XX ANIVERSARIO

(1979-1999)

OS MONICREQUESXX A NIVERSA RIO

(1979-1989)

Textos e m aqueta:Isabel R ey Pousada

Hu stra ct on s :Kukas

Montax e ex pos ic ión :Gena BeemonaeJavier M. OroMarce l /no de Sant iag oIsab el Rey

e tam éneeeece Monte ro e Marcos v íestez

Patr ocin an :IG AEMCONCELLO DE SAN TIAG ODepartamento de Educaci ónDepartamento de Cult ura

Co labo ran :PAZO DE CONGRESOS EEXPOSICIÓNS OlE SANTIAGOLl TONOR. Artes Gráficas

Im p r i m e

utc ncr.

Depósito Legal

C-46411999

índice

A memoria na lembranza

Os espectáculos1979·1989A rúa das BalconadasHistorias dun papelDon GaiterosCanonxoA culpa foi de MozartAdubíosUnha noite no Pórtico do ParaísoOdisea

E tamén

Camiñaron eonnosco

11

17182327303336404244

48

52

Non é tarefa doada expresar nunhas poucas palabras o que supón esta r doad ode xenialidade. Conleva, desde logo, posuír unhas cualidades artlstlcas innatas, aindaque manter tamén unha consonancia no traballa que desenvolva toda a forza creativa .Este é o caso de Kukas e da súa compañia de monicrequ es, que ó longo dos seus 20anos de existencia sou'peron combinar o talento coa perseverancia.

Poucos grupos de teatro de Galicia poden presentar unha traxectoria tan firme .Desde os primeiros anos do seu historial, nos que Kukas e Isabel conseguiron situa-lomundo das marionetas eun lugar propio no incipiente panorama do teatro galego, ataas últimas montaxes nas que se recuperan diferentes leneas e romances 9ale905, ass úas actuacións estiveron sempre acompañadas polo éxito. Moitos deles son xa clási­:05 de referencia na nosa escena, pioneiros nunha senda pala que rnoltos andiveron:espois.

Lembro con gusto as colaboracións rn áis estrellas que levou a cabo a Xunta de3 alicia cos Monicreques de Kukas; por unha banda a montaxe producida polo CentroJramático Galego "O Mariscal", que nos achegou a todos as fazañas de Pardo de: ela; ou a máis recente auspiciada desde o IGAEM, "Unha noite no Pórtico de=araiso", unha oportunas leccións sobre a historia de Galicia que se representaron no- arco do programa "Galicia. Terra Única".

Xusto é lembrar tamén a importancia do labor pedagóxico que vén realizando a:.: ~pañ i a , así como o traballo ás veces m áis anómino para escenografias e atrezzo: : ..,¡ tros grupos, a súa presencia continua nos máis importantes festivais de marione­:2; de España e na programación de teatro que se real iza dentro e fóra de Galicia

O de Kukas é un mundo a esca la, un mundo de cores brillantes e pape'- acné ... é a vida mesma feita coa medida dun escenario concibido para a ¡1:..s : - oS :

: ;'''ete do público de tódatas idades.

Cumpren os seus Monicreques 20 anos. Menos mal que ainda leñen toda avida por diante. Moitas felicidades.

Jesús Pérez Varela

Conselleiro de Cultura , Comunicación Social e Turismo.

A traxectoria artística de Marcelino de Santiago "Kukas" é un expoñente da vita­hdade que os monicreques representan para a nosa tradición cultural.

Ó longo destes anos tivemos a oportunidade, nenas e nenas e tamén calqueraoersoa que goza ca proseso de creación dun títere. de sentí-la maxia que este partí­:ular espacio xenera.

Este XX Aniversario, que recolle unha parte da dedicación dos diferentes artis­

:as que compartiron tantas propostas de dinamización arredor do titere, non é unhacaraca no camiño andado. senón un punto de inflexión na súa traxectoria, que senc úbica vai ter unha fructífera continuidade ó longo dos proximos anos e que fai dosorriso de nenas e adultos o mellar recoñecemento deste traballo.

Xosé A. Sán chez 8ugalloAlcalde de Santiago

;

A memoria na lembranza

11

chover subi rase net para poder segu.r ver-ce aobra.

