Öýâýð ýíåðãè

530 ÎÐ×ÍÛ ÝÐ¯¯Ë ÌÝÍÄÈÉÍ ÒÓÕÀÉ 531ÈÐÃÝÍÈÉ ÍªÕªÐËªËÈÉÍ ÃÀÐÛÍ ÀÂËÀÃÀ

Öýâýð ýíåðãè23Öýâýð ýíåðãè

Ãýð îðíûã ãýðýëò¿¿ëýõ, õîîë öàé ÷àíàõ, óñ ãàðãàõ, óñ çººõ ãýõ ìýò áèäíèé õèéäýã ºäºð òóòìûí àæèëä ýíåðãè, ýð÷èì õ¿÷ îðäîã. Çàðèìäàà ýíý íü õ¿íèé ººðèéíõ íü ýíåðãè áàéäàã. Áóë÷èíãèéí õ¿÷ýýð àëõàæ, ìîä õàãàëæ, õóâèí ñàâûã áèä ºðãºäºã. Ìºí èõýíõ ýíåðã¿¿ä öàõèëãààíààñ ãàðàëòàé áàéäàã. ¯¿íýýñ áèä ãýðýë àñààæ, óñ øàõàæ, áóñàä þìñûã àæèëëóóëäàã. Öàõèëãààí ýíåðãè áèäíèé àìüäðàëûã õÿëáàð áîëãîäîã. Òýð áèäýíä ãýðýëò¿¿ëýã ºãñíººð õàðàíõóé øºíº ÷ áèä íîì óíøèæ, õè÷ýýë õèéæ ÷àääàã. Õºðãºã÷ àøèãëàí õ¿íñýý õàäãàëæ, ðàäèî òåëåâèçýýð ìýäýýëýë ¿çäýã. Ýíý á¿ãä áèäíèé àìüäðàëûã ýð¿¿ë, òàâ òóõòàé áîëãîäîã. Õàðàìñàëòàé íü öàõèëãààí ýíåðãèòýé áîëíî ãýäýã íü ìàø îëîí õ¿íèé á¿òýøã¿é ìºðººäºë áàéñààð áàéíà. Äýëõèéí èõýíõ öàõèëãààíûã áàÿí îðíóóä õýðýãëýæ äýëõèéí 6 òýðáóì õ¿íèé õî¸ð òýðáóì íü ãýðýë öàõèëãààíã¿é îð÷èíä àìüäàð÷ áàéíà. Áèä áàñ ýíåðãèéã òýýâðèéí õýðýãñýëä àøèãëàäàã. Èõýâ÷ëýí áåíçèí, äèçåëü ãýõ ãàçðûí ã¿íýýñ ãàðñàí ò¿¿õèé ýäýýð ÿâäàã ìàøèí, õºëºã îíãîö, ãàëò òýðýã, íèñýõ îíãîöûã àøèãëàæ áàéíà. Öàõèëãààí ýíåðãèéí íýãýí àäèë áàÿí îðíóóä òýýâðèéí õýðýãñëèéã àæèëëóóëàõ ò¿ëøíèé õýìæýýã ÷ õàðüöàíãóé èõýýð õýðýãëýæ áàéíà. Àãààðûí áîõèðäëûã áóóðóóëæ, äýëõèéí äóëààðëûã áàãàñãàõûí òóëä áàãà í¿¿ðñ, áàéãàëèéí õèé, íåôòü õýðýãëýõ õýðýãòýé áàéíà. ßëàíãóÿà áàÿí îðíûõîí õýðýãëýýãýý áàãàñãàõ õýðýãòýé áàéíà. Õ¿í áîëãîí äýëõèéí äóëààðëûã áàãàñãàõàä õóâü íýìðýý îðóóëüÿ ãýâýë áèä áîõèðäîë ¿¿ñãýäýã ýíåðãèéí ýõ ñóðâàëæèéã ñîëüæ öýâýð ýíåðãè ¿éëäâýðëýæ ñóðàõ õýðýãòýé þì. ¯¿íä ñàëõè, íàðíû õ¿÷, áèî ýíýåðãèéí ýõ ñóðâàëæ îðäîã þì.

Ýíý á¿ëýãò Õóóäàñ

Öàõèëãààí ýíåðãèéã ÿàæ ¿éëäâýðëýäýã âý?Äàõèí ñýðãýýãäýõã¿é ýð÷èì õ¿÷íýýñ ¿¿ññýí ýð¿¿ë ìýíäèéí àñóóäàëÖýâýð ýíåðãèéí ¿ð àøèã áà ºðòºã çàðäàëÝíåðãè õóâààðèëàëò Ò¿¿õ: Íàðíû öàõèëãààíòàé õºäººãèéí ýìíýëýãÖàõèëãààí ýíåðãèéã õýìíýëòòýé àøèãëàõÒýýâýðÆèæèã óñàí öàõèëãààí ñòàíö Ò¿¿õ: Æèæèã óñàí öàõèëãààí ñòàíö îðîí íóòãèéí èðãýäèéã íýãòãýâÑàëõèíû ýð÷èì õ¿÷Íàðíû ýð÷èì õ¿÷ Ò¿¿õ: Æèæèã çýýëýýð íàðíû öàõèëãààí ¿¿ñã¿¿ðòýé áîëîâÁèîìàññûí ýíåðãèÁèî õèé Ò¿¿õ: Áèî õèé õºäººãèéí àìüäðàëûã ººð÷ëºâÓíàäàã äóãóéíû ýð÷èì õ¿÷ Ò¿¿õ: Ìàÿà äºðºº õýìýýõ äóãóéíû õ¿÷

532533534536537538539540541542543545546546548549549


Äàõèí ñýðãýýãäýõã¿é ýð÷èì õ¿÷íýýñ ¿¿ññýí ýð¿¿ë ìýíäèéí àñóóäàëÃàçðûí äîîðîîñ îëáîðëîñîí ò¿ëøèéã øàòààõ çàìààð òîì öàõèëãààí ñòàíöóóä àæèëëàæ, äýëõèéä õýðýãëýæ áóé èõýíõ öàõèëãààíûã ¿éëäâýðëýæ áàéíà. Ò¿ëøèéã óõàí ãàðãàæ øàòààõ íü àãààð, óñ, õºðñèéã áîõèðäóóëæ, àìüñãàëûí áîëîí áóñàä ºâ÷íèéã äýëãýð¿¿ëäýã. Ýíý íü õîðòîé õèìèéí áîäèñûã õýðýãëýõ ÿâäëûã íýìýãä¿¿ëæ õîðò õàâäàð, òºðºëõèéí ãàæãèéã èõýñãýäýã. Ãàçðûí ã¿íýýñ îëäîã ò¿ëøèéã èë¿¿ èõ õýðýãëýñíýýð äýëõèéí äóëààðàë, ãàçðûí òîñíû äàéíûã íýìýãä¿¿ëäýã.

Òîì óñàí öàõèëãààí ñòàíö¯¿íèéã áàðèõûí òóëä òîì ãàçðûã ¿åðë¿¿ëæ óñàíä àâòóóëäàã. ¯¿íýýñ áîëæ íóòãèéí èðãýä îðîí ãýðýý îðõèõîîñ ººð àðãàã¿é áîëæ, ºëñãºëºíä íýðâýãääýã. Ìºí óñûã äàãàí ÿíç á¿ðèéí ºâ÷ëºë òàðõäàã. Æèæèã óñàí öàõèëãààí ñòàíöóóäûí ãàðãàäàã ýð¿¿ë ìýíäèéí àñóóäàë íü ¿¿íýýñ õàìààã¿é áàãà áàéäàã þì.

Àòîìûí öàõèëãààí ýíåðãèÀòîì áîëîí öºìèéí öàõèëãààí ýíåðãè íü õîðòîé õîã, àþóëòàé îñîë ãàðãàäãààðàà, ìºí àþóëòàé ç¿éë õýðýãëýäãýýðýý àþóëòàé. Ýíý õîã õàÿãäàë íü îëîí ýð¿¿ë ìýíäèéí àñóóäàë ¿¿ñãýæ, ýíý íü îëîí çóóí æèë ¿ðãýëæèëíý. Öºìèéí ýíåðãè íü öýâýð ýíåðãè áèø þì.

ªíäºð õ¿÷äýëèéí øóãàìíóóäÝäãýýð íü öàõèëãààí ýíåðãèéã òýýæ áàéäàã áà ò¿¿íèé îð÷èì îñîë àþóë áîëîí çàðèì õ¿íèé èòãýäãýýð ºíäºð õ¿÷äýëèéí ðàäèàö ¿¿ñäýã. ªíäºð õ¿÷äýëèéí øóãàìíóóä íü öýâýð ýíåðãèéã òýýæ ÿâñàí ÷ ýíý àþóëàà òýýæ ¿ëäýíý. Ýíåðãèéã ºíäºð õ¿÷äýëýýð òàòàõààñ îðîí íóòàãòàà öýâýð àðãààð ¿éëäâýðëýõ íü ºíäºð õ¿÷äýëèéí øóãàìûã áàãàñãàíà.

