. จานวนวนทหยดได เพราะเจบปวย หรอไดรบอบตเหตตอปโดยยงไดรบคาจาง

ซงตวชวดชวตการทางานดงกลาวจะครอบคลมการวดทงในภาพรวม และคณภาพชวตการทางานของคน

ทางาน

อยางไรกตาม คณภาพชวตทดนนตองครอบคลมในทกๆ มต ทงกาย จตใจ สงคม และจตวญญาณ คณภาพ

ชวตการทางานเปนองคประกอบหนงของคณภาพชวตในภาพรวม ในการวดและสรางเสรมคณภาพชวตคนทางานจง

ตองพจารณามตอนๆ ดวย ไมวา สขภาพกาย จตใจ ครอบครว สภาพแวดลอมทอยอาศย การทางาน การมสวนรวม

ในกจกรรมทางสงคม ฯลฯ

ในการสรางเสรมคณภาพชวตคนทางานในประเทศไทย มตวอยางโครงการในจงหวดชลบร ทเนนสงเสรม

คณภาพชวตทดของคนทางานจงหวดชลบรในทกมตทงกาย จตใจ สงคม และจตวญญาณ ทจะชวยสงผลใหคนทา

งานมความสข มความมนคงในการดาเนนชวต และเปนประชากรทมคณภาพตอไป โดยไดกาหนดตวชวดคณภาพ

ชวตทพฒนามาจากตวชวดคณภาพชวตตามคานยามคาวา สขภาวะ ขององคการอนามยโลก เพอใชในการประเมน

คณภาพชวตคนทางาน และนาผลมาจดทาโครงการสรางเสรมคณภาพชวตคนทางาน โดยกาหนดตวชวดไวทงหมด 8

ตวชวด ทเนนความสข 8 ดาน ทงนเพอใหเกดภาวะท “คนทางานมความสข ททางานนาอย ชมชนสมานฉนท” ความ

สขทง 8 ดาน หรอ “Happy 8” มดงน (สนนทา โอศร และนภา มหารชพงศ 2549)

1. Happy Body (สขภาพด) มสขภาพแขงแรงทงกายและใจ

2. Happy Heart (นำใจงาม) มนำใจเอออาทรตอกนและกน

3. Happy Society (สงคมด) มความรก สามคค เออเฟอตอชมชนทตนทางานและพกอาศย มสงคมและ

สภาพแวดลอมทด

4. Happy Relax (ทางผอนคลาย) รจกผอนคลายตอสงตางๆ ในการดาเนนชวต

5. Happy Brain (หาความร) ศกษาหาความรพฒนาตนเองตลอดเวลาจากแหลงตางๆ นาไปสการเปน

มออาชพ และความมนคงกาวหนาในการทางาน

6. Happy Soul (ทางสงบ) มความศรทธาทางศาสนา และมศลธรรมในการดาเนนชวต

7. Happy Money (ปลอดหน) มเงน รจกเกบออม รจกใช ไมเปนหน

8. Happy Family (ครอบครวด) มครอบครวทอบอน และมนคง

โครงการสรางเสรมคณภาพชวตคนทางานขางตนวางเปาหมายเพอใหเกดประโยชนตอคนในทกระดบ ทง

ประโยชนตอพนกงาน สถานประกอบการ และประเทศ ดงนนการดาเนนการจงไดกาหนดเปาหมายทครอบคลมใน

ทกระดบ


แนวคดดานคณภาพชวตและคณภาพชวตการทางานของหนวยงานและองคกรตางๆ ขางตนและจากการ

ทบทวนวรรณกรรมตามขนตอนของกระบวนการการศกษาครงนจะไดรบการสงเคราะหและนามาพฒนาเปนแนวคดใน

การพฒนาตวชวดคณภาพชวตคนทางานและการทางานทเหมาะสมกบบรบทของสงคมไทยตอไป

1.5 วธการดาเนนงาน

การศกษาคณภาพชวตของคนทางานมหลายมต มตแรกทสาคญคอ องคความรเกยวกบสถานการณคณภาพ

ชวตของคนทางานและการทางาน อกมตหนงทสาคญ คอ การกาหนดตวชวดคณภาพชวต เพอเปนเครองมอในการวด

คณภาพชวตของกลมเปาหมาย นอกจากนตองมการถอดบทเรยนรปแบบของการพฒนาคณภาพชวตทดเพอใหเปน

ตวอยางและใหมการขยายผลไปสสถานประกอบการอนๆ

ดงนน เพอใหไดองคความรทครอบคลมมตตางๆ ของคณภาพชวตคนทางาน จงมกระบวนการและขนตอน

การดาเนนการอยางเปนระบบและสนบสนนซงกนและกน ทงในดานแนวคด ขอมลและขอคนพบจากการศกษา

การดาเนนการศกษาไดกาหนดไวเปน 2 ระยะ (Phases) คอ

ระยะทหนง ไดดาเนนการเสรจสนแลวในระยะเวลา 8 เดอน (ตลาคม 2550 – พฤษภาคม 2551) ในระยะน

เปนการศกษานารองเพอพฒนาตวชวดการสรางเสรมคณภาพชวตคนทางานและการทางาน โดยทาการศกษาเอกสาร

รวมทงเกบและวเคราะหขอมลขอมลเชงคณภาพและเชงปรมาณ เพอเปนขอมลพนฐานของสถานการณคณภาพชวต

คนทางานและการทางาน ตลอดจน ถอดบทเรยนตวอยางทดในการสรางเสรมคณภาพชวตคนทางานและการทางาน

ในสถานประกอบการภาคอตสาหกรรม และภาคบรการ ใน 4 จงหวด ไดแก กรงเทพมหานคร สมทรปราการ ปทมธาน

และชลบร ผลจากการศกษาในระยะน ยงไดเครองมอสาคญ ในการตดตามการเปลยนแปลงสถานการณคณภาพชวต

คนทางานในสถานประกอบการ (Labour Watch) ซงเปนการดาเนนงานในระยะท 2 ตอไป

ระยะท 2 เปนการดาเนนการตอยอดจากระยะทหนง จะใชเวลา 12 เดอน ในระยะน เปนการศกษาเพอ

ตดตามและสอดสองการเปลยนแปลงทเกดขน (Labour Watch) ของสถานการณคณภาพชวตคนทางานและการทางาน

ในสถานประกอบการภาคอตสาหกรรม และภาคบรการ ขยายพนทการศกษาออกไปเปน 14 จงหวด การตดตามการ

เปลยนแปลงคณภาพชวตคนทางานและการทางานในสถานประกอบการทง 2 ภาคน จะทาการสารวจปละ 3 รอบ

หรอ ในทกๆ 4 เดอน ภายในระยะเวลา 1 ป

ภาพรวมขนตอนและวธการการศกษาทง 2 ระยะ มดงน

1.5.1 กาหนดกรอบและออกแบบการศกษาคณภาพชวตคนทางานและการทางานในสถานประกอบการภาคอตสาหกรรมและบรการ

ทงนเพอใหครอบคลมประเดนสาคญของมตคณภาพชวตของกลมเปาหมายทชดเจนตลอดจนเนอหาสาคญ

เพอสนบสนนแผนงานสขภาวะองคกรภาคเอกชน และเออประโยชนตอเครอขายการทางานสรางเสรมคณภาพชวตคน

ทางานในสถานประกอบการภาคอตสาหกรรมและบรการ รวมถงเพอใหเกดประโยชนสงสดกบผนาไปใช


1.5.2 ศกษาวจยเอกสาร (Documentary Research)

เกยวกบตวชวดคณภาพชวตคนทางานและการทางานโดยเฉพาะในกลมผประกนตน สถานการณแรงงาน

และการเปลยนแปลง รวมทง สถานประกอบการตนแบบในภาคอตสาหกรรมและบรการ โดยศกษาจากขอมลพนฐาน

ทรวบรวมมาจากเอกสาร และงานวจยตางๆ เชน การสารวจขอมลภาวะแรงงาน ของสานกงานสถตแหงชาต การวจย

ดานคณภาพชวต ตวชวดคณภาพชวตทหนวยงานตางๆ กาหนดขน ตลอดจนสถานการณแรงงาน และประสบการณ

ของสถานประกอบการตนแบบทงในและตางประเทศ เปนตน

1.5.3 การทาสนทนากลม

กาหนดการการทาสนทนากลม ตามลกษณะและขนาดของสถานประกอบการ โดยจดการสนทนากลมคน

ทางานในภาคอตสาหกรรมและภาคบรการ ในจงหวดทระบไวในพนทการศกษา

1.5.4 ศกษาและพฒนา

1) ตวชวดคณภาพชวตคนทางานและการทางาน

2) สถานการณแรงงาน

3) สถานประกอบการตนแบบ

โดยเรมตนจากฐานขอมล ทไดจากการสงเคราะหขอมลจากการศกษาวจยเอกสาร (ในขอ 1.5.2) และผลการ

วเคราะหขอมลจากการสนทนากลม (ในขอ 1.5.3) โดยนาผลศกษาทไดทงหมดไปพฒนาเปนตวชวดคณภาพชวตคน

ทางานและการทางานในสถานประกอบการภาคอตสาหกรรมและบรการ โดยตวชวดทไดน เปนตวชวดทใกลเคยงกบ

บรบทคณภาพชวตคนทางานและการทางานในสถานประกอบการภาคอตสาหกรรมและภาคบรการมากทสด หลงจาก

นน ไดมการนาตวชวดและขอมลเบองตนทได ไปพฒนาเปนเครองมอในการสารวจนารองเชงปรมาณในระยะทหนง

และนาไปเกบรวบรวมไวเปนขอมลปฐมภม (Primary Study) หลงจากนน จะใชเครองมอสารวจดงกลาว ไปสารวจ

ตดตามสอดสองการเปลยนแปลง (Labour Watch) นอกจากน ในการศกษาระยะท 1 ยงไดทาการสมมนาระดมสมอง

และจดเวทแลกเปลยนเรยนร เพอถอดบทเรยน ประสบการณของสถานประกอบการทเปนเลศ (Best Practice) ใหไดรป

แบบการสงเสรมคณภาพชวตทดของคนทางานและการทางานในสถานประกอบการภาคอตสาหกรรมและภาคบรการ

1.5.5 สมมนาระดมสมอง และจดเวทแลกเปลยนเรยนร

เพอสะทอนทศนะ และประสบการณตรงของคนทางานและผบรหารในสถานประกอบการ รวมทงหนวยงาน

ภาครฐและเอกชนทเกยวของ ในประเดนเกยวกบองคประกอบสาคญของการสรางเสรมคณภาพชวตของคนทางาน

และการทางานทเปนเลศ ในขณะเดยวกน การจดเวทแลกเปลยนเรยนร สามารถนาความร ทศนคต และการปฏบต

ของคนทางานและผบรหาร ตลอดจนบคคลอนๆ ทเกยวของ ไปสการถอดบทเรยน เพอใหไดรปแบบหรอตวอยางทด

(Good Practice) ของคณภาพชวตคนทางานและการทางานในสถานประกอบการภาคอตสาหกรรมและภาคบรการ การ

ถอดบทเรยนน เนนการถอดบทเรยนจากประสบการณตรงและประสบการณออมของเจาของหรอสถานประกอบการ ท

ประสบความสาเรจในการพฒนาคณภาพชวตคนทางานและการทางานในสถานประกอบการของตน นอกจากนาบท

เรยนทไดดงกลาวไปขยายการปฏบตในสถานประกอบการภาคอตสาหกรรมและบรการแลว ยงสามารถนาไปขยายผล

การปฏบตใหแกเครอขายตางๆ ทงสถานประกอบการภาคอนๆ หนวยงาน องคกรตางๆ ททางานในดานนไดอยาง

เหมาะสมอกดวย

: คณภาพชวตคนทำงานในภาคอตสาหกรรมและภาคบรการ 10

1.5.6 ผลการศกษา

ไดรายงานชดองคความรเรองคณภาพชวตของคนทางานและการทางาน ในองคประกอบตางๆ ดงน

1. ตวชวดคณภาพชวต ทงในระดบคนทางาน และระดบสถานประกอบการ (การทางาน) ตวชวดน

พฒนาจากขอมลทใกลเคยงกบสถานการณและสภาวะแวดลอมทเปนจรงของคนทางานและการ

ทางานในสถานประกอบการภาคอตสาหกรรมและภาคบรการมากทสด และตวชวดน สามารถนา

ไปเปนมาตรฐานในการเปรยบเทยบคณภาพชวตคนทางานและการทางานในสถานประกอบการ

ภาคอตสาหกรรมและภาคบรการทหลากหลาย เนองจากตวชวดน พฒนามาจากขอมลคณภาพ

ชวตคนทางานและการทางานของสถานประกอบการท ไดมาตรฐานรบรองจากกระทรวง

อตสาหกรรม

2. สถานการณเบองตนดานคณภาพชวตของคนทางานและการทางานในสถานประกอบการภาค

อตสาหกรรมและบรการ ในมตตางๆ รวมถงรปแบบการพฒนาคณภาพชวตของคนทางานใน

ภาคอตสาหกรรมและภาคบรการทเปนตนแบบทดและสามารถนาไปประยกตใชไดกบสถาน

ประกอบการทตองการพฒนาคณภาพชวตคนทางานในสถานประกอบการของตน

3. ชดเครองมอสาหรบการตดตามการเปลยนแปลงคณภาพชวตคนทางานและการทางานในสถาน

ประกอบการภาคอตสาหกรรมและภาคบรการ เปนระยะ 3 รอบ ใน 1 ป

ขนตอนการดาเนนโครงการดงกลาว แสดงใหเหนถงความสมพนธและเชอมโยงในการศกษาเพอพฒนา

คณภาพชวตคนทางานในภาคอตสาหกรรมและภาคบรการขององคประกอบในแตละมตของคณภาพชวต และ

สามารถสรางเปนกรอบการศกษาคณภาพชวตของคนทางานในภาคอตสาหกรรมและภาคบรการ ทมขนตอนการดา

เนนงานทจะนาไปสเปาหมายทตงไว ดงน (ดแผนภาพท 1.1)

1.6 ผลการศกษาระยะทหนง

1.6.1 ตวชวดคณภาพชวตคนทางานและการทางานในสถานประกอบการภาคอตสาหกรรมและภาคบรการ

1.6.2 เครองมอสาหรบตดตามการเปลยนแปลงคณภาพชวตคนทางานและการทางาน เพอเกบรวมรวบการ

เคลอนไหวของคณภาพชวตคนทางานและการทางานเสนอเปนสถานการณคณภาพชวตคนทางาน

และการทางานในสถานประกอบการภาคอตสาหกรรมและภาคบรการ

1.6.3 รปแบบการสรางเสรมคณภาพชวตท ดของคนทางานและการทางานในสถานประกอบการภาค


บทท 1 บทนำ : 11

แผนภาพท 1.1 ขนตอนการดำเนนการโครงการ

การพฒนาองคความรและรปแบบ การเสรมสรางคณภาพชวตของคนทำงานและการทำงาน ในสถานประกอบการภาคอตสาหกรรมและภาคบรการ

การเกบขอมลปฐมภม (Primary Study)

ระยะทหนง (8 เดอน)

1. การเกบขอมลเชงคณภาพ 8 กลม

2. การเกบขอมลเชงปรมาณ สำรวจครงท 1 (ระยะเวลา 8 เดอน) (สำรวจนำรอง: Pilot Study)

ระยะทสอง ( 12 เดอน)

(สำรวจตดตามสถานการณการเปล ยนแปลงคณภาพชวตคนทำงานและการทำงาน (Labour Watch) 3 รอบ

การวจยเอกสาร (Documentary Research)

1. ตวชวดคณภาพชวตคนทำงานและการทำงาน

2. สถานการณคณภาพชวตคนทำงานและการทำงาน

3. รปแบบการเสรมสรางคณภาพชวตคนทำงานและการทำงาน

การจดการความร (Knowledge Management)

เพอถอดบทเรยน สถานประกอบการทเปนเลศ

(Best Practice)

1. ประชมผเชยวชาญ

2. ระดมสมองและจดเวทแลกเปลยน เรยนร ความคดเหน และประสบการณตรง

ผลทได

1. ตวชวดคณภาพชวตคนทำงานและการทำงานในสถานประกอบการภาคอตสาหกรรมและภาคบรการ (ระดบคนทำงานและระดบสถานประกอบการ)

2. สถานการณคณภาพชวตคนทำงานและการทำงานในสถานประกอบการภาคอตสาหกรรมและภาคบรการ

3. รปแบบการเสรมสรางคณภาพชวตคนทำงานและการทำงานในสถานประกอบการภาคอตสาหกรรมและภาคบรการ

การประชมทปรกษาโครงการ

บทท 2 ระเบยบวธวจยและวธการศกษา : 13

2 ระเบยบวธวจย และวธการศกษา


2 ระเบยบวธวจยและวธการศกษา

การศกษาครงน เปนการวจยประยกต โดยผสมผสานการศกษาวจยเอกสาร (Documentary Approach) การ

วจยเชงคณภาพ (Qualitative Approach) การวจยเชงปรมาณ (Quantitative Approach) และการจดการความร

(Knowledge Management) ผานการจดสมมนา ระดมสมอง และการถอดบทเรยนเพอสรางองคความร (Lesson

Learned) ในแตละวธการศกษามการเกบขอมลเปนขนตอน และมความสมพนธเกยวเนองกน รายละเอยดวธการศกษา

ทงหมด มดงตอไปน

2.1 การวจยเอกสาร

เปนการศกษาเพอทบทวน และสงเคราะหองคความรเบองตนทเกยวของกบมตตางๆ ของคณภาพชวต โดย

เฉพาะตวชวดคณภาพชวต ทงทเปนตวชวดของในและตางประเทศ โดยนามาสงเคราะหและใชเปนแนวทางสาหรบ

การพฒนาตวชวดทเหมาะสมสาหรบคนทางานในสถานประกอบการในประเทศไทย การวจยเอกสารจงเปนวธการ

ศกษาสาคญเพอนาไปสองคความรเพอพฒนาตวชวดคณภาพชวตทเปนประโยชนโดยตรงตอการพฒนาคณภาพ

ชวตคนทางาน นอกจากน การวจยเอกสารไดครอบคลมเนอหาสวนทเปนคณภาพชวตของคนทางานดานตางๆ

โดยเฉพาะสถานการณคณภาพชวตของกลมคนทางานในภาคอตสาหกรรมและบรการ ตลอดจนรปแบบการสราง

เสรมคณภาพชวตคนทางานในการทางาน ทงทเปนประสบการณของประเทศไทย และตางประเทศ ทสามารถนา

มาพฒนาเปนรปแบบทเหมาะสมกบสถานประกอบการในระดบจงหวด

2.2 การเกบขอมลเชงคณภาพ

เปนการเกบขอมลจากการสนทนากลม ทาใหไดขอมลระดบลกทสะทอนถงสถานการณและสภาพแวดลอม

ทใกลเคยงกบคณภาพชวตคนทางานและการทางานทประสบอย ตลอดจนทศนะตอคณภาพชวตทคนทางานตองการ

ซงเปนมมมองของคนทางานโดยตรง ขอมลจากการทาสนทนากลมน นบเปนการสารวจสถานการณ (Situation

Analysis) ทาใหไดขอมลพนฐาน ทครอบคลมสถานการณทงหมดของคณภาพชวตคนทางานและการทางาน สามารถ

นามาใชในการพฒนาตวชวดคณภาพชวตคนทางาน รวมกบตวชวดจากการทบทวนเอกสารไดอยางสอดคลองและ

เหมาะสม


เนองจากการเกบขอมลจากการสนทนากลมตองการขอมลพนฐาน เพอสะทอนสถานการณโดยทวไปของ

คณภาพชวต และคนหาตวชวดจากคนทางาน การสนทนาจงเนนความหลากหลายของกลม โดยคดเลอกกลมตาม

เพศ กลมอาย และตามลกษณะ/ประเภทและขนาดของสถานประกอบการ ซงไดทาการสนทนากลมทงหมดจานวน

8 กลม ทง 8 กลมน คดเลอกจากสถานประกอบการภาคอตสาหกรรมและภาคบรการทตงอยในกรงเทพมหานคร

จงหวดใกลเคยง และชลบร ดงรายละเอยดในตาราง 2.1

ตาราง 2.1 การดาเนนการคดเลอกกลมในการจดการสนทนากลม

กลม เพศ ชวงอาย

(ป) ขนาดสถานประกอบการ

(คน) ประเภท

(อตสาหกรรม/บรการ) สถานท - จงหวด

1. ชาย 18-24 50-200 อตสาหกรรม ฉะเชงเทรา

2. ชาย 25-34 200-500 อตสาหกรรม นนทบร

3. ชาย 35-60 500+ อตสาหกรรม นครปฐม

4. ชาย 25-34 50-200 บรการ กรงเทพฯ

5. หญง 18-24 200-500 อตสาหกรรม กรงเทพฯ

6. หญง 25-34 500+ อตสาหกรรม ชลบร

7. หญง 35-60 50-200 บรการ นครปฐม

8. หญง 18-24 500+ บรการ นครปฐม

2.3 การเกบขอมลเชงปรมาณ

การเกบขอมลเชงปรมาณ ในการศกษาระยะท 1 เปนการสารวจนารอง (Pilot Study) ทมวตถประสงคเฉพาะ

คอ 1) เพอทดสอบความเชอมนในเครองมอทใชวดคณภาพชวตคนทางาน และคณภาพชวตในการทางานทไดรบการ

พฒนามาจากการทบทวนและสงเคราะหเอกสาร และการสนทนากลม 2) เพอเปนการสะทอนภาพสถานการณของ

คณภาพชวตคนทางานโดยใชตวชวดทพฒนาเปนเครองมอในการสารวจขอมล

อยางไรกตาม สถานการณทไดจากการสารวจนไมใชภาพสะทอนของคนทางานทงหมด เนองจากเปนการเกบ

ขอมลจากคนทางานเพยงบางสวนในพนทเปาหมายทมใชเปนตวแทนของคนทางานทงหมด แตกเปนการแสดงใหเหน

ภาพคนทางานททางานในพนททถอเปนศนยกลางเศรษฐกจของประเทศไทย และเปนทตงของสถานประกอบการและ

คนทางานจานวนมาก

การศกษาไดเนนการสารวจสถานการณคณภาพชวตคนทางานในมตตางๆ อนไดแก

1. ดานครอบครว

2. สภาพแวดลอมและการพกอาศย

3. ดานคณธรรม จรยธรรม และวฒนธรรม

4. ดานสงคม

5. ดานการทางาน

6. ดานสขภาพ


การสารวจครงน เนนการเกบขอมลจากสถานประกอบการทไดมาตรฐาน และไดรบรางวลตามมาตรฐานของ

กระทรวงอตสาหกรรม ทงนเนองจากตองการไดตวชวดทเปนมาตรฐานของคณภาพชวตทดของคนทางานและการทา

งาน สาหรบไวเปรยบเทยบกบสถานประกอบการทมมาตรฐานหลากหลายในการสารวจตดตามการเปลยนแปลง

คณภาพชวตคนทางานและการทางาน (Labour Watch) ในระยะท 2

สาหรบการเกบขอมลในระยะ 1 น เปนการสารวจนารอง จงเกบกลมตวอยางจานวน 200 ตวอยาง ซงเปน

จานวนทสามารถนามาวเคราะหเปนขอมลพนฐาน และใชเปนขอมลสนบสนนผลสงเคราะหจากการวจยเชงเอกสาร

และผลการศกษาจากการวจยเชงคณภาพ ซงมรายละเอยดการเกบขอมล ดงน

2.3.1 การเลอกพนท

การเลอกพนทเพอเกบขอมลนารอง หรอ pilot study เปนการเลอกเกบในจงหวดทเปนศนยกลางเศรษฐกจ

และอตสาหกรรมของประเทศ และเปนทตงของสถานประกอบการทงภาคอตสาหกรรมและภาคบรการ โดยไดกาหนด

เกณฑการพจารณาการเลอก คอ จานวนสถานประกอบการในจงหวดนนๆ และจานวนคนทางานทมประกน

สงคมหรอการประกนตนทมสดสวนสง

การศกษาครงน ไดเลอกจงหวดอยางเจาะจงตามเกณฑทตงไว จานวน 4 จงหวด คอ กรงเทพ-มหานคร และ

จงหวดในปรมณฑล 2 จงหวด คอ สมทรปราการ ปทมธาน และจงหวดในพนท Eastern Seaboard 1 จงหวด คอ ชลบร

(ดตาราง 2.2)

ตาราง 2.2 จงหวดตวอยาง จานวนสถานประกอบการ จานวนผประกนตน รอยละของผประกนตนทงประเทศ

จงหวด จานวนสถานประกอบการ

ทมลกจาง 50 คนขนไป (แหง)* จานวนผประกนตน

(คน) คดเปนรอยละของผประกนตน

ทงประเทศ (8,735,863 คน)

กรงเทพมหานคร 8,756 3,044,660 34.85

ปทมธาน 1,066 401,683 4.60

สมทรปราการ 2,446 727,074 8.32

ชลบร 1,597 513,058 5.87

หมายเหต : * ขอมลสถานประกอบการ ณ เดอนธนวาคม 2549 ฝายสถตและรายงาน กองวจยและพฒนา สานกงานประกนสงคม, 2550

2.3.2 การเลอกตวอยาง

ตวอยางเพอสมภาษณในการสารวจครงน คอ คนทางานในสถานประกอบการภาคอตสาหกรรม และภาค

บรการ จานวน 200 ราย ในการเลอกตวอยางเพอสมภาษณมกระบวนการในการเลอก 2 ขนตอน ดงน

1. การคดเลอกสถานประกอบการ ในจงหวดทเปนตวอยาง และ

2. การเลอกคนทางานในสถานประกอบการทเลอกไวเพอสมภาษณ


1. การเลอกสถานประกอบการ

ดาเนนการเลอกสถานประกอบการใน 4 จงหวดตวอยาง คอ กรงเทพมหานคร ปทมธาน สมทรปราการ

และชลบร ทมจานวนพนกงานตงแต 50 คนขนไป โดยจาแนกเปนสถานประกอบการภาคอตสาหกรรม และสถาน

ประกอบการภาคบรการ เดมไดวางแผนการเกบขอมลจากสถานประกอบการในจงหวดทงสในจานวนทเทากนคอ

จงหวดละ 5 แหง รวมทงหมด เปน 20 แหง โดยระบใหในแตละจงหวด เลอกสถานประกอบการทเปนภาค

อตสาหกรรมจานวน 3 แหง และภาคบรการจานวน 2 แหง ยกเวนกรงเทพมหานคร ใหเลอกภาคอตสาหกรรม 2 แหง

และภาคบรการ 3 แหง เนองจากสถานประกอบการสวนใหญในกรงเทพมหานครเปนภาคบรการ

อยางไรกตาม จากการปฏบตการเกบขอมลจรง พบวา การเกบขอมลตามประเภทสถาน

ประกอบการไมดาเนนไปตามทกาหนดไวทงหมด เนองจากมปญหาดานการไดรบอนญาตเขาสมภาษณพนกงานใน

สถานประกอบการ ทาใหการเกบขอมลมการปรบเปลยน คอ เกบขอมลสถานประกอบการภาคบรการในจงหวด

ปทมธานไดเพยง 1 แหง จากทกาหนดไว 2 แหง และเกบขอมลสถานประกอบการทงภาคอตสาหกรรมและบรการใน

จงหวดสมทรปราการไดประเภทละ 1 แหง สวนในจงหวดชลบร เกบขอมลในสถานประกอบการไดทงหมดเพมเปน 7

แหง (ดตาราง 2.3)

ตาราง 2.3 เปรยบเทยบจานวนสถานประกอบการทกาหนด และจานวนทเกบขอมลจรง จาแนกตามประเภทสถาน

ประกอบการ

จงหวด ภาคอตสาหกรรม (แหง) ภาคบรการ (แหง)

ทกาหนด เกบจรง ทกาหนด เกบจรง

กรงเทพมหานคร 2 2 3 3

ปทมธาน 3 3 2 1

สมทรปราการ 3 2 2 1

ชลบร 3 3 2 4

รวม 11 10 9 9

สถานประกอบการทง 19 แหงน เปนสถานประกอบการทไดรบการรบรองมาตรฐาน อยางใดอยางหนงจาก

กระทรวงอตสาหกรรม และจากมาตรฐานแรงงานของหนวยงานตางๆ ไดแก ISO/มอก. 9001 version 2000, TS 16949,

ISO/มอก.14001, OHSAS 18001, มอก.18000, ISO/ มอก. 9002 version 2000, ISO/ มอก.14000, ISO/ มอก.9000,

แรงงานสมพนธระดบประเทศ, มาตรฐานแรงงานไทยระดบพ นฐาน, มาตรฐานแรงงานไทยระดบสมบรณ,

แรงงานสมพนธดเดน, HA มาตรฐานและรบรองคณภาพโรงพยาบาล

ประเภทกจการของสถานประกอบการภาคอตสาหกรรม การศกษาครงนไดเกบขอมลจากสถานประกอบการ

ภาคอตสาหกรรม จานวน 10 แหง แยกเปนสดสวนประเภทอตสาหกรรมผลตยานยนตและชนสวนยานยนตมากทสด

คอ รอยละ 38 ทเหลอเปนอตสาหกรรมอก 6 ประเภททมสดสวนเทาๆ กน คอ ประมาณรอยละ 10 (ดแผนภาพ 2.1)


แผนภาพ 2.1 ประเภทกจการของสถานประกอบการภาคอตสาหกรรมทตกเปนตวอยางในการสารวจนารอง

ประเภทกจการของสถานประกอบการภาคบรการ เกบขอมลจากสถานประกอบการภาคบรการ 9 แหง

จาแนกเปน สถานประกอบการทเปนโรงพยาบาลมากทสด คดเปนรอยละ 32 รองลงมาเปน โรงแรม ทมสดสวนใกล

เคยงกน คอรอยละ 30 ทเหลอเปนสถานประกอบการทใหบรการรบขนสงสนคาตางๆ รอยละ 21 และศนยบรการซอม

ยานพาหนะ อกรอยละ 11 (ดแผนภาพ 2.2)

แผนภาพ 2.2 ประเภทกจการของสถานประกอบการภาคบรการทตกเปนตวอยางในการสารวจนารอง


2. การเลอกคนทางานในสถานประกอบการทเปนตวอยาง

กาหนดเกณฑการเลอกคนทางานททางานในสถานประกอบการทเปนตวอยาง เพอทาการสมภาษณใน

สถานประกอบการแหงละประมาณ 10 ราย โดยเลอกคนทางานในสถานประกอบการภาคอตสาหกรรม และสถาน

ประกอบการภาคบรการในจานวนท ใกลเคยงกน รวมจานวนตวอยางท งหมด 200 ราย โดยมเกณฑการ

เลอก ดงน

1. เปนคนทางานสญชาตไทย อายระหวาง15 - 60 ป

2. ทางานในสถานประกอบการภาคอตสาหกรรมและภาคบรการ และมอายการทางานใน

สถานประกอบการนนไมตำกวา 3 เดอนตดตอกน

3. ตองมบตรประกนสงคม

การสารวจคร งน ส มภาษณคนทางานท งหมด 200 คน ประกอบดวยคนทางานในภาค

อตสาหกรรมจานวน 104 คน และภาคบรการจานวน 96 คน

2.3.3 ระยะเวลาการเกบขอมล

การสารวจนารองโดยใชแบบสอบถามครงน ดาเนนการเกบขอมล 2 เดอน ระหวางเดอนมนาคม – เมษายน

2551 ซงมขอสงเกตคอ ชวงเวลานอาจไมเหมาะในการเกบขอมลในสถานประกอบการ เนองจากเปนชวงใกลเคยงกบ

เทศกาลวนสงกรานต หรอวนขนปใหมไทย สถานประกอบการสวนใหญจะเรงดาเนนงานเพอปดใหคนทางานไดหยด

พกระยะยาวในชวงเทศกาลสงกรานต จงเปนอปสรรคสาคญในการขออนญาตผประกอบการเขาสมภาษณคนทางาน

อยางไรกตาม การเกบขอมลนารองในครงน ไมสามารถหลกเลยงสถานการณนได เนองจากเปนระยะเวลาสบเนอง

มาจากเวลาเรมตนทไดรบทนสนบสนน จงมขอเสนอแนะวา ระยะเวลาเรมดาเนนการโครงการทตองเกบขอมลคน

ทางานในสถานประกอบการ หรอขอมลอนๆ ทเกยวกบการเขาไปเกบในสถานประกอบการ ตองคานงถงชวงเทศกาล

ตางๆ ดวย

2.3.4 แบบสอบถาม

แบบสอบถามทใชในการเกบขอมลการสารวจนารอง แยกเปน 2 ชด คอ

1) แบบสอบถามเจาของหรอผบรหารสถานประกอบการ เปนแบบสอบถามท เปนขอมลระดบ

สถานประกอบการใชเปนขอมลประกอบการวเคราะหคณภาพชวตคนทางานและการทางาน แบบสอบถามชดน มแนว

คาถามทเปนรายละเอยดของสถานประกอบการทเกยวของกบคณภาพชวตคนทางาน อาท จานวนพนกงาน ลกษณะ

การจางงาน วนทางาน คาตอบแทนประเภทตางๆ มาตรฐานแรงงานทไดรบ สวสดการทจดให และความตองการ

ตลอดจนความชวยเหลอจากภาครฐในการพฒนาคณภาพชวตคนทางาน (ดภาคผนวก 4)

2) แบบสอบถามคนทางาน เปนแบบสอบถามระดบบคคลหรอขอมลของคนทางาน เพอสอบถามคนทา

งานในสถานประกอบการทตกเปนตวอยาง ทาใหไดขอมลคณภาพชวตคนทางานและการทางานตามชดตวชวดท

โครงการไดพฒนาไว แบบสอบถามนประกอบดวย 7 ตอน มรายละเอยดดงน (ดภาคผนวก 5)

ตอนท 1 ขอมลทวไป

ตอนท 2 ครอบครว

ตอนท 3 สภาพแวดลอมและการพกอาศย

ตอนท 4 คณธรรม จรยธรรม และวฒนธรรม


ตอนท 5 สงคม

ตอนท 6 การทางาน

ตอนท 7 สขภาพ

แบบสอบถามทงหมดน ไดผานการทดสอบความแมนตรง และความนาเชอถอ โดยไดรบการตรวจสอบ

และขอเสนอแนะจากการประชมผเชยวชาญ และทปรกษาโครงการ ตลอดจนมการทดสอบแบบสอบถาม จานวน 2

ครง กอนนาไปใชในการสมภาษณจรง

2.3.5 การเตรยมพนกงานสมภาษณ

1) การคดเลอกพนกงานสมภาษณ ดาเนนการคดเลอกพนกงานสมภาษณจานวน 6 คน โดยพนกงาน

สมภาษณท งหมดเปนผ ท มประสบการณการสมภาษณในโครงการตางๆ ของสถาบนวจยประชากรและสงคม

มหาวทยาลยมหดล มาแลวอยางนอยคนละ 1 โครงการ

2) การอบรมพนกงานสมภาษณ มการเตรยมความพรอม ชแจงวตถประสงคโครงการฯ และอธบายความ

หมายและวตถประสงคขอคาถามแตละขออยางละเอยด พรอมใหพนกงานสมภาษณไดทดลองสมภาษณคนทางานท

ทางานในสถานประกอบการทงภาคอตสาหกรรม และภาคบรการ คนละ 2-3 ราย หลงจากนนไดมการประชมเพอ

สะทอนปญหาทพบ ตลอดจนซกถามขอสงสยในขอคาถามทยงไมชดเจน ใชเวลาในการอบรม 2 วน

ผคมงานสนามทมประสบการณ จานวน 3 คน เปนผตดตอประสานงานกบสถานประกอบการ เพอขอ

อนญาตเกบขอมล และดาเนนการนดวน เวลา ในการเขาไปสมภาษณคนทางาน โดยตดตอผานฝายบคคล ของสถาน

ประกอบการนนๆ และเปนผตรวจสอบความถกตองของแบบสอบถามทพนกงานสมภาษณไดแลกกนตรวจสอบความ

ถกตองมาชนหนงแลว

2.4 การจดการประชม

การจดการประชมของโครงการฯ น ม 3 ประเภท คอ การประชมทปรกษาโครงการ การประชมผเชยวชาญ

และ การประชมจดการความร โดยมรายละเอยด ดงน

2.4.1 การประชมทปรกษาโครงการ (Steering Committee)

เปนกระบวนการเพอตดตามการดาเนนการโครงการฯ ใหเปนไปตามเปาหมายและมประสทธภาพ ใหขอ

เสนอแนะ และชวยกาหนดทศทางการศกษาวจย และการดาเนนกจกรรมโครงการฯ ทงหมดในภาพรวม ทงนทาให

โครงการฯ ดาเนนการอยางสอดคลองและสามารถบรรลผลตามวตถประสงคของโครงการอยางมประสทธภาพและ

มประสทธผล (ดรายชอคณะกรรมการทปรกษาโครงการในภาคผนวก 1)

การประชมทปรกษาโครงการ ไดจดขนทงหมด จานวน 3 ครง คอ

ครงท 1 คณะกรรมการทปรกษาโครงการฯ ไดใหขอเสนอแนะและคาปรกษาในชวงเรมวางแผนงานและ

พฒนาเครองมอวจย (เดอนพฤศจกายน)

ครงท 2 คณะกรรมการทปรกษาโครงการฯ ไดใหคาปรกษาและขอเสนอแนะแกผลการศกษาทไดจากการ

สารวจรอบแรก (เดอนกมภาพนธ) และ


ครงท 3 คณะกรรมการทปรกษาโครงการฯ ไดใหขอเสนอแนะและคาปรกษาในการเขยนรายงานฉบบ

สมบรณ (เดอนพฤษภาคม)

จากการประชมทปรกษาโครงการฯ ทง 3 ครง ทาใหการดาเนนการวจยเปนไปในทศทางทเหมาะสม และได

รบคาแนะนาทเปนประโยชนตอการพฒนาตวชวดคณภาพชวตคนทางานและการทางานอยางดยง

2.4.2 การประชมผเชยวชาญ

เพอใหขอเสนอแนะทเปนประโยชนตอการดาเนนการโดยเฉพาะตวชวดคณภาพชวตดานตางๆ ผเชยวชาญ

ทงหมดเปนผทมความร ความเขาใจ สถานการณแรงงานทเปนอยและมประสบการณดานคณภาพชวตของประชากร

จงสามารถใหความคดเหนเกยวกบตวชวดทไดรบการพฒนามาวา มความเหมาะสม และสามารถวดคณภาพชวต

ของผทอยอาศยไดอยางถกตอง แมนยา มากนอยเพยงใด ตลอดจนไดใหขอเสนอแนะทเปนประโยชนในการปรบปรง

ตวชวดใหสมบรณขน และไดจดการประชมในสวนน เพอชวยพจารณาตวชวดทคดเลอกจากการเกบขอมลเบองตน

จากการวจยเอกสาร และเสนอแนะแนวทางการคดเลอกตวชวดคณภาพชวต (เดอนมกราคม) (ดรายชอผเชยวชาญ

โครงการในภาคผนวก 2)

หลงจากปรบปรงตวชวดตามขอเสนอแนะของผเชยวชาญแลว กไดมการนาตวชวดทผานการพฒนาตามขน

ตอนตางๆ มาพฒนาเปนแบบสอบถามเพอใชในการสอบถามคณภาพชวตคนทางานในการสารวจนารอง

2.4.3 การจดการความร เปนการสมมนาระดมสมอง

ผมสวนไดเสยในการสรางเสรมคณภาพชวตคนทางานและการทางาน โดยถอดบทเรยนสถานประกอบการท

เปนตนแบบ ในการสรางเสรมคณภาพชวตคนทางาน การจดการความรน ใชวธการจดเวทสมมนาระดมสมองและ

แลกเปลยนเรยนร มเปาหมายสาคญ 2 ประการ คอ 1) เพอรวมแลกเปลยนเรยนร และประสบการณ ดานการสงเสรม

คณภาพชวตคนทางานและการทางานในสถานประกอบการภาคอตสาหกรรมและบรการ 2) เพอถอดบทเรยนจาก

ประสบการณตรงและประสบการณออม เพอใชเปนรปแบบหรอตวอยางทดในการสรางเสรมคณภาพชวตคนทางาน

และการทางานในสถานประกอบการภาคอตสาหกรรมและภาคบรการ

เพอใหบรรลวตถประสงคทกาหนดไว การจดการความรไดดาเนนการในกลมเปาหมาย 3 กลม ดงน

1) กลมเจาหนาทฝาย (ทรพยากร) บคคลในสถานประกอบการทเปนตนแบบ เพอแลกเปลยน

ประสบการณระหวางผทางานโดยตรงในการสรางเสรมคณภาพชวตคนทางานและการทางานในสถานประกอบการ

ภาคอตสาหกรรมและภาคบรการ โดยเปนการแลกเปลยนประสบการณทไดจากประสบการณตรงและประสบการณ

ออม ทงนเนองจากเจาหนาทฝายบคคลในระดบน เปนตวเชอมทสาคญทสดระหวางคนทางาน และผบรหาร หรอ

เจาของสถานประกอบการ ทาใหเขาใจดวาคณภาพชวตทเปนอยของคนทางานทไดรบการสะทอนมาจากคนทางาน

นนคออะไร และกจกรรมททางผบรหารสถานประกอบการจดใหนนสามารถตอบสนอง หรอสอดคลองกบความ

ตองการทแทจรงของคนทางานมากนอยเพยงใด รวมถงขอเสนอแนะทจะชวยเสรมสรางคณภาพชวตทดและเหมาะสม

การประชมระดมสมองในกลมน ดาเนนการในเดอนกมภาพนธ โดยมเจาหนาท ดานบคคลจากสถาน

ประกอบการทงภาคอตสาหกรรมและภาคบรการทอยในกรงเทพมหานคร และจงหวดใกลเคยง จานวน 10 ราย จาก

สถานประกอบการ จานวน 7 แหง มาเขารวมการจดการความรครงน (ดรายละเอยดผเขาประชมระดมสมองใน

ภาคผนวก 3)


2) กลมเจาหนาทระดบบรหาร และผปฏบตงานระดบกลาง จากหนวยงานทเกยวของในการสรางเสรม

คณภาพชวตคนทางานและการทางานในสถานประกอบการภาคอตสาหกรรมและภาคบรการทงภาครฐและเอกชน

เพอเสนอแนะแนวทางในการกาหนดรปแบบการสรางเสรมคณภาพชวตคนทางานและการทางานในสถานประกอบ

การภาคอตสาหกรรมและภาคบรการ ตามประสบการณทไดรวมในการปฏบตการสรางเสรมคณภาพชวตทผานมา

การประชมระดมสมองในกลมน ดาเนนการในเดอนกมภาพนธ โดยมเจาหนาทททางานเกยวของกบการ

พฒนาและเสรมสรางคณภาพชวตคนทางานท งจากภาครฐ และภาคเอกชนจากสถานประกอบการท งภาค

อตสาหกรรมและภาคบรการ จานวน 22 คน เขารวมประชมการจดการความรครงน (ดรายละเอยดผเขาประชมระดม

สมองในภาคผนวก 3)

3) กลมเจาของ/ผประกอบการ/ผบรหารของสถานประกอบการทเปนตนแบบ เพ อแลกเปลยน

ประสบการณในการพฒนารปแบบการสรางเสรมคณภาพชวตคนทางานและการทางานในสถานประกอบการภาค

อตสาหกรรมและบรการ โดยแลกเปลยนตามประสบการณทไดจากประสบการณตรงและประสบการณออมของ

ผประกอบการเอง เนองจากเปนผทเกยวของโดยตรงกบการสรางเสรมคณภาพชวตของคนทางาน

ผลจากการประชมการจดการความร ทง 3 กลม ไดนามาถอดบทเรยน เพอพฒนาเปนรปแบบตวอยางทดใน

การเสรมสรางคณภาพชวตทดในกลมคนทางานภาคอตสาหกรรม และภาคบรการ ดงการนาเสนอในสวนของตวอยาง

การปฏบตทด (Good Practice)

สรปไดวา การดาเนนการเกบขอมลในการศกษาครงน ใชวธการเกบขอมลท

หลากหลาย คอ การวจยเอกสาร การสนทนากลม การสารวจนารอง และการจดการความ

ร เพอใหไดตวชวดคณภาพชวตทสมบรณถกตอง สามารถสะทอนสถานการณคณภาพ

ชวตคนทางานไดในระดบหนง อกทงได รปแบบหรอตวอยางทดในการเสรมสรางคณภาพ

ชวตคนทางานและการทางาน

อยางไรกตาม ผลจากการสารวจนารองน เนนการพฒนาหาตวชวด

คณภาพชวตคนทางานและการทางาน โดยผานขนตอนการศกษาวจยอยางพถพ

ถน และใชวธการศกษาวจยทางสงคมศาสตรทหลากหลาย ผสมผสานกนอยาง

เหมาะสม จนสามารถไดความครอบคลมของมตทงหมดทเปนองคประกอบ

คณภาพชวตคนทางานและการทางาน อยางไรกตาม ขอคนพบทไดในรายงาน

ฉบบนในเรองคณภาพชวตคนทางานและคณภาพชวตการทางานนน เปนเพยง

ตวอยางของรปแบบการวเคราะหขอมลทไดจากการใชตวชวดทพฒนาขน แต

เนองจากการคดเลอกตวอยางในการเกบขอมลเปนแบบเฉพาะเจาะจง ซงไมได

เปนตวแทนของกลมดงกลาว การนาไปใชจงควรใชโดยความระมดระวง

บทท 3 เครองมอวดคณภาพชวตคนทำงานและการทำงาน : 25

3 เครองมอวดคณภาพชวต คนทำงานและการทำงาน


3 เครองมอวดคณภาพชวตคนทางานและการทางาน

บทน กลาวถงโครงสรางแบบสอบถามซงเปนเครองมอทใชในการวดคณภาพชวตคนทางานและการทางาน

ผลจากการนาแบบสอบถามไปใช ตวอยางผลการวเคราะหขอมลจากการสารวจนารอง (Pilot Study) โดยเกบขอมล

จากคนทางานทงในภาคอตสาหกรรมและภาคบรการ

3.1 โครงสรางแบบสอบถาม

การสรางแบบสอบถามฉบบน มวตถประสงคเพอเกบขอมลคณภาพชวตประชากรวยแรงงานทกาลงทางาน

โดยกาหนดคณสมบตกลมตวอยาง ดงนคอ เปนคนทางานสญชาตไทย ทมอายระหวาง 15-60 ป มประกนสงคม และ

มระยะเวลาทางานตอเนองในสถานประกอบการปจจบน 3 เดอนขนไป (รายละเอยดแบบสอบถามคณภาพชวต

คนทางาน ดไดในภาคผนวก 5)

3.1.1 ขนตอนการสรางเครองมอจากการทบทวนวรรณกรรมและการสนทนากลม

แนวคดการสรางตวชวดคณภาพชวตคนทางานของการศกษาครงน ตองเปนตวชวดทงาย ไมซบซอน เปน

คณภาพชวตในระดบพนฐานทควรม และสามารถวดคณภาพชวตคนทางานในมตตางๆ ไดจรง

ผลจากการทบทวนวรรณกรรมไดหมวดตวชวดจานวน 10 หมวด ไดแก

1. สขภาพ

2. ครอบครว

3. การศกษา

4. สภาพแวดลอม

5. คณธรรม จรยธรรม

6. วฒนธรรม

7. สงคม

8. การมสวนรวม

9. ชวตการทางาน และ

10. การเมอง

ทงน ภายใตหมวดท 9 เรองชวตการทางาน ยงมหวขอยอยๆ จานวน 8 หวขอ คอ


1. การมงานทาและรายได

2. คาตอบแทน

3. สวสดการและสทธขนพนฐาน

4. สภาพแวดลอมในททางาน

5. ความกาวหนาและความมนคงในการทางาน

6. สทธและความเปนธรรม

7. ความสมดลระหวางงานและชวตสวนตว และ

8. งานทมคณคาและความพงพอใจ

ผลของการจดสนทนากลม (Focus Group) จานวน 8 กลม จากคนทางานทงเพศชายและหญง โดยกระจาย

ชวงอายตางๆ กนในแตละกลมทแยกชายหญง เพอคนหาตวชวดทสามารถวดคณภาพชวตคนทางานและการทางาน

ไดจรง พบวา มปจจยทเกยวของกบคณภาพชวตคนทางานและการทางาน สรปไดดงน

ก. การมปจจย 4 ซงเปนความตองการขนพนฐานของมนษย ไดแก ทอยอาศย ยารกษาโรค เครองนงหม

และอาหาร ตรงตามความตองการในการวดคณภาพชวตการทางานทกาหนดตวชวดทเปนความตองการพนฐานทควร

