«Μακριά χτυπούν καμπάνες από κρύσταλλοαύριο, αύριο, αύριο λένε: το Πάσχα του Θεού»

ΠΟΛΥDΕΥΚΗΣ

Μουτζουροδευτέρα στο Καστορι

™ÂÏ. 4-5

Ο Νίκος Σαντάς μεταφράζειWilliam Martin Leake

™ÂÏ. 13-15

Αγροτικός ΣυνεταιρισμόςΣυκέας

™ÂÏ. 16-17

TΡΙΜΗΝΙΑΙΑ ΕΚΔΟΣΗ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΥ ΣΥΛΛΟΓΟΥ ΚΑΣΤΟΡΕΙΟΥ ΛΑΚΕΔΑΙΜΟΝΟΣ “Ο ΠΟΛΥΔΕΥΚΗΣ” • ΤΕΥΧΟΣ 43 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΜΑΡΤΙΟΣ 2019

Φωτο: Γ. Λαγανάς

Οδ. Ελύτης

Σημείωμα του εκδότη

2 ΠΟΛΥDΕΥΚΗΣ

Oι Καστανιώτικες Συνταγές,σε έκδοση Πολυδεύκη, είναι

πλέον γεγονός. Μετά από μεγάληκαι συντονισμένη προσπάθεια γιατη συλλογή και καταγραφή τωνσυνταγών, αποτελούν πλέον τεκ-μήρια στην ιστορία, μέσα απόένα αξιόλογο βιβλίο. Το φαγητόείναι πολιτισμός, είναι υγεία, είναιχαρά, είναι παρέα, είναι συνδετι-κός κρίκος, είναι αναμνήσεις, είναιποιότητα ζωής. Θεωρούμε ότι αυτέςοι συνταγές που περιγράφουν τονπολιτισμό της περιοχής μας θασυνεχίσουν να φτιάχνονται σή-μερα, χαρίζοντάς μας θρεπτικήκαι γευστική ποικιλία. Ο Πολυ-δεύκης προτίθεται να κάνει πα-ρουσίαση του βιβλίου αυτό τοκαλοκαίρι, όπου ίσως καταφέρουμενα προσφέρουμε κάποιες από αυ-

τές τις νοστιμιές.Σε συνέχεια του αφιερώματος

του προηγούμενου τεύχους μαςστην ελιά και την παραγωγή τουελαιολάδου, έχουμε την τιμή σεαυτό το τεύχος να παρουσιάσουμετην εξαιρετικά επιτυχημένη προ-σπάθεια των αγροτών του συνε-ταιρισμού Συκέας. Η Συκέα δενείναι μακριά μας, λίγο πιο κάτωστη Μονεμβασιά. Κι όμως τόσομακριά από εμάς! Αυτό που σεεμάς αντιμετωπίζεται με καχυποψίαεκεί εφαρμόστηκε, διέπρεψε καιαπέδωσε. Το μυστικό είναι απλό.Εκεί οι αγρότες συνειδητοποίησανότι η συνεργασία είναι προς τοσυμφέρον τους. Βρήκαν στο συ-νολικό όφελος το προσωπικό τουςόφελος και προχώρησαν. Και έτσισυμβαίνει αντικειμενικά, διότι πε-

τυχαίνουν οι συλλογικές προσπά-θειες που προάγουν το ατομικόσυμφέρον. Η συλλογικότητα δενείναι ιδέα, δεν αντανακλά σε ένανιδεατό ούτε ιδανικό κόσμο, εστιάζειστην πραγματικότητα, και τότεπετυχαίνει. Και στη Συκέα φαν-τάζομαι θα υπήρξε καχυποψίααλλά, όταν αφενός όλοι καταλά-βουν ποιο είναι το συμφέρον τουςκαι αφετέρου οργανώσουν τηνκοινή δράση τους με διαφανείςκαι αξιόπιστες διαδικασίες, τοαποτέλεσμα είναι εγγυημένο. Δεθα ανακαλύψουμε τον τροχό,υπάρχουν δοκιμασμένα συστήματαγια να γίνει αυτό. Και δε χρει-άζονται πολλοί για να ξεκινήσουν,λίγοι και καλοί.

Σε αυτό το τεύχος έχουμε αφιε-ρώματα σε σημαντικές πολιτιστικές

δραστηριότητες της περιοχής μαςόπως η Μουτζουροδευτέρα, η βι-βλιοθήκη κ.λπ., άρθρα για τηνπολιτιστική και γλωσσολογική κλη-ρονομιά μας και ένα αποκλειστικόκείμενο. Πρόκειται για τη μετά-φραση από τον Νίκο Σαντά τουμέρους του βιβλίου του Βρετανούτοπογράφου William MartinLeake, που αναφέρεται στην πε-ριοχή μας από την περιήγησήτου το1805. Τον ευχαριστούμειδιαιτέρως γι’ αυτό.

Τελειώνει και ο Μάρτης και με-τράμε τις μέρες για το Πάσχα καιγια να βρεθούμε στο Καστόρι. Οιευωδιές από τα λουλούδια είναιήδη στη μύτη μας.

Από όλο το Διοικητικό Συμ-βούλιο

Καλή Ανάσταση

Έντυπη Εφημερίδα«ΠΟΛΥΔΕΥΚΗΣ»

Ιδιοκτήτης: Πολιτιστικός Σύλλογος Καστορείου«ΠΟΛΥΔΕΥΚΗΣ»

Ταχυδρομική Διεύθυνση:Καστόρειο Λακωνίας, τ.κ. 23059 τηλ.: 6973208890, 6944377514

http://kastori.gr, http://polydefkis.gre-mail: info@polydefkis.gr

Εκδότης: Η Πρόεδρος Ευγενία Λαμπή

Συντακτική ΕπιτροπήΒαρβάρα Κεμερίδου, Γιάννης Αρφάνης, Ελένη Βλαχογιάννη,

Θεοδώρα Δαρειώτη-Πελεκάνου, Ευγενία Λαμπή, Δημήτριος. Πελεκάνος, Καίτη Σμυρνιού,

Αγγελική Βαριαδάκη-Παρασκευοπούλου, Γιώργος Σκαφιδάς,Γαρυφαλιά Ρουμελιώτη,.

Αγροτικά, Αθλητικά: Γιώργος Σκαφιδάς Επιστημονικά: Ευγενία Λαμπή,

Κοινωνικά: Ελένη Βλαχογιάννη, Καίτη ΣμυρνιούΠεριβαλλοντικά: Γιάννης Αρφάνης

Πολιτιστικά - Λαογραφικά: Βαρβάρα Κεμερίδου, Θεοδώρα Δαρειώτη-Πελεκάνου

Φωτογραφικό υλικό: Βασίλης Λαγανάς, Κω/νος Χ. ΛαγανάςΓιάννης Αρφάνης, Γιώργος Λαγανάς, Θ. ΑνδριανόςΠ. Γεώργαρης, Καίτη Σμυρνιού, Ηλίας Γρηγοράκης

Χορηγίες: Καίτη ΣμυρνιούΚαστανιώτικα: Γιώργος Λαγανάς

Ανταποκριτές Καστόρι - Βόρειοι Δήμοι: Θεόδωρος Αλαφόγιαννης,

Παναγιώτης Λαμπράκης, Θανάσης Δημητρακόπουλος, Νίκος Λαγανάς

ΗΠΑ, Βοστώνη: Eugenia Markos, Νέα Υόρκη: Panagiotis Pantazis, Αλάσκα: Maria Bascous

Αυστραλία: Angela Vasilas, M. Gylopidis

Παραγωγή - Εκτύπωση: Stilvopress, 25ης Μαρτίου 124,Περιστέρι, τηλ.: 210 57 81 638, e-mail: stilvopress@gmail.com

ΚαστανιώτικαΣε λίγες εβδομάδες θα προσέλ-

θουμε στις κάλπες για τις αυτοδιοι-κητικές εκλογές (για Περιφέρεια καιΔήμο). Είναι θετικό που παίρνουνμέρος αρκετοί πατριώτες με όλουςτου συνδυασμούς. Τους ευχόμαστεκαλή επιτυχία και περιμένουμε ναφέρουν τα προβλήματα της περιοχήςστα Δημοτικά και Περιφερειακά Συμ-βούλια και να παλέψουν για να δο-θούν λύσεις.

Το τριήμερο τις Aποκριάς ο Κα-στανιώτης πήρε τα βουνά και ανέβηκεμέχρι την κορυφή του Αϊ-Γιάννη.Με έκπληξη διαπιστώσαμε ότι παράτις μεγάλες βροχοπτώσεις, ο δρόμοςμέχρι τον Σταυρούλη ήταν σε άριστηκατάσταση. Οφείλουμε να δώσουμεένα μπράβο στις Aρχές για την καλήσυντήρησή του το περασμένο καλο-καίρι.

Τη φετινή χρόνια συμπληρώνονται70 χρόνια από τη λήξη του εμφυλίουπολέμου στην πατρίδα μας, 1949-2019. Στον βόρειο Ταΰγετο παίχτηκεη τελευταία πράξη του δράματος γιατον Δημοκρατικό Στρατό της Πελο-ποννήσου. Ο ανθός των νέων τουχωριού μας που είχαν βρεθεί στιςτάξεις του οδηγήθηκε «ως πρόβατοεπί σφαγήν» στον θάνατο.

Ο Καστανιώτης δεν θέλει να ξύσειπληγές, ούτε να αναμοχλεύσει πάθη,όμως πιστεύω ότι κάποτε πρέπεισιγά-σιγά και συστηματικά να κατα-γραφούν εκείνα τα τραγικά γεγονότακαι να μείνουν στην Ιστορία, με τηνευχή να μην ξαναζήσει ο τόπος και

η πατρίδα μας πάλι τέτοια γεγονότα.Όποιος θέλει να συνεισφέρει με μαρ-τυρίες, φωτογραφίες κ.λπ. οι στήλεςτου Πολυδεύκη είναι πάντα έτοιμεςνα φιλοξενήσουν όλες τις απόψεις.

Πριν από λίγα χρόνια κάποια με-γάλη εταιρεία που έχει βάλει σκοπόνα γεμίσει κάθε βουνοκορφή της Ελ-λάδα με ανεμογεννήτριες, για τα κέρ-δη της φυσικά, είχε επιχειρήσει ναστήσει ανεμογεννήτριες στην κορυ-φογραμμή του Άγιου Παντελεήμονα(Μάλα) πάνω από το Γεωργίτσι. Μεσυντονισμένες ενέργειες και πειστικάεπιχειρήματα, το Τοπικό Συμβούλιοαπέτρεψε την εγκατάστασή τους.Όπως μου είπε ο δραστήριος πρό-εδρος του Τοπικού Συμβούλιου τουΓεωργιτσίου, ο φίλος Νίκος Γιάννα-ρης, στηρίχτηκαν σε μια μελέτη τουκαθηγητή αρχαιολογίας Γ. Πίκουλαότι στην κορυφογραμμή του Μαλεβούβρέθηκαν ίχνη της αρχαίας αμαξιτήςοδού των αρχαίων Σπαρτιατών, μο-ναδικής σε τέτοιο ύψος.

Έτσι με το επιχείρημα πως πρό-κειται για σπουδαίο αρχαιολογικόχώρο απετράπη η εγκατάσταση τωνανεμογεννητριών.

Ας γίνει παράδειγμα και για τοχωριό μας και ας μην εφησυχάζουμεπατριώτες γατί οι εταιρείες καραδο-κούν και θα τρίβουμε τα μάτια μαςόταν γεμίσουν τη Γραμμένη Πέτραμε τις τεράστιες εγκαταστάσεις τους.

Γεια σας πατριώτεςΟ Καστανιώτης gld@otenet .gr

Το Θέμα

3ΠΟΛΥDΕΥΚΗΣ

Το 2ο Κύπελλο Λακωνίαςστην ιστορία της κατέκτησε

η Αθλητική Ένωση Πελλάνας –Καστορείου. Μετά από έναν συ-ναρπαστικό αγώνα, το Σάββατο9 Μαρτίου 2019, στο ΔημοτικόΣτάδιο Σπάρτης, που έληξε ισό-παλος 1-1, η Ένωση επικράτησετου Πανγυθεατικού στα πέναλτιμε σκορ 7-6 κατακτώντας το Κύ-πελλο Λακωνίας για δεύτερηφορά.

Η Ένωση προηγήθηκε στο42΄ με εύστοχη εκτέλεση πέναλτιτου Σικαλόπουλου, ενώ για τονΠανγυθεατικό ο Πλεμμένος ση-μείωσε το 1-1. Η παράταση έληξεμε σκορ 1-1 και οι δύο ομάδεςοδηγήθηκαν στη διαδικασία τωνπέναλτι, έπειτα από την οποία ηΈνωση αναδείχθηκε νικήτρια.

Συγχαρητήρια αξίζουν στονπροπονητή της ομάδας, ΑλέξηΜαντζούνη και στους παίκτεςΚραβαρίτη, Γιόυμπουε, Λαμπρό-πουλο, Παναγιωτίδη, Κοντογιάν-νη, Γιώργο Αναστασάκο, Μου-λιάτο, Πετζαρομάν, Μπαρόνε(68΄ Ζαραφέτα), Σικαλόπουλο,Κοτσοβό (91΄ Ηλία Αναστασάκο)αλλά και στη διοίκηση που φαί-νεται ότι το όραμα και η φιλο-δοξία της επιβραβεύονται.

Η Α.Ε. Πελλάνας – Καστορεί-ου έβγαλε την ανακοίνωση «Ηδιοίκηση της Α.Ε. Πελλάνας Κα-στορείου ευχαριστεί το φίλαθλοκόσμο για την παρουσία του στοΔημοτικό Στάδιο Σπάρτης και τηστήριξή του στις προσπάθειεςτων ποδοσφαιριστών στον τελικόΚυπέλλου το Σάββάτο 9 Μαρτίου.Ένα μεγάλο ευχαριστώ στους φι-λάθλους της Ένωσης από τουςΒόρειους Δήμους και την πόλητης Σπάρτης. Η διοίκηση τηςΑ.Ε. Πελλάνας Καστορείου συγ-χαίρει τον Πανγυθεατικό για τηνκατάκτηση του πρωταθλήματοςτης Α΄ κατηγορίας Λακωνίας καιγια την πορεία του στο ΚύπελλοΛακωνίας της περιόδου 2018-19 και την εμφάνιση του στοντελικό».

Το παρακάτω συγχαρητήριoμήνυμα έστειλε ο ΔήμαρχοςΣπάρτης κ. Ευάγγελος Βαλιώτης.

«Θα ήθελα να εκφράσω ταθερμά μου συγχαρητήρια στηνΑΕ Πελλάνας Καστορείου γιατην κατάκτηση του Κυπέλλου Λα-κωνίας στον τελικό με τον Παν-γυθεατικό, γεγονός που καταδει-κνύει τον πρωταγωνιστικό ρόλο

της ομάδας στην περιοχή μας.Είμαστε περήφανοι για τις

επιτυχίες των αθλητών, οι οποίοισυμβάλλουν με τον αγώνα τουςκαι τις διακρίσεις τους στην ανα-βάθμιση του αθλητικού επιπέδου

του Δήμου μας.Θερμά συγχαρητήρια στους

προπονητές, στη Διοίκηση καισε όλους όσοι συνέβαλαν στηνεντυπωσιακή πορεία που διαγρά-φει η ομάδα τα τελευταία χρόνια,με αποτέλεσμα πέρυσι να στεφθεί

πρωταθλήτρια στην Α΄ κατηγορίακαι να κερδίσει την άνοδό τηςστην Γ΄ Εθνική Κατηγορία. Όλεςαυτές οι επιτυχίες δείχνουν τομέγεθος της πολύ καλής δουλειάςπου γίνεται και αποτελούν τιμή

για την περιοχή μας.Ο Δήμος Σπάρτης θα συνεχί-

σει να στέκεται δίπλα σας και ναυποστηρίζει όλες σας τις προ-σπάθειες.

Σας ευχόμαστε ολόψυχα καλήσυνέχεια και να είναι πάντα ηαθλητική σας πορεία διάσπαρτηαπό επιτυχίες και διακρίσεις».

Βέβαια οι προσπάθειες τηςομάδας μας δεν τελειώνουν εδώ,συνεχίζει με δυναμισμό τουςαγώνες στη Γ΄ Εθνική Κατηγορία.Τον καινούργιο χρόνο είχε μιαεξαιρετική πορεία η οποία επι-στεγάστηκε με μεγάλη νίκη στονεκτός έδρας αγώνα της 22ηςαγωνιστικής με τον Α.Ο. Εικο-σιμίας στην Κεφαλονιά, την Κυ-ριακή 17 Μαρτίου. Η Α.Ε. Πελ-λάνας Καστορείου επικράτησε 2-0 του Α.Ο. Εικοσιμίας στα Φα-ρακλάτα της Κεφαλονιάς. Τα δύογκολ έβαλαν οι Ασπιώτης καιΠετζαρομάν.

Ο προπονητής Αλέξης Μαν-τζούνης χρησιμοποίησε στοναγώνα, τους: Διασσινό, Πλατάνα(65' Σιγαλό), Λαμπρόπουλο,Ασπιώτη, Εμέκα, Πετζαρομάν,Μπαρόνε (75' Δημητρέλλη), Ζα-ραφέτα, Γιόμπουε, Σικαλόπουλο(75' Μιράκα), Κοτσοβό (50' Μου-λιάτο).

Αυτή ήταν η ένατη νίκη τηςΈνωσης στο πρωτάθλημα με 35βαθμούς και την επόμενη - 23η- αγωνιστική υποδέχθηκε τονΠαναργειακό στο Δημοτικό Στά-διο Σπάρτης από τον οποίο έχασε0-2. Έτσι τώρα βρίσκεται στην6η θέση της βαθμολογίας.

Πρέπει να σημειώσουμε ότιαπό τις εννέα νίκες της Ένωσης οιέξι έχουν γίνει εκτός έδρας, κάτιπου την αναδεικνύει ως την τρίτηκαλύτερη ομάδα του 8ου ομίλουτης Γ' Εθνικής στις εκτός έδραςαναμετρήσεις με 22 βαθμούς.Μόνο η Καλαμάτα και ο Ασπρό-πυργος έχουν εννέα και επτά εκτόςέδρας νίκες αντίστοιχα.

Πολλά συγχαρητήρια και ευ-χόμαστε πολλές επιτυχίες.

Ε. Λ.Φωτογραφίες:Παναγιώτης Σταματέλλης

Η ΑΘΛΗΤΙΚΗ ΕΝΩΣΗ ΠΕΛΛΑΝΑΣ ΚΑΣΤΟΡΕΙΟΥΚΑΤΑΚΤΗΣΕ ΤΟ ΚΥΠΕΛΛΟ ΛΑΚΩΝΙΑΣ

M ε πλούσια δρώμενα γιαμικρούς και μεγάλους εορ-

τάσθηκε με μεγάλη επιτυχία καιφέτος το αποκριάτικο εορταστικότριήμερο με κορύφωση το Καρ-ναβάλι της Μουτζουροδευτέρας.Από καιρό πριν, η ΚαρναβαλικήΕπιτροπή συγκροτημένη απόόλους τους τοπικούς φορείς αλλάκαι με τη συμμετοχή συμπολιτώνμας προετοίμαζε με συχνές συ-ναντήσεις την οργάνωση και σχε-δίαση του εορτασμού της τελευ-ταίας Αποκριάς σύμφωνα με ταπατροπαράδοτα έθιμά μας. Τηνπρώτη ημέρα του τριημέρου η

πλατεία γιόμισε κόσμο με τιςδύο εκδηλώσεις που πραγματο-ποιήθηκαν με άρωμα αποκριάς,ξεχωριστές, αλλά η μία συμπλή-ρωνε την άλλη. Από τη μια η«γιορτή της Τσίχλας» που διορ-γάνωσε ο Σύλλογος των ΚυνηγώνΒορείου Λακεδαίμονος και απότην άλλη στην αίθουσα Μπακή-ΚΑΠΗ η γιορτή της 8 Μαρτίουημέρα αφιερωμένη στη Γυναίκα,που συνδιοργανώθηκε από πα-ρέα γυναικών, το Σύλλογο Γονέ-ων και Κηδεμόνων του Δημοτι-κού Σχολείου, το ΚΑΠΗ Καστο-ρείου και την Επιτροπή Διαχεί-

ρισης της Δημοτικής Βιβλιοθή-κης. Ο κόσμος διασκέδασε περ-νώντας από τη μια εκδήλωσηστην άλλη απολαμβάνοντας ταπροσφερόμενα από τους διορ-γανωτές μεζεδάκια με καλό κρασί.Δεν έλειψαν τα μασκαρέματα,που στόλισαν και ομόρφυναν τηβραδιά, ούτε οι χοροί και στιςδύο εκδηλώσεις. Το Σάββατο τοαπόγευμα από ενωρίς ξεκίνησεη αποκριάτικη γιορτή που δια-σκέδασε τα παιδιά με κλόουν,παιχνίδια, τραγούδια, μπαλονο-κατασκευές και μασκαρέματα,αλλά και ζωγραφιές στο παιδικάπροσωπάκια. Ο δυνατός αέραςδεν επέτρεψε το πέταγμα αερό-στατων που είχε προσφέρει οΠολιτιστικός Σύλλογος «ΠΟΛΥ-ΔΕΥΚΗΣ». Αργότερα παιδιά καιμεγάλοι μασκαρεμένοι με ευφάν-ταστες αμφιέσεις συνοδευόμενοιαπό τύμπανα και οργανοπαίχτεςμε μπουζούκι και κλαρίνο, χο-ρεύοντας και τραγουδώντας γύ-

ρισαν στα όμορφα σοκάκια τουχωριού μας και σε όλα τα κατα-στήματα σκορπίζοντας χαρά καιδιασκέδαση. Την Καθαρά Δευ-τέρα, την Καστανιώτικη Μου-τζουροδευτέρα παρέλασε για άλλημια φορά το παραδοσιακό Καρ-ναβάλι με άρματα και πεζοπόρατμήματα στην πλατεία του χωριού.Οι καρναβαλιστές με μόνα ερ-γαλεία τη φαντασία, τη διάθεσηνα σατιρίσουν τα επίκαιρα γεγο-νότα και να ξορκίσουν τα κακώςκείμενα και με υλικά που ξέθα-ψαν από μπαούλα και σεντούκιαδημιούργησαν εντυπωσιακές πα-ρουσίες και αμφιέσεις, αποσπών-τας τα χειροκροτήματα και τουςευφημισμούς από τον κόσμο.Όπως κάθε χρόνο δεν έλειψαντα σαρακοστιανά και η παραδο-σιακή φασολάδα μαγειρεμένηαπό τα μέλη του Συλλόγου «ΛΟΥ-ΣΙΝΑ» υπό την επίβλεψη καιβοήθεια του Προέδρου τους Κ.Λαγανά. Αξίζουν τα συγχαρητή-

Εκδηλώσεις

4 ΠΟΛΥDΕΥΚΗΣ

Αποκριάτικο Τριήμερο και Μουτζουροδευτέρα στο Καστόρι

ρια σε όλους όσοι συμμετέχουν,με όποιο τρόπο, στην πραγμα-τοποίησή του και διατηρούν τηναποκριάτικη παράδοση στο χωριόμας. Ένα Καρναβάλι που η φήμητου περνάει κατά πολύ τα όριατης Λακωνίας. Στην εκδήλωσηχαιρετισμό απηύθυναν ο πρό-εδρος της Καρναβαλικής Επι-τροπής κ. Βασίλης Λαγανάς πουκήρυξε την έναρξη, ο ΔήμαρχοςΣπάρτης κ. Βαγγέλης Βαλιώτης,η Πρόεδρος του Ν.Π. Πολιτισμού

και Περιβάλλοντος του ΔήμουΣπάρτης κ. Γεωργία Γαλανοπού-λου και ο Πρόεδρος του Τ.Σ.Καστορείου κ. Γιώργος Οικονο-μάκης. Το Καρναβάλι παρακο-λούθησε πολύς κόσμος από τονΔήμο Σπάρτης αλλά και από τουςόμορους Δήμους, ο Βουλευτήςτης Ν.Δ. κ. Α. Δαβάκης, οι Αντι-δήμαρχοι κ. Β. Σκρουμπέλος καικ. Ν. Φωκάς, ο Αρχηγός της μεί-ζονος Αυτοδιοικητικής Αντιπο-λίτευσης κ. Σταύρος Αργειτάκος,

ο αρχηγός της Κίνησης Πολιτών«Ελπίδα» κ. Χρήστος Αλεξάκοςκαι οι Δημοτικοί Σύμβουλοι κ.κ. Γιώργος Βλάχος και ΓιώργοςΚανελόπουλος.

Η Εκδήλωση στηρίχθηκε οι-κονομικά από το Ν.Π. Πολιτισμούκαι Περιβάλλοντος του ΔήμουΣπάρτης (με 2000 ευρώ και ταηχητικά), τη Μαρία Σταυροπού-λου (έξοδα κλόουν), τον ΓιώργοΣκαφιδά Πρόεδρο της ΑθλητικήςΈνωσης Πελλάνας-Καστορείου

(έξοδα κλόουν και ξυλοπόδαρου)και τα Καταστήματα Καστορείου(έξοδα οργανοπαιχτών).

Η παρουσίαση του Καρναβα-λιού έγινε με εθελοντική προ-σφορά από τις κ.κ. Φωτεινή Γάγ-κα και η Ana Mladenovik με τημεσολάβηση του Ν.Π. Πολιτσι-σμού και Περιβάλλοντος του Δή-μου Σπάρτης.

Ε.Β.Φωτο: B. Λαγανάς, Γ. Λαγανάς

Εκδηλώσεις

5ΠΟΛΥDΕΥΚΗΣ

Ιστορικά Στιγμιότυπα

6 ΠΟΛΥDΕΥΚΗΣ

Από την έκδοση του ΠΟΛΥΔΕΥΚΗ µε ενθυµήµατα και διηγήσεις του Δ. Γ. Δηµητρακάκη

Ὁ δέ εἰς Πελοπόννησον ἀφιχ-θείς διάδοχος τοῦ κατηγορηθέν-τος πασᾶ ἐκάλεσε τούς προεστούςτῶν Ἐπαρχιῶν νά ὑποστηρίξωσινἐνώπιόν του τούς διισχυρισμούςτων κατά τοῦ προκατόχου του.Οἱ προεστοί, μαθόντες τά ἐνἈθήναις συμβάντα δέν ἠθέλησαννά παρουσιασθῶσιν ἐκτός τοῦἐκ τῆς Ἐπαρχίας Λακεδαίμονοςπροεστοῦ Ἰωάννου Μορφογένη,ὅστις μετά τοσαύτης παρρησίαςὑπεστήριξε τήν κατηγορίαν ὥστεδέν ἠδυνήθη ὁ πασᾶς νά τήνκαλύψῃ διότι διά τήν ὑπηρεσίαναὐτήν εὑρίσκετο εἰς τήν ἀνάκρι-σιν καί ἰδιαίτερος ἀπεσταλμένοςἀπό τε τόν Σουλτάνον καί τήνΒαλιδέ. Ὁ ἀπεσταλμένος οὗτοςἔφερε τό ἀποτέλεσμα τῶν ἀνα-κρίσεων εἰς τόν Σουλτάνον, ὅστιςδιέταξε τήν ἀποκεφάλισιν τοῦεἰς Κων/πολιν εὑρισκομένου τότεκατηγορουμένου καί πρώην πασᾶτοῦ Μωρέως. Ἀλλ’ ὁ διάδοχοςτούτου ἠθέλησε νά τιμωρήσῃ τήντοιαύτην αὐθάδειαν τοῦ διαλη-φθέντος Χριστιανοῦ Μορφογένηκαί εὑρών ἀφορμήν ὅτι συνεν-νοεῖτο δῆθεν μετά τῶν ἐν Κυθή-ροις Γάλλων ἵνα ἐπαναστατήσωσιτόν Μωρέαν, διέταξε τήν ἀπο-κεφάλισίν του, ἀλλ’ ὁ Μορφογέ-νης ἐκρύβη εἰς τάς χαράδραςτοῦ Ταϋγέτου ἑωσοῦ παρῆλθενἡ ὁρμή τῆς καταδρομῆς του. Οὐχἧττον δέ ἐπανῆλθε πλέον εἰς τήνθέσιν τοῦ προεστοῦ. Οὕτω λοιπόνἱκανοποιήθησαν εἰς ἀμφότερατά μέρη τῆς τουρκικῆς Αὐτοκρα-τορίας τά δίκαια παράπονα ἀμφο-τέρων τῶν τόπων Μωρέως καίἈθηνῶν, ἡγεμονεύοντος μάλιστατοῦ μᾶλλον εὐνοϊκοῦ πρός τούςΧριστιανούς Σουλτάνου Σελίμουτοῦ Γ΄.

Ὁ Μορφογένης ἔζησε μέχριτοῦ 1817 ὅτε ἀπέθανε γέρωνκαί ἀόμματος, εἶχε δέ νυμφεύσειτήν μονογενῆ του κόρην μέ ἕνατῶν καλλιτέρων ἐμπόρων τοῦ

Μισθρᾶ καί συμπολίτην τουἸωάν. Κορφιωτάκην, γεννήσαντατόν δολοφονηθέντα τό 1850Ὑπουργόν Νικ. Κορφιωτάκηνὅστις, ὡς ἔλεγον οἱ γνωρίσαντεςτόν Μορφογένην, ὡμοίαζε κατάτε τήν μορφήν, τήν πολιτικήνἱκανότητα καί τόλμην τόν πάπποντου.