Öàõèëãààí ýíåðãèéã ÿàæ ¿éëäâýðëýäýã âý?ªíººäðèéí ãàð÷ áàéãàà èõýíõ öàõèëãààí ýíåðãè íü ãàçðûí ã¿íýýñ îëáîðëîñîí íåôòü, í¿¿ðñ, áàéãàëèéí õèéã øàòààõ çàìààð ¿éëäâýðëýãäýæ áàéíà. Çàðèì ýíåðãèéã öºìèéí öàõèëãààí ñòàíöààñ ãàðãàí àâ÷ áàéíà. Çàðèìûã íü òîìîîõîí óñàí öàõèëãààí ñòàíöààñ ãàðãàí àâíà. Ãàçðûí ã¿íýýñ àâñàí ò¿ëø, öºìèéí ýíåðãè, òîì óñàí ñàíãààñ àâñàí ýíåðã¿¿äèéã ÿàãààä öýâýð ýíåðãýýð ñîëèõ øààðäëàãàòàéã îéëãîõûí òóëä öàõèëãààí ýíåðãè ÿàæ ¿¿ñäýã, ¿¿íýýñ ÿìàð áîõèðäîë ¿¿ñäãèéã îéëãîõ, áàñ ÿàãààä îäîîãèéí àðãààð ýíåðãè ¿éëäâýðëýæ áàéãàà íü öýâýð áèø, ñýðãýýãäýõ áèø áîëîõûã îéëãîõ õýðýãòýé.

Öàõèëãààí ýíåðãè, í¿¿ðñ, íåôòü, áàéãàëèéí õèéíýýñ ãàðñàí áàéíà óó, ýñâýë öºìèéí àðãààð ãàðñàí áàéíà óó, ýíý á¿õíèéã íýã ë çàð÷ìààð õèéäýã. Öàõèëãààíû ýõ ¿¿ñâýð íü äóëààí ¿¿ñãýíý, óóð íü òîì òóðáèíûã ýðã¿¿ëæ öàõèëãààí ãàðãàäàã. Òîì óñàí öàõèëãààí ñòàíöàä ºíäºð îãöîì ãàçðààñ óíàæ áàéãàà óñ íü óóð ãàðãàõûí îðîíä øóóä òóðáèí äýýð óíàæ öàõèëãààíàà ¿¿ñãýíý. Ãýõäýý ýíý á¿õ ýíåðãè ãàðãàæ àâàõ àðãà íü õîðòîé áîõèðäëûã îð÷èíä ãàðãàæ, îð÷íû óñíû àé ñàâûã ººð÷èëæ, ÿíç á¿ðèéí õ¿íä ºâ÷ëºë¿¿äèéã áèé áîëãîäîã. Ýäãýýðýýñ àëü íü ÷ ñýðãýýãäýõ, òîãòâîðòîé ýð÷èì õ¿÷ ¿éëäâýðëýæ ÷àääàãã¿é. ßëàíãóÿà ýíåðãèéã èõ õýìæýýãýýð õèéæ áàéãàà ¿åä íººö íü ñýðãýýãäýõ àðãàã¿é þì. Ãàçðûí äîîðîîñ îëáîðëîæ áóé ò¿ëø áàéíãà áàãàñ÷ áàéäàã òóë îëáîðëîëò íü ¿ðãýëæ ¿íýòýé áîëæ áàéäàã. Ãàçðûí äîîðõ ò¿ëø íü äàõèí ñýðãýýãäýõã¿é. Èéìýýñ íººö íýãýíò äóóññàí áîë ò¿¿íäýý òóëãóóðëàí õºãæèæ áàéñàí ñèñòåì òýð ÷èãýýðýý íóðàõàä áýëýí áàéäàã. ¯¿íòýé õàìò äýëõèéí äóëààðàë áàéíãà íýìýãäýæ ãàçàð äîîðîîñ ò¿ëø ãàðãàõ øààðäëàãà óëàì íýìýãäýí, áàéãàëü îð÷èí áîëîí õ¿í àìûã õîðäóóëæ áàéãàà ó÷ðààñ ýíý ýíåðãèéí õîð ºäºð á¿ð õ¿íä òóñ÷ áàéäàã.

Öàõèëãààí ñòàíö í¿¿ðñèéã øàòààí, óñûã

õàëààæ, óóð áîëîí õîðòîé óòàà ãàðãàíà. Õàëóóí óóð íü òóðáèí íýðòýé ìàøèíûã

ýðã¿¿ëíý. Ýíý ýðãýëòýýñ öàõèëãààí ã¿éäýë ¿¿ñíý. /Õàðèí øàòààëòààñ ãàðñàí õîðò óòàà ýíý ¿åä àãààðò ãàðñàí áàéíà./

Í¿¿ðñèéã ãàçðûí äîîðîîñ àâíà.

Í¿¿ðñ öàõèëãààí ñòàíö ðóó î÷íî


Öýâýð ýíåðãèä õºðºíãº îðóóëàõ íüÍàðíû ãýðýë, ñàëõè áîëîí óñíû õ¿÷ýýð àæèëëàäàã ºðõ ãýðèéí ýíåðãèéí ñèñòåì¿¿ä íü ýõëýí ñóóðèëóóëàõäàà òîäîðõîé çàðäàë øààðääàã. Õàðèí òýäíèéã íýã ñóóðèëóóëñàí áîë àæèëëóóëàõàä çàðäàë áàãà ãàðíà. Õºäºëìºð õºíãºâ÷ëºã÷ öàõèëãààí ìàøèíóóä, áóäààíû òýýðýì, óñíû øàõóóðãà çýðýã á¿õèé ë ìàøèíóóäûã àíõëàí ñóóðèëóóëàõàä ìºíãº çàðäàã áà öààøäàà òýä àíõíû ºðòãºº íºõºæ àøèã îðóóëäàã áèëýý. Îëîí îðîíä õ¿ì¿¿ñ öýâýð ýíåðãèòýé áîëîõûí òóëä õýðõýí àæèëëàõ òàëààð ÿíç á¿ðèéí àðãà áîäîæ îëæ áàéíà. Õàìòäàà ýíåðãèéí ýõ ¿¿ñâýðòýý ìºíãº öóãëóóëæ, òîñãîíû íºõºðëºë áàéãóóëàõ íü ýíåðãèòýé áàéõ íýã õýëáýð áàéäàã. Íºãºº íü æèæèã çýýëèéí õºòºëáºð þì. Ýíý íü ãýð á¿ë¿¿äýä öàõèëãààíòàé áîëîõîä íü ìºíãº çýýëæ, áàãà áàãààð ìºíãºº áóöààæ òºëºõ áîëîìæ ºãäºã. Ìºí ýðãýëòèéí çýýëèéí ôîíä ãýäýã íýðòýé ìºíãèéã àøèãëàí íýã õ¿íèé òºëñºí ìºíãººð íºãºº õ¿í çýýë àâ÷, òîñãîíîîðîî áàãà áàãààð ýýëæ äàðààëàí öàõèëãààíòàé áîëîõ àðãà áèé. Õºäººãèéí õ¿ì¿¿ñ ãýðýë öàõèëãààíã¿é áàéäàã ¿å îäîî ºíãºðñºí áºãººä òà õààíà ÷ áàéñàí ãýðýë öàõèëãààíààð õàíãàãäàõ á¿ðýí áîëîìæòîé áîëæ áàéãàà. Õàðèí áàéãàà ãàçàðòàà ãýðýë öàõèëãààíòàé áîëæ ÷àäààã¿é áîë òàíû áàéãàà ãàçàð íèéãìèéí øóäàðãà ¸ñ õàíãàëòã¿é áàéíà ãýñýí ¿ã þì.

Ýíåðãèéã õàäãàëàõÁ¿õ òºðëèéí ýíåðãèéã õýðýãöýýòýé ¿åä íü õýðýãöýýòýé ãàçàð íü õýðýãëýõèéí òóëä õàäãàëäàã áàéõ ¸ñòîé. Ò¿ëøýýð ÿâäàã òýýâðèéí õýðýãñëèéí õóâüä ò¿ëøýý õàäãàëàõ ñèñòåì áàéäàã. Öàõèëãààíû õóâüä áàòåðåéíä õàäãàëíà. Ýíåðãèéã ñàëõè, óñ, íàðíû ýõ ¿¿ñâýð, öýâýð ¿¿ñâýðýýñ ãàðãàñàí áàéëàà ÷ ãýñýí ò¿¿íèéã áàòåðåéíä îðóóëæ õàäãàëàõ ¸ñòîé. Ýíý íü öýâýð ýíåðãèéí õàìãèéí ¿íý ºðòºãòýé õýñýã áà áàòåðåéíä õîðò áîäèñ áàéäàã ó÷ðààñ õýäýí æèëèéí äàðàà ñîëüæ áàéõ õýðýãòýé. Îäîîãîîð ¿¿íýýñ ººð ýíåðãè õàäãàëàõ àðãà áàéõã¿é áàéíà.