En 1984 estrean en Valdoviño a obra "A tristehistoria do mundo Facundo" e outra ruede .Nesta época colaboran coa cia . Carlos Clement eM. Gallego, Xosé Tojo, Xavier Camba. Antonio

No ano seguinte montan "O colar deMarica " (za versión ) . unha ruada e outra obra ..Maisguarrita Phacher" e unha ru ada por encarogo da Concel/eria de Educación do Conceuo deSantiago en protesta polos vertid os nucleares tlri .

lánicos cerca das costas galegas.

En 1981 estrean. en Ordes as obras " Adon Esmirriau no lIe gusta o bacallao"e "Pirula do Vertedeiro ", así como "O

colar de Marica" (1a versión ) en Santiago e dúasruadas incorporándose durante un ano á cta .dous neves membros. a lga e Xerardo Lcmbao.

o ano 1982 coproducen co grupo Titiriti aobra "Marco/fo o Astrólogo" e dúasruadas.N

Amediados deste mesmo ano o grupoqueda formado por Kukas. Isabel e Rosaós que se xunta J . Ménd ez que vai a per­

manecer na cía. ata 1983.E na estrea . esta vez en Santiago. de

dúas obras " Toca qu e toca a muiñeira " e " OPelu quillas Langarillas" sucede outra divert idaanécdota cando uns batall6ns de pirulís e chupa­chups tiñan que atacar ó Pelu qulñas e unhasseñoras se lanzaron a coller os caramelos demadeira pensando que eran de verdade rampe n­do máis de un mentres os tittriteiros berrabanintentado saívalos: "iSeñora. que son dementira!".

Por esa época é cando comezan a facerruadas con xigantes e cabezudos . actividade queabandonan a pattires dos anos noventa.

Ogrupo nace de form a ca sual cand oKukas Que dacuela tiña unha exposiciónde másca ras en Santiago é contratado

za-a actuar como "mimo" e despois dunh a con-o ersa con mem bros da comisión de festas corn­c-ometese xunto a Isabel Rey a montar un: soectáculo de títeres. e ast o 4 de marzo de• ?79 na "Feíra do Oueixo" de Arzúa coa estrea dacera -Fabanola e televexo " presentase por pri-- era vez 6 público a compañia de teatro de-ranonetas OS MONICREQUES formada porMarcel ino de Santiago (Kukasl , Isabel e RosaRey coa colaboración nesa primeira función deJacobo Remu ñan e J.L. Bo tana.c-orno incorporase 6 grupo Fernando Pedrido.

Neste primeiro ano de vida son moitas asperipec ias que vive o grupo, dende a des­feíta do seu teatrtño o dta da estrea meno

r es tan xantar o que líes obrigou nos primeiros<eses de existencia a ter que utilizar 2 pancartas: ara actuar. unha diante que os ocul taba da vistace público e outra detrás pintada a xeito de deco­-aoo. e que suxeitaban os membros das cerní­SI:)r,S de festas. Tamén neste ano e tras unha:arga policial cando representaban na Praza do" ourat de Santiago ante centos de persoas incluí­cas neis con nenas unha obra cri tica á construc­nón da Autopista do At lántico. foi detido Marcelino: e Sant iago ó que se l1e lrnpuxo unha multa; obernativa que foi aboada gracias á colaboraciónco adá dos Composteláns.

Aprincipios de 1980 inco rpóranse ó grupopor un breve períod o de tempo dousnovas membros. Loquis e Cecilia. que

carncipan na montaxe da obra de Manuel María ." Barriga Verde " cunha estrea , tamén en Arzúa,... n tanto movida debido a que na melade da fun­eón e cando un dos personaxes estaba a dicir ;-;Ai ven a dema, ai ven o aemo": todo comezou a-noverse. pero no eran os efectos especiais .sen ón que o palco afundira cando o público ó

14

Nadar e Ana lIIamola, xuntc ós membros funda.co-ee Ku kas e Isabel Rey.