Κατά τό 1769 ἔλαβε ἐνεργητι-κόν μέρος εἰς τό τότε κίνημα τῆςΠελοποννήσου καί ἡ Λακεδαί-μων (Μισθρᾶς) ὅπου εἶχε κα-τέλθει καί ὁ Παπάζογλους ἵνασυνεννοηθῇ μέ τόν ΓιαννάκηνΚρεββατᾶν. Ἀφιχθέντος τοῦ ὑπότόν Ὀρλώφ Ρωσικοῦ στόλου εἰςἉλμυρόν της Λακωνίας, οἱ ἐπί-σημοι Τοῦρκοι τοῦ Μισθρᾶ το-σοῦτον ἐπτοήθησαν ὥστε δένπαρουσίασαν τήν ἐλαχίστην ἀντί-στασιν, παρήγγειλε δέ ὁ ρηθείςΝαύαρχος ἵνα μή βλάψωσιναὐτούς ἀλλά νά τούς στείλωσινεἰς τόν στόλον αἰχμαλώτους.

Ἀφοῦ συνεκέντρωσαν τούςΤούρκους αὐτούς εἰς τό δημο-σιώτερον μέρος τοῦ Μιστρᾶ οἱΚρεββατᾶς καί Παπάζογλου διέ-ταξαν τούς ὁπλαρχηγούς τῶν χω-ρίων Καστρίου Γεωργάκην Δη-μητρακάκην καί Χρυσάφης Ἀνα-γνώστην Ναύτην ἵνα μετά τινωνὑπ’ αὐτῶν στρατιωτῶν τούς με-ταφέρωσιν εἰς Ἁλμυρόν. Κατ’ἐκείνην τήν στιγμήν ἦλθε γυνήἧς τόν υἱόν εἶχαν κρεμάσει πρότινων ἡμερῶν οἱ Τοῦρκοι, καίτούς ἐκαταράσθη νά τούς ἴδῃκαί ἀπηγχονισμένους, ὅπως εἶδετόν υἱόν της, τοῦτο ἀκούσας ὁπαρευρεθείς ἐκεῖ καί μή συμμε-ριζόμενος τά τῆς ἐπαναστάσεωςταύτης, ὁ προεστός Ἠλίας Κοπα-νίτσας, ἐκτύπησε μέ τήν ράβδοντου τήν γυναίκα. Τό κίνημά τουδέ αὐτό ἐπλήρωσε μετά τιναςἡμέρας μέ τήν ζωήν του πρόςτούς ἐνοχοποιηθέντας εἰς τήνἐπανάστασιν.

Παραλαβόντες τούς Τούρκους

ὁ Δημητρακάκης καί Ναύτης τούςἔφεραν τό ἑσπέρας εἰς τό χωρίονΚαστανίαν καί τούς ἀφῆκαν ὑπότήν φύλαξιν τοῦ ἐκεῖ προεστοῦ,μή ἐπιδοκιμάζοντος καί τούτουτό κίνημα Παπαγεωργίου, καίπεθεροῦ τοῦ Δημητρακάκη ὅστιςμετά τοῦ συνοπλαρχηγοῦ του με-τέβη εἰς τό ὀλίγον τῆς Καστανίαςἀπέχον χωρίον του Καστρί διάνά διανυκτερεύσῃ. Τήν πρωΐανκαταβάς ὁ Δημητρακάκης εὗρετόν πενθερόν του χύνοντα νίψι-μον εἰς τούς αἰχμαλώτους, ὅπερτόν ἠρέθισεν ἐπί τοσοῦτον ὥστεκαίτοι πενθερόν καί ἱερέα τόνἐξύβρισεν ἀλλ’ οὗτος τῷ ἀπήν-τησεν ὅτι εἶναι τρελλός, καί κα-τόπιν τῷ ἐψιθύρισεν εἰς τό ὠτίον,ὅτι ὁ προεστός τῶν ἕξ ὀπισινῶνχωριῶν τῷ παρήγγειλεν ὅτι ὁστόλος ἔφυγεν ἀπό τόν Ἁλμυρόν.Ἀλλ’ ὁ Δημητρακάκης καί ὁ Ναύ-της δέν ἐπίστευσαν τήν τοιαύτηντῶν Ρωσικῶν πολιτικῶν προδο-σίαν καί μετήνεγκαν τούς αἰχμα-λώτους εἰς ὀπισινά χωρία ὅπουεὑρόντες ἀληθῆ τήν πληροφορίαντῆς φυγῆς τοῦ στόλου, ἀφῆκανἐκεῖ τούς αἰχμαλώτους καί μετέ-βησαν εἰς τόν ἔξωθεν τῆς Τρι-πόλεως συγκεντρωθέντα στρατόνὑπό τρισχιλίων περίπου Ἑλλήνωνκαί Τριακοσίων Ρώσων οὕςπαρῄτησεν ὁ Ὀρλώφ, καί οἵτινεςἐν τῇ μάχῃ νικηθέντες κατεκό-πησαν ὅλοι, ἐκ δέ τῶν συγκεν-τρωθέντων Ἑλλήνων ἕκαστοςἔφυγεν ἵνα σώσῃ τήν οἰκογένειάντου ἀπό τήν ἐκδίκησιν τῶν προ-σβληθέντων Τούρκων. Ὁ Γεωρ-γάκης Δημητρακάκης ἐπέστρεψεμετά τοῦ Ναύτη εἰς τόν ὁποῖονἔδωκε καί σύζυγον τήν κόρηντου. Οἱ Τοῦρκοι εἰσβαλόντωνκαί τῶν Ἀλβανῶν κατέστρεψανἀμφότερα τά χωρία τῶν ἐπανα-στατῶν τούτων Χρυσάφην καίΚαστρίον, καθώς καί τήν Κοτί-τσαν χωρίον ἐξ οὗ ὡρμῶντοπάντες οἱ ἐν Μισθρᾷ ἔμποροι,

οἵτινες ἔλαβον ἐνεργητικότατονμέρος εἰς τήν ἐπανάστασιν ἐκεί-νην καί οἵτινες διεσπάρησαν εἰςΤρίπολιν καί Ἄργος καί μετά τήνἐπανάστασιν τοῦ 1821 εἰς Ναύ-πλιον, καί ἐσχημάτισαν τάς ἐπι-σήμους οἰκογενείας τῶν Βλάση-δων εἰς Ἄργος, Ἰατρῶν, Διαολο-πούλων εἰς Ναύπλιον καί ἄλλαςἀλλαχοῦ. Μετά τήν κατάπαυσιντῆς ἐπαναστάσεως διετάχθη ὑπότῆς Πύλης νά δημευθῶσιν τάχτήματα τῶν σπουδαίων ἐπανα-στατῶν. Ἐνῶ λοιπόν ἐγίνετο ὑπότῆς Ἐπιτροπῆς τῶν ἐν ΜισθρᾷΤούρκων, παρόντος καί τοῦ ὑπότῆς Πύλης ἀπεσταλμένου, ὁ πίναξτῶν δημευθησομένων κτημάτωνπαρέστη εἰς τήν Ἐπιτροπήν ὁΣπύρος Κοπανίτσας, ὁ μετά ταῦταἐπίσημος προεστός Ἀναγ. Κοπα-νίτσας, δεκαοκταετής μόλις καίπενιχρά ἐνδεδυμένος καί παρε-πονέθη διά τήν δήμευσιν τῶνκτημάτων τοῦ πατρός του μήσυμμερισθέντος τήν ἐπανάστασινκαί δολοφονηθέντος διά τοῦτο,ἡ Ἐπιτροπή παρεδέχθη τό πα-ραπόνον αὐτοῦ καί διέγραψενὅσα κτήματα ἐσημείωσεν ὁ Κο-πανίτσας ἰδικά του, καθώς καίἐκεῖνα τοῦ ἐκ Καστανιᾶς Παπα-γεωργίου, δεσμευθέντων τῶν τοῦγαμβροῦ του Δημητρακάκη, ὅστιςφεύγων ἐπί τετραετίαν μετά τῆςοἰκογενείας του εἰς τά ὅρη καίκρύπτας, συνελήφθη ἔν τινιἐνέδρᾳ τῶν Ἀλβανῶν καί μετα-φερόμενος εἰς Μισθρᾶ διά νάἀπαγχονισθῇ, ἀπέθανε καθ’ ὁδόν,διότι εἶχον δέσει ὄπισθεν τούςἀγκώνας του τόσον στενά ὥστεμετά τριῶν ὡρῶν ὁδοιπορίανκαί ἐν καιρῷ θέρους ἔπεσε πνι-γείς ὑπό ἀσφυξίας, καί ὁ θάνατοςτούτου ἦτο τό τελευταῖον ἐκΜισθρᾶ ἐπεισόδιον τοῦ ἐν τῇἐπαρχίᾳ ταύτῃ κινήματος τοῦ1769.

ΕπιμέλειαΘεοδώρα Δαρειώτη-Πελεκάνου

Διηγήσεις του παππού Δημητρακάκη

Αποσπάσματα από τις διηγήσεις του Δημ. Γ. Δημητρακάκη από το

Καστρί Β. Λακεδαίμονος, ο οποίος εθήτευσε στην Τοπική Αυτοδιοίκηση

και στο Kοινοβούλιο, στα χρόνια του Όθωνα κυρίως.Βουλευτής Γ.Δ. ΔΗΜΗΤΡΑΚΑΚΗΣΒουλευτής Γ.Δ. ΔΗΜΗΤΡΑΚΑΚΗΣ

Δράσεις - Ειδήσεις - Πληροφορίες

7ΠΟΛΥDΕΥΚΗΣ

Ο ετήσιος χορός του Πολυδεύκησε συνδυασμό με την κοπή της

πρωτοχρονιάτικης πίτας, φέτος έγινετο Σάββατο, στις 9 Φεβρουαρίου,στο κέντρο Ελαφοκυνηγός. Η επιτυ-χία ήταν μεγάλη με συμμετοχή πολ-λών συμπατριωτών μας που ζουνστην Αθήνα αλλά και πατριωτώνπου ζουν στο Καστόρι. Το φαγητόήταν πολύ καλό και με τους ήχουςτης ζωντανής μουσικής το γλέντι καιο χορός κράτησαν μέχρι αργά. Τοχορό μας τίμησαν ο Δήμαρχος Σπάρ-της κ. Ευάγγελος Βαλιώτης με τησύζυγό του, ο Πρόεδρος του “Συν-δέσμου των εν Αττική Λακεδαιμο-νίων” κ. Δημήτριος Καστάνης και ησύζυγός του Πρόεδρος Εφετών κ.Ποτούλα Λαμπράκη, ο Πρόεδροςτου Τοπικού Συμβουλίου Περιβολίωνκ. Γιώργος Κουρεμπής και ο Πρό-εδρος του Τοπικού Συμβουλίου τηςΑγόριανης κ. Δημήτρης Καφετζήςμε την οικογένειά του καθώς και ο

πρόεδρος του Συλλόγου Καστορείου«Λουσίνα» κ. Κώστας Χ. Λαγανάς.Επίσης παραβρέθηκε και ο ΓιάννηςΒέργαδος, πρόεδρος του ΠολιτιστικούΣυλλόγου Αγόριανης. Πραγματοποι-ήθηκε και λαχειοφόρος αγορά μεμεγάλο αριθμό δώρων, για την οι-κονομική στήριξη του Συλλόγου μας.Ευχαριστούμε ιδιαίτερα όλους τουςδωροθέτες για τη στήριξη ώστε ναχρηματοδοτηθούν οι δράσεις τουΠολυδεύκη. Από το Καστόρειο πρό-σφεραν δώρα: Ελένη και Κωνσταν-τίνος Καράγιαννης Υαλικά-Είδη οι-κιακής Χρήσεως Ζωγράφου, ΘάνοςΤζωρτζάκης, Ελένη και ΠαντελήςΚαράγιαννης Υαλικά-Είδη οικιακήςχρήσεως Ζωγράφου, Αγγελική Πα-ρασκευοπούλου-Βαριαδάκη, Σύνδε-σμος των «εν Αττική Λακεδαιμο-νίων», Gallerie de beaute-Π. Φάληρο,Είδη καπνιστού Αρσενίδη Π. Φά-ληρο, Κατάστημα ΕΝ FACE Π. Φά-

ληρο, Κατάστημα «Βάμβαξ» Π. Φά-ληρο, «Water from the Moon» ΕίδηΔιακόσμησης Π. Φάληρο, Γαρυφαλ-λιά Ρουμελιώτη- Παπαδημητράκη,Φαρμακείο Δ. Μπρουσούλη ΝέαΣμύρνη, Βιβλιοπωλείο» Παπανικο-λάου Νέα Σμύρνη, Κέντρο «ΣΑΟΛΙΝΟυράνιος Δράκος» Λάμπρος Κοκά-λας-Χριστίνα Σμυρνιού, ΚατερίναΚεμερίδου, Ευστράτιος ΓιαννίτσαςΚτηνίατρος, Φαρμακείο Μαρίας Κάρ-κουλα Ζωγράφου, Hondos CENTERυποκατ. Ερμού, Λακωνική Οινοποι-εία «ΤΑΥΓΕΤΟΣ Γεώργιος Θεοδω-ρακάκος, Αμπελώνες ΚαστορείουΘ.Τζωρτζάκη, Αικατερίνη Ιωαν. Αρ-φάνη, Σμυρνιός Ιωάννης, ΑγγέλαΣκρουμπέλου-Γάσπαρη, Ελένη Βλα-χογιάννη, Από το Καστόρειο τα κα-ταστήματα και επαγγελματίες: ΜαρίαΣμυρνιού Γιακουμάκη Αρτοπαρα-σκευάσματα, Βασίλης Παρασκευό-πουλος «Βill’s Haouse, Καφενείο-Ταβέρνα η Συνάντηση Κων/νου

Λαμπή, Παναγιώτης Χρ. Θεοδωρα-κόπουλος Βενζίνες-Πετρέλαιο-Λι-παντικά, Παντελής Π. ΛαμπράκηςΒενζίνες-Πετρέλαιο-Λιπαντικά, Ζα-χαροπλαστείο «Λιχούδης», ΝίκοςΛαγανάς Super Market, ΘανάσηςΔημητρακόπουλος Εμπορικό Κατά-στημα, Αφοί Παρασκευόπουλοι Su-per Market, Μπάμπης Μπασκουρέ-λος Φαρμακείο, Αφοί ΛαφογιάννηNORTH KAFE, Γιάννης ΜερεκούλιαςΤαβέρνα «ΝΕΟΝΑΣ», Μαίρη Παν.Σταυροπούλου Κομμωτήριο,Κων/νος Ρουμελιώτης Super Market,Αντώνης Κούμαρης Super Market,Παναγιώτης Δημητρίου Καφενείο-Ταβέρνα «Δίπορτο», Νεκτάριος Μα-νιάτης Αρτοπαρασκευάσματα, Βασί-λης Γαρυφάλλης Καφενείο, ΛαγανάςΒασίλης.

Η εκδήλωση έκλεισε με την ευχήόλων να ξαναβρεθούμε πάλι με τοκαλό και την επόμενη χρονιά.

Ο ΕΤΗΣΙΟΣ ΧΟΡΟΣ ΤΟΥ «ΠΟΛΥΔΕΥΚΗ»ΣΤΗΝ ΑΘΗΝΑ

Λακεδαιμονίων έκοψε την πίτα του στο ξενοδοχείο ΜεγάληΒρετανία. Ο Πρόεδρος του Συνδέσμου δικηγόρος κ. ΔημήτριοςΚαστάνης έκανε χαιρετισμό καλωσορίζοντας όλους τους συμ-μετέχοντες και τους επισήμους, μεταξύ των οποίων ο ΠατέραςΓεώργιος Μπλάθρας, ο βουλευτής Λακωνίας κ. ΛεωνίδαςΓρηγοράκος, η Περιφερειακή Σύμβουλος κ. Ντία Τζανετέα, οπρώην Δήμαρχος Σπάρτης κ. Σταύρος Αργειτάκος. Όπωςκάθε χρόνο ο Σύνδεσμος βράβευσε τους αριστεύσαντες μα-θητές της τρίτης Λυκείου που μπήκαν στα Πανεπιστήμια και

τους πτυχιούχους που έλαβαν μεταπτυχιακούς ή διδακτορικούςτίτλους. Η έκπληξη της βραδιάς ήταν η εμφάνιση του ΜουσικούΣυλλόγου «Φίλοι της Μουσικής Η ΤΑΫΓΕΤΗ», μια εμφάνισηπου καλύφθηκε από το Σύνδεσμο σε συνδιοργάνωση με τηνΠεριφέρεια Πελοποννήσου. Η «Ταϋγέτη» κάλυψε το μουσικόπρόγραμμα της βραδιάς με αφιέρωμα στον συνθέτη Γ.Μουζάκη με την τετράφωνη μικτή χορωδία και τη μαντολινάτατου συλλόγου, υπό την καλλιτεχνική διεύθυνση της κ. ΦωτεινήςΔημάκου Σακκέτα. Συμμετείχαν επίσης οι μουσικοί κ. ΣούληςΣακκέτας κορνετίστας, κ. Σπύρος Οικονομάκης σαξοφωνίσταςκαι ο πρώην πρόεδρος του συλλόγου της «Ταϋγέτης» κ.Νίκος Ψυχογιός

Ε. Λ.

Αγαπητοί φίλοι και μέλη του «Πολυδεύκη»Θέλω να σας γνωρίσω ότι ο Σύλλογός μας έχει λογαρια-

σμό στην ALPHA BANK με αριθμό 112-002101-399452.

IBAN: GR90 0140 1120 1120 0210 1399 452Δικαιούχοι: Ευγενία Λαμπή, Πρόεδρος,

Αικατερίνη Σμυρνιού, Ταμίας.Σας προτείνουμε να καταθέτετε τη συνδρομή σας, τη δια-

φήμισή σας ή τη χορηγία σας σ’ αυτόν το λογαριασμόαναγράφοντας στο έντυπο κατάθεσης τo όνομά σας.Μην στέλνετε επιταγές στο όνομα Πολυδεύκης διότι

δεν μπορούν να εισπραχθούν.Σας ευχαριστώ θερμά

Καίτη ΣμυρνιούΕ. Λ.

Η «ΤΑΫΓΕΤΗ» ΣΤΗΝ ΚΟΠΗΠΙΤΑΣ ΤΟΥ ΣΥΝΔΕΣΜΟΥ ΤΩΝΕΝ ΑΤΤΙΚΗ ΛΑΚΕΔΑΙΜΟΝΙΩΝ

Ένα γεφύρι μια μικρή ιστορία Όσο και να φαίνεται απλό είναι σημαντικό, γιατί

κάλυψε μια πρώτη ανάγκη επικοινωνίας τόσο με τηνΑλευρού –δια μέσου Σταυρούλη– όσο και τις παρα-ποτάμιες ιδιοκτησίες, χωρίς να επηρεάσει αισθητικάένα ευαίσθητο και μοναδικό τοπίο. Όπως μου έλεγεκαι ο μπάρμπα Παναγιώτης Ξυδιάς, το είχε προσφέρειο Γεώργιος Μερεκούλιας από το Παρδάλι εργολάβοςοικοδομών τότε στην Αθήνα. Γ. Α.

Δράσεις - Ειδήσεις - Πληροφορίες

8 ΠΟΛΥDΕΥΚΗΣ

Γ ια 6η συνεχή χρονιά το Κα-στόρειο και τα όμορφα ορεινά

μονοπάτια του φιλοξένησαν τονκαθιερωμένο Καστόρειο ΟρεινόΗμιμαραθώνιο Αγώνα Ταϋγέτουμε τη συμμετοχή πολλών εκα-τοντάδων δρομέων. Η Αθλητικήδραστηριότητα εκτυλίχθηκε σετρεις αγώνες.

O αγώνας των 22.500 μέ-τρων, που κρίνεται με ιδιαίτεραμεγάλο βαθμό δυσκολίας λόγωτης εκτεταμένης υψομετρικής δια-φοράς από 440μ έως τα 1434μκαι των δύσβατων σημείων σεορισμένα μονοπάτια και ο μι-κρότερος ηπιότερης δυσκολίαςπου ακολουθεί την ίδια διαδρομήκαλύπτοντας την απόσταση των5.500μ περιμετρικά του χωριούμε διάσχιση και παράλληλη δια-δρομή του σε μεγάλο μέρος μετον ποταμό Κάστορα. Και οι δύοαγώνες έχουν κερδίσει το εν-διαφέρον των δρομέων που πα-ράλληλα με τα καθαρά αγωνι-στικά πλεονεκτήματα της μορ-φολογίας των μονοπατιών έχουνεκτιμήσει ιδιαίτερα και την φι-λοξενία του χωριού μας, αλλάκαι την χωρίς κόστος συμμετοχή.

O αγώνας των 1.500μ. πραγ-ματοποιήθηκε με παιδιά ηλικίαςΔημοτικού και Γυμνασίου καιδιενεργήθηκε εντός των ορίωντου χωριού. Η πραγματοποίησητης μεγάλης αυτής αθλητικής εκ-δήλωσης χαρακτηρίσθηκε απόόλα τα σχετικά αθλητικά site ωςεξαιρετική και σε όλα τονίσθηκεη ιδιαίτερη ομορφιά του χωριούμας και του βουνού μας αλλάκαι η άρτια οργάνωση του αγώναμε τους πολλούς εθελοντές σεπολλά δύσκολα σημεία της δια-δρομής, η φιλοξενία των κατοί-κων και η άφθονη τροφοδοσία.Τα μέλη του Συλλόγου «ΛΟΥΣΙ-ΝΑ» αλλά και εθελοντές συντο-πίτες μας ανέλαβαν το καλωσό-ρισμα των δρομέων και των συ-νοδών τους με κέρασμα ζεστούτσαγιού με μέλι και το μαγείρεματης νόστιμης φασολάδας, πουσερβιρίστηκε μετά το πέρας τουαγώνα, συνοδευμένη με παστόχοιρινό, λουκάνικα, κρασί καιφρέσκο ψωμί, γεγονός που δη-μιούργησε εντύπωση και ευμενήσχόλια σε όλα τα αθλητικά μέσαδιαδικτυακής ενημέρωσης. Μετο σύνθημα και τη συνεργασία

του «όλοι μαζί μπορούμε» τουSKAI TV, συγκεντρώθηκαν εθε-λοντικά τρόφιμα μακράς διάρ-κειας για το Ίδρυμα Περιθάλψεωςχρονίως Πασχόντων της Ι. Μη-τροπόλεως Σπάρτης «Άγιος Παν-τελεήμων» και παραδόθηκαν αρ-

μοδίως από μέλη του Φιλόπτω-χου Ταμείου και τον ιερέα π.Νεκτάριο της ενορίας μας.

Στον αγώνα των 22.500 μ.από τους 392 τερματίσαντες στακαθορισμένα χρονικά όρια ανα-δείχθηκαν: στους άνδρες 1οςΧαρμπίλας Νικόλαος με χρόνο2 ώρες 13΄34΄΄, 2ος ΤζαναβάραςΠαύλος με χρόνο 2 ώρες14΄49΄΄, 3ος Ανδριόπουλος Αν-δρέας με χρόνο 2 ώρες 17 12΄΄.

Στις γυναίκες τερμάτισαν; 1η Σα-πίου Βηθλεέμ με χρόνο 2 ώρες18΄34΄΄, 2η Hajnic Melanijiaμε χρόνο 2 ώρες 51΄10΄΄, και3η Χαραλαμποπούλου Μαρία μεχρόνο 2 ώρες 55΄ 08΄΄.

Στον αγώνα των 5.500μ. τερ-

μάτισαν 186 δρομείς με 1ο Μι-χελάκη Αλέξανδρο 24 λεπτά και58΄΄, 2ος Κωνσταντάκος Βασίλης25 λεπτά 47΄΄και 3ος Καπασού-ρης Παναγιώτης με χρόνο 26λεπτά και 17΄΄

Στις γυναίκες την πρωτιά έλα-βαν δύο δικά μας κορίτσια 1η ηΚοκκορού Αθανασία τουΚων/νου με χρόνο 27 λεπτά και15΄΄, 2η η ΦασουλοπούλουΓωγώ του Αθανασίου με χρόνο

30 λεπτά και 45΄΄ και 3η η Πα-ναγούλια Νίκη με χρόνο30 λεπτάκαι 45΄΄. Σε όλους όσους τερ-μάτισαν απονεμήθηκε αναμνη-στικό μετάλλιο.

Συμμετοχή από το χωριό μαςκαι την γύρω περιοχή, που έπεσεστην αντίληψή μας είχαν και οισυμπατριώτες μας δρομείς, πουτερμάτισαν σε καλούς χρόνους,Δημόπουλος Γιάννης, ΧρήστοςΠαναγιωτόπουλος, Θανάσης Φα-σουλόπουλος, Ερμήλιος Πανα-γιώτης, Χάρης Βασιλείου του Πα-ναγιώτη, Βαρβάρα Κάτσου, ΤάκηςΚαραλιάς και ο γιός του ΙωάννηςΚαραλιάς, Γεωργόπουλος Σπύ-ρος, Βερούτης Θεοδωρος, Σγούρ-δας Στέφανος, Δημήτρης Μιχ.Καλομοίρης και Ξηρόγιαννης Γε-ώργιος. Όλους όσους συμμετεί-χαν και ιδιαίτερα στα κορίτσιαμας αλλά και στους συμπατριώτεςμας που πήραν μέρος, τους συγ-χαίρουμε που μας έκαναν υπε-ρήφανους και τους ευχόμαστενα δίνουν πάντα νικηφόρουςαγώνες.

Τη διοργάνωση του αγώναανέλαβαν η Τοπική ΚοινότηταΚαστορείου, ο Αθλητικός Οργα-νισμός του Δήμου Σπάρτης, καιη Περιφέρεια Πελοποννήσου –ΠΕ Λακωνίας, με την ευγενικήυποστήριξη του «Όλοι μαζί μπο-ρούμε» και της Ι. ΜητρόποληςΜονεμβασίας και Σπάρτης. Συν-διοργανωτές υπήρξαν ο ΣύλλογοςΦίλων Ταϋγέτου «Η ΛΟΥΣΙΝΑ»,οι «Σπαρτιάτες Δρομείς», ο Πο-λιτιστικός Σύλλογος Καστορείου«ΠΟΛΥΔΕΥΚΗΣ», ο ΚυνηγετικόςΣύλλογος Βορείου Λακεδαίμονος,η Αθλητική Ένωση Πελλάνας –Καστορείου, ο Εμποροεπαγγελ-ματικός Σύλλογος Καστορείου«Ο ΚΑΣΤΩΡ», ο Σύλλογος Γονέ-ων & Κηδεμόνων Λυκείου Κα-στορείου, η ΛΕΦΩΣ, η ΕλληνικήΟμάδα Διάσωσης, ο ΕλληνικόςΟρειβατικός Σύλλογος Σπάρτης,ο Σύλλογος «ΕΤΟΙΜΟΚΛΗΣ» καιη Λέσχη Αυτοκινήτου Σπάρτης.

Χορηγοί της αθλητικής εκ-δήλωσης ήταν η ΒΙΚΟΣ Α.Ε.,ΛΑΚΩΝΙΑ ΑΕ, Οινοποιεία Μοι-ράγια-Ψύχα, Κρεοπωλείο Τσι-κάκη – Γιανόπουλου, ΑγγελικήΠαρασκευοπούλου-Βαριαδάκη,Αφοι Λάμπου, Γιάννης και Καν-τούλα Αρβανίτη.

Ε.Β.

6ος Καστόρειος Ορεινός Ημιμαραθώνιος Αγώνας Ταϋγέτου

Δράσεις - Ειδήσεις - Πληροφορίες

9ΠΟΛΥDΕΥΚΗΣ

Στο Καστόρι οι φορείς κόβουν τις πρωτοχρονιάτικες πίτες και

ανταλλάσσουν ευχές για καλή χρονιά• Την Παρασκευή στις 4 Ιανουαρίου το βράδυ πραγματοποι-

ήθηκε η κοπή της πίτας του ΚΑΠΗ και της ΒιβλιοθήκηςΚαστορείου στο κτήριο Μπακή, όπου και στεγάζονται. Τη διορ-γάνωση πραγματοποίησαν οι Επιτροπές Διαχείρισης ΚΑΠΗ καιΔημοτικής Βιβλιοθήκης. Ο π. Νεκτάριος ευλόγησε την εκδήλωσηκαι ακολούθησαν χαιρετισμοί και ομιλίες από τον ΔήμαρχοΣπάρτης κ. Βαγγέλη Βαλιώτη, από τον Πρόεδρο του ΝομικούΠροσώπου Κοινωνικής Προστασίας, Αλληλεγγύης και Παιδείαςκ. Θέμη Πατσιλίβα και από το μέλος της Επιτροπής Διαχείρισηςτης Βιβλιοθήκης κ. Άβα Μπουλούμπαση-Μπασκουρέλου. Τονσυντονισμό της εκδήλωσης είχε ο κ. Μπάμπης Μπασκουρέλος.Στην εκδήλωση προσφέρθηκαν αναψυκτικά από το ΚΑΠΗ καικεράσματα. Η όμορφη βραδιά στην κατάμεστη από κόσμοαίθουσα συνεχίστηκε με ωραία τραγούδια από τον Γιάννη Γε-ροντίδη με την συνοδεία του μπουζουκιού του και από τονΓιώργο Παυλάκο που τον συνόδευε στο πιάνο.