Öýâýð ýíåðãèéí ¿ð àøèã áà ºðòºã çàðäàëÖýâýð ýíåðãè ãýäýã íü ò¿¿íèéã ìàø áàãà íèéãýì ñî¸ë, ýð¿¿ë ìýíä, áàéãàëü îð÷íû ¿ð äàãàâàðòàé õèéæ áîëäîã ãýñýí ¿ã. ¯¿íèéã áàñ ñýðãýýãäýõ ýð÷èì õ¿÷ ãýäýã. ßàãààä ãýâýë ò¿¿íèé ýõ ¿¿ñâýð äóóñäàãã¿é ó÷ðààñ èíãýæ íýðëýäýã. Ñýðãýýãäýõ ýð÷èì õ¿÷¿¿äèéã äîîð äóðäúÿ:

Öýâýð ýíåðãèéã õýðýãëýñíýýð áèä õ¿íèé ýð¿¿ë ìýíä áîëîí áàéãàëü îð÷íû àþóëûã áàãàñãàæ, áàéãàëü îð÷íûã õîðäóóëäàã ò¿ëøíèé õýðýãëýýã áàãàñãàíà ãýñýí ¿ã. Öýâýð ýíåðãèéã àøèãëàí õºäººãèéí òîñãîí áîëîí òîì õîò ¿éëäâýð¿¿äýä ÿìàð íýã àþóëã¿éãýýð öàõèëãààí ò¿ãýýæ ÷àäíà. Öýâýð ýíåðãè ãàðãàäàã ÿíç ÿíçûí àðãà áàéäàã áà á¿ãä äàâóó áîëîí ñóë òàëòàé. Òýäãýýð íü îðîí íóòãèéí íºõöºë áàéäàë, ñàëõè íàð áîëîí óñíû óðñãàëààñ õàìààðäàã. Öàõèëãààí ýíåðãè íü öýâýð áàéäëààð ãàðñàí ÷ çàðèìäàà õýò ¿íýòýé áàéäàã ó÷ðààñ îëîí õ¿ì¿¿ñò ºðòºã çàðäàëòàé òóñäàã. Ãýõäýý àëü áîëîõîîð îëîí õ¿ì¿¿ñ öýâýð ýíåðãèéã àøèãëàæ ÷àäâàë ò¿¿íèéã õèéõ àðãóóä ýíãèéí õÿëáàð áîëæ, ò¿¿íèéã áàãà ¿íýòýéãýýð áîðëóóëàõ áîëîìæ óëàì íýýãäýíý.

Æèæèã áîðãèîíû óíàæ áàéãàà óñíààñ ýíåðãè ãàðãàõ

Ñàëõè

Íàðíû ãýðýë

Áèî õèé áîëîí áóñàä áèî ìàññààñ

Õ¿íèé õ¿÷íýýñ, óíàäàã äóãóéíààñ


Ýíåðãè õóâààðèëàëòÕóâèéí ¿éëäâýðëýë áîëîí çàñãèéí ãàçðààñ àæèëëóóëäàã òîì öàõèëãààí ñòàíöóóä íü ýíåðãèéã ¿éëäâýðëýæ, ò¿¿íèéã ºíäºð õ¿÷äýëèéí øóãàìààð ÿíç á¿ðèéí ãàçðóóäàä õ¿ðãýäýã. Äàðàà íü ýíåðãè òðàíñôîðìàòîðîîð äàìæèíà. Ýíý íü öàõèëãààíûã ºíäºð õ¿÷äýëýýñ íàì õ¿÷äýë ð¿¿ ººð÷èëæ, îðîí ãýð áîëîí áèçíåñèéí íºõöºëä àøèãëàæ áîëîõîîð áîëãîäîã òºõººðºìæ þì. Íàì õ¿÷äýëèéí öàõèëãààíû óòàñ íü öàõèëãààíûã ãýð, ¿éëäâýðò àâ÷èð÷, ãýðýëò¿¿ëýã ìàøèí àæèëëóóëàõàä õýðýãëýäýã þì. ªíººäðèéí öàõèëãààí ¿éëäâýðëýæ áàéãàà àðãà íü çºâõºí àãààð áîõèðäóóëäàã áóñ ìàø õîë çàéä ò¿ãýýäýãò ñóë òàë íü áàéãàà þì. Ýíý íü ìàø èõ ¿íý ºðòºãòýé àæèë. Ýíý íü ìàø ¿íýòýé ó÷ðààñ æèæèã îðîí íóòãóóä öàõèëãààíòàé áîëîõûí òóëä õîëîîñ èðýõèéã íü ìàø îëîí æèë õ¿ëýýíý. Çàðèì ãàçàðò öàõèëãààí îãò èðýõã¿é. Èõýíõäýý öàõèëãààí òîì õýðýãëýã÷ áîëîõ õîò, ¿éëäâýð ð¿¿ ÿâíà.

Õàðèí óñ, ñàëõèíû áàãà ºðòºãòýé ¿éëäâýðëýëèéã õààíà ÷ õýðýãëýæ áîëäîã. Öýâýð ¿éëäâýðëýë àøèãëàæ áàéãàà ãàçðûã õààíà ÷ õèéæ áîëíî. Òóõàéí íóòãèéíõàí öýâýð àðãààð öàõèëãààí ãàðãàæ ÷àäàæ áàéâàë ¿íýòýé öàõèëãààíû ò¿ãýýëòýýñ õàìààðàëã¿é áîëãîíî. Ìºí ýíý íü çàñãèéí ãàçðààñ õîë àìüäàðäàã ÷ ººðñäèéí ýíåðãèéã ººðñäºº çàõèðàí çàðöóóëäàã áîëîìæèéã îëãîíî. Ìºí çàñãèéí ãàçðûí áîëîí òîì áàéãóóëëàãóóäûí òºëáºð, ºðèéí ñ¿ëæýýíä îðîëã¿é õàìãààëàãääàã þì.

Öýâýð ýíåðãè õýä õýäýí õýëáýðýýð õîñîëæ õýðýãæâýë õàìãèéí ñàéí áàéäàã. Õýðýâ íýã ýõ ñóðâàëæ íü õîâîðäâîë íºãºº ýõ ¿¿ñâýðèéã íü õýðýãëýæ áîëäîã. Æèøýý íü, íàðíû ãýðýë áàãàñ÷ ¿¿ëòýé ºäð¿¿ä áàéõ ¿åä ñàëõèéã õýðýãëýæ, ýñâýë õóóðàé óëèðàëä óñûã àøèãëàõàà áàãàñãàæ, íàðààð ãîëäóó àæèëëàõ áîëîìæòîé. Ãàçðûí ã¿íýýñ îëáîðëîäîã ò¿ëøýýð àæèëëàäàã öàõèëãààíû ò¿ãýýã÷ ñòàíöóóä öàõèëãààíûã ò¿ãýýõýýñ ãàäíà õàðààò áàéäàë áà áîõèðäëûã ò¿ãýýäýã þì. Õàðèí öýâýð ýíåðãè ò¿ãýýæ áàéãàà õ¿ì¿¿ñ öàõèëãààí áîëîí ººðñäºäºº áèå äààõ òîãòâîðòîé áàéäàë áèé áîëãîäîã þì.