Nesta 1- etapa a liña de trabaíto da efa.ca racteri zase por:

Dar a coñece r e asentar o teatro de marione­tas en Gaticla , tralo oco deixadc pala oesapa rt­eó n de Barriga Verde.Representar espectáculos en galego. contri­buindo as¡ á norma lización da lingua galega,especialmen te entre o público infantil.Crear espectácu los didácticos, non violentos.lúd icos e de part icipación activa dos especta­dores .Coidado tratamenlo dos qulóns e obras drama­teas representadas, das que é autor Marce linode San tiago (Kukas).Con strucción de marionetas sobre todo devanñas e luva . decorados. vestiarios. xiqantes .cabezudos, máscaras. etcétera. para t6dolosseus espectáculos.Integración do mimo e os l iteres nos espectá­culos

Entre 1985 e 1989 prodúcese un paréntesena activida de dacompañía, periodo no Que Isabel Rey ter­

mina os seus estudios. e treballa en cobraxe , ena producción e distribución teatral coas clas.Medusa e Teatro da Lúa; pela súa parteMarcelíno de Santiago (Kuka s) funda con JorgeRey no 1986 a compañia Cach irulo na que man­len. ata súa marcha en 1989, unha liña de crea.eón similar á que viña rea lizando en OS MONI.CREQUES. estrea ndo nestes anos obras como"Fa/abarato ", "O Carbal10 29 ", "Don Gaiferos "t 1a versión),e "Pio Pío Arrechou ch io " obras dascue é autor do texto e marionetas Marcelino deSantiago.

A partires de 1990 dous feños relevantescomo son: a asistencia de Marcel ino deSantiago (Kukas) ó curso de construc­

ción de marionetas impartido por Franc iscoPeralta e a rea lización de escen ograf ias para tea­tro como a do Mozo que chegou de lonxe • e otraba llo rea lizado por Isabel Rey no campo daxestión. producción e distribución teatral marcanunha nova etapa na súa traxectoria constituíndounha soc iedade limitada Kukas ProducciónsArtíst icas que contrata ó pe rsoat artístico e técni­ca segundo as neces idades de cada esp ectácu lo.

Tanto a creación artística como a xestíónemp resaria l están en mans dos dous socios dacompañía encargándose cad a un deles de dife­rentes aspectos segundo o espectáculo , asíKuka s é autor. deseñador • constructor. man ipu la­dor de marionetas e director escénico: e IsabelRey productora, distribuidora, constructora. man i­puladora de marionetas e directora escénica .

E sta 2a etapa da cía. ca racte rizase por:

Acercar o teatro de marionetas ós espectado­res xoves e adultos creando espectácu los parat6dolos públicos.Investigar na creación de novas prototipos demarionetas que conxugan diferentes técnicasde manipulación que permiten montar espectá­culos de gran formato.Ape rtura de novas mercados de distribució npara o teatro de ma rionetas e investir en infra­estructura materia l e técnica .Diversifica r as actividades da cía. dedicándosetamén á docenci a e a realizar traballo s arttsti­cos para outras empresas .

Ensinar a novas manipu ladores de marionetaso manexo dos diferentes tipos de marionetasutilizados pala cía.Con tribu ír a dIgnificar o teat ro de marione tas.

Nestes últimos anos xunto ós propiossocios de Os Monicreques teñen partici­pado como man ipuladores de marionetas

nos diferente s espectáculos: Carlos Clemente,Luisa Aguado, Marian Gonzalez, NekaneFernandez, Pedro Rubin, Beatriz Sanchez,Mercedes Castro , Xan Cordeiro, EugeniaIgles ias Lodeiro, Eugenia Romero Baamonde,Jav ier Méndez Oro.

Teñen colaborado na construcción demarionetas e escenografias Suso Bermejo, XoséTojo, Baltasar Patiño, Pepe Penabade, MarcosViei tez Fandiño_

Desertaron a iluminación dos diferentesespectácu los. Su so Bermejo, Manuel Nu ñez,Francisco Veiga, Manuel Carballo e BaltasarPatiño e Kukas.

Prestaron as súas voces ás marionetasXose M. Olveira " Pico " , Xan Cejudo, Victor L.Mosquera, Evarísto Calvo, Gustavo Pernas,An xela G. Abalo, Susana Dans, María Bauzas,Pilar Pereira, María Pujalte, Mela Casal, MarcosVieitez, Xavíer Estevez, Abelardo Estevez,Paco Souto, Carlos Clemente M. Gallego, SantiPrego, Reb eca Montero ...