• Στις 6 Ιανουαρίου 2019, την ημέρα της εορτής των Θεοφα-νείων, μετά την πανηγυρική τέλεση της Θείας Λειτουργίας καιτον αγιασμό των υδάτων στην πηγή του Αγίου Μάμα από τονπατέρα Νεκτάριο παρουσία πλήθους κόσμου, πραγματοποιήθηκεστην αίθουσα Μπακή –ΚΑΠΗ η κοπή της πίτας του ΤοπικούΣυμβουλίου Καστορείου. Ο π. Νεκτάριος ευλόγησε την εκδήλωσηκαι ο Πρόεδρος του Τ. Συμβουλίου κ. Γεώργιος Οικονομάκηςέκοψε την πίτα, ψάλθηκαν τα κάλαντα από τα παιδιά και ανταλ-λάχθηκαν ευχές για μια καλή και εποικοδομητική χρονιά γιαόλους. Στις εκδηλώσεις παρέστησαν ο Αντιδήμαρχος κ. Β.Σκρουμπέλος και ο Αρχηγός της μείζονος Αυτοδιοικητικής Αν-τιπολίτευσης κ. Σταύρος Αργειτάκος.

• Την Κυριακή στις 13 Ιανουαρίου 2019, μετά την τέλεση τηςΘείας Λειτουργίας, το Φιλόπτωχο Ταμείο της Ενορίας μας έκοψετην πίτα του στην Αίθουσα Μπακή-ΚΑΠΗ. Ο Πατέρας Νεκτάριοςευλόγησε και έκοψε την πίτα. Χορωδία παιδιών του Κατηχητικούέψαλε τα κάλαντα και ανταλλάχθηκαν ευχές. Στην εκδήλωσημαζί με την πίτα προσφέρθηκαν καφές και αναψυκτικά.

Ε.Β.

Αιμοδοσία στο Καστόρειο

Για άλλη μια φορά πραγματοποιήθηκε στο Καστόρειο τηνΠέμπτη 07/02/2019 εθελοντική αιμοδοσία από τους κατοίκουςτων Βορείων Δήμων για λογαριασμό της Τράπεζας Αίματος Κα-στορείου, που τηρείται στο Νοσοκομείο Σπάρτης. Πιστοί στο εξα-μηνιαίο ραντεβού με την Ομάδα αιμοληψίας του ΝοσοκομείουΣπάρτης στο Πολιτιστικό Κέντρο Μπακή οι αιμοδότες της περιοχήςμας πρόσφεραν πολύτιμη βοήθεια σε όλους αυτούς που χρειάζονταιαίμα. Ο υπεύθυνος της Τράπεζας αίματος Καστορείου ΜπάμπηςΜπασκουρέλος, το προσωπικό του Ιατρικού Κεντρου Καστορείουμε την Διευθύντρια ιατρό κ. Σταθούλα Αραχωβίτη βοήθησαν τηνΟμάδα Αιμοληψίας και τους αιμοδότες για την καλή εξέλιξη τηςαιμοδοσίας. Για άλλη μια φορά είμαστε όλοι ευγνώμονες στουςαιμοδότες της περιοχής μας και υπερήφανοι γι αυτούς.

Ε.Β.

Στις 2 Μαρτίου 2019 πραγματοποιήθηκαν τα εγκαίνιατων δύο νέων συστεγαζόμενων ιατρείων των συμπατριωτισσώνμας Σεμίραμις Ζακάκη-Βλαχάκου, πνευμονολόγου και τηςΑναστασίας Σκρουμπέλου του Βασιλείου, νευρολόγου, πουβρίσκονται επί της οδού Αγησιλάου 116 στη Σπάρτη. Συγγενείς,φίλοι και γνωστοί κατέκλυσαν τους χώρους των ιατρείων καιευχήθηκαν στις δύο ιατρούς καλό ξεκίνημα και καλή εξέλιξηστην επαγγελματική τους σταδιοδρομία.

Ε.Β.

Θα ήθελα να αναφερθώ στην πρόσφατη ενέργεια τουσυμπατριώτη μας Δημήτριου Πανταζή με την κατασκευήανοικτής μικρής πισίνας στο οίκημα στην Αγορά με την πρό-θεση παραχώρησης εκ μέρους του, για συγκεκριμένες ώρεςκαι ημέρες, προς χρήση από μαθητές του σχολείου, υπό τηνανάλογη φυσικά επίβλεψη και ευθύνη.

Γ. Αρφάνης

Ειδήσεις

10 ΠΟΛΥDΕΥΚΗΣ

Γιορτή της ΤσίχλαςΤην λήξη της κυνηγετικής περιόδου έκλεισε ο Κυνηγετικός Σύλ-

λογος Βορείου Λακεδαίμονος με τη διοργάνωση της καθιερωμένηςπλέον «γιορτής της τσίχλας», που πραγματοποιήθηκε στις 8 Μαρτίουστην πλατεία του χωριού μας. Οι κυνηγοί έψησαν και πρόσφερανεκλεκτούς κυνηγετικούς και όχι μόνο μεζέδες με άφθονο κρασί σεόλους τους παραβρισκόμενους στην πλατεία. Με τους νόστιμουςκαι καλοψημένους μεζέδες, την καλή παραδοσιακή μουσική τοκέφι δεν άργησε να έλθει και η διασκέδαση κράτησε μέχρι αργά.Τη γιορτή, που συνέπεσε στο εορταστικό τριήμερο της Αποκριάς,αλλά και στη γιορτή της ημέρας της Γυναίκας πλαισίωσε πλήθος

κόσμου, κυνηγοί και θηροφύλακες από όλη τη Λακωνία και απότους όμορους Νομούς. Χαιρετισμό απεύθυνε ο πρόεδρος τουΣυλλόγου κ. Βασίλης Καλαμαράς. Παραβρέθηκαν κυνηγετικοί πα-ράγοντες, όπως οι Πρόεδροι Κυνηγετικών Συλλόγων: κ.κ Χρ. Κον-τάκος Σπάρτης, Παναγ. Αποστολάκος Μολάων, Δημήτρ. ΠέτρουΓυθείου, Σπ. Αναστασόπουλος μέλος της Γ΄Κυνηγ. ΟμοσπονδίαςΠελοποννήσου. Από την Τοπική Αυτοδιοίκηση παραβρέθηκαν οΔήμαρχος Σπάρτης κ. Ευάγγελος Βαλιώτης, ο Αντιδήμαρχος κ. Β.Σκρουμπέλος, οι Δημοτ. Σύμβουλοι Σπάρτης κ.κ. Ν. Φλώρος καιΜ. Τζωρτζάκης οι πρόεδροι των Τοπικών Συμβουλίων: κ.κ. Γ. Οι-κονομάκης Καστορείου, Γ. Κουρεμπής Περιβολίων, Δημ. Μιχαλό-πουλος Πελλάνας, Ν. Παπασταφίδας Αλευρούς και εκπρόσωποιφορέων της περιοχής.

Ε.Β.

ΔΙΑΚΡΙΣΕΙΣΟ Βασίλειος Βλάχος του Δημητρίου πήρε το πτυχίο του από

τη Σχολή Μηχανικών Πληροφορικής-Εφαρμογών και Τηλεπι-κοινωνιών του ΤΕΙ Σπάρτης.

Άλλη μία βράβευση απέσπασε η Αγλαΐα Κωσταντέλλη-Φα-σουλοπούλου στον 15ο Παγκόσμιο Λογοτεχνικό Διαγωνισμό,που έγινε στις 23 Φεβρουαρίου 2019 στη Θεσσαλονίκη, με τοποίημά της «Τη γλώσσα μου έδωσαν Ελληνική». Ποίημα πουέχει βραβευθεί και σε άλλους διαγωνισμούς που έχουμε αναφέρεισε προηγούμενα τεύχη μας. Η Αγλαΐα πέραν της καταξιωμένηςεπαγγελματικής της απασχόλησης στο Νοσοκομείο της Σπάρτηςκαι των άλλων καλλιτεχνικών δραστηριοτήτων της έχει καταξιωθείκαι αναγνωριστεί με την ποίησή της. Της ευχόμαστε να είναιπάντα δημιουργική και να μας ταξιδεύει στον κόσμο της ποίησηςμέσα από τις ωραίες ποιητικές της δημιουργίες.

Η Γωγώ και ο Παναγιώτης Φασουλόπουλος εκπροσώπησαντο Γυμνάσιο του Καστορείου στους Παλλακωνικούς αγώνεςστίβου και στα 800 και 3000 μέτρα και ήλθαν πρώτοι. Συγχαίρουμετα παιδιά, που με την αθλητική τους δραστηριότητα και όχι μόνομας κάνουν υπερήφανους και γνωστό για τις επιδόσεις τους τοΣχολείο μας.

Ε.Β.

Στις 17 Μαρτίου 2019 έγινε στο Κλειστό Ολυμπιακό ΓήπεδοΓαλατσίου Πανελλήνιος Διαγωνισμός Εκπαιδευτικής Ρομποτικής2019. Έλαβε μέρος και το Λύκειο Γερακίου που σχεδίασαν οιμαθητές τους μια έξυπνη και βιώσιμη πόλη (Smart City) μεσκοπό να δώσουν λύση σε περιβαλλοντικά και κοινωνικά προ-βλήματα. Στον διαγωνισμό το Λύκειο Γερακίου κατέλαβε την 5θέση. Την ομάδα των μαθητών συντόνισε και επέβλεπε οπατριώτης μας καθηγητής μαθηματικών Νίκος Δημητριάδης.

ΜπράβοΟ Καστανιώτης

gld@otenet.gr

Ο 1ος Αθλητικός Αγώνας ΜοτοσυκλέταςSCRAMBLE Νοτίου Ελλάδος στο Καστόρειο

Την Κυριακη 24 Μαρ-τίου το πρωί πραγματο-ποιήθηκε με πολύ μεγάληεπιτυχία ο 1ος αγώναςSKRAMBLE Νοτίου Ελ-λάδος στο Καστόρειο στηντοποθεσία του οικισμούΝτεμίρια. Για τον αγώναφτιάχτηκε ειδική κυκλικήπίστα στον Παλιοβορόκαι σε χτήματα ιδιωτών.Η διοργάνωση του αγώνα

έγινε από τον Αθλητικό Μοτοσυκλετικό Όμιλο Σπάρτης, τηνΤοπική Κοινότητα Καστορείου, τον Πρόεδρο Γ. Οικονομάκη καιπολλούς χορηγούς. Από τους χορηγούς που αναφέρθηκαν καιανήκουν στην Τοπική μας Κοινότητα και έλαβαν ευχαριστίες απότην ΑΜΟ Σπάρτης ήταν η Φάρμα Σκαφιδά, ο Γιώργος Σταυρό-πουλος, ο Παναγιώτης Οικονομόπουλος, ο Παναγιώτης Λιαπέρδος,ο Παναγιώτης Τσάκωνας και το Ζαχαροπλαστείο «Λιχούδης».Τον αγώνα και τη μάχη σώμα με σώμα των αθλητών μοτοσικλε-τιστών για το πιο ψηλό σκαλί του βάθρου παρακολούθησε πλήθοςκόσμου από συνοδούς των αθλητών και από φίλους του εκπλη-κτικού θεαματικού αγώνα.

Ε.Β.

Στη γιορτή της Γυναίκας οι γυναίκεςμεταμφιέσθηκαν τους ρόλους τους

Την Παρασκευή στις 8 Μαρτίου Παρέα Γυναικών, ο ΣύλλογοςΓονέων και Κηδεμόνων του Δημοτικού Σχολείου, το ΚΑΠΗ Κα-στορείου και η Επιτροπή Διαχείρισης της Δημοτικής ΒιβλιοθήκηςΚαστορείου διοργάνωσαν γιορτή στην Αίθουσα Μπακή τιμώνταςμε τον δικό τους τρόπο τους αγώνες που δίνει διαχρονικά ηγυναίκα. Στη γιορτή όλες οι γυναίκες μασκαρεύτηκαν με ανάλογεςστολές τους διάφορους και πολυποίκιλους ρόλους που επωμίζεταιη γυναίκα και πρόσφεραν δικά τους γλυκίσματα και μεζέδες μεκρασί και αναψυκτικά. Πολύς κόσμος πλαισίωσε τη γιορτή καισυμμετείχε στο γλέντι. Με τη γιορτή της Τσίχλας που εξελισσότανπαράλληλα στην πλατεία η μουσική, ο χορός και η διασκέδασηκράτησε μέχρι αργά.

Ε.Β.

ΣΥΜΠΟΛΙΤΕΣ ΜΑΣ ΠΟΥ ΠΡΟΣΦΕΡΑΝ ΣΤΟΝ ΤΟΠΟ

Είχα σημειώσει και παλιότερα ότι θα πρέπει επίσημα, γιαιστορικούς λόγους, να καταγράψουμε και να αναγνωρίσουμε τη δια-χρονική προσφορά μερικών ανθρώπων στο χωριό μας. Ενδεικτικάαναφέρω τον πρώην Δήμαρχο του χωριού μας ΘΕΟΦΙΛΟΠΟΥΛΟ,με ενέργειες του οποίου έγινε ένταξη και εφαρμογή σχεδίου πόληςαπό το 1870, καθώς και η από τότε κατασκευή παντορροϊκού αγωγούαποχέτευσης.

Επίσης και τους γιατρούς που θυμόμαστε εμείς οι παλιότεροιΣταμάτη Αλειφέρη και Αριστείδη Σκρουμπέλο.

Καλό επίσης θα είναι να αναφερθούμε και για το μέγεθος τηςπροσφοράς στον τόπο μας και ανθρώπων όπως ο συμπατριώτης μαςΔημήτριος (Μάκης) Πανταζής, που πρόσφατα τιμήθηκε από τουςπολίτες της Αχαΐας για την προσφορά του ως Νομάρχης στο νομότους.

Ο Μάκης, αγόρασε σημαντικό αριθμό παλιών ή ημιερειπωμένωνκτισμάτων τα οποία ανακαίνισε με φροντίδα, ενσωματώνοντάς ταστο περιβάλλον της Καστανιάς.

Φανταστείτε πώς θα ήταν η είσοδος του χωριού μας και η πλατείαεάν δεν είχαν ανακατασκευαστεί αυτά τα κτίσματα.

Επιπροσθέτως επικροτώ και την πρόταση του Μάκη για την ανα-γνώριση και την απονομή τιμητικής πλακέτας κατά τον επερχόμενο7ο Καστόρειο Ημιμαραθώνιο στον Παναγιώτη Μόρφη, οδοντίατρο,συμπατριώτη μας από την Πελλάνα, ο οποίος είχε την ιδέα για αυτόντον αγώνα που τόσο μεγάλη επιτυχία έχει, με αποτέλεσμα να επισκέ-πτονται το χωριό μας κάθε φορά πάνω από 700 άτομα, φυσικά μετην αμέριστη συμπαράσταση του συλλόγου ΛΟΥΣΙΝΑ και της ΤοπικήςΚοινότητας.

Γιάννης Αρφάνης

Προς τους υποψηφίους στις Δημοτικές και Περιφερειακές Εκλογέςτου Μαΐου 2019

Κύριοι,Ενόψει των εκλογών του Μαΐου θα θέλαμε τη θέση σας στα

ερωτήματά μας που απασχολούν τους κατοίκους του Καστορείου:1) Τι πρόκειται να κάνετε για τη δημιουργία κόμβου για το Καστόρι

στην περιοχή του κάμπου, που θα διευκολύνει την πρόσβαση μεασφάλεια στο Καστόρι;

2) Η εταιρία Τέρνα Ενεργειακή με θυγατρική της εταιρείας έχειζητήσει από τη ΡΑΕ να εγκαταστήσει 24 ανεμογεννήτριες στον β.Ταΰγετο, στις θέσεις Πυργάκι, Βατσινιά, Γραμμένη Πέτρα. Η εγκατάστασητων ανεμογεννητριών θα καταστρέψει μια περιοχή ιδιαιτέρου περι-βαλλοντικού και αρχαιολογικού ενδιαφέροντος. Τι θα πράξετε για νααποτραπεί αυτό το περιβαλλοντικό έγκλημα;

3) Στο Καστόρι λειτουργεί Γυμνάσιο και Λύκειο που εξυπηρετεί όλατα χωριά της περιοχής. Όμως σχεδόν κάθε χρόνο το υπουργείοΠαιδείας σχεδιάζει να τα κλείσει επικαλούμενο διάφορες δικαιολογίες.Τι σκοπεύετε να κάνετε για να πάψει αυτή η αβεβαιότητα για τουςγονείς και τους μαθητές;

4) Στο κέντρο του Καστορείου ο αείμνηστος συμπολίτης μας Δ. Σπυ-ρόπουλος έχει δωρίσει στη δημοτική αρχή ένα ακίνητο για ναστεγαστούν διάφορες δημοτικές υπηρεσίες. Πώς σκοπεύετε να παρέμβετεγια τη συντήρηση και την ανάδειξη αυτής της σπουδαίας κληρονομιάς;

5) Όπως έχουν δείξει διάφορες επιστημονικές μελέτες που έχουνγίνει για την περιοχή από ΕΚΒΙ ο βόρειος Ταΰγετος είναι ιδιαιτέρουπεριβαλλοντικού ενδιαφέροντος για τη βιοποικιλότητά του. Αίτηματων συλλόγων της περιοχής είναι, χρόνια τώρα, να ενταχθεί η περιοχήστο δίχτυο NATURA.

Πώς σκοπεύετε να δράσετε για την υλοποίηση αυτής της πρότασης;Γ. Λαγανάς, gld@otenet.gr

Χαιρετίσματα στην εξουσία και άλλα

11ΠΟΛΥDΕΥΚΗΣ

ΧΑΙΡΕΤΙΣΜΑΤΑ ΣΤΗΝ ΕΞΟΥΣΙΑ Δούρειος Ίππος για νέο σκουπιδότοποΔε φτάνει που έθαψαν με χώμα τα αρχαία, θα τους ρίξουν και σκουπίδια από πάνω;

Στο υπ’ αριθμ. 1087/29.1.19 έγγραφο του Δήμου Σπάρτης /Δ/ση Τ.Υ. Χωροταξίας, ΥΔΟΜ & Περιβάλλοντος, με θέμα «εγκα-τάσταση δραστηριότητας επεξεργασίας ΑΕΚΚ (απόβλητα από εκ-σκαφές, κατασκευές & κατεδαφίσεις) εκτός των ορίων του οικισμούΑγόριανης Ν. Λακωνίας», που απαντά στο αίτημα της Κας ΕμμόγλουΑικατερίνης, κατοίκου Σπάρτης, οδ. Ανανίου 16, περί χορήγησηςεγγράφου βεβαιώσεως χρήσεων γης, σχετικά με την ανωτέρωδραστηριότητα, στη θέση Λιακόπουλου, τοπικής κοινότητας Αγό-ριανης, Δημοτικής Ενότητας Πελλάνας, Δήμου Σπάρτης, αναφέρεταιότι «…δεν υπάρχουν πολεοδομικές απαγορεύσεις στην περιοχή,για την εγκατάσταση και λειτουργία μονάδας επεξεργασίας …με-ταλλικών και μη μεταλλικών απορριμμάτων και υπολειμμάτων».

Εγώ, ως Πρόεδρος της Τοπικής Κοινότητας Αγόριανης, δενέχω καμία σχετική ενημέρωση και γνώση επί του θέματος, παρότιθα έπρεπε να έχω, καθώς η εν λόγω δραστηριότητα σχεδιάζεταιεντός των ορίων της Τοπικής μας Κοινότητας. Γνώση βέβαια, γιατο τι πρόκειται να γίνει, δεν έχει ούτε ο συνάδελφος Πρόεδροςτης όμορης Τοπικής Κοινότητας Αγίου Κων/νου, κ. ΑρβανίτηςΑθανάσιος. Το γεγονός αυτό προκαλεί υποψίες και μας γεννάεύλογα ερωτήματα για τον πραγματικό σκοπό της δραστηριότητας.

Το ότι δεν μας ενημέρωσε η δημοτική αρχή, μας δίνει τοδικαίωμα να μην την εμπιστευόμαστε. Ειδικά δε, καθώς και στοπαρελθόν, με μεγάλο αγώνα, καταφέραμε να μη γίνει σκουπιδότοποςστη θέση Πλάκα του ορίου των Τοπικών Κοινοτήτων Αγόριανηςκαι Αγίου Κων/νου, υποψιαζόμαστε ότι χρησιμοποιείται η ωςάνω δραστηριότητα, την οποία δεν επιθυμούμε, ως ΔούρειοςΊππος, για κάτι άλλο χειρότερο.

Επιπλέον, χαρακτηρίζουμε αδαείς και επιζήμιους για την τοπικήκοινωνία όλους αυτούς που επιθυμούν σκουπιδότοπους πάνωαπό υδροφόρους ορίζοντες και αρχαιολογικούς χώρους. Θέτουνσε κίνδυνο τα δημόσια αυτά αγαθά προκειμένου να κονομήσεικάποιος ιδιώτης;

Ο υδροφόρος ορίζοντας της περιοχής καλύπτει όλη τη βόρειαΛακεδαίμονα και εξυπηρετεί τις ανάγκες της, συνδέεται δε με τονΕυρώτα ποταμό. Πάτε να τα δηλητηριάσετε όλα αυτά;

Επίσης η περιοχή βρίσκεται ανάμεσα σε αρχαιολογικούς χώρους,τους οποίους αντί να αγωνιστείτε να προβάλετε, επιχειρείτε παν-τοιοτρόπως να τους υποβαθμίσετε. Μαζί με αυτούς, και την τοπικήκοινωνία. Στην περιοχή έχουν βρεθεί βασιλικοί τάφοι, ιερά καιανάκτορα. Όλος ο τόπος εκεί βρίθει από αρχαιότητες. Εκεί είναιθαμμένη η ιστορία της Λακωνίας και της ένδοξης περιοχής μας.Εκεί θα επιτρέψετε να γίνουν επιχειρήσεις σκουπιδιών; Πάνωστα αρχαία; Όποιοι θέλουν σκουπιδότοπους να βρουν άλλουςχώρους.

Εμείς θέλουμε την ανάπτυξη της περιοχής με αμόλυντο τοφυσικό της περιβάλλον και με την προβολή της ιστορίας και τουπολιτισμού της. Και όχι με σκουπίδια, τα οποία δεν αρμόζουν σεαυτόν τον χώρο.

Ακόμα περιμένουμε την απάντηση στο αίτημά μαςΓια τη σύνταξη περιβαλλοντικής μελέτης

Κάνω γνωστό προς όλους ότι δεν έχουμε λάβει ακόμη απάντησηστο αίτημά μας για το σοβαρό θέμα που ετέθη από όλους τους εκ-προσώπους της τοπικής κοινωνίας των βορείων δήμων στοδημοτικό συμβούλιο που έγινε στο Καστόρι, πριν από 1 περίπουχρόνο, σχετικά με τη σύνταξη περιβαλλοντικής μελέτης για τηναποτροπή της εγκατάστασης ανεμογεννητριών στην κορυφογραμμήτου Ταϋγέτου, στην περιοχή μας, πλην της Εφορίας ΑρχαιοτήτωνΣπάρτης, η οποία μας ενημέρωσε ότι δεν έχει εκδώσει σχετικήάδεια.

Δημήτρης ΚαφεντζήςΠρόεδρος Τοπικής Κοινότητας Αγόριανης

δικές μας αυτοσχέδιες μεταμφιέσεις. Στην πορεία καταλάβαμεότι αν δεν θες να ξεκοπείς από τα παλιά, δεν αρκεί να τα αντι-γράψεις παθητικά, μεταφέροντας παλιές συνήθειες σε καινούριεςκαταστάσεις. Και συνειδητοποιήσαμε ότι Παράδοση δεν είναι ηδιατήρηση της στάχτης, αλλά η μεταφορά της φλόγας. Αφήσαμενα καρπίσει μέσα μας το κέφι της παλιάς Καστανιάς, της κυραΤσακωνίνας, της θεια Βασιλικής της Λάμπαινας, του κυρ Πανα-γιώτη, και του παππού Κώστα. Έτσι στη Ρουμάνα και τον παρα-δοσιακό Γάμο, προσθέσαμε άφθονη και ελεύθερη πολιτικήσάτιρα, για όσα παράξενα, κοντινά και μακρινότερα, παρατη-ρούσαμε να σφραγίζουν την ζωή μας. Δε διστάσαμε να πειραμα-τιστούμε ακόμη και με τα, απαραίτητα για την Αποκριά σεξουαλικάυπονοούμενα, πάντα με την αγαθοσύνη και την καθαρή ψυχήπου μας έμαθαν οι παλιότεροι.

Από το 1985 μέχρι σήμερα, πέρασαν 34 (!) χρόνια. Με τηΜουντζουροδευτέρα μας να καθιερώνεται, να γίνεται μια όμορφησυνήθεια, και να φέρνει στο χωριό πολλούς φίλους και φίλες.

Και το χωριό μας να περνάει από ταδύσκολα χρόνια της κρίσης, της αστι-κοποίησης και της ξενιτειάς των καλύ-τερων παιδιών της.

Όμως εμείς δεν το βάζουμε κάτω !Με πολλές απώλειες και δυσκολίες,παλεύοντας με τις προσωπικές και συλ-λογικές μας αδυναμίες και τις αντικει-μενικά δύσκολες συνθήκες, πιστεύουμεότι ΜΕ ΤΟΝ ΚΑΙΡΟ ΝΑΝΑΙ ΚΟΝΤΡΑ,ΕΙΝΑΙ ΤΙΜΗ ΝΑ ΠΕΤΑΣ!

Η αναβίωση, μάλλον η στήριξη τηςΜΟΥΝΤΖΟΥΡΟΔΕΥΤΕΡΑΣ μας, απο-τελεί στόχο που ξεπερνάει κατά πολύτην αποκριάτικη ραστώνη. Έχει γίνειγια μας τρόπος αντίστασης στην ερή-

μωση και τη μιζέρια. Μας δίνει κέφι και κουράγιο να φροντίσουμεμε κάθε μέσο τούτον τον αγαπημένο τόπο. Να μην ξεχνάμε,αλλά και να μην...τρώμε από τα έτοιμα. Να ξεπερνάμε τιςαδυναμίες μας, να συνεργαζόμαστε, να στηρίζουμε ο ένας τονάλλον, να δίνουμε χρώμα και φαντασία στην καθημερινότητα.

Θέλουμε να ανάψουμε πάλι, όπως παλιά, φωτιές στις γειτονιέςκαι να χορέψουμε γύρω τους! Αλλά θέλουμε να δώσουμε και σεσένα φίλε επισκέπτη και φίλη επισκέπτρια μια ευκαιρία: θέλουμενα σε παρασύρουμε σε αυτό το πανηγύρι, να μας αφήσεις να σεμουντζουρώσουμε, να σε σμπρώξουμε να μασκαρευτείς με ό,τιβρεις, να γλεντήσεις και να χορέψεις μαζί μας ! Να νιώσεις ότιανήκεις στην όμορφη παρέα μας, να μοιραστείς μαζί μας φασου-λάδα, κρεμμύδι και χαρτοπόλεμο!

Και μετά, θα καταλάβεις γιατί επιμένουμε στον τοπικό χαρα-κτήρα, στον σεβασμό της παράδοσης, στη φαντασία και τον αυ-τοσχεδιασμό....

ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣΤΗΣ ΔΗΜΟΤΙΚΗΣ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗΣ ΚΑΣΤΟΡΕΙΟΥ

Παρέμβαση

12 ΠΟΛΥDΕΥΚΗΣ

O Βάλτερ Πούχνερ γράφει: «Ο όρος carne - vale σημαίνειαποχή από το κρέας, όπως άλλωστε και ο ελληνικός όρος

"απόκρεως". Η καταγωγή της γιορταστικής αυτής περιόδου, πουείναι σήμερα ενταγμένη στο χριστιανικό εορτολόγιο, είναιαβέβαιη. Υπάρχουν πολλές υποθέσεις για την αρχαία γιορτήστην οποία αντιστοιχεί. Το μόνο βέβαιο είναι ότι προέρχεταιαπό το πλούσιο σε γιορτές ελληνορωμαϊκό εορτολόγιο και είναιμια περίοδος, όπως και το Δωδεκαήμερο που επιστρέφουν οιψυχές των νεκρών στη γη. Τα πρωτόγονα στάδια της μεταμφίεσηςσυνδέονται με τη νεκρολατρία. Η σημερινή μορφή της Αποκριάςδιαμορφώθηκε, καθώς φαίνεται κατά τον Μεσαίωνα και τα βυ-ζαντινά χρόνια.

Ο Γιάννης Κιουρτσάκης αναφερόμενος στο κύριο δομικόστοιχείο του καρναβαλιού γράφει: «Οι γιορτές αυτού του τύπου,που αποτελούν πρωταρχικά ένα κοσμικό γεγονός -την εναλλαγήτων εποχών και την ανανέωση της φύσης- διακρίνονται απότην κοινή τάση να αντιστρέφουν επίμονα και συστηματικά τηντάξη και τις ιεραρχίες της κοινωνίας».

Τα δομικά στοιχεία του παραδο-σιακού καρναβαλιού, η φωτιά, η με-ταμφίεση και η καταλυτική σάτιρα,ιδιαίτερα καυστική απέναντι στην εκά-στοτε εξουσία, αυτήν ακριβώς την ανα-τροπή υπηρετούν. Μια ανατροπή κα-ταλυτική, λυτρωτική και ζωογόνα, πουόσο πιο αυθεντική είναι, τόσο πιολιτά -δωρικά θα λέγαμε - μέσα χρησι-μοποιεί. Παλιά ρούχα από το σεντούκιτης γιαγιάς, μουντζούρα (γάνα) απότην κουζίνα, τις κουδούνες από τομαντρί, την γκλίτσα του παππούλη.Και χρώματα, πολλά χρώματα για ναφωτίσουν την καθημερινή γκριζάδα.