Íàðíû öàõèëãààíòàé õºäººãèéí ýìíýëýãÒàéëàíä óëñûí õèë äýýð Áèðì óëñûí íýãýí õÿçãààð íóòàãò Êèàðèí õýìýýõ íóòãèéí èðãýä Áèðìèéí öýðãèéí äàðàíãóéëàã÷ çàñãèéí ãàçàðòàéãàà ¿ðãýëæ òýìöýæ àìüäàðäàã. Öýðãèéí äýãëýìèéí äàðàíãóéëëààñ áîëîîä òýð òîñãîíä íýã ÷ çàñãèéí ãàçðûí áîëîí òºðèéí áóñ áàéãóóëëàãóóä èðæ ýð¿¿ë ìýíäèéí ¿éë÷èëãýý ¿ç¿¿ëäýãã¿é þì. Ãýõäýý Òàéëàíäûí òàëä àìüäàðäàã Êèàðèí õ¿ì¿¿ñ ººðñäèéí àõ ä¿¿ñýý äýìæèæ, õèëèéí öààíà áàéãàà àõ ä¿¿ñäýý ýì õ¿ðãýäýã 28 ýìíýëãèéã áàéãóóëæýý. Ýíý 28 ýìíýëýã Êèàðèí ¿íäýñòíèé 100.000 õ¿íèéã ýì÷èëäýã þì. Ýì÷ íàð óóðõàéä àæèëëàæ áàéãààä õîõèðñîí õ¿ì¿¿ñ áîëîí çàñãèéí ãàçàðòàé òýìöýæ øàðõàäñàí áîëîí áóñàä ýð¿¿ë ìýíäèéí àñóóäàëòàé õ¿ì¿¿ñòýý ¿éë÷èëãýý ¿ç¿¿ëäýã. “Íîãîîí õ¿÷” ãýäýã òºðèéí áóñ áàéãóóëëàãà áîëîí îðîí íóòãèéíõíû áàéãóóëñàí “Õèëèéí íîãîîí ýð÷èì õ¿÷íèé áàã” õýìýýõ áàéãóóëëàãà õàìòäàà íàðíû çàé áàòåðåéíóóäûã õóäàëäàí àâ÷, Êèàðèíèé òîñãîíûõîí áîëîí ä¿ðâýãñýä, òýäýíä ¿éë÷èëæ áóé ýì÷ íàðò õ¿ðãýæ ºã÷ýý. Ýì÷ íàð ººðñäèéí òºõººðºìæèéã øèðýíãýýð àâ÷ ÿâäàã. Îäîî á¿õ ýìíýëýã äàéíû á¿ñýä àæèëëàæ áàéãàà ÷ ººðñäèéí êîìïüþòåð, ýìíýëãèéí òºõººðºìæèéã öàõèëãààíààð àæèëëóóëæ ÷àääàã áºãººä òîñãîíûõîí ººðñäèéí ýíåðãèéí òºõººðºìæ¿¿äèéã çàñàæ ñóð÷ýý.


ÒýýâýðÖàõèëãààí ýð÷èì õ¿÷òýé íýãýí àäèë ýíåðãèéã äýëõèé äàÿàð àøèãëàäàã áàñ íýã ç¿éë íü òýýâðèéí õýðýãñýë áºãººä ìàøèí, ãàëò òýðýã þì. Àâòî ìàøèíóóä õàìãèéí èõ öàõèëãààí õýðýãëýíý. Ìºí áàÿí îðíû õ¿ì¿¿ñ òýýâðèéí õýðýãñëèéã õàìãèéí èõ õýðýãëýíý. Òýýâðèéí õýðýãñëèéí øàòààäàã ò¿ëø íü àñòìà, áðîíõèä, õîðò õàâäàð, äýëõèéí äóëààðëûã ¿¿ñãýíý. Áàãà ò¿ëø øàòààæ, øóäàðãà áàéõûí òóëä õ¿ì¿¿ñ íèéòèéí òýýâðýýð àëü áîëîõ èõ çîð÷èõ õýðýãòýé. Õîò áîëîí õîòûí òýýâðèéí ñèñòåìä ìàøèíààñ èë¿¿ íèéòèéí òýýâðèéí õýðýãñëèéã äýìæèõ õýðýãòýé.

Óðãàìàëä òóëãóóðëàñàí ò¿ëøíèé àñóóäëóóäÀíõ àâòî ìàøèíû ìîòîðûã çîõèîõäîî ò¿¿íèéã óðãàìëààñ ãàðãàäàã òîñîîð ÿâóóëàõààð òîîöîîëæýý. Óðãàìëûí òîñ áîëîí ñîãòóóðóóëàõ óíäàà çýðãèéã ò¿ëø áîëãîí àøèãëàäàã áàéâ. Óäñàí ÷ ¿ã¿é íåôòü ãàð÷ èðýýä õÿëáàð õÿìä áºãººä ìàøèíû ìîòîðûã õ¿÷òýé àæèëëóóëæ ÷àääàã ò¿ëø áîëæ îðõèñîí áàéíà. Ò¿¿íýýñ ãàäíà ìàøèíààñ õîéø çîõèîãäñîí òýýâðèéí õýðýãñýë íåôòýýð ÿâäàã áîëîâ. Íåôòèéí á¿òýýãäýõ¿¿íèéã õýðýãëýõ ãýæ, äàõèí óðãàìëûí òîñîîð ìàøèí ÿâóóëàõã¿éí òóëä ìàø èõ õ¿÷èí ÷àðìàéëò ãàðãàäàã. Îäîî íåôòü áóöààä ¿íýòýé áîëñîí òóë óðãàìëûí ãàðàëòàé á¿òýýãäýõ¿¿í ð¿¿ øèëæèæ áàéíà. Ò¿ëøèéã îðëîõ óðãàìëûí òîñûã äàëäóó ìîäíîîñ ãàðãàäàã áà ¿¿íèéã àãðî ò¿ëø ãýäýã. Ýíý íü äàõèí àøèãëàäàã ç¿éëýýñ ãàðãàäàã òóë çºâ øèéäýë ìýò ñàíàãääàã áàéëàà. Ãýâ÷ àñóóäàë èõ ¿¿ñãýäýã íü ñàÿõíààñ ìýäýãäëýý. ¯¿íä:

• Óðãàìëààñò¿ëøãàðãàæàâäàãáîëñíîîñõ¿ì¿¿ñõ¿íñíèéíîãîî çàðàõûí îðîíä ò¿ëøíèé íîãîî çàðæ, õîîë õ¿íñíèé ç¿éë ¿íýä îðæýý. Äýëõèé äýýð îëîí ñàÿ õ¿í ºëñãºëºí áàéõàä òýäíèé èääýã ç¿éëýýð ò¿ëø õèéõ íü õàðèóöëàãàã¿é àñóóäàë áîëæýý.• Íåôòýýñòàòãàëçàõáàñíýãøàëòãààííüäýëõèéíäóëààðàëáàéñàíþì.Ãýâ÷áèî ò¿ëø ãàðãàõàä øààðääàã óðãàìëóóäûã òàðèõûí òóëä íåôòèéí á¿òýýãäýõ¿¿íèé áîðäîî õýðýãëýæ, õºäºº àæ àõóéí ìîòîð àñààæ, òîñûã õèéõ ãýñýýð áàéòàë ýöñèéí ä¿íä ìàø èõ äýëõèéí äóëààðëûã ¿¿ñãýäýã áîëæýý.• Ìºíáèîò¿ëøõèéõòàëáàéãàðãàõûíòóëäèõõýìæýýíèéîéñ¿éòãýõáîëñîíáàéíà. Îé ñ¿éòãýæ, òàëáàéã íü àøèãëàñíààñ áîëæ äýëõèéí äóëààðëûã øèíãýýí àâäàã áàéñàí èõ õýìæýýíèé ìîä óñòæýý. Æèøýý íü, äàëäóó ìîäíîîñ áèî ò¿ëø ãàðãàæ àâàõûí òóëä ò¿¿íèéã òàéðàí óíàãààíà. Äàëäóó ìîäíû îéã òàéðàõààð äèçåëü õýðýãëýñíýýñ äýëõèéí äóëààðàë 10 äàõèí èõ íýìýãäýõ òîîöîî ãàðàâ.

Öàõèëãààí ýíåðãèéã õýìíýëòòýé àøèãëàõÖýâýð ýíåðãèéã àøèãëàõààñ ãàäíà àãààðûí áîõèðäëûã áàãàñãàõ áàñ íýãýí ÷óõàë àðãà çàì íü öàõèëãààíûã áîëãîîìæòîé, õýìíýëòòýé àøèãëàõ ÿâäàë þì. Õýðýâ áèä öàõèëãààí áàãà õýðýãëýæ áàéâàë öàõèëãààí ñòàíöóóä íýìæ öàõèëãààí ¿éëäâýðëýõ øààðäëàãàã¿é áîëîõ áà èõ õýìæýýíèé õîðò áîäèñ ¿éëäâýðëýõã¿é áîëíî. Çàñãèéí ãàçàð ýíý òàë äýýð èõ ç¿éëèéã õèéæ ÷àäíà. Á¿òýýãäýõ¿¿íýý èë¿¿ áàãà õîð ãàðãàäàã áîëãîõ, ìºí îäîî áàéãàà öàõèëãààíû øóãàìóóäûã ñàéæðóóëæ áîëíî.