ม (Basic Minimum Requirements)

ข. การมชวตครอบครวทด ไดแก การมเวลาใหกบครอบครวอยางเพยงพอ การมเวลากลบไปเยยมคนใน

ครอบครว เปนตน

ค. ความมนคงทางการงาน ไดแก ความปลอดภยจากการทางาน สภาวะแวดลอมการทางาน รวมถง

เพอนรวมงาน หวหนางาน และการบรหารจดการของสถานประกอบการททางานดวย การมงานทไมหนกเกนไป

สามารถใชความร ความถนด หรอประสบการณทมอยเดมในการทางาน โอกาสกาวหนาในหนาทการงาน การท

หวหนางานใหโอกาสในการแสดงความคดเหน การมสวสดการทด เปนตน

ง. เงน หรอรายไดทไดรบนอกเหนอจากการทางาน ขอมลจากการสนทนากลม พบวา ไมมการระบ

จานวนวามากนอยเทาใด จงเรยกวาอยในระดบทถอวามคณภาพชวตทด เพราะขนอยกบความพอเพยงของแตละคน

ทงน เงนไมใชปจจยสาคญ แตเปนสงทมผลกระทบตอการใชชวต โดยพจารณาในเรองของการมเงนออม การไดรบเงน

โบนสสนป เปนตน

ปจจยทเกยวของกบการมคณภาพชวตทดของคนทางานดงกลาวขางตน ยงเกยวโยงกบการมสขภาพกายและ

สขภาพจตทด จากการสนทนากลม พบวา หากมปจจยดงกลาวขางตนในระดบทพอใจ คนทางานกรสกมความสข

อยางไรกตาม หากสขภาพกายไมด จะสงผลโดยตรงตอการทางาน นนคอ คาตอบแทนจากการทางานมโอกาส

ลดนอยลง เนองจาก หากสขภาพไมดจนตองลาปวยจะมผลตอรายไดทอาจไมไดรบในวนทลางาน “สขภาพทด” ใน

มมมองทไดจากการสนทนากลม คอ การมเวลาพกผอนอยางเพยงพอ การดแลสขภาพรางกาย เปนตน

สาหรบตวชวดคณภาพชวตในดานลบ ทไดจากการสนทนากลม คอ การอยอาศยในสงแวดลอมทไมด ไดแก

ชมชนแออด ปญหาการจราจร ปญหาอาชญากรรม และการมภาระหนสน เปนตน


ในการสรางเครองมอตวชวดคณภาพชวตการทางาน ยงไดคานงถง ตวชวดคณภาพชวตคนทางาน ทเนน

สงเสรมคณภาพชวตทดของคนทางานในทกมตทงกาย จตใจ สงคม และจตวญญาณ ทจะชวยสงผลใหคนทางาน

มความสข มความมนคงในการดาเนนชวต และเปนประชากรทมคณภาพ โดยเปนตวชวดทเนนความสข 8 ดาน

ทเปนองคประกอบทนาไปสภาวะท “คนทางานมความสข ททางานนาอย ชมชนสมานฉนท” ความสขทง 8 ดาน หรอ

“Happy 8” นจะเปนแนวคดพนฐานสาคญในการกาหนดตวชวดในการศกษาครงน

นอกจากน คณะนกวจยยงไดพจารณาแบบสอบถามของสมาคมการจดการงานบคคลแหงประเทศไทย

(Personnel Management Association of Thailand-PMAT) เปนตวอยางในการสรางแบบสอบถามในหมวดการทางาน

เนองจากแบบสอบถามของสมาคมการจดการงานบคคลแหงประเทศไทย (PMAT) เปนชดคาถามทมความครอบคลม

ดานชวตการทางานของคนทางาน

การพฒนาตวช ว ดยงคานงถงสทธข นพ นฐานท คนทางานตองไดร บตามมาตรฐานแรงงานไทยของ

กรมสวสดการและคมครองแรงงานทไดกาหนดไวดวย

3.1.2 ขนตอนการพฒนาหมวดตวชวด หรอ องคประกอบคณภาพชวตคนทางาน

ในขนตอนแรก ตวชวดคณภาพชวตทไดจากการทบทวนวรรณกรรมและสนทนากลมไดผานการพจารณาและ

การใหขอเสนอแนะจากคณะผเชยวชาญดานคณภาพชวต ซงทาใหไดตวชวดคณภาพชวตทเหมาะสมในการพฒนา

เปนเครองมอวดคณภาพชวตตอไป

ขนตอนตอมา เปนการพฒนาหมวดตวชวด หรอองคประกอบคณภาพชวตคนทางาน และสรางเครองมอชวด

เปนแบบสอบถามชดสมภาษณคนทางาน สาหรบวดคณภาพชวตคนทางานในภาคอตสาหกรรมและภาคบรการ โดย

คงแนวคดสาคญๆ ขององคประกอบคณภาพชวตไวมากทสด หลงจากนน ไดจดใหมการประชมคณะกรรมการท

ปรกษาโครงการฯ เพอพจารณาความสมบรณของแบบสอบถามน หลงจากนนไดมการปรบแบบสอบถามอกครงตาม

ขอเสนอแนะของคณะกรรมการทปรกษาโครงการฯ ทพจารณาดานเนอหาและความตรงประเดน (Content) ของ

องคประกอบคณภาพชวตคนทางานตามหมวดตวชวดทงหมด


หมวดตวชวดเดม จากการวจยเอกสาร

การจดหมวด สรปองคประกอบคณภาพชวตคนทางานทปรบแลว

1. การศกษา คงตวชวดเร องการศกษาไวในหมวดขอมลทวไปในเรองลกษณะทวไปของคนทางาน

1. ขอมลทวไปของคนทำงาน (ตอนท 1) ประกอบดวย เพศ อาย สถานภาพสมรส การศกษา การยายถน และสถานภาพ การจางงาน

2. ครอบครว คงหมวดนไวในหมวดครอบครว 2. ครอบครว (ตอนท 2) โดยมตวชวด จำนวน 3 ตว ไดแก ลกษณะพกอาศยของคนทำงาน การกลบไปเยยมบาน และ ความสมพนธในครอบครว

3. สภาพแวดลอม หมวดสภาพแวดลอมและทอยอาศย ซงการศกษาน จดใหเปนองคประกอบสภาพแวดลอมและการพกอาศย

3. สภาพแวดลอมและการพกอาศย (ตอนท 3) มตวชวด 7 ตว ไดแก การครอบครองทอยอาศย คาใชจายดานคาเชาทพกอาศย ปญหาสภาวะแวดลอมทพบในบรเวณทพกอาศย ความปลอดภยในชวตและทรพยสนในบรเวณทพกอาศย ระยะเวลาเฉลยท ใชในการเดนทางไปทำงาน ความยากลำบากในการเดนทางไปทำงานจากทพกอาศย และความปลอดภยในการเดนทางมาทำงาน

4. คณธรรม จรยธรรม คง 2 หมวดน ไว ในหมวดคณธรรม จรยธรรม วฒนธรรม ซงการศกษาน จ ดให เป นองค ประกอบค ณธรรมจรยธรรม และวฒนธรรม

4. คณธรรม จรยธรรม และวฒนธรรม (ตอนท 4) มตวชวดจำนวน 11 ตว ไดแก ความกตญญ ความเออเฟอเผอแผ ความมระเบยบวนย ความขยนหม นเพยร ความอดทน อดกลน ความมสมมาคารวะ ความซอสตยตอคสมรส ความซอสตยตอผอน การใหทาน การปฏบตศาสนกจ และการไดรบความสะดวกเมอตดตอทางราชการ

5. วฒนธรรม

6. สงคม คงหมวดนไวในหมวดสงคม 5. สงคม (ตอนท 5) ซงมตวชวดจำนวน 7 ตว ไดแก การรจกคนในชมชน ความสมพนธกบคนในชมชน ความแตกตางของรปแบบการใชชวตในชมชน สถานะของคนทำงานเมอเปรยบเทยบกบคนในชมชน การจดกจกรรมในชมชน การมสวนรวมในการจดกจกรรมในชมชน และการสงสรรคกบเพอน

7. การมสวนรวม

8. ชวตการทางาน คงหมวดนไวในหมวดการทางาน และการศกษาน จดใหเปนองคประกอบชวตการทางาน

6. การทำงาน (ตอนท 6) มตวชวด 14 ตว ไดแก วนทำงาน จำนวนชวโมงทำงานตอวน การทำงานลวงเวลา การทำงานกะ รายไดประจำและรายไดพเศษทไดจากการทำงาน หนสน การออม วนหยด วนลา สวสดการ การเจรจาตอรองและการมสวนรวมของคนทำงาน สหภาพแรงงาน ความกาวหนา และความม นคงในการทำงาน และสภาพแวดลอมในท ทำงาน

9. สขภาพ คงหมวดนไวในหมวดสขภาพ 7. สขภาพ (ตอนท 7) มตวชวด จำนวน 7 ตว ไดแก สขภาพกาย สขภาพจต การรบประทานอาหารมอหลก การออกกำลงกายและพกผอนหยอนใจ การสบบหร การดมเครองดมทมแอลกอฮอลและเครองดมชกำลง การมเพศสมพนธและพฤตกรรมเสยงทางดานสงคม

10. การเมอง ลบหมวดนออก เนองจากตองการตว ชวดเฉพาะความตองการขนพนฐานของคนทางาน

ไมมหมวดการเมอง

ตาราง 3.1 รายละเอยดการพฒนาหมวดตวชวดและองคประกอบคณภาพชวตคนทางาน


3.1.3 เครองมอวดคณภาพชวตคนทางานและการทางาน

เครองมอวดคณภาพชวตคนทางานและการทางานของโครงการฯ น ใชเปนแบบสอบถาม สมภาษณคนทา

งานในสถานประกอบการภาคอตสาหกรรมและภาคบรการ แบบสอบถามน สวนใหญเปนแบบสอบถามปลายปด ให

เลอกตอบ และมบางขอคาถามทใหเตมคาตอบสนๆ เชน รายได อาย จานวนบตร เปนตน ขอคาถามสวนใหญเปนการ

วดขอเทจจรง และบางสวนวดดานความรสก แบงระดบการวดเปน 4 ระดบ โดย 2 ระดบแรกเปนขอคาตอบดานบวก

และ 2 ระดบหลง เปนขอคาตอบดานลบ ทงนเรยงตามปรมาณจากมากไปนอย ภาษาทใชในแบบสอบถามพยายามใช

ภาษาทเขาใจงาย และไมซบซอน เพอใหผตอบแบบสอบถามไมสบสนในการใหคาตอบ และคาถามทเปนขอมลสวน

ตวไดจดไวในสวนทายของแบบสอบถาม ใชสมภาษณหลงจากผสมภาษณและผตอบแบบสอบถามมความคนเคยใน

ระดบหนงแลว

แบบสอบถามน ใชในการสารวจนารองน แบงเปน 7 ตอน ไดแก






ตอนท 6 ชวตการทางาน

ตอนท 7 สขภาพ

ขอคาถามในแบบสอบถามมจานวนทงสน 108 ขอ ใชระยะเวลาสมภาษณโดยเฉลยประมาณ 40 นาท มขอ

สงเกตคอ ผตอบแบบสอบถามสวนใหญสามารถตอบแบบสอบถามไดเกอบทกตอน จะมเพยงขอคาถามในสวนเรอง

สวสดการและสทธขนพนฐาน และความเปนธรรมบางเรอง ทสวนใหญผตอบแบบสอบถามจะเลอกตอบขอ ไมแนใจ

รายละเอยดของแบบสอบถาม มดงน


ขอคาถามในสวนตอนท 1 จะเปนขอคาถามเกยวกบขอมลสวนตวทางดานประชากร ประกอบดวยขอคาถาม

จานวน 11 ขอ ไดแก

1) เพศ

2) อาย

3) ศาสนา

4) ระดบการศกษาสงสด และระดบการศกษาในปจจบน

5) สถานภาพสมรส

6) การมบตร

7) ภมลาเนาเดม

8) ตาแหนงงานปจจบน

9) สถานภาพการจางงาน

10) สญญาการจางงาน

11) ระยะเวลาการทางาน


ตอนท 2 ครอบครว ประกอบดวยขอคาถาม จานวน 7 ขอ วดลกษณะพกอาศยของคนทางาน การกลบไป

เยยมบาน และความสมพนธในครอบครว ไดแก

1) รอยละของคนทางานทอยอาศยกบครอบครว

2) รอยละของคนทางานทมเวลากลบไปเยยมคนในครอบครว

3) ความเพยงพอในการใชเวลาอยรวมกบคนในครอบครว

4) การอยพรอมหนากนของคนในครอบครว

5) จานวนชวโมงเฉลยทอยรวมกบครอบครว

6) รอยละของคนทางานทมการพดคยดวยความเขาใจกบคนในครอบครว

7) ระดบความพงความพอใจตอสถานะความสมพนธภายในครอบครว

ตอนท 3 สภาพแวดลอมและการพกอาศย ประกอบดวยขอคาถาม จานวน 8 ขอ วดการครอบครองทอย

อาศยของคนทางาน คาใชจายดานคาเชาทพกอาศย สภาวะแวดลอมบรเวณทพกอาศย การเดนทางไปทางาน และ

ความปลอดภยในชวตและทรพยสน ไดแก

1) รอยละของการครอบครองทอยอาศยของคนทางาน

2) คาใชจายดานคาเชาทพกอาศยตอเดอน

3) รอยละของจานวนปญหาสภาวะแวดลอมทพบในบรเวณทพกอาศย

4) ระดบความปลอดภยในชวตและทรพยสนในบรเวณทพกอาศย

5) วธการเดนทางมาทางาน

6) ระยะเวลาเฉลยทใชในการเดนทางมาทางาน (ไป-กลบ)

7) ระดบความยากลาบากในการเดนทางมาทางาน

8) ระดบความปลอดภยในการเดนทางมาทางาน

ตอนท 4 คณธรรม จรยธรรม และวฒนธรรม ประกอบดวยขอคาถาม จานวน 5 ขอ โดยขอคาถามดาน

ทศนคตจะประกอบดวยขอยอยจานวน 8 ขอ ตวชวดในตอนท 4 แบงออกเปน 2 ลกษณะ คอ การวดโดยสอบถาม

ทศนคตของผใหสมภาษณ และการวดโดยสอบถามการปฏบตจรงและประสบการณจรง

(1) การวดโดยสอบถามทศนคตของผใหสมภาษณ ถงความรสกตอคณธรรม จรยธรรมในดานตางๆ

เพราะการวดเร องทเปนนามธรรม เปนเร องททาไดยาก การสอบถามทศนคตจะเปนการวดระดบของคณธรรม

จรยธรรมผานการรบร จากประสบการณในสงคมและบรบทของแตละคน ซ งทาใหมองเหนภาพไดระดบหน ง

การสอบถามทศนคต ม 8 ตวชวด คอ

• ความกตญญกตเวท

• ความเออเฟอเผอแผ

• ความมระเบยบวนย

• ความขยนหมนเพยร

• ความอดทนอดกลน

• ความมสมมาคารวะ

• ความซอสตยตอคครอง

• ความซอสตยตอผอน


(2) การวดโดยสอบถามการปฏบตจรงและประสบการณจรงทแตละคนไดรบ หรอประสบอยในตว

ชวดทคดเลอกมาวาเปนตวสะทอนถงคณธรรม จรยธรรม และวฒนธรรมไดในระดบหนง โดยตวชวดในแตละลกษณะ

แบงออกเปน 2 หมวด คอ

ก) การปฏบตศาสนกจ และการบรจาค หรอใหทาน ม 2 ตวชวด คอ

• การปฏบตศาสนกจในรอบ 1 เดอนทผานมา

• การบรจาคหรอใหทาน ในรอบ 1 เดอนทผานมา

ข) ความสะดวกในการไดรบบรการ ม 1 ตวชวด คอ

• ความสะดวกเมอตดตอกบหนวยงานราชการ

โดยตวชวดทงสองลกษณะขางตน ชวยเสรมซงกนและกนใหเหนภาพทชดขนในดานคณธรรม จรยธรรม และ

วฒนธรรมในสงคมไทย

ตอนท 5 สงคม ประกอบดวยขอคาถาม จานวน 7 ขอ โดยมตวชวดดานชมชนและการมสวนรวมในกจกรรม

ของชมชน 7 ตวชวด ไดแก

1) รอยละของการมเวลาสงสรรคกบเพอนในรอบ 1 เดอนทผานมา

2) ระดบของการรจกกบคนในชมชนทพกอาศย

3) ระดบของความสมพนธกบคนในชมชนทพกอาศย

4) รปแบบการใชชวตของคนทางานเมอเปรยบเทยบกบคนในชมชนทพกอาศย

5) รอยละการจดกจกรรมหรอชมรมในชมชน

6) รอยละของการเขารวมกจกรรมหรอเปนสมาชกในชมรมทชมชนทพกอาศยจดขน

7) ระดบ/สถานะของคนทางานเมอเปรยบเทยบกบคนในชมชนทพกอาศย

ตอนท 6 ชวตการทางาน มขอคาถามทงสน 48 ขอ ประกอบดวยตวชวด 14 ตว โดยแบงเปนหมวดยอย

จานวน 4 หมวด ดงน

หมวดท 1 การมงานทา รายไดประจาและรายไดพเศษจากการทางาน ภาวะการมหนสน และเงนออม

ประกอบดวย ขอคาถาม 17 ขอ ตวชวด ไดแก

1) จานวนวนทางานตามจรง

2) จานวนชวโมงทางานโดยเฉลยตอวน

3) รอยละของคนทางานททางานลวงเวลา

4) รอยละของคนทางานททางานกะ

5) รายไดตอเดอนของคนทางาน

6) รอยละของคนทางานทคดวารายไดเพยงพอกบรายจาย

7) รอยละของคนทางานทมหนสน

8) รอยละของคนทางานทมการกเงนนอกระบบ

9) รอยละของคนทางานทมเงนออม


หมวดท 2 สวสดการและสทธขนพนฐาน และความเปนธรรม ประกอบดวย ขอคาถาม 12 ขอ ตวชวด ไดแก

1) รอยละของคนทางานทมวนลาและไดรบคาตอบแทนในวนลาตามทกฎหมายกาหนด

2) รอยละของคนทางานทมวนหยดและไดรบคาตอบแทนในวนหยดตามทกฎหมายกาหนด

3) ระยะเวลาพกโดยเฉลยตอวน

4) รอยละของการตรวจหาเอชไอวกอนเขารบทางาน

5) รอยละของคนทางานทคดวาสถานประกอบการมการพจารณาเลอนขนหรอขนเงนเดอนอยางเหมาะสม

6) รอยละของคนทางานทเปนสมาชกสหภาพแรงงาน

7) รอยละของคนทางานทคดวาสามารถรวมตวในการตอรองนายจางเพอสวสดการของลกจาง

8) รอยละของคนทางานทไดรบสวสดการตามทกฎหมายแรงงานกาหนด

9) รอยละของคนทางานทไดรบสวสดการนอกเหนอทกฎหมายแรงงานกาหนด

10) ระดบความพงพอใจตอสวสดการทไดรบ

หมวดท 3 สภาวะแวดลอมในททางาน ประกอบดวย ขอคาถาม 13 ขอ เปนการวดเพอชใหเหนวา สภาพ

แวดลอมการทางานมสวนชวยใหเกดความรสกทดตอการทางาน ตวชวด ไดแก

1) ระดบความสมพนธกบเพอนรวมงาน

2) รอยละของคนทางานทมโอกาสแสดงความคดเหนกบหวหนางาน

3) ระดบการดแลเอาใจใสของสถานประกอบการตอคนทางาน

4) รอยละของคนทางานทอยในสถานประกอบการทใหโอกาสคนทางานแสดงความคดเหนในเรองทม

สวนไดสวนเสย

5) รอยละของคนทางานทอยในสถานประกอบการทใหโอกาสคนทางานแสดงความคดเหนเกยวกบการ

ทางาน

6) รอยละของคนทางานทอยในสถานประกอบการทมชองทางใหคนทางานสามารถรองทกขได

7) จานวนปญหาสภาวะแวดลอมในททางาน

8) รอยละของความพงพอใจตอระบบบรหารจดการหรอนโยบายของสถานประกอบการ

9) รอยละของการมอปกรณปองกนอนตรายสวนบคคล

10) รอยละของการมระบบปองกนอคคภยในสถานประกอบการ

11) รอยละของคนทางานทมการฝกอบรมดานความปลอดภยในสถานประกอบการ

หมวดท 4 ความกาวหนาและความมนคงในการทางาน ประกอบดวย ขอคาถาม 6 ขอ ตวชวด ไดแก

1) รอยละของคนทางานมความมนคงในอาชพ

2) รอยละของคนทางานทมโอกาสกาวหนาในอาชพ

3) รอยละของคนทางานทอยในสถานประกอบการทมการพฒนาบคลากร

4) รอยละของคนทางานทไดรบการอบรมเพอพฒนาทกษะการทางาน

5) รอยละของคนทางานทคดเปลยนงาน


ตอนท 7 สขภาพ มขอคาถามทงสน 21 ขอ โดยมตวชวด 7 ตว ไดแก สขภาพกาย โดยวดทงผลลพธ

(Outcome) และพฤตกรรมดานบวกและดานลบของคนทางาน และสขภาพจต องคประกอบตวชวด ไดแก

1) รอยละของการปวยหรอไมสบายในรอบ 1 เดอนทผานมา

2) รอยละของการปวยหรอไมสบายจากการทางาน ในรอบ 1 เดอนทผานมา

3) รอยละของการบาดเจบหรอประสบอบตเหตในรอบ 1 เดอนทผานมา

4) รอยละของการเบกเงนจากประกนสงคม

5) จานวนมออาหารหลกในแตละวน

6) รอยละของคนทางานทสบบหร

7) รอยละของคนทางานทดมเครองดมทมแอลกอฮอล

8) รอยละของคนทางานทดมเครองดมชกาลง

9) รอยละของคนทางานททางานดวยความเหนอยลา

10) จานวนชวโมงนอนเฉลยตอวน

11) ระดบความเพยงพอในการพกผอนหยอนใจ

12) รอยละของคนทางานทมการออกกาลงกาย

13) รอยละของการใชถงยางอนามย

14) รอยละของคนทางานทมการดแลรางกายขนพนฐาน

15) ระดบความพงพอใจตอสขภาพกาย

16) รอยละของคนทางานทสามารถจดการปญหาในชวตได

17) ระดบความสขโดยรวม

สาหรบระดบความสขโดยรวมของคนทางาน ใชวธการวดความสขแบงเปน 11 ระดบ คอ ตงแต ระดบ 0 (ตำ

สด) ไปถง ระดบ 10 (สงสด) นอกจากน ยงสรางคาถามทเปนการวดดานอตวสย (Subjective Measures) ซงถามเกยว

กบความสขของคนทางาน เปนการวดความรสกของคนทางานในขณะทถกสมภาษณ วธการวดเชนน นามาจากงาน

วจย 2 แหลง คอ โครงการวจยกระบวนการพฒนาตวชวดความสขของประชาชนชาวไทย1 และโครงการพฒนาดชน

ชวดความอยดมสข ของสถาบนวจยประชากรและสงคม มหาวทยาลยมหดล2 เนองจากเปนวธการวดทงาย เปนการ

ประเมนความสขของตนเองโดยไมยากเกนไปสาหรบคนทางาน และเปนวธการวดทผานกระบวนการพฒนาตวชวด

เรองความสขโดยผานการทดสอบแลวจาก 2 โครงการฯ ดงกลาวขางตน ขอมลสวนนไดนามาวเคราะหทางสถตรวมกบ

ขอมลทถกวดเชงภาวะวสย (Objective Measures) เพอใหขอมลจากการวดเชงอตวสย ทเปนการวดทเกดจากความรสก

มความนาเชอถอโดยพจารณารวมกบขอมลการวดเชงภาวะวสย เชน ความสขกบความสามารถในการจดการปญหา

ในชวต เปนตน

___________________________________________________________________

1 โครงการวจย “กระบวนการพฒนาตวชวดความสขของประชาชนชาวไทย” โดยมนายแพทยอภสทธ ธำรงวรางกร เปนผอำนวยการโครงการวจย และไดรบทนสนบสนนการวจยจากสำนกงานกองทนสนบสนนการวจย โครงการฯ ดำเนนการในป 2543 เกบขอมลคนไทยในภาคตะวนออกเฉยงเหนอจำนวน 200 คน ใน 4 จงหวด ไดแก จงหวดบรรมย จงหวดนครราชสมา จงหวดขอนแกน และจงหวดสรนทร

2 โครงการวจย “พฒนาดชนชวดความอยดมสข” เปนหนงในโครงการวจยบรณาการเชงพนทเพอแกปญหาความยากจนอยางมสวนรวมในภมภาคตะวนตก มระยะเวลาโครงการ 3 ป ระหวางป 2548-2550 เกบขอมลในจงหวดนำรอง 2 จงหวด ไดแก จงหวดกาญจนบรและจงหวดชยนาท


นอกจากน ในแบบสอบถามดงกลาว ยงม แบบแสดงความยนยอม ซ งบรรจไวในหนาแรกของแบบ

สอบถาม เพอขอความสมครใจในการใหสมภาษณจากผใหสมภาษณกอน แบบแสดงความยนยอม เปนการแสดง

จรยธรรมของโครงการวจย เพอแสดงวาการสมภาษณครงน ผถกสมภาษณไมไดถกบงคบ และยงเปนการแสดงความ

เคารพสทธของผใหสมภาษณอกดวย กอนการสมภาณ พนกงานสมภาษณแสดงแบบความยนยอมโดยอานใหแกผให

สมภาษณฟง เพอใหผใหสมภาษณเขาใจวตถประสงคของการทาวจยครงน และใหความมนใจแกผใหสมภาษณวา

ขอมลทไดจากการสมภาษณครงนจะเปนความลบ และผใหขอมลสามารถหยดการใหสมภาษณไดตลอดเวลา หรอ

เลอกไมขอตอบคาถามบางขอกไดตามความสมครใจ

3.2 การนาแบบสอบถามไปใชในการสารวจนารอง

เมอนาแบบสอบถามทพฒนาขนแลวไปใชในการสารวจนารองพบวา แบบสอบถามยงมขอจากดในการใช

หลายประการ ซงคณะวจยไดนาประเดนตางๆ เหลานมาปรบแบบสอบถามเพอใหสมบรณมากยงขน โดยประเดน

หลกๆ มดงน

3.2.1 ความชดเจนในขอคาถาม

คาถามบางคาถามยงมความไมชดเจนและมการตความทแตกตางกนคอ คาจากดความของคาวาครอบครว

พบวา นยามคาวา “ครอบครว” ของผใหขอมลแตละคนมความหลากหลาย เชน ผใหขอมลบางคนจะมองวา

ครอบครวของตนประกอบดวย พอ แม และลก ในขณะทผใหขอมลบางคนจะนบรวมครอบครวไปถง ป ยา ตา ยาย

และญาตใกลชดบางคน แมวา ตนเองจะพกอาศยกบ สาม/ ภรรยา และลก ดงนน คาถามทเกยวกบครอบครวจงใหยด

ตามความเขาใจของคาวา “ครอบครว” ของผใหขอมล แตขณะเดยวกน เพอใหการวเคราะหขอมลโดยเฉพาะการ

วเคราะหลกษณะครอบครวของผใหขอมลสามารถเปรยบเทยบกนได เชน มลกษณะเปนครอบครวเดยว ครอบครว

ขยาย หรออยคนเดยว ในการถามจงใหมคาตอบเกยวกบการพกอาศยของคนทางานวาพกอยกบใครอยางละเอยด

เพอทจะสามารถนามาจดลกษณะครอบครวได ดงนนแมผใหขอมลจะมนยามคาวา “ครอบครว” ไมตรงกน แตการ

สรางขอคาถามทใหคาตอบทละเอยดกสามารถนาขอมลไปวเคราะหได

เรองสภาพแวดลอมและการพกอาศย พบวา สวนใหญคนทางานพกในบานเชา ซงบางรายอาจไมไดจาย

คาเชาเอง แตกตองชวยจายคานำ คาไฟ ดงนน จงปรบใหใสเปนคาใชจายทเกดจากการพกอาศยแทนคาเชาบาน

รายเดอน

เรองการทางาน พบวา ขอคาถามบางขอไมสามารถระบไดอยางชดเจน เชน จานวนวนทางานทสถาน

ประกอบการกาหนด พบวา บางสถานประกอบการใหทางานเสารเวนเสาร ดงนน ผใหขอมลจงตอบจานวนวนทางาน

เปน 5-6 วน ซงทาใหยากตอการใหรหสคาตอบซงตองใชรหสเดยว อยางไรกตาม ในกรณทพบลกษณะคาตอบเชนน

ไดใชจานวนวนทางานทมากทสดเปนเกณฑในการลงรหส นอกจากนคาถามเกยวกบพฤตกรรมการซอลอตเตอรหรอ

หวยและการเลนพนนมตวเลอกตอบทยงไมชดเจน ดงนนแบบสอบถามจงไดปรบตวเลอกใหชดเจนขน

สาหรบขอคาถามเกยวกบการตรวจเลอดเอชไอวกอนเขาทางาน พบวา สามารถสอบถามได โดยผใหขอมล

ไมมปฏกรยาตอตานหรอไมพอใจ อยางไรกตาม คาถามเรองอปกรณปองกนอนตรายสวนบคคลของคนทางาน พบวา

ขอคาถามยงไมชดเจน ระหวางการจดใหมอปกรณปองกนอนตรายสวนบคคลแกพนกงานทวไปในสถานประกอบการ

หรอการจดใหมอปกรณปองกนอนตรายสวนบคคลแกตวผใหขอมลเอง ซงไดแกไขขอคาถามใหชดเจนขน


3.2.2 ขอจากดการในการใชเครองมอในการสารวจนารองครงน

การศกษาครงนกาหนดการเกบขอมลเปน 2 สวน คอ

1. ขอมลสถานประกอบการ และ

2. ขอมลคนทางานในสถานประกอบการ

ทาใหตองเกบขอมลทงจากสถานประกอบการและคนทางานในสถานประกอบการเดยวกน ซงคณะนกวจย

ตองเกบขอมลผานทางสถานประกอบการทอนญาตใหเขาเทานน

ขอจากดทพบและมผลตอการเกบขอมล มดงน

1. การคดเลอกผใหขอมล

เนองจากการเกบขอมลตองตดตอผานสถานประกอบการ ทาใหคนทางานทสถานประกอบการจดหาให

สวนใหญเปนพนกงานประจารายเดอน และทางานในสวนสานกงานมากกวาฝายผลตหรอบรการ ทาใหขาดขอมลของ

คนทางานทอยในสายงานการผลตหรอการบรการ

2. ระยะเวลาในการสมภาษณ

สถานประกอบการเปนผกาหนดชวงเวลาในการสมภาษณ สงผลทาใหการสมภาษณแตละครงตองใหเสรจ

ภายในเวลาทจากด

3.2.3 ปญหาทพบจากการสารวจนารองเพอทดสอบเครองมอวดคณภาพชวตคนทางาน

1. ความเปนสวนตวในการสมภาษณ พบวา บางสถานประกอบการ จดพนทเพอใหสมภาษณไมเหมาะสม

เนองจากสถานประกอบการมพนทไมกวางพอ ทาใหผใหขอมลนงใกลกนในระยะทสามารถไดยนคาตอบของกนและ

กนได สงผลใหผใหขอมลไมมสมาธในการใหขอมล และบางครงทาใหขอมลไมเปนความลบ อยางไรกตาม ผควบคม

งานสนามกไดพยายามแกปญหาเฉพาะหนาทเกดขนน ดงนน การเกบขอมลในสถานประกอบการลกษณะเชนน

ผควบคมงานสนามมบทบาทสาคญในการจดการแกไขปญหาทเกดขน โดยตองพจารณารวมกบสภาพแวดลอมใน

สถานประกอบการ เชน การขอความรวมมอสถานประกอบการในการจดหองเพอใหสมภาษณเพมเตมอกหองตาม

ความเหมาะสม ถาพบวาสถานประกอบการมพนทเพยงพอทจะกระจายการสมภาษณออกไป เปนตน

2. ปญหาการตดตอประสานงานขอเขาเกบขอมลในสถานประกอบการบางแหงไมใหความรวมมอ ทาให

เกดความลาชาในการเกบขอมลใหเปนไปตามกาหนดการทตงไว ทงน ควรสมตวอยางสถานประกอบการเพมเตมจาก

จานวนสถานประกอบการทไดกาหนดไวประมาณเทาตว เชน กาหนดจานวนสถานประกอบการทจะขอเขาเกบขอมล

จานวน 20 แหง ควรวางแผนการสมตวอยางสถานประกอบการทจะตดตอเปนจานวน 40 แหง เปนตน

3. ชวงเวลาในการสมภาษณ พบวา สถานประกอบการบางแหงจดเวลาใหเขาสมภาษณในชวงเวลาพก

กลางวน ทาใหการสมภาษณตองใชชวงเวลาพกของคนทางาน ทาใหบางครงคนทางานขาดสมาธในการใหขอมล

เนองจากจะรบตอบใหเสรจ เพอจะรบไปรบประทานอาหารกลางวน เพอใหทนเขางานในชวงบาย อยางไรกตาม ทผาน

มา มเพยงสถานประกอบการบางแหงเทานนทจดชวงเวลาพกใหสมภาษณ ซงพนกงานสมภาษณไดใชวธการขอ

สมภาษณกอนทคนทางานจะไปรบประทานอาหารกลางวน โดยพยายามกระชบเวลาไมใหนานเกนไปเพอทคนทางาน

จะไดมเวลาพกพอไปทานอาหารกลางวนได ทงน สถานการณนเกดขนในชวงเวลาทพนกงานสมภาษณเกดความ

คนชนกบขอคาถามในแบบสอบถามแลว ทาใหการดาเนนการสมภาษณเปนไปอยางเรยบรอยและรวดเรว

บทท 4 ผลการสารวจนารอง (Pilot Survey) : 39

4 ผลการสารวจนารอง (Pilot Survey)


4 ผลการสารวจนารอง (Pilot Survey)

บทน เปนการนาเสนอผลจากการสารวจนารอง (Pilot Study) โดยใชแบบสอบถามทพฒนา เพอวดคณภาพ

ชวตคนทางานและการทางาน ตามตวชวดในองคประกอบคณภาพชวตคนทางานทง 6 องคประกอบทกาหนดไว

การวเคราะหคณภาพชวตคนทางาน เรมจากการนาเสนอคณลกษณะของคนทางานทเปนตวอยางในการเกบขอมล

จากนนจงเปนการวเคราะหองคประกอบคณภาพชวตของคนทางาน ทง 6 องคประกอบ ไดแก องคประกอบครอบครว

ของคนทางาน องคประกอบความเปนอยทเนนสภาพแวดลอมและการพกอาศย องคประกอบคณธรรม จรยธรรม และ

วฒนธรรม องคประกอบดานสงคม องคประกอบชวตการทางาน และองคประกอบสขภาพ

4.1 ขอมลลกษณะทวไปของคนทางาน

ลกษณะทวไปของคนทางาน จานวนทงหมด 200 รายททางานในสถานประกอบการภาคอตสาหกรรมและ

ภาคบรการในพ นท 4 จงหวดท เปนศนยกลางเศรษฐกจและอตสาหกรรมของประเทศ คอ กรงเทพมหานคร

สมทรปราการ ปทมธาน และชลบร มดงน

สดสวนคนทางานแยกตามจงหวดทเกบขอมล ไดแสดงไวในแผนภาพ 4.1 พบวา หนงในสามของคนทางาน

เปนผททางานในจงหวดชลบร รองลงมาเปนคนทางานในกรงเทพมหานคร ปทมธาน และสมทรปราการ ตามลาดบ

แผนภาพ 4.1 รอยละของคนทางาน จาแนกตามพนททเกบขอมล


4.1.1 คนทางานมาจากทไหนบาง

ภมลาเนาเดมของคนทางานในการสารวจครงน สะทอนใหเหนรปแบบการยายถนทจาลองปรากฏการณการ

ยายถนของประเทศไทยทพบผยายถนจากภาคอสานเขามาทางานในกรงเทพมหานคร และจงหวดปรมณฑล รวมถง

จงหวดศนยกลางอตสาหกรรม เชน Eastern Seaboard ในสดสวนทมากกวาผยายถนจากภาคอน โดยในแผนภาพ 4.2

พบวา รอยละ 35 หรอ หนงในสามของคนทางานตวอยางเปนผทมภมลาเนาเดมในภาคอสาน ประมาณรอยละ 29

มาจากภาคกลาง มาจากภาคเหนอ รอยละ 19 กรงเทพมหานคร รอยละ 15 และจากภาคใตนอยทสด คอ เพยง

รอยละ 4

แผนภาพ 4.2 รอยละของคนทางาน จาแนกตามภมลาเนาเดม

4.1.2 คณลกษณะทวไป

เพศ

คนทางานทเปนตวอยาง พบวา เปนคนทางานหญง รอยละ 59 ซงมากกวาคนทางานชาย ทคดเปนรอยละ 41

และเมอแยกเพศของคนทางานตามจงหวดทเกบขอมล กจะพบ ความแตกตางของสดสวนคนทางานหญงและคน

ทางานชายในแตละจงหวดทมสดสวนของหญงมากกวาชายเชนกน โดยเฉพาะ จงหวดปทมธาน (แผนภาพ 4.3)

แผนภาพ 4.3 รอยละของคนทางาน จาแนกตามเพศ และจงหวดทเกบขอมลจากแบบสอบถาม


อาย

สาหรบอายคนทางานทเปนตวอยาง พบวา เปนคนทางานทอยในชวงอาย 25-34 ปมากทสด รองลงมาเปน

คนทางานทอยในชวงอายทตำกวา 25 ป (แผนภาพ 4.4) ซงคลายกบปรากฏการณการยายถนของระดบประเทศของ

ไทยทพบวา กลมอายทงสองเปนกลมผยายถนทเขามาทางานในกรงเทพมหานครและจงหวดปรมณฑลมากทสด

สวนหนงเนองจากคนทางานวยนเปนทตองการของสถานประกอบการมากทสด และเมอแยกตามจงหวดกพบรปแบบ

อายในลกษณะเดยวกน

แผนภาพ 4.4 รอยละของคนทางาน จาแนกตามกลมอาย และจงหวดทเกบขอมลจากแบบสอบถาม

การศกษา

เปนทนาสงเกตวา คนทางานทเปนตวอยางการสารวจครงน สวนใหญเปนผทจบการศกษาในระดบทสงกวา

ระดบประถมศกษา โดยพบวา เปนผทจบระดบประถมศกษา และมธยมศกษาตอนตนในสดสวนทเทากน คอ เพยง

รอยละ 9 ขณะทจบการศกษาระดบมธยมศกษาตอนปลายหรออาชวศกษาตอนตนถง รอยละ 33 และอดมศกษา หรอ

เทยบเทาถงรอยละ 32 เหตผลสวนหนงนาจะเปนเพราะกลมตวอยางทเกบขอมลบางสวนทางานในสานกงาน ทจาเปน

ตองมวฒการศกษามากกวาผททางานในฝายผลต (แผนภาพ 4.5)

แผนภาพ 4.5 รอยละของคนทางาน จาแนกตามการศกษา


สถานภาพสมรส

แผนภาพ 4.6 แสดงใหเหนวา คนทางานทเปนตวอยางทงชายและหญงมสดสวนของผทแตงงานแลวมากทสด

รองลงมาเปนผอยในสถานภาพโสด ทนาสนใจคอ กลมคนทางานหญงทตอบวา อยกนกนโดยไมแตงงานมสดสวนถง

รอยละ 11 ในขณะทคนทางานชายตอบในสดสวนทนอยกวา (รอยละ 7)

แผนภาพ 4.6 รอยละของคนทางานชายและหญง จาแนกตามสถานภาพสมรส

สถานภาพการจางงาน

ในการทางาน สถานภาพการจางงานเปนตวชวดถงความมนคงในการทางานได โดยเฉพาะเมอแยกลกษณะ

การจางงานเปนการจางรายเดอนและการจางรายวน ผท เปนลกจางรายเดอนจะมรายไดแนนอน และมกไดรบ

สวสดการตางๆ มากกวาผทเปนลกจางรายวน จงเปนผทมความมนคงในการทางานมากกวา

ผลจากการสารวจ จากแผนภาพ 4.7 พบวา กวารอยละ 80 ของคนทางานทเปนตวอยางเปนผทมสถานภาพ

การจางงานทเปนการจางรายเดอน ซงมากกวาการจางรายวนทพบเพยงรอยละ 18 ตวเลขนชใหเหนความมนคงในการ

ทางานของคนทางานทเปนตวอยางไดระดบหนง และเมอนาประเภทสถานประกอบการ (สถานประกอบการภาค

อตสาหกรรม หรอภาคบรการ) มาประกอบการวเคราะหกจะไดแผนภาพชดขน ในแผนภาพ 4.8 พบวา ผทมสถานภาพ

เปนลกจางรายเดอนเปนผททางานอยในภาคบรการเกอบทงหมด (รอยละ 97) ขณะทผทางานในภาคอตสาหกรรม

เพยงรอยละ 69 มสถานภาพเปนลกจางรายเดอน อยางไรกตาม เนองจากกลมตวอยางทไดจากการสารวจนารองสวน

ใหญเปนคนทางานรายเดอนดงท ไดกลาวไวในตอนตน ทาใหขอมลทไดมนำหนกไปในทางกลมคนทางานทม

สถานภาพการจางงานแบบรายเดอน

แผนภาพ 4.7 รอยละของคนทางาน จาแนกตามสถานภาพการจางงาน


แผนภาพ 4.8 รอยละของคนทางาน จาแนกตามประเภทสถานประกอบการและสถานภาพการจางงาน

ความมนคงอกดานหนงของการทางาน กคอ การทางานโดยมสญญาการจางงาน ขอมลทพบในการสารวจ

ครงน แมรอยละ 59 ของคนทางานระบวา มสญญาการจางงาน แตเปนการจางงานทมสญญาแตไมไดระบระยะเวลา

ในสญญาจางถงรอยละ 55 มเพยงรอยละ 4 เทานนทมการระบระยะเวลาการจาง เปนภาพสะทอนความไมมนคงใน

การทางานของคนทางานทคอนขางชดเจนในระดบหนง

แผนภาพ 4.9 รอยละของคนทางาน จาแนกตามสญญาการจางงาน

ระยะเวลาในการทางานในสถานประกอบการทคนทางานอยในปจจบน สามารถสะทอนใหเหนถงความมนคง

ในการทางานไดเชนกน แผนภาพ 4.10 พบวา มากกวาครงหนงของคนทางาน ทางานในสถานประกอบการปจจบน 3

ปขนไป ทนาสนใจ คอ 1 ใน 4 ทางานในสถานประกอบการนานเกน 10 ปขนไป เปนการชใหเหนวา สถานประกอบ

การนนๆ มความมนคงพอสมควร ทสามารถดงคนทางานใหทางานไดนาน 10 ป ขนไป

แผนภาพ 4.10 รอยละของระยะเวลาการทางานในสถานประกอบการปจจบน


4.2 องคประกอบดานสภาพแวดลอมและการพกอาศย

การพกอาศยเปนองคประกอบของคณภาพชวต ทสามารถสะทอนถงคณภาพชวตของคนทางาน การมทพก

อาศยทด ปลอดภย ไมมปญหารบกวนใดๆ ไมวาปญหาดานสภาวะแวดลอม หรอปญหาจากคน รวมถงการม

สมพนธภาพอนดกบเพอนบาน ยอมเปนสวนสาคญททาใหคนทางานมคณภาพชวตทดได

องคประกอบน มตวชวดคณภาพชวตคนทางานในสถานประกอบการภาคอตสาหกรรมและภาคบรการ

จานวน 7 ตว ไดแก

1. การครอบครองทอยอาศย

2. คาใชจายดานคาเชาทพกอาศย

3. ปญหาสภาพแวดลอมทพบในบรเวณทพกอาศย

4. ความปลอดภยในชวตและทรพยสนในบรเวณทพกอาศย

5. ระยะเวลาทใชในการเดนทางจากทพกอาศยมาททางาน

6. ความยากลาบากในการเดนทางจากทพกอาศยมาททางาน และ

7. ความปลอดภยในการเดนทางมาทางาน

แผนภาพ 4.11 รอยละของลกษณะการครอบครองทอยอาศยของคนทางาน

หมายเหต * เปนเจาของบาน หมายความรวมถง เปนเจาของบานและทดน และเปนเจาของบนทดนสาธารณะ

** อยฟร หมายรวมถง อยบานพอแม อยบานญาต สถานประกอบการจดหาใหโดยไมเสยคาเชา แฟลตทหาร และอยบานเพอน

*** เชา หมายรวมถง เชา สถานประกอบการจดหาใหโดยเสยคาเชา และเปนเจาของบานแตเชาทดน

4.2.1 การครอบครองทอยอาศย และ คาใชจายดานคาเชาทพกอาศย

จากแผนภาพ 4.11 ขางตน พบวา ครงหนงของคนทางานทเปนตวอยางของการศกษาครงนตองเชาทพก

อาศย ในขณะท เกอบรอยละ 20 ของคนทางานอาศยในบานของตนเอง มเพยงรอยละ 13 ทอยฟร ซงไดแก อยบาน

พอแม หรอญาต หรอในทพกทสถานประกอบการจดใหโดยไมเสยคาเชา การทคนทางานตองเชาบาน หรอหองเชานน

สวนหนงเปนเพราะ คนทางานทเปนตวอยางของการศกษา เกอบรอยละ 60 มภมลาเนาเดมอยในภาคอนทไมใช

กรงเทพมหานคร และภาคกลางทเปนพนทของการเกบขอมล โดยเปนผทมภมลาเนาเดมอยทภาคอสานถงรอยละ 35

ดงนน คนทางานโดยเฉพาะคนทางานทมภมลาเนาเดมอยทภาคอสานจงมถงรอยละ 45 ทตองเชาทพกเพออยอาศย

(ดแผนภาพ 4.12)


แผนภาพ 4.12 รอยละของลกษณะการครอบครองทอยอาศยของคนทางาน จาแนกตามภมลาเนาเดม




สาหรบคาเชานน พบวา คนทางานเสยคาเชาทพกโดยเฉลย ประมาณเดอนละ 2,308 บาท ซงเปนอตราคา

เชาทไมแพงนกสาหรบหองพกทมใหเฉพาะสงทจาเปน เชน เตยงนอน ตเสอผา และหองนำ (อาจเปนหองนำรวม หรอ

หองนำสวนตว) ทคนทางานสามารถจายได และเมอเปรยบเทยบระหวางคนทางานในภาคอตสาหกรรมและภาค

บรการ พบวา ไมมความแตกตางกนมากนก โดยคาเชาทพกทคนทางานในภาคบรการตองจายนนโดยเฉลยจะมาก

กวาคนทางานในภาคอตสาหกรรมเพยง 100 บาท คอ 2,365 บาท และ 2,265 บาท

เมอพจารณาตอในประเดนของการครอบครองทอยอาศย จากแผนภาพ 4.12 เหนไดวา คนทางานทเปน

เจาของบานเองจะเปนผทมภมลาเนาเดมอยในภาคกลางและกรงเทพมหานครรวมกนถงรอยละ 71 สะทอนใหเหนวา

คนทางานซงเปนคนในภาคกลางและกรงเทพมหานครยงคงอาศยอยในบานตนเองเปนสวนใหญ ซงสวนหนงเปน

เพราะทางานอยในสถานประกอบการทอยในภมลาเนาเดมของตน (พนทการเกบขอมล คอ กรงเทพมหานครและอก 3