Όταν μια παρέα συγχωριανοί αποφασίσαμε να ξανα-ζωντα-νέψουμε την παλιά Μουντζουροδευτέρα, το πρώτο που κάναμεήταν να απευθυνθούμε στους παλιότερους. Ψάξαμε σε κατώγιακαι αυλές για μνήμες και παλιές φωτογραφίες, ήπιαμε άπειρατσίπουρα συζητώντας και γελώντας και λίγο- λίγο ξαναβρήκαμετο νήμα με το προσωρινά παραμελημένο παρελθόν. Μια γύραστις γειτονιές του χωριού, με όσο κόσμο είχε απομείνει, με τρα-γούδια ξεχασμένα, μια μάσκα, μια αυτοσχέδια φορεσιά, και λίγοφούμο στην άκρη της μύτης μας έδωσε το απαραίτητο κέφι γιανα δουλέψουμε στη συνέχεια πιο συστηματικά. Εθελοντικά στηναρχή, σε συνεργασία με τους συλλόγους αρχικά, και τις τοπικέςαρχές αργότερα, δώσαμε ζωή στη ΜΟΥΝΤΖΟΥΡΟΔΕΥΤΕΡΑμας.

Δεν ήταν πάντα ούτε εύκολο, ούτε αυτονόητο. Ειδικά για όσεςκαι όσους σαν κι εμάς, επιμέναμε να μην διαγράψουμε το πα-ρελθόν, να μην παρασυρθούμε από τις σειρήνες της σάμπας καιτων ετοιματζίδικων στολών, να σεβαστούμε και να χρησιμοποι-ήσουμε τα παλιά, απλά μέσα και να συναρμολογήσουμε τις

Παράδοση δεν είναι η διατήρηση της στάχτης,αλλά η μεταφορά της φλόγας...

Π ριν ακριβώς από 214 χρό-νια το 1805, ο Βρετανός

William Martin Leake (1777-1860) τοπογράφος του Βρετανι-κού Στρατού και ακαδημαϊκόςμε ειδίκευση στην αναπαράστασητης τοπογραφίας αρχαίων πόλε-ων, ξεκινά ένα ταξίδι στην Πε-λοπόννησο με σκοπό να επισκε-φθεί αρχαιολογικούς τόπους καινα περιγράψει την ιστορική γε-ωγραφία της περιοχής. Ο Leakeήταν ο πρώτος ακαδημαϊκός πουεντόπισε πολλές αρχαίες τοπο-θεσίες της Πελοποννήσου καιοι ακριβείς του περιγραφές οδή-γησαν στην συγγραφή του έργου“Ταξίδια στον Μοριά με χάρτηκαι σχέδια” (Travels in TheMorea with a map and plans)το οποίο τυπώθηκε στο Λονδίνοτο 1830 σε τρείς τόμους. Μεγάλοενδιαφέρον φυσικά έχει ότι τοταξιδιωτικό αυτό ημερολόγιογράφτηκε επι Τουρκοκρατίας,αλλά τυπώθηκε όταν πια ο Μο-ριάς ήταν ελεύθερος, οπότε καιδιαβάζουμε για έναν κόσμο πουέμελλε πολύ γρήγορα να αλλάξειολοκληρωτικά. Ο πρώτος αυτόςτόμος ξεκινά στις 22 Φεβρουα-ρίου 1805 όταν ο Leake φτάνειμε ένα καΐκι από τη Ζάκυνθοστον Πηνειό (Γαστούνη). Τοπρώτο μισό του δεύτερου τόμουείναι η συνέχεια του πρώτου τα-ξιδιού που ολοκληρώνεται στις30 Μαΐου 1805 στο κάστρο τουΡίου (Κάστρο του Μοριά) ενώ ουπόλοιπος δεύτερος και τρίτοςτόμος καλύπτει το δεύτερο ταξίδιτου Leake το 1806 όταν φτάνειαπό την Ναύπακτο, πάλι στο κά-στρο του Μοριά στις 24 Μαρτίου1806. Εκείνο το ταξίδι ολοκλη-ρώνεται στις 28 Απριλίου 1806στην Πάτρα. Το κείμενο που πα-ραθέτω σε μετάφραση προέρχεταιαπό τον τρίτο τόμο (σελίδες 12-27 που αφορούν την Σπάρτηκαι τα χωριά κατά μήκος τουΕυρώτα) Η αφήγηση ξεκινάει τοπρωί της 26ης Μαρτίου 1806

όπου ο Leake αναχωρεί από τονΜυστρά.

26-27η Μαρτίου, 180626 Μαρτίου - Αφήνουμε το

νότιο άκρο του Μυστρά το πρωίστις 9:50 και, κατεβαίνοντας στιςκαλλιέργειες μουριάς, τις δια-σχίζουμε μέχρι τις 10:15, όταν,περνώντας τον βόρειο κλάδο τηςΤιάσας*, εισερχόμαστε στους λό-φους της αντικρινής πλευράς,διασχίζουμε το Κνάκιον, το Τρυ-πιώτικο και στις 10:45 φτάνουμεσε μια ακαλλιέργητη κοιλάδαπου ποτίζεται από ένα μικρόρυάκι. Διασχίζουμε τα ερείπιατου υδραγωγείου της Σπάρτηςμε ένα από τα βάθρα του να στέ-κεται εδώ, ψηλό και καλοκτι-σμένο. Από εκεί, διασχίζουμεμια σειρά λοφίσκων που ξεκι-νούν από το Ξεροβούνι, όπωςονομάζεται η οροσειρά του Ταϋ-γέτου κοντά στη Λογκάστρα, καικατηφορίζουν σταδιακά μέχρι τοβόρειο άκρο της Σπάρτης. Στις11:00 κατεβαίνουμε στην κοι-λάδα του Ευρώτα, περίπου τέσ-σερα μίλια πάνω από τη Σπάρ-τη.

Η κοιλάδα του Ευρώτα, ηοποία είναι στενή και μοιάζεισυχνά υπερχειλισμένη, καλλιερ-γείται με αραβοστάρι. Κοντά στηνκορυφή του απότομου υψώματοςπου ανεβαίνει από την αντίθετη,αριστερή όχθη, βρίσκεται το χω-ριό του Αγίου Ιωάννη του Θεο-λόγου, σε απόσταση τρία μίλιαστα δεξιά μας. Στις 11:05 βρί-σκουμε τον Κλαδά, ένα μικρόζευγολάτι κάτω από τον ΆγιοΙωάννη, κοντά στην όχθη τουποταμού. Στις 11:18 διασχίζουμεκάποιους χαμηλούς λόφους, αφή-νοντας τον Ευρώτα να ρέει μέσασε ένα φαράγγι στα δεξιά μας.Σε δέκα λεπτά κατεβαίνουμε πάλιστη δεξιά του όχθη, όπου, στηβάση ορισμένων απότομων λό-φων που αφήνουν μόνο ένα στε-νό μονοπάτι ανάμεσα τους και

την όχθη. Βρίσκω ένα χαραγμένομάρμαρο αφημένο καταγής. Εδώβρίσκονται και τα θεμέλια ενόςελληνικού τείχους στην άκρη τηςόχθης του ποταμού και λίγο πιοπέρα μερικά σημάδια του αρχαίουδρόμου σε ένα βράχο στους πρό-ποδες του λόφου.

Πάνω από αυτό το σημείο εν-τοπίζω ένα σπήλαιο στα βράχιαμε δύο ανοίγματα, ένα εκ τωνοποίων φαίνεται να έχει δια-μορφωθεί από ανθρώπινο χέρι.Λίγο πιο πέρα από αυτό υπάρχειμια ημικυκλική ταφική κόγχη,όπως εκείνες στους Δελφούς καισε άλλα μέρη. Οι χωρικοί απο-καλούν τον τόπο "στους Φούρ-νους". Η Σκούρα, ένα μικρό ζευ-γολάτι με πύργο, βρίσκεται σεύψωμα στην απέναντι πλευράτου ποταμού. Αφού σταματήσου-με εδώ για δέκα λεπτά, συνεχί-ζουμε ακολουθώντας το στενόλαγκάδι του Ευρώτα με το δρόμονα περνάει στους πρόποδες τωνλόφων που συνορεύουν με τηδυτική πλευρά της κοιλάδας, μέ-χρι τις 12:50 όπου και κάνουμετη μεσημβρινή μας ανάπαυλαστην όχθη του ποταμού, σε ένασημείο όπου η χαράδρα ανοίγεισε μια εκτεταμένη κοιλάδα. Οιχαμηλές βραχώδεις κορυφές κα-τεβαίνουν εδώ στο νερό. Στηναντίθετη πλευρά, η βάση ενόςτραχιού βουνού που στεφανώ-νεται από δύο κορυφωμένουςβράχους, με ένα παρεκκλήσι σεκάθε ένα εξ αυτών, χωρίζεταιαπό τον ποταμό μόνο από έναστενό χορταριασμένο επίπεδο.Εδώ η όχθη του ποταμού για τομήκος 200 γιαρδών υποστηρί-ζεται από έναν ελληνικό τοίχοόπου παραμένουν τρεις ή τέσ-σερεις σειρές ενός ακανόνιστουείδους τοιχοποιίας, σχεδόν δευ-τέρας διαλογής. Στην απομακρυ-σμένη πλευρά του λιβαδιούάφθονες πηγές αναβλύζουν απότους πρόποδες των βράχων καισχηματίζουν ένα ρεύμα που συ-

ναντά τον ποταμό στο νότιο άκροτου λιβαδιού, όπου και τελειώνειο τοίχος. Ο τοίχος φαίνεται ναυποδηλώνει τη θέση της αρχαίαςΠελλάνας, όπου ο Παυσανίαςπαρατηρεί μόνο ένα ναό τουΑσκληπιού και δύο πηγές, τηνΠελλάνη (ή Πελλανίδα) και τηΛαγκεία**.

Ίσως αξίζει τον κόπο να εν-τοπίσουμε τη διαδρομή αυτούτου Έλληνα ταξιδιώτη σε όλη τηδιαδρομή από τη Σπάρτη. «Κοντάστα τείχη της πόλης», λέει (οΠαυσανίας), «στο δρόμο προςτην Αρκαδία, είναι ένα άγαλματης Αθηνάς Παρείας, στην ύπαι-θρο, και κοντά του ένας ναόςτου Αχιλλέα». Μεταξύ αυτών καιτου αγάλματος της Αιδούς, πουαπέχει τριάντα στάδια από τηνπόλη, βρίσκεται το μνημείο τουΑλόγου (Ο Τυνδάρεως λέγεταιότι θυσίασε εδώ ένα άλογο καιέδωσε όρκο συμμαχίας στουςμνηστήρες της Ελένης), λίγοπέρα από το οποίο υπάρχουνεπτά στύλοι, συμβολικοί τωνεπτά πλανητών - το τέμενος τουΚρανίου Στεμματίου και ο ναόςτης Μυσίας Αρτέμιδος. Το άγαλ-μα της Αιδούς λέγεται ότι ήταναφιερωμένο από τον Ικάριο, πε-θερό του Οδυσσέα. Λέγεται πωςόταν ο Οδυσσέας βγήκε από τηΣπάρτη με τη νύφη του, ο Ικάριοςακολούθησε το αμάξι του μέχριαυτόν το σημείο, ζητώντας απότην κόρη του να επιστρέψει καινα ζήσει μαζί του. Ο Οδυσσέαςσταμάτησε και έδωσε στην νύφητου την επιλογή: εκείνη απάντησεμόνο ρίχνοντας το πέπλο τηςπάνω στο πρόσωπό της, το οποίοο Ικάριος εξέλαβε για αρνητικόοπότε και επέστρεψε στη Σπάρτη.Είκοσι στάδια μακρύτερα, ο τάφοςτου Λαδά είναι πάνω από τοδρόμο, που εδώ περνάει πολύκοντά στον ποταμό Ευρώτα. Προ-χωρώντας προς την Πελλάνα εμ-φανίζεται ο τόπος Χαράκωμα,και στη συνέχεια η Πελλάνα,

Θέματα από την ιστορία μας

13ΠΟΛΥDΕΥΚΗΣ

Ο Νίκος Σαντάς μεταφράζει William Martin Leake

* Στην αρχαία ελληνική μυθολογία, η Τιάσα ήταν μια Ναϊάδα, νύμφη του ποταμού κοντά στις Αμύκλες. Ήταν πριγκίπισσα,

κόρη του βασιλιά Ευρώτα και αδερφή της Σπάρτης.

** Λέγανε ότι μια κόρη έπεσε μέσα στην πηγή Πελλανίς καθώς έπαιρνε νερό και δεν ξαναβρέθηκε παρά το κάλυμμα του κε-

φαλιού της σε μια άλλη πηγή, τη Λαγκεία (Παυσανίας)

Θέματα από την ιστορία μας

14 ΠΟΛΥDΕΥΚΗΣ

πόλη κατά την αρχαιότητα. Εκατόστάδια από την τελευταία είναιη Βελεμίνα. Δεν υπάρχει θέσηστη Λακωνία πιο άφθονα εφο-διασμένη με νερό, καθώς εκτόςαπό τον Ευρώτα, ο οποίος κυλάεικοντά της, η Βελεμίνα διαθέτειαιωνόβιες πηγές"

Ο τάφος του Λαδά απέχονταςπενήντα στάδια από τη Σπάρτη,σε μέρος όπου ο δρόμος άγγιζετην κοίτη του Ευρώτα, αντιστοι-χεί, τόσο στην περιγραφή όσοκαι στη θέση, στο πέρασμα στις1:28, όπου είχα παρατηρήσεισημάδια του αρχαίου δρόμουστο βράχο, και πάνω του ένασπήλαιο και μια ταφική κόγχη.Ο τελευταίος είναι μάλλον ο τά-φος του Λαδά, καθώς ο Παυσα-νίας τον περιγράφει ως “πάνωαπό το δρόμο”. Δυστυχώς, δενμας ενημερώνει σε ποια από-σταση πέρα από αυτό το σημείοήταν η Πελλάνα, ούτε σε ποιαόχθη του ποταμού. Ίσως μπορείνα θεωρηθεί ότι η σιωπή του σεαυτό το ζήτημα αποτελεί επιχεί-ρημα ότι ήταν στην ίδια όχθηπάνω στην οποία είχε περιγράψειτα προηγούμενα σημεία, δηλαδήτη δεξιά. Από την άλλη, δεν δη-λώνει σε ποια όχθη ήταν η Βε-λεμίνα, το επόμενο μέρος πουκατονομάζει μετά την Πελλάνα,αν και ήταν σίγουρα στα αριστε-ρά. Ελλείψει καλύτερης θεωρίας,νομίζω ότι ο ελληνικός τοίχοςστην αριστερή όχθη και οι πηγέςπου απαντούν σε αυτές που ανα-φέρει είναι ισχυρά τεκμήρια ότιη Πελλάνα καταλάμβανε τη θέσηαυτή.

Στις 1:37 κινούμαστε και πάλι.Ο δρόμος μας εισέρχεται τώρασε μια ανοιχτή πεδιάδα με μι-κρούς λόφους οι οποίοι συνδέ-ονται με τις τελευταίες πλαγιέςτης οροσειράς Ξεροβούνι. Αφή-νουμε τον ποταμό αρκετά σταδεξιά, που ρέει κοντά στους πρό-ποδες των υψωμάτων που περι-βάλλουν την κοιλάδα προς ταανατολικά, και στην πλευρά τουοποίου, στις 1:47, είναι η Κονι-δίτσα, δύο μίλια στα δεξιά, σεευθεία απόσταση. Στις 1:55, δια-σχίζουμε ένα μεγάλο ρεύμα, πουρέει στον Ευρώτα από το βουνόστα αριστερά. Εδώ τα Ντεμίρια,ένα μικρό χωριό, είναι ενάμισιμίλι στα αριστερά, στην πεδιάδα,

και το Καστρί απέχει τρία μίλιααπό την ίδια κατεύθυνση, στηνπλαγιά του βουνού. Ο παραπό-ταμος του Ευρώτα κατεβαίνει απόένα βραχώδες φαράγγι, μεταξύΚαστρίου και Γεωργιτσίου, τοοποίο βρίσκεται σε προχωρημένουψόμετρο της οροσειράς του Ταϋ-γέτου, σε μια πολύ απότομη καιυψηλή θέση. Η ψηλότερη κορυφήαυτού του τμήματος της οροσειράςονομάζεται Κορακόλιθι ή Μαλεβόαπό το σλαβικό αρσενικό βουνό.(Malevo είναι ο Πάρνωνας, βου-νό που χωρίζει την Αρκαδία απότην Λακωνία). Το Γεωργίτσι είναιένα μεγάλο ελληνικό χωριό, ανά-μεσα σε πολλούς κήπους καικαλλιεργημένες πεζούλες. Στουςπρόποδες του ίδιου υψώματοςβρίσκονται τα Περιβόλια, κατοι-κημένα από Τούρκους, και πε-ρίπου έξι ελληνικές οικογένειες.Υπάρχει ένα τζαμί, και τα σπίτιαείναι όμορφα διασκορπισμέναμέσα σε μεγάλες καλλιέργειεςμουριάς και ελιάς. Εδώ φτάνουμεστις 2:15, έχοντας ταξιδέψει μισήώρα μετά την έξοδο από τον κεν-τρικό δρόμο προς τα αριστερά.Το πέρασμα του Κορακολιθίουδεν είναι δύσκολο από τα χωριάκατά μήκος της ανατολικής τουπλευράς, προς εκείνα που βρί-σκονται στις κοιλάδες του ποτα-μού Νέδοντα που συναντά τηθάλασσα στην Καλαμάτα. Η κα-λύτερη διαδρομή αυτή την εποχήκαι γενικά όποτε υπάρχει χιόνι,είναι από την Καστανιά μέχριτην Σίτσοβα (σημερινή Αλαγο-νία), μια απόσταση τριών ωρών:η πρώτη βρίσκεται πίσω από τοΚαστρί, η τελευταία βρίσκεταιανάμεσα σε ελαιόδεντρα, στηναπέναντι πλαγιά του βουνού, σεαπόσταση τριών ωρών από τηνΚαλαμάτα. Τρύπη, Βορδόνια καιΚαστρίτζι ή Καστρί, που βρί-σκονται στην ανατολική πλευράτου Κορακολιθίου, όλα αναφέ-ρονται από τον Γεώργιο Φραντζή(Βυζαντινό αξιωματούχο και ιστο-ρικό συγγραφέα που γεννήθηκεστην Κωνσταντινούπολη το 1401– πέθανε στην Κέρκυρα το 1477και έγραψε το χρονικό της Άλω-σης της Κωνσταντινούπολης) ότιαντιστάθηκαν και κατελήφθησαναπό τον Μωάμεθ τον Δεύτερο,το 1460, αφού κατέλαβε το Μυ-στρά. Στη συνέχεια προχώρησε

κατά το Λεοντάρι και το Γαρδίκι.Το συνημμένο είναι ένα σκίτσοτης θέσης των χωριών του Μεσ-σηνιακού που έκανα πέρυσι, απότην περιγραφή του γενίτσαρούμου Amus.

27 Μαρτίου - Στις 8:30 κι-νούμαστε από τα Περιβόλια πι-θανώς εκείνα της Αιγίδος. Ολό-κληρη η κοιλάδα νομίζω πωςσχημάτιζε την Λακωνική Τρίπο-λη, η οποία συνόρευε με τη Με-γαλόπολη, και της οποίας μιααπό τις πόλεις ήταν η Πελλάνα.Οι άλλες δύο ήταν πιθανώς ηΑιγίς και η Βελεμίνα. Φτάνουμεσε κάποιους χαμηλούς λόφους,ανάμεσα σε καλλιέργειες απόμουριές, που ανήκουν στην Γιωρ-γίτσα (Γεωργίτσι). Στις 9:30 δια-σχίζουμε έναν άλλο παραπόταμοτου Ευρώτα. Στις 9:42 περνάμεάλλη μια πλούσια Κεφαλόβρυση,όπου υπάρχουν και μερικά αρ-χαία τετράγωνα λιθάρια και έναμικρό κομμάτι θεμέλιου στη θέσητου, στην άκρη της πηγής. Εδώείναι και τα ερείπια ενός χανιού.

Τώρα αρχίζουμε να ανεβαί-νουμε σε βραχώδη ύψη και,έχοντας φτάσει στην κορυφή,διασχίζουμε μια πετρώδη πεδιάδακαι στη συνέχεια περνάμε πάνωαπό απότομους λόφους χωρίςμεγάλο ύψος, καλυμμένους μεθάμνους. Ο Eυρώτας κρύβεταισε κάποια απόσταση στα δεξιάσε μια βαθιά στενή κοιλάδα, ανά-μεσα στις δύο σειρές λόφων πουπροηγουμένως περικλείανε μιαφαρδιά κοιλάδα, αλλά τώρα χω-ρίζονται μόνο από τον ποταμό.Οι λόφοι της ανατολικής πλευράςσχηματίζουν, όπως συλλαμβάνω,την περιοχή που στην αρχαιότηταονομαζόταν Σκυρίτις. Οι Κολλί-νες, οι οποίοι βρίσκονται μεταξύτων λόφων, μπορεί να είναι ητοποθεσία του Οίοντος, ή τηςπόλης της Τεγεάτιδας, που ανα-φέρει ο Ξενοφών.

Στις 10:35, σε μια κορυφήπου υψώνεται από τη δεξιά όχθητου ποταμού, φτάνουμε σε έναερειπωμένο Δερβενόσπιτο καικατεβαίνουμε σε μια στενή κοι-λάδα, που ποτίζεται από ένα ρυά-κι από τα βουνά στα αριστεράμας, όπου, στην πλαγιά, σε μιαθέση παρόμοια με εκείνη τηςΓιωργίτσας και του Καστρίου, εί-ναι ο Λογκανίκος, ένα άλλο με-

γάλο ελληνικό χωριό. Το τμήματης οροσειράς του Ταϋγέτου πάνωαπό αυτό είναι καλά δασωμένομε δρυς στις μεσαίες πλαγιές,και με έλατο προς την κορυφή.Τα χαμηλότερα τμήματα καλύ-πτονται με καλλιέργειες αμπελιούκαι μουριάς, που ανήκουν στοΛογκανίκο και την Πετρίνα.

Κατηφορίζουμε κατά μήκοςτης δεξιάς όχθης του προανα-φερθέντος ρέματος και στις 10:50το διασχίζουμε λίγο πάνω απότη διασταύρωση του με τον Ευ-ρώτα, ο οποίος τώρα ρέει κατάμήκος της δυτικής πλευράς τουόρους Χελμός, σε μια μικρή κοι-λάδα που καλλιεργείται με βα-τόμουρα και ανήκει στο Λογκα-νίκο. Κάτω από τη διασταύρωσητου με το ρέμα του Λογκανίκου,ο Ευρώτας στρέφεται προς τανοτιοανατολικά. Στο φαράγγι στηναριστερή όχθη του ποταμού,στους πρόποδες του Χελμού, βλέ-πω την Αγία Ειρήνη ένα μετόχιτου μοναστηριού του Αγίου Νι-κολάου, πίσω από το οποίο,όπως πληροφορήθηκα στην Τρι-πολιτσά από τον Κυρ Ιανατάκη,ο οποίος είναι ντόπιος της Γιωρ-γίτσας, υπάρχουν κάποια Ελλη-νικά κατάλοιπα. Λέγεται επίσηςότι υπάρχουν απομεινάρια ελ-ληνικού φρουρίου στην κορυφήτου Χελμού, ίσως κομμάτι τηςίδιας αρχαίας πόλης. Αν και δενμπορώ να αντιληφθώ κανένααπό αυτά τα κατάλοιπα της αρ-χαιότητας, δεν έχω καμία αμφι-βολία για την ορθότητα των πλη-ροφοριών ή ότι τα ερείπια είναιαυτά της Βελεμίνας. Η απόστασηπου έχουμε ταξιδέψει από ταερείπια της Πελλάνας συμφωνείπολύ καλά με τα 100 στάδια πουτοποθετεί ο Παυσανίας ανάμεσαστις δύο πόλεις. Ο Χελμός είναιένας όμορφος στρογγυλός λόφος,που καλύπτεται από συστάδεςβελανιδιάς, πουρνάρια, αγριελιέςκαι πληθώρα θάμνων και κο-σμείται χαμηλά από μερικά φαρ-διά βοσκοτόπια, αναμεμιγμέναμε καλλιεργημένα εδάφη. Λέγεταιότι ο Νικηταράς (Νικήτας Στα-ματελόπουλος, οπλαρχηγός ηγέ-της της Επανάστασης του 1821γεννημένος στη Νέδουσα Μεσ-σηνίας το 1782 - Μ. Αναστάσοβαστο διάγραμμα του Leake) καιτο υπολειπόμενο σώμα των Κλε-

Θέματα από την ιστορία μας

15ΠΟΛΥDΕΥΚΗΣ

φτών, που ανέρχεται σε σαράντα(ένας αγαπημένος αριθμός, πουσημαίνει λίγο περισσότερο απότην αγγλική λέξη "αρκετοί"), ήρθετις προάλλες στο χωριό Πετρίνακαι πήρε ψωμί από έναν απότους κατοίκους, ο οποίος, βέβαιαμετά ήταν υποχρεωμένος ή ναπροσχωρήσει (στο σώμα) ή του-λάχιστον να διαφύγει, καθώς τοκεφάλι του, με διαταγή του Πασά,το είχε χάσει από αυτή του τηνενέργεια. Οι Κλέφτες πήγαν αρ-γότερα στο βουνό στα δυτικά τουΛεονταρίου, όπου δέχθηκαν επί-θεση από τους διώκτες τους καιδύο ή τρία άτομα σκοτώθηκανστη μάχη. Από τότε αποτραβήχ-θηκαν στη Μάνη και τους ακο-λουθεί ένα σώμα ανθρώπων τουΠασά και περίπου 400 ένοπλοιΈλληνες από τη βιλαέτι του Λε-ονταρίου.

Μετά την απώλεια οκτώ λε-πτών, φτάσαμε στην κοιλάδα τουEυρώτα και διασχίσαμε τον πο-ταμό στις 11:18, λίγο κάτω απόένα σημείο όπου συναντά δύοάλλα ρέματα, το ένα που ρέειαπό το τμήμα του βουνού ανά-μεσα στον Λογκανίκο και τηνΠετρίνα, και το άλλο από το βορ-ρά, από τους λόφους που συν-δέουν τα βουνά Χελμός και Τσεμ-περού. Ο κόμβος αυτών τωντριών ρευμάτων θεωρώ ότι ήτανη θέση του Ερμαίου (Herma-neum), κοντά στη Βελεμίνα, πουσηματοδοτούσε το όριο της Λα-κωνίας προς τη Μεγαλόπολη,όπως το Hermae στο Πάρνωνασημάδευε τα όριά της από τηνπλευρά της Τεγεάτιδος και τηςΑργείας, καθώς ο Παυσανίας πε-ριγράφει το μεν Hermaneum ως"κοντά στη Βελεμίνα" και προ-σθέτει ότι οι Αρκάδες προσποι-ούνταν ότι η Βελεμίνα ανήκε κά-ποτε σε αυτούς, μια κατάστασηη οποία, τουλάχιστον από τηνφράση αυτή, τείνει να δείξει ότιτο Hermaneum δεν απείχε πολύαπό αυτή την πόλη.

Ο κύριος κλάδος του Ευρώτα,ή αυτός που μόλις διασχίσαμε,ρέει από την ανατολή, κάτω απόμια κοιλάδα στη βόρεια πλευράτου όρους Χελμός. Εισερχόμαστεστην κοιλάδα αυτή και διασχί-ζοντας ξανά τον ποταμό, σταμα-τάμε στις 11:38 σε ένα μύλο,πάνω από τον οποίο, ρέει νερό

από τους πρόποδες του βραχώ-δους βουνού στη βόρεια πλευράτης κοιλάδας. Αυτή είναι η κύριαπηγή της Ίριδος, δηλαδή τουEυρώτα. Αμέσως συνδέεται μεένα ρυάκι, από την κορυφή τηςκοιλάδας προς τα ανατολικά, τοοποίο το καλοκαίρι είναι πολύφτωχό, αν όχι εντελώς στεγνό.Δύο μίλια από αυτήν την πλευράτου Λεονταρίου είναι η πηγή τουρεύματος Κουτουφαρίνα (γνω-στού στην αρχαιότητα ως Θει-ούντα), του πιο μακρινού νοτι-οανατολικού παραπόταμου τουAλφειού. Το καλοκαίρι είναιξερό, και ακόμη και στην πηγή,το νερό μπορεί να μαζευτεί μόνοβυθίζοντας βάζα στο έδαφος, ταοποία, μετά από κάποιο χρονικόδιάστημα, γεμίζουν.

Σε αυτό το σημείο, ο Leakeπεριγράφει πως φτάνει ως τουςπαραπόταμους του Αλφειού, στοΛεοντάρι, τον Χελμό και τηνΤσεμπερού, το Μοναστήρι τοΑγίου Νικολάου στο χωριό Καλ-τεζά, το κάστρο στο Γαρδίκι καιτο πέρασμα Μακρυπλάγι. ΟLeake κλείνει το κεφάλαιο τηςεπίσκεψης του με μια ανάλυσητης γεωγραφίας της περιοχής καιπως αυτή οδήγησε στην στρα-τιωτική υπεροχή της αρχαίαςΣπάρτη, σε συνδυασμό πάντα μετην πειθαρχία και ετοιμότητα τουΣπαρτιάτικου στρατού.