Õîã õàÿãäëûã áàãàñãàæ, õýðýãöýý øààðäëàãûã áóóðóóëÖàõèëãààí ýíåðãè àøèãëàõ õýðýãöýýã áóóðóóëæ, õ¿ì¿¿ñ áîëîí ¿éëäâýð¿¿äèéã õýò èõ ýíåðãè õýðýãëýõèéã áàãàñãàæ ÷àäàõ íü öàõèëãààíû ¿éëäâýðëýëòýé õîëáîîòîé õàÿãäàë í¿¿ðñ îëáîðëîëòûã áàãàñãàæ ÷àäíà. Çàñãèéí ãàçðóóä õîò ñóóðèíä áàéäàã ¿éëäâýð, áàéãóóëëàãà, õ¿ì¿¿ñèéã öàõèëãààíàà õýìíýõ øààðäëàãà òàâüæ, ò¿¿íèé õýðýãöýýã áàãàñãàæ òîãòîîæ áîëíî. Áàãà òîã õýðýãëýõ íü ò¿¿íèéã õèéõ ìàòåðèàëûã áàãàñãàæ áàéãàëüä ó÷ðàõ õîðûã áàãàñãàíà. Õàìãèéí èõ öàõèëãààí õýðýãëýæ áàéãàà ¿éëäâýðèéí ãàçðóóäààñ èë¿¿ ºíäºð òàòâàð àâàõ çàìààð çàñãèéí ãàçàð öàõèëãààíû õýðýãöýýã áàãàñãàõàä íºëººëíº. Çàñãèéí ãàçàð ìºí öàõèëãààíûã ººð ººð

öàãààð õýðýãë¿¿ëýõ çàìààð íýã öàãò õýðýãëýäýã òîãèéã áàãàñãàæ áîëíî. Öàõèëãààí ¿éëäâýðëýëòèéí ñèñòåì íü áóñàä áàéãóóëëàãàòàé àäèë èõ õèéâýë èõèéã îëîõîîð áàéäàã. Õàðèí öàõèëãààíûã õýò èõ ¿éëäâýðëýâýë ò¿¿íèé òóëä ò¿ëøèéã èõýýð øàòààíà. Öàõèëãààíû ¿éëäâýð ºðãºæèí òýëýõèéí òºëºº áóñ ýíåðãèéã õàäãàëàõûí òºëºº àæèëëàõ õýðýãòýé.

Öàõèëãààí ñòàíö, øóãàìóóäûã ñàéæðóóëàõÖàõèëãààíû øóãàì ñòàíöààñ òîãèéã õýðýãëýã÷èä õ¿ðãýíý. Öàõèëãààí ñòàíöààñ òîã õýðýãëýã÷ ð¿¿ ã¿éõ íü òðóáàãààð óñ ã¿éæ áàéãààòàé àäèë. Óñíû òðóáà öîîðîõîä óñ àëääàã øèã øóãàìíóóä ìóó áîë èõ òîã àëääàã. Öàõèëãààí ñòàíöûã ñàéæðóóëñíààð öàõèëãààíûã èë¿¿ íàéäâàðòàé, õÿìä, àþóëã¿é öàõèëãààí ýíåðãèéã ¿éëäâýðëýæ áîëäîã. Ìºí øóãàìûã ñàéæðóóëñíààð öàõèëãààí õýìíýæ, íýìæ èõýýð ¿éëäâýðëýõýýñ õàìãààëíà.

Öàõèëãààíû øóãàìûã çàñàõ íü ýíåðãèéã õýìíýíý.

Æèæèã ºäðèéí ãýðýë öàõèëãààíûã õýìíýíý.


Æèæèã óñàí öàõèëãààí ñòàíöÝíý íü óíàæ áóé, ýñâýë óðñàæ áàéãàà óñíààñ òîã ãàðãàäàã. Õýðýâ òàíàé íóòàãò èéì ãîë áàéäàã áîë öàõèëãààí ãàðãàõ õÿìä àðãà þì. ¯¿íèéã òîñãîíû õ¿ì¿¿ñ ººðñäºº õèéæ àæèëëóóëæ ÷àäíà. Ýíýòõýã, Íåïàë çýðýã îðíóóäàä ìÿíãà ìÿíãàí æèæèã óñàí öàõèëãààí ñòàíö àæèëëàæ, õ¿ì¿¿ñèéã öàõèëãààíààð õàíãàæ áàéíà. ¯¿íèéã õèéõèéí òóëä óñûã ñàëààëóóëæ òðóáàí äóíäóóð óíàëò ÿâóóëíà. Ýíý íü òðóáàã ýðã¿¿ëæ, äàðàà íü óñûã ãîë ðóó îðóóëíà. Æèæèã óñàí öàõèëãààí ñòàíö íü õ¿ì¿¿ñèéã îðîí ãýðýýñ íü í¿¿ëãýäýãã¿é áºãººä óñíû ÷èãëýëèéã ººð÷èëäºãã¿é þì. Ìèêðî óñàí öàõèëãààí ñòàíö íü ãîëûí ÷èãëýëèéã õýäõýí ì-ýýð ººð÷èëäºã.

Æèæèã óñàí öàõèëãààí ñòàíö îðîí íóòãèéí èðãýäèéã íýãòãýâ

Íèêàðàãóà óëñ îëîí æèë äàéíû õºëä ¿ðýãäñýíèé äàðàà óëñ îðîí äàÿàð õ¿ì¿¿ñ òàðèàëàíãèéí òàëáàé, óñíû òàëáàé, ñóðãóóëü, ýð¿¿ë ìýíäýý ñýðãýýõ õºäºëãººí ºðí¿¿ëæýý. Ãýâ÷ óëñ íü ã¿íçãèé ÿäóóðàëä îðæ, çàñãèéí ãàçàð íü òýäýíä öàõèëãààí ºãºõ áîëîìæã¿é áîëñîí áàéâ. Ëàïèòà òîñãîí öàõèëãààíã¿é áàéëàà. Õàìãèéí îéðûí öàõèëãààíû øóãàì 70 êì-èéí õîë áàéâ. Ýíý òîñãîíû õ¿ì¿¿ñ äàéíä íýãíèéõýý ýñðýã áàéëäàæ áàéñàí íü òýäíèéã ÿìàð íýã òºñºëä íýãäýõýä ñààä ó÷ðóóëæ áàéâ. Ãýâ÷ òýä õàìòðàí ñóðãóóëü, ¿éë÷èëãýýãýý ñýðãýýñíèé äàðàà õàìòðàí öàõèëãààíòàé áîëü¸ ãýæ íýãäæýý. Òýä õºäººãèéí õºãæëèéí àæèë÷äûí íèéãýìëýã, îðîí íóòãèéí áàéãóóëëàãàä õàíäàæ Ëàïèòàã ãýðýëòýé áîëãîõîä òóñëàà÷ ãýâ. Òîñãîíûõîí æèëèéí òóðø óðñàæ áàéäàã æèæèã ãîëä îéð òóë òýíä æèæèã óñàí öàõèëãààí ñòàíö õèéõ áîëîìæòîé áàéëàà. Íèéãýìëýãèéíõýí òýäíèéã çîõèîí áàéãóóëæ îëîí óëñûí “Íîãîîí õ¿÷”(Green Empowerment) áàéãóóëëàãàä õàíäàí òóñëàìæ ãóéõàä íü òóñàëëàà. Íîãîîí õ¿÷íèéõýí ñàíõ¿¿ãèéí òóñëàìæ, òåõíèêèéí óð ÷àäâàðûã íü ñàéæðóóëæ ºã÷ òóñàëäàã áàéëàà. Íóòãèéí èðãýä õàìòäàà îëîí öàãààð àæèëëàæ, æèæèã óñàí ñàí, òóðáèí áàéãóóëæýý. Ýíý íü òîñãîíû 400 îðøèí ñóóã÷äàä ãýðýë ò¿ãýýõýä õàíãàëòòàé áàéâ. Öàõèëãààíûã õ¿ì¿¿ñèéí îðîí ãýð, íóòãèéí 2 ñóðãóóëü, 2 ìóæààíû öåõ, îðîí íóòãèéí òàðèàëàíãèéí òàëáàéä õ¿ðãýæ ºã÷ ÷àäæýý. Öàõèëãààí ñòàíö íü ñóóðèëàãäàæ àæèëëàæ ýõëýõýä îðîí íóòãèéí èðãýä ò¿¿íèéã àæèëëóóëæ çàñàõ íèéãýìëýã áàéãóóëàâ. Íèéãýìëýã Ëàïèòàãèéí õ¿í á¿ð öàõèëãààíòàé áàéæ ÷àäàæ áàéãààã øàëãàõ ¿¿ðýãòýé áàéëàà. Äàéíû ¿åä ýñðýã òàë áàéñàí ÷ õàìòäàà á¿òýýí áàéãóóëàëò õèéñíýýð òýä á¿ãä íýãýí õàìò îëîí áîëæýý. ¯íäýñíèé öàõèëãààí ò¿ãýýõ øóãàìíààñ àëñ îðøäîã Ëàïèòà îäîî ººðèéí ãýñýí õàðààò áóñ öàõèëãààíòàé áîëæýý.

Ãîëîîñ àâñàí óñ ãàçðûí äýýðýýñ óðñàæ òóðáèí äýýð áóóíà, äàðàà íü ãîë ðóóãàà áóöàæ îðíî.


