Ortadoğu’dayalnız bir ülke!A Y Ş E G Ü L E M İ R

Coğrafi olarak yakın, siyasianlamda uzak hissettiğimiz bir ülke,İsrail…Gazetelerden, televizyonlar-dan ve siyasetçilerden kalan bir sürüönyargı. Oysa İstanbul’dan iki saatlikuçuş mesafesinde bu Ortadoğu ülke-si, kültür, tarih, dinler ve coğrafyay-la ilgili bir ziyafet sunuyor… BaşkentTel Aviv’deki Ben Gurion Havalimanı’na

iniyoruz. Rehberin uyarısıyla birkaçsaatimizi kuyrukta ve sorularla ge-çirmeye hazırız. Güvenlik konusundasaplantılı derecede titiz olan ülkeye gi-riş yapan yabancıların iki saate varanbir beklemeyi göze alması gerekiyor…Ertesi günkü güzel gezi programını dü-şünerek bu beklemeye ve sorulara kat-lanıyoruz. Günün kararan ışıklarınınkattığı hüzünle, şehir merkezindeki ote-limize doğru hızla yol alıyoruz…

Hem Akdenizli, hem Ortadoğulu…Siyasi konuların turistik güzellikleringölgesinde kaldığı bir ülke, İsrail…Coğrafi olarak yakın ama siyasi olarakuzak görülüyor. Başta başkenti Tel Aviv,ünlü Kudüs ve daha pek çok yerigörülmeye değer. Siyasi önyargıları birkenara atıp gidenler pişman olmayacak.

TEMMUZ - AĞUSTOS 201348 l İSMMMO YAŞAM

GE

Zİ

-DÜ

NY

A

İSRAİLYüzölçümü: 27.817 km²Nüfus: 7.7 milyonBaşkent: Tel AvivÖnemli Şehirleri: Yafa, Hayfa,KudüsDil: İbranice, ArapçaDin: Musevilik, İslamPara Birimi: Şekel

Sabahın ilk ışıklarıyla beraber bu esrarengiz coğrafyadagözlerimizi açıyoruz. Hem yakın hem de uzak olmasının verdiğigizemle çevreyi görmek için sabırsızlanıyorum. Pencereden ba-kınca göz alabildiğince görünen kumsal, denize girme isteği uyan-dırmıyor değil. Ülkenin en kalabalık şehri ve başkenti, Tel Aviv.Akdeniz kıyısında yer alıyor. Zaten şehirde Akdeniz havasını he-men hissetmek mümkün. 1909 yılında liman kenti Yafa’nın bi-timinde kurulmuş. Zamanla büyüyünce Yafa’dan ayrılmış. İlkbakışta, daha modern ve sanayinin yoğunlaştığı bir şehir izle-nimi veriyor. Yeni binalar, düzgün yollar dikkati çekiyor. Ülke-nin de ekonomik merkezi. Aynı zamanda turistik bir şehir. Plaj,bar ve kafeler ülke insanının eğlence sevgisinin kanıtı. Adeta uyu-mayan bir Akdeniz şehri olarak anılıyor.

DİNDAR YAHUDİLEROrtadoğu’nun yakıcı güneşi ve nemi yüzünü gösterirken

tur otobüsüyle şehri dolaşıyoruz. İnançları gereği şapkalar ta-kan ve saçlarını ören insanlar bir hayli ilginç geliyor. Dindar Ya-hudilerin ilginç kıyafetleri, sakalları, pardösüleri ve fötr şapkalarıvar. Saçlarını tıraş edip yanlardan örgü bırakıyorlar, başlarınaise fes takıyorlar. Özellikle bu tarz giydirilen küçük çocuklar çoksevimli görünüyor… Gezimize Yafa’dan başlıyoruz. Şehrin eneski bölgesi, eskiciler çarşısı ve Osmanlı sultanlarının yaptırdı-ğı camiyi ve saat kulesini geziyoruz. Eski liman olan Yafa’da nü-fus çoğunlukla Araplardan oluşuyor. Bir yanda eski taş Arap mi-marisinin örneklerini sunan tarihi binalar, diğer yanda deniz.Daracık sokakları gezerken tarihin derinliklerine varıyorsunuz...

ÇİZBURGER NEDEN YOK?Şehirdeki hızlı turumuza Dizengoff Caddesi’yle devam edi-

yoruz. Alışveriş caddesi ama biraz eski cazibesini kaybetmiş. Bi-raz da bir şeyler içip ferahlamak niyetindeyiz. Biz denk gele-medik ama bu cadde de Ev Yiyecekleri Panayırı da kuruluyor.

Her yerde satılan Ölü Deniz minerallerinden yapılan kozmetik ve kremlerdenalmadan edemiyoruz. Tel Aviv, denize girmek için de ideal, 12 plajı var. Yemeklertanıdık, hiç zorluk çekilmiyor. Falafel, humus gibi Arap, Ortadoğu mutfağındandamak tadınıza uyan şeyler mutlaka buluyorsunuz. Ama dini inançları gere-ği etli ve sütlü yemeklerin beraber verilmediğini, ülkede çizburger bulunma-dığını bilmek gerekiyor. Deniz mahsülleri de önemli bir alternatif. Ayrıca şeh-rin gece hayatı meşhur. Eğlenmeyi seven halk club’lara doluşuyor. Namal, Roths-hild ve Ramat Aviv diğer popüler semtleri.