Ανασκόπηση LeakeΑφήνοντας τη Λακωνία, και

ειδικά αφήνοντάς την μέσω ενόςαπό τα βόρεια περάσματα της,δεν μπορεί κανείς παρά να ανα-λογιστεί πόσο το πεπρωμένο αυ-τής της επαρχίας της Ελλάδας,όπως αυτό των περισσότερωνάλλων χωρών, εξαρτιόταν απότη γεωγραφική της θέση. Αυτοίοι φυσικοί φραγμοί που σημα-τοδότησαν τα όρια πολλών κρα-τών της αρχαίας Ελλάδας καιπου ήταν η πραγματική αιτία τηςδιαίρεσης αυτής της χώρας σεπολλά μικρά ανεξάρτητα κράτη,από τα οποία προέκυψαν όλα τακαλά και κακά αποτελέσματα απότο επακόλουθο πνεύμα ζήλιαςκαι αντιπαλότητας, δεν είναι που-θενά πιο αξιοσημείωτοι από ό,τι στη Λακωνική. Η άγρια ακτο-γραμμή, η οποία αποτελεί τατρία τέταρτα του περιγράμματος

της, σε συνδυασμό με την από-τομη κλίση, το υψόμετρο και τασυνεχόμενα βουνά στην στεριά,της έδωσαν αυτή την ασφάλειααπό την εχθρική εισβολή που οΕυριπίδης χαρακτήρισε με τιςλέξεις δυσείβολος πολεμίοις, καιπου έκαναν ακόμη και τον Επα-μεινώνδα, μετά τη μάχη του Λεύ-κτρου, να διστάσει να εισβάλει,παρά την παρότρυνση των Αρ-κάδων, ανδρών που ήταν στηνκαλύτερη θέση να υποδείξουντο πως θα ξεπεραστούν οι δυ-σκολίες. "Είναι στην ισχύ τωνσυνόρων και τη συγκριτικά με-γάλη έκταση της χώρας, που πρέ-πει να εντοπίσουμε την κύριααιτία της λακεδαιμονικής εξου-σίας. Αυτές επέτρεψαν στον λαό,ενισχυμένο με μια άκαμπτη στρα-τιωτική πειθαρχία, και παρακι-νούμενο από ένα φιλόδοξο καιεκλεκτικό πνεύμα, πρώτα ναθριαμβεύσει επί των αδύναμωνγειτόνων της Μεσσηνίας, και μεαυτή την πρόσθετη δύναμη ναυπερνικήσει τις διαλυμένες δη-μοκρατίες της Αρκαδίας και γιααιώνες να κατέχει μια αναγνω-ρισμένη στρατιωτική υπεροχήέναντι κάθε άλλου κράτους στηνΕλλάδα. Είναι αξιοσημείωτο ότι,όλα τα κύρια περάσματα προςτη Λακωνία, οδηγούν σε ένα ση-μείο. Αυτό το σημείο είναι ηΣπάρτη, γεγονός που έδειξε αμέ-σως πόσο καλά επιλέχθηκε ηθέση αυτής της πόλης για τηνυπεράσπιση της επαρχίας καιπόσο καλά προσαρμόστηκε, ει-δικά καθ’ όσον συνέχιζε να μηνέχει τείχη, να διατηρεί μια διαρκήεπαγρύπνηση και αμυντική ετοι-μότητα, τα οποία είναι τα ασφα-λέστερα μέσα της επιθετικής επι-τυχίας.

Τα φυσικά ανοίγματα στηνπεδιάδα της Σπάρτης είναι μόνοδύο: το ένα από τον άνω Ευρώτα,όπως μπορεί να χαρακτηρισθείη πορεία του ποταμού πάνω απότη Σπάρτη και το άλλο από τομοναδικό μεγάλο κλάδο του Οι-νούντα (Κελεφίνα), ο οποίος,όπως έχω ήδη πει, ενώνεται μετον Ευρώτα απέναντι από το βο-ρειοανατολικό άκρο της Σπάρτης.Όλες οι φυσικές προσεγγίσειςπρος τη Σπάρτη από το βορράοδηγούν στη μία ή την άλλη απόαυτές τις δύο κοιλάδες. Από την

πλευρά της Μεσσηνίας η βόρειαπροέκταση του όρους Ταϋγέτου,που ενώνει το Λυκαίον όρος στοπέρασμα της Ανδανίας (πέρασμαΜακρυπλάγι), παρέχει ένα συ-νεχές φράγμα του πιο μεγαλο-πρεπούς τύπου, επιτρέπονταςμόνο περάσματα εύκολα υπερα-σπίσιμα και τα οποία, από τονΚρωμίτη της Αρκαδίας στα νο-τιοδυτικά του σύγχρονου Λεον-ταρίου, από την πεδιάδα του Στε-νύκλαρου, από την πεδιάδα τουΠαμίσου ή από τις αρχαίες Φαρές(Καλαμάτα), κατέρχονται όλα τηνκοιλάδα του άνω Ευρώτα καιοδηγούν στη Σπάρτη από τηνΠελλάνα. Υπήρχε πράγματι έναςκλάδος της τελευταίας αναφερ-θείσας διαδρομής που κατέβαινεστην πεδιάδα της Σπάρτης στονσύγχρονο Μυστρά που πρέπεινα ήταν μια πολύ συχνή επικοι-νωνία μεταξύ της Σπάρτης καιτου κατώτερου τμήματος της Μεσ-σηνίας. Αλλά, όπως και τα άλλαάμεσα περάσματα πάνω από τονΤαΰγετο, ήταν πολύ πιο δύσκολοαπό αυτά που έχω ονομάσει φυ-σικές εισόδους της επαρχίας. Τοκάστρο του Μυστρά είναι μιααξιοθαύμαστη θέση για την προ-στασία αυτής της εισόδου στηλακεδαιμονική κοιλάδα, αν καιδεν αναφέρεται στην ιστορία, πι-θανότατα επειδή η στρατιωτικήυπεροχή των Σπαρτιατών σπάνιατους έκανε να φοβούνται κάτιαπό την πλευρά της Μεσσηνίας.

Επεξήγηση όρων:

Στάδιο:Αρχαία μονάδα μέτρησης μήκους ,ίση με το μήκος ενός αθλητικούσταδίου (600 πόδια) και που αντι-στοιχούσε σε μήκος 195,15 μέτρων(π.χ. 100 στάδια που αναφέρει οΠαυσανίας είναι 19.5 χιλιόμετρα)

Δερβένι (ή ντερβένι): τουρκικήλέξη που χρησιμοποιούνταν επίΤουρκοκρατίας ως γεωγραφικόςπροσδιορισμός στενής διάβασηςδιαμέσου ορεινών όγκων, και είσο-δος ή έξοδος πύλης προς ευρύτερηπεριοχή (κλεισούρα)

Ζευγολατιό:1. Ζευγάρι ζώων που έχουν ζευχθείσε ζυγό2. Χωράφι που καλλιεργείται ήμπορεί να καλλιεργηθεί

Aφιέρωμα στην ελιά

16 ΠΟΛΥDΕΥΚΗΣ

Αγροτικός Συνεταιρισμός Συκέας: Στην υπηρεσίατων ελαιοπαραγωγών και της τοπικής κοινωνίας

Λίγα λόγια για το ΣυνεταιρισμόΜπορεί οι αγροτικοί συνεταιρισμοί να

μην συνοδεύονται πάντα από καλή φήμη,όμως ο Αγροτικός Συνεταιρισμός Συκέαςαποτελεί αναμφίβολα ένα επιτυχημένο πα-ράδειγμα συλλογικής προσπάθειας στο οποίοαξίζει ιδιαίτερη αναφορά. Με έδρα το Δημο-τικό Διαμέρισμα Συκέας του Δήμου Μονεμ-βασιάς που βρίσκεται στο Νομό Λακωνίας,έχει κύριο στόχο την υποστήριξη των ελαι-οπαραγωγών της περιοχής και την αξιοποίησητου συνεταιριστικού κινήματος για τη βελτίωσητης οικονομικής και κοινωνικής θέσης τωνμελών του. Αποτελεί επιπλέον αρωγό τωνκατοίκων, που στην πλειοψηφία ασχολούνταιμε τη γεωργία, συμμετέχοντας δραστήριαστη γενικότερη κοινωνική και οικονομικήδραστηριότητα της περιοχής.

Ο Συνεταιρισμός ιδρύθηκε το 1950, αρχικάως πιστωτικός, ενώ από το 1968 λειτουργείως ελαιουργικός. Ξεκίνησε με 30 μέλη σεπολύ δύσκολες εποχές, σήμερα όμως αποτε-λείται από 480 μέλη - παραγωγούς, οι περισσότεροι από τουςοποίους είναι κάτοικοι της Συκέας.

Η βασική δραστηριότητα του Συνεταιρισμού είναι η παραγωγήεξαιρετικού παρθένου ελαιολάδου. Η παραγωγή του ανέρχεταισήμερα σε περίπου 900 τόνους έξτρα παρθένου ελαιολάδου,και προέρχεται από τις ποικιλίες “Κορωνέϊκη" και “Αθηνολιά"σε αναλογία 80%-20%. Διαθέτει μεγάλο μέρος της παραγωγήςαπευθείας στην αγορά, συνήθως σε εξαγωγές και μέσω δημο-πρασιών, ενώ το υπόλοιπο τυποποιείται από την ΚΑΣΕΛΛ ΑΕ,την οποία έχει δημιουργήσει μαζί με άλλους οκτώ συνεταιρισμούςτης ευρύτερης περιοχής.

Στα πλαίσια του Συνεταιρισμού λειτουργείαναγνωρισμένη Οργάνωση Παραγωγών ηοποία απαριθμεί μέχρι σήμερα 320 μέλη,με στόχο την εγγραφή και νέων μελών στοάμεσο μέλλον. Οι παραγωγοί της Ομάδαςεφαρμόζουν σύστημα Ολοκληρωμένης Δια-χείρισης και πιστοποιούνται σύμφωνα με τοεθνικά πρότυπα AGRO 2.1 & 2.2/3.

Μια στέρεα αναπτυξιακή πορείαΟ Συνεταιρισμός διαθέτει ελαιοτριβείο

στη Συκέα Λακωνίας πιστοποιημένο με τοΣύστημα Διαχείρισης και Ασφάλειας Τροφί-μων σύμφωνα με το πρότυπο ISO22000:2005. Από την άποψη αυτή σημαντικήαποδείχτηκε η συμμετοχή στο ΠρόγραμμαΟΕΦ (Οργάνωση Ελαιουργικών Φορέων)με προϋπολογισμό 427.000€ για την τριετία2015-2018.

Τα οφέλη από τη συμμετοχή στο Πρό-γραμμα αποδείχθηκαν πολύ σημαντικά, τόσοστην ποιότητα του παραγόμενου προϊόντος

όσο και στη διαδικασία της παραγωγής, με παράλληλη εξοικο-νόμηση σε ώρες λειτουργίας αλλά και κόστος, μέσω της απόκτησηςσύγχρονων μηχανημάτων. Συμμετέχει επίσης και στην επόμενητριετία του Προγράμματος (2018-2021) με προϋπολογισμό846.000€, για να συνεχιστεί ο εκσυγχρονισμός της μονάδας,τόσο στον τομέα της παραγωγής όσο και στον τομέα της αποθή-κευσης. Αξίζει να σημειωθεί ότι η υλοποίηση των προγραμμάτωναυτών βασίζεται σε ίδια κεφάλαια του Συνεταιρισμού και ότι δενυπάρχει καθόλου δανεισμός.

Οι επιλογές που έγιναν στα πλαίσια του προγράμματος όσοναφορά τη διαδικασία παραγωγής στόχευαν στη συνεχή βελτίωσητου τελικού προϊόντος. Έτσι, ιδιαίτερη προσοχή δίνεται στον κα-

λύτερο δυνατό αερισμό των καρπών, ώστε να μην αναπτύσσονταιυψηλές θερμοκρασίες στις ελιές, οι οποίες θα οδηγούσαν σε ση-μαντική υποβάθμιση της ποιότητας του τελικού προϊόντος λόγωτης αύξησης της οξύτητάς του (χρήση λινών σακιών για καλόαερισμό, παλετοκιβώτια τα οποία προωθούνται κατά προτεραι-ότητα).

Έγινε προμήθεια κλαρκ για την ασφαλή μεταφορά των παλετώνμε τους περιε ́κτες της ελιάς από το χώρο παραλαβής στοεσωτερικό των ελαιοτριβείων χωρίς επιμολύνσεις του παραγόμενουελαιολάδου με καυσαέρια των συμβατικών μέσων μεταφοράς.Επίσης εγκαταστάθηκαν ανοξείδωτες κλιματιζόμενες δεξαμενέςμε διατάξεις κλιματισμού αλλά και σύστημα αζώτου, ώστε η θερ-μοκρασία στο χώρο αποθήκευσης ελαιολάδου διατηρείται εντός

Κάθε εισαγωγέας θέλει άριστη ποιότητα. Εμείς κάθεχρόνο έχουμε τις καλύτερες τιμές και αυτό δημιουργείαυξημένη ζήτηση για την ποιότητά μας. Εξάγουμε στην

Ιταλία και στην Αμερική περισσότερο.

Aφιέρωμα στην ελιά

17ΠΟΛΥDΕΥΚΗΣ

συγκεκριμένων τιμών, με αποτέλεσμα να διασφαλίζεται η διατή-ρηση των ποιοτικών χαρακτηριστικών του και να αποφεύγεται ηυποβάθμισή του.

Η έμφαση στην ποιότηταΤο στοίχημα που κερδήθηκε και σφράγισε την επιτυχημένη

πορεία του Συνεταιρισμού βασίζεται σε μεγάλο βαθμό στη συνεχήκαι επίμονη προσήλωση όλων των εμπλεκόμενων στο στόχοτης παραγωγής υψηλής ποιότητας ελαιολάδου.

Η εξαιρετική ποιότητα του ελαιολάδου που παράγεται οφείλεταισε ένα συνδυασμό παραγόντων οι οποίοι επιτρέπουν να αξιο-ποιηθούν στο μέγιστο βαθμό οι ιδιαίτερα ευνοϊκές κλιματολογικέςκαι εδαφικές συνθήκες της περιοχής.

Οφείλεται καταρχάς στην εμπιστοσύνη, τη συνέπεια και τηνκατανόηση των ίδιων των παραγωγών και στην πολύ θετικήτους ανταπόκριση στις απαιτήσεις και στους στόχους ποιότηταςπου οι ίδιοι έχουν υιοθετήσει.

Στις εκπαιδεύσεις παραγωγών που πραγματοποιούνται δίνεταιέμφαση στα οφέλη της συλλογικής διαχείρισης της ελαιοκαλ-λιέργειας, της κατάλληλης περιποίησης των δένδρων, της συλ-λογικής συγκομιδής, της αποθήκευσης, της επεξεργασίας καιεμπορίας με αποτέλεσμα ένα άριστο ποιοτικά τελικό προϊόν. Ιδι-αίτερη σημασία δίνεται, μέσω των προγραμμάτων επιμόρφωσης,στην ελαχιστοποίηση των προβλημάτων από υπολείμματα φυτο-φαρμάκων.

Από την άποψη αυτή κρίσιμης σημασίας είναι ο σωστός καιυπεύθυνος προγραμματισμός των δολωματικών ψεκασμών, οιοποίοι γίνονται από μέλη του Συνεταιρισμού και όχι απόεξωτερικές εταιρείες. Και ασφαλώς δεν είναι τυχαίο που στις χη-μικές αναλύσεις του περιεχομένου των δεξαμενών που γίνονταιτακτικά, τα επίπεδα των φυτοφαρμάκων είναι στα ίδια επίπεδαμε αυτά του βιολογικού ελαιόλαδου. Να σημειωθεί εξάλλου ότιεφαρμόζεται σύστημα ιχνηλασιμότητας με λήψη και διατήρησηδειγμάτων από κάθε παρτίδα παραγωγού, ώστε να είναι δυνατόννα προσδιοριστεί η ακριβής προέλευση τυχόν προβλημάτωνπου θα διαπιστωθούν εκ των υστέρων.

Η εξαιρετική ποιότητα του ελαιολάδου οφείλεται επίσης στηνπροσπάθεια των εργαζομένων, που συχνά δουλεύουν ακόμα και

όλη τη νύχτα, διότι ο ελαιόκαρπος πρέπει μετά την συγκομιδήτου να πάει κατευθείαν για έκθλιψη. Αυτό είναι πολύ σημαντικό,ώστε να αποφευχθεί η υποβάθμιση της ποιότητας που θα προ-καλούσε η πολύωρη παραμονή του πληγωμένου καρπού πριντην έκθλιψη. Η γρήγορη έκθλιψη συνδυάζεται ιδανικά με τις χα-μηλές θερμοκρασίες επεξεργασίας που επιτρέπουν την διατήρησητων ευγενών οργανοληπτικών χαρακτηριστικών του ελαιολάδου.

Καθοριστικό όμως ρόλο παίζει το οικοσύστημα της περιοχήςτο οποίο χαρακτηρίζεται από τη συνύπαρξη πεδινών, ημιορεινών

και ορεινών εδαφών. Αυτό, σε συνδυασμό με το μεγάλο αριθμόπαραδοσιακών ελαιοδέντρων αραιάς φύτευσης, συμβάλλει στηνπαραγωγή ενός προϊόντος υψηλής γευστικής αξίας με χαρακτη-ριστικό χρυσοπράσινο χρώμα, λεπτή γεύση και φρουτώδεςάρωμα. Η αποθήκευση τέλος σε ανοξείδωτες δεξαμενές τοποθε-τημένες σε στεγασμένους κλιματιζόμενους χώρους διασφαλίζειτη διατήρηση των χαρακτηριστικών αυτών, ιδιαίτερα κατά τουςθερμούς καλοκαιρινούς μήνες.

Δεν είναι τυχαίο ότι οι τιμές τις οποίες απολαμβάνουν οι πα-ραγωγοί - μέλη του Συνεταιρισμού είναι οι υψηλότερες στην Ελ-λάδα. Οι εξαγωγές και η σταθερή ποιότητα συνιστούν διαρκείςστόχους του Συνεταιρισμού.

Σωτήρης ΜπατζάκηςΔιαχειριστής του Συνεταιρισμού Συκέας

Στόχοι μας είναι η διατήρηση της ποιότητας και η τροφοδοσία σε ελληνικά συσκευαστήρια, για να προωθείται το ελαιόλαδο που παράγουμε

με την ελληνική επωνυμία.

Εν όψει των εκλογών του Ευρω-παϊκού Κοινοβουλίου, που θα διε-

ξαχθούν στις 23-26 Μαΐου 2019, θαήθελα να αναφέρω κάποια βασικάδεδομένα , που όλοι λίγο πολύ θαπρέπει να γνωρίζουμε για τον θεσμόαυτόν, ο οποίος είναι το βασικό όρ-γανο που μας αντιπροσωπεύει στηνΕυρωπαϊκή Ένωση.

Η νομική βάση των ευρωεκλογώνείναι το άρθρο 14 της Συνθήκης γιατην Ευρωπαϊκή Ένωση (ΣΕΕ) και ταάρθρα 20, 22 και 223 της Συνθήκηςγια τη λειτουργία της ΕυρωπαϊκήςΈνωσης (ΣΛΕΕ). Πέραν ορισμένωνκοινών κανόνων, οι εκλογικές ρυθ-μίσεις διέπονται από εθνικές διατά-ξεις, που ενδέχεται να παρουσιάζουνδιαφορές μεταξύ τους.

Σε όλα τα κράτη μέλη το ελάχιστοόριο ηλικίας για την άσκηση τουεκλογικού δικαιώματος είναι τα 18έτη, με εξαίρεση την Αυστρία, όπουτο όριο αυτό είναι τα 16 έτη και τηνΕλλάδα με όριο τα 17 έτη.

Εκτός από την Ελλάδα, η ψηφοφορίαείναι υποχρεωτική σε άλλα τρία κράτημέλη (Βέλγιο, Λουξεμβούργο και Κύ-προ) και η υποχρέωση ψήφου ισχύειγια τους υπηκόους καθώς και γιατους εγγεγραμμένους αλλοδαπούςπολίτες της Ε.Ε.

Το δικαίωμα του εκλέγειν και εκλέ-γεσθαι των αλλοδαπών καθιερώνεταιβάση του άρθρου 22 παράγραφος 2της ΣΛΕΕ, σύμφωνα με το οποίο«κάθε πολίτης της Ένωσης που κα-τοικεί σε κράτος μέλος του οποίουδεν είναι υπήκοος έχει το δικαίωματου εκλέγειν και εκλέγεσθαι στο Ευ-ρωπαϊκό Κοινοβούλιο στο κράτος μέ-λος όπου διαμένει».

Ωστόσο, η ερμηνεία της έννοιαςτης διαμονής εξακολουθεί να πα-ρουσιάζει αποκλίσεις μεταξύ τωνκρατών. Ορισμένες χώρες απαιτούνη κατοικία ή ο συνήθης τόπος δια-μονής του ψηφοφόρου να βρίσκεταιστην εκλογική τους επικράτεια (Εσθο-νία, Φινλανδία, Γαλλία, Γερμανία, Πο-λωνία, Ρουμανία και Σλοβενία) ή οψηφοφόρος να διαμένει στην επι-κράτειά τους κατά τρόπο μόνιμο (Κύ-προς, Δανία, Ελλάδα, Ιρλανδία, Λου-ξεμβούργο, Σλοβακία, Σουηδία καιΗνωμένο Βασίλειο) ή να είναι εγγε-γραμμένος στα δημοτολόγια (Βέλγιο

και Τσεχική Δημοκρατία). Για ναέχουν δικαίωμα ψήφου στο Λουξεμ-βούργο, την Κύπρο και την ΤσεχικήΔημοκρατία, οι πολίτες της ΕΕ πρέπειεπίσης να πληρούν μια ελάχιστη πε-ρίοδο διαμονής.

Σχεδόν όλα τα κράτη μέλη προ-βλέπουν τη δυνατότητα ψήφου απότο εξωτερικό στις ευρωπαϊκές εκλο-γές. Στο Βέλγιο, στη Βουλγαρία καιστην Ελλάδα μπορούν να ψηφίσουνμόνο μη διαμένοντες υπήκοοί τουςπου ζουν σε άλλο κράτος μέλος,ενώ άλλα κράτη μέλη δίνουν και τοδικαίωμα ψήφου των μη διαμενόντωνυπηκόων που ζουν σε τρίτη χώρα.

Το γεγονός ότι ορισμένοι αλλοδαποίδύνανται να ψηφίζουν τόσο στη χώραυποδοχής όσο και στη χώρα κατα-γωγής τους ενδέχεται να οδηγήσεισε διπλοψηφία, που σε ορισμένακράτη μέλη συνιστά ποινικό αδίκημα.Ωστόσο, η επιβολή του νόμου εξα-κολουθεί να είναι δύσκολη, δεδομένουότι η διασταύρωση των δεδομένωνμεταξύ των εκλογικών αρχών τωνκρατών μελών είναι ελλιπής. Πρό-σφατα γεγονότα κατέδειξαν τους τυ-χόν κινδύνους για τις εκλογικές δια-δικασίες και τη δημοκρατία, οι οποίοιμπορούν να προκύψουν από την επι-γραμμική (online) επικοινωνία. Ωςμέτρο για την αντιμετώπιση τυχόνπαράνομης χρήσης δεδομένων προ-σωπικού χαρακτήρα, η ΕυρωπαϊκήΕπιτροπή έχει προτείνει την προ-στασία της ακεραιότητας της ευρω-παϊκής δημοκρατικής διαδικασίας μετην πρόβλεψη οικονομικών κυρώσεωνσε περιπτώσεις κατά τις οποίες ευ-ρωπαϊκά πολιτικά κόμματα θα μπο-ρούσαν να εκμεταλλευθούν τις πα-ραβάσεις των κανόνων προστασίαςτων δεδομένων με σκοπό να επηρε-άσουν το αποτέλεσμα των Ευρωε-κλογών.

Το δικαίωμα του εκλέγεσθαι στιςεκλογές για την ανάδειξη του Ευρω-παϊκού Κοινοβουλίου σε οποιοδήποτεάλλο κράτος μέλος διαμονής αποτελείεπίσης έκφραση της αρχής της απα-γόρευσης των διακρίσεων μεταξύημεδαπών και αλλοδαπών και επα-κόλουθο του δικαιώματος ελεύθερηςκυκλοφορίας και ελεύθερης διαμονής.Κάθε πολίτης της Ένωσης, που δενείναι υπήκοος του κράτους μέλους

διαμονής του, αλλά πληροί τις προ-ϋποθέσεις όσον αφορά το δικαίωματου εκλέγεσθαι, δικαιούται να είναιυποψήφιος στις εκλογές για την ανά-δειξη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίουστο κράτος διαμονής του.

Σε ορισμένα κράτη μέλη (ΤσεχικήΔημοκρατία, Δανία, Γερμανία, Ελλάδα,Ολλανδία και Σουηδία), μόνο πολιτικάκόμματα και πολιτικοί σχηματισμοίμπορούν να υποβάλουν υποψηφιότητα.Σε όλα τα άλλα κράτη μέλη είναι δυ-νατόν να κατατεθούν υποψηφιότητεςμε την προϋπόθεση, ότι αυτές συγ-κεντρώνουν τον απαιτούμενο αριθμόυπογραφών ή υποστηρίζονται από τοναπαιτούμενο αριθμό ψηφοφόρων ενώ,σε ορισμένες περιπτώσεις, απαιτείταιεπίσης καταβολή εγγύησης.

Οι Ευρωεκλογές πραγματοποιούνταικάθε 5 χρόνια και διεξάγονται κατάτην ίδια περίοδο που αρχίζει το πρωίτης Πέμπτης και λήγει την Κυριακήπου ακολουθεί, ενώ η ακριβής ημε-ρομηνία και ώρες ορίζονται από κάθεκράτος μέλος.

Στα περισσότερα κράτη μέλη, οιψηφοφόροι μπορούν με προτιμησιακήψήφο να αλλάξουν τη σειρά των ονο-μάτων στη λίστα. Ωστόσο, σε εννέακράτη μέλη (Γερμανία, Ισπανία, Γαλλία,Ελλάδα, Πορτογαλία, Ηνωμένο Βα-σίλειο, Εσθονία, Ουγγαρία και Ρου-μανία) οι κατάλογοι είναι κλειστοί(χωρίς προτιμησιακή ψήφο). Στο Λου-ξεμβούργο μπορεί κανείς να ψηφίσειακόμη και υποψήφιους, που ανήκουνσε διαφορετικούς συνδυασμούς, ενώστη Σουηδία οι ψηφοφόροι μπορούννα προσθέσουν ή να διαγράψουνονόματα από το ψηφοδέλτιο.

Επίσης, στην πλειοψηφία των κρα-τών μελών, οι κανόνες που ρυθμίζουντις προεκλογικές εκστρατείες (επι-τρεπόμενη χρηματοδότηση, χρόνοςραδιοτηλεοπτικών μεταδόσεων, δη-μοσίευση αποτελεσμάτων δημοσκο-πήσεων κτλ.) είναι οι ίδιοι με εκείνουςπου ισχύουν για τις εθνικές εκλο-γές.

Από τη δεκαετία του 1960, το Ευ-ρωπαϊκό Κοινοβούλιο έχει εκφράσειεπανειλημμένως τις απόψεις τουσχετικά με ζητήματα που αφορούντην εκλογική νομοθεσία, ενώ επίσηςέχει καταθέσει προτάσεις σύμφωναμε το άρθρο 138 της Συνθήκης ΕΚ.

Η έλλειψη μιας πραγματικά ενιαίαςδιαδικασίας για τις εκλογές του Ευ-ρωπαϊκού Κοινοβουλίου αποδεικνύειτη δυσκολία εναρμόνισης των δια-φορετικών εθνικών παραδόσεων. Ηδυνατότητα που δημιουργήθηκε μετη Συνθήκη του Άμστερνταμ για έγ-κριση κοινών αρχών έχει επιτρέψει,αλλά μόνο μερικώς, το ξεπέρασμααυτών των δυσκολιών. Απομένει ναυλοποιηθεί ο φιλόδοξος στόχος πουπροβλέπει το άρθρο 223 της ΣΛΕΕπερί έγκρισης ενιαίας διαδικασίας,που απαιτεί τη συγκατάθεση του Ευ-ρωπαϊκού Κοινοβουλίου.

Στις 7 Φεβρουαρίου 2018, το Κοι-νοβούλιο ψήφισε υπέρ της μείωσηςτου αριθμού των εδρών του από 751σε 705 μετά την αναμενομένη απο-χώρηση του Ηνωμένου Βασιλείουαπό την ΕΕ, γεγονός που μπορεί νασυμβεί πριν από τις εκλογές του2019. Όμως, ο αριθμός των Ελλήνωνευρωβουλευτών θα παραμένει ο ίδιος,δηλ. 21.

Η συμμετοχή μας στις ευρωπαϊκέςεκλογές μας δίνει μοναδικό δικαίωμαλόγου στην κατεύθυνση που θα πάρειη ΕΕ κατά τα επόμενα πέντε χρόνιασε τομείς όπως το διεθνές εμπόριο,η ασφάλεια, η προστασία των κατα-ναλωτών, η καταπολέμηση της κλι-ματικής αλλαγής και η οικονομικήανάπτυξη. Όμως, οι ευρωβουλευτέςδεν διαμορφώνουν και αποφασίζουνμόνο σχετικά με νέα νομοθεσία,έχουν επιπλέον αρμοδιότητες.

Στις 22 Νοεμβρίου 2012, το Ευ-ρωπαϊκό Κοινοβούλιο ενέκρινε ψή-φισμα με το οποίο προτρέπει τα ευ-ρωπαϊκά πολιτικά κόμματα να προ-τείνουν υποψηφίους για τη θέση τουΠροέδρου της Επιτροπής. Οι ρυθμί-σεις αυτές εφαρμόστηκαν ενόψειτων εκλογών του 2014 και για πρώτηφορά στις εκλογές του 2014 έθεσανυποψηφιότητα κορυφαίοι υποψήφιοι.Τελικά, ένας από αυτούς τους υπο-ψήφιους, ο πρώην πρωθυπουργόςτου Λουξεμβούργου Jean-ClaudeJuncker, εξελέγη από το ΕυρωπαϊκόΚοινοβούλιο Πρόεδρος της Επιτροπήςστις 22 Οκτωβρίου 2014.