Nesta segunda década de existencía creen ossequintes espectáculos:"A rúa das Balconadas" en 1990,

"Oon Gaiferos" en 1992 e "Canonxo" en 1994 coa:ue Kukas remata a Trifoxía Compastelán baseadaen leneas e romances de Compostela e do Camiño.Coa estrea en 1991 de "Historias dun papel" accmpeñla recibe a súa primeira subvención pública.~~o anos seguintes estrean "A culpa foi de Mozart ","Adubios" e "Odis ea".

N o ano 94 Marcelino de Santiago é invi­tado polo Centro Dramático Galego adirixi r un espectáculo de teatro de mario­

netas baseado na obra "O Mariscal" de RamónCabanillas e Antón Vilar Ponte. o Que supuxc orecoñecemento por parte do COG e o IGAEM dotraballo e a traxectcrta artística desta compañía .Con esta obra estrease a primeira produ cción demarionetas de carácter institucional.

E n ~997 crean unha obra baseada na tus­tona da ldade Media en Gaticíae que se titula, " UnHa noite no Pórtico

do Paraiso"para ser repre sentada durante os meses de xuno.agosto e setembro nas escaleiras da fachad apnnc pal da Catedral de Ourense como activida­de com plementaria á Exposición de EsculturaRománica e Gótica.

No ano 97 Kukas rec ibe unha Mención deHonor polo seu traballo no teatro demarioneta s do Centro de

Documentación de Titeres de Bilbao

P art icípan ~bitual~e.nte en tOO.olos circui­tos teat rais de Galicia . e en Ieiras e festi­vais internacionais como Festival

Internacional de Titeres de Tolosa , FestivalInternacional de Marionetas de Bilbao, FestivalInternacional de Titeres de Vigo , Feira Europeade Teatro para Niños de Xixón, Mostra deTeatro Ibérico do Nordes do Brasil,Compostela 93, Feira do Teatro de Galicia,Mostra de Teatro Xeración NOS, Festival parala Infancia y la Xuventude de León etcétera.

Ademais da producción e distribución deespectáculos tamén deseñan e reali zanescenografías , vestiarios. atrezzos. cartets

para outra compañías e Insñtuciónscomo OUomol, Mofa e Befa, Teatro da LúaÁncora Produccións, Os Ouinquillans. Tea'tro

15

16

do Aquí. Au la de Teatro da Universidade deSantiago.COG

No ano 1998 colaboran na producción daobra "Federico, Federico" escrita e dírt­xida por Kukas para a compañía esturta­

na Factoria Norte

Imparten cursos de teatro e marionetas como

en Ferradura Aberta, Fundación Municipalde Cultura de Xixón, Festival Internacional

de Teatro de Ribadavia, Xornadas Pedagóxicasde Guimaraens (Portuga l), Fortaleza (Brasil),Centro Sociocultural de Fingoi.. .

Teñen realizado exposicións das súasmarionetas e escenog rafías en Xapón no"Parque dos Pobos de España n de

Kintsesu, Teatro Campoamor de Oviedo,Fundación Municipal de Cultura de Xixón,Centro Mun icipal das Artes dos Títeres deBilbao, Centro de Información Cultural deGalicia ...

Os espectáculos

1979-1989

Fabanola e o televexo(1979)

o Peluqillas Langarillas(1980)

Autor

t,l anipuladores marionetasKukas(1· equ ipolIsabel ReyRosa ReyJacobo Remuñan

Kukas(2° equ ipo)

Técnica de manipulación

A don Esmirriau non lIe gusta obacallao(1981)

Técnica de manipulación

Barriga verde(1980)

Fernando PedridoKukas

'!'offi''ª-º''-"'''''''''''''''''''-- Tilere de luva

Técnica oe manipulación

Técnica de manipulación

Toca que toca a muiñeira(1980)

Técnica de manipulación

18

o Colar de Marica(1981) (11 vers ión)

Técn ica de manipulación

Chiquilicatro(1982)

