ölçmede hata4

ÖLÇMEDE HATAÖLÇMEDE HATA

1. ÖLÇMEDE HATA1.1 Sabit Hatalar1.2 Sistematik Hatalar1.3 Tesadüfi (Rastgele,Random) Hatalar

2. HATA KAYNAKLARI2. HATA KAYNAKLARI2.1 Ölçmeciden Kaynaklanan Hatalar2.2 Ölçme Aracından Kaynaklanan Hatalar2.3 Ölçme İşleminin Yapıldığı Ortamdan Kaynaklanan Hatalar2.4 Ölçme İşleminin Yapıldığı Gruptan Kaynaklanan Hatalar

3. ÖLÇMENİN STANDART HATASI3. ÖLÇMENİN STANDART HATASI

ÖLÇMEDE HATA

Hata: Bir özelliğin gerçek değeri ile ölçülen değeri arasındaki faktır.

Ölçme işlemi yapılarak bir özelliğin gerçek değeri bulunmak istenir; ancak ölçme işlemine karışan çeşitli hatalar gerçek değerin bulunmasına engel olabilir.

11

Ölçme işlemine karışan hatalar üçe ayrılır

HATA TÜRLERİ

Sabit Hatalar Sabit Hatalar

Sistematik Hatalar Sistematik Hatalar

Tesadüfi Hatalar Tesadüfi Hatalar

Sabit Hatalar

Her ölçme birimi için miktarı değişiklik göstermeyen hatalara sabit hata denir.

Hata miktarı ölçümden ölçüme değişmez.

Hata miktarı her ölçme işleminde aynı orandadır.

Daha çok ölçmenin geçerliliği ile ilgilidir.

Örnek:

Ör:Bir sınavda herkese 10 puan fazla verilmesi

Ör: Bozuk olan bir tartının 3 kilo eksik tartması

Yazılı sorularından 4. sorunun silik çıkması nedeniyle hiçbir öğrenci tarafından cevaplanamaması

Sistematik Hatalar

Ölçülen nitelik veya özelliğin büyüklüğüne, ölçmeyi yapan kişinin kendi kusurlarına ve yanlılığına ölçme koşullarına bağlı olarakortaya çıkan hatalara sistematik hatalarsistematik hatalar denir.**Sistematik hata için ölçümün birden fazla

tekrarlanması gerekir.Örnek:Yazısı güzel olana fazla puan verilmesi kızların fazla puan alması gibiCetvelin 2 cm kısa ölçmesi ve 10 cm 8cm 20 cm i 16

cm ölçmesi gibi

Eğitimde bu hatalara “YanlılıkYanlılık” denir.Hata miktarı ölçümden ölçüme belli oranda artar /

azalır.Ölçülen büyüklüğe, ölçmeye ve ölçme koşullarına

bağlı olarak miktarı değişen hatadır. Puanlamanın sübjektif olduğu hatalardır.Daha çok ölçmenin geçerliği ile ilgilidir. Ölçme aracının Sistematik hatalardan arındırılması

geçerliği artırır.

NOT: Eğitimde sistematik hatada öğretmenin YANLILIĞI ve TARAF TUTMASI

söz konusudur.

Tesadüfi (Random)HatalarTesadüfen ortaya çıkan ve çoğu kez bilinmeyen

nedenlere bağlı olan ve kaynakları da bilinmeyen hatalara tesadüfî hatalar tesadüfî hatalar denir.

Hata miktarı kuralsız olarak artar ya da azalır.

Hatanın kaynağı bilinmez.

Ölçme sonuçlarına gelişi güzel karışan hatalardır.

Daha çok ölçmenin güvenirliği ile ilgilidir.

Örnek:

Dikkatsizce okunup puanlanan notlar

doğru okunduğu halde yanlış kayıt edilen notlar

ÖRNEK

Bir sınavda her öğrenciye 5 puan fazla verilmesi ……… hataya örnektir. Öğrencilerin puanlarını, aldıkları puanların yüzde 10’u kadar artırmak ise ……….. Hataya örnek olabilir.

Bu parçadaki boşluklara, aşağıdaki sözcüklerden hangileri sırayla getirilmelidir? (2008 KPSS)

C)Rastgele- sabit B) Rastgele- Sistematik

C) Sabit – Sistematik D) Sabit – Rastgele

E) Sistematik - Sabit

CEVAP: C

HATA KAYNAKLARIHATA KAYNAKLARI

Ölçme işlemine karışan hatalar, ölçme sonuçlarının gerçek değerlerinin bulunmasına engel olurlar.

Bu hata kaynakları şunlardır:

2.1 Ölçmeciden Kaynaklanan Hatalar

2.2 Ölçme Aracından Kaynaklanan Hatalar

2.3 Ölçme İşleminin Yapıldığı Ortamdan Kaynaklanan Hatalar

2.4 Ölçme İşleminin Yapıldığı Gruptan Kaynaklanan Hatalar

2.2.

2.1 Ölçmeciden Kaynaklanan Hatalar

Ölçmeyi yapan kişinin ölçme yaparken öznel puan verme eğilimi,

dikkatsizliği,

yorgunluğu,

eğitim durumu,

yaşı

vb. nedenlerden ölçme sonuçlarına hata karışmasına neden olabilir.

• Aynı kağıtlar değişik puanlayıcılar tarafından puanlandırıldığında öğrencilerin alacağı puanlar farklı olabilecekken; aynı kişi tarafından farklı zamanlarda yapılan puanlamalarda da öğrencilerin alacağı puanlar farklı olabilir.

• Bu durumda puanların farklı olması, ölçme sonuçlarına ölçmeciden kaynaklanan hata karıştığını gösterir.