Καθώς η Ευρώπη ανήκει σε όλουςμας, η ψήφος μας συνιστά βασικήσυνεισφορά στην ευρωπαϊκή δημο-κρατία.

Θέματα

18 ΠΟΛΥDΕΥΚΗΣ

ΕΥΡΩΕΚΛΟΓΕΣ 2019Η ψήφος μας έχει σημασία για το αύριο της Ευρώπης

Κάρεν-Καλίσα Χιώτη

Περισσότες πληροφορίες για τη διαδικασία των ευρωπαϊκών εκλογών του 2019 μπορείτε να βρείτε στην κάτωθι ιστοσελίδα:http://www.europarl.europa.eu/news/el/headlines/eu-affairs/20181122STO19860/ola-osa-chreiazetai-na-gnorizete-gia-tis-europaikes-ekloges-tou-2019

Aφιέρωμα

19ΠΟΛΥDΕΥΚΗΣ

Μ ια εμβληματική μορφή τουΚαστρίου ήταν ο παπά-

Γιώργης ο Κακούνης. Ένας καλόςιερέας λευίτης, άνθρωπος αξιο-πρεπής και αξιοσέβαστος. Παιδιάεμείς τότε, σήμερα τον θυμόμαστεμε συγκίνηση. Οι άνθρωποι τουχωριού είχαν ένα ξεχωριστό σε-βασμό για τον ιερέα τους, γιατίήταν αυτός που τους στήριζε σεκαιρούς δύσκολους με τις συμ-βουλές του, εκτελώντας το λει-τούργημά του, χωρίς μισθό καιμε τα πενιχρά μέσα που υπήρχαντότε. Η ετήσια «μισθοδοσία» τουήταν οι προσφορές των κατοίκωντης Κοινότητας(στάρι, καλαμπόκι,λάδι κ. ά.) για να μπορέσει ναανταπεξέλθει στις ανάγκες τουεπειδή δεν έπαιρνε μισθό. Παρ’όλα αυτά ο παπά-Γιώργης ήτανπανταχού παρών, δεν αρνήθηκεποτέ να πάει όπου τον χρειάζον-ταν, οποιαδήποτε ώρα: να δια-βάσει ευχή, να μεταλάβει άρρω-στο, να κάνει αγιασμό… Κάποτεένας τον ρώτησε: Υπάρχει, παπά-Γιώργη, ζωή μετά θάνατο; Υπάρ-χει Κόλαση και Παράδεισος; Καιαυτός ήρεμος και γαλήνιος απάν-

τησε: «Έτσι, παιδί μου, γράφουντα βιβλία».

Ο εγγονός του Γιώργος Κα-κούνης μάς έστειλε ένα μικρόβιογραφικό σημείωμα για τονπαππού του.

«Ο παππούς μου ΓεώργιοςΚακούνης του Ιωάννη και τηςΠαναγιώτας γεννήθηκε στις 17Νοεμβρίου1879 και πέθανε στις20 Οκτωβρίου1963 λόγω γήρα-τος. Παντρεύτηκε τη γιαγιά μουΚακούνη Γεωργία (1886-1970)το γένος Σπυρίδωνος Ρετσινάαπό τη Βορδόνια και απέκτησανπέντε παιδιά που είναι με τησειρά γέννησης:

Παναγιώτα ( 1911), Ανθούλα(1913),Ευγενία (1915), Ευστά-θιος (1919),Ιωάννης (1923). Οπρώτος γιος, ο πατέρας μου, δενπήρε το όνομα του παππού του,του Γιάννη Κακούνη, αλλά τονβγάλανε Στάθη. Ο λόγος ήτανεότι η γιαγιά μου, μετά τις τρειςτσούπες που έκανε, είχε αποβο-λές και δεν κράταγε παιδί. Έταξετότε στην Παναγιά να σταθείσερνικό παιδί και να το βγάλειΣτάθη, όπερ και εγένετο. Η κα-

Ο ΠΑΠΑ-ΞΩΜΑΧΟΣνονικότητα στην ονοματοδοσίαεπανήλθε με το επόμενο παιδί,που πήρε το όνομα του παππούτου, Γιάννης.

Ο παππούς μου –βρίσκω σταβιβλία της εκκλησίας του Αϊ-Γιώργη– έκανε το πρώτο του μυ-στήριο ( Βάπτιση ) στις 26-06-1916 και το τελευταίο του, πάλιβάπτιση, το Μάρτιο του 1959.Λειτουργούσε στον Αϊ-Γιώργη(1916-1947) και κατόπιν στηνΑγία Βαρβάρα.

Τον διαδέχτηκε στην ενορίαο παπά-Γιάννης ο Γιαννούλης.

Τα πρώτα χρόνια της θητείαςτου, ως εφημέριος, οι ενορίτεςπλήρωναν τον παπά του χωριού,οι οποίοι ήτανε και αυτοί φτωχοίάνθρωποι και πότε του έδινανπότε δεν του έδιναν το μισθό .Έχοντας μεγάλη φαμελιά έπρεπενα δουλεύει στα χωράφια. Αρ-γότερα έγινε το Τ.Α.Κ.Ε (ΤαμείοΑσφάλισης Κληρικών Ελλάδος)και άρχισε η μισθοδοσία τουΚλήρου από το Δημόσιο».

Θα συμπληρώσουμε την ει-κόνα του παπά-Γιώργη με ένακείμενο του λαογράφου Δημη-τρίου Καλλιάνη δημοσιευμένοστον “Ταχυδρόμο” της Λακω-νίας.

Ο ΠΑΠΑ-ΞΩΜΑΧΟΣΔ. Γ. Καλλιάνη

(Από τη ζωή του χωριού)«Ο παπά-Γιώργης του Καστρι-

ού θα μπορούσε να ονομαστείαποστολικός. Άλλο δρόμο δεγνώριζε εκτός από αυτόν πουοδηγούσε από την εκκλησία στοχωράφι και από το σπίτι τουστην εκκλησία πάλι. Όταν άρχιζαντα οργώματα, τον έβλεπες μπρο-στά και να οργώνει και να σπέρ-νει με απλοχεριά σαν όπως σκορ-πούσε στους πιστούς την ευλογίατου. Είχε μια βαθειά εξοικείωσημε το χώμα και, με τη σκούφιακαι το παλιό ράσο που φορούσε,κρατώντας στο χέρι του τη βου-κέντρα έμοιαζε μέσα στο λαό τουαληθινή βιβλική μορφή. Πρώταβέβαια οδηγούσε τους χριστια-νούς στο λόγο κι αμέσως μετάτην ολοκλήρωσή του στο μόχθογια την επάρκεια του επιούσιου.

Καθώς τον θυμάμαι τώρα, θαρρώπως ταυτιζόταν περισσότερο μετο Φθινόπωρο. Ήταν, βέβαια,πάντα εποχιακός με την έννοιαότι γνώριζε, όσο κανένας άλλοςσυγχωριανός του τα μυστικά τηςγης σε κάθε ώριμη στιγμή της.Μόλις άνθιζαν τα ρείκια, άνθιζανκαι οι ευλογίες του. Και να πώς.Στη μικρή του ενορία, που πα-λιότερα ήταν δοξασμένη, είχανχτισμένα οι παλαιότεροι, πάνωσ’ ωραίους λόφους, σχεδόν όλατα ξωμόνια (ξωκλήσια). ΚάθεΦθινόπωρο έτρεχαν οι πιστοίνα λειτουργήσουν υπέρ υγείαςμε λειτουργό τον παπά-Γιώργηκαι ψάλτη τον αγροφύλακα τουχωριού. Κατά το συνήθειο τονειδοποιούσαν αποβραδίς και τηνκονταυγή μαζί με το κελάιδισματων πουλιών, κάτω από τη χα-μηλή στέγη του ξωκλησιού, άρχιζεσιγανά-σιγανά, σχεδόν βουβά,με μισόφωνα η Θεία Λειτουργία.Στην πραγματικότητα έψελνανόλοι κι έξω ακόμη από τον ναόο ανθισμένος τόπος. Η καμπα-νίτσα που χτυπούσε έφερνε τονκυματισμό της στο χωριό καικάτω στα χωράφια κι έτσι η Λει-τουργία απλωνόταν παντού. Καιο παπά-Γιώργης που γνώριζεόλους τους καημούς των πιστών,στο διάβασμα των ονομάτων υπέρυγείας συνήθιζε να δυναμώνειτη φωνή του για να τους ευχαρι-στήσει. Στο τέλος, αφού μοίραζετο αντίδωρο διπλωμένο σε χαρ-τάκι, έκοβε και μια λειτουργιάκαι παρακαλούσε να πιουν γιατην υγεία τους από το ανάμα.Μόλις που φώτιζε και ο καθέναςμε την ευχαρίστηση στην καρδιάτου έπαιρνε το δρόμο για το σπίτιτου και μετά για το χωράφι. Μετην ίδια προσυνενόηση ξέβγαινεκαι ο παπά-Γιώργης για να συ-νεχίσει τα οργώματά του. Και σ’όλο το δρόμο σιωπηλός επάνωστο γαϊδουράκι του, σιγοέψελνεσαν να μην είχε χορτάσει η ψυχήτου από τα πρωινά τροπάρια.Μάλλον ευλογούσε τη γύρωσπαρμένη γη.»

Επιμέλεια: Βαρβάρα Κεμερίδου

Λαογραφικά

20 ΠΟΛΥDΕΥΚΗΣ

O Διονύσης Μενίδης γεννή-θηκε το 1853 και πέθανε

το 1947. Όταν ήταν παιδί φύτεψετην πλατάνα του Αη Γιώργη

Τότε το Καστρί ήταν ξεραίλακαι την φύτεψε να έχουμε λίγοίσκιο και λίγη δροσιά. Η πλατάναόμως για να ζήσει θέλει πολύνερό

Κουβάλαγε λοιπόν νερό απότην στέρνα που είναι στο σπίτιτου πατέρα μου, την πότιζε κάθεμέρα και μεγάλωσε γρήγορα.

Αυτή η στέρνα είναι συνέχειατου σπιτιού, είναι το χαγιάτι.Κτίστηκε μαζί με το σπίτι το 1841και είναι φτιαγμένη από κορα-σάνι, δηλαδή τριμμένο κεραμίδιμε ασβέστη

Ο πατέρας μου έλεγε ότι χω-ράει 2000 οκάδες νερό, αλλάδεν την γέμιζαν ποτέ γιατί υπήρχεφόβος να σπάσει και να παρα-σύρει το σπίτι. Είχε όμως αρκετόνερό και έπαιρνε όλη η γειτονιά.Θυμάμαι τις γειτόνισσες που έλε-γαν ότι το βρόχινο νερό έβραζεγρήγορα τα όσπρια και στο λού-σιμο έκανε πολύ ωραία τα μαλλιά.Το νερό της στέρνας έκανε γιαόλες τις δουλειές εκτός από πό-σιμο. Τώρα στο Καστρί υπάρχειάφθονο νερό αλλά εγώ θυμάμαικαι την εποχή της στέρνας.

Πάνω από του πατέρα μου τοσπίτι ήταν το σπίτι του Μενίδη.Ένα ωραίο παραδοσιακό σπίτιμε μικρά παράθυρα και ξύλινομπαλκόνι. Δεν είχε μάντρα, είχε

λέσσα, είχε όμως και κάτι άλλοπου ήταν το καλύτερο παιχνίδιγια τα τότε παιδιά. Είχε τις γλί-στρες. Το καλοκαίρι η αυλή γέμιζεπαιδιά που μάλωναν ποιός θαπρωτοπάει στις γλίστρες. Στοσπίτι αυτό έμενε ο παππούλης οΜενίδης με την γριά του την Αν-νιώ. Εγώ τον παππούλη τον θυ-μάμαι σε πολύ μεγάλη ηλικία νακάθεται στο πετρόσκαλο τελείωςτυφλός με μακριά άσπρη γενειάδακαι πότε να σιγοτραγουδάει και

πότε να ψέλνει.Τα παιδιά χαλάγαμε τον κόσμο

από τις φωνές. Δεν μας μάλωνεποτέ, ούτε μας έδιωχνε αλλά μαςέλεγε θα σκίσετε τα σκουτιά σαςκαι θα σας μαλώσουν οι μανάδεςσας, για αυτό ελάτε να σας πωμια ιστορία. Από όλα που μαςέλεγε εγώ θυμάμαι ότι είχε φίλοένα Τουρκόπουλο που δεν ήθελενα φύγει από το χωριό και τοέκρυβε για πολύ καιρό.

Ο πατέρας μου έλεγε ότι στανιάτα του ήταν λεβέντης και τιςμεγάλες γιορτές πήγαινε στηνεκκλησία με φουστανέλες. Θυ-μάμαι όταν γύριζε από κάπου ηγριά του, βάραγε παλαμάκια καιέλεγε καλώς την γριά μου καλώςτην γριούλα μου. Όταν έφευγανπαιδιά μας έλεγε ΑΦΕΡΗΜ.

Στην εποχή μου στο πάνω Κα-στρί από τα Μουτεικα μέχρι ταΛιακοπουλειικα ήταν 35 παιδιά.Ο μόνος χώρος για να παίξουνήταν η πλατεία του Αη Γιώργη

και η πλατάνα του παππούλη τουΜενίδη που μας έκανε σκιά.

Τώρα το σπίτι του Μενίδηέχει γκρεμίσει μαζί με άλλα δέκαπου συνορεύανε με το βουνό.Ήταν όλα ωραία παραδοσιακάσπίτια. Εύχομαι να μην ακολου-θήσουν και άλλα.

Στις 12-02-2019 έφυγε απότη ζωή η Ματούλα Δημητρακάκηήταν η τελευταία της Ιστορικήςοικογενείας των Δημητράκηδων.Είχε γεννηθεί και μεγαλώσει στο

όμορφο Καστρί και το αγαπούσεπάρα πολύ –«χωριό που πρώτοδέχεται του ήλιου το φιλί»– πουγράφει ο Γιάννης Κορζής στοποίημα του το Καστρί. Ήταν έξιπαιδιά πέντε κορίτσια και ένααγόρι ο Δημητράκης. Η Ματούλαήταν η τελευταία. Μεγαλώσαμεστην ίδια γειτονιά, τα παιδικάχρόνια ήταν ωραία και ξέγνοι-αστα. Παίζαμε στον Άη Γιώργημαζί με τα άλλα 35 παιδιά τουχωριού.

Μετά την κατοχή ανέβηκε στηνΑθήνα έγινε καθηγήτρια Αγγλι-κών και διατηρούσε δικό τηςφροντιστήριο. Συμβαίνουν στηζωή κάτι συμπτώσεις που δενξέρεις πως να το εξηγήσεις. Στοχάος της Αθήνας βρεθήκαμε στοΠαλαιό Φάληρο το 1960 να μέ-νουμε με τις τρεις αδελφές Δη-μητρακάκη στον ίδιο δρόμο καιμε την Βαλεντίνη στην ίδια πο-λυκατοικία και στον ίδιο όροφο.Απέναντι η Φρόσω που την αγα-πούσα πολύ και σε απόστασηλίγων μέτρων η Ματούλα. Είναιπολύ ωραία να έχεις τόσο κοντάσου κατά δικούς σου ανθρώπους.Δυστυχώς μέσα σε τρία χρόνιαέφυγαν οι τρεις αδελφές καθώςκαι ο αδελφός τους

Τώρα αισθάνομαι μεγάλη μο-ναξιά και απέραντη ΘΛΙΨΗ.

Γεωργία Κορζή-Ξενόγιαννη

Η ΠΛΑΤΑΝΑ ΤΟΥ ΑΗ ΓΙΩΡΓΗ ΚΑΙ Ο ΔΙΟΝΥΣΗΣ ΜΕΝΙΔΗΣ

Συγχώρα με, Θεέ μου(Μεγάλη εβδομάδα, Απρίλιος 1985)

Στο σούρουπο, τ’ απόβραδοπου οι καμπάνες σήμαιναν λυπητερά στην πόλη,ξεκίνησα για το φτωχό του λόφου το ξωκλήσι.Μονάχος θέλησα να δω εκεί τον Σταυρωμένο.Λίγα ζουμπούλια μάζεψα στο δρόμο μυρωδάτακαι ανεμώνες κόκκινες κλειστές και λυπημένες.Η ταπεινή μου προσφορά.. δεν είχα τίποτα άλλο.

Τον είδα στο σταυρό χλωμό και ματωμένο,με τα καρφιά τα γύφτικα στα χέρια και στα πόδιακαι το κεφάλι του έσφιγγε στεφάνι αγκαθωτόκαι μια πληγή στο στήθος του ακόμα στο γυμνό.Και έτσι καθώς έγερνε στον ώμο το κεφάλι,στο πρόσωπο δεν έβλεπες του πόνου τον σπασμό.Θαρρούσες πως βρισκότανε στον ύπνο το γλυκό.

Τόσο φριχτό μαρτύριο, πώς άντεξες, Χριστέ μου,κι ακόμα εσυχώρεσες κι αυτούς τους σταυρωτές σου.Συχώρα με που δείλιασα στα πάθη σου Θεέ μου!!!

Γιάννη Κορζή, Ποιήματα

Θυμήθηκα...

21ΠΟΛΥDΕΥΚΗΣ

Γράφει η Καίτη Σμυρνιού

Π αρακολουθώντας παπ-πούδες και γιαγιάδες να

φροντίζουν τα εγγόνια τους,ώστε να δώσουν μια χείρα βοη-θείας στα εργαζόμενα παιδιάτους, βρέθηκα περισσότερεςαπό μία φορές να συμμετέχωσε συζητήσεις σχετικά με αυτότο φαινόμενο. Ένα φαινόμενοπου δεν περιορίζεται στο διά-στημα των καλοκαιρινών δια-κοπών. Συχνά η φροντίδα ξε-κινά από τους πρώτους μήνεςτης ζωής του μωρού και μπορείνα ολοκληρώνεται μετά το τέλοςτου δημοτικού σχολείου ή καιστις πρώτες τάξεις του γυμνα-σίου, καθώς, ακόμα και όταντο παιδί εντάσσεται στο σχολικόπεριβάλλον και ωράριο, υπάρ-χει ανάγκη για φύλαξη τις ώρεςπου μεσολαβούν από το σχό-λασμα έως την επιστροφή τωνγονιών στο σπίτι. Τι είναι λοι-πόν αυτό που ωθεί 60άρηδες,70άρηδες ή και 80άρηδες νααναλαμβάνουν αυτό το βαρύέργο; Είναι θεμιτό; Είναι ανα-μενόμενο; Είναι δεδομένο;Έχουν το δικαίωμα να αρνη-θούν και, αν το κάνουν, είναιαυτό κατακριτέο; Είναι εγωι-στικό; Είναι καταδικαστέο;

Έρευνες ψυχολόγων διαβε-βαιώνουν τη θετική επίδρασηπου έχει η συχνή επαφή μετον παππού και τη γιαγιά στηνπνευματική και ψυχική υγείατων παιδιών. Υπάρχουν επίσηςμελέτες που διαπιστώνουν οφέ-λη σε πνευματικό και σωματικόεπίπεδο για τους ίδιους τουςπαππούδες που φροντίζουν ταεγγόνια τους. Δυσκολεύομαιωστόσο να πιστέψω ότι η «υπό-σχεση» ότι θα ωφεληθούν μα-κροπρόθεσμα είναι ο λόγοςπου τους ωθεί να αναλάβουντο μεγάλωμα των «δυο φορέςπαιδιών τους». Ποιο είναι λοι-πόν το κίνητρό τους;

Είναι, φυσικά, πολλοί που

είναι απλώς άνθρωποι της προ-σφοράς και του καθήκοντος,και μάλιστα παίρνουν από τηνκοπιαστική εργασία που ανα-λαμβάνουν ικανοποίηση καιχαρά. Υπάρχουν αυτοί πουέχουν περίσσευμα αγάπης καιτην ανάγκη να το δώσουν - τικαλύτερο από το να το προ-σφέρουν στα παιδιά των παι-διών τους; Για άλλους είναι

μια δεύτερη ευκαιρία να κάνουνό-σα δεν έκαναν με τα παιδιάτους, να ξαναγεμίσουν την«άδεια φωλιά» τους. Κάποιοιβέβαια νιώθουν βαριά την ευ-θύνη και την υποχρέωση. Καιμερικοί αισθάνονται ότι αναγ-κάζονται να αγνοήσουν ή ναβάλουν στην αναμονή τα σχέ-δια, τις επιθυμίες, τα όνειρα,όσα θα έκαναν «όταν θα μεγα-λώσουν τα παιδιά». Η αλήθειαείναι ότι πολλοί παππούδες καιγιαγιάδες διανύουν εξαιρετικάπαραγωγικές ηλικίες, ζουν γε-μάτες ζωές, απολαμβάνοντας

δραστηριότητες και παρέες καιεξερευνώντας νέα ενδιαφέροντακαι πεδία, τα οποία θα ήταναπρόθυμοι να εγκαταλείψουν.Έχουν όμως δικαίωμα να εκ-φράσουν τις επιφυλάξεις τους;Έχουν δικαίωμα να βάλουνόρια; Έχουν τελικά δικαίωμανα αρνηθούν; Αν θέλουμε ναείμαστε ειλικρινείς, θα πρέπεινα παραδεχτούμε ότι η πλει-

ονότητα θα τους χαρακτήριζεεγωιστές, τα παιδιά τους θα θύ-μωναν και θα προκαλούντανρήγμα στον οικογενειακό ιστό.Δυστυχώς ή ευτυχώς, η παροχήβοήθειας προς τους νέους γο-νείς από τους παππούδες καιτις γιαγιάδες είναι αυτονόητη.Ακούγοντας συζητώντας καιδιαβάζοντας γι αυτό το θέμα.ΘΥΜΗΘΗΚΑ

Τη γιαγιούλα μου (και τηδική σας) που παντρεύτηκεέναν άντρα 40 χρόνια μεγαλύ-τερό της, ο οποίος είχε ήδηστο ιστορικό του άλλον έναν

γάμο και τρία παιδιά, από τηνπροηγούμενη σύζυγο. 20 χρο-νών ήταν η γιαγιά μου, ότανπήγε να μείνει στο σπίτι τουπαππού μου και δεν μπήκε απότην πόρτα αλλά από το παρά-θυρο (λόγω του ότι είχε πεθάνειη προηγούμενη) και βρέθηκενα συγκατοικεί με τρία ξέναπαιδιά και τα πεθερικά της, σεδύο μόνο δωμάτια.

Απόκτησε εννέα παιδιά καιαπό αυτά έχασε τα δύο- τότε οιγυναίκες γεννούσαν πολλά παι-διά. Εγώ τη γιαγιά μου τη γνώ-ρισα γριά σε εμφάνιση παρότιδεν ήταν μεγάλη, από όταν τηθυμάμαι φορούσε μαύρα (γιατίη ψυχή της ήταν μαύρη, απότις απώλειες των παιδιών τηςκαι του άντρα της, που τονέχασε γρήγορα). Αυτή λοιπόνη γυναίκα με τα τόσα βάσαναμάζευε τα εγγόνια (δεν ήμαστανκαι λίγα)σαν κλώσα κάθε βρά-δυ, στο χαγιάτι του σπιτιού, ήστο χειμωνιάτικο ανάλογα τηνεποχή έφτιαχνε μια στρωμα-τσάδα, άνοιγε μια μεγάλη αγ-καλιά και άρχιζε να λέει παρα-μύθια και ιστορίες από τη ζωήτης. Μας έπαιρνε ο ύπνος μετον γάτο να κοιμάται δίπλα μας.«Χαρά στον που ελούφαξε μεςτης γιαγιάς τον κόρφο… χαράστον που κοιμήθηκε με το να-νούρισμά της», όπως λέει καιο ποιητής.

Χαροκαμένες, βασανισμένεςγυναίκες που ανοίγανε την αγ-καλιά τους και αφιέρωναν τονπροσωπικό τους χρόνο χωρίςνα υπολογίζουν τίποτα. Θυσίαστο σύζυγο, στα παιδιά του καιστα παιδιά τους και στα εγγόνιατους. Ευλογημένες γυναίκες,μοναδικές. Τότε την (τις) θαύ-μαζα , τώρα μου λείπει και ανα-πολώ το χαγιάτι και τη μεγάληαγκαλιά. Θα ήθελα να κάνωκαι εγώ το ίδιο, όταν έρθει ηευλογημένη ώρα.

ΤΟΥ ΠΑΙΔΙΟΥ ΜΟΥ ΤΟ ΠΑΙΔΙ ΔΥΟ ΦΟΡΕΣ ΠΑΙΔΙ ΜΟΥ

Αλλού και Εδώ Γράφει η Ευγενία Λαμπή

22 ΠΟΛΥDΕΥΚΗΣ

«Μπορεί να υπάρχει κάτι στο καρπάτσιο,παραδοσιακή Ιταλική συνταγή από πολύλεπτές φέτες μοσχαρίσιου κρέατος, ελάχισταψημένες, σχεδόν ωμές, πασπαλισμένες μεδιάφορα μπαχαρικά ή μυρωδικά, που συνο-δεύονται από λαχανικά ή στην παέλα, παρα-δοσιακή Ισπανική συνταγή με τοπικό ρύζικρεατικά, ψαρικά και λαχανικά, καθώς ηΙσπανία μόλις ξεπέρασε την Ιταλία ως η υγιέ-στερη χώρα στον κόσμο». Έτσι ξεκινά τοσχετικό άρθρο του Bloomberg με τη σχετικήκατάταξη για το 2019, σε επίπεδο υγείας 169χωρών στον κόσμο που πληρούν τα κριτήριατου Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας.

Έτσι σύμφωνα με την εν λόγω κατάταξηη Ισπανία πέρασε από την έκτη θέση το

2017 στην πρώτη, υποσκελίζοντας τηνΙταλία η οποία από πρώτη το 2017, τώραείναι δεύτερη. Πρώτη η Ισπανία, δεύτερηη Ιταλία! Η Ελλάδα που βρίσκεται; Υπομονή,θα δείτε παρακάτω.

Τα κριτήρια; Οι παράγοντες που συνει-σφέρουν στη συνολική υγεία συμπεριλαμ-βάνοντας το προσδόκιμο ζωής και βάζονταςαρνητικό βαθμό (πέναλτι) σε παράγοντεςόπως το κάπνισμα και η παχυσαρκία. Λαμ-βάνονται υπόψη περιβαλλοντικοί παράγον-τες όπως η πρόσβαση σε ασφαλές νερό καιοι συνθήκες υγιεινής.

Μα βάση αυτά η Ισπανία της οικονομικήςκρίσης, για να μην ψάχνουμε για δικαιο-λογίες, έχει το υψηλότερο προσδόκιμο ζωής

μεταξύ των κρατώνμελών της Ευρωπαϊ-κής Ένωσης. Η πρό-βλεψη είναι ότι το2040 το υψηλότεροπροσδόκιμο θα είναιστην Ισπανία, αγγί-ζοντας κατά μέσο όροτα 86 έτη, ακολουθού-μενη από την Ιαπω-νία, τη Σιγκαπούρηκαι την Ελβετία. Τογιατί η Ισπανία, ίσωςμπορέσεις να το κα-

ταλάβεις αν επισκεφτείς τη Μαδρίτη καιέχεις τα μάτια σου και το μυαλό σου ανοιχτά.Να δεις πώς ζουν, πώς περπατούν, πώςχαίρονται, πώς αγαπιούνται, πώς τρώνε,πώς διασκεδάζουν. Όχι δεν κοιμούνται νω-ρίς! Ξενυχτούν πιο πολύ από εμάς.

Σχετικά με τις παρεχόμενες υπηρεσίεςυγείας ας δούμε τι διαπιστώνει για τηνΙσπανία –της κρίσης επαναλαμβάνω– τοΠαρατηρητήριο της Ευρώπης για τα Συστή-ματα και τις Πολιτικές της Υγείας: «Η πρω-τοβάθμια φροντίδα υγείας παρέχεται απότον δημόσιο τομέα, εξειδικευμένους γιατρούςκαι νοσηλευτικό προσωπικό, οι οποίοι πα-ρέχουν υπηρεσίες πρόληψης σε παιδιά, γυ-ναίκες και ηλικιωμένους, για άμεση καιχρόνια φροντίδα», και σημειώνει ότι τηντελευταία δεκαετία έχουν μειωθεί οι θάνατοιαπό καρδιαγγειακές παθήσεις και καρκίνους.

Για τις διατροφικές συνήθειες στις δια-πιστώσεις του Bloomberg χαιρετίζεται η με-σογειακή διατροφή της Ισπανίας και τηςΙταλίας, που είναι πλούσια σε εξαιρετικόπαρθένο ελαιόλαδο και ξηρούς καρπούς.Και εδώ επισημαίνεται πως η πλούσια δια-τροφή σε τέτοια λιπαρά, έχει ευεργετικότερηεπίπτωση σε καρδιαγγειακές παθήσεις καικαρκίνους, σε σχέση με άλλες δίαιτες με λι-γότερα λιπαρά. Προσέχετε λοιπόν όσες καιόσοι κάνετε δίαιτα, μην κόβετε το λαδάκι.