'Técnica de manipulación

o Colar de Marica(1982) (21 versión)

" ec- sca de manipulación

Maisguarrita Phacher(1983)

Técn ica de manipulación

A triste historia do mundoFacundo(1984)

Técnica de manipu laoón

20

l '

22

f•l;

f1

i

A rúa das Balconadas1990)

~~~~~~~~:===~MarcelinodeSantiagoKukas

Isabel Rey

\,I.,)nipt.dadorn marionetas

Coa recreación desta lenda na que secanta como foi tapiada a Rúa dasBalconadas porque nela foi asasinado un

a-cebrspo durante a celebración da procesión do: orpus en vinganza por ter aldraxad o a unhaca-na. Kukas inicia a súa Tril oxía Compostela.

.: oosta en esce na de este espectáculo en princi­: ::> fci concib ida como unha "maque ta" dun máisg-ande. pero o resultado obtido deu lugar non s6a ..JO espectáculo en si mesmo. senó n a unha: esta en escena dunha grande vis tosidade pt ásti-

ca e exqu isita man ipulación dunhas martone-asque eran un prototipo novo que conxuqabar : te­rentes técnicas de manipulación que pernut.e- atota l mob Hidade da cabeza en tocatas ouecc.c- s ~

o manexo po r unha soa persoa. e que e-e- - r aadaptación do mod elo de variñas e ños cePeral ta del Amo.Nestas marionetas ainda non estaba se _: :-: =:o problema da manipulación das ce-r -as

24

2.S

26

Historias dun papel(199 1)

Realización vest farloDeseño cartel eprogramaActor de pantomimaManipuladores marionetas

KulfasManuel NuñezKvhasIsabel ReyTojeteMaria Gaita/roIsabel ReyKullas(1 . eq ui po)Luisa AguadoMarian Gonza/ez(2'" equi po)

Nellane FemáttdezBeatriz Sanchez

e colase a máxica historia duo monifate depapel que nace entre follas de periódicoduo taller de marionetas e vive a súa pro­

pia aventura entre outros fantoches e proxectosde títeres ata que , e seguindo o proceso deconstrucción tradicional, se converte na cabezadoutta nova marioneta.

a posta en escena de este espectáculo quedasedar unha visión plástica, divertida,do mundo da construcción e do teatro de mario­netas, polo que interesaba crear unhas martone­tas de diferentes técnicas de man ipulación queoeixarán á vista tanto os seus mecanismos comoa súa estructura formal.

"obra era unha pantomima de actor e marionetas

polo que a dirección planeouse un trabaüo deimprovisacións a parnres dun argumento bás icoata conseguir estructurar tódalas aventuras e oproceso interior dos personaxes en relación cossucesos que lIes Ian acon tecen do, sendo a músi­ca o soporte sobre o que se foi desenrolando ahistoria e que o mesmo tempo exudaba xunto amímica e as onomatopeas a expresarse os perso­naxes.

27

28

3D

Don Gaiferos(1992)

AutorDirecciónDesetlo marionetas

Deul'lo escenografíaDesel'lo vestlarloDese l'lo Ilumi naciónDeser'lo cartelVoces galego

Musicos

Con motivo do Xacobeo 93 a cía. decidemontar esta obra que pertence á TriloxíaCompos telá e que está baseada no

Romance de don Gaiferos de Mormaltán pere­grino que ven a Santiago e gracias a un milagredo apóstolo Santiago morre como era o seu dese­xo na Catedral compostelá.Na posta en escen a desta obra era interesabamostrar o camir"io, polo que era fundamental queas marionetas tivesen perna s, pero as marionetasde fias trad iciona is non permitían conseguir a

necesaria precisió n nos movementos e ser mani­puladas por unha soa persoa. Por elo deseñouseun prototipo novo de ños. pero cun sistema quecaiga a marioneta dun amés que leva o titiriteiro elIe permite manipulala a el s6 sen axuda.