Ñàëõèíû ýð÷èì õ¿÷Ñàëõèíààñ ¿¿ñäýã ýð÷èì õ¿÷èéã óñûã òàòàæ, ãóðèë òýýðýìäýõýä îëîí çóóí æèë àøèãëàäàã áàéâ. Õàðèí îéðûí æèë¿¿äýä ñàëõèíû ýð÷èì õ¿÷ íü Åâðîï, Õîéä Àìåðèê, Ýíýòõýã, Áðàçèë, Õÿòàäàä èõ õýìæýýíèé öàõèëãààí ¿éëäâýðëýõýä íü òóñàëæ áàéíà. Æèæèã äóíä òýýðì¿¿ä ñàëõèíû õ¿÷ýýð öàõèëãààí ¿¿ñãýæ áàéíà. Ñàëõèíû ýð÷èì õ¿÷ íü òîì õýìæýýíèé öàõèëãààíû ýõ ¿¿ñâýðèéã áèé áîëãîõ õàìãèéí ñàéí öýâýð ýíåðã¿¿äèéí íýã þì. Òîì ñàëõèí öàõèëãààí ¿¿ñãýõ òºñë¿¿ä íü èõýâ÷ëýí ¿íäýñíèé òºâèéí ýð÷èì õ¿÷íèé ñèñòåìä õîëáîãääîã þì. Ñàëõèí öàõèëãààí ýíåðãèòýé áàéõûí òóëä áàéíãûí ñàëõè õýðýãòýé. Çàäãàé òàë, äàëàéí ýðýã, óóëûí çàâñàð ÷ºëºº ãàçðóóä íü ñàëõèíû ýð÷èì õ¿÷íèé ñàéí áàéðëàëóóä áîëäîã. Èõýíõ ãàçàðò ñàëõè òîãòâîðòîé áóñ ó÷ðààñ ýäãýýð íü ýíåðãýý õàäãàëàõ áàòåðåéòýé áàéõ ¸ñòîé áà ñàëõèã¿é ¿åä ñàéí àæèëëàõ íàðíû ýíåðãè áóþó õèéãýýð àæèëëàäàã ãåíåðàòîð áîëîí áóñàä íºõººñ íººöòýé áàéõ ¸ñòîé.

Æèæèã îâðûí ñàëõèí ýíåðãèÃýð îðíûã öàõèëãààíààð õàíãàõûí òóëä äýëõèéí îëîí ãàçàðò ñàëõèí òóðáèí àøèãëàæ áàéíà. Ãýõäýý ýíý íü áàéíãûí ñàëõèòàé áàéõààñ õàìààð÷ áàéäàã áà ò¿¿íèéã ñóóðèëóóëàõûí ºìíº ñàéí õýìæèëò õèéõ ¸ñòîé. Ñàëõèí òóðáèí çàðèìäàà ¿íý ºíäºðòýé áà ãýðò áîëîí òîñãîíû õýìæýýíä òèéì ÷ ñàéí ñîíãîëò áîëæ ÷àääàãã¿é. Àíõàíäàà õºíãºí õàðàõàä, ñàëõèíû õ¿÷ íàðíààñ õÿìä õÿëáàð ìýò ñàíàãäàæ áîëíî. Ýíý íü ñàëõèíû òóðáèí íü íàðíû ÿëòàñíààñ õÿìä ¿íýòýé ãýäãýýñ øàëòãààëæ èéì ñýòãýãäýë òºð¿¿ëäýã. Ãýâ÷ óäààí õóãàöààíä õýðýãëýõýä èë¿¿ çàñâàð øààðääàã.

Íàðíû ýð÷èì õ¿÷Íàðíû ãýðýë òàíû áèåèéã õàëóóöóóëæ, òàíàé ãýðèéã äóëààí áîëãîæ áàéâàë òà íàðíû ýíåðãèéã õýðýãëýæ áàéíà ãýñýí ¿ã. ¯¿ãýýð óñûã àðèóòãàæ, õîîë õèéæ, ãýðèéã äóëààöóóëæ áîëíî. Íàðíû ýð÷èì õ¿÷ýýð áàñ öàõèëãààí ãàðãàæ áîëíî. Èíãýõèéí òóëä íàðíû ãýðýë öóãëóóëàã÷ ÿëòàñ áóþó íàðíû ïàíåë ãýõ ç¿éë õýðýãòýé. Ýíý íü íàðíû ãýðëèéã øèíãýýí àâ÷, ò¿¿íèéã öàõèëãààí áîëãîäîã õýðýãñýë þì. Íàð ¿ðãýëæ ìàíäàæ áàéõã¿é ó÷èð ò¿¿íèé ýíåðãèéã áàòåðåéíä õóðèìòëóóëæ, íàðã¿é ¿åä ò¿¿íä õàäãàëñàí õ¿÷ýýð ãýðëýý àñààæ, áóñàä òºõººðºìæèéã àæèëëóóëíà. Àíõ ñóóðèëóóëàõàä ýíý íü íèëýýä ¿íýòýé áàéäàã. ßëòàñ, çàé ãýõ çýðãèéã àâíà. Õàðèí íàðíû ãýðýë áîë ¿íýã¿é, äóóñàøã¿é ýð÷èì õ¿÷ þì. Íýãýíò ¿¿íèéã òà àâñàí áîë àð÷èëæ çàñàõàä áàãà çàðäàë ãàðíà. Õàìãèéí òîì çàðäàë íü 3-5 æèëä áàòåðåéãàà ñîëèõ áà ýâäýðñýí ÿëòñûã ñîëèõîä ãàðäàã.

Íàðíû ÿëòñàí õàâòàí

Ãýðèéí äýýâýðò áóé ÿëòàñ ýíåðãèéã íàðíààñ öóãëóóëæ àâíà

Íàðíû öàõèëãààí ñèñòåìèéí ýä àíãèóä

õîëèã÷ õàéðöàã

öýíýã õÿíàã÷

÷èéäýí

óíòðààëãà

çàëãóóð

áàòåðåé

ãàçàðäóóëàã÷


Æèæèã çýýëýýð íàðíû öàõèëãààí ¿¿ñã¿¿ðòýé áîëîâØðè-Ëàíê óëñûí õºäººãèéí èõýíõ àéëóóä òºâèéí öàõèëãààí ýð÷èì õ¿÷íèé ñèñòåìòýé õîëáîãäîæ ÷àääàãã¿é. Øèðýíãýí îéí õàëóóí îðíóóäûí íýãýí àäèë ýíä íàðíû òóÿà èõ òóñäàã. 1991 îíä “Íàðíû öàõèëãààí ãýðëèéí ñàí” ãýõ áàéãóóëëàãà ýíä èðæ, õ¿ì¿¿ñèéã íàðíû ýíåðãèòýé áîëîõîä íü òóñàëæýý. Òýä öàõèëãààí ¿¿ñãýã÷èéã ¿íýã¿é ºã÷ ÷àäàõã¿é ó÷ðààñ õ¿ì¿¿ñò ººðñäºº öàõèëãààí ¿¿ñã¿¿ðèéí ìºíãºº îëîõîä íü òóñàëæýý. Øðè-Ëàíêèéí ººð íýã õýñýãòýé õàìòðàí íàðíû ãýðëèéí íºõºðëºë áàéãóóëæýý. Òýä íàðíû öàõèëãààí ¿¿ñã¿¿ðèéã ñóóðèëóóëàõûí òóëä òóõàéí íºõºðëºëèéí ñàíä ñàð á¿ð áàãà ìºíãº òºëæ, 8 æèë ìºíãºº òºëºõ áîëñîí áàéíà. Ñàíãèéí ìºíãº íýìýãäýõ òóñàì èë¿¿ îëîí àéëóóä ººðñäèéí õ¿÷ýýð íàðíû öàõèëãààíòàé áîëîõ áîëîìæòîé áîëæýý. 5 æèëèéí äàðàà àíõíû çýýë àâñàí 48 ãýð á¿ë çýýëýý òºëæ ÷àäñàíààð äàðààãèéí 25 àéëûã íàðíû ýíåðãýýð õàíãàõ áîëîìæòîé áîëæýý. Ýíý àæëàà ¿ðãýëæë¿¿ëýí Øðèëàíê óëñûí õàìãèéí òîì ÒÁÁ-òàé õàìòðàí 3 ñàÿ ãèø¿¿äýä íü õ¿ð÷ ýõýëæýý. Ñàðâóäâà áîëîí íàðíû öàõèëãààí ãýðëèéí ñàí íü “Íàðíû ¿ð” ãýõ õºòºëáºð õýðýãæ¿¿ëýí ò¿¿íèéõýý ¿ðýýð 100 ãàðóé òîñãîíä íàðíû öàõèëãààí ãýðýë õ¿ðãýæ ºã÷ýý. Ýíýõ¿¿ õºòºëáºð íü íàðíû çàéã ñóðãóóëü, ýìíýëýã, áóääûí ñ¿ì õèéä¿¿äýä ñóóðèëóóëàõ ¿ç¿¿ëýõ ñóðãàëò õèéæ, äàðàà íü Ñàðâóäàãèéí ãèø¿¿äýä ãýðòýý íàðíû ñèñòåì õóäàëäàí àâàõàä íü òóñàëæ õè÷ýýë çààäàã áîëîâ. Àíõ ýíý àæèë íü 3 æèëèéí ºìíº ýõýëñýí áà õýäýí æèëèéí äàðàà ìàø ¿ð ä¿íòýé áîëñîí òóë “Ñàÿ ºðõèéí íàðíû ãýðýë” õýìýýõ òºëºâëºãºº õèéæýý. Îäîî ìÿíãà ìÿíãàí àéëóóä æèæèã çýýëèéí òóñëàìæòàéãààð íàðíû ãýðýëòýé áîëîõ áîëîìæ íýýãäýýä áàéíà. Ýíý ìàÿãààðàà òýä àæëàà ¿ðãýëæë¿¿ëáýë Øðè-Ëàíê óëñ íàðíû ýíåðãèéã óëñ äàÿàð õýðýãëýæ áàéãàà äýëõèéí àíõíû óëñ áîëîõ áîëîìæòîé áàéíà.