2.2 Ölçme Aracından Kaynaklanan Hatalar

• Testler uygulanırken test yönergelerinin ve maddelerinin iyi ifade edilmemesi nedeniyle öğrencilerin soruları yanlış anlamaları

• Ölçme aracının iyi yapılandırılmamış olması, bozuk yada hatalı olması

• Ölçme aracının kapsamı iyi temsil etmemesi nedeni ile öğrencilerin bildikleri konulardan sorular sorulduğunda yüksek puan almaları, bilmedikleri konulardan sorular sorulduğunda düşük puan almaları ölçme sonuçlarına hata karışmasına neden olur.

2.3 Ölçme İşleminin Yapıldığı Ortamdan Kaynaklanan Hatalar

Test uygulanırken, testin uygulandığı ortamın

sıcaklığı,

ışığı,

havalandırma durumu,

gürültü düzeyi,

sınav düzeninin kopya çekmeye uygun olup olmaması

gibi faktörler ölçme sonuçlarına hata karışmasına neden olabilir.

2.4 Ölçme İşleminin Yapıldığı Gruptan Kaynaklanan Hatalar

Ölçme işleminin yapıldığı gruptaki bireylerin, ölçme işlemi yapılırken içinde bulundukları stres, motivasyon, heyecan, korku, uykusuzluk, dikkat dağınıklığı gibi nedenlerle ya da ölçme işlemi yapılmadan önce geçirdikleri olumsuz yaşantılar nedeniyle (şok, tartışma vb) gerçek performanslarını ortaya koymamaları, ölçme sonuçlarına hata karışmasına neden olabilir.

ÖLÇMENİN STANDART HATASIÖLÇMENİN STANDART HATASI

• Ölçme aracının hatalardan arınıklık derecesini gösteren güvenirlik katsayısı, ölçme işleminde yapılan hatanın miktarını belirtmez.

• Ölçmede yapılan hataların standart değerini hesaplamak için, güvenirliğe ve test puanlarının standart sapmasına dayalı olarak ölçmenin standart hatasının hesaplanması gerekir.

3.

Yapılan hatanın miktarını veren ölçmenin standart hatası aşağıdaki formülle ile hesaplanır.

Se = Sx 1-rxSe: Ölçmenin standart hatası

Sx: Test puanlarının standart sapması

rx: Testin güvenirliği

Örnek:

• Standart sapması 3 ve güvenirlik katsayısı 0.84 olan bir testin standart hatası kaçtır?

Se = Sx 1-rx

Se = 3 1-0,84

Se = 1,2

Çözüm:

Se: Ölçmenin standart hatası



Örnek:

• Standart sapması 4 ve güvenirlik katsayısı 0.64 olan bir testin standart hatası kaçtır?

Se = Sx 1-rx

Se = 4 1-0,64

Se = 2,4

Çözüm:

Se: Ölçmenin standart hatası



Aşağıda standart sapması ve güvenirlik katsayısı verilen testlerden hangisiyle elde edilen puanların standart hatası en düşüktür. 2004 KPSS

• Standart Sapma Güvenirlik Katsayısı

• A) 2 0,90• B) 5 0,60• C) 5 0,30• D) 4 0,50• E) 2 0,50

Örnek:

Formül: Se = Sx 1-rx

• Test puanlarına karışan hatanın yönü (negatif ya da poztif olduğu) bilinemez. Bu nedenle bir bireyin testten aldığı gerçek puanı bir aralık değeri olarak hesaplanır.

• Bu aralık değerinin hesaplanması için, ölçmenin standart hatası bireyin aldığı puana hem eklenip hem de çıkarılır.

• Normal olasılık dağılım eğrisine dayalı olarak bir standart hata ile yapılan kestirimlerin olasılıkları %68, iki standart hata ile yani standart hatanın iki katı alınarak yapılan kestirimlerin olasılıkları %95 ve üç standart hata ile, yani standart hatanın üç katı alınarak yapılan kestirimlerin olasılıkları %99 olur.

Örnek:Örnek:

• Ölçmenin standart hatasının 2 olduğu durumda, testten 70 puan alan bir öğrencinin,

%68 olasılıkla (70-2)=68 ile (70+2)=72 aralığındadır.



MANKENLİK RÜYASIMANKENLİK RÜYASI• Tuba 18 yaşında bir kızdır. • Yaşıtları gibi o da manken olmaya

merak sarmıştır. • Çok ünlü mankenlik ajansına gider. • Ajans sahibi Ahmet bey Tuba’nın

boyunun ve yüz güzelliğinin mankenliğe uygun,

• ancak Tuba’nın ağırlığının ölçülmesi sonucunda kilosunda fazlalık olduğuna, ajansta manken olabilmesi için

• 50 kilonun altında olması gerektiğini söyler.

• Tuba hemen her hafta tartıya çıkar, sonuçları bir yere yazar. Bir ayda sadece 3 kilo verdiğini görür.

• Bu duruma üzülen Tuba bir ay daha diyet yapar, hatta zayıfladığını söyleseler bile o kendini kilolu olarak görür. Tuba durumunu anlamıştır.

• Evdeki tartı 3 kilo fazla tartmaktadır. Yani; ilk etapta Tuba 56 değil 53 kilodur. Tuba’nın mankenlik ajansına başvurusu kabul edilir. Tuba hayalini gerçekleştirebilecektir

Tuba’nın tartıldığında 56 kg gelmesi ölçme

ajansta manken olabilmek için 50 kilonun altında olması mutlak ölçüt,

Tuba’nın tartısının fazla tartması sabit hata

50 kilonun altına inerek ajansa kabul edilmesi değerlendirmedirdeğerlendirmedir.

Bu öyküye farklı açıdan baktığımızda

ölçmede hata4

Sports