3 1

32

Canonxo(1994)

AutorDirecciónDesel'lo mari onetas ,vesuertc. escenografiaüese ñc iluminaciónConstrucción marionetas

Realización ves tlarioDesel'lo carte lVoces galeg o

A""

Con esta obra Marcelino de Santiago com­pleta a súa Triloxía compos telá baseadaen romances e lendas composteláns e do

Camiño de Santiago, esta recrea dramaticamentea triste historia da protagonista da fundación domosteiro de Conxo.

Nesta obra cre áronse unhas marionetas similaresas utilizadas na Rua das Balconadas pero detamaño case natural (sobre 1,50 m.).

e nas que se conseguiu solucionar o problemaque supoñlan as pern as creando unmecanismo similar 6 utilizado nas de DonGaiferos.

A obra amasa fortes contrastes que van dende olirismo poético das escenas de amor ata a tensióntr áxica das de traizón e morte.

33

34

35

A culpa foi de Mozart(1995)

AutorDirecciónDeseño marionetas,Escenografia, cartelDeseño vestiari oDeseño iluminaciónConstrucción marionetas eEscenograflil

Colaboración musicalRealización vestiarioMani puladores marioneta s

Isabel Rey

KukasIsabel ReyFrancisco Veiga

KulrasIsabel Rey"'.rian GOrlza/ezBeatriz SanchezNehane FemandezMarcos Viei!ezOpiu$ DayIsabel Rey(10 eq uipolKull.asMa,lan Gonza/ezNelrane FemándezBeatriz Sanchez(2" equipo)KukasXII" CordeiroNekan. Femández

Beatriz Sanchez

36

A· parodia dos preparativos e ensa ios dunfesti va l mus ical serven de pretexto paracrear unha comedia na que a música é o

mesmo tempo desencadéante e soporte dasacci6ns dramáticas e vehículo exp resivo dasmesmas; e que supuxo a particular homenaxe dacompañia á Mozart e unha forma lúdica de ache­gar a tódolos públicos 6 mundo suxestivo e evo­cador da música clásica .

Na posta en escena contempláronse variosaspectos, dun ha banda o espa cio escénico tiriaque evocar un teatro trad icional co seu foso paraos músicos , pano, varáis. etcétera, e os persona­xes debian ter aspecto humano, pero sen perder

a pos ibilidade de transgredir as leis da física e dagravidade que perm iten as marionetas, isto levoua adaptar o prototipo utilizado en Canonxo e OMariscal a un tamaño máts peque no que permití­ra unha man ipu lación máis lixeira. buscandornaor Iiberdade de movementos e unha represen­tación realista ou máxica segundo interesara encada momento do espectáculo .

37

38

I

J',

t

- r:i' r'"'"[ I -

••-.

• j l \j ., ¡

"I '",1

39

Adubíos(1997)

AutorDireccIónOeseño cartelDeseño ilumInació nNarradorMimos.manlpula dore.

40

Eun canto para á escena que se desenvol­

ve en tres espacios conceptuáis diferen­tes , a nada , as dúas dimensión e a tercei­

ra dimensión, unha metá fora sobre o afán desuperación persoal, e a intolerancia e incom pren­sión cara os diferentes .

Decidiuse utilizar para mostrar 6 espectador cadaun dos mundos onde suced ía a historia as formasde expres ión teatral máis lóxicas para cadamundo: O mimo para a nada , as sombras chinaspara as dúas dimensi6ns, e a manipulación deobxectos para a terceira dimensión.

sr ; .....

41

(1997)

Unha noileno pórtico do paraíso

W equipolIsabel ReyNekane Fern ándezXan Corde /roBeatriz Sanchez(2° equipo)

Manipu ladore s mar ioneta s

Au torGuión e estudio hist6rlco