Íàðíû ýíåðãýýð óñ õàëààõÍàð èõ ãàðäàã ãàçðóóäàä íàðíû ýíåðãèéã øóóä àøèãëàæ áîëîõ íýã õýëáýð íü óóõ áîëîí óñàíä îðîõ õàëóóí óñàà íàðíû ýíåðãýýð õàëààõ ÿâäàë þì. Íàðíû ýíåðãýýð óñ õàëààõàä íàðíû áàòåðåé áîëîí ¿íýòýé òºõººðºìæ õýðýãã¿é. Òàíä çºâõºí óñ õàäãàëàõ ñàâ, òðóáà áîëîí õàð ºíãºòýé ç¿éë, íàðíû òóÿà õýðýãòýé áîëíî. Çººëºí óóð àìüñãàëòàé ãàçàðò íàðíû ýíåðãèéã öóãëóóëàõûí òóëä ýíåðãè öóãëóóëàã÷ õýðýãòýé. Ýíý íü àðàé ¿íýòýé áàéäàã áà ãýõäýý ë öàõèëãààíä õýðýãòýé áàéäàã ÿëòàñíààñ õÿìä áàéäàã.

Ýíãèéí øèëýí áîëîí õóâàíöàð òàãëàà íü óñûã ñàâàíä õàëóóíààð íü áàéëãàæ òóñàëíà.

Óñ îðóóëàã÷ õîîëîé.

Íàðíû ýíåðãýýð óñ õàëààã÷

Äýýâýð äýýð áóþó ãàçàð äýýð áàéðëóóëñàí íàðààð óñ õàëààã÷

Äîòîð ãàäíàã¿é õàð ºíãºòýé ñàâ íü íàðíû äóëààíûã øèíãýýí àâíà.

Óñ ãàäàãøëóóëàã÷ òðóáà:

Óñ õàäãàëàõ ñàâ

áóþó ø¿ðø¿¿ðýýñ ãàðñàí òðóáà

ãýðýë îéëãîã÷ äýâñãýðìåòàëë þì óó ãÿëãàð ôîëüãà

õàð ºíãººð áóäñàí ìåòàëë áóþó õóâàíöàð òðóáà


Áèîìàññûí ýíåðãèÎëîí îðîíä óðãàìàë, àìüòíû ÿëãàäàñ ¿ëäýãäëèéã áóþó áèîìàññûã ãýð á¿ëèéí õýðýãöýýíèé ýíåðãèéí ýõ ñóðâàëæ áîëãîí àøèãëàäàã. Áèîìàññûí ìàòåðèàëä áàéãàà ýíåðãèéã øàòààõ, ÿëçðóóëàõ çàìààð áèî õèéã àøèãëàäàã þì.

- Óðãàìëààñ ãàðäàã áèîìàññ íü äàõèí ñýðãýýãääýã áºãººä ãýõäýý ò¿¿íèéã øàòààæ ò¿ëø áîëãîí õýðýãëýõ íü äýëõèéí äóëààðëûã íýìýãä¿¿ëæ, ýð¿¿ë ìýíäýä òààã¿é íºëºº ¿ç¿¿ëäýã. Òà ìîä, ¿õðèéí àðãàëààð ãàë ò¿ëñíýýð áèîìàññûí ýíåðãèéã àøèãëàæ áàéãàà þì. Òîì õýìæýýíä àâ÷ ¿çýõýä ¿ð òàðèàíû ¿ëäýãäýë, ñ¿ðýë çýðãèéã öàõèëãààí ãàðãàõàä õýðýãëýæ áîëäîã. Êóáàä èõ õýìæýýíèé öàõèëãààíûã ÷èõðèéí íèøèíãèéí èøèéã øàòààæ ãàðãàäàã. Ìºí öàãààí áóäààíû èø ìîäíû ¿ëäýãäýë áîëîí ÿíç á¿ðèéí áèîìàññóóäûã ýíý çîðèëãîîð àøèãëàæ áàéíà. Õýäèéãýýð ýíý íü ñýðãýýãäýõ ýõ ¿¿ñâýð ÷ ¿¿íèéã øàòààõ íü îðîí íóòãèéí èðãýäýä ìóó íºëººòýé.

Áèî õèéÝíý íü îðãàíèê ìàòåðè ÿëçðàõ ¿åä ãàð÷ èðäýã õèé þì. ¯¿íèéã ÿëãàí àâ÷ õààëòòàé ñàâàíä õèéñíýýð ò¿¿íýýñ õýðýãöýýòýé ¿åäýý õîîë õèéõ ãàë àñààæ áîëäîã áà ãýð îðíûã äóëààöóóëæ, ãýðýëò¿¿ëæ, óñ øàõàæ, ìîòîð àñààæ, òàðèàëàíãèéí òºõººðºìæ àñààõ öàõèëãààí ãàðãàæ áîëäîã. Îðãàíèê ìàòåðèéã ýíåðãè áîëãîñíîîð áèî õèé íü õàÿãäàë á¿òýýãäýõ¿¿íèéã íººö áîëãîí áàéãàëü îð÷èí, ýð¿¿ë ìýíäýä àøèãòàé õèé áîëíî. ¯¿íèéã îëîí òºðëèéí ìàòåðèàð õèéæ áîëíî.

• Àðãàëõîðãîë,øýýñ,õ¿íèéøýýñáîëîíÿëãàäàñ• Õîîëíû¿ëäýãäýë,ÿëàíãóÿàÿñöóñ,õàÿãäàëíîãîîíûõàëüñíóóä• Óðãàìëûíõàÿãäàëñ¿ðýë,íàâ÷,õîëòîñ,ìº÷èð,õàòñàíºâñ

Áèî õèé íü í¿äýíä ¿çýãääýãã¿é áºãººä ¿íýðã¿é. Ò¿¿íèéã øàòààõàä òýð öýâýðõýí õºõ äºë ãàðãàí àñíà. Áèî õèéã ò¿ëø áîëãîí àøèãëàæ, õîîë óíä õèéñíýýð ãýð äîòîð

óòààíààñ áîëæ ºâ÷èëäºã ºâ÷íèéã àðèëãàæ ÷àääàã. Ìºí ãàë ò¿ëýõèéí òóëä ìîä øàòààõ øààðäëàãàã¿é áîëäîã. Áèî õèéã ¿éëäâýðëýñíèé äàðàà ¿ëääýã ¿ëäýãäýë íü ìàø ºíäºð ÷àíàðûí áîðäîî áàéäàã. Áèî õèéã ò¿ëæ ãàë àñààõàä äýëõèéí äóëààðàëä íºëººëºõã¿éãýýð öýâýðõýí øàòäàã þì.

Áèî õèéí æèæèã ¿éëäâýð õèéõÁèî õèéí ¿éëäâýðèéã õýðõýí ÿìàð äèçàéíòàé õèéõ íü ÿìàð òºðëèéí áèîëîãèéí õàÿãäàë òàíû îð÷èíä ãàðäàã, ÿìàð öàã àãààð ÿìàð ÷èãëýëèéí ìàòåðèàë òàíä ýëáýã îëäîõ âý ãýäãýýñ øàëòãààëíà. ßíç á¿ðèéí òºðëèéí àìüòíû ÿëãàäàñ ÿíç á¿ðèéí õèé ãàðãàäàã ó÷èð ÿã õýäýí àìüòàí òàíä áèî õèé ãàðãàõàä õýðýãòýé âý ãýäãèéã õýëýõýä õýö¿¿. ¯õðèéí áààñ, ãàõàé øóâóóíû áààñ, õ¿íèé áààñûã õèé õèéõýä àøèãëàíà. Õàìãèéí ñàéí ýõ ñóðâàëæ íü ¿õðèéí áààñ áîëíî. Õîîë ÷àíàõàä õàíãàëòòàé õýìæýýíèé ãàë ãàðãàõ áèî õèéã ¿éëäâýðëýõýä 4-5 ¿õýð áàéõ õýðýãòýé. Ò¿¿íèé áààñààð ºäºðò 2 çóóõàí äýýð 5 öàãèéí òóðø ãàë àñààæ áîëäîã. Áèî õèéíèé ¿éëäâýð áàðèõûí ºìíº òà õàíãàëòòàé õýìæýýíèé ÿëãàäàñ, ¿õðèéí áààñòàé áàéõ ¸ñòîé.