จงหวดในภาคกลาง) และกอาจเปนไปไดเชนกนวา บางสวนอาจตดสนใจซอบานพกอาศยเปนของตนเอง นอกจากน

ยงมแนวโนมวายงอยกบพอแม อยกบญาต หรอดวยเชนกน ในขณะทผทตองเชาทพก เกอบครงหนง คอ รอยละ 45

เปนคนทางานทมภมลาเนาเดมทภาคอสาน

หากพจารณาตอไปวา คนทางานในภาคอตสาหกรรมและภาคบรการมการครอบครองทอยอาศยเหมอนหรอ

แตกตางกนเพยงใด แผนภาพ 4.13 ชใหเหนวาคนทางานในภาคอตสาหกรรมกวารอยละ 60 เปนผทตองเชาทพกอาศย

ในขณะทคนทางานในภาคบรการ ตองเชาทพกอาศยในสดสวนทนอยกวา คอ รอยละ 45 และประมาณรอยละ 21

ทอยบานพอแม หรอญาต หรอทสถานประกอบการจดให


แผนภาพ 4.13 รอยละของสถานภาพการครอบครองทอยอาศยของคนทางาน จาแนกตามประเภทสถานบรการ




การครอบครองทอยอาศยของคนทางานยงนาสนใจเมอแยกพจารณาตามสถานภาพการจางงานวา ผทเปน

ลกจางประจารายเดอน หรอลกจางประเภทอน เชน ลกจางรายวนหรอรายชวโมง ทมความมนคงนอยกวา พบวา ใน

กลมคนทางานทเปนลกจางรายเดอนจะอยในบานทตนเองเปนเจาของ รอยละ 22 ในขณะทคนทางานทเปนลกจางทม

สถานภาพการจางงานทมนคงนอยกวาเปนเจาของบานเองเพยงรอยละ 6 ซงสอดคลองกบขอมลเรองการเชาทพก โดย

คนทางานทเปนลกจางรายวน หรอรายชวโมงตองเชาทพกอาศยถงรอยละ 83 ซงมากกวาคนทางานทเปนลกจาง

ประจารายเดอนเกอบ 1 เทา (ดแผนภาพ 4.14) ขอมลนสะทอนใหเหนวา ความมนคงในทอยอาศยนน มความสมพนธ

กบความมนคงทางดานการทางานทพจารณาจากสถานภาพการจางงาน

เปนเจาของบาน*

อยฟร**

เชาซอ

เชา***


แผนภาพ 4.14 รอยละของสถานภาพคนทางานเปนลกจางประจา ลกจางรายวน/รายชวโมง จาแนกตามสถานภาพการครอบครองทอยอาศย




**** ลกจางประจารายวน/ รายชวโมง รวมลกจางชวคราว 1 ราย และลกจางชวคราวรายป 1 ราย

4.2.2 ปญหาดานสภาพแวดลอมบรเวณทพกทคนทางานประสบ

สภาพแวดลอมในบรเวณทพกอาศยมผลตอคณภาพชวตคนทางาน เพราะหากบรเวณทพกอาศยมปญหาท

สะทอนถงความไมนาอย กจะสงผลกระทบทงทางตรงและทางออมตอคณภาพชวตทดของคนทางาน ปญหาทาง

สภาพแวดลอมทเปนปญหาแกคนทางานของการศกษาครงนมากทสด คอ ปญหาจากยงและแมลง ถงรอยละ 47.5

รองลงมาเปนปญหาดานเสยง และฝน รอยละ 27.5 และ 23 ตามลาดบ (ดแผนภาพ 4.15) ซงปญหายงและแมลงเปน

ปญหาทอาจพบโดยทวไป แตปญหาเรองเสยง และฝนนาจะเปนปญหาเรองสภาพแวดลอมทไมเหมาะสมทคนทางาน

ตองประสบในระดบหนง

ลกจางประจำรายวน/รายชวโมง**** ลกจางประจำรายเดอน

เปนเจาของบาน*

อยฟร**

เชาซอ

เชา***


แผนภาพ 4.15 รอยละของสภาพปญหาทพบบรเวณทพกอาศย (ตอบไดหลายขอ)

หมายเหตอนๆ ไดแก สตวตางๆ และมลสตวทเปนปญหา และปญหากบเพอนบาน

ปญหาทคนทางานตองประสบมมากนอยเพยงใด จากแผนภาพ 4.16 เหนไดวา รอยละ 33 หรอประมาณ

1 ใน 3 ของคนทางานประสบปญหาเพยง 1 ปญหา รอยละ 17 พบ 2 ปญหา และพบปญหามากกวา 2 ปญหา

รอยละ 23 ในขณะทพบวาไมมปญหาใดๆ เลยรอยละ 27

แผนภาพ 4.16 รอยละของสภาพปญหาทพบในบรเวณทพกอาศยของคนทางาน

และเมอแยกขนาดของปญหาตามประเภทสถานประกอบการ ไดพบความแตกตางระหวางคนทางานในภาค

อตสาหกรรมและภาคบรการ ในแผนภาพ 4.17 ดเหมอนคนทางานในภาคอตสาหกรรมตองพบปญหาในสดสวน

ทมากกวาคนทางานในภาคบรการ โดยพบวาคนทางานในภาคอตสาหกรรมมปญหาตงแต 1 อยางขนไป ประมาณ

รอยละ 80 ขณะทคนทางานในภาคบรการมปญหา 1 อยางขนไปรอยละ 66 และเมอประสบปญหา คนทางานภาค

อตสาหกรรมกจะประสบปญหามากกวา 1 อยางรวมกนแลว เทากบรอยละ 48.1 ซงเปนมสดสวนทมากกวาคนทางาน

ในภาคบรการทพบปญหามากกวา 1 อยาง คอ รอยละ 29.3


แผนภาพ 4.17 รอยละของสภาพปญหาทพบในบรเวณทพกอาศยของคนทางาน จาแนกตามประเภทของกจการ

4.2.3 ความปลอดภยในชวตและทรพยสนในบรเวณทพกอาศย

สาหรบความปลอดภยในชวตและทรพยสนในบรเวณทพกอาศย ในภาพรวมพบวา กวา รอยละ 50 ของ

คนทางานตอบวา มความปลอดภยปานกลาง และรอยละ 27 ตอบวา ปลอดภยมาก มเพยงรอยละ 15 เทานน

ทระบวา ปลอดภยนอยและไมปลอดภยเลย (แผนภาพ 4.18)

แผนภาพ 4.18 รอยละแสดงความปลอดภยในชวตและทรพยสนในบรเวณทพกอาศย

เมอแยกตามลกษณะการครอบครองทอย กจะพบภาพสะทอนในลกษณะเดยวกน คอ ไมวาคนทางานจะพก

อาศยอยในบานทเปนเจาของเอง อยบานพอแม บานญาต หรอทๆ สถานประกอบการจดให อยโดยตองเสยคาเชา

หรอเชาซอ ตางกมความรสกปลอดภยในชวตและทรพยสนมากกวารสกไมปลอดภย แตทนาสงเกต คอ คนทางานทอย

บานพอแม บานญาต หรอบานทสถานประกอบการจดใหโดยไมเสยคาเชา จะรสกปลอดภยนอยและไมปลอดภยถง

รอยละ 23 ขณะทคนทางานทพกในทอนๆ ทมความรสกเดยวกนไมถงรอยละ 20 (แผนภาพ 4.19)


แผนภาพ 4.19 รอยละของการครอบครองทอยอาศย จาแนกตาม ความปลอดภยในชวตและทรพยสน

4.2.4 การเดนทางและระยะเวลาทใชในการเดนทางจากทพกอาศยมาททางาน

การเดนทางไปทางานเปนภาพสะทอนการมคณภาพชวตทดทางออมไดสวนหนง แผนภาพ 4.20 สะทอน

ใหเหนวา คนทางานประมาณครงหนงมาทางานดวยรถยนต หรอมอเตอรไซคสวนตวมากทสด รองลงมาเปนการ

ใชบรการของรถรบ-สงท สถานประกอบการจดให คอประมาณ 1 ใน 4 มอกไมนอยใชบรการสาธารณะ เชน

รถประจาทาง รถมอเตอรไซครบจาง รถไฟฟากรงเทพมหานคร และเรอโดยสาร ทนาสนใจ คอ มถงรอยละ 14 ทเดน

มาทางาน สะทอนใหเหนวา ทพกอาศยของคนทางานอยใกลกบททางาน ซงนาจะเปนการยำขอคนพบทวา สดสวน

คนทางานทตองเชาทพกอาศยมากทสด เพราะการเชาทพกมกตองเชาในทๆ ใกลททางาน

แผนภาพ 4.20 รอยละแสดงวธการเดนทางมาทางานของคนทางาน


4.2.5 ความยากลาบากในการเดนทางจากทพกอาศยมาททางาน

สาหรบความยากลาบากในการเดนทางมาทางานนน แผนภาพ 4.21 แสดงใหเหนวาผททางานทงในภาค

อตสาหกรรมและภาคบรการทระบวาไมมความยากลาบากในการเดนทางมาทางานในสดสวนทไมแตกตางกนมากนก

คอ รอยละ 86 ของคนทางานในภาคอตสาหกรรม และรอยละ 76 ของคนทางานในภาคบรการ โดยระยะเวลา

โดยเฉลยในการเดนทางไปทางาน (ไป-กลบ) ในแตละวนของคนทางาน ประมาณ 48 นาท ซงหากคดเปนเทยวไป

หร อกลบเพยงเท ยวเด ยวกจะใชเวลาเพยง กว า 20 นาทเท าน น และพบวา คนทางานท งสองประเภท

สถานประกอบการใชเวลาทไมตางกนมากนก คอ 45 นาทสาหรบคนทางานในภาคอตสาหกรรม และ 52 นาท

สาหรบคนทางานในภาคบรการ

แผนภาพ 4.21 รอยละแสดงความยากลาบากในการเดนทางมาทางานของคนทางาน จาแนกตามประเภทสถานประกอบการ

4.3 องคประกอบดานครอบครว

ครอบครวเปนองคประกอบสาคญของคณภาพชวต ตวชวดทสาคญ ไดแกการไดอยกบครอบครว หรอแม

ไมไดอยกบครอบครวแตมโอกาสเยยมเยยนกน มสมพนธทดตอกน หรอมเวลาใหกบครอบครวกมสวนตอความรสก

ทดและคณภาพชวตทดตามมา

4.3.1 ลกษณะของครอบครวในการอยดวยกน: อยคนเดยว ครอบครวเดยว หรอ ครอบครวขยาย

ลกษณะครอบครวของคนทางานทเปนตวอยางของการศกษาครงน ดงแสดงไวในแผนภาพ 4.22 พบวา

กวารอยละ 50 เปนครอบครวเดยว ซงประกอบดวย พอ แม ลก มประมาณรอยละ 17 ทอยเปนครอบครวขยาย

และมสดสวนของผทอยคนเดยวเพยงรอยละ 16 ทเหลออก รอยละ 11 อยกบญาตหรอเพอน ขอมลสะทอนใหเหนวา

คนทางานกวาครงทมโอกาสไดอยพรอมหนากนระหวางพอ แม ลก ซงนาจะเปนภาพของการมคณภาพชวตทด

ในระดบหนงหากมองวา การไดอยเปนครอบครวเปนสงทดและพงประสงคโดยยงไมมปจจยอนมาเปนองคประกอบ


แผนภาพ 4.22 รอยละลกษณะครอบครวของคนทางาน

แผนภาพ 4.23 รอยละลกษณะครอบครวของคนทางาน จาแนกตามประเภทสถานประกอบการ

เมอแยกพจารณาตามลกษณะสถานประกอบการ ในแผนภาพ 4.23 แมสวนใหญของคนทางานจะอยอาศย

ในลกษณะครอบครวเดยว แตคนทางานทอยในภาคอตสาหกรรมมสดสวนของการอยอาศยเปนครอบครวเดยวมาก

กวาคนทางานในภาคบรการคอ รอยละ 64 ในขณะทคนทางานภาคบรการมรอยละ 49

ในแผนภาพ 4.24 พบแผนภาพนาสนใจ คอ คนทางานทมภมลาเนาเดมในภาคอสานจะอยเปนครอบครว

เดยวมากทสด คอ รอยละ 36 ตามดวยคนทางานทมภมลาเนาในภาคกลางทมรอยละ 30 และทนาสนใจอกภาพหนงก

คอ คนทางานทอยคนเดยวเปนผทมาจากภาคกลาง ภาคอสาน และภาคเหนอในสดสวนทเทากน คอ รอยละ 25.8

แผนภาพ 4.24 รอยละของลกษณะครอบครวของคนทางาน จาแนกตามภมลาเนา


4.3.2 การมเวลากลบไปเยยมคนในครอบครว

คนทางานทเขามาทางานในสถานประกอบการทเปนตวอยางของการศกษาครงนมบางสวนทมภมลาเนาอย

ในภาคอน ทาใหตองอาศยอยในทพกอาศยใกลททางานและทๆ สะดวกตอการเดนทางไปทางาน หรอแมบางคนอาจม

ครอบครวมาอยดวย แตครอบครวของพอแม หรอญาตพนองบางสวนยงคงอยในภมลาเนาเดม การมโอกาสไดกลบไป

เยยมสมาชกครอบครวจงเปนมตทสาคญอกมตหนงทมผลตอคณภาพชวตทดของคนทางานทอยไกลครอบครว โดย

เฉพาะผลทางดานจตใจ อยางไรกตาม การมโอกาสกลบไปเยยมครอบครวนนอาจตองขนกบปจจยประกอบหลายๆ

อยาง เชน ประเภทสถานประกอบการทแสดงถงลกษณะของงานททา หรอ สถานภาพการจางงานทมนคงหรอไม

มนคง ลกษณะครอบครว ซงอาจเปนขอจากดของโอกาสและเวลาทจะกลบไปเยยมเยยนครอบครว

ใครกลบไปเยยมบานมากกวากน:คนทางานในภาคอตสาหกรรมหรอบรการ

ลกษณะของงานททากเปนสวนสาคญตอการมโอกาสกลบไปเยยมครอบครว แผนภาพ 4.25 เปนการแสดงถง

การมเวลากลบไปเยยมคนในครอบครวของคนทางานททางานแยกตามสถานประกอบการทเปนภาคอตสาหกรรมและ

ภาคบรการ โดยพบวา คนทางานททางานในภาคอตสาหกรรมไดกลบไปเยยมครอบครวเกอบทกคน คอ ถงรอยละ 99

ในขณะทคนทางานในภาคบรการมเวลากลบไปเยยมครอบครวในสดสวนทนอยกวาเลกนอย คอ รอยละ 91

แผนภาพ 4.25 รอยละของการมเวลากลบไปเยยมคนในครอบครวของคนทางาน จาแนกตามประเภทสถานประกอบการ

ลกษณะครอบครวเปนปจจยสาคญตอการมเวลาไปเยยมครอบครวเชนกน แผนภาพ 4.26 แสดงใหเหนวา ไม

วาจะมลกษณะครอบครวอยางไร ทงผทอยเปนครอบครวเดยว ครอบครวขยาย หรอผทไมไดอยกบคนในครอบครว

(ไดแก คนทางานทอยคนเดยว หรออยกบคนอน เชน เพอน แฟน) ทกกลมระบวา มเวลากลบไปเยยมครอบครวถงกวา

รอยละ 90 โดยผทอาศยอยคนเดยวจะมสดสวนมากกวากลมอนเลกนอย คอ รอยละ97


แผนภาพ 4.26 รอยละของการมเวลากลบไปเยยมคนในครอบครวของคนทางาน จาแนกตามลกษณะครอบครว

กลบไปเยยมใครบาง

เพอเปนการใหเหนภาพชดเจนมากขนถงการกลบไปเยยมคนในครอบครวของคนทางาน แผนภาพ 4.27

แสดงใหเหนวา ในการเยยมคนในครอบครวครงลาสด คนทางานไดกลบไปเยยมใคร พบวา เกอบรอยละ 90 กลบไป

เยยมพอแมของตนเอง และของคสมรส รองลงมาเปนการกลบไปเยยมญาต อนๆ พนอง ลก และคสมรส ตามลาดบ

แผนภาพ 4.27 รอยละของคนในครอบครวทคนทางานกลบไปเยยมครงสดทาย

ขอคนพบขางตนเปนขอคนพบทนาสนใจ เพราะไดสะทอนใหเหนถงบรรทดฐานของครอบครวไทยทใหความ

สาคญกบเครอญาตคอนขางสง คาวา คนในครอบครวนนไมไดหมายความเพยงคสมรส บตร หลาน หรอพอแม

เทานน แตรวมถงพอแมของคสมรส พนอง และญาตอนๆ ดวย ดงนน จงพบวา คนทางานไดใชเวลาในการกลบไป

เยยมคนในครอบครว ซงเปนคนทไดรบการนบวาเปนเครอญาต แมจะมการอยเปนครอบครวเดยว หรอครอบครว

ขยายแลวกตาม


ความมนคงในการทางานกบการกลบไปเยยมบาน

แมวาความมนคงของการทางานจะตางกนในกลมลกจางประจารายเดอนและกลมลกจางรายวนหรอราย

ชวโมง แตพบวาการกลบไปเยยมครอบครวของคนทางานทง 2 กลม ตางกใหความสาคญตอการกลบไปเยยม

ครอบครว แมวาการหยดงานของลกจางรายวนหรอรายชวโมงอาจกระทบตอรายไดทไดรบกตาม แตสวนใหญกยงคงม

เวลากลบไปเยยมคนในครอบครวถงรอยละ 93.8 ดงแผนภาพ 4.28 ในขณะทลกจางประจารายเดอนยอมมวนหยดท

คอนขางชดเจนและแนนอน ทาใหสามารถกาหนดเวลาทแนนอนการกลบไปเยยมครอบครวได จงพบวา สดสวนของ

การมเวลากลบไปเยยมครอบครวของคนทางานทมการจางงานในลกษณะทมนคงสงกวาของคนทางานทมการจางงาน

ทมความมนคงนอยกวา คอ รอยละ 96.1

แผนภาพ 4.28 รอยละการมเวลากลบไปเยยมคนในครอบครวของคนทางาน จาแนกตามสถานภาพการจางงาน

4.3.3 ความสมพนธระหวางคนทางานกบครอบครว

ความสมพนธในครอบครว มตววดทงหมด 3 ตว ไดแก ความเพยงพอในการใชเวลาอยรวมกบคนใน

ครอบครว การสอสารดวยการพดคยกนระหวางสมาชกในครอบครว และความพงพอใจตอความสมพนธในครอบครว

โดยพบวา

ในดานความสมพนธระหวางคนทางานกบครอบครว พบวา กวา 1 ใน 3 มความรสกวา เวลาทใหครอบครว

นน สวนใหญเปนชวงเวลาททกคนในครอบครวอยพรอมหนากน และพบวามการพดคยดวยความเขาใจกนกบคนใน

ครอบครวในระดบดรอยละ 63 และในระดบดมากรอยละ 35 (แผนภาพ 4.29) นอกจากนเกอบรอยละ 100 รสกพอใจ

กบสถานะความสมพนธภายในครอบครว (พอใจมาก และพอใจ รอยละ 47 และ 52 ตามลาดบ) (แผนภาพ 4.30)


แผนภาพ 4.29 รอยละของครอบครวทมการพดคยกนดวยความเขาใจ

แผนภาพ 4.30 รอยละของความรสกตอสถานะความสมพนธภายในครอบครว

แผนภาพ 4.31 รอยละของความเพยงพอในการใชเวลาอยกบคนในครอบครว จาแนกตามประเภทสถานประกอบการ

ความสมพนธภายในครอบครวของคนทางาน ทแมบางสวนไมไดอยกบครอบครวกตาม แตเกอบทกคนม

ความรสกทพอใจตอสถานะความสมพนธในครอบครว และรสกวาภายในครอบครวมการพดคยกนดวยความเขาใจ

สวนหนงอาจเปนเพราะ สวนใหญรสกวา มเวลาอยกบคนในครอบครวเพยงพอ ดงแสดงไวในภาพ 4.31 ททงคนทางาน

ในภาคอตสาหกรรมและภาคบรการ ระบวามเวลาเพยงพอและมบางพอสมควร แตคนทางานในภาคบรการจะม

สดสวนทระบวา มเวลาเพยงพอมากกวาคนทางานในภาคอตสาหกรรมเลกนอย คอ รอยละ 39 และ 32 ตามลาดบ

คนทางานภาคอตสาหกรรมจงรสกวา มเวลาแตไมเพยงพอในสดสวนทมากกวา คอ รอยละ 31 เปรยบเทยบกบ


รอยละ 23 ของคนทางานในภาคบรการ นอกจากน เมอมเวลาอยรวมกนกบคนในครอบครว พบวา ในภาพรวมจะใช

เวลาทอยรวมกนโดยเฉลยแลวคอนขางสง คอ ประมาณ 6 ชวโมงตอวน (โดยกลมคนทางานทไมไดอยกบครอบครวจะ

ถามถงการใชเวลาเมอไปเยยมเยยนคนในครอบครว) และเมอแยกคนทางานตามประเภทสถานประกอบการเปนภาค

อตสาหกรรมและภาคบรการกไมพบความแตกตาง (แผนภาพ 4.32) การมเวลาอยรวมกนโดยเฉลยทคอนขางมากยอม

เปนสวนสนบสนนความรสกคนทางานวา มเวลาอยกบครอบครวอยางเพยงพอ

แผนภาพ 4.32 รอยละจานวนชวโมงเฉลยทอยดวยกนกบครอบครว จาแนกตามประเภทสถานประกอบการ

ขอมลดงกลาวสะทอนใหเหนวา คนทางานสวนใหญทไมวาจะเปนผทอยกบคนในครอบครว หรอผทอยคน

เดยว หรออยกบคนอน ยงมการพดคยกนดวยความเขาใจ และเมอมโอกาสไดอยกบคนในครอบครวกเปนเวลาทสวน

ใหญทกคนอยพรอมหนากน ดงนน โดยภาพรวมแลว คนทางานยงมเวลาใหครอบครวอย และมสมพนธภาพดกบ

ครอบครว แมวาบางคนอาจตองแยกกนอยกบครอบครวกตาม และเกอบทกคนพงพอใจกบสถานะความสมพนธ

ภายในครอบครวของตน

คณภาพชวตคนทางานในสวนทเปนมตของการอยอาศยและครอบครว ไดสะทอนใหเหนวา แมคนทางาน

สวนใหญไมใชคนพนเพเดมในพนทททางานอย แตบางสวนกนาครอบครวมาอยดวย ดงเหนไดจาก ผทมภมลาเนาใน

ภาคอนๆ ทไมใชภาคกลางแตมการอยเปนครอบครวเดยวหรอครอบครวขยาย หรอการมบานและทดนเปนของตนเอง

ซงแมมสดสวนไมมากนก แตกเปนแนวโนมใหเหนได สาหรบทพกอาศยนนพบวา คนทางานสวนใหญยงอาศยอยใน

บานเชา และปญหาทประสบในบรเวณทพกเปนปญหา เรองของยงและแมลง เรองเสยง และฝน ซงเปนปญหาหลก

ของคนเมองนนเอง อกประเดนหนงทนาสนใจกคอ แมมการทางานในพนททไมใชภมลาเนาเดม แตสายสมพนธกบ

ครอบครวกยงคงมใหเหน ผานการกลบไปเยยมบาน ซงมากบางนอยบางสวนหนงจะขนกบลกษณะงานททา นอกจาก

น ความสมพนธกบคนในครอบครว ทงการพดคยกน และความรสกตอความสมพนธทเปนอยกอยในระดบด

4.4 องคประกอบดานคณธรรม จรยธรรม และวฒนธรรม

องคประกอบคณธรรม จรยธรรม เปนมตทสาคญมตหนงในเรองคณภาพชวต เพราะหากผคนในสงคม

มคณธรรม จรยธรรม ทด ยอมทาใหคนในสงคมนนๆ มคณภาพชวตทดไปดวย ในหมวดคณธรรม จรยธรรมน แบง

ตวชวดเปนสองลกษณะคอ การวดโดยใชทศนคตของผใหสมภาษณทมตอเรองนนๆ ในมมมองทมตอสงคมทอย

รอบตว และการสอบถามการปฏบตหรอสถานการณจรง


4.4.1 ทศนคตตอคณธรรม จรยธรรม

ในดานทศนคตทมตอคนไทยสมยนของคนทางานในภาคอตสาหกรรม และภาคบรการโดยรวมแลว พบวา

คนทางานสวนใหญเหนวาคนไทยสมยนมความขยนหมนเพยรสงทสด คอประมาณเกอบรอยละ 90 ทตอบวาม

คณธรรมดานนมากถงปานกลาง รองลงมาคอ ความมสมมาคารวะ และความกตญญกตเวท คนทางานสวนใหญ

มทศนคตวาคนไทยสมยนมระเบยบวนย และมความซอสตยตอคครอง นอยกวาคณธรรมดานอนๆ คอ กวารอยละ 50

ทเหนวามคณธรรมดานนนอย หรอไมมเลย

เมอพจารณาในคณธรรมแตละดาน และเปรยบเทยบระหวางคนทางานในภาคอตสาหกรรมและภาคบรการ

แลว พบวาคนทางานในภาคบรการเหนวาคนไทยมคณธรรม จรยธรรมในดานตางๆ เหลานมากกวาคนทางานในภาค

อตสาหกรรม คอ ความกตญญกตเวท ความเออเฟอเผอแผ ความมระเบยบวนย ความมสมมาคารวะ ความซอสตย

ตอคครองและความซอสตยตอผอน สวนคณธรรม จรยธรรม ทภาคอตสาหกรรมมมากกวาภาคบรการ มเพยงตวเดยว

คอ ความอดทนอดกลน สวนความขยนหมนเพยรนนไมมความแตกตางกนระหวางทงสองภาค

จากการวดทศนคตของคนทางานในภาคอตสาหกรรม และภาคบรการ จะเหนวา เรองความขยนหมนเพยร

และความกตญญกตเวท เปนสงทมสงสด เมอใชชดคาถามนในประชากรกลมอนๆ กอาจจะไดคาตอบทแตกตางกนไป

ตามบรบททางสงคมและวฒนธรรมของกลมนนๆ

เมอพจารณาความสามารถในการวดของตวชวดดงกลาว กพบวาตวชวดสามารถวดใหเหนความแตกตาง

ระหวางภาคอตสาหกรรมและภาคบรการได และเมอเปรยบเทยบระหวาง 4 จงหวดทเกบขอมลกพบความแตกตาง

ระหวางพนทเชนกน (ไมไดแสดงตาราง) โดยทจงหวดทเปนเมองใหญเชนกรงเทพฯ และปทมธาน ซงอยใกลกรงเทพฯ

กจะมระดบของคณธรรม จรยธรรม ตำกวาจงหวดอนๆ ถงแมจงหวดทเลอกจะเปนจงหวดใหญทมคนทางานอยเปน

จานวนมากทงหมดกตาม

แผนภาพ 4.33 รอยละของคนทางานทมทศนคตตอคณธรรม จรยธรรม ของคนในสงคม จาแนกตามสถานประกอบการ


ความกตญญกตเวท

ความมระเบยบวนย

ความมสมมาคารวะ

ความซอสตยตอคครอง


4.4.2 การปฏบตจรง

ตวชวดการบรจาคหรอใหทาน เปนการวดการปฏบตจรงของผใหสมภาษณ โดยขอมลทไดจากการสมภาษณ

พบวา คนไทยสวนใหญยงคงยดปฏบตอย โดยมเกอบรอยละ 90 ทบรจาคหรอใหทานในชวง 1 เดอนทผานมา โดยทง

ภาคอตสาหกรรมและภาคบรการแทบไมมความแตกตางกนในเรองน (แผนภาพ 4.34)

ความเออเฟอเผอแผ

ความอดทนอดกลน


แผนภาพ 4.34 รอยละการบรจาคหรอใหทานในรอบ 1 เดอนทผานมา จาแนกตามประเภทสถานประกอบการ

สาหรบตวชวดดานการปฏบตจรงทางวฒนธรรมม 1 ตวชวดคอ การปฏบตศาสนกจ ซงรวมกจกรรมทงหมดท

เกยวของ ไมวาจะนบถอศาสนาใด โดยกจกรรมนนๆ อาจไมจาเปนตองปฏบตในศาสนสถานกได เชน การสวดมนต

การนงสมาธ เปนตน

จากขอมลทสมภาษณคนทางาน พบวาคนไทยยงคงรกษาวฒนธรรมในการปฏบตศาสนกจอยบาง ถงแมการ

ปฏบตอยางสมำเสมอเปนประจาจะมสดสวนไมมากนกกตาม คอประมาณรอยละ 17 ในทงสองภาคทปฏบต

เปนประจาทกวน มประมาณรอยละ 20 ทตอบวาไมเคยปฏบตศาสนกจหรอกจกรรมทางศาสนาเลยในรอบ 1 เดอน

ทผานมา เมอเปรยบเทยบระหวางสองภาคพบวาคนทางานภาคบรการปฏบตศาสนกจชวงใดชวงหนงในรอบ 1 เดอน

ทผานมามากกวาคนทางานภาคอตสาหกรรม โดยประมาณหนงในสามจะทาเปนบางวน (แผนภาพ 4.35)

แผนภาพ 4.35 รอยละการปฏบตศาสนกจในรอบ 1 เดอนทผานมา จาแนกตามประเภทสถานประกอบการ

ไมเคย

เฉพาะวนสำคญ ทางศาสนา และวนประเพณ

เฉพาะวนเสาร / อาทตย

เปนบางวน

ทกวน


4.4.3 การไดรบความสะดวกเมอตองตดตอกบหนวยงานราชการ

ตวชวดดานคณธรรม จรยธรรม และวฒนธรรมตวหนงทใชในการศกษาน คอ การไดรบความสะดวกเมอตอง

ตดตอกบหนวยงานราชการ โดยมองวาการไดรบบรการจากหนวยงานราชการเปนตวชวดความเทาเทยมกนอยางหนง

ในสงคม จากขอมลทเกบในคนทางาน 4 จงหวดพบวา สวนใหญไดรบความสะดวกพอสมควรเมอตองตดตอกบหนวย

งานราชการ มสวนนอยเทานนทตอบวาไมไดรบความสะดวกเลย โดยคนทางานในภาคอตสาหกรรมมผทตอบวาไมได

รบความสะดวกเลยมากกวาคนทางานในภาคบรการ (รอยละ 8.3 เทยบกบรอยละ 1.7)

แผนภาพ 4.36 รอยละความสะดวกเมอมาตดตอหนวยงานราชการ จาแนกตามประเภทสถานประกอบการ

4.5 องคประกอบดานสงคม

องคประกอบน พจารณาจากตวชวดตางๆ อาท การอยรวมกนของคนในชมชน การมกจกรรมรวมกน หรอ

การมความสมพนธทดตอกน เปนทนทางสงคมอยางหนงททาใหมคณภาพชวตทด ใน 4 จงหวดทเกบขอมลนน คน

สวนนอยเทานนทไมรจกคนในชมชนเลย สวนใหญแลวจะรจกกนเปนอยางด หรอรจกบางเปนบางสวน สวนใหญม

ความสมพนธทดตอกน และมรปแบบการใชชวตทใกลเคยงกน โดยคนทางานในภาคอตสาหกรรมจะรจกกนเปนอยาง

ดมากกวาคนทางานในภาคบรการเลกนอย รวมทงมรปแบบการใชชวตทคลายคลงกนเปนสวนใหญมากกวาคนทางาน

ในภาคบรการ แตในดานความสมพนธแลว คนทางานในภาคบรการกลบมความสมพนธทดมากตอกนมากกวาคนทา

งานในภาคอตสาหกรรม และมสดสวนของคนทางานทรสกวามระดบสถานะเมอเปรยบเทยบกบคนทางานในชมชน

ทพกอาศยดกวาสงกวาคนทางานในภาคอตสาหกรรมดวย คอประมาณเกอบหนงในส ทตอบวามระดบสถานะดกวา

เพอนบาน (แผนภาพ 4.37-4.40)

การเขารวมกจกรรมในชมชนนน มนอยกวาครง โดยคนทางานภาคอตสาหกรรมมสดสวนของการเขารวม

กจกรรมตางๆ ของชมชนมากกวาคนทางานภาคบรการเลกนอย รวมทงมกจกรรมทจดโดยชมชนมากกวาคนทางาน

ภาคบรการเลกนอยดวยเชนกน และหากเปนกจกรรมสงสรรคระหวางเพอน ทงสองภาคมใกลเคยงกน คอประมาณ

รอยละ 55.0 (แผนภาพ 4.41-4.43)


แผนภาพ 4.37 รอยละการรจกกบคนในชมชน จาแนกตามประเภทสถานประกอบการ

แผนภาพ 4.38 รอยละความสมพนธกบคนในชมชนทอยอาศย จาแนกตามประเภทสถานประกอบการ

แผนภาพ 4.39 รอยละความแตกตางของรปแบบการใชชวตในชมชน จาแนกตามประเภทสถานประกอบการ


แผนภาพ 4.42 รอยละของการเขารวมกจกรรมหรอเปนสมาชกในชมรมทชมชนทพกอาศยจดขน จาแนกตามประเภทสถานประกอบการ

แผนภาพ 4.40 รอยละของระดบ/สถานะของคนทางานเมอเปรยบเทยบกบคนในชมชนทพกอาศย จาแนกตามประเภทสถานประกอบการ

แผนภาพ 4.41 รอยละการจดกจกรรมหรอชมรมในชมชน จาแนกตามประเภทสถานประกอบการ


แผนภาพ 4.43 รอยละของการมเวลาสงสรรคกบเพอนในรอบ 1 เดอนทผานมา จาแนกตามประเภทสถานประกอบการ

4.6 องคประกอบดานการทางาน

ชวตการทางาน เปนองคประกอบสาคญองคประกอบหนงของคณภาพชวตคนทางาน เนองจาก การทางาน

หมายถง การใชเวลาสวนหนงในชวตประจาวนในการปฏบตภารกจททาใหมรายไดมาเลยงชพและครอบครว ชวตการ

ทางานในการสารวจครงน ครอบคลม ถง วนทางาน วนหยด วนลา รายไดจากการทางาน การทางานลวงเวลา

สวสดการ ความปลอดภยในการทางาน ความมนคงในชวตการทางาน และ ระดบความสขเฉลยของชวตการทางาน

คณภาพชวตการทางาน ของการสารวจครงน หมายถง การทลกจางมวนทางานและไดรบคาตอบแทน

ทเหมาะสม มรายไดเพมจากรายไดประจา เชน มรายไดจากการทาลวงเวลาจากสถานประกอบการ ไดรบเงนพเศษ

จากสถานประกอบการ อาท คาบรการ คาทป เบยขยน เบยงานหนก รวมทงมวนหยด วนลา และไดรบคาจางตาม

ปกตโดยไมตองทางานในวนหยด และวนลาตางๆ นน ตลอดจนไดรบสวสดการครบถวนตามกฎกระทรวงแรงงาน ได

รบความคมครองความปลอดภยจากการทางาน มความมนคงและกาวหนาในการทางาน เปนสมาชกสหภาพแรงงาน

รวมถงสภาวะการเปนหน และการออมเงนของคนทางาน (ดนยามคณภาพชวตการทางาน ในบทท 2) ผลจากการ

สารวจคณภาพชวตดานการทางานของคนทางานในสถานประกอบการภาคอตสาหกรรมและภาคบรการ ในจงหวดท

ตกเปนตวอยาง พบวา

4.6.1 วนทางาน

ตามพระราชบญญตคมครองแรงงาน พ.ศ. 2541 กาหนดใหลกจางทางานสปดาหหนงตองไมเกนสสบแปด

ชวโมง และแตละวนไมเกนแปดชวโมง ซงหมายความวา วนทางานตามปกตของคนทางาน ควรเปน สปดาหละไมเกน

6 วน ผลการสารวจสถานการณคณภาพชวตการทางานของคนทางาน พบวา โดยทวไป คนทางานในจงหวดทตกเปน

ตวอยาง ระบวา มวนทางานตามปกตทสถานประกอบการกาหนด คอ 6 วนในหนงสปดาห (รอยละ 61) และไมเกน 6

วน ในหนงสปดาห รอยละ 36 (รอยละ 35 ระบวนทางานทสถานประกอบการกาหนดคอ 5 วน ในหนงสปดาห และ

รอยละ 1 ระบวนทางานทสถานประกอบการกาหนดคอ 4 วน ในหนงสปดาห) และมคนทางาน รอยละ 3 ระบวา

สถานประกอบการกาหนดใหมวนทางาน 7 วน ในหนงสปดาห


แผนภาพ 4.44 รอยละจานวนวนทางานทสถานประกอบการภาคอตสาหกรรมและภาคบรการ กาหนดและวนทางานจรง

อยางไรกตาม จากแผนภาพ 4.44 พบวา จานวนวนทคนทางานมาทางานตามจรงนน เกอบไมแตกตางจาก

วนทางานทสถานประกอบการกาหนด กลาวคอ คนทางานสวนใหญทางานตามจรงไมเกน 6 วนตอสปดาห ม

เพยงรอยละ 5 เทานนททางานตามจรง 7 วนตอสปดาห

วนทางานในสถานประกอบการภาคอตสาหกรรม

เมอแยกพจารณาวนทางานของคนทางานในสถานประกอบการภาคอตสาหกรรม พบวา โดยทวไป คน

ทางานในภาคนมวนทางานตามจรงมากกวาวนทางานทสถานประกอบการกาหนด จากแผนภาพ 4.44 จานวนวน

ทางานทสถานประกอบการกาหนด และจานวนวนทางานทคนทางานทาจรงทสารวจไดจากสถานการณคณภาพชวต

การทางานของคนทางานในภาคอตสาหกรรม พบวา มสถานประกอบการภาคอตสาหกรรม รอยละ 1 กาหนดให

คนทางานมาทางาน 7 วนตอสปดาห และมคนทางานมาทางานตามจรงสปดาหละ 7 วน ถงรอยละ 7 ของคนทางาน

ทงหมดทตกเปนตวอยาง

วนทางานในสถานประกอบการภาคบรการ

มสถานประกอบการภาคบรการทตกเปนตวอยาง รอยละ 5 กาหนดใหคนทางานมาทางาน 7 วนตอสปดาห

แตมเพยงรอยละ 2 ของคนทางานทมาทางาน 7 วนตอสปดาห (แผนภาพ 4.44)

4.6.2 จานวนชวโมงการทางานตอวน

พระราชบญญตคมครองแรงงาน พ.ศ. 2541 หมวด 2 มาตรา 23 บญญตใหนายจางประกาศเวลาทางานปกต

ใหลกจางทราบ โดยกาหนดเวลาเรมตน และเวลาสนสดของการทางานแตละวนของลกจางไดไมเกนเวลาทางานของ

แตละประเภทงาน ตามทกาหนดในกฎกระทรวง แตวนหนงตองไมเกน 8 ชวโมงและเมอรวมเวลาทางานทงสนแลว

สปดาหหนงตองไมเกนสสบแปดชวโมง เวนแตงานทอาจเปนอนตรายตอสขภาพและความปลอดภยของลกจาง วน

หนงตองไมเกน 7 ชวโมง โดยเมอรวมเวลาทางานทงสนแลว สปดาหหนงไมเกนสสบสองชวโมง


การสารวจสถานการณคณภาพชวตการทางานของคนทางาน พบวา คนทางานทวไปทางานวนละ 8 ชวโมง

หรอนอยกวา อยางไรกตาม มคนทางานถง รอยละ 18 ททางานมากกวาวนละ 8 ชวโมง (แผนภาพ 4.45) โดยเหนได

ชดเจนวา คนทางานภาคบรการ รอยละ 23 ทางานเกนกวาวนละ 8 ชวโมง ขณะท รอยละ 11 ของคนทางานภาค

อตสาหกรรมทางานเกนกวา 8 ชวโมง

แผนภาพ 4.45 รอยละจานวนชวโมงการทางานเฉลยตอวนทคนทางานทาจรง จาแนกตามประเภทสถานประกอบการ

4.6.3 การทางานลวงเวลา

การทางานนอกเวลาหรอเกนเวลาทางานปกตหรอเกนชวโมงทางานในแตละวนทนายจางลกจางตกลงกนนน

ใหถอวาเปนการทางานลวงเวลา (พระราชบญญตคมครองแรงงาน 2541) ผลจากการสารวจครงน พบวา โดยทวไป

คนทางานเกอบ 2 ใน 3 มการทางานลวงเวลา และคนทางานภาคอตสาหกรรมทางานลวงเวลา ถงรอยละ 80 ขณะท

คนทางานภาคบรการเกอบครงหนง ทางานลวงเวลา (แผนภาพ 4.46)

> 8 ชวโมง

< 8 ชวโมง


แผนภาพ 4.46 รอยละการทางานลวงเวลาของคนทางาน จาแนกตามประเภทสถานประกอบการ

4.6.4 การทางานกะ

การทางานกะเปนตวชวดทสาคญของคณภาพชวตคนทางาน โดยเฉพาะการทางานกะหมนเวยน ทมผล

ตอตารางเวลาในการดาเนนชวตประจาวนทไมแนนอน พบวา คนทางานมากกวา 1 ใน 4 ทางานกะ โดยสวนใหญ คอ

รอยละ 91.1 ทากะหมนเวยน ดงแผนภาพ 4.47 ทงน สดสวนการทางานกะในกลมคนทางานภาคอตสาหกรรมมรอย

ละ 31.4 สาหรบคนทางานภาคบรการมการทางานกะอยรอยละ 25 (แผนภาพ 4.48) และเมอพจารณารวมกบการให

คะแนนความสขโดยตนเองแลว พบวา คนทไมไดทางานกะบอกวาตนเองมความสข หรอใหคะแนนความสขมากกวา 5

คะแนน ถงรอยละ 81 ขณะทคนททางานกะ ใหคะแนนความสขมากกวา 5 คะแนน นอยกวา คอ รอยละ 71.4

ดงแผนภาพ 4.49

แผนภาพ 4.47 รอยละการทางานกะและกะหมนเวยนของคนทางาน

ไมใชกะ หมนเวยน

8.9 %

ทำกะ หมนเวยน 91.1 %


แผนภาพ 4.48 รอยละการทางานกะของคนทางาน จาแนกตามประเภทสถานประกอบการ

แผนภาพ 4.49 รอยละการทางานกะของคนทางาน จาแนกตามระดบความสข

หมายเหต: การใหคะแนนความสข เรมจาก 0 คะแนน ถง 10 คะแนนเตม

4.6.5 รายไดประจาและรายไดพเศษจากการทางาน

รายไดจากการทางานของคนทางานในการศกษาครงน แสดงรายละเอยดทงคาจาง รวมถง คาเบยขยน คากะ คา

ลวงเวลา คาทป คาบรการ (Service charge) เปนตน รายไดเฉพาะทเปนคาจางน เปนคาจาง กอนการปรบขนคาจางขนตำท

มผลบงคบใชตงแตวนท 1 มถนายน 2551 เนองจากการเกบขอมลของการศกษานเกบกอนการประกาศปรบขนคาจางขนตำ

รายไดตอเดอน

รายไดตอเดอนของคนทางาน ทไดจากการสารวจครงน เปนคาแรงทนายจางจายตามคาจางแรงงานขนตำ

ตามประกาศกระทรวงแรงงานเรองอตราคาจางขนตำ ฉบบท 8 ลงวนท 12 พฤศจกายน 2550 โดยแรงงานหรอคนทา

งานทตกเปนตวอยางจากการสารวจครงน ผททางานในกรงเทพมหานคร สมทรปราการ และ ปทมธาน ไดรบคาจาง

ขนตำวนละ 194 บาท และชลบร วนละ 175 บาท (ในปจจบนแรงงานทงหมดไดรบการปรบขนคาจางแรงงานขนตำ

ตามประกาศของคณะกรรมการคาจาง พ.ศ. 25513)

___________________________________________________________________

3 ประกาศคณะกรรมการคาจางเร องอตราคาจางข นตำ ลงวนท 16 พฤษภาคม 2551 ประกาศใชเม อวนท 1 มถนายน 2551 จงหวดกรงเทพมหานคร สมทรปราการ และปทมธาน ไดรบคาจางขนตำ 203 บาท และจงหวดชลบร 180 บาท


จากการสารวจคณภาพชวตการทางานเกยวกบรายไดของคนทางานครงน พบวา คนทางานเกอบ 2 ใน 3 ได

คาจางตำกวา เดอนละ 10,000 บาท มคนทางานเพยงสวนนอย (รอยละ 5) ไดคาจางมากกวา 30,000 บาทตอเดอน

(แผนภาพ 4.50) อยางไรกตาม เมอพจารณารายละเอยดรายไดตอเดอน ของคนทางานทไดรบตำกวาเดอนละ 10,000

บาท แลว พบวา กลมทไดรบคาจาง ขนตำตามประกาศของกระทรวงแรงงาน คอวนละ 194 บาท ในกรงเทพมหานคร

สมทรปราการ และ ปทมธาน ม รอยละ 43.9 และ 175 บาท ในจงหวดชลบร โดยตงอยบนพนฐานวา รายไดตอเดอน

ไมควรตำกวา 6,000 บาท มรอยละ 43.9 และ ไดรบเปนรายเดอนระหวาง 6,001 – 9,999 มรอยละ 56.1 (แผนภาพ 4.51)

แผนภาพ 4.50 รอยละคาจางตอเดอนจากการทางาน

แผนภาพ 4.51 รอยละคาจางตอเดอนจากการทางานในกลมคนทางานทมรายไดตำกวา 10,000 บาท

เมอพจารณา รายไดตอเดอนของคนทางานจาแนกตามประเภทสถานประกอบการ ผลจากการสารวจ พบวา

คนทางานภาคอตสาหกรรมทมรายไดตำกวา เดอนละ 10,000 บาท มถง 3 ใน 4 ขณะท คนทางานภาคบรการมรายได

ตำกวา เดอนละ 10,000 บาท มประมาณครงหนงของคนทางานภาคน ทงน ยงพบอกวา คนทางานในภาคบรการ

ทมรายได ระหวาง 10,000 – 29,999 บาท มสดสวนของการไดรบรายไดตอเดอนดงกลาวสงกวาคนทางานในภาค

อตสาหกรรม ยกเวน กลมทมรายไดตงแต 30,000 บาท ขนไป ผลสารวจพบวา คนทางานในภาคอตสาหกรรม

ไดรบรายไดดงกลาวเปนสดสวนสงกวาคนทางานภาคบรการ (ดแผนภาพ 4.52)

20,000 - 29,999 บาท 10 %

30,000 บาทขนไป 5 %

10,000 - 19,999 บาท 24 %


แผนภาพ 4.52 รอยละรายไดตอเดอนของคนทางาน จาแนกตามประเภทสถานประกอบการ

คาลวงเวลาในวนทางานตอเดอน

คาลวงเวลาเปนรายไดหนงทคนทางานตองการเพอเพมรายไดจากคาจางทไดรบตอเดอน คาลวงเวลาเปนตว

ชวดในการสงเสรมคณภาพชวตการทางานของคนทางาน คาลวงเวลาสวนนเปนคาลวงเวลาในวนทางาน ซงหมายถง

เปนชวโมงการทางานทนอกเหนอจากการทางาน 8 ชวโมงตอวน จากการสารวจครงน พบวา รายไดทไดจากการทา

งานลวงเวลาในวนทางานสวนใหญ คอ รอยละ 94 จะตำกวา 5,000 บาท ตอเดอน มเพยงสวนนอย (รอยละ 6) ไดรบ

คาลวงเวลาในวนทางาน เปนเงนระหวาง 5,000 – 10,000 บาทขนไปตอเดอน (แผนภาพ 4.53)

แผนภาพ 4.53 รอยละคาลวงเวลาในวนทางานตอเดอนทคนงานไดรบจากการทางานลวงเวลาในสถานประกอบการ

คาลวงเวลาในวนหยด

คาลวงเวลาในวนหยดเปนคาลวงเวลาอกประเภทหนงทคนทางานถอเปนรายไดเสรมจากคาจางหลกตอเดอน

จากการสารวจครงน พบวา เกอบ 3 ใน 4 มรายไดเสรมจากการทางานลวงเวลาในวนหยดตำกวา 2,000 บาทตอเดอน