Dir ecc iónDeseñ o mario netas,vesuar to. escenografíaOeseño iluminac ió nVoces galego

~~i¡¡;¡:O;~~Ei>~¡¡g:===Marcelino de SantiagoSuso Vil/ami!Kuk asIsabel Rey

~~KUk"

KukasSa/tasar Parirl oXan CejudoKukasVict or L. Mosqu eiraX.M.O/veira "Pico "Evaris to CalvoAbe/ardo EstévezXav;er Estév6ZIsabel ReyMarco s VieitezBeatriz Sanch ezXan CordeiroNek ane Fem andez

Isabel ReyGena BaamondeJavier M. OroMarcos Vieitez

eamo actividade compr~~entari? ~ mostrade arte medieval, Gallcla rcmamca egótica este espectáculo 10i un encargo

para representar a historia de Galicia dende oséculo IX ata o XV, nas escalinatas do P órtico doParaíso da Catedral de Ourense.

~ un paseo pala historia medieva l da man daestatua da fachada da Catedral de Ourense doReí David e dun despistado peregrino francéschamada Marliño a través de diferentes escenasque intercalan os relatos históricos de Daví~ e .Marliño coa escenificación de diferentes episodiosbaseados unhas veces en feitos reate e outras enlendas populares.

42

43

44

Odisea(1998)

Unha das poucas obras que a compañia tenrepresentado que non sexa da autoría deKukas é esta versión do poema épico de

Homero, no que se poñen en escena as aventu­ras que 1Ie acontecen a Ulises dende a súa parti­da de Trota ata a súa chegada a ltaca.

Para representar os seres humanos e os deuses,as! como os diferentes mundos nos que viven uti­lizáronse diferentes técnicas de expresión teatralcomo os actores con máscara ou cabezudos pararepresentar 6s deuses , as marionetas cunha téc-

MONI<k.Q~$ 1>. KVKA~P'k<f$4NTA

O~J$ A•• O!'l<!kO

»ll((Ié5W: HAt<4L1N ' ... $A/tITJAQO

ntca de manipulación igual as utilizadas en DonGaiferos, para representar os seres human os nassúas aventuras en terra , e as sombras chinaspara representar os viaxes por mar.

45

46

47

••••••••••••,•••••••••••,••••

•

48

E tamén

Ruadas(1980-1984)

Na casca dunha árbore(1992)

AutoraVers ió n galegaDirecc ión

Obra de teatro de actor encargada poloICONA para representar por toda cañera noverano de 1992 dentro da campaña " Todoscontra Ó lume " e na que se trataba unhahistor ia en torno as consecuencias de nonfacer correctamente a quetma do restrotlo.

49

Autor

Adap tación

KukasFrancisco VeigaXI ,., Ceju doBelén Consten/aXavie, EstévezVicto, L.orenzoX.M.OlveiriJ ~Pico"

Suuna DansXose Vi/arel/eDiego VaretaMaria BauzasMarc os VieitezRodrigo RoelManuel GuedeAn drés PazosPaco OtiMiguel de LiraErnesto ChaoPilar Pere lraMela CasalLu isa Maronez

Manipulado res ma rio"oe.,"•••~_~/sabel ReyPedro Rubi"Marian Gonza/ezNellane FernandezBeauiz SanchezMercedes CastroL.uisa Aguado

o Mariscal(1994)

Oirecc lón~xudantede direcciónDesello marionetas ,ca~escenografía e vestiarionese ñe iluminaciónVoces

=­--------;;==..~

~

~

F=-o~::--::- '1

~

~.

~

••.- ~

----~5==>15==li:----'='F'"!--.------0=='1'--~~~

~---

......

50

Actividade docente

51

"-­-

52

Camiñaron connosco

53

1990-1998

1994

D irecc ión Escénic aIsabel Rey Pousada

A x udant es de direcciónXan Cejudo

Marcehno de Santiago

Marcos Vieitez

1990-1998

1998

1979-19991979-199919791979-19831979-19801980-19801980-19801980 -19831981 -19821981-19821983-19841983-19841983-1991