KUTSAL ŞEHİR KUDÜSÜlkedeki ikinci günümüz... Asıl merak ettiğim şehir olan Kudüs’teyiz…Ünlü

Kudüs, üzerine kavgaların yapıldığı, nice kanların aktığı kutsal şehir… Kudüskarşımda duruyor, yakıcı güneşten şapkayla korunmaya çalışırken herkesin bah-settiği o derin hissi yaşıyorum. Evet gerçekten denilen doğru, bu şehirde fark-

TEMMUZ - AĞUSTOS 2013 İSMMMO YAŞAM l 49

GE

Zİ

-DÜ

NY

A

TEMMUZ - AĞUSTOS 201350 l İSMMMO YAŞAM

lı bir şey var, bir ruh, bir başkalık… Üç dinin kutsal merkezi olarak ka-bul edilen şehir, inanan, inanmayan herkes üzerinde ilginç bir etki bı-rakıyor. Filistin’le olayların yaşandığı Ramallah ise biraz ötede… O ha-berler, o kadar olaylar bu kadar küçük coğrafyada mı yaşanıyordu?

İNANÇLAR VE DÜŞMANLIKOsmanlıların inşa ettiği şehir surları sapasağlam ayakta. Kanuni

Sultan Süleyman’ın yaptırdığı surların iç tarafı turistik ve ibadet amaç-lı kullanılıyor. Burada Yahudi, Hristiyan, Müslüman ve Ermeni bölümlerivar. Her bir mahalleyi tek tek geziyoruz. Bu kadar küçük ve birbirine ya-kın alanda farklı inançlar ve bu inançlar etrafında şekillendirilen düş-manlıklar... İnsan gözleriyle görünce inanamıyor. Her şey televizyondanve gazetelerden ne kadar da farklı görünüyor… Her bir inancı temsil edensokakları geziyoruz. Surların karşısındaki Zeytin Dağı ise her üç din men-supları için de kutsal.

Müslüman mahallesindeyiz. Mescid-i Aksa Camii’yi bütün görke-

miyle karşımızda. Ama girmek biraz zor oluyor. Müslüman olup olma-dığımız sorgulanıyor. Nüfus kağıtlarını gösterip Türk olduğumuzu söy-leyince izin veriyorlar ama bir şartla. Kara çarşafın beyaz versiyonu tar-zında bir kıyafeti giymemiz gerekiyor. Üstelik buna da para ödüyoruz.Ben bir ara vazgeçer gibi oluyorum, son anda kısa da olsa girmeye ka-rar veriyorum. Mescid-i Aksa, İslam dininin kutsal mekanlarından biri.Cami oldukça büyük ve süslemeden uzak. İhtişamlı ama bir o kadar dasade. Yanındaki Kubbet-üs Sahra ise kaya üzerine Emeviler tarafındaninşa edilen İslamiyet’in diğer kutsal mekanı. Sarı kubbesi metrelerce uzak-tan sizi etkilemeye yetiyor. Dünyanın dört bir tarafından gelen Müslü-manlar ibadet ediyor. Hadis ve anlatılara göre, Hazreti Muhammed, Re-ceb ayının 27. gecesinde önce Mescid-i Haram'dan alınarak Mescid-i Ak-sa'ya Burak ile götürüldü. Caminin altında tüneller olduğunu öğreniyo-ruz ancak buna vaktimiz yok.

Yahudi tarafındayız. Girişinde hemen Ağlama Duvarı var. İleri gerisallanarak dua okuyan ve ağlayan insanlar… Çok şaşırtıcı ve etkileyiciG

EZ

İ-D

ÜN

YA

GE

Zİ

-

geliyor. Üstelik burada da kadınve erkekler ayrı yerlerde, ha-remlik ve selamlık var. Buraya dabaşınızı örterek girmeniz isteni-yor… Duvar eski bir tapınağın ka-lıntısı, Yahudilerin vaat edilmiştopraklara sahip olmasını temsilediyor. Dilek dileme ritüeli bu-rada da var. Biz de dileğimizi di-leyip, Hristiyan tarafına doğruyola çıkıyoruz.

Hristiyan tarafına geçişi-mizde din mensuplarına özgü kı-yafeti ve bakışıyla bir rahibeylekarşılaşıyoruz. Kilisenin kapı-sında girenlere yardım ediyor.Hristiyan tarafı daha sakin ve dü-zenli görünüyor. Buradaki kili-sede Hazreti İsa’nın mezarının ol-

duğuna inanılıyor. Hazreti İsa’nınyıkandığına inanılan taş ise de-vamlı ıslak bir görüntüye sa-hip. Hazreti İsa’nın çileli yolu ola-rak bilinen çarmıhla yürütüldü-ğü Via Dolorose’yi de görmeşansı buluyoruz. Kudüs’ün da-racık ve gizemli sokaklarını birbir arşınlıyoruz. Atalarımızın izibulunan tarihi çarşılardan alış-verişi de ihmal etmiyoruz. KutsalKudüs’e veda vakti geldiğinde iseburada küçük mesafelerde içiçe ve hoşgörüyle yaşayan inanç-lar çevresinde yaratılan düş-manlıklara akıl erdiremiyorum…‘Elveda Kudüs’ derken, bütündünya için hoşgörü ve barışı di-liyorum.

Ağlama duvarı