รอยละ 22 ไดรบรายไดเสรมระหวาง 2,000 – 3,999 บาท และประมาณ รอยละ 8 มรายไดเสรมจากการทางาน

ลวงเวลาในวนหยดเกนกวา 4,000 บาทขนไป (แผนภาพ 4.54)

5,000 - 9,999 บาท 4 %

ตำกวา 5,000 บาท 94 %


แผนภาพ 4.54 รอยละคาลวงเวลาในวนหยดตอเดอนทคนงานไดรบจากการทางานลวงเวลาในสถานประกอบการ

คาบรการ(Servicecharge)

คาบรการตอเดอน นบเปนตวชวดในการสงเสรมคณภาพชวตการทางานของคนทางาน โดยเฉพาะอยางยง

คนทางานในภาคบรการ เนองจากเปนรายไดเสรมจากคาจางทคนทางานไดรบอยางแนนอนจากสถานประกอบการตอ

เดอน เนองจากคาบรการนมกจะระบเปนเปอรเซนตทชดเจนเพมเขาไปในราคาทงหมด คาบรการในการสารวจครงน

สวนใหญเปนขอมลของคนทางานในโรงแรม ภตตาคาร หรอ โรงพยาบาล เปนตน ซงจากการสารวจครงน พบวา คน

ทางาน รอยละ 79 มรายไดเสรมจากคาบรการตงแต 2,000 บาทขนไปตอเดอน รอยละ 21 มรายไดเสรมจากคาบรการ

ตำกวา 2,000 บาทตอเดอน (แผนภาพ 4.55)

แผนภาพ 4.55 รอยละคาบรการ (Service charge) ตอเดอนทคนงานไดรบจากการทางานในสถานประกอบการ

หมายเหต มคนทางานทไดรบคาบรการ (Service charge) จานวน 33 คน จากการสารวจ 200 คน ซงคาบรการเฉลยตอเดอนทคนทางานไดรบจากการทางาน คอ 3,000 บาท (คานวณจากคาเฉลยฐานนยม (Mode))

คาเบยขยน

คาเบยขยนน เปนกลวธหนงทสถานประกอบการใชเปนเครองมอในการกระตนใหคนทางานมาทางานตรง

เวลา ไมลา ไมหยด เปรยบเสมอนเปนเงนรางวลทสามารถดงดดใหคนทางานถอปฏบตเพอใหไดรบรางวลน ผลจาก

การสารวจสถานการณคณภาพชวตการทางานของคนทางาน พบเบยขยนเปนตวชวดในการสงเสรมคณภาพชวตของ

คนทางานทสถานประกอบการควรใสใจ เพราะทาใหคนทางานไมมาทางานสาย ไมลา ไมหยด โดยไมจาเปน จากการ

สารวจครงน พบวา คนทางานโดยทวไป สวนใหญ (รอยละ 97) ไดรบเบยขยนตำกวา 2,000 บาทตอเดอน มเพยง

รอยละ 3 ทระบวา ไดรบเบยขยนตงแต 2,000 บาทขนไปตอเดอน (แผนภาพ 4.56)

2,000 - 3,999 บาท 22 %


ตงแต 2,000 บาทขนไป 79 %



แผนภาพ 4.56 รอยละคาเบยขยนตอเดอนทคนทางานไดรบจากสถานประกอบการ

คาทป

คาทปนเปนคาบรการชนดหนงทผมารบบรการ สมครใจใหแกผใหบรการเมอมาใชบรการนนๆ ซงสวนใหญ

เปนบรการของโรงแรม ภตตาคาร หรอโรงพยาบาล เปนตน ผลจากการสารวจคณภาพชวตการทางานของคนทางาน

สรปไดวา คาทปเปนตวชวดสาคญตวหนงในการสงเสรมคณภาพชวตการทางานของคนทางานในภาคบรการ เพราะ

เปนรายไดเสรมสาคญททาใหเกดสภาพคลองในการใชจายของคนทางานในแตละเดอน ผลการสารวจครงน พบวา

คนทางานรอยละ 71 ไดรบคาทปเปนจานวนเงนตำกวา 2,000 บาทตอเดอน และ รอยละ 29 ไดรบคาทปเปนจานวน

เงนตงแต 2,000 บาทขนไปตอเดอน (แผนภาพ 4.57)

แผนภาพ 4.57 รอยละคาทปทคนทางานไดรบตอเดอน

4.6.6 วนหยด

ในสวนของวนหยดนน พระราชบญญตคมครองแรงงาน พ.ศ. 2541 ใหหมายรวมถง วนทกาหนดใหลกจาง

หยดประจาสปดาห หยดตามประเพณ หรอหยดพกผอนประจาป ซงในวนหยดตางๆ เหลาน ตามมาตรา 56 หมวด 5

ของพระราชบญญตดงกลาวกาหนดวา ใหนายจางจายคาจางใหแกลกจางเทากบคาจางในวนทางาน ยกเวน ถาเปน

ลกจางรายวน รายชวโมง หรอลกจางตามผลงานจะไมไดรบคาจางในวนหยดประจาสปดาห

การไดรบคาจางในวนหยดประเภทตางๆ เปนตวชวดในการสงเสรมคณภาพชวตคนทางาน เนองจาก เปนการ

ไดรบผลประโยชนตามมาตรฐานของการทางานดงระบใน พระราชบญญต และยงเปนหลกประกนมนคงของการ

ทางานอกดวย การสารวจสถานการณคณภาพชวตการทางานของคนทางานครงน สารวจการไดรบคาจางในวนหยด

ประจาสปดาห วนหยดตามประเพณ และวนหยดพกผอนประจาป

ตงแต 2,000 บาทขนไป 3 %


การไดรบคาจางในวนหยดประจาสปดาห

คาจางในวนหยดประจาสปดาหในทน หมายถง ลกจางไดรบคาจางในวนหยดทไมตองมาทางาน ไมใชคาจาง

ทเกดจากการมาทางานในวนหยด ซงผลการสารวจคณภาพชวตการทางาน เกยวกบการไดรบคาจางในวนหยดประจา

สปดาห พบวา คนทางานสวนใหญไดรบคาจางในวนหยดประจาสปดาห กลาวคอ มคนทางานรอยละ 86.6 ระบวา

ไดร บคาจางในวนหยดประจาสปดาห เม อพจารณาตามประเภทสถานประกอบการ พบวา คนทางานภาค

อตสาหกรรม ไดรบคาจางในวนหยดประจาสปดาห รอยละ 80 ซงหมายความวา มคนทางาน 2 ใน 10 ไมไดรบคาจาง

ในวนหยดประจาสปดาห ขณะทคนทางานภาคบรการสวนใหญไดรบคาจางในวนหยดดงกลาว ถงรอยละ 93.2

(ดแผนภาพ 4.58)

แผนภาพ 4.58 รอยละคนทางานไดรบคาจางในวนหยดประจาสปดาหจาแนกตามประเภทสถานประกอบการ

การไดรบคาจางในวนหยดตามประเพณ

อยางไรกตาม ในการไดรบคาจางของคนทางานในวนหยดตามประเพณ จากการสารวจสถานการณคณภาพ

ชวตการทางานของคนทางาน พบวา เกอบทงหมดของคนทางาน ทงภาคอตสาหกรรมและภาคบรการไดรบคาจางใน

วนหยดตามประเพณ (แผนภาพ 4.59)

แผนภาพ 4.59 รอยละคนทางานไดรบคาจางในวนหยดตามประเพณ จาแนกตามประเภทสถานประกอบการ


วนหยดพกผอนประจาป

จากการสารวจสถานการณคณภาพชวตการทางานของคนทางาน พบเกอบทงหมดของคนทางานทงภาค

อตสาหกรรมและภาคบรการ มคณภาพชวตการทางานอยในเกณฑมาตรฐานเกยวกบการไดรบคาจางในวนหยด

พกผอนประจาป กลาวคอ รอยละ 98.3 ของคนทางานทงหมดไดรบคาจางในวนหยดพกผอนประจาป ทงนไมมความ

แตกตางกนระหวางคนทางานภาคอตสาหกรรมและบรการ (แผนภาพ 4.60)

แผนภาพ 4.60 รอยละคนทางานไดรบคาจางในวนหยดพกผอนประจาปจาแนกตามประเภทสถานประกอบการ

4.6.7 วนลา

พระราชบญญตคมครองแรงงาน พ.ศ. 2541 กาหนดให ลกจางมสทธลาปวย (มาตรา 32) ลาเพอทาหมน

(มาตรา 33) ลาเพอกจธระอนจาเปน (มาตรา 34) ลาเพอรบราชการทหารในการเรยกพลเพอตรวจสอบ เพอฝกวชา

ทหาร หรอเพอทดลองความพรงพรอมตามกฎหมายวาดวยการรบราชการทหาร (มาตรา 35) ลาเพอการฝกอบรม

พฒนาความร (มาตรา 36) และลาเพอคลอดบตร (มาตรา 41) อยางไรกตาม ตามมาตรา 57 ถง มาตรา 59 กาหนดให

นายจางจายคาจางใหแกลกจางในวนลาปวยตามมาตรา 32 แตทงน ตองไมเกนอตราทกฎหมายกาหนด รวมถง การ

ลาตามมาตรา 33 มาตรา 35 และ มาตรา 41 เทากบอตราคาจางในวนทางานตลอดระยะเวลาทลา

จากการสารวจสถานการณคณภาพชวตการทางานของคนทางาน พบวา คนทางานรอยละ 99.5 ระบวา

สถานประกอบการกาหนดใหสามารถลาพกรอนได รอยละ 99 สามารถลาปวยได รอยละ 98.5 สามารถลาคลอดได

รอยละ 97.5 สามารถลาบวชได รอยละ 95 สามารถลากจได และ รอยละ 80.5 สามารถลาฝกอบรมได (แผนภาพ 4.61)

แผนภาพ 4.61 รอยละวนลาประเภทตางๆ ทสถานประกอบการกาหนด


อยางไรกตาม เมอพจารณาวา การลาประเภทตางๆ ของคนทางานโดยไดรบคาจางตามมาตรฐานของพระ

ราชบญญตดงกลาวขางตนดวยหรอไมนน ผลจากการสารวจพบวา มคนทางานบางสวนไมไดรบคาจางตามวนลา

ประเภทตางๆ โดยคนทางานไมไดรบคาจางในวนลากจเปน รอยละสงทสด (รอยละ 35.8) รองลงมาเปนการลาบวช

(รอยละ 15.9) ลาฝกอบรม (รอยละ 9.9) ลาคลอด (รอยละ 6.1) ลาปวย (รอยละ 5.6) และลาพกผอนประจาปหรอลาพก

รอน (รอยละ 2.0) (แผนภาพ 4.62)

แผนภาพ 4.62 รอยละวนลาประเภทตางๆ ทคนทางานลาและไดรบคาจาง

วนลาโดยไดรบคาจางของคนทางานในสถานประกอบการภาคอตสาหกรรมและบรการ

เมอพจารณาการไดรบคาจางในวนลาประเภทตางๆ พบวาคนทางานภาคบรการไดรบคาจางในวนลาฝก

อบรม ลาบวช และลากจ เปนรอยละสงกวา คนทางานภาคอตสาหกรรม และเหนชดเจนอยางยงคอ การไดรบคาจาง

เมอลากจ กลาวคอ รอยละ 52 ของคนทางานภาคอตสาหกรรมลากจโดยไดรบคาจาง ขณะท รอยละ 77.2 ของคน

ทางานภาคบรการไดรบคาจางเมอลากจดงกลาว (แผนภาพ 4.63 และ 4.64)

แผนภาพ 4.63 รอยละคนทางานภาคอตสาหกรรมทไดรบคาจางในวนลาประเภทตางๆ


แผนภาพ 4.64 รอยละคนทางานภาคบรการทไดรบคาจางในวนลาประเภทตางๆ

4.6.8 หนสน

บคคลทเปนหนคอบคคลทมภาระในการชดใชหนทตดคาง ซงทาใหมคณภาพชวตทางเศรษฐกจลดลงหากหน

ดงกลาวเปนหนทไมกอใหเกดรายไดและเปนภาระตอผทเปนหน เพราะการมหนสนทาใหสภาพคลองในการใชจายจาก

รายไดจากการทางานลดลง และอาจทาใหเกดผลกระทบตอพฤตกรรมอนๆ ได เชน การสงเสยบตรหลานในการเรยน

การกนอาหารและการพกผอนอยางเพยงพอ และการขาดแคลนทนทรพยในการใชจายในชวตประจาวน อยางไรกตาม

หากการกยมนนเปนการกยมเพอการลงทนทจะมผลตอบแทนในระยะยาวหรอเปนการกยมเพอการอปโภคบรโภคทไม

เปนภาระตอผเปนหน การเปนหนกอาจจะไมสงผลกระทบทางลบตอคณภาพชวต

จากขอมลทไดจากการสารวจ พบวา ประมาณรอยละ 75 หรอสามในสของคนทางานเปนหน โดยประมาณ

รอยละ 39.1 ของแรงงานทเปนหนรายงานวาหนทตนมไมเปนภาระในการชดใช รอยละ 51.0 เปนหนทเปนภาระพอ

สมควร และมเพยงประมาณรอยละ 8.9 เทานนทมหนทเปนภาระหนกถงหนกมาก (แผนภาพ 4.65)

นอกจากน ผลการสารวจสภาวะการกเงนพบวา ประมาณรอยละ 73 ของแรงงานมการกเงนทตองผอนชาระ

ในจานวนนกนอกระบบประมาณรอยละ 59.5 กในระบบรอยละ 40.7 และกโดยไมเสยดอกเบยรอยละ 6.7 ซงสดสวน

ผทกเงนนอกระบบยงเปนสดสวนทสงมาก ซงการกนอกระบบทาใหเสยดอกเบยทสงกวาการกในระบบมาก ซงอาจ

สงผลทาใหเกดภาระในการผอนชาระเงนก (แผนภาพ 4.66)

แผนภาพ 4.65 รอยละหนสนของคนทางาน


แผนภาพ 4.66 รอยละการกและแหลงกเงนของคนทางาน

หมายเหต:แหลงเงนก ตอบไดหลายขอ

4.6.9 ภาวะการออมเงน

จากการสารวจยงพบอกวา ถงแมคนทางานสวนใหญมหน แตขณะเดยวกนคนทางานสวนใหญมเงนออมดวย

โดยรอยละ 74 ของคนทางานมเงนออม การมเงนออมทาใหแรงงานมความมนคงทางเศรษฐกจเพมขน เนองจากคนทา

งานและครอบครวไมจาเปนทจะตองพงรายไดจากการทางานในการใชจายทงหมด โดยเฉพาะอยางยงในกรณทการทา

งานไมมความมนคง นอกจากน ยงพบอกวา คนทางานทมเงนเกบออมเปนแรงงานหญงมากกวาคนทางานชาย (รอย

ละ 64 และรอยละ 36) (แผนภาพ 4.67 และ 4.68)

แผนภาพ 4.67 รอยละภาวะการออมเงนของคนทางาน

แผนภาพ 4.68 รอยละภาวะการออมเงนของคนทางานจาแนกตามเพศ


4.6.10 สวสดการ

สวสดการ เปนองคประกอบหลกองคประกอบหนงของการมคณภาพชวตการทางานทจาเปน การจด

สวสดการในสถานประกอบการ ตามกฎกระทรวงวาดวยการจดสวสดการในสถานประกอบกจการ พ. ศ. 2548 ระบ

สวสดการเกยวกบสขภาพอนามยสาหรบคนทางาน ไดแก การจดใหมนำสะอาดในสถานททางาน การจดหองนำหอง

สวมแยกชายและหญง และในกรณทมลกจางพการ ใหสถานประกอบการจดใหมหองนำสาหรบคนพการโดยเฉพาะ

จดใหมสงจาเปนในการปฐมพยาบาลและการรกษาพยาบาลตามขนาดของสถานประกอบกจการ เชน สถานประกอบ

การทมคนทางานตงแต 10 คนขนไป ตองจดใหมเวชภณฑและยาเพอใชในการปฐมพยาบาลอยางเพยงพอ สาหรบ

สถานประกอบการตงแต 200 คนขนไป ใหเพมการมหองรกษาพยาบาลพรอมเตยงคนไขอยางนอย 1 เตยง และม

แพทยและพยาบาลประจาอยางนอย 1 คน ตลอดเวลาทางาน โดยแพทยทมาประจาตองประจาไดไมนอยกวาสปดาห

ละ 2 ครง และสถานประกอบการทมคนทางานตงแต 1,000 คนขนไป ใหเพมพยาบาลประจาอยางนอย 2 คน ตลอด

เวลาการทางาน และจดยานพาหนะทพรอมนาคนปวยสงสถานพยาบาลในกรณฉกเฉน ทงน หากสถานประกอบการท

มลกจางตงแต 200 คนขนไป ไมสามารถจดแพทยใหมาประจาหองพยาบาลไดตามทกฎหมายระบไว สถานประกอบ

การสามารถทาขอตกลงกบสถานพยาบาลทเปดบรการ 24 ชวโมง ใหลกจางสามารถเขารบการรกษาไดดวยความ

สะดวกและรวดเรว (http://www.labour.go.th/welfare/index.html)

ผลการสารวจสถานการณคณภาพชวตการทางานของคนทางานภาคอตสาหกรรม เกยวกบการจดสวสดการ

ของสถานประกอบการภาคอตสาหกรรมทกฎหมายกาหนด พบวา สถานประกอบการภาคอตสาหกรรมมการจดหานำ

ดม ครบรอยละ 100 มการจดหาหองนำแยกชายหญง รอยละ 97.1 มปจจยในการปฐมพยาบาล รอยละ 93.3 หอง

พยาบาลมเฉพาะพยาบาล รอยละ 87.4 และ หองพยาบาลมแพทยและพยาบาล มเพยงรอยละ 73.1 (แผนภาพ 4.69)

แผนภาพ 4.69 รอยละสวสดการทกฎหมายกาหนดและสถานประกอบการภาคอตสาหกรรมจดใหม

หมายเหต: ปจจยในการปฐมพยาบาล ไดแก กรรไกร ถวยนำ เขมกลด ทปายยา ปรอทวดไข เปนตน

อยางไรกตาม การสารวจครงน ตองการทราบวา เมอสถานประกอบการจดใหมสวสดการดงกลาวตาม

กฎหมายระบไวแลว คนทางานทกคนสามารถเขาใชสวสดการทงหมดไดหรอไม และจากการสอบถามแลวพบวา คน

ทางานภาคอตสาหกรรมทงหมดไดรบสวสดการนำดม หองนำแยกชายหญง หองพยาบาลมเฉพาะพยาบาล และเกอบ

ทงหมด ไดรบสวสดการปจจยในการปฐมพยาบาล และ หองพยาบาลทมแพทยและพยาบาลอยางทวถง (แผนภาพ

4.70)


แผนภาพ 4.70 รอยละสวสดการทสถานประกอบการภาคอตสาหกรรมจดใหมและคนทางานสามารถเขาใชได

สาหรบการจดสวสดการของสถานประกอบการภาคบรการทกฎหมายกาหนด การสารวจครงน พบวา สถาน

ประกอบการภาคบรการมการจดหานำดม รอยละ 99.0 มการจดหองนำแยกชายหญง รอยละ 93.8 ปจจยในการปฐม

พยาบาล รอยละ 87.5 และมหองพยาบาลมเฉพาะพยาบาล และ มทงแพทยและพยาบาล รอยละ 41.7 เทากน และ

เมอสอบถามคนทางานวาไดรบหรอไดเขาใชสวสดการเหลานหรอไม ทงหมดตอบวาไดรบและไดเขาใชสวสดการเหลา

นนอยางทวถง (แผนภาพ 4.71 และ 4.72)

แผนภาพ 4.71 รอยละสวสดการทสถานประกอบการภาคบรการจดใหมตามกฎหมาย


แผนภาพ 4.72 รอยละสวสดการทสถานประกอบการภาคบรการจดใหมตามกฎหมายและคนทางานไดรบสวสดการ

ภาคอตสาหกรรมและภาคบรการ ยงมสวสดการนอกเหนอทกฎหมายกาหนดใหมในสถานประกอบการ ไดแก

การตรวจสขภาพประจาป การจดหาชดทางาน สงอานวยความสะดวกอนๆ การจดใหมรถรบสง สนทนาการตางๆ ขาว

สหกรณออมทรพย รานคาสวสดการ อาหาร รานขายสนคาราคาถก การเบกเงนลวงหนา การจดหอพก และ ของใช

สาหรบชวตประจาวน โดย คนทางานไดรบสวสดการดงกลาวอยางทวถง แมจะมบางรายการทคนทางานระบวาไดรบ

ไมเตมรอยเปอรเซนต แตสดสวนการไดรบกคอนขางสง (แผนภาพ 4.73 ถง 4.76)

แผนภาพ 4.73 รอยละสวสดการทสถานประกอบการภาคอตสาหกรรมจดใหมนอกเหนอจากกฎหมายกาหนด


แผนภาพ 4.74 รอยละสวสดการทสถานประกอบการภาคอตสาหกรรมจดใหมนอกเหนอจากกฎหมายกาหนด และคนทางานไดรบ

แผนภาพ 4.75 รอยละสวสดการทสถานประกอบการภาคบรการจดใหมนอกเหนอจากกฎหมายกาหนด


แผนภาพ 4.76 รอยละสวสดการทสถานประกอบการภาคบรการจดใหมนอกเหนอจากกฎหมายกาหนด และคนทางานไดรบ

การสารวจสถานการณคณภาพชวตการทางานของคนทางานเกยวกบสวสดการครงน ยงไดมการสารวจ

ระดบความพงพอใจตอสวสดการทไดรบจากสถานประกอบการอกดวย โดยพบวาทวไปแลว สวนใหญมความรสก

พงพอใจในระดบปานกลาง อยางไรกตาม เมอพจารณาความพงพอใจในระดบมาก พบวา คนทางานประมาณ 1 ใน 4

ทงภาคอตสาหกรรมและบรการระบวา มความพงพอใจตอสวสดการทไดรบมาก (แผนภาพ 4.77)

แผนภาพ 4.77 รอยละระดบความพงพอใจของคนทางานตอสวสดการทไดรบ จาแนกตามประเภทสถานประกอบการ

4.6.11 การเจรจาตอรองและการมสวนรวมของคนทางาน

องคประกอบสาคญอกองคประกอบหนง ทแสดงถงการสงเสรมคณภาพชวตการทางานของคนทางานใน

สถานประกอบการ ไดแก การคมครองแรงงาน ตามพระราชบญญตแรงงานสมพนธ พ. ศ. 2518 หมวด 1 ขอตกลง

เกยวกบสภาพการจางงาน มาตรา 11 (6) ขอตกลงเกยวกบสภาพการจาง อยางนอยตองมขอความเกยวกบการยน

เรองราวรองทกขของลกจาง ดงนน ชองทางการรองทกขของลกจาง จงนบเปนตวชวดทแสดงถง การสงเสรมคณภาพ

ชวตการทางานของคนทางานในสถานประกอบการ


การสารวจสถานการณคณภาพชวตการทางานของคนทางานครงน พบวา กวาครงหนงของคนทางานใน

สถานประกอบการ ระบวามการรวมตวกนเพอเจราจาตอรองสวสดการในสถานประกอบการ และ รอยละ 25.5 ระบวา

ไมม ขณะท รอยละ 15.5 ตอบวา ไมแนใจวามหรอไม อยางไรกตาม เมอพจารณาแยกตามประเภทสถานประกอบการ

พบวา คนทางานภาคอตสาหกรรม มการรวมตวกนเพอเจรจาตอรองกบนายจาง สงถงรอยละ 62.5 ขณะท คนทางาน

ภาคบรการ มการรวมตวเพอกจกรรมดงกลาว รอยละ 55.2 (แผนภาพ 4.78)

แผนภาพ 4.78 รอยละการรวมตวของคนทางานเพอเจรจาตอรองสวสดการ จาแนกตามประเภทสถานประกอบการ

นอกเหนอจากการรวมตวของคนทางานเพอเจรจาตอรองเรองสวสดการ ยงไดมการสารวจถงความคดเหน

ของคนทางานเกยวกบการทางาน และจากการสารวจ พบวา คนทางานสวนใหญ (รอยละ 89) ระบวา สถานประกอบ

การททางานอยใหโอกาสคนทางานทกระดบแสดงความคดเหนเกยวกบการทางาน มเพยง รอยละ 10 ระบวา สถาน

ประกอบการใหโอกาสเฉพาะผทมตาแหนงระดบหวหนางาน และ รอยละ 1 ระบวา สถานประกอบการไมใหโอกาสใน

การแสดงความคดเหน (แผนภาพ 4.79) และเมอพจารณาตามแผนภาพ 4.80 และ 4.81 พบวา สถานประกอบการ

ประเภทอตสาหกรรม ใหโอกาสคนทางานทกระดบแสดงความคดเหนเกยวกบการทางานเปนสดสวนนอยกวาสถาน

ประกอบการประเภทบรการ

แผนภาพ 4.79 รอยละโอกาสในการแสดงความคดเหนเกยวกบการทางานของคนทางานในสถานประกอบการ


แผนภาพ 4.80 รอยละโอกาสในการแสดงความคดเหนเกยวกบการทางานของคนทางาน ในสถานประกอบการอตสาหกรรม

แผนภาพ 4.81 รอยละโอกาสในการแสดงความคดเหนเกยวกบการทางานของคนทางาน ในสถานประกอบการภาคบรการ

4.6.12 สหภาพแรงงาน

พระราชบญญตแรงงานสมพนธ พ.ศ. 2518 หมวด 7 วาดวยเรอง สหภาพแรงงาน มาตรา 86 วรรค 2 บญญต

วา สหภาพแรงงานตองมวตถประสงค เพอการแสวงหาและคมครองผลประโยชนเกยวกบสภาพการจาง และสงเสรม

ความสมพนธอนดระหวางนายจางกบลกจาง และระหวางลกจางดวยกน (สหภาพแรงงานจงนบเปนองคประกอบ

สาคญอกองคประกอบหนงทสงเสรมคณภาพชวตการทางานของคนทางานภาคอตสาหกรรมและภาคบรการ)

การสารวจสถานการณคณภาพชวตการทางานของคนทางานครงน พบวา เกนกวาครง ระบวา สถาน

ประกอบการของตนไมมสหภาพแรงงาน ประมาณ 1 ใน 3 ระบวา มสหภาพแรงงานและ รอยละ 11.5 ระบวา ไมทราบ

วามหรอไมม

เมอพจารณา แยกตามประเภทสถานประกอบการ พบวา คนทางานในสถานประกอบการประเภทบรการ

ระบวา ไมมสหภาพแรงงาน (รอยละ 70.8) เปนสดสวนมากกวา คนทางานในสถานประกอบการประเภทอตสาหกรรม

(แผนภาพ 4.82)


แผนภาพ 4.82 รอยละการมสหภาพแรงงานในสถานประกอบการ จาแนกตามประเภทสถานประกอบการ

สาหรบการเขาเปนสมาชกสหภาพแรงงาน ตามมาตรา 95 ของหมวด 7 ซ งแกไขโดยพระราชบญญต

แรงงานสมพนธ (ฉบบท 2) พ.ศ. 2534 ประกาศในราชกจจานเบกษา ฉบบพเศษ เลม 108 ตอนท 69 วนท 18 เมษายน

2534 หนา 63 บญญตวา ผซงจะเปนสมาชกของสหภาพแรงงานได จะตองเปนลกจางของนายจางคนเดยวกนกบผขอ

จดทะเบยนสหภาพแรงงาน หรอเปนลกจางซงทางานในกจการประเภทเดยวกนกบผขอจดทะเบยนสหภาพแรงงาน

และมอายตงแตสบหาปขนไป

ผลจากการสารวจสถานการณคณภาพชวตการทางานของคนทางาน พบวา รอยละ 62.5 ของคนทางานอย

ในสถานประกอบการทมสหภาพแรงงาน และเขารวมเปนสมาชกสหภาพแรงงาน คนทางานในสถานประกอบการ

ประเภทอตสาหกรรมทมสหภาพแรงงาน รอยละ 74.1 เขารวมเปนสมาชกสหภาพแรงงาน ขณะทคนทางานภาคบรการ

รอยละ 11.5 ททางานในสถานประกอบการทมสหภาพแรงงานนน ไมมใครเขารวมเปนสมาชกสหภาพแรงงาน

(แผนภาพ 4.83 และหมายเหตประกอบ)

แผนภาพ 4.83 รอยละการเขารวมเปนสมาชกสหภาพแรงงาน จาแนกตามประเภทสถานประกอบการ


หมายเหต จากการสารวจจานวน 200 ราย พบคนทางานทางานในสถานประกอบการทมสหภาพแรงงาน

จานวน 64 คน (รอยละ 32.0) โดยในจานวนน เปนสมาชกสหภาพแรงงานจานวน 40 คน (รอยละ 62.5) สาหรบคนงาน

ภาคอตสาหกรรมมจานวน 40 คน (รอยละ 74.1) จาก 54 คน ทเขารวมสหภาพแรงงาน แตในคนงานภาคบรการกลบ

พบวามเพยง 11 คน ททางานในสถานประกอบการทมสหภาพแรงงาน และในจานวนน ไมมใครเปนสมาชก

สหภาพแรงงาน

4.6.13 ความกาวหนาและความมนคงในการทางาน

ความมนคงในอาชพการงานของแรงงานเปนตวช วดทสาคญของคณภาพชวตการทางานทเก ยวเน อง

กบคณภาพชวตแรงงานโดยตรง เนองจากความมนคงในการทางานทาใหแรงงานมกาลงใจในการปฏบตงาน และม

ความมนคงทางดานรายไดทจะสงผลทาใหเกดความมนคงดานการใชจายและการใชชวตประจาวน โดยเฉพาะ

อยางยงหากงานททามโอกาสในการกาวหนาในตาแหนงงานนอกเหนอไปจากความมนคงของงาน จากผลการสารวจ

พบวา รอยละ 70 ของแรงงานท สารวจ คดวาอาชพของตนในขณะนมความม นคง และรอยละ 65.3 คดวา

ตาแหนงงานททามโอกาสในการกาวหนาในอาชพการงาน

ทางดานโอกาสในการพฒนาความรและทกษะในการทางาน พบวา รอยละ 85.8 ของแรงงานมโอกาสในการ

ศกษาหรอพฒนาทกษะแรงงาน ซงเปนสดสวนทสงทแสดงใหเหนวาสถานททางานไมมการเลอกปฏบตตอคนงาน ทงน

ยงพบอกวา รอยละ 80.5 เคยเขารบการอบรมหรอศกษาตอเพอพฒนาทกษะและความสามารถของตนเองมาแลว

แผนภาพ 4.84 รอยละความกาวหนาและมนคงในการทางาน

4.6.14 สภาพแวดลอมในททางาน

ตวชวดสาคญตวหนงทมผลโดยตรงตอคณภาพชวตการทางานคอการมปญหาสภาพแวดลอมในการทางาน

การสารวจคณภาพชวตการทางานครงน สารวจเกยวกบสภาวะแวดลอมในททางานตางๆ คอ ปญหาความรอน ความ

เยน ความสนสะเทอนจากเครองจกร เสยง ควน กลน ความชน ฝน ความสกปรก นำเนา อปกรณหรอเครองจกรไม

ปลอดภย การมแสงสวางไมเพยงพอ การมททางานทคบแคบ การมสภาพการทางานทไมเหมาะสม การทางานทมการ

ยกของหนกเกนไป และปญหาอนๆ ผลการสารวจ พบวา ประมาณรอยละ 28 ของคนทางานไมมปญหาสภาพ

แวดลอมในการทางานดงกลาวเลย สวนอกประมาณ 3 ใน 4 ของคนทางานไมมปญหาดานใดดานหนง โดยคนทางาน


ทมปญหาสภาพแวดลอมในททางานสวนใหญมปญหามากกวา 5 อยาง (รอยละ 36.8) และมรอยละ 20.8 ทมปญหา

สภาพแวดลอมเพยง 1 อยางเทานน ซงเปนทนาสงเกตวา คนทางานทอยในสภาพแวดลอมทไมด มกจะมสาเหตมา

จากปญหาสภาพแวดลอมหลายอยางในสถานทเดยวกน (แผนภาพ 4.85)

แผนภาพ 4.85 รอยละปญหาสภาพแวดลอมในททางาน

หากพจารณาลกษณะของปญหาสภาพแวดลอมในททางาน พบวา ปญหาทพบมากทสด คอ ปญหาความ

รอน ฝน และเสยง ตามลาดบ โดยเกอบครงหนง (รอยละ 48) ของแรงงานทมปญหาสภาพแวดลอมในททางานจะม

ปญหาความรอน และมากกวาหนงในสาม (รอยละ 36) มปญหาฝน และเสยง (ดแผนภาพ 4.86)

แผนภาพ 4.86 รอยละสภาพปญหาทพบในททางาน (ตอบไดหลายขอ)


4.6.15 การมอปกรณปองกนอนตรายสวนบคคลจากการทางาน

จากการสารวจครงน พบวา คนทางานสวนใหญ (รอยละ 84) มททางานทมอปกรณปองกนอนตรายสวน

บคคลจากการทางาน มเพยงรอยละ 10 ทไมมอปกรณปองกนอนตราย โดยเกอบทงหมด (รอยละ 96.4) ของสถาน

ประกอบการ สถานททมอปกรณปองกนอนตรายมอปกรณทใชการได และคนทางานโดยสวนใหญ (รอยละ 47.3) ททา

งานในททางานทมอปกรณปองกนอนตรายมการใชอปกรณปองกนอนตรายประจา อยางไรกตาม ประมาณหนงในส

ของแรงงานไมเคยใชอปกรณปองกนอนตรายทมการจดเตรยมไวเลย (แผนภาพ 4.87)

แผนภาพ 4.87 รอยละการมอปกรณปองกนอนตราย

4.7 องคประกอบดานสขภาพ

การเจบปวยหรอไดรบอบตเหต ไมวาจะเปนการเจบปวยทวไป การเจบปวยจากการทางาน หรอการไดรบ

อบตเหตจากการทางาน ลวนมผลตอคณภาพชวตได ในสวนน จะแบงตวชวดคณภาพชวตแรงงานออกเปน 4 สวนคอ

1) สขภาพกาย 2) สขภาพจตและการจดการกบปญหา 3) พฤตกรรมดานบวกตอสขภาพ และ 4) พฤตกรรมเสยงตอ

สขภาพ

4.7.1 สขภาพกาย

ในภาพรวม ประมาณรอยละ 49 มการเจบปวยในรอบ 1 เดอนทผานมา โดยคนทางานหญงมการเจบปวย

มากกวาคนทางานชาย และมประมาณรอยละ 7 ทเคยไดรบบาดเจบหรออบตเหตในชวง 1 เดอนทผานมา และหาก

พจารณาสขภาพกายทเกยวกบการทางานแลว พบวา รอยละ 16.5 รายงานวา มการเจบปวยหรอไมสบายจากการทา

งาน และสดสวนของอาการเจบปวยทเกยวเนองกบลกษณะงานททา โดยในภาพรวม พบวาอาการเจบปวยคอการ

ปวดหลง และการปวดอวยวะสวนอนๆ โดยคนทางานชายและหญงมสถตการปวดหลงใกลเคยงกน แตคนทางานหญง

มการปวดอวยวะสวนอนๆ มากกวา ในขณะทคนทางานชายเจบปวยจากการทางานอนๆ มากกวาคนทางานหญง

และคนทางานททางานในฝายผลต/บรการมการปวดหลงมากกวาคนทางานททางานในฝายสานกงาน (รอยละ 39.1

และรอยละ 10) แตคนทางานในฝายสานกงานมการปวดเนองจากสาเหตอนมากกวาคนทางานในฝายผลต/บรการ

(รอยละ 60.0 และรอยละ 30.4) และพบวา คนทางานในภาคอตสาหกรรม มสาเหตการปวยจากการปวดตางๆ

ไมเขาขาย 6 %

ไมม 10 %

ม 84 % ใช

การไ

ด

ใชกา

รไมไ

ด

ไมแน

ใจ

ใชเป

นประ

จำ

ใชบา

ง

ไมคอ

ยไดใ

ช

ไมเค

ยใชเ

ลย

สภาพอปกรณ ปองกนอนตรายสวนบคคล

การใชอปกรณ ปองกนอนตรายสวนบคคล


มากกวาคนทางานในภาคบรการ เชน มสาเหตมาจากการปวดหลงรอยละ 37.5 และการปวดอวยวะอนถงรอยละ 50.0

สวนคนทางานทอยในภาคบรการมสดสวนประมาณรอยละ 47.1 ทมสาเหตการเจบปวยทมาจากการเจบปวยอนๆ

แผนภาพ 4.88 รอยละของการเจบปวยของคนทางานในชวง 1 เดอนทผานมา จาแนกตามเพศ

แผนภาพ 4.89 รอยละของการเจบปวยทเกดจากการทางานในชวง 1 เดอนทผานมา จาแนกตามประเภทสถานประกอบการ

แผนภาพ 4.90 รอยละของการไดรบบาดเจบหรอประสบอบตเหตในชวง 1 เดอนทผานมา จาแนกตามประเภทสถานประกอบการ


แผนภาพ 4.90.1 รอยละของอาการปวยหรอไมสบายจากการทางาน จาแนกตามเพศ

แผนภาพ 4.90.2 รอยละของอาการปวยหรอไมสบายจากการทางาน จาแนกตามตาแหนงงาน

แผนภาพ 4.90.3 รอยละของอาการปวยหรอไมสบายจากการทางาน จาแนกตามประเภทสถานประกอบการ


สาหรบการเบกจายคารกษาพยาบาลจากกองทนประกนสงคม พบวา ประมาณรอยละ 64.5 เบกคารกษา

พยาบาลไดหมด รอยละ 11 ไมไดใชบตรประกนสงคม และรอยละ 20.5 ไมเคยใชสทธประกนสงคมในการรกษา

พยาบาล โดยคนทางานรายวนมสดสวนของการใชสทธทเบกคารกษาพยาบาลไดหมดสงมาก คอประมาณรอยละ

88.9 ในขณะทคนทางานในฝายสานกงานมสดสวนของผทไมไดใชสทธรกษาพยาบาลของประกนสงคมรวมกบสดสวน

ของผทไมเคยใชบตรประกนสงคมสงสด (รวมรอยละ 42.6) สวนคนทางานในภาคอตสาหกรรมมสดสวนของการใชสทธ

รกษาพยาบาลมากกวาคนทางานในภาคบรการ

แผนภาพ 4.91 รอยละของการเบกจายคารกษาพยาบาลจากประกนสงคมเมอใชบรการทางการแพทย

แผนภาพ 4.91.1 รอยละของการเบกจายคารกษาพยาบาลจากประกนสงคมเมอใชบรการทางการแพทย จาแนกตามประเภทสถานประกอบการ


แผนภาพ 4.91.2 รอยละของการเบกจายคารกษาพยาบาลจากประกนสงคมเมอใชบรการทางการแพทย จาแนกตามตาแหนงงานและสภาพการจางงาน

ในสวนของการประเมนสขภาพของตนเอง ในภาพรวม พบวา รอยละ 79 ของคนทางานทงหมดมความ

พงพอใจกบสขภาพของตน โดยคนทางานหญงมความพงพอใจในสขภาพของตนมากกวาคนทางานชายเลกนอย

(รอยละ 80.5 และรอยละ 76.8) และคนทางานทเปนลกจางรายวนมความพงพอใจกบสขภาพของตนนอยกวา

คนทางานทเปนลกจางรายเดอน นอกจากน หากเปรยบเทยบสขภาพในปจจบนกบสขภาพในเดอนทผานมา พบวา

คนทางานในปจจบนสวนใหญคดวาตนมสขภาพเหมอนเดมหรอดกวาเดม โดยรอยละ 28.5 รายงานวามสขภาพดขน

มเพยงรอยละ 18.0 ทรายงานวาตนมสขภาพแยลง

แผนภาพ 4.92.1 รอยละของคนทางานทพอใจกบสขภาพ จาแนกตามเพศ


แผนภาพ 4.92.2 รอยละของคนทางานทพอใจกบสขภาพ จาแนกตามสภาพการจางงาน

แผนภาพ 4.92.3 รอยละของคนทางานทพอใจกบสขภาพ จาแนกตามประเภทสถานประกอบการ

แผนภาพ 4.93 รอยละของสขภาพกายเทยบกบเดอนทผานมา


4.7.2 สขภาพจต

ตวชวดดานสขภาพจต ไดแก คนทางานทมความสขและความสามารถในการจดการกบปญหาทเกดขน จาก

ผลการสารวจระดบความสขของคนทางานโดยการประเมนตนเองจากระดบความสข 0 (ทกขทสด) ถง 10 (สขทสด)

พบวา ในภาพรวม คนทางานคอนขางมความสข โดยระดบความสขเฉลยของคนทางานทสารวจทงหมดเทากบ 6.92

ทงนคนทางานหญงมระดบความสขเฉลยสงกวาคนทางานชายเลกนอย (7.11 และ 6.65) และคนทางานในประเภทงาน

และลกษณะงานทตางกนมระดบความสขเฉลยเทาๆ กน คออยในระดบ 6.77 ถง 6.94

สาหรบผลการสารวจความสามารถในการจดการกบปญหา พบวา ประมาณครงหนงของคนทางานสามารถ

จดการกบปญหาทเกดขนไดตามทคาดหวงไวหรอสามารถจดการกบปญหาไดเปนสวนใหญ โดยระดบความสามารถ

ในการจดการกบปญหาไมขนอยกบ เพศ ประเภทงานและลกษณะงาน อยางไรกตาม พบวา ความสามารถในการ

จดการกบปญหามความสมพนธเชงบวกกบระดบความสข โดยผทคดวาตนสามารถจดการกบปญหาตามทคาดหวงไว

มระดบความสขเฉลยท 7.8 และผทคดวาตนไมสามารถจดการกบปญหาไดเลยมระดบความสขเฉลยอยท 5.0 เทานน

แผนภาพ 4.94 คาเฉลยความสขจาแนกตามความสามารถในการจดการกบปญหา

4.7.3 พฤตกรรมดานบวกตอสขภาพ

การมพฤตกรรมทางดานสขภาวะทดสงผลใหมสขภาพกายและสขภาพจตทด ในการสารวจครงน แบงตวชวด

ทเปนพฤตกรรมดานบวกตอสขภาพออกเปนตวชวดพนฐาน 5 ตวชวดคอ การรบประทานอาหารมอหลก การอาบนำ

การแปรงฟน การออกกาลงกาย และการพกผอนหยอนใจ

การรบประทานอาหารมอหลก

จากผลการสารวจพบวา การกนอาหารของคนทางานยงนาเปนหวง เนองจากในภาพรวมมเพยงรอยละ 61.0

ของคนทางานทงหมดทกนอาหารมอหลกครบสามมอ โดยมเพยงรอยละ 55.9 ของคนทางานหญงเทานนทกนอาหาร

มอหลกครบสามมอ และคนทางานหญงงดการกนอาหารมอเยนถงรอยละ 10.2 ในสวนของประเภทงาน พบวา คนทา

งานในภาคบรการเปนกลมทมสดสวนการกนอาหารครบสามมอนอยทสดและโดยสวนมากจะงดอาหารมอเชา ซงเปน

มอทมความสาคญมากตอการมสขภาพดและการมประสทธภาพในการทางาน


แผนภาพ 4.95 รอยละของคนทางานทกนอาหารมอหลก

การอาบนำและการแปรงฟน

สาหรบการอาบนำซงเปนตวชวดการรกษาความสะอาดรางกายขนพนฐาน พบวา เนองจากประเทศไทย

เปนประเทศตงอยในเขตภมอากาศรอนชน คนทางานรอยละ 84 อาบนำวนละ 2 ครงทกวน มเพยงรอยละ 1.5 เทานน

ทอาบนำวนละ 1 ครง เปนทนาสงเกตวามคนทางานรอยละ 12 ทอาบนำมากกวาวนละ 2 ครง

แผนภาพ 4.96 รอยละพฤตกรรมการอาบนำของคนทางาน


สาหรบการดแลรกษาสขภาพฟน พบวา แรงงานเกอบทงหมดแปรงฟนอยางนอยวนละ 2 ครงทกวน (รอยละ

70.5) โดยมการแปรงฟนมากกวาวนละ 2 ครงมากกวาหนงในส (รอยละ 28)

แผนภาพ 4.97 รอยละพฤตกรรมการแปรงฟนของคนทางาน

การออกกาลงกายและการพกผอนหยอนใจ

ทางดานการออกกาลงกายและการพกผอนหยอนใจซงเปนพฤตกรรมดานบวกทางสขภาพ พบวา ในภาพรวม

เกอบครงหนงของคนทางาน (รอยละ 46.5) ไมออกกาลงกายเลย และมเพยงหนงในสของคนทางานทออกกาลงกาย

อยางนอยสามวนตอสปดาห โดยคนทางานชายมสดสวนของการออกกาลงกายอยางนอยสามวนตอสปดาหมากกวา

คนทางานหญง (รอยละ 30.5 และรอยละ 21.2 ) และคนทางานทอยในฝายผลตและในภาคอตสาหกรรมมสดสวน

การออกกาลงกายมากกวาคนทางานในสานกงานและคนทางานภาคบรการ นอกจากน พบวา คนทางานรายวนทไม

ออกกาลงกายเลยมมากถงรอยละ 52.8 คนทางานรายวนเปนกลมทมการพกผอนหยอนใจอยางเพยงพอเปนสดสวนท

มากทสด อยางไรกตาม ในภาพรวม พบวา คนทางานมากกวาสองในสาม รายงานวามการพกผอนหยอนใจอยาง

เพยงพอ โดยคนทางานหญงมสดสวนของการพกผอนหยอนใจอยางเพยงพอมากกวาคนทางานชาย ผททางานในฝาย

สานกงานมการพกผอนทเพยงพอนอยกวาผทางานในฝายผลตและบรการ และผททางานในภาคอตสาหกรรมมการ

พกผอนทเพยงพอนอยกวาผทงานในภาคบรการ


แผนภาพ 4.98 รอยละของการออกกาลงกายของคนทางาน

แผนภาพ 4.99 รอยละของการพกผอนหยอนใจอยางเพยงพอ


4.7.4 พฤตกรรมเสยงตอสขภาพ

ตวชวดการมพฤตกรรมเสยงตอสขภาพในหมวดนแบงออกเปน การสบบหร การดมเครองดมแอลกอฮอลและ

เครองดมชกาลง และการมเพศสมพนธทไมปลอดภย และพฤตกรรมเสยงทางดานสงคม ซงครอบคลมการเลนการ

พนนและการซอลอตเตอร

1) พฤตกรรมเสยงตอสขภาพทางกาย

การสบบหรดมเครองดมแอลกอฮอลและเครองดมชกาลง

การสบบหร และการดมเครองดมแอลกอฮอลและเครองดมชกาลงเปนสาเหตของการเกดโรคเรอรงหลายชนด

ซงเปนสาเหตการตายของประชากรไทยในอนดบตนๆ จากการสารวจ พบวา ประมาณรอยละ 23.2 ของคนทางานยง

สบบหรเปนประจา อยางไรกตาม ประมาณรอยละ 20.7 ของคนทางานชายรายงานวา เคยสบแตปจจบนเลกสบบหร

แลว สาหรบคนทางานหญง พบวา มเพยงรอยละ 0.8 ทสบบหรเปนประจาซงเปนสดสวนทนอยมาก

แผนภาพ 4.100 รอยละพฤตกรรมการสบบหรของคนทางานชาย

แผนภาพ 4.101 รอยละพฤตกรรมการสบบหรของคนทางานหญง


ผลการสารวจการดมเครองดมทมแอลกอฮอลและเครองดมชกาลงคลายกบผลการสารวจการสบบหร คอ

คนทางานชายมพฤตกรรมเสยงทางดานนมากกวาคนทางานหญงมาก โดยคนทางานชายทไมเคยดมเครองดม

มแอลกอฮอลมประมาณรอยละ 17.1 ในขณะทคนทางานหญงมเกอบครงหนงทไมเคยดมเครองดมมแอลกอฮอล การ