Îðãàíèê ìàòåðè áîëîí óñûã èéø íü õèéíý.

Áèî õèéíèé ¿éëäâýðèéí ýíãèéí äèçàéí

Ìàòåðèàë ýíä èñýëäýæ õèé ÿëãàðóóëíà.

Õèé íü äýýøýý ãàð÷, äýýä õýñýã ð¿¿ãýý îðíî.

Òðóáà íü õèéã ãýð ð¿¿ îðóóëíà.

Õàÿãäàë ìàòåðèàëûã ¿¿ãýýð çàéëóóëæ áîðäîî áîëãîí àøèãëàíà.

Õèéã øàòààæ, ëàà áîëîí ãàë ò¿ëýõýä àøèãëàíà.

(Áèî õèéã ÿàæ ¿éëäâýðëýõ òàëààð ñóäëàõ, áèî õèé ¿éëäâýðëýõ ñèñòåì áàéãóóëäàã áàéãóóëëàãóóäòàé õàðüöàõûã õ¿ñâýë õàâñðàëò Ñ-ã ¿çíý ¿¿)


Óíàäàã äóãóéíû ýð÷èì õ¿÷Óíàäàã äóãóé íü äýëõèé äýýð çîõèîí á¿òýýãäñýí îëîí

÷óõàë ìàøèíû íýã þì. Ýíý íü õ¿íèé õ¿÷ýýð àæèëëàæ, õÿëáàðõàí îéð çóóð ÿâàõàä òóñàëäàã áà õ¿íèé ýð¿¿ë

ìýíä, áàéãàëüä òîîëæ áàðøã¿é îëîí ¿ð àøèãòàé áàéäàã. ¯¿íýýñ ãàäíà óíàäàã äóãóéã àøèãëàäàã

õ¿íèé ýíåðãýýñ ÿíç á¿ðèéí áóñàä ìàøèíûã àæèëëóóëæ áîëäîã.

Ìàÿà äºðºº õýìýýõ äóãóéíû õ¿÷1997 îíä Ãóàòýìàëàãèéí ×èìàëòýíàíãî ãýäýã ãàçàðò òîãòâîðòîé õºãæëèéã äýìæèõ õýñýã á¿ëýã õ¿ì¿¿ñ èðæýý. Ìàÿà äºðºº õýìýýõ íýðòýé ýíý òºðèéí áóñ áàéãóóëëàãà ýð¿¿ë ìýíä, áàéãàëü îð÷íûã õàìãààëàõ áîëîí õºäººãèéí ýäèéí çàñãèéã äóãóéíû õ¿÷ýýð òîãòâîðòîé ñýðãýýõ ñóðòàë÷èëãààã õèéæ áàéëàà. Òýä õóó÷èí äóãóéíû ýä àíãèéã öóãëóóëæ, õºäººãèéí õ¿ì¿¿ñèéí õýðýãöýýíä òîõèðñîí äóãóéãààð àæèëëàäàã ìàøèíóóäûã õèéæ áàéñàí þì. Äóãóéãààð àæèëëàäàã ìàøèíóóäûã Ìàÿà äºðººíèéõºí àâüÿ ãýñýí õ¿í á¿ðò çàðæ ìàø áàãà ¿íýýð òýð ìàøèíûã õ¿ññýí õ¿íä íü ºã÷ áàéëàà. Ýìýãòýé÷¿¿äèéí íýãýí íºõºðëºë äóãóéãààð àæèëëàäàã õîëèã÷ ìàøèíûã øàìïóíü ¿éëäâýðëýõ ãýæ àâñàí þì. Òýä öýöýðëýãòýý óðãàäàã çóóí íàñò öýöãèéã õîëüæ øàìïóíü õèéõèéã õ¿ññýí þì. Øàìïóíü çàðñàí ìºíãººðºº ãýð îðíîî òýæýýõ áà õîòîî îéæóóëàõûã õ¿ñ÷ áàéëàà. Áàñ íýã á¿ëãèéíõýí äóãóéãààð àæèëëàäàã áóäààíû òýýðýì àâàõûã õ¿ñëýý. Òýä àìüòíû òýæýýë ãàðãàõûí òóëä ÿíç á¿ðèéí óðãàìëûã òýýðýìäýæ, ò¿¿íèéãýý îðîí íóòãèéí õ¿ì¿¿ñò õÿìä çàðäàã áàéâ. Õ¿ì¿¿ñ õàà ñàéã¿é äóãóéãààð àæèëëàäàã æèæèã ìàøèí õèéæ ò¿¿íèé õ¿÷ýýð ¿éëäâýðëýëýý ÿâóóëæ áàéíà. Òýð ÷ áàéòóãàé çàðèì ãàçàðò äóãóéãààð àæèëëàäàã ø¿äíèé ýìíýëãèéí ºðºì áèé.

Áèî õèé õºäººãèéí àìüäðàëûã ººð÷ëºâÍåïàë óëñàä èõýíõ õ¿ì¿¿ñ ºíäºð óóë, óóëûí áýë, ã¿íçãèé æàëãà, õºíäèéä àìüäàðöãààäàã. Òýíä ÿäóóðàë ãàçàð àâ÷, áàéãàëèéí õ¿íä íºõöºëä àìüäàðäàã ó÷ðààñ çàñãèéí ãàçðààñ òýäíèéã öàõèëãààí ýíåðãýýð õàíãàõ áîëîìæ áàéäàãã¿é þì. Ìºí íåïàë÷óóä õºäºº àæ àõóéí îðîí òóë àéë á¿ð ¿õýðòýé áàéäàã. 1990 îíû ýõýýð Íåïàëûí çàñãèéí ãàçàð ¿õðèéí áààñûã óñòàé íèéë¿¿ëæ áèî õèé õèéæ õºäººãèéíõíèéã ãýðýë ýð÷èì õ¿÷ýýð õàíãàõ áîëîìæòîéã ìýäæýý. Ãåðìàí áîëîí Ãîëëàíäûí çàñãèéí ãàçðûí òóñëàìæòàéãààð òýä áèî õèéã äýìæèõ õºòºëáºð áàéãóóëæýý. Ýíý õºòºëáºðèéí çîðèëãî íü àëü áîëîõ èõ òîîãîîð Íåïàëä áèî õèé ¿éëäâýðëýõ ÿâäàë áàéâ. Õºòºëáºð õýðýãæ¿¿ëýã÷èä íü áàãà ºðòºãòýé õÿëáàð çàñäàã áèî õèé ãàðãàã÷ á¿òýýæýý. Ò¿¿íèé àæèë÷èä õºäººãèéíõºíä áèî õèéã ñóðòàë÷èëñàí áàéíà. Ìºí òýä àéë ºðõèéã áèî õèéí ñèñòåìòýé áîëîõîä òóñàëñàí ÿíç á¿ðèéí æèæèã çýýë ãàðãàæýý. Ýõíèé õî¸ð æèëä 6000-ã ñóóðèëóóëñàí áàéíà. Äàðààãèéí õî¸ð æèëä àøèãòàé áîëæ 100.000 àéëä ñóóðèëóóëæýý. 2010 îí ãýõýä çàñãèéí ãàçàð 2.000.000-ã ñóóðèëóóëàõààð áýëäýæ áàéíà. Íåïàëûí àéëóóä ýíý ñèñòåìèéã õàëààëò ãýðýëò¿¿ëýãòýý àøèãëàäàã áà ¿¿íèé à÷ààð àéë á¿ð æèëä 4 òîíí ìîä, 32 ëèòð êåðîñèí õýìíýæ áàéíà. Áèî õèéí ¿éëäâýð áîëãîí æèëä 5 òîíí ãàçðûí áîðäîî ¿éëäâýðëýæ, ýíý òîîãîîð ãàçàð òàðèàëàíãèéí óðãàöûã íýìýãä¿¿ëæ, ¿¿íèé òóñëàëöààòàéãààð äóëààí îð÷èíä ýð¿¿ë àìüäàð÷ áàéãàëüä õîðã¿éãýýð ò¿ëø öàõèëãààíàà ãàðãàí àâ÷ áàéíà.

Óíàäàã äóãóéíä áàòåðåé çàëãàõàä óíàäàã äóãóéã àæèëëóóëàõ õ¿íèé ýíåðãýýñ ãýðýë àñààæ òåëåâèçîð àñààæ áîëäîã.

Çàðèì ìàøèí íü óíàäàã äóãóéã óíàõàä ãàðäàã õ¿íèé ýíåðãýýð àæèëëàäàã.

Öýâýð ýíåðãè

Documents