Manipuladores de Mario netas ,Cabezudos e Xigante sMarcelino de Santiago Viqueira (Kukas) Antonio NocarIsabel Rey Pausada Ana marrotaJacobo Remeñan Ferro Luisa Aguado EspinosaRosa Rey Pousada Ma De Los Angeles ccreeeeFem3llÓOPedfido Mayor Nekane Ferr.andez Santoscecsa semaocez Pedro Rubin GarndoLoquis Beatriz Sandlez BlancoJ.Maooez Xan co-oeec Budlt\QOIga Eugenia Iglesias lodeiroXerardo Lombao Eugenia Romero BaamondeJose Tojo (ToJ9te) Javier Mendez OroXavier Camba Marcos VieitezCarlos Clemente Martinez Gallego

198419841991/ 19941991-19961992-19981993-19951994-19981996-19971998-19991998-19991998-19991999

Voces1979-1999 Kukas Xavier Estevez 1991·19981979-1999 Isabel Rey Susana Dans 1992·19981979-1984 Rosa Rey Marcos ve-tez 1992·19981979·1 983 Jase Manuel Mendez Paco Souto 199'1980 Fernando Pedrido P~ar Pereira 19941980 Cecilia María Puja lle 19941980 Loquis Mela casal 19941980 Farruco Ernesto Chao 19941981 María Tareixa Navaza Manuel ooeoe 19941981 Oiga Paco Oti 19941982 Asun xosé vüarene 19941982 Cesar Lombera Belén Constenla 19941984 Tojete Luisa Marnoez 19941984 Antonio Nodar Diego ver eie 19941984·1990 Canos Cleme nte MlQuel de lira 19941990 An)(ela G. Abato Rodrigo Roel 19941990 Gustavo Pemas Andrés pazos 19941990 Suso Bermejo Abelardo Estevez 19971990-1998 María Bouzas Nekane Fema ndez 1995·971990-1998 X. Manuel Olevira -Pcc BeatriZ sanchez 1995·971990·1998 Vlctor Lorenzo Xan Cordero 1996·971991 Santi Prego Gena Baarnonde 1998199 1-1998 Evaristo Calvo Eugenia Iglesias 19981991 -1998 Xan Cejudo Rebeca Montero 1998

M usicos1979·1 999' Kukas Ca r10s Devesa 19921980·1983 J,Meodez X,Manuel Eiris 19921980 M'gue! de Sanllago Xan Casas 19931980 -1983 Rosa Rey sanli Pintos 19941982-198 4 x aver Camba Manel Rcdenc 1994

S4

Deseño e Jo u realización Vestiarios1979 ·1999 Isabel Rey Rosa Rey 1979· 19831979·1999 Kukas Maria Gaiteiro 199 1

Deseño ilumin ac ión1990 Suso Bermejo Manuel c aroenc 19971991 Manuel Nul'iez Romaniega Baltasar Patino 19971992·1995 Francisco Veiga Kukas 1998

Deseños Marionetas, Esc enog rafi as , Mecanismos1979-1999 Kukas Suso Bermejo 19901979-1999 Isabel Rey aanasaePanño 19921980·1983 J- Mendez Pepe Penabade lO"198411991 Tojete

Des eño Carteis e Progr am as1919-1999 Kukas1980 J.Mendez1991·1999 Isabel Rey

Técnicos Luce s e Son1990 Suso Bermejo Kukas 1993-19991990·1992 Manuel Nuflez Marcos venez 199311999 •1991·1999 Isabel Rey Manuel Carballo 1994·19911992·1993 L... Osear Lopez 1998

Foto g rafias ••1919·1998 Jacobo Remul'ian Emilio Lavandeira 19811919·1998 Kukas Felill De La Fuente 1981-19821980 AntoniONcdar Isabel Rey 199511991

Con structores1919·1999 Marcelir'lO De Santiago (KukasJ Jose TOJo (Tojete) 1983119911979·1999 Isabel Rey Pausada 5osoBermejo 19901919 ·1984 Rosa Rey Pccseoa Ballasar Patif\o 19921980·1983 J,Mendez xcse Penabade 1994198 311990 Carlos Clemente Martinez Gallego Marcos Vieitez 199511998

A xudantes de Construcc ión1991 Luisa Aguado Beatriz seocnee Blanco 199511996199211995 M' De Los Angeles Gonzalez Xan CorcIeiro 19961995196 Nekane Femandez Santos Manuel c e-cese 19971992 lasa Osear Lócez 1998

lO" Carlos Martinez Brea Paula 1998

1995 Pepe ccean

Kukas e Isabel

Gracias a tódolos colaboradores, com paneiros, amigos e ins t itucións que dun ou doutroxetto tedes colaborado connosco neste s anos porque sen vo s non terta sido posible a:J-!'"\"~~

and aina. ~ ¿...\ ()~;.;\;;;...... , \

ss