ดมเครองดมมแอลกอฮอลยงคงเปนปจจยเสยงทางดานสขภาพของคนทางานชายอย คอประมาณรอยละ 29.3 ของ

คนทางานชายยงคงดมเครองดมมแอลกอฮอลสปดาหละอยางนอยหนงครง โดยรอยละ 6.1 ดม 3-4 ครงตอสปดาห

ตาราง 4.1 รอยละของพฤตกรรมการดมเครองดมทมแอลกอฮอลและเครองดมชกาลง

การดมเครองดมทมแอลกอฮอล การดมเครองดมชกาลง

ชาย หญง ชาย หญง

ไมเคยดมเลย 17.1 44.9 47.6 84.7

ปจจบนไมดม แตเคยดม 4.9 9.3 2.4 3.4

ดมนานๆ ครง 22 42.4 18.3 6.8

ดมเดอนละ 1-2 ครง 26.8 2.5 13.4 0.8

ดมเปนบางวน (1-2 ครงตอสปดาห) 23.2 0 9.8 1.7

ดมคอนขางบอย (3-4 ครงตอสปดาห) 6.1 0.8 4.9 1.7

ดมทกวน 0 0 3.7 0.8

สาหรบการดมเครองดมชกาลง พบวา คนทางานหญงมการดมเครองดมชกาลงนอยมาก และคนทางานชาย

ทดมเครองดมชกาลงอยางนอยสปดาหละหนงครงมประมาณรอยละ 14.7 นอกจากน ผลการสารวจ ยงพบอกวา การ

สบบหรและการดมเครองดมทมแอลกอฮอลและเครองดมชกาลงไมมความแตกตางกนระหวางคนทางานในภาค


การมเพศสมพนธ

จากการสารวจการมเพศสมพนธของคนทางานทมอาย 15 ปขนไป พบวาสดสวนของคนทางานชายทยงไม

แตงงานทมเพศสมพนธในรอบสามเดอนทผานมามมากกวาสดสวนของคนทางานทแตงงานแลว (รอยละ 73.1 และ

รอยละ 42.5) และสดสวนของคนทางานหญงทยงไมแตงงานมเพศสมพนธมมากถงรอยละ 26.9 ซงเมอพจารณา

พฤตกรรมการใชถงยางอนามยแลว พบวา คนทางานหญงมสดสวนการไมใชถงยางอนามยมากกวาผชายคอ ม

เพศสมพนธโดยไมไดใชถงยางอนามยเปนประจากบคนอนทเปนแฟน คนรก หรอเพอนสนท รอยละ 85.7 และ 63.7

ตามลาดบ


แผนภาพ 4.102 รอยละของการมเพศสมพนธของคนทางานในรอบ 3 เดอนทผานมา

แผนภาพ 4.103 รอยละของคนทางานทไมใชถงยางอนามยเปนประจากบคนอนประเภทตางๆ จาแนกตามเพศ

2) พฤตกรรมเสยงทางดานสงคม

พฤตกรรมเสยงทางสงคมของคนทางานในสวนนแบงเปนพฤตกรรมการเลนการพนนและการซอลอตเตอร

จากผลการสารวจ พบวา สวนใหญของคนทางาน (รอยละ 84.5) ไมเคยเลนการพนน มเพยงรอยละ 5.5 ของคนทางาน

ทเลนการพนนบางเปนบางครง และรอยละ 10.0 ทนานๆ เลนท โดยพฤตกรรมการเลนการพนนของคนทางานไม

แตกตางกนในแตลกษณะและประเภทของงาน แตเมอพจารณาการซอลอตเตอร พบวา คนทางานมการซอลอตเตอร

เปนสดสวนทสงมาก โดยรอยละ 73.5 เคยซอลอตเตอร ประมาณ 1 ใน 5 ของคนทางานทงหมดซอลอตเตอรทกงวด

(รอยละ 20.5) และประมาณอก 1 ใน 5 ซอลอตเตอรเปนบางงวด


แผนภาพ 4.104 รอยละของคนทางานทเลนการพนน

แผนภาพ 4.105 รอยละของคนทางานทซอลอตเตอร

5 การพฒนารปแบบ

หรอตวอยางการปฏบตทด (Good Practice)


5 การพฒนารปแบบ หรอตวอยางการปฏบตทด

(Good Practice)

___________________________________________________________________ 4 โครงการ Best Practice เปนแนวคดเกยวกบวธการทำงานทดทสดในเรองนนๆ เปนเทคนควธการตางๆ ททำใหผลงานบรรลเปาหมายระดบสงสด Best Practice เปนคำเฉพาะหรอศพททใชในวงการวชาชพ ทแสดงถงผลงานทมมาตรฐาน มการปฏบตอยางตอเนอง มหลกฐานสนบสนนหรอ แสดงผลงานหรอความสำเรจของงาน

Best Practice เรมตนจากวงการแพทย เปนวธการปฏบตงานทด ไมวาจะนำไปปฏบตทไหนอยางไร ซงผลงานทปฏบตนนไดนำไปสผลสำเรจของหนวยงาน ผลสดทายของ Best Practice คอการนำไปใชจนเปนมาตรฐาน หนวยงานในภาคธรกจไดนยมนำแนวคด Best Practice ไปใชเปนรางวลหรอสงจงใจใหกบฝายหรอแผนกตางๆ ขององคกร เพอกระตนใหทกฝายเกดการสรางสรรคผลงานและวธปฏบตงานทด สรางความ พงพอใจใหกบลกคา นำมาสการสรางผลกำไรใหบรษทหรอองคกร

(สบคนจาก สมพร เพชรสงค http://cddweb.cdd.go.th/cdregion04/cdworker/best_practice.pdf) การศกษาน ใชวธการจดการความร (Knowledge Management) มาสกดจดแขงของการปฏบตทดทสด (Best Practice) ในสถานประกอบการทตกเปนตวอยาง เพอพฒนาเปน “ตวอยางทด” ใหกบสถานประกอบการอนๆ ปรบใชตอไป

5.1 ทมาและเปาหมายของการพฒนาตวอยางการปฏบตทด (Good Practice)

การศกษาน ตองการจดการความรของสถานประกอบการทตกเปนตวอยางทมการปฏบตทเปนเลศ (Best

Practice) เพอถอดเปนบทเรยนการจดการเสนทางสองคกรแหงความเปนเลศ ความหมายของ วธปฏบตทเปนเลศ

(Best Practice)4 ของสถานประกอบการทตกเปนตวอยางน เนนไปทวธการทางานทดทสด เพอใหผลงานบรรล

เปาหมายระดบสงสด เปนองคความรทเกดจากการปฏบตจรง สามารถแกปญหาทเกดมาแลวใหเกดผลสาเรจทดทสด

หรอเปนเลศได ตลอดจนสามารถเปนแบบอยางหรอเปนแนวทางการแกปญหาใหกบองคกรอนๆ ทดาเนนการใน

ลกษณะเดยวกนได

เปาหมายของการศกษาน เพอนาความเปนเลศทไดจากการถอดบทเรยนของสถานประกอบการทเปน

ตวอยาง มาพฒนาเปน “ตวอยางของการปฏบตทด: Good Practice” ในการสรางเสรมคณภาพชวตคนทางาน

และการทางานในสถานประกอบการภาคอตสาหกรรมและภาคบรการ และยงสามารถนาไปขยายผลโดยการปรบใช

“ตวอยางของการปฏบตทด: Good Practice” กบสถานประกอบการอนๆ อกดวย

5.2 การจดการความรเพอพฒนาตวอยางการปฏบตทด (Good Practice)

การจดการความรเปนเครองมอเพอใชในการบรรลเปาหมายของงานการพฒนาคนและการพฒนาองคกร

ไปสองคกรแหงการเรยนร วธการและขนตอนการจดการความร ประกอบดวย ผประสานงาน การแบงกลมตวอยาง

วธการและรปแบบการเลาเรอง โดยมรายละเอยด ดงน


5.2.1 ผประสานงาน

ไดแก คณะวจยทงหมด ทาหนาทจดเตรยม และการแบงงานทรบผดชอบ โดยมการกาหนดโจทยหรอประเดน

ใหชดเจน รางแผนงาน กาหนดกจกรรม และจดเตรยมอปกรณทกอยาง

5.2.2 กลมตวอยาง

การจดการความรครงน แบงกลมตวอยางเปน 3 กลม กลมทหนง คอผปฏบตทเปนตวแทนของคนทางาน

ในสถานประกอบการ ซงไดแก บคลากรฝายบรหารและฝายพฒนาทรพยากรมนษย กลมทสอง คอผบรหารระดบสง

หรอเจาของผประกอบการสถานประกอบการทประสบความสาเรจเปนสถานประกอบการทเปนเลศ และกลมสดทาย

ไดแก กลมเจาหนาทผปฏบต ทงจากหนวยรฐและองคกรเอกชน

กลมทหนง: กลมบคคลากรฝายบรหารและฝายพฒนาทรพยากรมนษย

กลมนเปนกลมทสาคญมากในการใชวธการปฏบตทด เพอนาไปสการพฒนาองคกรใหเปนเลศ และการ

สรางเสรมคณภาพชวตของคนทางานและการทางานในสถานประกอบการ เหตผลทกลาวเชนน สบเนองจากผล

ของการจดทาสนทนากลม (Focus Group Discussion) ของการศกษาน สะทอนใหเหนวา ฝายทรพยากรมนษย

(Human Resources: HR) มความสาคญอยางยงในการบรหารและพฒนาบคลากรในสถานประกอบการ

ซงการบรหารและพฒนานสงผลกระทบตอการสรางเสรมคณภาพชวตคนทางานและการทางานในสถาน

ประกอบการโดยตรง ฝายทรพยากรมนษย หรอ HR น มวว ฒนาการมาจากฝายบคคล หรอ Personnel

Administration Department ซงในอดต ฝายบคคลมกถกมองวาเปนผเชยวชาญงานดานเอกสารตางๆ เกยวกบพนกงาน

เขาหรอออก พนกงานมาสาย ลา หรอ ขาดงาน เปนตน งานของฝายบคคล เปนงานประจา (Routine) ทเนนในเรอง

กระบวนการทางานมากกวาการเนนมลคาเพมในการบรหารบคลากรทองคกรมอย แมตอนนเปลยนมาเปน ฝาย

ทรพยากรมนษย หรอ HR แลวกตาม งานพวกนกยงตองทาอย เพราะหลกเลยงไมได โดยทวไปงานฝายทรพยากร

มนษย หรอ HR จะแบงเปน 2 กลม คอ การบรหารทรพยากรมนษย (Human Resources Management: HRM) และการ

พฒนาทรพยากรมนษย (Human Resources Development: HRD) กลมงานการบรหารทรพยากรมนษย หรอ HRM

สวนใหญประกอบดวยงานตงแตขนตอนการเรมรบคนเขาทางาน การจายคาจางเงนเดอน สวสดการ ฐานขอมล

พนกงาน เวลาปฏบตงาน รวมถงกจกรรมสมพนธตางๆ ทจดขนเพอใหเกดความรกในหมพนกงาน และรกองคกร ซง

ฝายทสงกดในกลม HRM กคอ ฝายสรรหา (Recruitment) ฝายคาจาง คาตอบแทน และฐานขอมล (Compensation &

Database) ฝายสวสดการบรการ (Employee Service) สวนกลมงานการพฒนาทรพยากรมนษย หรอ HRD สวน

ใหญประกอบดวยงานทเก ยวของกบการพฒนาบคลากรทงหมด อาท ฝายฝกอบรมและพฒนา (Training and

Development) หรอทหลายองคกรในปจจบนเปลยนมาใชวา Learning and Development เนองจากคาวา Learning ม

ความหมายทกวางและครอบคลมกวาคาวา Training นนเอง

ผลจากการจดสนทนากลมของการศกษาน ยนยนวา ฝายบรหารและพฒนาทรพยากรบคคล หรอฝาย HR

คอกลไกสาคญทเชอมโยงระหวางผบรหารระดบสงกบพนกงานหรอคนทางานในระดบปฏบตทงหมด ถา HR ม

ศกยภาพและความชานาญในการเชอมประสานกฎ ระเบยบ และการปฏบต นโยบายของสถานประกอบการกบ

คนทางานไดอยางลนไหล กจะทาใหสถานประกอบการนนกาวขนสองคกรแหงความเปนเลศไดอยางไมยาก และ

สามารถสรางเสรมคณภาพชวตคนทางาน และการทางานในสถานประกอบการนนไดอยางมประสทธภาพและ

บทท 5 การพฒนารปแบบ หรอตวอยางการปฏบตทด (Good Practice) : 109

ประสทธผล ในทานองกลบกน ถา HR ไมสามารถสรางแรงจงใจใหทงกบผบรหารสวนบนใหสมดลกบความตองการ

ของคนทางานสวนลาง กจะทาใหเกดความขดแยง ดงนน HR จงทางานดวยการประสานความขดแยงระหวางสวนบน

และลาง HR ตองมทงศาสตรและศลป ผลจากการทาสนทนากลม เปดเผยวา บคคลากรทรบผดชอบตาแหนงใน HR

โดยเฉพาะอยางยง ตาแหนงผจดการฝายพฒนาทรพยากรมนษย ในกลมงาน HRM ตองทางานหนก และมสถตการ

ลาออกและรบใหมของตาแหนงนตลอดเวลา ซงสถานการณเชนน ถาเกดในสถานประกอบการใด กจะมผลตอการนา

สถานประกอบการสความเปนเลศ ซงกระทบไปถงการพฒนาสรางเสรมคณภาพชวตคนทางานและการทางานอยาง

หลกเลยงไมได ผลจากการสนทนากลมยงตอกยำวา ผนาในฝาย HR เปนเสมอน “ไสในของแซนดวช” ทถกอดทบ

ระหวางสวนบนคอผบรหารระดบสงหรอเจาของสถานประกอบการทตองเปนผตดสนใจหรอผให และสวนลางคอคนทางาน

ซงสวนใหญเปนระดบผปฏบตหรอคนงานทมความตองการหรอเปนผรบ ดงนน ผนาในฝาย HR จงตองรบแรงกระแทก

และตองเปนผปรบนำหนกระหวางผรบและผใหใหสมดล จนกระทงประสบความพงพอใจทงผใหและผรบ

กลมทสอง: ผบรหารสงสดหรอเจาของผประกอบการสถานประกอบการทประสบความสาเรจเปน

สถานประกอบการทเปนเลศ

ไดแก เจาของสถานประกอบการ และ ผบรหารระดบสงของสถานประกอบการ ซงจากการพดคย พบวา

ผบรหารระดบสงจานวนมากทไมสามารถเรยนรวา ผบรหารระดบสงหรอเจาของสถานประกอบการตองทาอะไรและ

อยางไร เพอสรางเสรมคณภาพชวตคนทางานและการทางาน ตลอดจนมผบรหารระดบสงหรอเจาของสถานประกอบการ

ถอดใจในการพฒนาสรางเสรมดงกลาว ดงนน สงทผ บรหารระดบสงหรอเจาของสถานประกอบการควรทา คอ

ตองรสกทาทายกบการสรางเสรมและการพฒนาคณภาพชวตคนทางาน เพอทจะกาวผานจดนไปได และตองลงทน

เพอใหไดผลระยะยาว ทจะสงผลดตอพนกงานและบรษทอยางตอเนองและยงยน

นอกจากน ผบรหารระดบสงหรอเจาของสถานประกอบการมความคดเหนเกยวกบพนกงานฝายทรพยากร

บคคล หรอ HR วา เหตผลทเปลยน พนกงานฝายทรพยากรบคคล หรอ HR บอย เพราะวาพนกงานฝายทรพยากร

บคคล หรอ HR ไมมความอดทนในการทางาน เนองจากไมใสใจและไมทมเทในการแกปญหาใหแกองคกร ขอสาคญ

ไมมใจรกองคกรอยางแทจรง นอกจากน ลกษณะเดนของ พนกงานฝายทรพยากรบคคล หรอ HR ตองมวจารณญาณ

อยางลกซงในเรองของคน และตองเขาใจคนใหไดมากทสด และแนวคดของพนกงานฝายทรพยากรบคคล หรอ HR

ตองเปนแนวคดท จะผกไปกบกลยทธธ รกจ อยางไรกตาม สถานประกอบการท ม ขนาดเลกจะหาพนกงาน

ฝายทรพยากรบคคล หรอ HR ยาก เน องจากความสาคญของงานและองคกรมไมมากพอท ดงดดพนกงาน

ฝายทรพยากรบคคล หรอ HR มาทา

กลมทสาม: กลมเจาหนาทผปฏบต รวมทงจากหนวยรฐและองคกรเอกชน

กลมนประกอบดวยเจาหนาทประกนสงคมจากกระทรวงแรงงาน เปนจานวนมาก รวมถง เจาหนาทจาก

หนวยงานกระทรวงศกษาธการ กระทรวงสาธาราณสข นกวชาการจากมหาวทยาลย และเจาหนาทจากองคกรภาค

เอกชน อาท ผแทนจากสมาคมโรงแรม และสมาคมนายจาง


5.2.3 วธการและรปแบบ

ใชวธการจดการความร (Knowledge Management: KM) เพอถอดบทเรยน วธปฏบตกลยทธ กจกรรม ททาให

สถานประกอบการประสบความสาเรจและมผลงานทดกวาสถานประกอบการโดยทวไป การจดการความรครงน

คดเลอกคณอานวย (Facilitator) ประจากลม ทาหนาทดาเนนการพดคย ซกถาม ใหสมาชกกลมทกคนแสดงความ

คดเหน เพอใหความรเพอการปฏบต ปลดปลอยออกมา ตลอดจนกระตนใหสมาชกกลมชวยกนสกด หรอถอดความร

โดยมผชวยจดบนทก (Note taker) เปนผจดประเดน และบนทกขมความร เพอบรรลเปาหมาย การจดการความรครงน

มงเนนวธการปฏบตจรงททาใหสงแวดลอมของสถานประกอบการเปลยนแปลงไปในทางทดขน โดยเจาะเขาไปใน

องคความรของสมาชกกลมทใชในการปฏบตงานจรง ซงเปนองคความรทเปนทงความรทเหนเดนชดหรอทกษะ

เฉพาะตว ทงน มบางอยางไมสามารถเขยนเปนตวอกษรได (Tacit Knowledge) จนในทสดสามารถถายทอดออกมา

จนสามารถแปลงเปนความรเดนชดทสามารถเขยนเปนตวอกษรได (Explicit Knowledge)

สาหรบรปแบบทใชในการจดการความรครงน ไดแก การแลกเปลยนเรยนร (Storytelling) ซงเปนกระบวนการ

ส อสารความร และประสบการณระหวางผ เขารวมกล มแบบไมเปนทางการ โดยใชเทคนคกระต นและสราง

แรงบนดาลใจใหกลมบคคลททางานในฝายบรหารและจดการทรพยากรมนษย และกลมผบรหารในสถานประกอบการ

รวมทงหนวยงานภาครฐและเอกชนทเก ยวของ เลาความทรงจาในประสบการณการเรยนร จากการทางาน ทง

ประสบการณตรงและประสบการณออมทภาคภมใจในการประสบความสาเรจ จากการพฒนาคณภาพชวตคนทางาน

และการทางานในสถานประกอบการของตนใหบคคลอนฟง เพอสะทอนความร ทศนคต ทมอยภายในของตน ให

ปรากฏเดนชดออกมาเปนการปฏบต ผฟงอนสามารถเสรมคณคา และนาไปประยกตใชในการทางานของตน การ

แลกเปลยนเรยนร จงเปนกระบวนการแบงปนการปฏบตทเปนเลศ ทงในระดบกลมผนาในฝายบรหารจดการและ

พฒนาทรพยากรมนษย และกลมผบรหารระดบสงของสถานประกอบการ ตลอดจน กลมผปฏบตของหนวยงานรฐ

และเอกชนอยางเพลดเพลน สนกสนาน และเปดเผย

5.3 วธปฏบตทเปนเลศ(Best Practice) ในการสรางเสรมคณภาพชวตคนทางาน และการทางานในสถานประกอบการภาคอตสาหกรรมและภาคบรการ

สรปวธปฏบตทเปนเลศของสถานประกอบการทเปนตวอยางในการถอดบทเรยนครงน โดยเปนการสกด

จดแขงของสถานประกอบการของตน ดงน

5.3.1 ผลสรปของการสกดความรวธปฏบตทเปนเลศ

ก) กจกรรมของสถานประกอบการ A

มลเหตจงใจ:

• บคลากรสวนใหญมงงานมากกวามงสมพนธจนทาใหบางครงการทางาน และการสอสารจะม

ความไมสอดคลองกนจนทาใหเกดปญหาดานการสอสาร

• วตถประสงคเพอใหบคลากรไดจดกจกรรมรวมกน/พดคยแลกเปลยนทศนะคต - ลดความขดแยง

ในการปฏบตงาน


วธการ

• นาเสนอโครงการขออนมตโดยรปแบบคณะกรรมการการฝกอบรม

• แตงตงคณะทางานและทมวทยากรโดยใชหวหนา/รอง/ผชวย และผนาหนวยงานมสวนรวมในการ

คด/ออกแบบกจกรรมและเปนผปฏบตกจกรรมเอง

• รบสมครเจาหนาทชวยดาเนนงานเปนอาสาสมคร

• ใหคณะกรรมการทกทานมสวนรวมในการคดเลอกกจกรรม/สถานทจดกจกรรม

• กาหนดวนดาเนนการโดยเนนความสะดวกของคนสวนใหญ

กลมเปาหมาย

• หวหนา/รอง/ผชวย/คณะทางาน

• พนกงานทกคนเขารวมกจกรรม 100%

ผลการดาเนนงาน

การจดกจกรรมทาใหพนกงานทกระดบมความสมพนธทดตอกน ไดแลกเปลยนความคดเหนซงกน

และกน ลดความเครยดจากการทางาน และชองวางระหวางหวหนางานกบพนกงานระดบปฏบตการ นอกจากน ยง

เพมความสามคค และรกองคกรมากขน

หมายเหต ภายหลงการดาเนนงานไดจดกจกรรมตอเนองโดยเนนการมสวนรวม โดยใชแกนนา

จาก หวหนาหนวยงาน โดยการจดกฬาส

ข) กจกรรมของสถานประกอบการ B

โครงการการจดสรางศนยการเรยนร

มงการพฒนาศกยภาพของพนกงาน

จดประสงค

คาดหวงพนกงานมความร ลดความเครยดจากการทางาน

วธการ

จดหองสมด – หนงสอ/วารสาร/คอมพวเตอรฝกอบรม และเกบขอมลการใชบรการทกเดอน


พนกงานทกระดบ

ผลการดาเนนการ

พนกงานทกระดบ สามารถเพมความร และศกยภาพของตนเองได และเปนการลดความเครยดจาก

การทางาน


Singing & Dancing Contest

มลเหตจงใจ

ลดความตงเครยดจากการทางานของพนกงาน

วธการ

จดประกวดรองเพลงและประกวดเตน




พนกงานไดผอนคลายความเครยดจากการทางาน และสรางมนษยสมพนธระหวางพนกงานทก

ระดบ ทาใหเกดความเขาใจ ความสมพนธทด และทาใหพนกงานกลาแสดงออก เพอใหกลาแสดง

ความคดเหนในเรองงาน

ค) กจกรรมของสถานประกอบการ C

โครงการออกกาลงกาย


ผลจากการตรวจสขภาพพนกงาน พบวาพนกงานมโรคทเกยวกบนำหนก เชน โรคอวน และชวงเชา

พนกงาน ยงขาดการตนตวในการทางาน

การดาเนนงาน:

• มการประชาสมพนธตดปายผา

• เกบขอมลของการตรวจสขภาพพนกงาน

• มการนาเตน แอโรบคทกเชากอนเรมงาน โดยใชเวลาประมาณ 30 นาท

• สรปประเมนผลการดาเนนงานโดยเปรยบเทยบผลการดาเนนงานโดยเปรยบเทยบกบผลการตรวจ

สขภาพในปตอไปและผลการเขารวมกจกรรม

กจกรรม

การจดกจกรรมวนเกดของพนกงาน และการแขงกฬา


พนกงานทกคนในองคกร

การดาเนนงาน

จดเล ยงอาหารกลางวน เลนเกมสตางๆ แจกของขวญ แขงขนกฬาประเภทตางๆ แบบสะสม

คะแนน เปาเคกวนเกดรวมกน


ผสนบสนน

ผทสนบสนน ผบรหารระดบสง คณะกรรมการสวสดการของบรษท

ผลของกจกรรม

พนกงานทกคนไดผอนคลายความเครยดจากการทางาน และรสกวาบรษทใหความสนใจ เอาใจใส

พนกงาน พนกงานมขวญและกาลงใจในการทางาน

ง) กจกรรมของสถานประกอบการ D

Slum Dunk Program

วตถประสงค

การเชอมโยงความตองการของบรษทกบความตองการของพนกงานผานกจกรรมททกฝายมสวนรวม

วธการ

1. กาหนดตวชวดและเปาหมายทองคกรตองการ ม 5 เรอง คอ

1) ประสทธภาพการผลต

2) ผลผลตเทยบกบแผน

3) อตราของเสย

4) ผลตและสงมอบไดตามเวลา

5) อตราการเกดอบตเหต

2. ทกหวขอม คะแนนเตม 5 คะแนน มคาเทากบ 5 บาท จะใหคะแนนตงแต 0-5 คะแนน ตาม

เกณฑทกาหนดไว และแปรเปนตวเงน ดงนน พนกงานแตละแผนกจงตองรวมมอกนเพอใหแผนกของตนไดรบคะแนน

สงสด หรอผานเกณฑทบรษทกาหนดไว โดยมการวดผลรายสปดาห และประกาศใหพนกงานทกคนไดรบรและมสวน

รวมในการแกไข ทกๆ ไตรมาสจะประกาศคะแนนรวมทได และจดใหมการแลกของรางวลทพนกงานอยากได เชน

หมอหงขาว พดลม ไมโครเวฟ จกรยาน VDO/DVD เปนตน


บรษทสนบสนนงบประมาณทงหมดและมการจดตงเปนคณะกรรมการทางานเพอผลกดนใหปฏบต

อยางตอเนอง


จ) กจกรรมของสถานประกอบการ E

กจกรรมสงเสรมการมเงนออมของพนกงาน “สหกรณออมทรพย”


• เพอใหพนกงานรจกการออม โดยมระบบของบรษทจดระบบหกเงนอตโนมตจากเงนเดอน แลวแต

ความสะดวกของพนกงาน

• เพอใหพนกงานมเงนเหลอเกบ

• เพอใหพนกงานมแหลงเงนกอตราดอกเบยตำ

• เพอใหพนกงานรจกการบรหารการเงน

• เพอใหพนกงานลดหนนอกระบบ

วธการ

• จดทะเบยนเปนสหกรณออมทรพย

• เปดรบสมาชกตามความสมครใจ

• เลอกตงคณะกรรมการสหกรณออมทรพย

• ประสานงาน/ผปฏบตงานหกเงนรวมกบ HR




จานวนพนกงานทสมครเปนสมาชกสหกรณเพมมากขน สงผลใหมเงนปนผลมากกขน ทาให

พนกงานรจกการออมเงน และการใชจาย และเปนการชวยลดภาระหนสนจากการกเงนนอกระบบท

คดอตราดอกเบยสง

ฉ) กจกรรมของสถานประกอบการ F

กจกรรมสหกรณออมทรพย SME


• พนกงานเปนหนนอกระบบ เงนเดอนนอย ไมมหลกฐานการกเงนทธนาคารจะอนมต

• ไมรจกการออม

• คาครองชพสงขน ซอของทไมจาเปน

• ประสทธภาพการทางานลดลง รบโทรศพท-ทวงหน

• พนกงานไมมความสข เพราะปญหาการเงน

• ระดบของพนกงาน การศกษา ม.3 – ปรญญาโท เงนเดอนตางกนมาก



• พนกงานทสมครใจเปนสมาชก


• เจาของหรอผบรหารระดบสงของสถานประกอบการ (เงนทนกอนแรก, เวลางานของบรษทแทรกใน

งานประจา และลวงเวลากใหหยดทดแทนได)

สงทไดรบ

จากการดาเนนงาน มพนกงานสมครสมาชกสหกรณมากขน สมาชกจะไดรบเงนปนผลอยางนอย

0.25% ตอหน ชวยใหพนกงานลดการเปนหนนอกระบบ มความมนคงทางการเงน สงผลตอพนกงาน

รวมถงครอบครวมความสข และทาใหการทางานของพนกงานมประสทธภาพมากขน

5.3.2 การจดการความรสการพฒนาเปนรปแบบ “ตวอยางของการปฏบตทด: Good Practice”

การถอดบทเรยนทไดจากการจดการความร วธปฏบตทเปนเลศ (Best Practice) จากกลมผนาฝายทรพยากร

มนษย เจาของและผบรหารระดบสงของสถานประกอบการ รวมทง ผปฏบตจากหนวยงานรฐและเอกชน สามารถ

พฒนาเปน “ตวอยางของการปฏบตทด: Good Practice” ในการสรางเสรมคณภาพชวตคนทางานและการทางานใน

สถานประกอบการภาคอตสาหกรรมและภาคบรการ และยงสามารถนาไปขยายผลโดยการปรบใช “ตวอยางของการ

ปฏบตทด: Good Practice” กบสถานประกอบการอนๆ อกดวย โดยมรปแบบ ดงน

รปแบบ “ตวอยางของการปฏบตทด: Good Practice” มตวชวด ดงน

ก) การทางาน

• ทางานอยางมความสข ทมชวโมงการทางานไมมากเกนไป

• มระบบการสอนงานกอนทางาน หรอมระบบพเลยงในการทางาน

• ความปลอดภยในการทางาน

• มการระบบการทางาน และ การพฒนาอยางตอเนอง

• มการจดพนทในการทางานใหนาอย

• มการประเมนผลการทางานทชดเจนและเปนธรรม

• มสวนรวมในการตดสนใจ

• มระบบเทคโนโลยททนสมย

• มโอกาสกาวหนาในการทางานโดยการโอนยายและปรบตาแหนง

ข) คาตอบแทน

• มการปรบเงนขนประจาป

• มคาตาแหนงงานและคาทกษะงาน

• มคาครองชพ

• มเงนโบนสตามผลประกอบการและผลงานของพนกงาน


ค) สวสดการ

• มอาหารบรการในบางมอ

• รถบรการ

• มสถานทพกผอน

• มนมใหดม

• ใหการศกษา เชน โครงการโรงเรยนในสถานประกอบการ, การเรยนเทยบโอนประสบการณ

• มหอพก

• มสถานเลยงเดกกอนวยเรยน

• กองทนสารองเลยงชพ

• สหกรณออมทรพยและเงนกฉกเฉน

• ทนการศกษาบตร

• ประกนชวตพนกงาน , ประกนสขภาพ

• เครองแบบพนกงาน

• เงนชวยกรณ สมรส

• มหองสมด

• มสถานทออกกาลงกาย

• มสถานทพกผอนระหวางการทางาน

• เงนสงเคราะหกรณคนในครอบครวเสยชวต

ง) ความกาวหนาและความมนคง

• ม Career path

• มระบบการพฒนาบคลากรตาม Competency

• มการใหโอกาสดงานและศกษางานทงในและตางประเทศ

• การมระบบการแตงตงและเลอนขนอยางชดเจนและเปนธรรม

จ) สภาวะแวดลอมในททางาน

• มพนทสเขยว

• มการออกแบบและปรบปรงสภาพแวดลอมในการทางาน

• มอปกรณเครองมอเครองใชเพยงพอตอบคลากรในการทางาน

• บคลากรมสวนรวมในการตดสนใจปรบเปลยนสสภาวะแวดลอมในการทางาน

• มการปฏบตตามกฎระเบยบของสถานประกอบการอยางเครงครด


ฉ) สทธและความเปนธรรม

• มระบบการแสดงความคดเหน เสนอแนะ และการรองทกข

• มสวนรวมในการพจารณาขอรองทกข

• มการอทธรณขอตดสนเพอความเปนธรรม

• มชองทางในการรบทราบขาวสารอยางทวถงในเรองสทธ

• มการสอสารหลากหลายวธ

• เปดโอกาสใหพนกงานรวมตวเพอแสดงความเหน

• ตองปฏบตตามกฎหมายคมครองแรงงานและสงแวดลอม

6 สรปและขอเสนอแนะ


6 สรปและขอเสนอแนะ

ประชากรกลมวยแรงงาน เปนกาลงสาคญของประเทศไทย เนองจากเปนฐานแรงงานทสาคญทงกบตนเอง

ครอบครว และประเทศชาต และประชากรกลมวยแรงงานนจะมสดสวนเพมสงขนถงรอยละ 67.08 ในป 2552 เมอ

เทยบกบประชากรทงหมด (เกอ บญวงศสน 2549, 2550) ดงนน การสรางเสรมคณภาพชวตคนทางานจงเปนนโยบาย

สาคญทตองดาเนนการใหไดผลและจรงจง แผนงานสขภาวะองคกรภาคเอกชน สานกงานกองทนสนบสนนการสราง

เสรมสขภาพ (สสส.) เลงเหนความสาคญดงกลาว จงรวมมอกบสถาบนวจยประชากรและสงคม มหาวทยาลยมหดล

ดาเนนโครงการ “การศกษาคณภาพชวตคนทางานในภาคอตสาหกรรมและภาคบรการ” โดยกาหนดแผนปฏบต

โครงการเปน 2 ระยะ ระยะแรกเปนการศกษานารอง (Pilot Study) เพอพฒนาตวชวดคณภาพชวตคนทางาน สรางเปน

เครองมอ สาหรบสอบถามคณภาพชวตคนทางานและการทางาน ใหครอบคลมกบบรบทของคนทางานดงกลาวใหเปน

จรงและถกตองมากทสด นอกจากน ยงไดมการถอดบทเรยน การปฏบตทเปนเลศ (Best Practice) เพอคนหารปแบบ

หรอตวอยางของการปฏบตท ด (Good Practice) จากสถานประกอบการทไดรบมาตรฐานรบรองจากกระทรวง

อตสาหกรรมและอนๆ เพอเสนอเปนรปแบบการปฏบตงานทด ใหแกสถานประกอบการ หรอเครอขายอนๆ นาไป

ปฏบตเพอสรางเสรมคณภาพชวตคนทางานและการทางานตอไป ซงรายงานฉบบนเปนผลการศกษาในระยะแรก

สาหรบระยะท 2 จะทาการสารวจตดตามความเคลอนไหวคณภาพชวตคนทางานในสถานประกอบการ (Labour

Watch) โดยใชเครองมอซงเปนแบบสอบถามดงกลาวตดตามความเคลอนไหว และการเปลยนแปลงคณภาพชวต

คนทางานและการทางานเปนระยะทก 4 เดอนในรอบ 1 ป

วธการศกษาของโครงการในระยะท 1 น น ใชวธการวจยประยกต โดยผสมผสานวธการวจยเอกสาร

(Documentary Research) วจยเชงคณภาพ (Qualitative Research) และวจยเชงปรมาณ (Quantitative Research) เพอ

ทาการพฒนาตวช วดคณภาพชวตคนทางาน หลงจากนน ใชวธการจดการความร (Knowledge Management)

ถอดบทเรยนสถานประกอบการทมการปฏบตทดเลศ (Best Practice) เพอคนหารปแบบหรอตวอยางการปฏบตทด

(Good Practice) เพอเสนอเปนตวอยางการปฏบตทดแกสถานประกอบการหลากหลาย และเครอขายตางๆ นาไปปรบ

ใชในการสรางเสรมคณภาพชวตคนทางานและการทางาน การเกบขอมลทกวธการศกษาของโครงการฯ ระยะท 1 น

ดาเนนการในระหวางเดอนมกราคมถงเดอนเมษายน ภายใตการชแนะของคณะกรรมการทปรกษาโครงการฯ และ

คณะกรรมการผเชยวชาญโครงการฯ อยางสมำเสมอและตอเนอง

ตวอยางในการศกษาเชงคณภาพ ใชการคดเลอกคนทางานในสถานประกอบการภาคอตสาหกรรมและภาค

บรการ มาเขารวมสนทนากลม จานวน 8 กลม กลมละ 8 คน โดยคดเลอกคนทางานตามลกษณะเงอนไขทกาหนดไว

และคนทางานดงกลาวทงหมด ทางานอยในสถานประกอบการทตงอยใน กรงเทพมหานคร จงหวดใกลเคยง และ

ชลบร สาหรบตวอยางในการวจยเชงปรมาณ เปนการสารวจคนทางาน จานวน 200 คน ทมอายระหวาง 15 – 60 ป


เปนผประกนตน และทางานอยางตอเนองไมตำกวา 3 เดอน ในสถานประกอบการทตกเปนตวอยาง สถานประกอบการ

ดงกลาวน ตองมจานวนคนทางานเตมเวลา ไมนอยกวา 50 คน และเปนสถานประกอบการทไดรบมาตรฐานรบรอง

จากกระทรวงอตสาหกรรม หรอหนวยงานอนๆ สถานประกอบการดงกลาว ตงอยใน กรงเทพมหานคร สมทรปราการ

ปทมธาน และชลบร เนองจาก สถานประกอบการทอยในจงหวดเหลาน มจานวนคนทางานทมประกนตนหรอ

ประกนสงคมเปนสดสวนสง และเปนจงหวดทเปนศนยกลางทางเศรษฐกจและอตสาหกรรมของประเทศ รวมทง

เปนแหลงทมสถานประกอบการภาคอตสาหกรรมและภาคบรการเปนจานวนมาก

6.1 สรปผลการศกษา

ผลการศกษาในรายงานน จาแนกการนาเสนอเปน 3 สวน สวนแรก เปนผลการพฒนาตวชวดคณภาพชวต

คนทางานและการทางานใน 6 องคประกอบ สวนทสองเปนสถานการณคณภาพชวตคนทางานและการทางาน สวน

สดทาย นาเสนอตวอยางการปฏบตทด (Good Practice) ของสถานประกอบการ

6.1.1 ผลการพฒนาตวชวดคณภาพชวตคนทางาน

ผลสรปองคประกอบคณภาพชวตคนทางาน เพอการสรางเสรมคณภาพชวตคนทางานและการทางาน

ทไดจากการพฒนาตวชวดมทงหมด 6 องคประกอบ ไดแก องคประกอบครอบครว องคประกอบสภาพแวดลอม

และการพกอาศย องคประกอบคณธรรม จรยธรรม และวฒนธรรมองคประกอบสงคม องคประกอบการทางาน และ

องคประกอบสขภาพ ในแตละองคประกอบมตวชวด ดงรายละเอยดตอไปน

1) ครอบครว ประกอบดวยตวชวด 3 ตว ไดแก ลกษณะพกอาศยของคนทางาน การกลบไปเยยมบาน

และความสมพนธในครอบครว

2) สภาพแวดลอมและการพกอาศย ประกอบดวยตวชวด 7 ตว ไดแก การครอบครองทอยอาศยของคน

ทางาน คาใชจายดานคาเชาทพกอาศย ปญหาสภาวะแวดลอมทพบในบรเวณทพกอาศย ความ

ปลอดภยในชวตและทรพยสนในบรเวณทพกอาศย ระยะเวลาเฉลยทใชในการเดนทางไปทางาน ความ

ยากลาบากในการเดนทางไปทางานจากทพกอาศย และความปลอดภยในการเดนทางมาทางาน

3) คณธรรม จรยธรรม และวฒนธรรม ประกอบดวยตวชวด 11 ตว ไดแก ความกตญญ ความเออเฟอ

เผอแผ ความมระเบยบวนย ความขยนหมนเพยร ความอดทนอดกลน ความมสมมาคารวะ ความ

ซอสตยตอคครอง ความซอสตยตอผอน การใหทาน การปฏบตศาสนกจ และการไดรบความสะดวกเมอ

ตดตอทางราชการ

4) สงคม ประกอบดวยตวชวด 7 ตว ไดแก การรจกคนในชมชน ความสมพนธกบคนในชมชน ความ

แตกตางของรปแบบการใชชวตในชมชน สถานะของคนทางานเมอเปรยบเทยบกบคนในชมชน การจด

กจกรรมในชมชน การมสวนรวมในการจดกจกรรมในชมชน และการสงสรรคกบเพอน

5) ชวตการทางาน ประกอบดวยตวชวด 14 ตว ไดแก วนทางาน จานวนชวโมงในการทางานตอวน การ

ทางานลวงเวลา การทางานกะ รายไดประจาและรายไดพเศษจากการทางาน หนสน ภาวะการออมเงน

วนหยด วนลา สวสดการ การเจรจาตอรองและการมสวนรวมของคนทางาน สหภาพแรงงาน ความ

กาวหนาและความมนคงในการทางาน และสภาพแวดลอมในททางาน

บทท 6 สรปและขอเสนอแนะ : 123

6) สขภาพ ประกอบดวยตวชวด 7 ตว ไดแก สขภาพกาย สขภาพจต การรบประทานอาหารมอหลก การ

ออกกาลงกายและพกผอนหยอนใจ การสบบหร ดมเครองดมทมแอลกอฮอล และเครองดมชกาลง

การมเพศสมพนธ และพฤตกรรมเสยงทางดานสงคม

6.1.2 สถานการณคณภาพชวตคนทางานและคณภาพชวตการทางาน

เปนผลการสารวจนารองกลมตวอยางจานวน 200 ราย ใน 4 จงหวด คอ กรงเทพมหานคร สมทรปราการ

ปทมธาน และชลบร โดยใชเครองมอเปนแบบสอบถามทประกอบดวยองคประกอบ 6 องคประกอบทโครงการฯ

พฒนาขนมา

ผลจากการสารวจนารองคณภาพชวตคนทางาน พบวา ลกษณะทวไปของกลมตวอยางทศกษา สวนใหญอย

ในชวงอาย 25-34 ป สวนกลมอาย 45 ปขนไป มนอยทสด คนทางานทงหมดทตกเปนตวอยาง สวนใหญมสภาพการ

จางงานแบบรายเดอน

องคประกอบครอบครว ไดผลจากการสารวจ ดงน

ความสมพนธภายในครอบครวของคนทางานทสารวจอยในระดบด หมายความวา คนทางานมการพดคย

ดวยความเขาใจกนกบคนในครอบครว มความรสกพอใจตอความสมพนธทเกดขนภายในครอบครว มการจดเวลาให

สามารถกลบไปเยยมครอบครว และใชเวลาอยรวมกบครอบครวไดอยางเพยงพอ

องคประกอบสภาพแวดลอมและการพกอาศย ไดผลจากการสารวจ ดงน

ครงหนงของคนทางานทตกเปนตวอยางตองเชาทพกอาศย เนองจากสวนใหญมภมลาเนาเดมในภาคตะวน

ออกเฉยงเหนอ สวนทเหลออาศยในบานของตนเอง และพกอาศยโดยไมตองเสยคาใชจาย เพราะอยบานพอแม หรอ

ญาต หรอในทพกทสถานประกอบการจดใหโดยไมเสยคาเชา

คนทางานมากกวาครงหนง ตองจายคาเชาบาน โดยเฉลยประมาณ 2,308 บาท ตอเดอน คนทางานในภาค

อตสาหกรรมตองแบกรบภาระคาใชจายดานทพกอาศยมากกวาคนทางานในภาคบรการ ทนาเปนหวงคอ คนทางาน

ทงภาคอตสาหกรรมและภาคบรการเกนกวาครงมหนสนทตองจาย ดงนน สถานภาพการกเงนในคนทางานจงพบวาสง

ถงรอยละ 73 และเปนการกนอกระบบถงรอยละ 59.5

คนทางานเกอบครงหนง ตองเผชญกบปญหายงและแมลงในบรเวณทพกอาศย โดยเฉพาะคนทางานในภาค

อตสาหกรรม ทตองเผชญปญหาดานสภาพแวดลอมบรเวณทพกอาศยจานวนมากกวา 3 ปญหา ขณะทคนทางาน

ภาคบรการสดสวนทนอยกวาเผชญปญหาดงกลาว

คนทางานกวาครงหนง ระบวา มความปลอดภยปานกลาง มเพยงสวนนอยทระบวา ปลอดภยนอยและ

ไมปลอดภยเลย

คนทางานครงหนง เลอกทจะเดนทางมาทางานโดยรถยนตหรอมอเตอรไซคสวนตว และคนทางานภาคบรการ

ระบวา มความยากลาบากในการเดนทางมาทางานมากกวาคนทางานภาคอตสาหกรรม ซงอาจมาจากการทคนทา

งานภาคอตสาหกรรมสวนใหญเชาบานพกอย จงสามารถเลอกสถานทพกอาศยใกลกบททางานได ทาใหการเดนทาง

มาทางานไมเปนปญหามากเมอเทยบกบคนทางานในภาคบรการ


องคประกอบคณธรรม จรยธรรม และวฒนธรรม ไดผลจากการสารวจ ดงน

คนทางานภาคอตสาหกรรมมทศนคตทดตอคนไทยสมยน ในมตของคณธรรม จรยธรรม และวฒนธรรมใน

ระดบทนอยเมอเปรยบเทยบกบทศนคตของคนทางานในภาคบรการ ตงแตเรองความกตญญ ความเออเฟอเผอแผ

ความมระเบยบวนย ความมสมมาคารวะ ความซอสตยตอคครอง และความซอสตยตอผอน ยกเวนมมมองดานความ

ขยนหมนเพยร ทคนทางานทงในภาคอตสาหกรรมและภาคบรการมระดบทศนคตใกลเคยงกน

องคประกอบสงคม ไดผลจากการสารวจ ดงน

กจกรรมทางสงคมของคนทางานทไดจากการสารวจนารองในครงน มรปแบบในระดบทด คอ ไมมความ

แปลกแยกกบคนในชมชน รจกกนและมความสมพนธในระดบด มคนทางานทงในภาคอตสาหกรรมและภาคบรการ

เพยงเลกนอยทรสกวาตนเองมสถานภาพดอยกวาคนในชมชน อยางไรกตาม คนทางานทงในภาคอตสาหกรรมและ

ภาคบรการ ไมเขารวมกจกรรมรวมกบคนในชมชนอยในระดบสง

องคประกอบการทางาน ไดผลจากการสารวจ ดงน

คนทางานสวนใหญทงในภาคอตสาหกรรมและภาคบรการมวนทางาน 6 วน และมระยะเวลาทางานตาม

ทกฎหมายกาหนดคอ จานวน 8 ชวโมงตอวน อยางไรกตาม งานในภาคอตสาหกรรมมปรมาณงานทมาก ดงนน

จงพบวา คนทางานในภาคอตสาหกรรมมการทางานลวงเวลาถงรอยละ 80 ขณะทคนทางานภาคบรการมสดสวน

ของการทางานลวงเวลาครงตอครง

รายไดหลกของคนทางาน สรปไดวา คนทางานสวนใหญทงภาคอตสาหกรรมและภาคบรการไดคาจาง

ตำกวา เดอนละ 10,000 บาท โดยคนทางานภาคอตสาหกรรมทมรายไดตำกวา เดอนละ 10,000 บาท มมากกวา

คนทางานภาคบรการ

รายไดเสรมจากรายไดหลกของคนทางาน สามารถสรปไดวา คาลวงเวลาในวนทางานตอเดอน เกอบ

ทงหมดของคนทางานไดรบคาลวงเวลาในวนทางานตำกวา 5,000 บาทตอเดอน คาลวงเวลาในวนหยด เกอบ 3 ใน 4

มรายไดเสรมจากการทางานนตำกวา 2,000 บาทตอเดอน คาบรการ (Service Charge) คนทางานในภาคบรการ

สวนใหญ มรายไดเสรมจากคาบรการตงแต 2,000 บาทขนไปตอเดอน คาเบยขยน คนทางานทงภาคบรการและ

อตสาหกรรมสวนใหญไดรบเบยขยนตำกวา 2,000 บาทตอเดอน คาทป คนทางานรอยละ 71 สวนใหญในภาคบรการ

