opracowanie karolina prymas-jóźwiak - ewaluacja ... · obowiązek otaczać się pięknymi...
TRANSCRIPT
Opracowanie Karolina Prymas-Jóźwiak
Rewolucja przemysłowa a sztuka XIX wieku
wszystkie dziedziny życia objęte rewolucją przemysłową
wprowadzenie maszyny parowej do fabryk - maszyna zastępuje ręczne wytwarzanie przedmiotów
skraca się dystans miedzy ośrodkami - sieć dróg żelaznych, czyli kolei, rozwój nowoczesnych środków przesyłania informacji tj. telegraf
nurt inżynieryjny w architekturze i nowe materiały konstrukcyjne takie jak żelazo, stal czy żelazobeton
nowoczesna produkcja oznacza szeroką dostępność niektórych produktów, dawniej zarezerwowanych jedynie dla bogatych
przemysłowa produkcja obniża jakość wykonania towarów, tj. przedmioty codziennego użytku
William Morris – znany przyjaciel Prerafaelitów
1861: firma Morris, Marshall, Faulkner
& Co.
ku korespondencji sztuk + idea gesamtkunstwerk
John Ruskin i jego „religia piękna”
piękno winno rządzić życiem człowieka, piękno daje szczęście
przemysł niszczy piękno i artyzm
Obniżenie jakości i estetyki przedmiotów codziennego użytku
potępienie bezstylowości epoki przeciw historyzmowi i eklektyzmowi
Geneza secesji
1888: ruch Arts and Crafts Exhibition Society
prekursor stowarzyszeń i szkół artystycznych
propagujących odnowę rzemiosła artystycznego (średniowiecze)
głosił potrzebę
humanizacji otoczenia człowieka
piękno powinno być
dostępne dla każdego (socjalistyczna utopia)
estetyzacja formy
Secessio (łac.) = oddzielenie się
styl w sztuce rozkwitający w Europie w latach 1890-1910
powołany do życia przez artystów zwalczających bezstylowość eklektyzmu
zasięg międzynarodowy stylu: Francja i Belgia (Art Nouveau), Niemcy (Jugendstil), Hiszpania (Modernismo), Anglia (The New Art., Modern Style), Austria (Secezzion), Rosja (Nowyj Stil), Polska (secesja, Młoda Polska) = narodowe odmiany stylu
secesja jest „gloryfikacją sztuki stosowanej, która jest postawiona na równi ze sztuką czystą” (Tschudi Madsen, Art Nouveau).
urbanistyka, architektura, inżynieria i konstrukcja
malarstwo, witraż, pastel, tapety
rzeźba, snycerstwo, kowalstwo, meblarstwo, tkactwo, ceramika, szkło,
plakat, typografia, grafika książkowa
teoria + praktyka
Idea gesamtkunstwerk i korespondencji sztuk
Teoria sztuki jako fundament stylu
J. M. Whistler, Pawia Sala, Londyn, 1877
dążenie do jedności wszystkich sztuk (gesamtkunstwerk), do
zacierania granic międzydyscyplinarnych, np. architektura budynku winna tworzyć harmonijną jedność z urbanistycznym czy ogrodowym otoczeniem oraz z rozwiązaniem wnętrz
w architekturze musiały też współgrać kształty i barwy mebli, lamp, wazonów, tkanin, zastawy stołowej a nawet stroje ludzi w tych wnętrzach żyjących;
Teoria sztuki jako fundament stylu
rękodzieło przeciw maszynie; maszyna i przemysł stanowiły zagrożenie, bo zabierały radość płynącą z wykonywanej pracy.
pytanie: jak pogodzić – i czy w ogóle jest to możliwe – przemysł z rzemiosłem? Morris odpowiadał: nie godzić (ale to utopia), natomiast Joseph Olbrich i niektórzy Niemcy: godzić, bo do przemysłu należy przyszłość sztuki.
Brytyjczyk Charles Robert Ashbee: „nowoczesna cywilizacja opiera się na maszynach i żaden mecenat, żadna zachęta, żadne nauczanie sztuki nie będzie sensowne, jeśli się tego nie uzna”.
Teoria sztuki jako fundament stylu
René Lalique, biżuteria, ok. 1900 reforma społeczeństwa
przez sztukę; potępiono sztukę
eklektyczną
nowy człowiek chce nowej sztuki. Piękno wokół człowieka czyni go lepszym i każdy ma obowiązek otaczać się pięknymi przedmiotami w życiu codziennym.
demokratyczny charakter secesyjnej koncepcji sztuki Morrisa, duchowego ojca stylu: „Nie chcę sztuki dla niewielu tak jak nie chcę wychowania dla niewielu lub wolności dla niewielu (…). Co nam po sztuce, w której nie możemy wszyscy brać udziału?”
uniwersalizm i swego rodzaju powszechność stylu w krótkim czasie doprowadziły do zmęczenia secesją.