ΠΟΙΟΙ ΕΚΠΡΟΣΩΠΟΥΝ ΤΗ ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ;

Πού βρίσκεται η Ελλάδα στη κατάταξη:Δείτε τον πίνακα δίπλα, στην 26η θέση,ούτε καν στην εικοσάδα. Πού είναι η μεσο-γειακή διατροφή; Πού είναι το εξαιρετικόπαρθένο ελαιόλαδο; Πού είναι η κρητικήκουζίνα; Πού είναι η ντοματοσαλάτα; Ηχωριάτικη με τις ελιές και το μπόλικο ελαι-όλαδο; Πόσα χρόνια πέρασαν από τότεπου οι Αμερικανοί διαφήμιζαν και προ-σπαθούσαν να υιοθετήσουν την κουζίνατης Κρήτης όπου οι κάτοικοι ήταν υγιείς

και είχαν μακροζωία, τρώγοντας μπόλικαμυρωδικά και άλλα χόρτα, μπόλικο εξαιρε-τικό παρθένο ελαιόλαδο και μπόλικες ελιές.Και πίνανε και το κρασάκι τους και τη ρακήτους. Άλλοι τώρα φαίνεται ότι απολαμβάνουντα οφέλη της μεσογειακής διατροφής καιτη διαφημίζουν διεθνώς.

Τα παιδιά μας είναι από τα πιο παχύ-σαρκα του ανεπτυγμένου κόσμου, τα παιδιάστην Κρήτη έχουν χοληστερίνη, οι ενήλικεςτης πόλης δεν περπατάμε, ακόμη και στα

χωριά στο χωράφιπας με το τρακτέρ. Δεθα μιλήσω για τηνπαχυσαρκία του πλη-θυσμού. Και καθώςοι άλλοι προχωρού-σαν και αναδείκνυαντη μεσογειακή κουζί-να τους, εμείς μείναμεστο μουσακά, δε λέωνοστιμότατος. Αλλά ηελληνική κουζίνα δενείναι μόνο μουσακάς.Έχουμε νοστιμότατα

όσπρια, λαχανικά, κρέατα, αρωματικά φυτάκαι φρούτα, όμως φαίνεται λίγοι τα προτι-μούν και ιδιαίτερα τα παιδιά. Πριν απόχρόνια η μπεσαμέλ και η κρέμα γάλακτοςθεωρούνταν διαβατήριο αστικοποίησης.Όση κρέμα γάλακτος και να φάμε, Γάλλοιδε θα γίνουμε, σημειωτέον ότι η Γαλλίαβρίσκεται στη 12η θέση.

Αν περιηγηθείς στα τηλεοπτικά κανάλιαθα συναντήσεις διάφορους σεφ μερικοίαπό τους οποίους προτείνουν συνταγέςπου αν τις εντάξεις συστηματικά στο διαι-τολόγιό σου, πρώτον θα ισοπεδώσεις τηνοσφρητική και γευστική σου ικανότητα καιδεύτερον έχεις σίγουρη τη χοληστερίνητουλάχιστον.

Δε θα μιλήσω για τις υπηρεσίες υγείας,τις ανύπαρκτες υπηρεσίες για τη φροντίδατων ηλικιωμένων, αν δεν έχεις χρήματαπέθανες, γιατί θα πονέσουμε. Ένα χρόνοπαλεύαμε να αποκτήσουμε οικογενειακόγιατρό και δεν το καταφέραμε. Οπότε τι ναπούμε για δημόσια προγράμματα ευζωίας.

Δε θα γράψω τίποτα άλλο γιατί θα ψυ-χοπλακωθούμε!

ΟΥΤΕ ΚΑΝ ΣΤΗΝ ΕΙΚΟΣΑΔΑ!

Σοβαρά και Ευτράπελα

23ΠΟΛΥDΕΥΚΗΣ

Εκλογέςα) Πολλά τα γραφικά στο χωριό μας

κατά τη διάρκεια των εκλογών νύχτες ατέ-λειωτες γίνονταν συζητήσεις για να πειστούνοι υποψήφιοι και αργότερα οι ψηφοφόροι.Έτσι όταν ο φίλος μας ρωτήθηκε αν θαξανά είναι υποψήφιος απάντησε με καημό:

– Είναι να ξανακατεβαίνω ρε φίλε τώραπου ρύθμισα το ζάχαρο;

β) Ο άλλος πάλι μένοντας έξω από τοσυνδυασμό γιατί βρέθηκε τελευταία στιγμήπιο κατάλληλος, μονολογούσε με καημό:

– Κρίμα τα τόσα κεράσματα - άβυσσος ηψυχή του ανθρώπου.

Γ. Αρφ.

Μεταξύ συναδέλφωνΧάλασε πρόσφατα το αυτοκίνητο μιας

γιατρίνας στο δρόμο Αλευρού - Γεωργίτσιφωνάξανε τον Γιακούμπ (κατά κόσμο Δη-μήτριο Θεοφιλάκη). Αφού το επισκεύασεκαι πήρε εμπρός η μηχανή, κατευχαριστη-μένη η γιατρίνα ρωτάει πόσο κάνει ηδουλειά για να πληρώσει, για να πάρει τηναπάντηση από τον Γιακούμπ:

– Α, σε ΣΥΝΑΔΕΛΦΟΥΣ εμείς λεφτάδεν παίρνουμε.

Κόκαλο η ΓΙΑΤΡΙΝΑ που αναρωτιόταντι δουλειά κάνει το παλικάρι.

Γ. Αρφ.

Πόσοι καφέδεςΟι δύο φίλοι βρεθήκαν στον καφενέ ο

τρίτος περαστικός λέει στον καφετζή:– Φτιάξε δυο καφέδες, έναν στον γιατρό

και έναν στον Μάριο.

Ο βακαλάος βρέθηκε σε άλλοτσουκάλι

Άλλες εποχές η δεκαετία ’50-60 μέσαστην φτώχια, ο βακαλάος το φαγητό τουφτωχού. Μέσα στο καφενείο κάθεται σεμια γωνιά ο μπάρμπα Μήτσος, τον βλέπειο μπάρμπα Παναγιώτης:

– Ρε, Μήτσο, δεν πας τον βακαλάο στοσπίτι;

Σηκώνεται ο μπάρμπα Μήτσος παίρνειτο βακαλάο, τραβάει κατά την ανηφόρα…

Την άλλη μέρα που ξαναβρεθήκαν, ρωτάειο μπάρμπα Παναγιώτης:

– Τι έγινε ρε Μήτσο, τον πήγες το βακα-λάο στο σπίτι χθες;

– Ναι, λέει ο μπάρμπα Μήτσος και τονέφτιαξε η γυναίκα, πεντανόστιμος ήταν.

Κόκαλο ο μπάρμπα Παναγιώτης που εν-νοούσε να πάει ο βακαλάος σπίτι του.

Χρήστος Λαμπράκης

Αυτό περιμένωΟι δυο γειτόνισσες ψυχρανθήκανε κάποτε

για τα νερά. Ποια θα ποτίσει πρώτη. Απότότε κράταγε μούτρα η μια στην άλλη. Ημια η "μπολσεβίκα" (όπως την ονόμαζευποτιμητικά και με απέχθεια άλλη γειτό-νισσα) ήτανε μοναχή της, χήρα από χρόνια,χωρίς παιδιά. Η άλλη με μεγάλη οικογένειακαι χίλιες δουλειές να βγάλει πέρα. Δε γει-τονεύανε μόνο τα σπίτια τους αλλά και οικήποι τους με τα διάφορα λαχανικά. Μιαμέρα που σκαλίζανε η κάθε μια τον κήποτης, η μοναχική έριξε τον εγωισμό της καιμίλησε:

– Μωρ' Κατερίνη…Η Κατερίνη τσιμουδιά.– Μωρ' Κατερίνη, σου μιλάω.Τίποτα η Κατερίνη.– Μωρ' Κατερίνη, μίλα μου, μωρή, θα

σκάσω.– Ε, αυτό περιμένω κι εγώ της απάντη-

σε.

Άλογο με νοημοσύνηΕίχαμε ένα άλογο αμερικάνικο. Ο πατέρας

μου το είχε πάρει από τσαμπάση. Το αγάπαγαπολύ και αν το θυμάμαι στενοχωριέμαιπολύ. Γνώριζε τους αριθμούς μέχρι το 10.Σχεδιάζαμε κάτω στο δρόμο αριθμούς, του’λεγες «πάτα το 6» και παπ, το πάταγε. Ότανθα φεύγαμε για Αμερική το πουλήσαμε σ’έναν Κονιδιτσιώτη τσαμπάση. Πήγαμε εγώμε τον Δήμο τον Μερεκούλια (εκείνος είχεδύο άλογα). Το δέσαμε. Όταν είδε πωςφεύγαμε, άρχισε να χλιμιντράει, σήκωσετον κόσμο στο πόδι. Εμείς φύγαμε για τονΚαναδά και μάθαμε πως το άλογο ξέφυγεκαι γύρισε στην Καστανιά.

Π. Ξ.

Η ατρόμητη γυναίκαΕίχαν έρθει στο σπίτι μας και ζήταγαν το

μουλάρι. Το είχαμε δέσει απέναντι στα πε-ζούλια πάνω από τη γέφυρα για βοσκή. Εντω μεταξύ ήταν αποκλεισμένα μια ορισμένηώρα και δε μπόραγες να περάσεις. Τοείχανε κλείσει εκεί που είναι το κανάλι καιπερνάει το νερό στο δρόμο. Δεν μπόραγες

όταν έπεφτε ο ήλιος να πας στον κήπο ήστον κάμπο, έπρεπε προτού πέσει ο ήλιος.

– Φέρε μας το μουλάρι.– Πώς θα πάω, δεν το έχουμε εδώ. Το

έχουμε στο χωράφι, αφού το έχετε κλείσειαπέναντι, αν θα πάω θα με σκοτώσουν.

– Κι αν σε σκοτώσουμε τώρα;Τότε, ρε παιδιά, η μάνα μου τράβηξε την

μπλούζα της και λέει:– Αν είσαστε παλικάρια, σκοτώστε με.

Εμείς τα παιδάκια κλαίγαμε.Τότε ο πατέρας μου λέει:– Ρε παιδιά, τα βάνετε με γυναίκες; Αφή-

στες τες. Λαβαίνεις υπόψη σου τις γυναί-κες;

Θα τη σκοτώνανε…Π. Μ.

Το μυστήριο λύθηκεΒαθιά μεσάνυχτα, πήχτρα το σκοτάδι, το

γρύλισμα της σιδερένιας ρόδας ακούστηκεστο καλντερίμι. Ακόμα δεν είχαν ρίξειάσφαλτο στον κεντρικό δρόμο της Καστανιάς,αλλά ήταν στρωμένος με χαλίκια. Ο μικρόςΚαστανιώτης που ξύπνησε από το θόρυβο,πιάστηκε στο παράθυρο, να δει τι συμβαίνει.Ένας άνθρωπος (μια γρια μάλλον) με μαύραρούχα και κουκούλα, χωρίς να φαίνεταιπρόσωπο, τσούλαγε ένα καρότσι μέσα στοοποίο ήταν ξαπλωμένο ένα παιδί(;). Ο μι-κρός παρακολουθούσε έντρομος τη «γρια»που κατηφόριζε από το «ηρώον» και χανότανστο στενό του Γιαννίτσα.

Τα χρόνια πέρασαν, το παιδί έγινε με-γάλος άντρας πια, διηγήθηκε το περιστατικόσε φίλους του, μην μπορώντας να το εξη-γήσει λογικά. Πέρασαν καμιά σαρανταριάχρόνια από τη θριλερική περιγραφή και τομυστήριο λύθηκε το περασμένο καλοκαίριαπό Καστανιώτη που γνωρίζει πολύ καλάτη ζωή του χωριού και τους ανθρώπους.Τα πίνανε οι φίλοι ξεροσφύρι σε ένα κατώιδωρεάν και μερικές φορές γίνονταν τόσολιάδα, που ήταν αδύνατο να πάει κάποιοςσπίτι του περπατώντας. Τον φορτώνανελοιπόν στο ξύλινο καρότσι και άρχιζε … «ηδιανομή κατ’ οίκον», διασχίζοντας το καλν-τερίμι.

Θ. Π.

Λεξιλογικά - Λαογραφικά

24 ΠΟΛΥDΕΥΚΗΣ

Ορτ, ορτ, παράγγελνε στο άλογοο αναβάτης του, (έφιππος ή πε-ζός) κι εκείνο υπάκουε. Ένα πα-ράγγελμα αποκλειστικά για ταάλογα που ακουγόταν στους πα-ράδρομους της αγοράς, κάθε Δευ-τέρα που γινόταν το παζάρι στηνΚαστανιά ή στα σαμαράδικα όταντα καλιγώνανε. Το ίδιο πρόσταγ-μα ακουγόταν στο δρόμο για τονκάμπο και τα χωράφια. Στο ΜέγαΕτυμολογικό καταγράφεται το αρ-χαίο ρήμα όρω, που σημαίνειδιεγείρω, ο παθητικός παρακεί-μενος ώρται, το ρηματικό όνομαορτός και από εκεί το ρήμα ορτώ.Από εκεί προέρχεται το ρήμαορτίζω και ορταλίζω. Κατά τονΑριστοφάνη η λέξη ορταλίζω ση-μαίνει κυρίως την προσπάθειατων μικρών παιδιών να σηκω-θούν προς τα επάνω (ορούεινεις ύψος), αλλά γινόταν κατά-χρηση της λέξης και για οποι-αδήποτε άλλη κίνηση. Και στονΗσύχιο θησαυρίζονται λέξεις απότην ίδια ρίζα: όρσο=εγείρου, ορ-τάλιχοι=οι νεοσσοί που δεν πε-τούν κανονικά αλλά ορταλίζουνή και είδος αλεκτρυόνων, ορτόςκαι ορτή (=εορτή), ορσομένη(=διεγειρομένη), ορσοθύρα=ηπόρτα που οδηγεί στο υπερώο,ορσιπετής=αυτός που πετάειψηλά. Από το ρήμα όρω παρά-γεται το ορύω, ορνύω, όρνυμικαι και όρσεο, όρσομαι. Απότην ίδια ρίζα προέρχεται το όρος(=βουνό) που εκτείνεται σε ύψος,αλλά και κονιορτός (κόνις+ ορ-τός)=η έγερση σκόνης.Επίσης από το όρνυμι το ουσια-στικό όρνιθες που αρχικά αφο-ρούσε όλα τα πτηνά, ενώ στη

συνέχεια η λέξη αφορά την όρ-νιθα (=κότα). Στην Καστανιά ηγιαγιά Β. Π. όταν ο εγγονός τηςπροσπαθούσε να ανασηκωθείγια να περπατήσει, έλεγε «κοτα-ρίζει».

Αμπάρες (ή κουμπάρες). Υπάρ-χει η έκφραση"παίζουμε" τιςκουμπάρες" όταν θέλουμε ναπούμε πως μιλάμε μεταξύ μαςχωρίς σοβαρότητα, αλληλοκο-ροϊδευόμαστε. ΟΜΩΣ μάλλονπρόκειται για το παιχνίδι αμπά-ρες, το γνωστό ως αμπάριζα. ΣτοΧρονικό του Μορέως αναφέρεταιπως όταν η φράγκικη στρατιάανέβηκε στο Μακρυπλάγι, εκείοι ελλοχεύοντες Έλληνες έπεσανπάνω τους και δύο φορές απο-κρούστηκαν οι Φράγκοι. Τότε οΑνσελίνος τους είπε τους παρα-κάτω στίχους:"ουδέν εντρέπεσθε ποσώς να παί-ζωμεν ως κοπέλια, ωσάν παιχνίδι παίζομεν, το λέγουσιναμπάρες;". στιχ. 5394-5δηλ: "δεν ντρεπόσαστε καθόλουνα παίζουμε σαν μικρά παιδιά,σαν το παιχνίδι το οποίο ονομάζουναμπάρες;".Κατά τον Ελευθερουδάκη, αμπά-ριζα είναι "δρομική παιδιά", δηλ.παιχνίδι με τρέξιμο κοινότατοκαι πολύ διαδομένο στην Ελλάδα,καλούμενο αμπάρα ή μπάρα ήσκλαβάκια. Θεωρεί πως η ονο-μασία είναι γαλλικής προέλευσηςμας έμεινε πιθανόν από τηνφραγκική κατάκτηση, και ανα-φέρεται στο "Χρονικόν του Μο-ρέως". Η ουσία είναι πως δενπαίζουμε τις κουμπάρες αλλά τιςαμπάρες, όπου δύο ομάδες παι-

διών κυνηγούν η μία την άλληπροσπαθώντας να την αιχμαλω-τίσει. Στο λεξ. Μπαμπινιώτη ηλέξη είναι αλβανικής προέλευσης.Στην Καστανιά το παιχνίδι αυτότο λέγανε σκλαβάκια (τότε πουτα παιδιά χορταίνανε παιχνίδιστις γειτονιές).

Φυράδες Φυράδες είναι οι χα-ραμάδες που είχαν τα παλιά σπί-τια στα πορτοπανέθυρα, στα ξύ-λινα πατώματα, στα ταβάνια. Απότις φυράδες έμπαζε κρύο το χει-μώνα ή τις νύχτες ή τις νύχτεςέβγαινε το φως και μαρτύραγεαν κοιμούνται οι νοικοκυραίοι.Με τον καιρό τα ξύλα πετσικά-ρανε, δεν εφαρμόζανε καλά καιαφήνανε κενά κάποιων χιλιο-στών. "Είναι ξύπνιοι, βλέπω φωςαπό τις φυράδες" ή "να βουλώ-σουμε τις φυράδες γιατί ξεπα-γιάσαμε". Ο πολύ αδύνατος άν-θρωπος στο χωριό λεγόταν φυ-ράδας. Υπήρχε και παρατσούκλι"Φυράδας”.Η φυράδα σχετίζεται με το ρήμαφυραίνω που σημαίνει ελαττώ-νομαι σε βάρος και σε όγκο,συρρικνούμαι και προέρχεταιαπό την αρχαία λέξη φυρώ πουσημαίνει ζυμώνω. Το αλεύριόταν ζυμώνεται λιγοστεύει σεόγκο και έτσι εξηγείται γιατί τορήμα φυραίνω σημαίναι απώλειαόγκου και βάρους. Φυρονεριάείναι η άμπωτη το αποτράβηγματων νερών, αντίθετο της παλίρ-ροιας. Οι ηλικιωμένοι που ξε-χνούν, λένε φύρανε ή φύρασετο μυαλό μου. Φύραμα οι αρχαίοιέλεγαν το αλεύρι που έχανε όγκοζυμωμένο με νερό, δηλ. το ζυ-

μάρι. Φύρα είναι η ελάττωση τουόγκου ή του βάρους.Φυρός είναι ο λειψός και φυρό-μυαλος αυτός που πράττει ανόητα,που του λείπει μυαλό. Όταν ελατ-τώνεται ένα προϊόν σε βάροςλέμε πως έχει φύρα.

Πρόγκα η αποδοκιμασία που εκ-δηλώνεται με κραυγές ή θορύβους,ομαδικός χλευασμός. Η λέξη προγ-κάω χρησιμοποιείται στην κυριο-λεξία για ζώα και για την ακρίβειαστα γαϊδουράκια, γιατί το ρήμαείναι σύνθετο από την πρόθεσηπρο και το ρήμα ογκάομαι πουσημαίνει γκαρίζω. Ογκανίζω, ογ-κάντσα, ογκηθμός είναι το γκάρι-σμα του γαϊδάρου. Επειδή βρήκασε λεξικό πως το προγκάω είναιαγνώστου ετύμου, και έχοντας τηνπεποίθηση πως οι άνθρωποι τουχωριού συνειδητοποιούν καλύτερατη λαϊκή γλώσσα, αισθάνομαι τηνανάγκη να διηγηθώ ένα περιστα-τικό που συνέβη το 1955 περίπου.Ήταν καλοκαιράκι και τα γυναι-κόπαιδα ετοιμάστηκαν να πάνεστο ξωκκλήσι που γιόρταζε στοβουνό. Ήταν του Αϊ-Λιός. Δανεί-στηκαν το γαϊδουράκι από τη γει-τόνισσα τη Μαλώ (Μαριγώ), φόρ-τωσαν το καλάθι με φαγώσιμα(αυγά βραστά, τυρί, ελιές, ψωμί),στρωσίδια να απλώσουν για τομεσημεριανό υπαίθριο φαγητόκαι έβαλαν το μικρό κοριτσάκιτου σπιτιού στο σαμάρι. Το γαϊ-δουράκι τρόμαξε από κάποιο θό-ρυβο, τσίνιξε, κλώτσησε με ταπισινά πόδια, και άρχισε να τρέχεισαν τρελό μπροστά (προ), γκαρί-ζοντας (ογκα-νίζοντας), με λίγαλόγια πρόγκηξε.

Mια σειρά κειμένων που προσπαθεί ναπροσεγγίσει λεξιλογικά τοπωνύμια αλλά και λέξειςπου χρησιμοποιούμε στον καθημερινό μας λόγο.Ως πηγές έχουν χρησιμοποιηθεί κυρίως: Τα λεξικάτης κοινής νεοελληνικής του Μπαμπινιώτη καιτου Ιδρύματος Τριανταφυλλίδη. Το ετυμολογικόλεξικό του Ν. Ανδριώτη, το λεξικό των Liddell-Scott Α. Κωνσταντινίδη, αλλά και δημοσιεύσειςτου Δ. Καλλιάνη στον παλιό ΒΟΡΕΙΟΔΗΜΟΤΗ.Ευπρόσδεκτη και επιθυμητή κάθε κριτική,διόρθωση ή επισήμανση.

Θεοδώρα Πελεκάνου-Δαρειώτη

25ΠΟΛΥDΕΥΚΗΣ

Άλμπουμ

Λαμπρή στο Kαστόρι

Δευτέρα του Πάσχα

στο φούρνο της Ελένης

Βλαχογιάννη

Φώτο:

Γιώργος Λαγανάς,

Γιάννης Αρφάνης

Καλύτερη Ζωή

26 ΠΟΛΥDΕΥΚΗΣ

Από Π.Ν. Λαμπράκη 1965 Ε΄τάξη

Λαγός στιφάδοΥλικάΈνας λαγός 1 1/2 - 2 κιλά σε

κομμάτια3/4 του φλιτζανιού ελαιόλαδο2 ξερά κρεμμύδια ψιλοκομμέ-

να400 γραμ. ντοματάκια απο-

φλοιωμένα2 κουτ. της σούπας πελτέ δια-

λυμένο σε μισό φλιτζάνι νερό1 1/2 κιλό κρεμμύδι στιφά-

δου1-2 κουτ. της σούπας βούτυροΥλικά για τη μαρινάδα2 φλιτζάνια κόκκινο κρασί1/2 φλιτζάνι ξίδι10-12 κόκκους μαύρο πιπέρι3-4 καρφάκια γαρύφαλλο2-3 φύλλα δάφνης (βάγια)1 κλαράκι δεντρολίβανο1/2 κουτ. της σούπας θυμάρι

τριμμένο1 κουτ. της σούπας ζάχαρη1 κουτ. της σούπας αλάτι χον-

τρό κατά προτίμησηΕκτέλεσηα) Πλένεις καλά το λαγό μενερό και ξίδι. Ρίχνεις όλα ταυλικά της μαρινάδας σε μπολ(όχι μεταλλικό) και βάζεις το

κρέας να μαριναριστεί για 24ώρες. Γυρίζεις κατά διαστήματαώστε να μη στεγνώσουν ταμέρη που βρίσκονται έξω απότη μαρινάδα. β) Βουτάς τα κρεμμυδάκια σενερό που βράζει και τα αφήνειςγια λίγα λεπτά. Τα στραγγίζεις,κόβεις με το ψαλιδάκι την άκρη,ώστε να βγει το κρεμμυδάκιολόκληρο σαν από θήκη. Χα-ράζεις ένα σταυρό να μην ανοί-ξουν τα κρεμμυδάκια. Τα σο-τάρεις στο βούτυρο για να μα-λακώσουν και τα κρατάς στηνάκρη. Σουρώνεις τη μαρινάδακαι τη βράζεις για 10 λεπτά.γ) Σε ρηχή κατσαρόλα, σοτάρειςτο κρεμμύδι στο ελαιόλαδο.Προσθέτεις το λαγό και συνε-χίζεις το σοτάρισμα. Ρίχνεις ταντοματάκια, τον πελτέ, αλάτι,πιπέρι, τη μαρινάδα και σιγο-βράζεις για 1 ώρα ή μέχρι ναμαλακώσει το κρέας και να με-λώσει η σάλτσα. δεν ανακα-τεύεις για να μη λιώσουν τακρεμμύδια. Ανακινείς την κα-τσαρόλα και αν χρειαστεί ρί-χνεις λίγο ζεστό νερό για ναμην πήξει η σάλτσα.

Κήπος και βεράνταΝυχτολούλουδοΤο νυχτολούλουδο ευδοκιμεί σε περιοχές με ήπιο χειμώνα,

καθώς σε θερμοκρασίες κάτω του μηδενός μπορεί να καεί το φύλ-λωμα του. Όταν φυτεύεται στο χώμα, το νυχτολούλουδο φτάνει σεύψος πολύ γρήγορα τα 2-3 μέτρα, ενώ αν φυτευτεί σε γλάστρα έχει

μικρότερη ανάπτυξη.Χρειάζεται τακτικό πό-τισμα. Ο πολλαπλα-σιασμός του γίνεται μεσπόρο και κυρίως μεμοσχεύματα, τα οποίαφυτεύουμε σε γλα-στράκια που τα διατη-ρούμε σε δροσιά μέχρινα αναπτύξουν ρίζες.Ακόμα και ένα φρέσκοκλαδάκι νυχτολούλου-δου αν το βάλουμε σενερό θα κάνει γρήγο-

ρα ρίζες και μπορούμε να το μεταφυτέψουμε μετά. Σε όλη τηνπερίοδο της ανθοφορίας από τη δύση του ήλιου και όλη τη νύχταη αυλή γεμίζει με έντονο μεθυστικό άρωμα.

O Άγιος Ηλίας ο Αρ-δούνης, κουρέαςστο επάγγελμα,είναι ο Προ-στάτης άγιοςτων κομμωτώνκαι εορτάζεταιστην Καλαμάταμε διοργανωτήτο τοπικό σωμα-τείο, παρουσίαπλήθους κομμωτώναπό όλη την Ελλάδα!Γνωρίζετε ότι τα μαλλιάείναι πολύτιμα για δο-κιμαζόμενους συναν-θρώπους μας και δωρί-ζοντας τα περισσεύματααπό το κούρεμα των μα-κριών σας μαλλιών θα τουςανακουφίσουν; Ρωτήστε τουςκομμωτές σας!Στις ΗΠΑ γυρίστηκε ένα ντο-κιμαντέρ στο οποίο έγινε από-πειρα αναπαραγωγής των αρ-χαιοελληνικών χτενισμάτωντων Καρυάτιδων της Ακρόπο-λης σε φοιτήτριες! Το ντοκι-μαντέρ κρατάει 16´ λεπτά,αλλά σε πραγματικό χρόνοχρειάστηκαν πολλές ώρες γιακάθε μια κοπέλα. Τα περίτεχναχτενίσματα των αγαλμάτων δενυπήρχαν μόνο στο μυαλό των

γλυπτών, αλλά αντέ-γραψαν πραγματι-

κές γυναίκες. Ιδι-αίτερη σημασίαέδωσε ο άνθρω-πος από την εμ-φάνιση του κιό-λας στη γη στο να

χρωματίζει τα μαλ-λιά και το δέρμα του

για λόγους τόσο θρη-σκευτικούς, όσο και

καλλωπιστικούς. Κατάτους Ελληνιστικούς χρό-νους τα μαλλιά των αντρών,είναι κοντά, ενώ οι φιλό-σοφοι και οι αριστοκράτεςαφήνανε μακριά τα μαλλιάκαι τις γενειάδες τους.

Τα κουρεία στην αρχαία Ελ-λάδα έκαναν την εμφάνισητους στην αρχή ως υπαίθρια,με πρώτα κύρια εργαλεία τηνκουρίδα (ψαλίδι) και το ξυρόν(ξυράφι). Αργότερα στεγάστη-καν σε μέρη όπως οι αγορέςπου ήταν προσφιλή κέντρασυγκεντρώσεων, συζητήσεωνκαι ανακοινώσεων. Ταυτόχρο-να παρείχαν και άλλες παραϊ-ατρικές υπηρεσίες, όπως πε-ριποίηση δοντιών, νυχιών, μι-κροχειρουργικής και παθολο-γίας.

Συνταγή«Απ’ ούλα τα μυρωδικά, κάλλιο μυρίζει ο φούρνος

κι απ’ ούλα τα πετούμενα, κάλλιο λαλεί η κανάτα»

Καθρέφτη, καθρεφτάκι μουΠερί κομμωτικής

Κομμωτήριο Μαρία Σταυροπούλουτηλ. 693 494949 27310 57567

A ν α μ ν ή σ ε ι ς

Λόγος και Φως

27ΠΟΛΥDΕΥΚΗΣ

ΣΗΜΕΡΑ ΛΑΜΠΕΙ Ο ΟΥΡΑΝΟΣΣήμερα λάμπει ο ουρανόςσήμερα λάμπει η μέρα,σήμερα στεφανώνεταιαητός την περιστέρα.

Να ζήσουν χρόνους εκατόκαι να τους ξεπεράσουν,να κάνουν τους εννιά υγιούςτη μια τη δυχατέρα.

Σαν κυπαρίσσι να σταθείσαν τη μηλιά να ανθίσει,κουμπάρε καλορίζικεπου 'βαλες το στεφάνινα δώσει ο Θιός κι η Παναγιά να βάλεις και το λάδι.

Ζούζουλας Ηλίας

ΣΤΟΥ ΒΟΡΙΑ ΤΟ ΜΠΑΛΚΟΝΑΚΙΣτο βοριά το μπαλκονάκι, στρώσε μου να κοιμηθώ,στρώσε στρώμα πουπουλένιο, πάπλωμα μεταξωτό,βάλε για μαξιλαράκι τις πλεξούδες σου τις δυο.