ไดรบคาทปเปนจานวนเงนตำกวา 2,000 บาทตอเดอน

วนหยดและการไดรบคาจางในวนหยดประเภทตางๆ สรปไดวา การไดรบคาจางในวนหยดประจา

สปดาห ของคนทางานสวนใหญระบวาไดรบคาจางในวนหยดประจาสปดาห โดยคนทางานภาคอตสาหกรรมไดรบ

คาจางในวนหยดประจาสปดาหเปนสดสวนนอยกวา คนทางานภาคบรการ สวนการไดรบคาจางในวนหยดตาม

ประเพณ เกอบทงหมดของคนทางานทงภาคอตสาหกรรมและภาคบรการไดรบคาจางในวนหยดตามประเพณ

วนลา คนทางานเกอบทงหมดระบวาสถานประกอบการกาหนดใหสามารถลาในวนลาตางๆ ตอไปนได โดย

ไดรบคาจางในวนลานนๆ ดวย กลาวคอ ลาพกรอนได ลาปวยได ลาคลอดได ลาบวชได ลากจได และลาฝกอบรมได

โดยลากจและลาฝกอบรม เปนสดสวนการไดรบอนญาตใหลานอยกวาการไดรบการลาทงหมด อยางไรกตาม ม

คนทางานประมาณ 1 ใน 3 ระบวา ไมไดรบคาจางในวนลากจ รองลงมาเปนการลาบวช ลาฝกอบรม ลาคลอด

ลาปวย และ ลาพกผอนประจาปหรอลาพกรอน เรยงตามลาดบ


สวสดการ ของคนทางาน สรปไดวา คนทางานเกอบทงหมด พงพอใจตอสวสดการทไดรบจากสถาน

ประกอบการ สวสดการหลกทสถานประกอบการจาเปนตองจดใหม คอ หองพยาบาล ปจจยในการปฐมพยาบาล

เบองตน และนำดม ลวนเปนสงจาเปนแทจรงในการทางาน ขณะท การตรวจสขภาพประจาป การมเครองแบบ

ใหคนทางานฟร การจดสงอานวยความสะดวกตางๆ ใหแกคนทางาน ไมวาจะเปน การจดรถรบสงระหวางจด

ไปยงสถานททางาน การมทพกใหแกคนทางานฟร การมหองพกผอน การมทจอดรถ เปนตน สงเหลาน ลวนเปน

สวสดการทชวยแบงเบาภาระคาใชจายใหแกคนทางานทางออม และเปนนำหลอเลยงทสาคญ ทมสวนชวยใหคณภาพ

ชวตคนทางานดขนในระดบหนง

การม สหภาพแรงงาน สรปไดว าคนทางานมากกวาคร งหน งทางานในสถานประกอบการท ไมม

สหภาพแรงงาน โดยเฉพาะอยางยงคนทางานในภาคบรการเกอบ 3 ใน 4 ททางานในสถานประกอบการทไมม

สหภาพแรงงาน อยางไรกตาม ในจานวนคนทางานททางานในสถานประกอบการทมสหภาพแรงงาน พบวา มถง 3 ใน

4 ทเปนสมาชกสหภาพแรงงาน

ความกาวหนาและความมนคงในการทางาน คนทางานทงภาคอตสาหกรรมและบรการ เกอบ 3 ใน 4 คด

วาอาชพของตนในขณะนมความมนคง และ3 ใน 4 คดวางานตาแหนงงานททามโอกาสในการกาวหนาในอาชพ

การงาน และคนทางานสวนใหญมโอกาสในการศกษาหรอพฒนาทกษะแรงงาน โดยมคนทางานเปนสดสวนสง

ระบวาเคยเขารบการอบรมหรอศกษาตอเพอพฒนาทกษะและความสามารถของตนเองมาแลว

สภาพแวดลอมในททางาน คนทางานทระบวามปญหาสภาพแวดลอมในททางานสวนใหญมปญหามาก

กวา 5 อยาง มสวนนอยระบปญหาเพยง 1 อยาง ซงเปนทนาสงเกตวา คนทางานทอยในสภาพแวดลอมทไมด มกจะม

สาเหตมาจากปญหาสภาพแวดลอมหลายอยางในสถานทเดยวกน

องคประกอบสขภาพ ไดผลจากการสารวจ ดงน

สขภาพกาย

คนทางานครงหนง มสขภาพรางกายแขงแรง ไมเจบปวยในรอบ 1 เดอนกอนการสมภาษณ อยางไรกตาม คน

ทางานประมาณ 2 ใน 10 ระบวามความเจบปวยทเกดจากการทางาน คนทางานมากกวาครงหนงเขารบบรการการ

รกษาพยาบาล โดยเบกจายคารกษาพยาบาลจากประกนสงคมไดหมด อยางไรกตาม ยงมคนทางานประมาณ 1 ใน

10 ไมใชบตรประกนสงคมเมอเขารบบรการทางการแพทย โดยคนทางานภาคอตสาหกรรมใชบรการประกนสงคม

ประเภทเบกไดหมดมากกวาคนทางานในภาคบรการ และคนทางานในภาคบรการเลอกทจะไมใชบตรประกนสงคม

มากกวาคนทางานภาคอตสาหกรรม

สขภาพจต

ตวชวดความสขในการสารวจนารองครงน ใชแบบวดความสขโดยการประเมนตนเอง และใหคะแนน เรมจาก

0 คะแนน ไปจนถง 10 คะแนนเตม สรปไดวา คาเฉลยความสขของคนทางานอยทระดบ 6.92 คะแนน และเมอนามา

คานวณกบความสามารถในการจดการปญหา พบวา ความสขมระดบแปรผนตรงกบความสามารถในการจดการ

ปญหา คอ คนทางานทสามารถจดการปญหาไดตามทคาดหวงไว จะมระดบความสขสงกวา คนทางานทสามารถ

จดการปญหาไดในระดบทตำลงมา


พฤตกรรมดานบวกตอสขภาพ

คนทางาน 3 ใน 5 มพฤตกรรมการกนอาหารครบทก 3 มอ โดยคนทางานภาคอตสาหกรรมกนอาหารครบ 3

มอ มากกวาคนทางานในภาคบรการ ในขณะทมอเชาเปนมอทสาคญ ปรากฏวา คนทางานเลอกทจะงดมอเชามาก

กวางดมอเยน โดยพบสถานการณเชนเดยวกนทงในคนทางานภาคอตสาหกรรมและภาคบรการ โดยเฉพาะคนทางาน

ในภาคบรการทกนอาหาร 2 มอ โดยเลอกงดมอเชามมากกวา 1 ใน 4

คนทางานเกอบครงหนง ระบวาไมออกกาลงกายเลย และพบมากในกลมคนทางานในภาคบรการ อยางไร

กตาม คนทางานสงถง 2 ใน 3 ระบวาไดรบการพกผอนอยางเพยงพอ โดยคนทางานภาคบรการมการพกผอนอยาง

เพยงพอมากกวาคนทางานภาคอตสาหกรรม

พฤตกรรมเสยงตอสขภาพ

คนทางานชายมพฤตกรรมการสบบหรทกวน แตไมมพฤตกรรมการดมเครองดมทมแอลกอฮอลทกวน สาหรบ

เครองดมชกาลง พบวา คนทางานชายสวนนอยทมการดมทกวน

การมเพศสมพนธทไมปลอดภย สรปไดวา คนทางานทงชายและหญงสวนใหญไมใชถงยางอนามยกบสาม

หรอภรรยาตนเอง สาเหตสาคญนาจะมาจากความเชอใจกน แตทนาเปนหวงคอ การไมใชถงยางอนามยกบคนอนอน

ทไมใชสามหรอภรรยาตนเอง เชน แฟน เพอนสนท ผหญงอน หรอ ผใหบรการทางเพศ เปนตน มสดสวนการไมใช

ถงยางอนามยขณะมเพศสมพนธในกลมดงกลาวคอนขางสง

คนทางานทไดจากการสารวจนารองในครงน ไมมพฤตกรรมเสยงดานสงคมทนาเปนหวง ในเรองของการ

เลนการพนน เนองจากมไมถง 1 ใน 5 ทมพฤตกรรมเลนการพนน แตการซอลอตเตอรเพอหวงรวยทางลด ยงคงม

จานวนมาก โดยคนทางาน 1 ใน 5 ซอลอตเตอรทกงวด

6.1.3 ผลการจดการความร การปฏบตทเปนเลศ

การถอดบทเรยนจากการจดการความร ในกลมบคลากรฝายบรหารและฝายพฒนาทรพยากรมนษย กลมผ

บรหารสงสดหรอเจาของสถานประกอบการทประสบความสาเรจ และกลมเจาหนาทผปฏบต เพอใหไดองคความรของ

การทางานทดทสด ทนาไปสเปาหมายระดบสงสดขององคกรนน ไดผล “ตวอยางของการปฏบตทด: Good Practice”

เพอใหสถานประกอบการอน สามารถนาไปปรบใชได ประกอบดวยกลมตวชวด 6 กลม ดงน

1. กลมตวชวดการทางาน

2. กลมตวชวดคาตอบแทน

3. กลมตวชวดสวสดการ

4. กลมตวชวดความกาวหนาและความมนคง

5. กลมตวชวดสภาวะแวดลอมในททางาน

6. กลมตวชวดสทธและความเปนธรรม

โดยภายใตกลมตวชวดดงกลาว จะมองคประกอบตวชวดยอยกากบอย (สามารถดไดในบทท 5) ซงสถาน

ประกอบการอนสามารถนามาพจารณาและปรบใชกบองคกรของตนเองได นอกจากน จากการจดการความรในกลม

ตวอยาง 3 กลมทไดกลาวมานน ทาใหไดแนวทางในการทางานของคนทางานเพอใหเปนคนด-คนเกง อยด-มสข


โดยแบงตามระดบของสถานประกอบการ คอ สถานประกอบการระดบใหญ และสถานประกอบการขนาดกลาง

และเลก นอกจากน ยงมแนวทางปฏบตใหแกระดบคนทางานภาคปฏบตเชนกน

แนวทางในแตละระดบของสถานประกอบการ หรอแมในระดบบคคลกตาม มการนาแนวคด ความสข 8

ประการ ของแผนงานสขภาวะองคกรภาคเอกชน สานกงานกองทนสนบสนนการสรางเสรมสขภาพ (สสส.) มา

ประยกตใชสรางเปนกจกรรมภายในสถานประกอบการ สรางจตสานกใหคนทางานมความสขกบการทางาน มความ

ผกพนและรกองคกรททางาน และใหมองเหนคณคาของคนทางาน นอกจากการประยกต ความสข 8 ประการ หรอ

Happy 8 มาใชกบสถานประกอบการแลว ผ บรหารยงสามารถวดระดบความสขของคนทางานไดงาย โดยใช

แบบสอบถามของกรมสขภาพจต มาวดระดบความสขของคนทางาน เพราะหากคนทางานมความสขในการทางาน ก

สงผลตอภาคการผลตหรอตนทนของสถานประกอบการไดเชนกน

โดยสรปแลว “ตวอยางของการปฏบตทด: Good Practice” น ไดจากการสกดเอาแนวทางการทางานท

ไดผลด จดแขงของสถานประกอบการทตนเปนเจาของหรอทางาน และมมมองปญหาทพบของกลมตวอยางแตละ

กลม นามาแลกเปลยนเรยนรกน จนไดเปน “ตวอยางของการปฏบตทด: Good Practice” ใหสถานประกอบการ

อนมนใจและนาไปประยกตใชกบสถานประกอบการของตนเองหรอทตนเองกาลงทางานอยได

6.2 ขอเสนอแนะ

ผลจากการพฒนาตวชวดโดยใชเครองมอเปนแบบสอบถามทโครงการวจยไดพฒนา และการจดการความร

ไดขอเสนอแนะ ดงตอไปน

6.2.1 ขอเสนอแนะดานประโยชนของการเกบขอมลจากแบบสอบถามชดคณภาพชวตคนทางาน

งานวจยชนนเนนการพฒนาองคความรคณภาพชวตคนทางานในภาคอตสาหกรรมและภาคบรการ ซงเปนสด

สวนทมากทสดของแรงงานในระบบทเปนผประกนตนกบสานกงานประกนสงคม ทมวจยไดพฒนากระบวนการเกบ

ขอมลรวมทงพฒนาแบบสอบถาม โดยขอมลทไดจากแบบสอบถามทงทเปนขอมลสถานการณและตวชวดคณภาพ

ชวตสามารถนาไปใชขยายผลเพอทจะชวยสนบสนนและเออประโยชนตอเครอขายการทางานสรางเสรมคณภาพชวต

คนทางาน รวมถงมการถอดบทเรยนตวอยางของการสรางเสรมคณภาพชวตทหนวยงานหรอองคกรทเก ยวของ

สามารถนาไปใชได ประโยชนของการเกบขอมลจากแบบสอบถามชดน แบงเปนประโยชนในมตตางๆ ดงน

6.2.1.1 กระบวนการเกบขอมลสะทอนสถานการณคณภาพชวตทเปนจรงของแรงงาน

เนองจากการเกบขอมลคณภาพชวตคนงานและคณภาพชวตการทางานเกยวของโดยตรงกบผมสวนไดสวน

เสย (Stakeholders) หลายสวน การพฒนาแบบสอบถามคณภาพชวตคนทางานครงนมการศกษาวจยเอกสาร การจด

อภปรายประเดนคณภาพชวตกบผมสวนไดสวนเสยกบประเดนน ไดแก คนทางานในสถานประกอบการ เจาของ/ผ

ประกอบการ/ผบรหารของสถานประกอบการ เจาหนาทระดบบรหาร และผปฏบตงานระดบกลาง รวมถงไดรบความ

คดเหนจากคณะกรรมการกากบทศทางงานวจย และผเชยวชาญดานตางๆ ทเกยวกบดานคณภาพชวตคนทางาน

ตลอดระยะเวลาของการพฒนาแบบสอบถาม โดยเนนการคนหาประเดนและตวชวดคณภาพชวตจากคนทางานเอง

จากการจดสนทนากลม มการปรบแบบสอบถามใหเขาใจงาย รวมถงมการจดทา Pretest และเกบขอมลปฐมภม

(Primary Study) เพอทดสอบแบบสอบถามและปรบแบบสอบถามใหเปนปจจบนและสอดคลองกบสถานการณแรงงาน


ในภาคอตสาหกรรมและภาคบรการ กระบวนการดงกลาวทาใหแบบสอบถามในการเกบขอมลชดนเปนแบบสอบถาม

ทสะทอนคณภาพชวตคนทางานทเหมาะสมกบแรงงานไทย ครอบคลมตวชวดในประเดนทสาคญ และเขาใจงาย

6.2.1.2 โครงสรางของแบบสอบถามมการจดหมวดหมดชนชวดคณภาพชวต และโครงสรางขอมลท

จะนาไปใชประโยชนไดงาย

แบบสอบถามทไดพฒนาขน แบงเปนสองสวนใหญๆ คอ แบบสอบถามขอมลทวไปของสถานประกอบการ

และแบบสอบถามคณภาพชวตคนทางานรายบคคล โดยแบงขอถามในสวนของแบบสอบถามคณภาพชวตคนทางาน

รายบคคลออกเปนหมวดหม คอ ขอมลทวไป คณภาพชวตครอบครว สภาพแวดลอมทอยอาศย คณธรรม จรยธรรม

วฒนธรรม สงคม ชวตการทางาน และสขภาพ โดยมการเกบขอมลตวแปรทเปนพนท ภาค จงหวด ประเภทของสถาน

ประกอบการ และประเภทของกจการ ซงโครงสรางดงกลาวงายตอการนาไปขยายผลการสารวจ โดยในบางกรณของ

การสารวจของหนวยงานกลางหรอของสถานประกอบการเอง อาจมการเนนการสารวจคณภาพชวตเพยงบางดาน

เทานน หรอในบางกรณทตองการเพมเตมคาถามในแบบสอบถามเพอใหไดขอมลในเชงลกมากขนในสวนนน ก

สามารถทาไดโดยไมมผลตอขอมลในสวนอนๆ

6.2.1.3 ประโยชนของแบบสอบถามในการนาไปใชขยายผลการสารวจคณภาพชวตคนทางาน

แบบสอบถามและผลทไดจากการศกษาครงน นอกจากเปนการสนบสนนการทางานของแผนงานสขภาวะ

องคกรภาคเอกชนแลว หนวยงานอนๆ ทเกยวของสามารถนาแบบสอบถามจากการศกษานไปพฒนาและสงเสรม

คณภาพชวตของคนทางานและการทางานในสถานประกอบการภาคอตสาหกรรมและภาคบรการตางๆ โดยเฉพาะ

ขอมลตวชวดทสามารถนาไปวดคณภาพชวตคนทางานในสถานประกอบการ ตลอดจนนารปแบบในการสรางเสรม

คณภาพชวตของคนทางานทไดจากการถอดบทเรยนจากสถานประกอบการตนแบบไปใช

ประโยชนของแบบสอบถามในการนาไปใชขยายผลการสารวจคณภาพชวตคนทางาน แบงเปนประโยชนตอ

ผกาหนดนโยบายคณภาพชวตแรงงาน และประโยชนตอสถานประกอบการ

1) ประโยชนของการนาแบบสอบถามไปใชขยายผลตอผกาหนดนโยบายคณภาพชวตคนทางาน

• ผลการสารวจคณภาพชวตคนทางานจากแบบสอบถามชดนนาไปสขอมลพนฐานของสถานการณ

คณภาพชวตคนทางาน และตวอยางท ดในการสรางเสรมคณภาพชวตคนทางานในสถานประกอบการภาค

อตสาหกรรมและภาคบรการทผกาหนดนโยบายแรงงานสามารถตดตามสถานการณคณภาพชวตคนทางานไดอยาง

ตอเนอง (Labour Watch) หากมการสารวจคณภาพชวตคนทางานโดยใชชดคาถามเดม และสามารถเพมเตมขอถาม

เฉพาะทงในสวนของชวตคนงานและชวตการทางานไดในแบบสอบถามหากมสถานการณคณภาพชวตทผกาหนด

นโยบายสนใจศกษาในเชงลกมากขน

• ผกาหนดนโยบายอาจใชแบบสอบถามชดนเปนแบบสอบถามนารองในการศกษาคณภาพชวต

ของคนทางานในภาคอตสาหกรรมและบรการในระดบประเทศ โดยมการสมตวอยางสถานประกอบการทเปนตวแทน

ของสถานประกอบการของคนทางานกลมน และสามารถนาแบบสอบถามชดนไปปรบใชในการสารวจคนทางาน

ประเภทอน ซงอาจมการทา Pilot Survey และการสนทนากลมในการปรบแบบสอบถามใหสอดคลองกบการใชชวต

และการทางานของคนทางานประเภทอนๆ กอนการสารวจจรง


• แบบสอบถามทไดพฒนาขนน คลอบคลมองคประกอบของคณภาพชวตคนทางานทเปนองคประกอบ

กวางๆ มการใชตวชวด (Indicators) ทเขาใจงาย และเปรยบเทยบกนไดในแตละชวงของการเกบขอมล ซงงายตอการ

อางองและการนาไปใชในการกาหนดนโยบายการพฒนาคณภาพชวตคนทางาน

• เนองจากโครงสรางของแบบสอบถามชดน ประกอบดวย ขอมลทวไปของสถานประกอบการ ขอมล

คนทางาน และพนทในการเกบขอมล ผกาหนดนโยบายสามารถนาขอมลทไดจากการสารวจมาศกษาความสมพนธ

ของตวแปรตางๆ ในพนทตางๆ ประเภทกจการตางๆ และสถานประกอบการลกษณะตางๆ ในเชงลก เพอกาหนด

นโยบายเสรมสรางคณภาพชวตคนทางานทตางกน เพอชวยใหการพฒนาคณภาพชวตคนทางานทแตกตางกน เปนไป

ไดอยางมประสทธภาพและประสทธผล

• หลงจากการศกษาขอมลทไดจากแบบสอบถามทไดพฒนาขน ผกาหนดนโยบายอาจใชขอมล

สถานการณปจจบนและนโยบายของรฐ พฒนา Benchmark ของตวชวดตางๆ และอาจกาหนดเปาหมายการพฒนา

คณภาพชวตคนทางาน (Quality of Labor Life Targets) เพอใหการกาหนดนโยบายมความชดเจนยงขน

2) ประโยชนของการนาแบบสอบถามไปใชขยายผลตอผประกอบการ

• เนองจากแบบสอบถามนเปนแบบสอบถามทเขาใจงาย และไดผานการการทดสอบโดยการสารวจ

จรงแลว ผประกอบการสามารถนาแบบสอบถามนไปใชสารวจลกจางในสถานประกอบการ และนาขอมลจากการ

สารวจมาวเคราะหสถานการณคณภาพชวตของคนทางานในสถานประกอบการของตนเพอพฒนาคนทางานอยางม

ประสทธภาพมากขน รวมทงยงสามารถเพมเตมขอถามในสวนทผประกอบการสนใจไดงาย ตามหมวดหมทไดจาแนก

ไวแลว

• ผประกอบการสามารถนาขอมลทไดจากการสารวจในสถานประกอบการของตนไปเปรยบเทยบกบ

คณภาพชวตคนทางานและคณภาพชวตการทางานของแรงงานในสถานประกอบการอนทใชแบบสอบถามชดเดยวกน

• ผประกอบการสามารถใชการสารวจคณภาพชวตคนทางานเปนเครองมอในการกาหนดเปาหมาย

(Targets) และตดตามการเปลยนแปลงคณภาพชวตแรงงาน (Track Change) รวมทงใชขอมลในการวเคราะหจดเดนและ

จดดอยของการพฒนาคนทางานในสถานประกอบการของตน และใชขอมลในการกาหนดนโยบายการพฒนาคณภาพ

ชวตคนทางานในสถานประกอบการของตนทเปนแบบเฉพาะ (Customized Targets) เชน ตงเปาหมายใหคนทางาน

อยางนอยรอยละ 20 ในสถานประกอบการของตนมระดบความสขเพมขนภายใน 1 ป หรอใหคนทางานรอยละ 50 ม

ความรสกพงพอใจกบสวสดการทไดรบเพมขน ภายใน 2 ป

• ผประกอบการสามารถใชขอมลจากการสารวจตดตามการเปลยนแปลงคณภาพชวตคนทางาน ในการ

ประเมนความสาเรจของการปฏบตงานตามนโยบายของสถานประกอบการในชวงเวลาหนง เชน นโยบายการพฒนา

ความสมพนธของคนทางาน และนโยบายการเพมสวสดการใหคนทางาน เปนตน

ขอจากดในการเกบขอมลและขอเสนอแนะในการเกบขอมลตอไป

ในการศกษาวจยคร งน ทมวจยไดมการพฒนาแบบสอบถามดวยกระบวนการหลายขนตอนเพอใหได

แบบสอบถามทเหมาะสมกบการสารวจคณภาพชวตคนทางานและคณภาพชวตการทางานของแรงงานไทย อยางไร

กตาม เนองจากขอจากดทางดานเวลา ไดมการเกบขอมลปฐมภมเพยง 200 รายในกรงเทพมหานครและจงหวดใกล

เคยงเทานน ทมวจยจงมขอเสนอแนะในการเกบขอมลตอไป ดงน


1. ควรเกบขอมลทเปนตวแทนแรงงานในระบบทงหมด เพอใชขอมลจากการสารวจในการกาหนดนโยบาย

เพอพฒนาแรงงานในภาพรวม

2. การเกบขอมลทเปนตวแทนแรงงานในระบบควรเกบขอมลจากสถานประกอบการทมขนาด ประเภท และ

ลกษณะงานทหลากหลาย เพอใหการกาหนดนโยบายแรงงานมความหลากหลายตรงกบความตองการ

ของแรงงานในสถานประกอบการทแตกตางกน

3. หากผกาหนดนโยบายมความประสงคจะทาการสารวจเพอตดตามสถานการณคนาทางาน (Labour

Watch) ตองมการกาหนดหนวยงานประจาทรบผดชอบในการสารวจขอมลทเปนลกษณะตอเนอง เพอให

ไดขอมลทสอดคลองและสามารถตดตามการเปลยนแปลงได หรอมการจดฝกอบรมใหผประกอบการทา

การสารวจขอมลเอง โดยชแจงประโยชนของการสารวจคณภาพชวตคนทางานตอผประกอบการ

4. เพอเปนแรงจงใจใหสถานประกอบการมสวนรวมในการสารวจ ผสารวจขอมลอาจทารายงานสรปผล

ตวชวดทสาคญเปนลกษณะอตโนมต และรายงานตอสถานประกอบการทตกเปนตวอยางในการสารวจ

เพอใหผประกอบการเหนสถานการณคณภาพชวตของคนทางานของตน ซงจะเปนประโยชนตอการ

กาหนดนโยบายของสถานประกอบการ โดยเฉพาะอยางย ง หากการเกบขอมลเปนแบบตอเน อง

ในลกษณะ Labour Watch เพราะผประกอบการจะไดเหนการเปลยนแปลงคณภาพชวตคนทางาน

ในสถานประกอบการของตน ซงประโยชนท ผ ประกอบการไดรบจะทาใหเกดการรวมมอทดในการ

สารวจขอมลในระยะยาว

5. จดใหมเวทเพอแลกเปลยนองคความรเกยวกบคณภาพชวตคนทางานไทย เพอปรบแบบสอบถามให

คลอบคลมสถานการณทเปนปจจบน เชน การเปลยนกฎหมายแรงงาน และปญหาคาครองชพ เปนตน

6.2.2 ขอเสนอแนะเชงนโยบายจากการพฒนาตวอยางการปฏบตทด (Good Practice)

ขอเสนอน เปนแนวทางปฏบตในการทางานใหคนทางานเปนคนด-คนเกง อยด-มสขทสกดไดจากการถอดบทเรยน

ประสบการณตรงของผประกอบการ คนทางาน และเจาหนาททงจากหนวยงานภาครฐและองคกรเอกชน ดงน

6.2.2.1 แนวทางปฏบตตามความเหมาะสมของขนาดสถานประกอบการ ทสกดไดจากผประกอบ

การและคนทางาน

ก) สถานประกอบการขนาดใหญ

1) จดรปแบบการทางานภายในองคกรเปนแบบMatrix เพอการสรางงานเปนทม

2) ประยกตแนวคด ความสข 8 ประการ มาใชมององครวมของความสขใหครอบคลมทกมต

ของชวต ประกอบดวย

• Happy Body เชน การสอนโยคะ การเตนแอโรบค

• Happy Heart เชน การบรจาคโลหต, จดกระเชาเยยมพนกงานทคลอดบตร, ไถชวต

โคกระบอ, กจกรรมการจด Buddy

• Happy Soul เชน การตกบาตรรวมกน, การนงสมาธทกวนพธท 2 และ 4 ของ

เดอน, การสงพนกงานไปปฏบตธรรม, การทอดผาปาประจาป

• Happy Brain เชน ทกวนพฤหสท 3 ของเดอนใหความรแกพนกงาน ดานการเงน

การลงทน ใชชวตอยางไรใหเปนสข


• Happy Relax เชน การสรางหองคาราโอเกะ, กจกรรมประกวดรองเพลง, การจด

งานรนรมยตามประเพณ

• Happy Money เชน การจดตงสหกรณออมทรพย

• Happy Family เชน การมอบทนการศกษาแกบตรของพนกงานทเสยชวตจนจบ

ปรญญาตร, สงเสรมชวตครอบครวกบคแตงงานทครบรอบ 5 ป , รณรงค ลด ละ

เลกสงเสพตด, กจกรรมระลกถงบดา-มารดาในวนพอวนแม

• Happy Society เชน การสรางสวนในสถานททางาน

ข) สถานประกอบการขนาดกลางและเลก

แนวทางการปฏบตงาน มลกษณะเนนใหคนทางานเปนสวนหนงในการกาวไปดวยกนกบองคกร

ถาองคกรลมชวตของคนทางานกลมดวย นอกจากน ใหถอหลก มวนย สามคค เสยสละ คณธรรม กตญญ สรางคนให

เปนคนด เมอคนด จะสงผลใหครอบครวด ชมชนด และสงคมดตามมา

สรปแนวทางปฏบตในการทางานใหคนทางานเปนคนด-คนเกง อยด-มสข

• ประเดนทนาสนใจของสถานประกอบการขนาดใหญ คอ การนาหลก Happy 8 (Happy Body, Happy

Heart, Happy Money, Happy Family, Happy Society, Happy Relax และ Happy Brain) มาสรางเปน

กจกรรมโดยเนนท คนเปนศนยกลาง เพ อใหพนกงานในบรษทสามารถปฏบตงานไดอยางเตม

ประสทธภาพ เกดประสทธผลสงสดตอบรษท และพนกงานเกดความรก ความสามคค ความผกพนกน

• สาหรบสถานประกอบการขนาดเลกตองทาใหคนทางานนกถงความสขในการทางานมากกวาตวเงน

“Happy no money” โดยทาใหคนในองคกรรกและผกพนกบองคกรเสมอนเปนสวนหนงของการดาเนน

ชวต สรางความสานกรวมกนวา “ถาองคกรลมชวตของคนทางานกลมดวย” และสงเสรมใหการดาเนน

วถชวตของคนทางานเปนไปโดยยดเอาเศรษฐกจพอเพยงเปนหลก ตลอดจนเรยนรในการบรหารเงน

• การทากจกรรมสวนใหญ สถานประกอบการขนาดใหญจะเหนคณคาของคน สวนบรษทขนาดเลกจะม

เทคนคใหเจาของหรอผบรหารระดบสงของสถานประกอบการเหนความสาคญ โดยการทาโครงการ

เยยมบาน (Home Visit) การสรางตนแบบคนด เชน สงเสรมใหการไปทาบญไมถอเปนวนลาเปนตน และ

เขาใจในชวตสวนตว แตบรษททจะกาวไปสบรษทขนาดใหญตองเนนการทารวมกน ใหพนกงานรสกวา

เปนสวนหนงของบรษท พยายามสรางองคกรใหหางไกลในเรองของเงน เนนความเสยสละ คอ องคกร

เปนคนควกกระเปา พนกงานเปนคนลงแรง เชน การมกองทนพฒนาบานเกด โดยใหพนกงานทมความ

ประสงคตองการทนนสามารถลงชอเพอขอรบทนได มหองสมดการเรยนร

• วฒนธรรมขององคกรสามารถปรบเปลยนได อยทวสยทศน ตองสรางบรรทดฐาน หรอคานยม แตในทาง

ปฏบตคนกคดถงปากทอง แตกสามารถปรบเปลยนไดโดยอยท ความเช อ ส งสาคญคอการสราง

วฒนธรรมองคกรทด มคณธรรม ไมมเงนลงทนกใชวธลงแรง เพอใหพนกงานมสวนรวม ใหกจกรรมเปน

สอกลาง เพอลดความขดแยง สรางความผกพน และสรางกจกรรมทมรปแบบเหมาะสมกบบรษท

• การจดตงสหกรณเปนกลไกตวหนงทเนนความสมครใจ มการออมทรพย การปลอยกโดยคดดอกเบย

ราคาตำ


• ควรมกจกรรมคนกาไรใหสงคม เพอใหพนกงานรจกการทาประโยชนใหสงคม

• การตดตามประเมนผล จะมการประชมทมทางาน มการประมวลผลโครงการ นาเสนอ ปรบปรงอยตลอด

เวลา และเปดโอกาสใหคนรนใหมเขามาเสนอความคด

• การสอสาร เปนสงทสาคญ ระหวางเจาของหรอผบรหารระดบสงของสถานประกอบการ กบระดบผ

จดการและพนกงาน ควรมสอกลางทสามารถสอสารพดคยได เพอแลกเปลยนความคดเหนทงในเรอง

การทางาน สวสดการตางๆ ตลอดจนปญหาตางๆ ทเกดขน

• การวดระดบความสข บรษททงขนาดใหญและเลกควรมการรเรมใชแบบสอบถาม ของกรมสขภาพจต

กระทรวงสาธารณสข เพอใชวดระดบความสขของทกคนในสถานประกอบการของตน ทาใหทราบระดบ

ความสขของพนกงานแตละคนวาอยในระดบใด โดยการสมตวอยางในทกแผนก หรออาจใชแบบ

ประเมนความพงพอใจของพนกงานททางสถานประกอบการสรางขนเองกได การวดระดบความสข เปน

ตวบงช สภาพจตใจของคนทางาน ซงสงผลกระทบไปถงความเจรญกาวหนาของสถานประกอบการดวย

6.2.2.2 กลมเจาหนาทรฐ นกวชาการ และองคกรภาคเอกชน

สรปแนวทางการปฏบตการทางานเพอใหคนทางานเปนคนด-คนเกง อยด-มสข ผบรหารตองใหความสาคญ

เรองตางๆ ดงน

1) ความปลอดภยในการทางาน

• โดยกาหนดนโยบายดานความปลอดภยในการทางาน และแนวทางการปฏบตทชดเจน เชน มการ

อบรมกอนและหลงทางาน การกาหนดการสวมใสอปกรณความปลอดภย การควบคมการนาเขา

เครองจกร และตองมคาสงใหปฏบตตามนโยบายอยางเครงครด

2) สภาวะแวดลอมในการทางาน

จดสภาพแวดลอมใหเหมาะสมกบการทางาน เพอลดอตราเสยงอนตรายทเกดจากการทางาน และสราง

บรรยากาศทดในการทางาน เพอสนบสนนใหเกดความสขในการทางาน

3) สขภาพ

จดใหมการตรวจสขภาพ ทวไปปละ 1 ครง และตรวจตามสภาพการทางานปละ 2 ครง เพอลดอตราการ

เจบปวย และบาดเจบจากการทางาน และหากตรวจพบอาการเจบปวยจะไดรกษาไดทน

4) คาตอบแทน

กาหนดคาตอบแทนทเหมาะสมและเปนธรรม โดยมโครงสรางการปรบขนเงนเดอนประจาปทประกาศให

พนกงานรบทราบโดยทวกน

5) สทธและความเปนธรรม

ใหความเปนธรรมแกพนกงานทมอายสง และอายงานสง ในการพจารณาการจางงาน และการปรบคา

ตอบแทน


6) ความกาวหนาและความมนคง

สงเสรมพนกงานทมประสบการณ ใหไดรบตาแหนงทเหมาะสม และควรจดตงกองทนเพอดแลลกจางใน

กรณถกเลกจางหรอนายจางเลกกจการ

7) สวสดการ

สามารถเบกคารกษาพยาบาลทเกนสทธทไดรบจากสานกงานประกนสงคมได

นอกจากนรฐควรมบทบาทในการสงเสรมคณภาพชวตคนทางาน ดงน

1) สทธและความเปนธรรม

กาหนดหลกสตรการเรยนการสอน เรอง “สทธและหนาท” ของลกจางกอนเขาสตลาดแรงงาน เพอให

ลกจางมความรเกยวกบเรองดงกลาว ไมใหเกดการเอารดเอาเปรยบจากนายจาง

2) ความมนคง

รฐควรชวยเรองการสงเสรมการลงทน มหลกคำประกน และมระบบประกนสงคมทด เพอดแลลกจางให

ตรงตามวตถประสงค

ประเดนสาคญ คอ การสรางการมสวนรวมของคนในองคกร โดยวเคราะหปญหาทเกดขน สรางรปแบบ

กจกรรมพฒนา เพอแกปญหาและใหเกดประโยชนตอทกคนในองคกร สงทจะไดคอพนกงานมคณภาพชวตทด

สามารถปฏบตงานไดอยางเตมประสทธภาพ เกดประสทธผลตอองคกร และพนกงานมความสามคค รกและผกพน

ระหวางกนและองคกร

บรรณานกรม : 135

บรรณานกรม

เอกสารภาษาองกฤษ

Annette M.David. 2005. Regional Framework for Action for Occupational Health:Strengthening Occupational Health

Services in Asia-Pacific. (Mimeographed).

Doh C. Shinn. 1986. Education and the Quality of Life in Korea and the United States: A Cross- Cultural Perspective

in the Public Opinion Quarterly. Vol. 50. (3). Oxford University Press.

Donald C. Cole, Lynda S. Robson, et al. 2005. Quality of working life indicators in Canadian health care organizations

: a tool healthy, health care workplaces? Occupational Medicine, Vol.55 (1).

Erika L. Kirby and Lynn M. Harter. 2001. Discourses of Diversity and the Quality of Work Life : the Character and

Costs of the Managerial Metaphor in Management Communication, Quarterly.Vol. 15 (1). pp.121-127. SAGE

Publications.

ESCAP. 1995. Quality of Life in the ESCAP Region. New York: United Nations.

H. Dargahi and M.K. Sharifi Yazdi. 2007. Quality of work life in Tehran University of Medical Sciences Hospitals’

clinical laboratories employees in Pakistan. Journal of Medical Sciences Quarterly. Vol.23(4).

Howard Gospel. 2003. Conditions of Work and Employment Programme.Geneva: The International Labour Office.

Lisbon Strategy. 2005. The National Lisbon Reform Programme 2005-2008. Belgium More growth, more jobs.

(Mimeographed).

S. Ventegodt, et at. 2003. Validation of two global and generic quality of life questionnaires for population screening:

screenqol and seqol. The ScientificWorldJournal. pp.3,412-421.

Sripiean, Vepavee. 2001. Quality of Working Life and Labour Migration. PhD. Dissertation. Institute for population

and Social Research, Mahidol University.

Statistics Finland. Content Areas of Quality of Work Life Surveys.[online]. Available from http://www.stat.fi/tk/el/

tyoolot_aineisto_sisalto_en.html

Walton Louis E. Davis, Albert B. Chem and Associates.1975. The Quality of Working Life, Volume one. London:

Collier Macmillan Publishers.

Yves Delamotte and Shin-ichi Takesewa.1984. Quality of Working Life in International Perspective. Geneva: The

International Labour Organization.


เอกสารภาษาไทย

กองตรวจความปลอดภย กรมสวสดการและคมครองแรงงาน กระทรวงแรงงาน. 2546. สรปสาระสาคญกฏหมาย ความ

ปลอดภยในการทางาน.พมพครงท 2.กรงเทพฯ: บรษท บพธการพมพ จากด.

เกอ บญวงศสน. 2549. สงคม “สว.” (ผสงวย). มตชน ฉบบวนอาทตยท 22 ตลาคม 2549 หนา 7.

เกอ บญวงศสน. 2550. ปญหาประชากรวยแรงงานทเรมลดลง: ภยคกคามประเทศทพงสงวร. มตชน ฉบบวนจนทรท 4

มถนายน 2550 หนา 27.

คณะกรรมการอานวยงานพฒนาคณภาพชวตของประชาชน (พชช.). 2547. รายงานคณภาพชวตของ คนไทย จากขอ

มลความจาเปนพนฐาน (จปฐ.) ป 2547. กรมการพฒนาชมชน กระทรวงมหาดไทย.

จรประภา อครบวร. ไมระบปทพมพ. รายงานผลการวจย การศกษาการจดทาตวชวดในงานทรพยากรมนษย HR

Measurement.กรงเทพฯ:สถาบนการจดการงานบคคล สมาคมการจดการงานบคคลแหงประเทศไทย.

บษยาณ จนทรเจรญสข. 2537. การรบรคณภาพชวตคนงานกบความผกพนองคการ : ศกษากรณขาราชการ สถาบ น

เทคโนโลยพระจอมเกลาพระนครเหนอ. วทยานพนธคณะศลปศาสตร มหาวทยาลยธรรมศาสตร.

แผนงานสขภาวะองคกรภาคเอกชน สานกงานกองทนสนบสนนการสรางเสรมสขภาพ. 2550. การบรณาการเพอสราง

เสรมคณภาพชวตผประกนตนในสถานประกอบการ. เอกสารอดสาเนา.

ฝายสถตและรายงาน กองวจยและพฒนา สานกงานประกนสงคม. 2550. สถตงานประกนสงคม 2549. สานกงาน

กจการโรงพมพ องคการสงเคราะหทหารผานศก

วาทร.ต.อภชย ศรเมอง. 2539. คณภาพชวตในการทางานของพนกงานและลกจางเทศบาลในจงหวด นครศรธรรมราช.

วทยานพนธคณะรฐศาสตร มหาวทยาลยธรรมศาสตร

สานกงานคณะกรรมการกฤษฏกา. 2546. พระราชบญญตคมครองแรงงาน พ.ศ. 2541.

http://www.lawyerscouncil.or.th/

สานกงานสถตแหงชาต. 2550. การสารวจภาวการณทางานของประชากร ทวราชอาณาจกร ไตรมาสท 2: เมษายน -

มถนายน 2549. สานกงานสถตแหงชาต กระทรวงเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร

สานกมาตรฐานการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย. 2548. โครงการกาหนดดชนคณภาพชวต. เอกสารทาง

วชาการ สมพ. 1 ลาดบท 23 เลมท 3/2548. สานกงานปลดกระทรวง กระทรวงพฒนาสงคมและความมนคงของ

มนษย.

สนนทา โอศร และนภา มหารชพงศ. 2549. โครงการวจย คณภาพชวตคนทางานในสถานประกอบการ จงหวดชลบร.

ศนยจดการงานวจยระบบสขภาพภาคตะวนออก (ศวรส.อ) มหาวทยาลยบรพา

ภาคผนวก : 137

ภาคผนวก


ภาคผนวก 1 : รายชอคณะกรรมการทปรกษาโครงการฯ

ภาคผนวก 2 : รายชอผเชยวชาญโครงการฯ

ภาคผนวก 3 : รายชอผเขาประชมระดมสมอง

ภาคผนวก 4 : แบบสอบถามเจาของหรอผบรหารสถานประกอบการ

ภาคผนวก 5 : แบบสอบถามคณภาพชวตคนทางานในภาคอตสาหกรรม และภาคบรการ

ภาคผนวก 6 : ตารางสถต


รายชอคณะทปรกษาโครงการ

ดร.ชยยทธ ชวลตนธกล ทปรกษาวชาการแรงงานกระทรวงแรงงาน

นายแพทยชาญวทย วสนตธนารตน ผอำนวยการแผนงานสขภาวะองคกรภาคเอกชน

สานกงานกองทนสนบสนนการสรางเสรมสขภาพ(สสส.)

คณมารสา เชาวพฤฒพงศ นายกสมาคมการจดการงานบคคลแหงประเทศไทย

คณมลลกา คณวฒน อดตทปรกษาวชาการแรงงานกระทรวงแรงงาน

รองศาสตราจารย ดร.สรพล ปธานวนช อาจารยประจำคณะสงคมสงเคราะหศาสตร

มหาวทยาลยธรรมศาสตร

ดร.วภาว ศรเพยร ผอานวยการกลมงานแผนงานและสารสนเทศ

สานกพฒนามาตรฐานแรงงานกระทรวงแรงงาน


รายชอผเชยวชาญโครงการฯ ดานคณภาพชวต

ดร. สทธลกษณ สมตะสร สถาบนโภชนาการมหาวทยาลยมหดล

รองศาสตราจารย ดร.อนชาต พวงสาล รองอธการบดฝายระบบกายภาพและสงแวดลอม

มหาวทยาลยมหดล

นายแพทยชาญวทย วสนตธนารตน สานกงานกองทนสนบสนนการสรางเสรมสขภาพ

รองศาสตราจารย ดร.วาสนา อมเอม กองทนประชากรแหงสหประชาชาต(UNFPA)

นายแพทยประเวช ตนตพวฒนกล กรมสขภาพจตกระทรวงสาธารณสข

นายแพทยกฤษดา เรองอารยรชต สานกงานกองทนสนบสนนการสรางเสรมสขภาพ

คณมลลกา คณวฒน อดตทปรกษาวชาการแรงงานกระทรวงแรงงาน

คณสเมธ เหลองศรมงคล สานกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจ

และสงคมแหงชาต

คณบณฑตย ธนชยเศรษฐวฒ มลนธอารณพงศพงน

คณอภชาต การณกรสกล ประธานกรรมการบรษทเอเชยพรซชนจากด

คณแกวใจ ธรรมจตต บรษทไลออน(ประเทศไทย)จากด

คณอภรตน นตะมาน ประธานสหภาพแรงงานโรงแรมรอยลออคด

คณยงยทธ เมนตะเภา ประธานสหภาพแรงงานบรษทเอนเอชเคสปรง

แหงประเทศไทย


ท ชอ –นามสกล ตาแหนง/หนวยงาน

1. คณชสงาเกษมสขผจดการฝายทรพยากรบคคลบ.วกาบอส แมนนแฟคเจอรง จากด

2. คณเออมพรเกษมสขหวหนาแผนกวจยและพฒนางานบรการบ.เอสเมตคอลเอนเตอรไพรส จากด

3. คณดวงใจถนอมชาตผจดการแผนกพฒนาบคคลากรและแรงงานสมพนธบ.ไทยแอโรว จากด

4. คณสทธรตนสายอรามHRD.Supervisorบ.รามาชส อนดสตรส จากด

5. คณพนชกรพทธชนผอานวยการฝายทรพยากรมนษยโรงพยาบาลเมโย

6. คณลดดาวลยพทธรกษาผชวยผอานวยการฝายทรพยากรมนษยโรงพยาบาลเมโย

7. คณวรญชลตนทรพยเจาหนาทสวสดการและแรงงานสมพนธบ.เรยโคล แอสฟสท จากด

8. คณประสทธคาโสภาเจาหนาทความปลอดภยบ.ทปโกแอสฟลท จากด (มหาชน)

9. คณยพาภมษาเจาหนาทความปลอดภยบ.เลนโซ วล จากด

10. คณอรชมาเยนอราเจาหนาทสรรหาบ.เลนโซ วล จากด

รายชอผเขาประชมระดมสมอง

สมมนาระดมสมอง

การถอดบทเรยนการปฏบตทด

“การจดการความร: ประสบการณการพฒนามาตรฐานการทางาน”

ภายใต “โครงการศกษาคณภาพชวตคนทางานในภาคอตสาหกรรมและภาคบรการ”

วนท 16 – 17 กมภาพนธ 2551

ณ โรงแรม LE CASA BANGSAEN จงหวดชลบร



1. คณอภชาตการณกรสกล กรรมการผจดการบรษทเอเชยพรซชน

2. คณจตรงคเตชะกาพ ผชวยกรรมการบรหารบรษทไลออน(ประเทศไทย)จากด

3. รศ.ดร.ศรนนทกตตสขสถต สถาบนวจยประชากรและสงคมมหาวทยาลยมหดล

4. ผศ.ดร.กาญจนาตงชลทพย สถาบนวจยประชากรและสงคมมหาวทยาลยมหดล

5. คณยอดขวญรจนกนกนาฏ สานกงานกองทนสนบสนนการสรางเสรมสขภาพ

6. คณขวญเมองแกวดาเกง จฬาลงกรณมหาวทยาลย

7. คณอธวฒนเปลงสะอาด จฬาลงกรณมหาวทยาลย

8. คณหฤทยอาจปร จฬาลงกรณมหาวทยาลย

9. นางสาวพอตาบนยตรณะ สถาบนวจยประชากรและสงคมมหาวทยาลยมหดล

10. นางสาวสพฒนาเปรมใจ นกศกษาฝกงานมหาวทยาลยนเรศวร



การจดการความร : ประสบการพฒนามาตรฐานการทางาน


วนท 19 มนาคม 2551 เวลา 9.00 – 12.00 น. ณ ลานสรางสข ชน 35 สสส.



1. รศ.ดร.ศรนนทกตตสขสถต สถาบนวจยประชากรและสงคมม.มหดล

2. ผศ.ดร.กาญจนาตงชลทพย สถาบนวจยประชากรและสงคมม.มหดล

3. นางสาวพอตาบนยตรณะ สถาบนวจยประชากรและสงคมม.มหดล

4. นางสาววรรณภาอารย สถาบนวจยประชากรและสงคมม.มหดล

5. นพ.ชาญวทยวสนตธนารตน สานกงานกองทนสนบสนนการสรางเสรมสขภาพ(สสส.)

6. นางสาวฉนทลกษณอาจหาญ สานกงานกองทนสนบสนนการสรางเสรมสขภาพ(สสส.)