Victor Horta, Dom doktora Tassela, Bruksela fasada i klatka schodowa,
August Endell, nieistniejące atelier fotograficzne Elwira, Monachium
Hector Guimard, wejścia do metra, Paryż
Secesja Wiedeńska, Vereinigung Bildender Künstler Österreichs,
stowarzyszenie założone w 1897 przez artystów austriackich, przeciwstawiające się tamtejszemu akademizmowi
organem Secesji Wiedeńskiej było czasopismo Ver Sacrum.
Główni przedstawiciele Gustaw Klimt, Josef Maria Olbrich, Otto Wagner. Secesję Wiedeńską rozwiązano w 1939, ale okres największej jej aktywności trwała tylko do 1902. Reaktywowana po 1945.
Ver Sacrum, napis na budynku wiedeńskiej secesji i jej organ [ver sacrum [wer sacrum] (łc.) poświęcone (płody) wiosny; w starożytnej Italii w okresie niedostatku, klęski
lub niebezpieczeństwa płody ludzkie i zwierzęce danej wiosny poświęcano jakiemuś bogu, przeważnie Jowiszowi; zwierzęta składano w ofierze na ołtarzu boga, ludzi zaś zmuszano do opuszczenia rodzinnych
stron po osiągnięciu 20. roku życia]
Warsztaty Wiedeńskie, Wiener Werkstätte, pracownie służące projektowaniu i produkcji wyrobów sztuki użytkowej, założone w 1903 w Wiedniu przez Josefa Hoffmana i in. Ich realizacje odznaczały się funkcjonalnością i powściągliwą ornamentyką w stylu secesji wiedeńskiej Warsztaty Wiedeńskie wywarły znaczący wpływ na rozwój europejskiej sztuki dekoracyjnej początku XX w.
Secesja we Wiedniu
Otto Wagner, Majolikahaus, Wiedeń
Josef Maria Olbrich, Pawilon Wiedeńskiej Secesji, Wiedeń
Antonio Gaudi, Casa Battló, Barcelona
Antonio Gaudi, Casa Mila, Barcelona
Antonio Gaudi, kościół Sagrada Familia, Barcelona
Eugène Vallin, Jadalnia, École de Nancy
Ceramika i szkło artystyczne
Réné Lalique Émil Gallé Louis C. Tiffany
Eugène Grasset, Wiosna, witraż
Stanisław Wyspiański
Bóg Ojciec. Stań się!
Apollo
Stanisław Wyspiański, Apollo, witraż Klatka schodowa Towarzystwa Lekarskiego, Kraków
Alfons Mucha
Bibułki Job, plakat reklamowy
Plakat Sary Bernhard jako
Medeii
Alfons Mucha, panneaux dekoracyjne: 4 pory roku
Liczy się tylko postać. Pejzaż zaledwie
istnieje i nie może być niczym więcej niż dodatkiem: pejzażysta jest barbarzyńcą. Krajobraz powinien tylko
służyć lepszemu zrozumieniu charakteru postaci.
Ojciec nowoczesnego plakatu. Temperament ekspresjonistyczny.
Henri de Toulouse-Lautrec 1864-1901
Henri de Toulouse-Lautrec i jego plakaty,
„Ambassadeurs” Aristide Bruant, litografia barwna, 1892 Divan Japonais, litografia barwna, ok. 1893
Jane Avril w Jardin de Paris, litografia barwna, 1893
Henri de Toulouse-Lautrec, L: W Moulin Rouge, 1892 P: Salon przy Rue des Moulins (W salonie), 1894
Henri de Toulouse-Lautrec,
L: Yvette Guilbert wywoływana przed kurtynę, gwasz na kartonie, 1894
P: Cyrk Fernando (Woltyżerka), olej na płótnie, 1888
Gene Kelly, Amerykanin w Paryżu, reż. Vincent Minelli, 1951
Henri de Toulouse-Lautrec, Chocolat tańczący w Irish and American Bar, tusz, kredka, tempera na papierze, 1896
bonus: Lautrec w
kinie
Aubrey Beardsley, ilustracje do poematu Salome Oscara Wilde`a
Gustaw Klimt Pocałunek Trzy etapy w życiu kobiety
Zadanie domowe
Cechy charakterystyczne stylu secesji w punktach (wyczerpująco!) [pytanie - na podstawie jakich cech rozpoznam dzieło secesyjne?]