Είσαι άγγελος ωραίος, έχεις μάτια γαλανάέχεις χείλη κοραλλένια και ολόσγουρα μαλλιά,κι έτσι τα 'χεις ταιριασμένα, μάτια, φρύδια και μαλλιάσαν τα μάρμαρα της πόλης, που 'ναι στην Αγιά Σοφιά.

Ζούζουλας Ηλίας

ΤΟΥ ΓΑΜΠΡΟΥΓαμπρέ μου σε παρακαλώμια χάρη σου γυρεύω,το άνθος που σου δώσαμενα μη μας το μαράνεις.

Γαρύφαλλο να το κρατάςτριαντάφυλλο να το ’χειςκι αν το ιδείς να μαραθεί και κιτρινοφυλλιάσειβγάλ’ το και στον περίπατοβγάλ’ το και στο σιργιάνι.

Ζούζουλας Ηλίας

Γάμος Ρίνας και Αγησίλαου Αλεξάκου,τη φωτο διέθεσε ο Γ. Αρφάνης.

Τ ο κτήριο Μπακή βρήκε τε-λικά τον προορισμό του.

Ξεκίνησε ως Πολιτιστικό Κέν-τρο και κατ΄ουσίαν εξακολουθείνα εκπληρώνει τον αρχικό σκο-πό της λειτουργίας του, αφούσε αυτό στεγάζονται το ΚΑΠΗΚαστορείου στο ισόγειο και ηΔημοτική Βιβλιοθήκη Καστο-ρείου στον πρώτο όροφο διε-νεργώντας κι οι δύο φορείςαρκετές πολιτιστικές και κοι-νωνικές εκδηλώσεις, ενημερω-

τικές ημερίδες, φυσι-κοθεραπευτικές και τε-λευταία και ψυχοθε-ραπευτικές αγωγέςαπό εξειδικευμένοπροσωπικό. Παράλ-ληλα ο χώρος του ισο-γείου διατίθεται καισε άλλους φορείς γιαπαρόμοιες εκδηλώ-σεις κατόπιν συνεν-νοήσεως με την Επι-τροπή Διαχείρισης

του ΚΑΠΗ. Προς το παρόνκάθε δεύτερη Δευτέρα, πρωινέςώρες, πραγματοποιούνται φυ-σικοθεραπείες κατόπιν ραντε-βού, από εξειδικευμένο προ-σωπικό του ΚΑΠΗ Σπάρτης.Επίσης την ίδια ημέρα αλλάεναλλάξ φιλοξενείται η ΚινητήΜονάδα Ψυχικής Υγείας Σπάρ-της (μ.κ.ο. ΑΠΟΣΤΟΛΗ της Ιε-ράς Αρχιεπισκοπής Αθηνών)που συνεργάζεται με την ΤοπικήΑυτοδιοίκηση, Κέντρα Υγείας

και άλλες Δομές υγείας και πα-ρέχει με εξειδικευμένο προ-σωπικό ενημερώσεις, πληρο-φορίες, στήριξη και θεραπείασε θέματα που αφορούν ψυχικήυγεία και κοινωνικά ζητήματαΠληροφορίες και ραντεβούκλείνονται επί τόπου.

Η Δημοτική Βιβλιοθήκη εί-ναι ανοιχτή για τους ενδιαφε-ρόμενους τα πρωινά από ώρα10 έως 12 κάθε ημέρα, απόΔευτέρα έως και Παρασκευήκαι τα απογεύματα κάθε Δευ-τέρα και Πέμπτη από ώρα 6έως 8. Κάθε Πέμπτη το από-γευμα από ώρα 6 έως 8 λει-τουργεί με μεγάλη επιτυχία ωςτόπος συνάντησης για παρέα,συζήτηση δημιουργική απα-σχόληση και άλλες εκδηλώ-σεις.

Στα πλαίσια των συναντή-σεων της Πέμπτης η ΕπιτροπήΔιαχείρισης της Βιβλιοθήκης

διοργάνωσε στην Αίθουσα τηςΒιβλιοθήκης Καστορείου τιςπαρακάτω εκδηλώσεις με με-γάλη επιτυχία.

Στις 14 Φεβρουαρίου η συγ-γραφέας κ. Ρούλα Σαμαϊλίδου-Βάκου παρουσίασε το βιβλίοτης με τίτλο ΑΡΩΜΑ ΡΕΖΕΝ-ΤΑΣ και ταξίδεψε τους παρι-σταμένους σε ένα όμορφο καινοσταλγικό ταξίδι.

Στις 28 Φεβρουαρίου η Επι-τροπή Διαχείρισης επιμελήθηκετην προβολή της γαλλικής ρο-μαντικής κομεντί με τίτλο«Amelie” παραγωγής του 2001σκηνοθεσίας του Ζαν-Πιερ Ζενέμε πρωταγωνιστές Ωντρύ Τοτούκαι Ματιέ Κασσοβίτς, Την ται-νία παρακολούθησαν αρκετοίφίλοι του καλού και ποιοτικούκινηματογράφου.

Ε.Β.

Πολιτισμός

28 ΠΟΛΥDΕΥΚΗΣ

Το ΚΑΠΗ και η Δημοτική ΒιβλιοθήκηΚαστορείου στο κτήριο «Μπακή»

Φώτο:Α. Μπουλούμπαση, Β.Λαγανάς

Πολιτισμός

29ΠΟΛΥDΕΥΚΗΣ

Ο Σύλλογός μας, ο Πολιτι-στικός Σύλλογος Καστορεί-

ου Λακεδαίμονος ο «Πολυδεύ-κης», προσπαθεί να παραμένεισυνεπής στις αρχές και τους κα-ταστατικούς σκοπούς του. Ανά-μεσα στις δράσεις του είναι καιη ανάδειξη της πολιτιστικής κλη-ρονομιάς μας. Και βέβαια έναςπυλώνας του πολιτισμού για κάθελαό είναι ο τρόπος που αντιμε-τωπίζεται η καθημερινή ζωή καιη διατροφή.

Η μαγειρική, η ζαχαροπλα-στική, αλλά και όλες οι εργασίεςπου αφορούν τη διαβίωση τουανθρώπου είναι μέρος της άυληςπολιτιστικής του κληρονομιάςκαι με αυτό το βιβλίο ο “Πολυ-δεύκης” καταγράφει δραστηριό-τητες σχετικές με την καθημερινήλειτουργία του σπιτιού στην πε-ριοχή μας ιχνηλατώντας πίσωστο χρόνο.

Η προσπάθεια ήταν μακρο-χρόνια και επίπονη διότι έπρεπενα αναζητηθούν και καταγραφούνοι αυθεντικές δραστηριότητες καισυνταγές μαγειρικής, παρασκευήςγλυκισμάτων, αλλά και άλλωνχρηστικών παρασκευασμάτων,όπως το σαπούνι, το βαλσαμό-

λαδο κ.λπ. Και σε αυτό βοήθησαναρκετοί συμπολίτες και πατριώτεςμας.

Πρώτα απ’ όλα πρέπει να ανα-φερθούν, και τους εκφράζουμετις βαθύτατες ευχαριστίες μας,οι γυναίκες κυρίως αλλά και οιάνδρες που περιέγραψαν ή έδω-σαν τα κείμενα για τις συνταγές.Τα ονόματά τους καταγράφονταιστη κάθε συνταγή που αντιστοιχείστον καθένα τους. Χωρίς αυτέςτο βιβλίο αυτό δε θα μπορούσενα εκδοθεί.

Την επιμέλεια του βιβλίουανέλαβαν η Γενική Γραμματέαςτου Πολυδεύκη Βαρβάρα Κεμε-ρίδου και η Ταμίας Καίτη Σμυρ-νιού, οι οποίες και κατέγραψαντο μεγαλύτερο μέρος των συντα-γών. Μια εργασία που κατά τηγνώμη μας στέφθηκε με μεγάληεπιτυχία και ελπίζουμε να το δια-πιστώσουν και οι αναγνώστες.

Στη λήψη και την επιλογή τωνφωτογραφιών συνετέλεσαν, εκτόςαπό τις δύο επιμελήτριες, ο Γιάν-νης Αρφάνης και η Ελένη Βλα-χογιάννη. Μάλιστα η Ελένη άνα-ψε τον παραδοσιακό ξυλόφουρνοκαι έψησε παραδοσιακά εδέσματαγια χάρη της φωτογράφισης.

Ιδιαίτερες ευχαριστίες οφεί-λουμε στις Ρένα Δαγριτζίκου καιΡόη Λαμπή για τη βοήθεια στησυλλογή και καταγραφή των συν-ταγών. Και βέβαια, όπως πάνταο Δημήτρης Πελεκάνος και ηΘεοδώρα Πελεκάνου – Δαρειώτησυνεισέφεραν στην έκδοση τουβιβλίου αυτού.

Όλοι όσοι προαναφέρθηκανεργάστηκαν αφιλοκερδώς γι’ αυτήτη σημαντική πολιτιστική πρω-τοβουλία, γεγονός που αποδει-κνύει ότι σήμερα που η Ελλάδαπροσπαθεί να επουλώσει τις βα-

θιές πληγές από την οικονομικήκρίση, οι πολίτες της επενδύουνσε κοινωνικά οράματα που δεναντανακλούν στο συμφέρον.

Αλλά τα λόγια είναι λόγια, ηφασολάδα έχει το φαΐ! Και η

φασολάδα έγινε.Καλή ανάγνωση και πρωτί-

στως καλή επιτυχία στις συνταγέςπου θα δοκιμάσετε.

Για το Δ.Σ. του “Πολυδεύκη”Ε. Λαμπή, πρόεδρος

ΚΑΣΤΑΝΙΩΤΙΚΕΣ ΣΥΝΤΑΓΕΣH νέα έκδοση του «Πολυδεύκη»

Κοινωνικά

30 ΠΟΛΥDΕΥΚΗΣ

ΕΙΔΗΣΕΙΣ• Με την φροντίδα του Πατέρα Νεκτάριου και του Εκκλησιαστικής Επιτροπήςσυστάθηκε Χορωδία Βυζαντινής Μουσικής με τον δάσκαλο βυζαντινής μουσικής καιιεροψάλτη στον Μητροπολιτικό Ναό της Ευαγγελίστριας Σπάρτης κ. Νίκο Ταμπρατζή.Η Χορωδία λειτουργεί κάθε Πέμπτη στο Κέντρο Νεότητας της Ενορίας από ώρα 6 έως7 μ.μ. Επίσης την ίδια μέρα και από ώρα 5 έως 6μ.μ. παραδίδονται μαθήματαβυζαντινής και παραδοσιακής μουσικής από τον ίδιο δάσκαλο στα παιδιά σχολικήςηλικίας.

• Στις 23 Μαρτίου στο Κέντρο Υγείας Καστορείου πραγματοποιήθηκε με επιτυχίακαια μεγάλη προσέλευση προληπτικός ωτορινολαρυγγολογικός έλεγχος και τεσταλλεργίας από κλιμάκιο ιατρών της Ελληνικής εταιρείας ΩΡΛ αλεργίας , ανοσιολογίας.Οι κάτοικοι των χωριών των Βορείων Δήμων είχαν ενημερωθεί με ανακοινώσειςημέρες πριν προκειμένου να κλείσουν ραντεβού. Η επίσκεψη του κλιμακίου ιατρώνδιοργανώθηκε από την Περιφέρεια Πελοποννήσου σε συνεργασία με την ΩΡΛκλινική του Γ.Ν.Α. «Η Ελπίς» στα πλαίσια της πρόληψης και προαγωγής της υγείας.

• Το Τοπικό Συμβούλιο Καστορείου μέσω των αρμοδίων υπηρεσιών του Δήμου φω-ταγώγησε τις πηγές του Αϊ-Μάμα και της εκκλησίας του Αγίου Ιωάννη του Θεολόγουομορφαίνοντας το όμορφο τοπίο και κατά τη διάρκεια της νύχτας.

• Οι δηλώσεις οικιών, οικοπέδων και αγροκτημάτων συνεχίζονται να καταθέτονταιαπό τους πολίτες του Νομού Λακωνίας άλλα και άλλων Γεωγραφικών Διαμερισμάτωντης χώρας μας στο Εθνικό Κτηματολόγιο. Ο κόσμος τρέχει στους αρμόδιους φορείςΣυμβολαιογραφεία, Υποθηκοφυλακεία και άλλους φορείς για να τακτοποιήσει εκκρε-μότητες προκειμένου να έχει τα απαραίτητα δικαιολογητικά που απαιτούνται για τηδήλωση των ακινήτων στο Κτηματολόγιο. Η Δήλωση των ακινήτων είναι απαραίτητηπροκειμένου να κατοχυρωθεί η ιδιοκτησία, άλλως τα μη δηλωθέντα ακίνηταπεριέρχονται στο Δημόσιο. Υπενθυμίζεται ότι η προθεσμία υποβολής των δηλώσεωνγια τον δικό μας Νομό είναι μέχρι τις 8 Απριλίου για τους ευρισκόμενους στηνΕλλάδα και μέχρι της 8 Ιουλίου για τους διαμένοντες στο εξωτερικό. Το γραφείο τουΚτηματολογίου Λακωνίας βρίσκεται στην οδό Όθωνος και Αμαλίας 107 και λειτουργείαπό ώρα 08.00 πμ έως 16.00 μ.μ. από Δευτέρα έως Παρασκευή. Τις Τετάρτεςλειτουργεί από ώρα 08.00 έως 20.00μ.μ.. Επίσης γραφείο Κτηματογράφησης της Λα-κωνίας υφίσταται πλέον και στην Αθήνα στην Λεωφόρο Βεϊκου 137 στο κλειστόΣτάδιο Γαλατσίου. Πληροφορίες δίδονται και μέσω του τηλεφωνικού αριθμού 1015του ΕΚΧΑ Α.Ε. Δηλώσεις υποβάλλονται και Ηλεκτρονικά μέσω της εφαρμογής e-ΚΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ - Ηλεκτρονικές Υπηρεσίες στην ηλεκτρονική διεύθυνση της ΕΛ-ΛΗΝΙΚΟ ΚΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ.

Επειδή, πολλά κοινωνικά θέματα, αλλά και άλλες εκδηλώσεις,

μάς διαφεύγουν ή δεν τα μαθαίνουμε έγκαιρα, παρακαλούμε

τους αναγνώστες μας και μέλη μας, να μας ενημερώνουν

για τα συμβαίνοντα, είτε μέσω των ανταποκριτών μας,

είτε, απευθείας, σε μας τους ίδιους.

X Ο Ρ Η Γ Ο ΙANGELA VASILAS (AΛΕΙΦΕΡΗ) 50 ΔΟΛΑΡΙΑDIMITRA KANTZAVALOS(ΑΛΕΙΦΕΡΗ) 50 ΔΟΛΑΡΙΑVOULA(ΣΥΖ. SAM) ALILERI 50 ΔΟΛΑΡΙΑNICK ALIFERIS 50 ΔΟΛΑΡΙΑKAITIZAFIROS 50 ΔΟΛΑΡΙΑANGELA SKIADOPOULOS 50 ΔΟΛΑΡΙΑSTAN GERMANOS 50 ΔΟΛΑΡΙΑGEORGE KOUTROUBIS 100 ΔΟΛΑΡΙΑGEORGE VAROUTSOS 50 ΔΟΛΑΡΙΑNICK VAROUTSOS 50 ΔΟΛΑΡΙΑILIASVAROUTSOS 50 ΔΟΛΑΡΙΑGEORGE DALIOURIS 50 ΔΟΛΑΡΙΑORAIA ELENI 50 ΔΟΛΑΡΙΑSOFIA GENOVEZOS (ΣΥΖ.PETER) 50 ΔΟΛΑΡΙΑCRISTINEKARATZAS 50 ΔΟΛΑΡΙΑ ΠΟΤΟΥΛΑ ΛΙΑΠΗ (ΓΕΩΡΓ. ΑΛΕΙΦΕΡΗ) 35 ΕΥΡΩ

ΓΕΩΡΓΑΤΣΟΣ ΚΩΝ 20 ΕΥΡΩΒΑΘΕΙΑΣ ΙΩΑΝΝΗΣ 5 ΕΥΡΩKAREN CHIOTΙ 500 ΕΥΡΩΜΑΡΑΓΚΟΥ ΧΡΙΣΤΙΝΑ 5 ΕΥΡΩΖΙΑΒΡΑΣ ΚΩΝ 5 ΕΥΡΩΣΚΑΦΙΔΑΣ ΚΩΝ/ΝΟΣ 50 ΕΥΡΩΔΗΜΗΤΡΙΟΥ ΠΑΝΑΓ 20 ΕΥΡΩΦΙΛΙΠΠΙΔΗΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ 35 ΕΥΡΩΑΣΛΑΝΙΔΟΥ ΜΑΡΙΑ 25 ΕΥΡΩΓΚΙΝΗ ΣΤΑΜΑΤΙΝΑ 15 ΕΥΡΩΚΡΑΜΠΟΒΙΤΗ ΚΑΤΕΡΙΝΑ 35 ΕΥΡΩΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ ΔΗΜ 100 ΕΥΡΩΜΟΥΤΗΣ ΛΑΜΠΡΟΣ τουΓΕΩΡΓ. 50 ΕΥΡΩΤΖΩΡΤΖΑΚΗΣ ΠΑΝ 5 ΕΥΡΩΠΕΙΜΑΝΙΔΗΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ 50 ΕΥΡΩ

ΑΦΙΞΕΙΣ ΟΜΟΓΕΝΩΝΑπό Αμερική ήλθε η Μαρία και ο Αλέ-ξης Μπάσκους.

ΓΕΝΝΗΣΕΙΣ• Η Φωτεινή Ζαγανά και ο ΛεωνίδαςΤζωρτζάκης του Νικήτα απέκτησανστις 25/03/2018 ένα κοριτσάκι.• Η Πελαγία Παπαδοπούλου του Ιωάν-νη και ο Γιώργος Μουνδρούκας τουΓεωργίου απέκτησαν στις 26/10/2018το δεύτερο παιδί τους ένα αγοράκι.• Η Ελένη Μουτή του Γεωργίου και οΗλίας Σκαφιδάς του Κωνσταντίνουαπέκτησαν στις 22 Δεκεμβρίου 2018το δεύτερο παιδί τους ένα κοριτσάκι.• Η Σταματία Κυριακούλια και ο Γιώρ-γος Παπαδόπουλος του Αθανασίουαπέκτησαν στις 16/01/2019 το τρίτοπαιδί τους ένα αγοράκι.• Η Μαρία Κραμποβίτη του Παναγιώτηκαι ο Χρήστος Περδίκης του Δημητρίουαπέκτησαν στις 24/01/2019 το δεύτεροπαιδί τους ένα αγοράκι.Ευχόμαστε στους γονείς να τους ζήσουντα νεογέννητα και να είναι καλότυχακαι ευτυχισμένα στη ζωή τους.

ΒΑΠΤΙΣΕΙΣ• Η Βασιλική Πελεκάνου και ο ΓιώργοςΠαπαγιάννης βάφτισαν το κοριτσάκιτους στις 12 Γενάρη 2019 και τοονόμασαν Θεοδώρα. Το μυστήριο έγινεστον Άγιο Νικόλαο Τεργέστης. Ανά-δοχοι είναι ο Αλέξανδρος Παπαγιάννηςκαι ο Στέλιος Οικονομόπουλος.Ευχόμαστε στους γονείς να τους ζήσεικαι στη νεοφώτιστη Θεοδώρα να ευ-τυχήσει στη ζωή της.

ΠΕΝΘΗ• Ο Παναγιωτης Λιναρδάκης του Βα-σιλείου πέθανε στον Καναδά τον Οκτώ-βριο του 2018 σε ηλικία 93 ετών. • Ο Γεώργιος Γαρυφάλλης του Ιωάννηπέθανε στον Καναδά σε ηλικία 92 ετών.• Ο Δημήτριος Ζούζουλας του Πανα-γιώτη πέθανε στην Αυστραλία στις31/12/2018 σε ηλικία 88 ετών.• Η Γιαννούλα Παρασκευοπούλου τουΔημητρίου πέθανε στις 8/01/2019 στοΚαστόρειο σε ηλικία 86 ετών.• Ο Πολυζώης Κουντάνης του Σωτη-ρίου (γαμβρός Ελένης Χ. Νικολοπού-λου) πέθανε στις 17/12/2018 στη Βο-στώνη Αμερικής σε ηλικία 64 ετών. • Ο Δημήτριος Καρπούζος του Δη-μητρίου, αγαπητός δάσκαλος και Δι-ευθυντής για μεγάλο χρονικό διάστημαστο Δημοτικό Σχολείου Καστορείουστις δεκαετίες 1960-70, πέθανε στις15/01/2019 στην Αθήνα σε ηλικία 95ετών.

Π Ε Ν Θ ΗΣτις 18/3/2019 έφυγε από τη ζωή πλήρης ημερών ο Κων-

σταντής Τιγκλιανίδης. Παιδί προσφύγων της Νέας Λιβεράς,έφυγε για την Αθήνα με πρώτο σταθμό στο Περιστέρι. Εκεί,στο υπόγειο της Παναγή Τσαλδάρη (Στάση Θεμιστοκλέους),δούλεψε σαν επιπλοποιός. Δούλευε πολλές ώρες, σχεδόνασταμάτητα. Δεύτερος σταθμός στην πορεία του ήταν στηΓλυφάδα με τη ΒΙΟΞΥΛ, επιχείρηση που στέγασε σε ιδιόκτητοοίκημα. «Αν θέλετε έπιπλα γερά της μόδας και της τέχνης,στον ΒΙΟΞΥΛ θα έρθετε που είναι καλλιτέχνης». (το διαφημιστικότου δίστιχο) Και αυτό ήταν μια πραγματικότητα. Ο Κωνσταντήςστη δουλειά του ήταν ένας αξιοθαύμαστος καλλιτέχνης. Ήτανάνθρωπος της ευθύνης και δημιουργός. Δεν αντέγραφε, επι-νοούσε. Θαύμαζε τους δημιουργούς σε κάθε τομέα δραστη-ριότητας. Ποιητές, επιστήμονες, ιστορικούς. Μεγάλος πόθοςστην ψυχή του ήταν το χωριό. Στο γραφείο του δέσποζε σε

κάδρο ο Ταΰγετος του Καστριού, όπως έλεγε. Ήταν πολύαγαπητός και κατάφερε στη ζωή του να κερδίσει την αναγνώρισηεχθρών και φίλων. Όπως αγαπούσε τη δουλειά του το ίδιοαγαπούσε και τη ζωή. Απολάμβανε την καλή παρέα καιχαλάρωνε παίζοντας για τους φίλους του το μπουζούκι. ΣτηΓλυφάδα ήταν ο μαστρο-Κώστας, στο Διακοφτό ήταν ο Καπε-τάνιος –άφησε κι εκεί τη σφραγίδα του. Με το θάνατό τουνοιώθουμε ότι χάσαμε ένα δικό μας άνθρωπο, ένα πολύ καλόφίλο του Συλλόγου μας, που στήριζε με τις γενναίες χορηγίεςτου κάθε εγχείρημά μας. Δεν υπάρχουν λόγια να αποχαιρετή-σουμε τον Κωνσταντή ή μάλλον δεν τον αποχαιρετούμε, γιατίκάθε μέρα θα είναι στη μνήμη μας. Θα τον θυμόμαστε με τακαλύτερα συναισθήματα και θα νιώθουμε ότι είναι πάντα μαζίμας. Δεν ήταν τυχαίος άνθρωπος. Πετούσε ψηλά και γι αυτόέβλεπε μακριά. ΑΙΩΝΙΑ Η ΜΝΗΜΗ ΤΟΥ.

Βαρβάρα Κεμερίδου

• Ο Πάνος Μπορέτος του Ιωάννη τογένος Λάμπρου Κραμποβίτη πέθανε στις18/01/2019 σε ηλικία 65 ετών.• Η Παναγιώτα Καράγιαννη του Κωνσταν-τίνου πέθανε στο Καστόρειο στις18/01/2019 σε ηλικία 92 ετών.• Η Ελένη Κουρούπη του Χρήστου πέθανεαρχές Φεβρουαρίου 2019 στην Αθήνα σεηλικία 85 ετών.• Η Ματούλα Δημητρακάκη του Ιωάννηπέθανε στις 12/02/2019 στην Αθήνα.• Η Ελισάβετ Κατρακάζη του Σταύρουπέθανε στις 03/03/2019 στην Αθήνα σεηλικία 92 ετών.• Η Ευγενία Μπελίτσου του Ευάγγελουπέθανε στην Αθήνα στις 11/03/2019 σεηλικία 82 ετών.• Η Αθανασία Σταυροπούλου του Σταύρουπέθανε στις 16/03/2019 στην Αυστραλίασε ηλικία 83 ετών.• Ο Κων/νος Τιγκλιανίδης του Γεωργίουπέθανε στις 18/03/2019 στη Γλυφάδα Ατ-τικής σε ηλικία 88 ετών.• Η Αικατερίνη Λιναρδάκη του Νικολάουπέθανε στις 21/03/2019 στο Καστόρειοσε ηλικία 93 ετών.Με λύπη μας πληροφορηθήκαμε ότι η μη-τέρα της συνεργάτιδας του «Πολυδεύκη»και φίλης του Καστορείου Κάρεν-ΚαλίσαςΧιώτη απεβίωσε στη Δανία.Συλλυπούμαστε τους οικείους και τουςευχόμαστε την από Θεό παρηγοριά. Ε.Β.

Οι πατριώτες μας επιχειρούν

31ΠΟΛΥDΕΥΚΗΣ

Δράσεις - Υποδομές -Κοινωνική προσφορά

• Τεράστια επιτυχίασημείωσε ο φετινός Κα-στόρειος Ορεινός Ημι-μαραθώνιος, με το κλεί-σιμο του παλιού χρό-νου.

• Συμμετείχαμε μεόλους τους τοπικούς συλ-λογικούς φορείς στηναποκριάτικη Μουτζου-ροδευτέρα, με την ετοι-μασία και διανομή νη-στίσιμων εδεσμάτων(φασολάδας κ.λπ.).

• Μετά το Πάσχα θασυνεχιστούν οι εργασίεςμε την τοποθέτηση νέαςσκάλας στο Φαράγγι τωνΜύλων που καταστρά-φηκε από την καταιγίδαΖορμπάς στα τέλη Σε-πτεμβρίου, ώστε να ανοί-ξει η διαδρομή Γεωργίτσι-Καστόρειο. Επίσης θασυνεχιστούν οι εργασίες

στην πηγή της Βάγιαςστον Άγιο-Μάμα (καμά-ρι) καθώς και στο γύρωχώρο.

• Για τους προσεχείςμήνες έχουν προγραμ-ματιστεί συντήρηση καικαθαρισμοί στα μονοπά-

τια: Ι.Μ. Ζωοδόχου Πη-γής στο Καστρί - Γουρ-νίτσα - Δίρρεμα - Σταυ-ρούλης, Βατσινιά – Μα-λακάσα - Δίρρεμα, ΆγιοςΝικόλαος - Άγιος Παν-τελεήμων - Γεωργίτσι καιΓεωργίτσι - Λογγανίκος.

Εξορμήσεις

• Στις 3 Ιανουαρίου2019 συνοδέψαμε φί-λους της Ελληνικής Εται-ρίας Προστασίας της Φύ-σης στη διαδρομή Φα-ράγγι του Κάστορα - Βρυ-σιώτικο Φαράγγι. Η επί-σκεψη και η εξόρμησηεπαναλήφθηκε στις 23Μαρτίου με συμμετοχήάνω των 50 ατόμων πουήλθαν για το τριήμεροτης 25ης Μαρτίου.

Ο φετινός βαρύτατοςχειμώνας τελειώνει με

μεγάλες ζημιές στο δί-κτυο των μονοπατιώνκαι υποδομών. Εκτόςαπό το Φαράγγι των Μύ-λων σοβαρές παρεμβά-σεις απαιτούνται στη δια-δρομή Δίρρεμα - Μαλα-κάσα - Βατσινιά.

Για το λόγο αυτό οΣύλλογος παρακαλεί καιπροσκαλεί τους φίλουςεθελοντές να βοηθήσουνστις δράσεις του συλλό-γου για την αποκατάστα-σή του.

Όσοι το επιθυμούν πα-ρακαλούμε να επικοι-νωνούν με τον ΚώσταΛαγανά στο τηλ.

6974098419.

Για τον Σύλλογο ΦίλωνΤαϋγέτου

“Η ΛΟΥΣΙΝΑ“Κων. Χ. Λαγανάς

Οι φωτογραφίες είναι τουΓιάννη Αρφάνη από την ανά-βαση στο φαράγγι Μισοσπο-ρίτισσας - Καστανιώτη καιτου Κ. Χ. Λαγανά από τηνκορυφή στην Τόριζα.

Λουσινιώτικα

32 ΠΟΛΥDΕΥΚΗΣ

ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΦΙΛΩΝ ΤΑΫΓΕΤΟΥ «Η ΛΟΥΣΙΝΑ»Δράσεις α΄ τριμήνου 2019

Eικόνες από τη φύση μας

ΠΤΙΛΟΣΤΕΜΟΝ Η ΧΑΜΑΙΠΕΥΚΗΜικρός χνουδωτός θάμνος με πολύ χαρα-κτηριστικά βελονοειδή φύλλα, παρόμοια μεαυτά του πεύκου. Άνθη σωληνοειδή, ρόδινακαι, πιο σπάνια, λευκά. Σε βραχώδεις ορθο-πλαγιές και πρανή.

Κείμενο, Φωτο: Β. Λαγανάς