7. คณรชนกรชมสวน สานกโรคจากการประกอบอาชพและสงแวดลอมกรมควบคมโรค

8. คณโอภาสตงกจถาวร สานกโรคจากการประกอบอาชพและสงแวดลอมกรมควบคมโรค

9. คณฉววรรณนมคง สานกบรหารงานการศกษานอกโรงเรยน

10. คณยงยทธเมนตะเภา ประธานสหภาพแรงงานเอนเอชเคสปรงแหงประเทศไทย

11. คณอภรตนนตะมาน ประธานสหภาพแรงงานโรงแรมรอยลออคด

12. คณพเชฐอนทรเออ สถาบนเสรมสรางขดความสามารถมนษยสภาอตสาหกรรมแหงประเทศไทย

13. คณพงษศกดขนหอม รองประธานสภาองคการลกจางแหงประเทศไทย

14. รศ.ดร.ณรงคเพชรประเสรฐ ประธานกรรมการมลนธอารมณพงศพงน

15. คณดวงพรแกลโกศล ผอานวยการกลมงานสวสดการและคมครองแรงงานพนท2

16. คณจนตนารชตโภคน นกวชาการแรงงาน6วกลมงานสวสดการและคมครองแรงงานพนท2

17. คณอาภรณนนทวสย ผอานวยการกลมงานสวสดการและคมครองแรงงานพนท4

18. คณเสรมสรเขมะสถตย นกวชาการแรงงาน6ว.กลมงานสวสดการและคมครองแรงงานพนท4

19. คณดวงใจเพงผล ผอานวยการกลมงานสวสดการและคมครองแรงงานพนท8

20. คณจฑาทพยวชรเกษมสนธ นกวชาการแรงงาน8ว.กลมงานสวสดการและคมครองแรงงานพนท9

21. คณสรกาญจนาพฒนาศกด ผอานวยการกลมงานสวสดการและคมครองแรงงานพนท10

22. คณวรวทยพลเอยร ผจดการฝายบญชบ.ซนฟดอนเตอรเนชนแนลจากด

23. คณนฤมลพลทรพย กองพฒนาระบบบรการจดหางานกรมการจดหางาน

24. คณเกษรเทพแปง สถาบนความปลอดภยในททางาน

25. คณบษราคมสระทองแยง สานกงานประกนสงคม

26. คณศภกานตเมตตา สานกงานประกนสงคม

27. สากลเพมทองคา เจาหนาทอนามย6สำนกอนามย

28. จราพรสงหมณสกลชย นกวชาการแรงงาน7ว.กลมงานสวสดการและคมครองแรงงานพนท1



“การจดการความร: ประสบการณการพฒนามาตรฐานการทางาน”


วนท 20 กมภาพนธ 2551 ณ โรงแรมรชมอนด จ.นนทบร


แบบสอบถาม สถานประกอบการ

รหส

sec_no. fac_no. ID_no.


แบบแสดงความยนยอมใหสมภาษณ

สวสดคะดฉน/ผมชอ.....................................................................มาจาก......................................................................

ขณะน กาลงทาการสารวจขอมลเรอง คณภาพชวตคนทางานในภาคอตสาหกรรมและภาคบรการ โดยม

วตถประสงค เพอพฒนาองคความรดานคณภาพชวตคนทางานในสถานประกอบการภาคอตสาหกรรมและภาค

บรการ เพอสนบสนนและเออประโยชนตอเครอขายการทางานสรางเสรมคณภาพชวตคนทางานในสถานประกอบการ

ภาคอตสาหกรรมและภาคบรการ

ดฉน/ ผม ขออนญาตถามคาถามซงจะใชเวลาประมาณ 20 นาท โดยจะจดคาตอบของทานลงในแบบสอบถาม

ดฉน/ ผม ขอยนยนใหทานแนใจวา คาตอบทงหมดททานใหขอมลครงน เราจะเกบเปนความลบอยางเครงครด

ดฉน/ ผม จะไมบนทกชอและทอยของทานในแบบสอบถามน ขอมลทกอยางทไดจะถกใชเพอการศกษาวจยใน

โครงการ ......................................................................... เทานน ทานมสทธทจะขอหยดการสมภาษณไดตลอดเวลา

หรอเลอกไมขอตอบคาถามบางขอททานไมตองการจะใหขอมลไดอยางไรกตามดฉน/ผมหวงเปนอยางยงวาทานจะ

มสวนรวมในการวจยโครงการ..........................................................และใหขอมลทถกตองครบถวนทกขอความคดเหน

ของทานสาคญมากสาหรบการศกษาครงนหากมขอสงสยใดๆเกยวกบการศกษาครงนกรณาถามได

ทานมขอสงสยใดจะซกถามหรอไม

ทานคดวาเราจะเรมใหการสมภาษณไดในตอนนหรอไม

[] ไมใหสมภาษณ ขอบคณทกรณาสละเวลา(จบการสมภาษณ)

[] อนญาตใหสมภาษณ เรมการสมภาษณ

ขอรบรองวาขาพเจาไดอานขอความแสดงความยนยอมใหกบผใหขอมลโดยครบถวนแลว

ชอ-นามสกลพนกงานสมภาษณ ..........................................................................................................................................

วนททาการสมภาษณ(วน/เดอน/ปพ.ศ.)..............................................................................................................................

เรมเวลา...................................น.สนสด.........................................น.รวมเวลา..........................................................

ผตรวจงานสนาม..................................................วนท...................เดอน.......................................พ.ศ......................

ผตรวจแบบสอบถาม............................................วนท...................เดอน....................................... พ.ศ......................

ผลงรหส................................................................วนท...................เดอน........................................พ.ศ......................

ผลการสมภาษณ ..................................................................................................................................................................


แบบสอบถามสถานประกอบการ

ชอสถานประกอบการ...........................................................................................................................................................

สถานทตงตาบล/แขวง ........................................................................................................................................................

อาเภอ/เขต.....................................................................................จงหวด.........................................................................

ประเภทสถานประกอบการ

() อตสาหกรรมระบ ..................................................................................................................................................

() บรการระบ ............................................................................................................................................................

เรมดาเนนกจการ ป พ.ศ..................................................................................................................................................

ทนจดทะเบยน ...................................................................................................................................................................

ผตอบแบบสอบถาม ..........................................................................................................................................................

ตาแหนง ..............................................................................................................................................................................

ระยะเวลาททางาน.............................................................................................................................................................


ประเภท พนกงาน

จานวน ลกษณะ การจาง

วธการ จายคาแรง

วนทางาน (ตอสปดาห)

เวลา ทางาน

การทางาน ลวงเวลา

การจายคา ลวงเวลา

1. งาน

สานกงาน

รวม

...............คน

ชาย

...............คน

หญง

...............คน

1.รายเดอน

2.รายวน

3.รายชวโมง

4.ตามผลงาน

5.งานเหมา

6.อนๆ

(ระบ) ..........

.....................

.....................

1.ทกเดอน

2.ทก15วน

3.ทกสปดาห

4.ทกวน

5.อนๆ

(ระบ) ..........

.....................

.....................

.........................

วน

เวลาเรมตน

....................น.

เวลาสนสด

....................น.

รวม

.........................

ชวโมง

วนทางาน

1.ม

2.ไมม

วนหยด

1.ม

2.ไมม


จาย

..........................

เทา

วนหยด

จาย

..........................

เทา

2. งานผลต/

บรการ

รวม.........คน

ชาย.........คน

หญง........คน

1.รายเดอน

2.รายวน

3.รายชวโมง

4.ตามผลงาน

5.งานเหมา

6.อนๆ

(ระบ) ..........

.....................

.....................

1.ทกเดอน

2.ทก15วน

3.ทกสปดาห

4.ทกวน

5.อนๆ

(ระบ) ..........

.....................

.....................

.........................

วน

เวลาเรมตน

....................น.

เวลาสนสด

....................น.

รวม

.........................

ชวโมง


1.ม

2.ไมม

วนหยด

1.ม

2.ไมม


จาย

..........................

เทา

วนหยด

จาย

..........................

เทา

มาตรฐาน หนวยงาน พ.ศ.

1.

2.

3.

4.

5.

การจางพนกงาน/ลกจาง ของสถานประกอบการแหงน

3) สถานประกอบการของทานเคยเขารวมโครงการเกยวกบการพฒนามาตรฐานแรงงานกบหนวยงาน

ภาครฐหรอภาคเอกชน หรอไม อะไรบาง

1. เคยระบปพ.ศ........................ 2. ไมเคย

4) รายไดของสถานประกอบการของทาน ในปทผานมา

1. นอยกวา1ลานบาท 2. 1–5ลานบาท 3. 5–10ลานบาท

4. 10–20ลานบาท 5. มากกวา20ลานบาท


สวสดการ 1 2

ม ไมม

6.1 หอพก/ทพก

6.2 อาหาร

6.3 ขาว

6.4 ของแหงสาหรบทาอาหาร/ของใชอนๆในชวตประจาวน

6.5 เสอผา/เครองแบบ

6.6 รถรบ-สง

6.7 ใหเบกเงนลวงหนาในกรณฉกเฉน

6.8 นำดม/เครองดม

6.9 หองนำแยกชายและหญง

6.10 หองพยาบาล

- มแพทยและพยาบาล

- มเฉพาะพยาบาล

- มเจาหนาทความปลอดภย

6.11 ปจจยในการปฐมพยาบาลเบองตน(ตยา)

6.12 ตรวจสขภาพประจาป

6.13 สนทนาการตางๆเชนหองสมดหองดทวสนามกฬา

6.14 สงอานวยความสะดวกอนๆเชนหองทางานหองพกทจอดรถ

6.15 สหกรณออมทรพย

6.16 รานคาสวสดการ

6.17 รานคาขายสนคาราคาถก

6.18 อนๆ

ระบ........................................................................................

5) สถานประกอบการแหงน มสหภาพแรงงาน หรอไม

1. ม 2. ไมม

ถาม มจานวนสมาชกรวม............................คนชาย....................คนหญง.....................คน

ถาไมม มการจดตงเปนคณะกรรมการเชนคณะกรรมการสวสดการหรอไม

1. มระบ.................................................................

2. ไมม

6) สถานประกอบการของทานมการจดสวสดการเหลานหรอไม


7) ทานตองการใหรฐหรอหนวยงานทเกยวของกบการสงเสรมคณภาพชวตคนทางานในสถานประกอบการ

และคนทางานในหวขอตอไปน เขามามสวนรวม อยางไรบาง เชน การกาหนดนโยบาย การจดกจกรรม

การอบรม เปนตน

1. ดานสขภาพอนามย

.................................................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................................................

2) ดานสงแวดลอม

.................................................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................................................

3) ดานความปลอดภย

.................................................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................................................

4) ดานพฒนาการทางาน

.................................................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................................................

5) อนๆ(ระบ)

.................................................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................................................

สนสดการสมภาษณ : ขอขอบพระคณเปนอยางมากทกรณาสละเวลาในการตอบแบบสอบถามทงหมดน

บนทกเวลาสนสดการสมภาษณ :...................................................................


แบบสอบถามสาหรบใชสมภาษณ คนทางานในสถานประกอบการ ภาคอตสาหกรรมและภาคบรการ

คณสมบตผถกสมภาษณ

1. เปนคนงานสญชาตไทยเพศชายและหญงอายระหวาง15-60ป

2. มบตรประกนสงคม

3. มระยะเวลาทางานในสถานประกอบการปจจบน3เดอนขนไป

เลขทแบบสอบถาม


แบบแสดงความยนยอมใหสมภาษณ

สวสดคะดฉน/ผมชอ.....................................................................มาจาก......................................................................

ขณะน กาลงทาการสารวจขอมลเร องคณภาพชวตคนทางานในภาคอตสาหกรรมและภาคบรการ โดยม

วตถประสงค เพอพฒนาองคความรดานคณภาพชวตคนทางานในสถานประกอบการภาคอตสาหกรรมและภาค

บรการ เพอสนบสนนและเออประโยชนตอเครอขายการทางานสรางเสรมคณภาพชวตคนทางานในสถานประกอบการ

ภาคอตสาหกรรมและภาคบรการ

ดฉน/ ผม ขออนญาตถามคาถามซงจะใชเวลาประมาณ 20 นาท โดยจะจดคาตอบของทานลงในแบบสอบถาม

ดฉน/ ผม ขอยนยนใหทานแนใจวา คาตอบทงหมดททานใหขอมลครงน เราจะเกบเปนความลบอยางเครงครด

ดฉน/ ผม จะไมบนทกชอและทอยของทานในแบบสอบถามน ขอมลทกอยางทไดจะถกใชเพอการศกษาวจยใน

โครงการ ......................................................................... เทานน ทานมสทธทจะขอหยดการสมภาษณไดตลอดเวลา

หรอเลอกไมขอตอบคาถามบางขอททานไมตองการจะใหขอมลไดอยางไรกตามดฉน/ผมหวงเปนอยางยงวาทานจะ

มสวนรวมในการวจยโครงการ..........................................................และใหขอมลทถกตองครบถวนทกขอความคดเหน

ของทานสาคญมากสาหรบการศกษาครงนหากมขอสงสยใดๆเกยวกบการศกษาครงนกรณาถามได

ทานมขอสงสยใดจะซกถามหรอไม

ทานคดวาเราจะเรมใหการสมภาษณไดในตอนนหรอไม

[] ไมใหสมภาษณ ขอบคณทกรณาสละเวลา(จบการสมภาษณ)

[] อนญาตใหสมภาษณ เรมการสมภาษณ

ขอรบรองวาขาพเจาไดอานขอความแสดงความยนยอมใหกบผใหขอมลโดยครบถวนแลว

ชอ-นามสกลพนกงานสมภาษณ ..........................................................................................................................................

วนททาการสมภาษณ(วน/เดอน/ปพ.ศ.)..............................................................................................................................

เรมเวลา...................................น.สนสด.........................................น.รวมเวลา..........................................................

ผตรวจงานสนาม..................................................วนท...................เดอน.......................................พ.ศ......................

ผตรวจแบบสอบถาม............................................วนท...................เดอน....................................... พ.ศ......................

ผลงรหส................................................................วนท...................เดอน........................................พ.ศ......................

ผลการสมภาษณ ..................................................................................................................................................................


ขอปฏบตทสาคญในการบนทกคาตอบ

1. ใหใชดนสอในการบนทกขอมลทงการวงกลมการใสเครองหมายและการบนทกคาตอบ

2. ใหวงกลมลอมรอบตวเลขทเปนคาตอบหรอบนทกขอความทเปนคาตอบลงบนเสนประ

3

ขอมลพนฐาน

1. ภาคของสถานประกอบการ

1. กรงเทพมหานคร 2. กลาง 3. เหนอ 4. ตะวนออกเฉยงเหนอ 5. ใต

2. จงหวด..........................................................

3. ประเภทสถานประกอบการ

1. ภาคอตสาหกรรม 2. ภาคบรการ

4. ประเภทของกจการ

4.1 งานอตสาหกรรม

1. กระดาษ 11. ไมและเฟอรนเจอร

2. การพมพและสงพมพ 12. ยางและเครองหนง

3. ของเลนเดก/ของใชสาหรบเดก 13. โลหะและผลตภณฑแปรรปจากโลหะ

4. คอมพวเตอรและอปกรณ 14. ยานยนตและชนสวนยานยนต

5. เคมภณฑ 15. วสดกอสรางและตกแตง

6. เครองจกรและอปกรณเกยวกบเครองจกร 16. เวชภณฑและเครองสาอาง

7. เครองประดบและอญมณ 17. เสอผาและเครองนงหม

8. ไฟฟาอเลคโทรนคส 18. อาหารและเครองดม

9. ปโตรเลยมและแกส 19. พลาสตก

10. บรรจภณฑ 20. อนๆระบ..............................................

4.2 งานบรการ

1. กอสราง 5. ประกนภยและประกนชวต

2. การขนสง 6. ภตตาคาร/รานอาหาร(ทไมไดอยในโรงแรม)

3. ขายสนคาอปโภคและบรโภค 7. โรงพยาบาล

4. ขายสนคาอตสาหกรรม 8. สถาบนการเงน

9. โรงแรม

9.1 ภตตาคาร 9.2 หองอาหาร 9.3 ทวร

9.4 บนเทง(ไนตคลบ/เลาจ/คาราโอเกะ/นาฏศลปเปนตน)

9.5 อนๆระบ..........................................................................

10. สอสารและคมนาคม(ไปรษณยบรการสงสนคารถรบสงพนกงานทมนายจาง)

11. อสงหารมทรพย

12. สถาบนการศกษา(โรงเรยน,โรงเรยนกวดวชา,มหาวทยาลยเปนตน)

13. บรการวชาชพ(เชนสานกงานทนายความ,สานกงานบญชเปนตน)

14. ธรกจบนเทง(เชนคาราโอเกะผบโรงภาพยนตรรานบรการอนเตอรเนตเปนตน)

15. อนๆระบ..........................................................................


1.1 เพศ

1. ชาย 2. หญง

1.2 ทานอาย..................ป เกดเดอน.................................พ.ศ........................

1.3 ขณะนทานนบถอศาสนาอะไร

1. พทธ 3. อสลาม

2. ครสต 4. ไมนบถอศาสนา

5. อนๆระบ..................................................

1.4 ระดบการศกษาของทาน

1.4.1ทานจบการศกษาสงสดในระดบใด

1. ประถมศกษาหรอตำกวา 5. อาชวะศกษาตอนปลายเชนปวส.

2. มธยมศกษาตอนตน 6. อนปรญญา

3. มธยมศกษาตอนปลาย 7. อดมศกษาหรอเทยบเทา

4. อาชวะศกษาตอนตนเชนปวช. 8. ไมไดรบการศกษา

9. อนๆระบ...........................................................................

1.4.2ปจจบนทานกาลงศกษาตอหรอไมถาเคยกาลงศกษาตอในระดบใด

1. ประถมศกษาหรอตำกวา 5. อาชวะศกษาตอนปลายเชนปวส.

2. มธยมศกษาตอนตน 6. อนปรญญา

3. มธยมศกษาตอนปลาย 7. อดมศกษาหรอเทยบเทา

4. อาชวะศกษาตอนตนเชนปวช. 8. ไมไดรบการศกษา

9. อนๆระบ...........................................................................

1.5 สถานภาพสมรส

1. โสด (ขามไปขอ1.7) 4. หมาย

2. สมรสและอยรวมกน 5. หยา/แยกทาง/เลกกน

3. สมรสแตแยกกนอย 6. อยดวยกนโดยไมไดสมรส

1.6 ทานมบตรหรอไม(รวมลกบญธรรม/ลกตด/ลกเลยง)

1. มจานวน...........คน 2. ไมม

1.7 ภมลาเนาเดม(จงหวดทเกดหรอใชชวตสวนใหญตงแตแรกเกดจนถง10ป)

จงหวด.............................................................................................................

1.8 ตาแหนงงานปจจบน

1. ฝายสานกงาน ตาแหนง/ลกษณะงาน.......................................................................................

แผนก..............................................................................................................

2. ฝายผลต/บรการ ตาแหนง/ลกษณะงาน.......................................................................................

แผนก..............................................................................................................

3. อนๆระบ.............................................................................................................................................

1.9 สถานภาพการจางงาน

1. ลกจางรายเดอน 4. ลกจางชวคราวเหมาคาแรง

2. ลกจางรายวน/รายชวโมง 5. อนๆระบ..............................................................................

3. ลกจางบางชวงเวลา(Part-time)



1.10 การจางงานมการทาสญญาจางหรอไม

1. มแตไมระบระยะเวลาในสญญาจาง

2. มโดยระบระยะเวลาการจางงาน...............ป..................เดอน

3. ไมม

1.11 ระยะเวลาในการทางานทนรวมทงหมด..............ป..............เดอน

2.1 ปจจบนทานพกอาศยอยกบใคร(ตอบไดมากกวา1ขอ)

1. พอแมตนเอง/พอแมคสมรส

2. สาม/ภรรยา

3. ลกชาย/ลกสาว(รวมลกตด/ลกบญธรรม)

4. พชาย/นองชาย/พสาว/นองสาว

5. อยคนเดยว

6. ญาต

7. เพอน/เพอนรวมงาน

8. อนๆระบ..............................................................

2.2 ทานไดมเวลากลบไปเยยมคนในครอบครวของทานหรอไม

1. กลบ

2. ไมไดกลบไปเยยม(ขามไปขอ2.5)

3. อยกบครอบครว(ขามไปขอ2.5)

2.3 ระบชวงเวลาทกลบไปเยยมครอบครวเดอน..............................ป.............................

2.4 ครงสดทายทกลบไปเยยมใคร(ตอบไดมากกวา1ขอ–ไมตองอานใหฟง)

1. พอแมตนเอง/พอแมคสมรส

2. สาม/ภรรยา

3. ลกชาย/ลกสาว(รวมลกตด/ลกบญธรรม)

4. พชาย/นองชาย/พสาว/นองสาว

5. ญาต

2.5 ทานรสกวาทานมเวลาอยกบคนในครอบครวเพยงพอหรอไม

1. มอยางเพยงพอ 3. มแตไมคอยเพยงพอ

2. มบางพอสมควร 4. ไมมเวลาเลย

2.6 คนในครอบครวทานมการพดคยกนดวยความเขาใจหรอไมอยางไร

1. ดมาก 3. ไมคอยด

2. ด 4. แยมาก

2.7 โดยรวมแลวทานมความรสกตอสถานะความสมพนธภายในครอบครวของทานอยางไร

1. พอใจมาก 3. ไมคอยพอใจ

2. พอใจ 4. ไมพอใจมาก



3.1 การครอบครองทอยอาศยของทานเปนอยางไร

1. เปนเจาของบานและทดน(ขามไปขอ3.3)

2. เปนเจาของบานบนทดนสาธารณะ(ขามไปขอ3.3)

3. อยบานพอแมหรอบานญาต(ขามไปขอ3.3)

4. เปนเจาของบานแตเชาทดน

5. เชาซอ

6. เชา

7. อยทพกทสถานประกอบการจดใหโดยไมเสยคาเชา(ขามไปขอ3.3)

8. อนๆระบ.........................................................................................................

3.2 ทานเสยคาเชาทพกอาศยในแตละเดอนเปนเงน.........................บาท

3.3 ทพกอาศยของทานมปญหาสภาวะแวดลอมตอไปนหรอไม(ตอบไดมากกวา1ขอ-ถามนา)

1. เสยง 6. คบแคบ

2. ฝนและควน 7. ยงและแมลงตางๆเชนแมลงวนแมลงหวแมลงสาบ

3. กลน 8. อนๆระบ.....................................................................

4. นำเนาเสย 9. ไมมเลย

5. ขยะของเสย

3.4 ทานรสกวาบรเวณทพกอาศยของทานมความปลอดภยในชวตและทรพยสนหรอไม

1. ปลอดภยมาก 3. ปลอดภยนอย

2. ปลอดภยปานกลาง 4. ไมปลอดภยเลย

3.5 ทานเดนทางมาทางานอยางไร(ตอบไดมากกวา1ขอ)

1. ทพกอยบรเวณเดยวกบททางาน 7. รถไฟ

2. เดนมาทางาน 8. เรอโดยสาร

3. รถจกรยาน 9. รถยนตสวนตว

4. รถประจาทาง 10. รถมอเตอรไซคสวนตว

5. รถรบจางเชนTAXI 11. รถมอเตอรไซครบจาง

6. รถไฟฟาหรอรถไฟใตดน 12. รถรบ-สงของสถานประกอบการ

13. อนๆระบ....................................................................

3.6 ระยะเวลาเฉลยทใชในการเดนทางมาทางาน(ไป-กลบตอวน)...............ชวโมง.............นาท

3.7 ทานมความยากลาบากในการเดนทางมาทางานหรอไม

1. ไมม

2. มบางเลกนอยโปรดระบความลาบากในการเดนทาง.................................................................

3. มปานกลางโปรดระบความลาบากในการเดนทาง.....................................................................

4. มมากโปรดระบความลาบากในการเดนทาง.............................................................................

3.8 ทานคดวาการเดนทางจากบานไป-กลบททางานมความปลอดภยหรอไมอยางไร

1. ปลอดภยมาก 3. ปลอดภยนอย

2. ปลอดภยปานกลาง 4. ไมปลอดภยเลยเพราะ.....................................................



4.1 ทานคดวา“คนไทยสมยน”มคณธรรมจรยธรรมในเรองตางๆตอไปนมากนอยเพยงใด(ถามทกขอ)


4.2 ในรอบ1เดอนทผานมาทานไดปฏบตกจทางศาสนาหรอไม(ปฏบตธรรมนงสมาธตกบาตรไปโบสถทาละหมาดเปนตน)

1. ทกวน

2. เฉพาะวนเสาร-อาทตย

3. เฉพาะวนสาคญทางศาสนาวนประเพณและวนพเศษอนๆ

4. นานๆครง

5. ไมเคย

6. อนๆระบ....................................................................

4.3 ในรอบ1เดอนทผานมาทานบรจาคเงนหรอใหทานหรอไม

1. ให.............................บาท

2. ไมให

4.4 ในรอบ1ปทผานมาทานเคยตดตอกบหนวยงานราชการหรอไม

1. เคย

2. ไมเคย(ขามไปตอนท5)

4.5 ในรอบ1ปทผานมาทานไดรบความสะดวกหรอไมเมอตองตดตอกบหนวยงานราชการ

1. สะดวกมาก

2. สะดวกปานกลาง

3. สะดวกนอย

4. ไมสะดวกเลย

คณธรรมและจรยธรรม 1 2 3 4

มมาก ปานกลาง มนอย ไมม

4.1.1 ความกตญญกตเวท

4.1.2 ความเออเฟอเผอแผเอออาทร

4.1.3 ความมระเบยบวนยและเคารพกฎหมาย

4.1.4 ความขยนหมนเพยร

4.1.5 ความอดทนอดกลน

4.1.6 ความมสมมาคารวะ

4.1.7 ความซอสตยตอคครอง

4.1.8 ความซอสตยตอผอน

5.1 ในรอบ1เดอนทผานมาทานมการสงสรรคกบเพอนๆของทานมากนอยแคไหน

1. มมาก 3. มนอย

2. มปานกลาง 4. ไมมเลย

5.2 โดยทวไปทานรจกคนในชมชนของทานอยางไร

1. รจกเปนอยางด 3. รจกบางเลกนอย

2. รจกเปนบางสวน 4. ไมรจกเลย(ขามไปขอ5.4)



5.3 โดยภาพรวมทานมความสมพนธกบคนในชมชนบรเวณททานพกอาศยอยางไร

1. มความสมพนธทดมาก 3. มความสมพนธดเลกนอย

2. มความสมพนธดปานกลาง 4. มความสมพนธทไมดเลย

5.4 ชมชนททานอาศยอยมรปแบบการใชชวตคลายคลงกบวถชวตของทานหรอไม

1. คลายคลงกนสวนใหญ

2. คลายคลงกนบางบางสวน

3. แตกตางกนมาก

4. ไมทราบ

5.5 ชมชนททานพกอาศยมการจดกจกรรมหรอจดตงชมรมขนภายในชมชนหรอไม

1. ม

2. ไมม(ขามไปขอ5.7)

3. ไมทราบ(ขามไปขอ5.7)

5.6 ทานเคยเขารวมกจกรรมหรอเปนสมาชกชมรมตางๆในชมชนททานพกอาศยหรอไม

1. เขารวมทกครง

2. เขารวมบางครง

3. เขารวมนอยมาก

4. ไมเคยเขารวมเลย

5.7 ทานคดวาสถานะทางสงคม/ระดบของตนเองเมอเปรยบเทยบกบคนสวนใหญในชมชนของทานเปนอยางไร

1. ดกวา

2. ไมแตกตาง

3. ดอยกวา

การมงานทา รายได คาตอบแทน

6.1 จานวนวนททานทางาน(ตามจรง)..............................................................วนตอสปดาห

6.2 จานวนวนทางาน(ตามทสถานประกอบการกาหนด)......................................วนตอสปดาห

6.3 จานวนชวโมงทางานโดยเฉลยของทาน................................ชวโมงตอวน(นบเฉพาะททางานใหสถานประกอบการไมรวมเวลาพก)

6.4 ในชวง1เดอนทผานมาทานทางานลวงเวลาหรอไม

1. ทาเฉลย......................ชวโมงตอวนใน1เดอนทาลวงเวลา..........................วน

2. ไมไดทา

6.5 ในชวง1เดอนทผานมาทานทางานเปนกะหรอไม

1. ทากะละ...................ชวโมงตอวน

2. ไมไดทา(ขามไปถามขอ6.7)

6.6 เปนกะหมนเวยนหรอไม

1. ใชในแตละรอบของกะใชเวลา........................วน

2. ไมใช

6.7 ในชวง1เดอนทผานมาทานมรายไดจากการทางานเดอนละ................บาท

(ไมรวมรายไดจากคาลวงเวลาคากะโบนสคาธรรมเนยมบรการTipและเบยขยน)

ตอนท 6 ชวตการทางาน


6.8. ในชวง1เดอนทผานมาทานมรายไดอนนอกเหนอจากรายไดในขอ6.7อกหรอไม

ทไดรบจากสถานประกอบการอะไรบาง(ตอบไดมากกวา1ขอ-ไมถามนาหลงจากนนคอยถามนาในขอทผใหสมภาษณไมไดตอบ)

1. มไดแก 1.1 คาลวงเวลาในวนทางานเดอนละ.........................บาท

1.2 คาลวงเวลาในวนหยดเดอนละ.........................บาท

1.3 คาบรการ(Servicecharge)เดอนละ...........................บาท

1.4 คาเบยขยนเดอนละ..........................บาท

1.5 คาเบยงานหนกเดอนละ..........................บาท

1.6 Tipเดอนละ..........................บาท

1.7 คากะเดอนละ..........................บาท

1.8 คาตาแหนงงานเดอนละ..........................บาท

1.9 คาอาวโสงานเดอนละ..........................บาท

1.10 รายไดอนระบ............................เดอนละ...........................บาท

2. ไมม

6.9 ใน1ปทานไดโบนส/องเปาทไดรายปปละ..................................................บาท

6.10 ในชวง1เดอนทผานมาทานมรายไดอนนอกเหนอจากการทางานในสถานประกอบการหรอไม

1. มรายไดสทธเดอนละ..............................บาท

2. ไมม

6.11 โดยรวมแลวทานคดวารายไดททานไดรบทงหมดในแตละเดอนเพยงพอหรอไมเมอเปรยบเทยบกบรายจายทงหมดในแตละเดอน

1. เพยงพอ 2.ไมเพยงพอ

6.12 ปจจบนทานมหนสนหรอมภาระทตองชาระหนหรอไม(นบรวมหนททานไมไดเปนผกอแตตองเปนผรบภาระในการสงคน)

1. ม 2. ไมม(ขามไปขอ6.15)

6.13 ในปจจบนการชาระหนททานมทงหมด(เงนตนและดอกเบย)เปนภาระทางการเงนสาหรบทานและครอบครวมากนอยเพยงใด

1. ไมเปนภาระ

2. เปนภาระพอสมควร

3. เปนภาระหนก

4. เปนภาระหนกมาก

6.14 ทานกเงนหรอผอนชาระหนจากแหลงเงนกใด(ตอบไดหลายขอ)

1. แหลงเงนกในระบบ(ธนาคารหรอสหกรณออมทรพย)

2. แหลงเงนกนอกระบบ

3. เงนกไมเสยดอกเบย

6.15 ทานมเงนเกบออมในแตละเดอนหรอไม

1. ม 2. ไมม

6.16 ทานซอลอตเตอรหรอหวยบางหรอไม

1. ไมเคยซอเลย

2. ปจจบนไมไดซอแตเคยซอ

3. นานๆซอท

4. ซอเปนประจา

6.17 ทานเลนการพนนบางหรอไม

1. ไมเคยเลนเลย

2. ปจจปนไมเลนแตเมอกอนเคยเลน

3. นานๆเลนท

4. เลนเปนประจา


สวสดการและสทธขนพนฐาน และความเปนธรรม

6.18 สถานประกอบการของทานใหสทธการลาตอไปนหรอไมและไดรบคาตอบแทนดวยหรอไม(ถามนา)

6.20 ทานมเวลาพกในชวงเวลาทางานในแตละวน(รวมพกทานอาหารกลางวน)โดยเฉลย...................นาท

6.21 สถานประกอบการททานทางานอยมการตรวจเลอดเอชไอวกอนเขารบทางานหรอไม

1. ไมม

2. ม


6.22 ทานคดวาสถานประกอบการททานทางานมการพจารณาเลอนขนหรอขนเงนเดอนใหแกพนกงานดวยความเหมาะสมหรอไม

1. เหมาะสม 3. ไมแนใจ

2. ไมเหมาะสม 4. ไมทราบ

6.23 สถานประกอบการททานทางานอยมสหภาพแรงงานหรอไม

1. ม


3. ไมทราบ(ขามไปขอ6.25)

6.24 ทานไดเขารวมเปนสมาชกสหภาพแรงงานหรอไม

1. เปนสมาชก 2. ไมไดเปนสมาชก

6.25 ทานสามารถรวมตวในการเจรจาตอรองเพอสวสดการของพนกงานในสถานประกอบการไดหรอไม

1. ได

2. ไมได

3. ไมแนใจ

สทธวนลา 1 2 3 การไดรบคาตอบแทน

ม ไมม ไมแนใจ 1 ไดรบ 2 ไมไดรบ 3 ไมแนใจ

6.18.1 ลาปวย

6.18.2 ลากจ

6.18.3 ลาคลอด

6.18.4 ลาเพอฝกอบรม

6.18.5 ลาบวช

6.18.6 อนๆระบ..................

สทธวนลา 1 2 3 การไดรบคาตอบแทน

ม ไมม ไมแนใจ 1 ไดรบ 2 ไมไดรบ 3 ไมแนใจ

6.19.1 ประจำสปดาห

6.19.2 ตามประเพณ(ปใหม

สงกรานตตรษจนเปนตน)

6.19.3 พกผอนประจำป/พกรอน

6.19.4 อนๆระบ..................

6.19 สถานประกอบการของทานใหสทธวนหยดตอไปนหรอไมและไดรบคาตอบแทนดวยหรอไม(ถามนา)


6.26 หนวยงานของทานมสวสดการเหลานหรอไม(ถามนา)

6.27 โดยรวมแลวทานพงพอใจกบสวสดการททานไดรบจากสถานประกอบการหรอไม

1. พอใจมาก

2. พอใจปานกลาง

3. ไมคอยพอใจ

4. ไมพอใจเลย

6.28 สถานททางานของทานมกจกรรมสนทนาการตางๆเพอพนกงานหรอไม

1. ม

2. ไมม(ขามไปถามขอ6.30)

สวสดการ

มหรอไม ทานมสทธไดรบหรอไม

1 2 3 1 2 3

ม ไมม ไมแนใจ มสทธ ไมมสทธ ไมแนใจ

6.26.1 หอพก/ทพก

6.26.2 อาหาร

6.26.3 ขาว

6.26.4 ของแหงสาหรบทาอาหาร/

ของใชอนๆในชวตประจาวน

6.26.5 เสอผา/เครองแบบ

6.26.6 รถรบ-สง

6.26.7 เบกเงนลวงหนา

6.26.8 นำดม/เครองดม

6.26.9 หองนำแยกชายและหญง

6.26.10 หองพยาบาล

- มแพทยและพยาบาล

- มเฉพาะพยาบาล

- มเจาหนาทความปลอดภย

6.26.11 ปจจยในการปฐมพยาบาลเบองตน

(ตยา)

6.26.12 ตรวจสขภาพประจาป

6.26.13 สนทนาการตางๆเชนหองสมด

หองดทวสนามกฬาฯลฯ

6.26.14 สงอานวยความสะดวกอนๆเชน

หองทางานหองพกทจอดรถฯลฯ

6.26.15 สหกรณออมทรพย

6.26.16 รานคาสวสดการ

6.26.17 รานคาขายสนคาราคาถก

6.26.18 อนๆ

ระบ............................................


6.29 หากมกจกรรมเปนกจกรรมอะไรบาง(ตอบไดมากกวา1ขอ)

1. ออกกาลงกาย

2. จดงานวนเกด

3. จดงานตามเทศกาลเชนปใหมตรษจนสงกรานตลอยกระทง

4. อนๆระบ.................................................................................................

สภาวะแวดลอมในททางาน

6.30 ความสมพนธของทานกบเพอนรวมงานเปนอยางไร


2. คอนขางด 4. ไมดเลย

6.31 ทานมโอกาสแสดงความคดเหนกบหวหนางานไดมากนอยแคไหน

1. มมาก 3. ไมคอยม

2. มปานกลาง 4. ไมมเลย

6.32 สถานประกอบการททานทางานอยดแลเอาใจใสพนกงานอยางไร


2. ดปานกลาง 4. ไมดเลย

6.33 สถานประกอบการททานทางานอยใหโอกาสพนกงานทกระดบแสดงความคดเหนในเรองทมสวนไดสวนเสยตอพนกงานหรอไม

1. ใหมาก 3. ไมคอยให

2. ใหปานกลาง 4. ไมใหเลย

6.34 สถานประกอบการททานทางานอยใหโอกาสพนกงานทกระดบแสดงความคดเหนเกยวกบการทางานหรอไม

1. ใหโอกาสทกครง 3. ใหโอกาสเฉพาะผทมตาแหนงระดบหวหนางาน

2. ใหโอกาสบางครง 4. ไมใหโอกาสเลย

6.35 สถานประกอบการททานทางานอยมชองทางใหพนกงานรองทกขไดหรอไม

1. ม 2. ไมม

6.36 ททางานของทานมปญหาสภาวะแวดลอมตอไปนหรอไม(ถามนา)

1. ความรอน 10. สกปรก

2. ความเยน 11. นำเนา

3. ความสนสะเทอนจากเครองจกร 12. อปกรณ(เชนเครองจกร)ไมปลอดภย

4. การระบายอากาศ 13. แสงไมเพยงพอ

5. เสยง 14. คบแคบ

6. ควน 15. สภาพการทางานทไมเหมาะสม

7. กลน 16. การยกของหนกเกนไป

8. ความชน 17. อนๆระบ...............................................

9. ฝน 18. ไมมเลย

6.37 ทานพงพอใจกบระบบบรหารจดการ/นโยบายของสถานประกอบการททานทางานอยในขณะนอยางไร


2. พอใจ 4. ไมพอใจมาก

6.38 สถานประกอบการจดอปกรณปองกนอนตรายสวนบคคลใหแกทานหรอไม

1. จด

2. ไมจด(ขามไปขอ6.41)

3. ไมเขาขาย(ขามไปขอ6.41)


6.39 อปกรณปองกนอนตรายสวนบคคลจากการทางานททานไดรบเปนอยางไร

1. ใชการได

2. ใชการไมได


6.40 ทานไดใชอปกรณปองกนอนตรายสวนบคคลหรอไมอยางไร

1. ใชประจา 3. ไมคอยไดใช

2. ใชบาง 4. ไมเคยใชเลย

6.41 สถานประกอบการททานทางานอยมระบบการปองกนอคคภย(เชนซอมหนไฟ/ใชอปกรณดบเพลง)หรอไม

1. ม

2. ไมม


6.42 สถานประกอบการททานทางานอยมการฝกอบรมดานความปลอดภยใหแกคนงานหรอไม

1. ม

2. ไมม


ความกาวหนาและความมนคงในการทางาน

6.43 อาชพของทานในขณะนมความมนคงหรอไมอยางไร

1. มนคง

2. ไมมนคง


6.44 ทานมโอกาสกาวหนาในอาชพการงานของทานหรอไม

1. มโอกาส

2. ไมมโอกาส


6.45 หนวยงานของทานมการพฒนาบคลากรฝกอบรมพนกงานหรอใหไปดงานนอกสถานท

สาหรบระดบงานของทานบางหรอไม

1. ม


3. ไมแนใจ(ขามไปขอ6.48)

6.46 ทานมโอกาสทจะไดรบการอบรมหรอศกษาตอเพอพฒนาทกษะและความสามารถของตนเองหรอไม

1. ม

2. ไมม


6.47 ทานเคยเขารบการอบรมหรอดงานเพอพฒนาทกษะในการทางานหรอไม

1. เคย

2. ไมเคย

6.48 ในรอบ1ปทผานมาทานเคยคดเปลยนงานหรอไม

1. เคยเพราะ.....................................................................................................................................

2. ไมเคย


7.1 ในชวง1เดอนทผานมาทานเคยปวยหรอไมสบาย(ไมวาจะตองไปหาหมอหรอไม)

ถาปวยเจบปวยครงสดทายดวยโรคอะไร

1. ไมปวย

2. ปวยครงสดทายดวยโรค...................................................

7.2 ในชวง1เดอนทผานมาทานเคยปวยหรอไมสบายจากการทางานหรอไมถาปวยปวยดวยโรคอะไร

1. ไมปวย

2. ปวยครงสดทายดวยโรค...................................................

7.3 ในชวง1เดอนทผานมาทานเคยไดรบบาดเจบหรอประสบอบตเหตจนตองไดรบการรกษาหรอไม

ถาเคยการบาดเจบหรออบตเหตทเกดขนครงสดทายเกดจากอะไร

1. ไมเคย

2. เคยครงสดทายเกดจาก..................................................

7.4 โดยทวไปเมอทานไปใชบรการทางการแพทยทานเบกเงนจากประกนสงคมอยางไร

1. เบกไดหมด 3. เบกจากแหลงอนระบ..........................................................

2. เบกไดบางสวน 4. ไมเคยใชบรการทางการแพทย

7.5 ปกตทานกนอาหารมอหลกวนละกมอ

1. กนครบ3มอ 4. กน2มองดมอกลางวน

2. กนมากกวา3มอ 5. กน2มองดมอเชา

3. กน2มองดมอเยน 6. กนเพยง1มอเทานน

7.6 ปจจบนทานสบบหรยาเสนหรอยาสบประเภทอนๆหรอไม

1. ไมเคยสบเลย 3. สบนานๆครง

2. ปจจบนไมสบแตเคยสบ 4. สบเปนประจา

7.7 ปจจบนทานดมเครองดมทมแอลกอฮอลเชนเหลาเบยรไวนสาโทหรอสราพนบานหรอไม

1. ไมเคยดมเลย 4. ดมเดอนละ1-2ครง

2. ปจจบนไมดมแตเคยดม 5. ดมเปนบางวน(1-2ครงตอสปดาห)

3. ดมนานๆครง 6. ดมคอนขางบอย(3-4ครงตอสปดาห)

7. ดมทกวน

7.8 ปจจบนทานดมเครองดมชกาลงหรอเครองดมทมคาเฟอนหรอไม(ไมรวมชากาแฟนำอดลม)

1. ไมเคยดมเลย 4. ดมเดอนละ1-2ครง

2. ปจจบนไมดมแตเคยดม 5. ดมเปนบางวน(1-2ครงตอสปดาห)

3. ดมนานๆครง 6. ดมคอนขางบอย(3-4ครงตอสปดาห)

7. ดมทกวนวนละ...................ขวด

7.9 ปจจบนทานรสกทางานดวยความเหนอยลาหรอไม

1. ใช 2. ไมใช

7.10 โดยปกตทานใชเวลานอนเฉลย..........................ชวโมงตอวน

7.11 โดยรวมแลวในแตละวนทานรสกวาไดรบการพกผอนหยอนใจอยางเพยงพอหรอไม

1. เพยงพอ 2. ไมเพยงพอ

7.12 ปจจบนทานออกกาลงกายหรอไมอยางไร

1. มากกวา3วนตอสปดาห 3. นอยกวา3วนตอสปดาห

2. 3วนตอสปดาห 4. ไมไดออกกาลงกาย(ขามไปถามขอ7.14)

ตอนท 7 สขภาพ ตอนท7สขภาพ

7.1 ในชวง1เดอนทผานมาทานเคยปวยหรอไมสบาย(ไมวาจะตองไปหาหมอหรอไม)

ถาปวยเจบปวยครงสดทายดวยโรคอะไร

1.ไมปวย2.ปวยครงสดทายดวยโรค...................................................

7.2 ในชวง1เดอนทผานมาทานเคยปวยหรอไมสบายจากการทางานหรอไมถาปวยปวยดวยโรคอะไร

1.ไมปวย2.ปวยครงสดทายดวยโรค...................................................

7.3 ในชวง1เดอนทผานมาทานเคยไดรบบาดเจบหรอประสบอบตเหตจนตองไดรบการรกษาหรอไม

ถาเคยการบาดเจบหรออบตเหตทเกดขนครงสดทายเกดจากอะไร

1.ไมเคย2.เคยครงสดทายเกดจาก..................................................

7.4 โดยทวไปเมอทานไปใชบรการทางการแพทยทานเบกเงนจากประกนสงคมอยางไร

1.เบกไดหมด3.เบกจากแหลงอนระบ..........................................................

2.เบกไดบางสวน4.ไมเคยใชบรการทางการแพทย

7.5 ปกตทานกนอาหารมอหลกวนละกมอ

1.กนครบ3มอ4.กน2มองดมอกลางวน

2.กนมากกวา3มอ5.กน2มองดมอเชา

3.กน2มองดมอเยน6.กนเพยง1มอเทานน

7.6ปจจบนทานสบบหรยาเสนหรอยาสบประเภทอนๆหรอไม

1.ไมเคยสบเลย 3.สบนานๆครง

2.ปจจบนไมสบแตเคยสบ4.สบเปนประจา

7.7ปจจบนทานดมเครองดมทมแอลกอฮอลเชนเหลาเบยรไวนสาโทหรอสราพนบานหรอไม

1.ไมเคยดมเลย 4.ดมเดอนละ1-2ครง

2.ปจจบนไมดมแตเคยดม5.ดมเปนบางวน(1-2ครงตอสปดาห)

3.ดมนานๆครง 6.ดมคอนขางบอย(3-4ครงตอสปดาห)

7.ดมทกวน

7.8 ปจจบนทานดมเครองดมชกาลงหรอเครองดมทมคาเฟอนหรอไม(ไมรวมชากาแฟนำอดลม)

1.ไมเคยดมเลย 4.ดมเดอนละ1-2ครง

2.ปจจบนไมดมแตเคยดม5.ดมเปนบางวน(1-2ครงตอสปดาห)

3.ดมนานๆครง 6.ดมคอนขางบอย(3-4ครงตอสปดาห)

7.ดมทกวนวนละ...................ขวด

7.9 ปจจบนทานรสกทางานดวยความเหนอยลาหรอไม

1.ใช2.ไมใช

7.10 โดยปกตทานใชเวลานอนเฉลย..........................ชวโมงตอวน

7.11 โดยรวมแลวในแตละวนทานรสกวาไดรบการพกผอนหยอนใจอยางเพยงพอหรอไม

1.เพยงพอ2.ไมเพยงพอ

7.12 ปจจบนทานออกกาลงกายหรอไมอยางไร

1.มากกวา3วนตอสปดาห3.นอยกวา3วนตอสปดาห

2.3วนตอสปดาห4.ไมไดออกกาลงกาย(ขามไปถามขอ7.14)

7.13 การออกกาลงกายแตละครงใชเวลานานเทาใด

1.นอยกวา10นาท4.31–60นาท

2.10–20นาท5.มากกวา60นาท

3.21–30นาท

7.14 ในชวง3เดอนทผานมาทานมเพศสมพนธหรอไม

1.ไมมเพศสมพนธ(ขามไปขอ7.16)2.มเพศสมพนธ


7.13 การออกกาลงกายแตละครงใชเวลานานเทาใด

1. นอยกวา10นาท 4. 31–60นาท

2. 10–20นาท 5. มากกวา60นาท

3. 21–30นาท

7.14 ในชวง3เดอนทผานมาทานมเพศสมพนธหรอไม

1. ไมมเพศสมพนธ(ขามไปขอ7.16) 2. มเพศสมพนธ

7.15 ในชวง3เดอนทผานมาทานมเพศสมพนธกบใครบางและการใชถงยางอนามยกบคนอนของทานเปนอยางไร

(ตอบไดมากกวา1ขอ)(ถามนา)

7.16 โดยรวมแลวทานพงพอใจกบสขภาพกายของทานอยางไรบาง


2. พอใจ 4. ไมพอใจเลย

7.17 เมอเปรยบเทยบสขภาพของทานในปจจบนนกบสขภาพเมอ1เดอนทแลวเปนอยางไรบาง

1. ดกวามาก 4. แยกวาเลกนอย

2. ดกวาเลกนอย 5. แยกวามาก

3. เหมอนเดม

7.18 เมอประสบปญหาในชวตโดยทวไปทานสามารถจดการกบปญหาไดหรอไมอยางไร

1. จดการไดตามทคาดหวงไว 3. จดการไดเปนบางสวน

2. จดการไดเปนสวนใหญ 4. ไมสามารถจดการไดเลย

7.19 โดยรวมแลวความสขของทานเปนอยางไร

คนอน การใชถงยางอนามย

1 ใชเปนประจำ

2 ใชเปนบางครง

3 ไมเคยใชเลย

4 ไมมเพศสมพนธดวย

1. สามหรอภรรยา

2. แฟนคนรกเพอนสนททเปนผหญง

3. แฟนคนรกเพอนสนททเปนผชาย

4. ผชายอน

5. ผหญงอน

6. หญงขายบรการทางเพศ

7. ชายขายบรการทางเพศ

8. อนๆระบ.........................................

0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

ทกขทสด ไมทกขไมสข สขทสด

สนสดการสมภาษณ:ขอขอบพระคณเปนอยางมากทกรณาสละเวลาในการตอบแบบสอบถามทงหมดน

บนทกเวลาสนสดการสมภาษณ:.....................................................................

บนทก

ตารางสถต


ขอมลทวไป รวม

(จำนวนคน) กรงเทพฯ สมทรปราการ ปทมธาน ชลบร

จานวนตวอยาง 100.0 (200) 28.5 (57) 15.5 (31) 20.5 (41) 35.5 (71)

เพศ

ชาย 41.0(82) 43.9(25) 48.4(15) 22.0(9) 46.5(33)

หญง 59.0(118) 56.1(32) 51.6(16) 78.0(32) 53.5(38)

อาย (ป)

ตำกวา25 22.0(44) 24.6(14) 19.4(6) 21.9(9) 21.1(15)

25–34 51.5(103) 40.3(23) 54.8(17) 48.8(20) 60.6(43)

35–44 19.5(39) 22.8(13) 22.6(7) 17.1(7) 16.9(12)

45ปขนไป 7.0(14) 12.3(7) 3.2(1) 12.2(5) 1.4(1)

ระดบการศกษา

ประถมศกษาหรอตำกวา 8.5(17) 8.8(5) 9.7(3) 9.8(4) 7.0(5)

มธยมศกษาตอนตน 9.0(18) 14.0(8) 12.9(4) 7.3(3) 4.2(3)

มธยมศกษาตอนปลาย 26.0(52) 21.1(12) 19.3(6) 34.1(14) 28.2(20)

อาชวะศกษาตอนตน 7.0(14) 7.0(4) 9.7(3) 2.4(1) 8.5(6)

อาชวะศกษาตอนปลาย 14.0(28) 10.5(6) 12.9(4) 9.8(4) 19.7(14)

อนปรญญา 3.5(7) 3.5(2) - 2.4(1) 5.6(4)

อดมศกษาหรอเทยบเทา 32.0(64) 35.1(20) 35.5(11) 34.2(14) 26.8(19)

สถานภาพสมรส

โสด 38.5(77) 40.3(23) 42.0(13) 39.0(16) 35.2(25)

สมรสและอยรวมกน 46.5(93) 45.6(25) 54.8(17) 48.8(20) 42.3(30)

สมรสแตแยกกนอย 1.5(3) - - 2.4(1) 2.8(2)

อยดวยกนโดยไมไดสมรส 9.5(19) 8.8(5) 3.2(1) - 18.3(13)

หมาย/หยา/แยกทาง/เลกกน 4.0(8) 5.3(3) - 9.8(4) 1.4(1)

การมบตร (N = 123 คน)

มบตร 67.5(83) 60.6(20) 83.3(15) 72.0(18) 63.8(30)

ไมมบตร 32.5(40) 39.4(13) 16.7(3) 28.0(7) 36.2(17)

จานวนบตร (N = 83 คน)

1คน 65.1(54) 60.0(12) 80.0(12) 55.6(10) 66.7(20)

มากกวา2คน 34.9(29) 40.0(8) 20.0(3) 44.4(8) 33.3(10)

ภมลาเนาเดม

กรงเทพฯ 14.5(29) 31.6(18) 6.5(2) 4.9(2) 9.8(7)

ภาคตะวนออกเฉยงเหนอ 34.5(69) 29.8(17) 48.4(15) 26.8(11) 36.6(26)

ภาคกลาง 28.5(57) 22.8(13) 25.8(8) 39.0(16) 28.2(20)

ภาคเหนอ 18.5(37) 7.0(4) 16.1(5) 24.4(10) 25.4(18)

ภาคใต 4.0(8) 8.8(5) 3.2(1) 4.9(2) -

ตาแหนงงานปจจบน

ฝายสานกงาน 31.5(63) 40.4(23) 29.0(9) 36.6(15) 22.5(16)

ฝายผลต/บรการ 68.5(137) 59.6(34) 71.0(22) 63.4(26) 77.5(55)

ตาราง 1 จำนวนและรอยละของขอมลทวไปของคนทำงาน จำแนกตามจำนวนตวอยาง


สถานภาพการจางงาน

ลกจางประจารายเดอน 82.0(164) 75.4(43) 61.3(19) 75.6(31) 100.0(71)

ลกจางประจารายวน/รายชวโมง 16.0(32) 21.1(12) 35.5(11) 22.0(9) -

อนๆ*ไดแกลกจางชวคราวเปนตน 2.0(4) 3.6(2) 3.2(1) 2.4(1) -

ระยะเวลาการทางานในสถานประกอบการปจจบน

นอยกวา1ป 10.5(21) 7.0(4) - 9.8(4) 18.3(13)

1ป-<3ป 31.0(62) 21.1(12) 41.9(13) 34.1(14) 32.4(23)

3ป-<6ป 22.0(44) 17.5(10) 9.7(3) 19.5(8) 32.4(23)

6ป–<10ป 10.5(21) 10.5(6) 19.4(6) 14.6(6) 4.2(3)

10ปขนไป 26.0(52) 43.9(25) 29.0(9) 22.0(9) 12.7(9)

ขอมลทวไป รวม


ตาราง 1 จำนวนและรอยละของขอมลทวไปของคนทำงาน จำแนกตามจำนวนตวอยาง (ตอ)

หมายเหต *สถานภาพการจางงานอนๆไดแกลกจางชวคราวลกจางชวคราวเหมาคาแรงและลกจางชวคราวรายป


ครอบครวและการพกอาศย รวม


การพกอาศย

ครอบครวเดยว 57(114) 68.4(39) 61.3(19) 51.2(21) 49.3(35)

ครอบครวขยาย 16.5(33) 10.5(6) 16.1(5) 22(9) 18.3(13)

อยคนเดยว 15.5(31) 10.5(6) 16.1(5) 17.1(7) 18.3(13)

อยกบเพอน/เพอนรวมงาน 6.0(12) 3.5(2) - 7.3(3) 9.9(7)

อยกบญาต 4.0(8) 7(4) 6.5(2) 2.4(1) 1.4(1)

อนๆไดแกพกกบแฟนหรอพกกบพอแมและแฟน 1.0(2) - - - 2.8(2)

การกลบไปเยยมคนในครอบครว

กลบ 76.5(153) 73.7(42) 83.9(26) 70.7(29) 78.9(56)

ไมไดกลบไปเยยม 3.5(7) 1.8(1) - 7.3(3) 4.2(3)

อยกบครอบครว 20(40) 24.6(14) 16.1(5) 22(9) 16.9(12)

การมเวลาเพยงพอในการอยกบคนในครอบครว

มอยางเพยงพอ 35.0(70) 38.6(22) 35.5(11) 31.7(13) 33.8(24)

มบางพอสมควร 28.0(56) 29.8(17) 32.3(10) 26.8(11) 25.4(18)

มแตไมคอยเพยงพอ 27.0(54) 24.6(14) 25.8(8) 26.8(11) 29.6(21)

ไมมเวลาเลย 10.0(20) 7.0(4) 6.5(2) 14.6(6) 11.3(8)

การมชวงเวลาทอยพรอมหนากนกบคนในครอบครว 77.5(155) 82.5(47) 77.4(24) 75.6(31) 74.6(53)

การพดคยดวยความเขาใจกบคนในครอบครว

ดมาก 35(70) 29.8(17) 35.5(11) 39(16) 36.6(26)

ด 63(126) 70.2(40) 58.1(18) 56.1(23) 63.4(45)

ไมคอยด 2(4) - 6.5(2) 4.9(2) -

ความรสกตอสถานะความสมพนธภายในครอบครว

พอใจมาก 47(94) 38.6(22) 67.7(21) 43.9(18) 46.5(33)

พอใจ 52.5(105) 59.6(34) 32.3(10) 56.1(23) 53.5(38)

ไมคอยพอใจ 0.5(1) 1.8(1) - - -

การครอบครองทอยอาศย

เปนเจาของบานและทดน 18.5(37) 28.1(16) 22.6(7) 12.2(5) 12.7(9)

เปนเจาของบานบนทดนสาธารณะ 0.5(1) 1.8(1) - - -

เชาซอ/เชา/เชาทดน/สถานประกอบการ

จดใหโดยเสยคาเชา 68.0(136) 63.2(36) 61.3(19) 75.6(31) 70.4(50)

อยฟร/อยบานพอแมหรอบานญาต/

สถานประกอบการจดใหโดยไมเสยคาเชา/

แฟลตทหาร 13.0(26) 7.0(4) 16.1(5) 12.2(5) 16.9(12)

ตาราง 2 จำนวนและรอยละขององคประกอบดานครอบครว และการพกอาศยของคนทำงาน

จำแนกตามจงหวดตวอยาง


ครอบครวและการพกอาศย รวม


ปญหาสภาวะแวดลอมบรเวณทพกอาศย (ตอบไดหลายขอ)

เสยง 27.5(55) 29.8(17) 22.6(7) 24.4(10) 29.6(21)

ฝนและควน 23(46) 24.6(14) 22.6(7) 19.5(8) 23.9(17)

กลน 17(34) 17.5(10) 22.6(7) 26.8(11) 8.5(6)

นำเนาเสย 9(18) 14(8) 9.7(3) 9.8(4) 4.2(3)

ขยะของเสย 13.5(27) 12.3(7) 19.4(6) 19.5(8) 8.5(6)

คบแคบ 12(24) 7(4) 12.9(4) 19.5(8) 11.3(8)

ยงและแมลงตางๆ 47.5(95) 42.1(24) 45.2(14) 63.4(26) 43.7(31)

อนๆ* 8.5(17) 7.0(4) 12.9(4) 12.2(5) 5.6(4)

ความปลอดภยในชวตและทรพยสนในบรเวณทพกอาศย

ปลอดภยมาก 27.0(54) 29.8(17) 25.8(8) 24.4(10) 26.8(19)

ปลอดภยปานกลาง 57.5(115) 57.9(33) 51.6(16) 58.5(24) 62(44)

ปลอดภยนอย 11(22) 7(4) 22.6(7) 12.2(7) 8.5(6)

ไมปลอดภยเลย 3.5(7) 5.3(3) .0(0) .0(0) 2.8(2)

การเดนทางมาทางาน

เดนมาทางาน/รถจกรยาน 17(34) 33.3(19) 16.1(5) 9.8(4) 8.4(6)

รถสาธารณะ/รถประจาทาง/รถรบจาง/รถไฟฟา/

รถไฟใตดน/เรอ/มอเตอรไซครบจาง

รถประจาทางหรอรถรบจาง 18.5(37) 21.1(12) 25.8(8) 22(9) 11.3(8)

รถไฟฟาหรอรถไฟใตดน 2(4) 7(4) - - -

เรอโดยสาร 0.5(1) 1.8(1) - - -

รถยนตหรอรถมอเตอรไซคสวนตว 51.5(103) 42.1(24) 35.5(11) 43.9(18) 70.4(50)

มอเตอรไซครบจาง 8(16) 8.8(5) 6.5(2) 17.1(7) 2.8(2)

รถรบ-สงของสถานประกอบการ 24(48) 10.5(6) 41.9(13) 41.5(17) 16.9(12)

ความปลอดภยในการเดนทาง

ปลอดภยมาก 26(52) 28.1(16) 32.3(10) 24.4(10) 22.5(16)

ปลอดภยปานกลาง 60(120) 59.6(34) 51.6(16) 56.1(23) 66.2(47)

ปลอดภยนอย 10(20) 10.5(6) 9.7(3) 17.1(7) 5.6(4)

ไมปลอดภยเลย 4(8) 1.8(1) 6.5(2) 2.4(1) 5.6(4)

ตาราง 2 จำนวนและรอยละขององคประกอบดานครอบครว และการพกอาศยของคนทำงาน

จำแนกตามจงหวดตวอยาง (ตอ)

หมายเหต *ปญหาสภาวะแวดลอมบรเวณทพกอาศยอนๆไดแกสตวตางๆและมลสตวทเปนปญหา

ปญหากบเพอนบานขโมยปญหาตนไมดอกหญานำทวมในฤดฝนและสภาพอากาศรอนเกนไป


คณธรรม จรยธรรม วฒนธรรม และกจกรรมทางสงคม

รวม (จำนวนคน)

กรงเทพฯ สมทรปราการ ปทมธาน ชลบร

ทศนคตตอคณธรรม จรยธรรม และวฒนธรรม ของคนไทยสมยน

ความกตญญกตเวท

มาก 8.5(17) 14(8) 3.2(1) 2.4(1) 9.9(7)

ปานกลาง 62.5(125) 63.2(36) 64.5(20) 61(25) 62(44)

นอย 28.5(57) 22.8(13) 32.3(10) 34.1(14) 28.2(20)

ไมม 0.5(1) 0(0) 0(0) 2.4(1) 0(0)

ความเออเฟอเผอแผ

มาก 6.5(13) 10.5(6) 6.5(2) 2.4(1) 5.6(4)

ปานกลาง 50.5(101) 43.9(25) 67.7(21) 34.1(14) 57.7(41)

นอย 41(82) 43.9(25) 25.8(8) 61(25) 33.8(24)

ไมม 2(4) 1.8(1) 0(0) 2.4(1) 2.8(2)

ความมระเบยบวนย

มาก 4(8) 1.8(1) 6.5(2) 0(0) 7(5)

ปานกลาง 40(80) 31.6(18) 48.4(15) 39(16) 43.7(31)

นอย 52.5(105) 66.7(38) 41.9(13) 58.5(24) 42.3(30)

ไมม 3.5(7) 0(0) 3.2(1) 2.4(1) 7(5)

ความขยนหมนเพยร

มาก 18.6(37) 12.5(7) 25.8(8) 17.1(7) 21.1(15)

ปานกลาง 68.8(137) 71.4(40) 54.8(17) 75.6(31) 69(49)

นอย 12.6(25) 61.1(9) 19.4(6) 7.3(3) 9.9(7)

ความอดทนอดกลน

มาก 13.5(27) 12.3(7) 12.9(4) 7.3(3) 18.3(13)

ปานกลาง 52(104) 50.9(29) 51.6(16) 61(25) 47.9(34)

นอย 33(66) 36.8(21) 35.5(11) 31.7(13) 29.6(21)

ไมม 1.5(3) 0(0) 0(0) 0(0) 4.2(3)

ความมสมมาคารวะ

มาก 11.5(23) 3.5(2) 16.1(5) 9.8(4) 16.9(12)

ปานกลาง 57.5(115) 59.6(34) 67.7(21) 41.5(17) 60(43)

นอย 30(60) 35.1(20) 61.1(5) 46.3(19) 22.5(16)

ไมม 1(2) 1.8(1) 0(0) 2.4(1) 0(0)

ความซอสตยตอคครอง

มาก 7.5(15) 3.6(2) 3.2(1) 7.3(3) 12.7(9)

ปานกลาง 40.7(81) 35.7(20) 58.1(18) 39(16) 38(27)

นอย 46.2(92) 53.6(30) 38.7(12) 48.8(20) 42.3(30)

ไมม 5.5(11) 7.1(4) 0(0) 4.9(2) 7(5)

ตาราง 3 จานวนและรอยละขององคประกอบดานคณธรรม จรยธรรม วฒนธรรม และกจกรรมทางสงคม

จาแนกตามจงหวดตวอยาง





ความซอสตยตอผอน

มาก 6(12) 3.5(2) 9.7(3) 2.4(1) 8.5(6)

ปานกลาง 50.5(101) 40.4(23) 71(22) 36.6(15) 57.7(41)

นอย 40.5(81) 50.9(29) 16.1(5) 58.5(24) 32.4(23)

ไมม 3(6) 5.3(3) 3.2(1) 2.4(1) 1.4(1)

การปฏบตศาสนกจในรอบ 1 เดอนทผานมา

ทกวน 17.5(35) 15.8(9) 6.5(2) 26.8(11) 18.3(13)

เปนบางวน 35.5(71) 33.3(19) 41.9(13) 34.1(14) 35.2(25)

เฉพาะวนเสาร-อาทตย 10.5(21) 10.5(6) 9.7(3) 14.6(6) 8.5(6)

เฉพาะวนสาคญทางศาสนาและวนประเพณ 17.5(35) 22.8(13) 29(9) 4.9(2) 15.5(11)

ไมเคย 19(38) 17.5(10) 12.9(4) 19.5(8) 22.5(16)

การบรจาคเงนหรอใหทานในรอบ 1 เดอนทผานมา

ให 86(172) 80.7(46) 87.1(27) 90.2(37) 87.3(62)

ไมให 14(28) 19.3(11) 12.9(4) 9.8(4) 12.7(9)

การไดรบความสะดวกเมอตองตดตอกบหนวยงานราชการ (จานวน = 120 คน)

สะดวกมาก 36.7(44) 42.1(16) 44.4(8) 23.8(5) 34.9(15)

สะดวกปานกลาง 49.2(59) 39.5(15) 44.4(8) 61.9(13) 53.5(23)

สะดวกนอย 9.2(11) 13.2(5) - 4.8(1) 11.6(5)

ไมสะดวกเลย 5(6) 5.3(2) 11.1(2) 9.5(2) -

การสงสรรคกบเพอนๆ ในรอบ 1 เดอนทผานมา

มมาก 17.0(34) 17.5(10) 25.8(8) 12.2(5) 15.5(11)

มปานกลาง 38.0(76) 40.4(23) 35.5(11) 36.6(15) 38.0(27)

มนอย 29.0(58) 29.8(17) 19.4(6) 36.6(15) 28.2(20)

ไมม 16.0(32) 12.3(7) 19.4(6) 14.6(6) 18.3(13)

การรจกกบคนในชมชน

รจกเปนอยางด 24.5(49) 24.6(14) 38.7(12) 26.8(11) 16.9(12)

รจกเปนบางสวน 42.0(84) 40.4(23) 32.3(10) 36.6(15) 50.7(17)

รจกบางเลกนอย 28.0(56) 29.8(17) 29.0(9) 31.7(13) 23.9(17)

ไมรจกเลย 5.5(11) 5.3(3) .0(0) 4.9(2) 8.5(6)

ความสมพนธกบคนในชมชนบรเวณ

มความสมพนธทดมาก 24.7(47) 25.9(14) 32.3(10) 20.5(8) 22.7(15)

มความสมพนธดปานกลาง 55.8(106) 53.7(29) 54.8(17) 56.4(22) 57.6(38)

มความสมพนธดเลกนอย 17.4(33) 18.5(10) 12.9(4) 17.9(7) 18.2(12)

มความสมพนธทไมดเลย 2.1(4) 1.9(1) .0(0) 5.1(2) 1.5(1)


จาแนกตามจงหวดตวอยาง (ตอ)





รปแบบการใชชวตในชมชน

คลายคลงกนสวนใหญ 38.5(77) 35.1(20) 45.2(14) 39.0(16) 38.0(27)

คลายคลงกนบางบางสวน 46.5(93) 42.1(24) 48.8(15) 48.8(20) 47.9(34)

แตกตางกนมาก 14.0(28) 22.8(13) 6.5(2) 7.3(3) 14.1(10)

ไมทราบ - - - 4.9(2) -

การจดกจกรรมหรอจดตงชมรมขนภายในชมชน

ม 44.0(88) 38.6(22) 54.8(17) 61.0(25) 33.8(24)

ไมม 51.5(103) 52.6(30) 45.2(14) 34.1(14) 63.4(45)

ไมทราบ 4.5(9) 8.8(5) - 4.9(2) 2.8(2)

การเขารวมกจกรรมในชมชน

เขารวมทกครง 14.8(13) 13.6(3) 11.8(2) 16.0(4) 16.7(4)

เขารวมบางครง 34.1(30) 40.9(9) 35.3(6) 24.0(6) 37.5(9)

เขารวมนอยมาก 10.2(9) 13.6(3) 5.9(1) 4.0(1) 16.7(4)

ไมเคยเขารวมเลย 40.9(36) 31.8(7) 47.1(8) 56.0(14) 29.2(7)

รปแบบการใชชวตในชมชน

คลายคลงกนสวนใหญ 38.5(77) 22.8(13) 6.5(2) 17.1(7) 18.3(13)

คลายคลงกนบางบางสวน 46.5(93) 73.7(42) 87.1(27) 73.2(30) 77.5(55)

แตกตางกนมาก 14.0(28) 3.5(2) 6.5(2) 9.8(4) 4.2(3)


จาแนกตามจงหวดตวอยาง (ตอ)


จานวนตวอยาง 100.0 (200) 28.5 (57) 15.5 (31) 20.5 (41) 35.5 (71)

ประเภทสถานประกอบการ

ภาคอตสาหกรรม 52.0(104) 38.6(22) 67.7(21) 75.6(31) 42.3(30)

ภาคบรการ 48.0(96) 61.4(35) 32.3(10) 24.4(10) 57.7(41)

ลกษณะการจางงาน

ฝายสานกงาน 31.5(63) 40.4(23) 29.0(9) 36.6(15) 22.5(16)

ฝายผลต/ฝายบรการ 68.5(137) 59.6(34) 71.0(22) 63.4(26) 77.5(55)

ตาแหนง

ลกจางประจารายเดอน 82.0(164) 75.4(43) 61.3(19) 75.6(31) 100.0(71)

ลกจางประจารายวน/รายชวโมง 16.0(32) 21.1(12) 35.5(11) 22.0(9) -

ลกจางชวคราว 1.0(2) 1.8(1) 3.2(1) - -

ลกจางชวคราวเหมาคาแรง 0.5(1) - - 2.4(1) -

อนๆ 0.5(1) 1.8(1) - - -

การทางานลวงเวลาในชวง 1 เดอนทผานมา

ทา 65(130) 56.1(32) 67.7(21) 65.9(27) 70.4(50)

ไมไดทา 35(70) 43.9(25) 32.3(10) 34.1(14) 29.6(21)

การทางานกะในชวง 1 เดอนทผานมา

ทา 28.3(56) 14.0(8) 16.7(5) 40.0(16) 38.0(27)

ไมไดทา 71.7(142) 86.0(49) 83.3(25) 60.0(24) 62.0(44)

การทากะหมนเวยน

ทา 83.9(52) 58.3(7) 100.0(6) 100.0(16) 82.1(23)

ไมไดทา 16.1(10) 41.7(5) - - 17.9(5)

รายได

รายไดตอเดอนจากสถานประกอบการ (ไมรวมเบยตางๆ )

ตำกวา10,000บาท 62.0(124) 45.6(26) 61.3(19) 63.4(26) 74.6(53)

10,000–19,999บาท 24.0(48) 22.8(13) 25.8(8) 31.7(13) 19.7(14)

20,000–29,999บาท 9.5(19) 17.5(10) 12.9(4) 4.9(2) 4.2(3)

30,000บาทขนไป 4.5(9) 14.0(8) - - 1.4(1)

รายไดตอเดอนจากสถานประกอบการ (รวมเบยเลยงทกชนด)

ตำกวา10,000บาท 36.2(72) 33.3(19) 41.9(13) 27.5(11) 40.8(29)

10,000–19,999บาท 44.7(89) 29.8(17) 41.9(13) 67.5(27) 45.1(32)

20,000–29,999บาท 12.6(25) 19.3(11) 16.1(5) 5.0(2) 9.9(7)

30,000บาทขนไป 6.5(13) 17.5(10) - - 4.2(3)

การมรายไดอนนอกสถานประกอบการ

ม 18.0(36) 14.0(8) 12.9(4) 14.6(6) 25.4(18)

ไมม 82.0(164) 86.0(49) 87.1(27) 85.4(35) 74.6(53)

การทำงาน รวม


ตาราง 4 จานวนและรอยละขององคประกอบดานการทางานของคนทางาน จาแนกตามจงหวดตวอยาง


รายไดอนตอเดอนนอกเหนอจากรายไดประจา

ตำกวา5,000บาท 41.7(15) 25.0(2) 75.0(3) 66.7(4) 33.3(6)

5,000–9,999บาท 30.6(11) 37.5(3) 25.0(1) - 38.9(7)

10,000บาทขนไป 27.8(10) 37.5(3) - 33.3(2) 27.8(5)

รายไดรวมทงหมดตอเดอน (รวมเบยเลยงตางๆ และรายไดนอกสถานประกอบการ)

ตำกวา10,000บาท 31.2(62) 29.8(17) 41.9(13) 25.0(10) 31.0(22)

10,000–19,999บาท 45.7(91) 33.3(19) 38.7(12) 65.0(26) 47.9(34)

20,000–29,999บาท 15.1(30) 17.5(10) 19.4(6) 7.5(3) 15.5(11)

30,000บาทขนไป 8.0(16) 19.3(11) - 2.5(1) 5.6(4)

หนสนและเงนออม

การมหนสนหรอมภาระทตองชาระหน

ม 75.5(151) 66.7(38) 83.9(26) 75.6(31) 78.9(56)

ไมม 24.5(49) 33.3(19) 16.1(5) 24.4(10) 21.1(15)

การกเงน/การผอนชาระ

กเงน/ผอนชาระ 73.5(147) 61.4(35) 80.6(25) 75.6(31) 78.9(56)

ไมไดกเงน/ผอนชาระ 26.5(53) 38.6(22) 19.4(6) 24.4(10) 21.1(15)

แหลงเงนก (ตอบไดหลายขอ)

กเงนในระบบ 59.5(88) 64.7(22) 57.7(15) 65.6(21) 53.6(30)

กเงนนอกระบบ 40.7(61) 38.2(13) 42.3(11) 34.4(11) 44.8(26)

เงนกไมเสยดอกเบย 6.7(10) 11.8(4) - 3.1(1) 8.6(5)

การมเงนเกบออมในแตละเดอน

ม 74.0(148) 87.7(50) 71(22) 70.7(29) 66.2(47)

ไมม 26.0(52) 12.3(7) 29(9) 29.3(12) 33.8(24)

สทธในดานการทางาน

สทธวนลา

ลาปวย 99.0(198) 98.2(56) 100.0(31) 100.0(41) 98.6(70)

ลากจ 95.0(190) 89.5(51) 100(31) 97.6(40) 95.8(68)

ลาคลอด 98.0(196) 98.2(56) 96.8(30) 100.0(41) 97.2(69)

ลาเพอฝกอบรม 80.5(161) 77.2(44) 58.1(18) 92.7(38) 85.9(61)

ลาพกรอน 99.5(199) 100.0(57) 100.0(31) 100.0(41) 98.6(70)

ลาบวช 94.5(189) 94.7(54) 96.8(30) 100.0(41) 90.1(64)

สทธวนลาอนๆ 13.0(26) 10.5(6) 12.9(4) 14.6(6) 14.1(10)

สทธวนหยด

วนหยดประจาสปดาห 98.5(197) 98.2(56) 100.0(31) 100.0(41) 97.2(69)

วนหยดตามประเพณ 96(192) 91.2(52) 100.0(31) 100.0(41) 95.8(68)

วนหยดพกผอนประจาป 60.3(120) 59.6(34) 43.3(13) 61(25) 67.6(48)

วนหยดอนๆ 1.5(3) 1.8(1) 3.2(1) 2.4(1) -



ตาราง 4 จานวนและรอยละขององคประกอบดานการทางานของคนทางาน จาแนกตามจงหวดตวอยาง (ตอ)


การมสหภาพแรงงาน 32.0 (64) 28.1 (16) 38.7 (12) 56.1 (23) 18.3 (13)

การเปนสมาชกสหภาพแรงงาน (N = 64 คน) 62.5 (40) 73.3 (11) 53.8 (7) 59.1 (13) 64.3 (9)

ความสามารถในการรวมตวกนเพอเจรจา

ตอรองสทธพนกงาน 59.0 (118) 52.6 (30) 58.1 (18) 65.9 (27) 60.6 (43)

การใหแสดงความคดเหนในเรองทมสวนไดสวนเสย

ใหมาก 42.5(85) 40.4(23) 51.6(16) 22.0(9) 52.1(37)

ใหปานกลาง 42.5(85) 38.6(22) 41.9(13) 58.5(24) 36.6(26)

ไมคอยให 10.0(20) 12.3(7) - 17.1(7) 8.5(6)

ไมใหเลย 5.0(10) 8.8(5) 6.5(2) 2.4(1) 2.8(2)

การใหโอกาสแสดงความคดเหนเกยวกบการทางาน

ใหโอกาสทกครง 59.5(119) 61.4(35) 67.7(21) 53.7(22) 57.7(41)

ใหโอกาสบางครง 30.0(60) 31.6(18) 29.0(9) 29.3(12) 29.6(21)

ใหโอกาสเฉพาะผทมตาแหนงหวหนางาน 9.5(19) 5.3(3) 3.2(1) 17.1(7) 11.3(8)

ไมใหโอกาสเลย 1(2) 1.8(1) - - 1.4(1)

ชองทางใหพนกงานรองทกข

ม 91.5(183) 96.5(55) 96.8(30) 85.4(35) 88.7(63)

ไมม 8.5(17) 3.5(2) 3.2(1) 14.6(6) 11.3(8)

สวสดการตางๆ

หอพกทพก 34.8(69) 31.6(18) 33.3(10) 17.5(7) 47.9(34)

อาหาร 42.7(85) 50.9(29) 35.5(11) 17.5(7) 53.5(38)

ขาว 63.5(127) 57.9(33) 64.5(20) 68.3(28) 64.8(46)

ของแหงสาหรบทาอาหาร/ของใชอนๆ

ในชวตประจาวน 5.5(11) 5.3(3) 3.2(1) - 9.9(7)

เสอผา/เครองแบบ 92.5(185) 89.5(51) 87.1(27) 95.1(39) 95.8(68)

รถรบสง 62.0(124) 38.6(22) 93.5(29) 80.5(33) 56.3(40)

การเบกเงนลวงหนา 17.9(35) 24.6(14) 6.5(2) 21.1(8) 15.7(11)

นำดม/เครองดม 99.5(199) 98.2(56) 100.0(31) 100(41) 100(71)

หองนำแยกชายและหญง 95.5(191) 86(49) 100.0(31) 100(41) 98.6(70)

หองพยาบาลมแพทยและพยาบาล 58.0(116) 75.4(43) 67.7(21) 48.8(20) 45.1(32)

หองพยาบาลมเฉพาะพยาบาล 65.0(130) 75.4(43) 100.0(31) 46.3(19) 52.9(37)

หองพยาบาลมเจาหนาทความปลอดภย 70.2(139) 71.9(41) 83.3(25) 80.5(33) 57.1(40)

ปจจยในการปฐมพยาบาลเบองตน 90.5(181) 91.2(52) 71.0(22) 95.1(39) 95.8(68)

การตรวจสขภาพประจาป 90.4(179) 96.5(55) 100(31) 100(40) 75.7(53)

สนทนาการตางๆ 59.5(119) 38.6(22) 83.9(26) 65.9(27) 62(44)

สงอานวยความสะดวกอนๆ 87.0(174) 77.2(44) 93.5(29) 87.8(36) 91.5(65)

สหกรณออมทรพย 51.0(102) 43.9(25) 83.9(26) 53.7(22) 40.8(29)

รานคาสวสดการ 30.0(60) 22.8(13) 19.4(6) 26.8(11) 42.3(30)

รานคาขายสนคาราคาถก 20.0(40) 21.1(12) 3.2(1) 2.4(1) 36.6(26)

สวสดการอนๆ 48.0(96) 26.3(11) 54.8(17) 65.9(27) 52.1(37)





ชวตการทางาน

ปญหาสภาวะแวดลอม

ความรอน 48(96) 45.6(26) 64.5(20) 63.4(26) 33.8(24)

ความเยน 10(20) 12.3(7) 6.5(2) 7.3(3) 11.3(8)

ความสนสะเทอนจากเครองจกร 15.5(31) 10.5(6) 22.6(7) 24.4(10) 11.3(8)

การระบายอากาศ 24(48) 26.3(15) 29(9) 31.7(13) 15.5(11)

เสยง 36(72) 15.8(9) 54.8(17) 53.7(22) 33.8(24)

ควน 15(-) .0(0) 32.3(10) 22(9) 15.5(11)

กลน 23.5(47) 10.5(6) 38.7(12) 22(20) 28.2(71)

ความชน 5.5(11) 1.8(1) 6.5(2) 4.9(2) 8.5(6)

ฝน 36.5(73) 29.8(17) 45.2(14) 63.4(26) 22.5(16)

สกปรก 13.5(27) 8.8(5) 19.4(6) 19.5(8) 11.3(8)

นำเนา 3(6) 1.8(1) 6.5(2) 4.9(2) 1.4(1)

อปกรณไมปลอดภย 12(24) 10.5(6) 9..7(3) 17.1(7) 11.3(8)

แสงไมเพยงพอ 12.5(25) 3.5(2) 29(9) 17.1(7) 9.9(7)

คบแคบ 21.5(43) 17.5(10) 22.6(7) 31.7(13) 18.3(13)

สภาพการทางานทไมเหมาะสม 12.5(25) 5.3(3) 9.7(3) 26.8(11) 11.3(8)

การยกของหนกเกนไป 20.5(41) 14(8) 16.1(5) 39(16) 16.9(12)

ไมมเลย 27(54) 31.6(18) 22.6(7) 12.2(5) 33.8(24)

การมอปกรณปองกนอนตรายสวนบคคลจากการทางาน

ม 84.5(169) 78.9(45) 83.9(26) 97.6(40) 81.7(58)

ไมม 9.5(19) 10.5(6) 9.7(3) 2.4(1) 12.7(9)

ไมเขาขาย 6.0(12) 10.5(6) 6.5(2) .0(0) 5.6(4)

การมระบบปองกนอคคภย 97 (194) 100 (57) 100 (31) 97.6 (40) 93 (66)

ความพอใจในการทางาน

ความมนคงในอาชพ

มนคง 70(140) 68.4(39) 58.1(18) 70.7(29) 76.1(54)

ไมมนคง 17(34) 15.8(9) 22.6(7) 17.1(7) 15.5(11)

ไมแนใจ 13(26) 15.8(9) 19.4(6) 12.2(5) 8.5(6)

ความกาวหนาในอาชพ

มโอกาส 65.3(130) 73.7(42) 58.1(18) 39(16) 77.1(54)

ไมมโอกาส 14.1(28) 7(4) 22.6(7) 29.3(12) 7.1(5)

ไมแนใจ 20.6(26) 19.3(11) 19.4(6) 31.7(13) 15.7(11)

เคยคดเปลยนงานในรอบ 1 ปทผานมา

เคย 44.5(89) 38.6(22) 45.2(14) 48.8(20) 46.5(33)

ไมเคย 55.5(111) 61.4(35) 54.8(17) 51.2(21) 53.5(38)





ความสมพนธกบเพอนรวมงาน

ดมาก 54.5(109) 42.1(24) 71.0(22) 53.7(22) 57.7(41)

คอนขางด 44.5(89) 56.1(32) 29.0(9) 46.3(19) 40.8(29)

ไมคอยด 1.0(2) 1.8(1) - - 1.4(1)

การดแลเอาใจใสพนกงาน

เพยงพอมาก 31.0(62) 29.8(17) 38.7(12) 12.2(5) 39.4(28)

เพยงพอปานกลาง 64.5(129) 64.9(37) 58.1(18) 80.5(33) 57.7(41)

ไมคอยเพยงพอ 4.5(9) 5.3(3) 3.2(1) 7.3(3) 2.8(2)

ทางานดวยความเหนอยลา

ใช 62124) 66.7(38) 51.6(16) 63.4(26) 62(44)

ไมใช 38(76) 33.3(19) 48.4(15) 36.6(15) 28(27)

การพฒนาศกยภาพในการทางาน

การฝกอบรมพนกงาน หรอใหไปดงานนอกสถานท

ม 87.5(175) 89.5(51) 90.3(28) 75.6(31) 91.5(65)

ไมม 12(24) 10.5(6) 9.7(3) 22(9) 8.5(6)

ไมแนใจ 0.5(1) .0(0) .0(0) 2.4(1) .0(0)

โอกาสทจะไดรบการอบรมหรอศกษาตอเพอพฒนาทกษะและความสามารถ

ม85.8(151) 88.5(46) 85.7(24) 77.4(24) 87.7(57)

ไมม 10.8(19) 5.8(3) 14.3(4) 16.1(5) 10.8(7)

ไมแนใจ 3.4(6) 5.8(3) .0(0) 6.5(2) 1.5(1)

เคยเขารบการอบรม หรอดงานเพอพฒนาทกษะในการทางาน

เคย 80.5(153) 85.7(48) 83.3(25) 72.2(26) 79.4(54)

ไมเคย 19.5(37) 14.3(8) 16.7(5) 27.8(10) 20.6(14)





จานวนคนรวม 100.0 (200) 28.5 (57) 15.5 (31) 20.5 (41) 35.5 (71)

การปวย

ปวยในชวง 1 เดอนทผานมา

ไมปวย 50(100) 45.6(26) 51.6(16) 53.7(22) 50.7(36)

ปวย 50(100) 54.4(31) 48.4(15) 46.3(19) 49.3(35)

ปวยหรอไมสบายจากการทางานในชวง 1 เดอนทผานมา

ไมปวย 83.5(167) 78.9(45) 93.5(29) 78(32) 85.9(61)

ปวย 16.5(33) 21.1(12) 6.5(2) 22(9) 14.1(10)

การไดรบบาดเจบหรออบตเหตในชวง 1 เดอนทผานมา

ไมเคย 93(186) 93(53) 90.3(28) 100(41) 90.1(64)

เคย 7(14) 7(4) 9.7(3) - 9.9(7)

การเบกเงนจากประกนสงคมเมอใชบรการทางการแพทย

เบกไดหมด 64.5(129) 59.7(34) 58.1(18) 82.9(34) 60.6(43)

เบกไดบางสวน 4(8) 5.3(3) 3.2(1) 2.4(1) 4.2(3)

ไมไดใชบตรประกนสงคม 11(22) 17.5(10) 16.1(5) 4.9(2) 7(5)

ไมเคยใชบตรประกนสงคม 20.5(41) 17.5(10) 22.6(7) 9.8(4) 28.2(20)

พฤตกรรมดานบวก

การกนอาหารมอหลก

กนครบ3มอ 61(122) 73.7(42) 67.7(21) 61(25) 47.9(34)

กนมากกวา3มอ 11(22) 8.8(5) 12.9(4) 17.1(7) 8.5(6)

กน2มอ 27.5(55) 17.5(10) 19.4(6) 21.9(9) 42.2(30)

กนเพยง1มอเทานน 0.5(1) - - - 1.4(1)

การออกกาลงกาย

มากกวา3วนตอสปดาห 18.5(37) 12.3(7) 19.3(6) 24.4(10) 19.7(14)

3วนตอสปดาห 6.5(13) 5.3(3) 9.7(3) 4.9(2) 7(5)

นอยกวา3วนตอสปดาห 28.5(57) 38.6(22) 22.6(7) 24.4(10) 25.4(18)

ไมไดออกกาลงกาย 46.5(93) 43.8(25) 48.4(15) 46.3(19) 47.9(34)

การพกผอนหยอนใจอยางเพยงพอ 68.5 (137) 68.4 (39) 67.7 (21) 68.3 (28) 69 (49)

การอาบนำ

2ครงทกวน 84(168) 87.7(50) 83.9(26) 73.2(30) 87.4(62)

2ครงบางวน 2.5(5) 3.5(2) - 2.4(1) 2.8(2)

มากกวา2ครงทกวน 12(24) 8.8(5) 12.9(4) 24.4(10) 7(5)

1ครงทกวน 1.5(3) - 3.2(1) - 2.8(2)

การแปรงฟน

2ครงทกวน 70.5(141) 66.7(38) 71(22) 68.4(28) 74.6(53)

2ครงบางวน 1.0(2) - - 2.4(1) 1.4(1)

มากกวา2ครง 28(56) 33.3(19) 29(9) 26.8(11) 24.0(17)

1ครงทกวน 0.5(1) - - 2.4(1) -

สขภาพ รวม


ตาราง 5 จานวนและรอยละขององคประกอบดานสขภาพของคนทางาน จาแนกตามจงหวดตวอยาง


พฤตกรรมเสยง

พฤตกรรมการสบบหร

ไมเคยสบเลย 76.5(153) 82.4(47) 70.9(22) 82.9(34) 70.4(50)

ปจจบนไมสบแตเคยสบ 8.5(17) 7(4) 9.7(3) 4.9(2) 11.3(8)

สบนานๆครง 5(10) 1.8(1) 9.7(3) 7.3(3) 4.2(3)

สบเปนประจา 10(20) 8.8(5) 9.7(3) 4.9(2) 14.1(10)

พฤตกรรมการดมเครองดมทมแอลกอฮอล

ไมเคยดมเลย 33.5(67) 40.3(23) 25.8(8) 41.5(17) 26.8(19)

ปจจบนไมดมแตเคยดม 7.5(15) 8.8(5) 6.4(2) 7.3(3) 7(5)

ดมนานๆครง 34(68) 26.3(15) 32.3(10) 34.1(14) 40.8(29)

ดมเดอนละ1-2ครง 12.5(25) 12.3(7) 19.4(6) 4.9(2) 14.1(10)

ดมเปนบางวน(1-2ครงตอสปดาห) 9.5(19) 8.8(5) 9.7(3) 9.8(4) 9.9(7)

ดมคอนขางบอย(3-4ครงตอสปดาห) 3(6) 3.5(2) 6.4(2) 2.4(1) 1.4(1)

การดมเครองดมชกาลง

ไมเคยดมเลย 69.5(139) 73.7(42) 67.7(21) 70.7(29) 66.2(47)

ปจจบนไมดมแตเคยดม 3.0(6) 1.8(1) 6.5(2) 5.0(2) 1.4(1)

ดมนานๆครง 11.5(23) 14(8) 9.7(3) 7.3(3) 12.7(9)

ดมเดอนละ1-2ครง 6.0(12) .0(0) 9.7(3) 7.3(3) 8.5(6)

ดมเปนบางวน(1-2ครงตอสปดาห) 5.0(10) 7(4) 3.2(1) 7.3(3) 2.8(2)

ดมคอนขางบอย(3-4ครงตอสปดาห) 3.0(6) - - 2.4(1) 7(5)

ดมทกวน 2.0(4) 3.5(2) 3.2(1) - 1.4(1)

การมเพศสมพนธในรอบ 3 เดอนทผานมา

ไมมเพศสมพนธ 33.7(67) 36.8(21) 33.3(10) 43.9(18) 25.4(18)

มเพศสมพนธ 66.3(132) 63.2(36) 66.7(20) 56.1(23) 74.6(53)

พฤตกรรมการใชถงยางอนามยกบ

สามหรอภรรยา (จานวน = 103 คน)

ใชเปนประจา 5.8(6) 10.3(3) 6.2(1) - 5.4(2)

ใชเปนบางครง 6.8(7) 3.5(1) 6.2(1) - 13.5(5)

ไมเคยใชเลย 87.4(90) 86.2(25) 87.6(14) 100(20) 81.1(30)

แฟน คนรก เพอนสนท ทเปนผหญง (จานวน = 23 คน)

ใชเปนประจา 34.8(8) 57.1(4) .0(0) - 33.3(4)

ใชเปนบางครง 26.1(6) 14.3(1) 50(1) - 33.3(4)

ไมเคยใชเลย 39.1(9) 28.6(2) 50(1) 100(2) 33.4(4)

แฟน คนรก เพอนสนท ทเปนผชาย (N = 8 คน)

ใชเปนประจา 12.5(1) - - - 25.0(1)

ใชเปนบางครง 25.0(2) - 100(1) - 25.0(1)

ไมเคยใชเลย 62.5(5) 100(2) - 100(1) 50.0(5)



ตาราง 5 จานวนและรอยละขององคประกอบดานสขภาพของคนทางาน จาแนกตามจงหวดตวอยาง (ตอ)


หมายเหต ความสขมคะแนนตงแต0–10คะแนน

ผหญงอน (N = 6 คน)

ใชเปนประจา 66.6(4) 66.7(2) - 100(1) 100(1)

ใชเปนบางครง 16.7(1) 33.3(1) - - -

ไมเคยใชเลย 16.7(1) - 100(1) - -

หญงขายบรการทางเพศ (N = 5 คน)

ใชเปนประจา 80(4) 66.7(2) 100(1) - 100(1)

ไมเคยใชเลย 20(1) 33.3(1) - - -

การซอลอตเตอร

ไมเคยซอ 26.5(53) 28.1(16) 16.1(5) 31.7(13) 26.8(53)

นานๆซอท 33(66) 26.3(15) 48.4(15) 24.3(10) 36.6(26)

ซอบางงวด 20(40) 22.8(13) 12.9(4) 22(9) 19.7(14)

ซอทกงวด 20.5(41) 22.8(13) 22.6(7) 22(9) 16.9(12)

การพนน

ไมเคยเลน 84.5(169) 82.5(47) 80.6(25) 87.8(36) 85.9(61)

นานๆเลนท 10(20) 7(4) 19.4(6) 9.8(4) 8.5(6)

เลนบางเปนบางครง 5.5(11) 10.5(6) .0(0) 2.4(1) 5.6(4)



ตาราง 5 จานวนและรอยละขององคประกอบดานสขภาพของคนทางาน จาแนกตามจงหวดตวอยาง (ตอ)

การจดการกบปญหา

จดการไดตามทคาดหวงไว 7.79(34) 8.25(12) 7.17(6) 7.56(9) 7.86(7)

จดการไดเปนสวนใหญ 7.09(78) 7.12(25) 7.50(8) 7.12(17) 6.93(28)

จดการไดเปนบางสวน 6.45(87) 6.20(20) 6.41(17) 6.50(14) 6.58(36)

ไมสามารถจดการไดเลย 5(1) 5(1)

คาเฉลยความสข


ตาราง 6 คาเฉลยความสขเมอเปรยบเทยบกบความสามารถในการจดการกบปญหา จาแนกตามจงหวดตวอยาง


รายชอคณะทางาน โครงการศกษาคณภาพชวตคนทางาน ในภาคอตสาหกรรมและภาคบรการ

นกวจย

1. รองศาสตราจารยดร.ชนฤทยกาญจนะจตรา

2. ผชวยศาสตราจารยดร.กาญจนาตงชลทพย

3. รองศาสตราจารยดร.ศรนนทกตตสขสถต

4. ผชวยศาสตราจารยดร.ปงปอนดรกอานวยกจ

5. นางสาวสภรตจรสสทธ

นกวจยผชวย

1. นางสาวพอตาบนยตรณะ

2. นางสาววรรณภาอารย

ผควบคมงานสนาม

1. นางสาวพอตาบนยตรณะ

2. นางสาวสภรตจรสสทธ

3. นางสาววรรณภาอารย

พนกงานสมภาษณ

1. นางสาวรตนาพรอนทรเพญ

2. นางสาวกาญจนาเทยนลาย

3. นายภรภทรภงคานนท

4. นายสงบสขนาสวนสวรรณ

5. นายพนธศกดชาวดง

6. นายสวฒนาไพรแกน

7. นางสาวนพภาภรณเปาจน นกศกษาฝกงานจากมหาวทยาลยนเรศวร

8. นางสาวสมาภรณโพธมน นกศกษาฝกงานจากมหาวทยาลยนเรศวร

9. นางสาวพชานนจนทรา นกศกษาฝกงานจากมหาวทยาลยนเรศวร

10. นางสาวสพฒนาเปรมใจ นกศกษาฝกงานจากมหาวทยาลยนเรศวร

ชื่อหนังสือ - :: institute for population and social อหน งส อ...

Documents