O RELEVO DA TERRASERGIO MARTÍNEZ GÓMEZ

3º ESO

O RELEVO O relevo é o conxunto de formas ou de

irregularidades que presenta a superficie do noso planeta. Hai dous tipos:

Continental.Submarino. As formas de relevo da terra son: A ría/fiorde, o cabo, a península, co seu istmo, a

illa, o golfo, a dorsal oceánica, a fosa mariña, a chaira abisal, a plataforma continental, o noiro ou tamara continental, a montaña, que en conxunto con outras forma unha cordilleira, a depresión ou cunca, o val, o altiplano ou meseta e a chaira.

Depresión do Ebro

OS CONTINENTES Os continentes da Terra son África, América, Europa, Asia, Oceanía e a Antártida. ÁFRICA: É un macizo uniforme con rochas antigas e

desgastadas, no que non hai grandes montañas, pero si con grandes mesetas e cubetas, ríos e lagos.

Neste continente destacan: Os M. Atlas, o deserto do Sáhara, o Macizo

Ahaggar, o Macizo Tibesti, o Macizo Ruwenzori, o Macizo de Etiopía, os M. Drakensberg, a Meseta de Kalahari, o M. Kenya e o M. Kilimanjaro.

M. Kilimanjaro

M. Kenya

Deserto do Sahara

Pola banda dos ríos e lagos, destacan: O L. Turkana, o L. Victoria, o L. Malaui, o

L. Tanganica, o L. Chad, o R. Nilo, o R.

Congo, o Zambeze, coa súa cubeta e o R. Níxer.

Tamén destacan a Depresión do Mar Morto e

as Illas Canarias e Madagascar.

M. Morto

Madagascar

L. Victoria

R. Nilo

AMÉRICA:

É un continente con montañas novas no Oeste, mesetas e chairas no centro e macizos antigos no leste. Neste continente destacan: As Montañas Rochosas, a S. Madre Occidental, a C. dos Andes, o M. Aconcagua, o M. Makinley, o Escudo Canadense, os Montes Apalaches, o

Macizo das Güianas e a Meseta Brasileira.

C. dos Andes

Montañas Rochosas

Dos ríos e lagos deste continente destacan:

O R. Amazonas, coa cunca do Amazonas, o R. Mississippi e o Missouri, coa cunca do Mississippi-Missouri, o R. Orinoco, coa

cunca do Orinoco e os Ríos Paraná e Paraguay, que

forman a cunca do Paraná-Paraguay. O principais lagos son o Titicaca e os

Grandes Lagos.

Río Mississippi Río Amazonas

ASIA: É un continente con chairas e mesetas ao Norte, elevadas

cordilleiras e mesetas no centro-sur, grandes penínsulas no O. Índico e Archipiélagos no O. Pacífico.

As principais montañas e picos deste continente son: O Himalaia, co Everest, os M. Urais, os Montes Tauro, os M. Zagros, o Hindukush, o Cáucaso e os Mts. Kuenlún. As chairas e mesetas máis importantes son: Gran Chaira de Siberia Occidental, Meseta de Siberia Central, Meseta do Decán, Meseta do Irán, Meseta de Pamir e a Meseta do Tibet.

Himalaia Everest

Os ríos e illas que destacan son: O Arch. Xaponés, as Filipinas, Indonesia,

o R. Obi, o Llenisei, o Lena, o Ganxes, o Mekong, o Huang He, o Iangtsè, o Tigris e Eufrates e o Indo.

R. Ganxes

R. Huang He

Oceanía:

É un continente formado por illas. En Oceanía destacan sobre todo as illas,

como Tasmania, Nova Zelandia, e a Melanesia, Micronesia e Polinesia, que son grandes arch. con diminutas illas.

Por outra banda, como montañas aparecen a Gran C. Divisoria, en Australia, e os Alpes do Sur.

Alpes do Sur

Tasmania

EUROPA RELEVO, RÍOS E COSTAS DE EUROPA

O relevo está formado por dous tipos de montañas, os macizos e as montañas novas. Europa ten moitos ríos e grandes chairas no centro, e ten dous tipos de costas, as atlánticas, que son moi recortadas (fiordes e Rías Altas), con costas elevadas pero tamén coa presenza de costas baixas (destas); e as mediterráneas, que presentan practicamente as mesmas características.

As penínsulas destacadas son: a de Xutlandia e a Escandinava, no Atlántico, e a Ibérica, a Itálica, a Balcánica, a de Crimea e a do Peloponeso no Mediterráneo.

As principais illas son: a de Islandia, a de Gran Bretaña, Irlanda, as I. Baleares, Córsega, Sardeña, Sicilia, Malta, Creta e Chipre.

As chairas máis importantes son: a Gran Chaira Europea, a Chaira de Hungría e a Dep. do Caspio.

Pola banda do mar, destacan: o Océano Glacial Ártico, o M. de Noruega, o M. Branco, o Báltico, o do Norte, o O. Atlántico, o M. Mediterráneo, o M. Tirreno, o Adriático, o Xónico, o Exeo, o Negro e o Caspio, o G. de Botnia, o de Finlandia e o de Lión, o Paso de Calais, o Canal da Mancha, o de S. Jorge, o Est. de Xibraltar, o de Mesina e o do Bósforo.

Os grupos montañoso destacados son: os Pireneos, os Alpes, os Apeninos, os Cárpatos, os Balcáns e o Cáucaso como montañas novas, e como exemplos de macizos antigos, os M. Grampianos, a C. Escandinava, o Macizo Central Francés e os Vosgos.

Os principais cursos de auga son: o Loira, o Ródano, o Sena, o Rin, o Elba, o Danubio, o Po, o Dniéster, o Don, o Dniéper, o Volga e o Vístula.

O. Glacial Ártico

Estreito de Mesina R. Danubio

I. de Malta

UNIDADES DE RELEVO DE ESPAÑA O RELEVO PENINSULAR ESPAÑOL

España encóntrase na zoa suroeste de Europa, e limita con Portugal e o O. Atlántico ao Oeste, cos Pireneos, Andorra e Francia ao Norte e co M. Mediterráneo ao Leste e Sur.

España é un país cunha elevada altitude media, montañoso, con mesetas e con formas compactas, exceptuando Galicia.

PRINCIPAIS UNIDADESMeseta Castelá.Cordilleiras interiores da Meseta: S. Central, Mts.

de Toledo.Montañas que rodean a Meseta: Mts. de León

(Galicia), C. Cantábrica, S. Ibérico e Serra Morena.Cordilleiras máis afastadas da Meseta: Macizo

Galaico, Pireneos, C. Béticas, C. Costeiras Catalás, Mts. Vascos.

Depresións exteriores: D. do Ebro, D. do Guadalquivir.

RELEVO INSULAR ESPAÑOL

Arch. Balear: Mallorca, Menorca, Eivisa, Formentera e Cabrera.

Arch. Canario: Lanzarote, Fuerteventura, Gran Canaria, Tenerife, La Gomera, La Palma e El Hierro.

RÍOS E COSTAS DE ESPAÑA

As costas españolas en xeral son pouco recortadas, con forma rectilínea ou curvada (a excepción de Galicia), con predominio das costas altas e rochosas.

Os ríos distínguense por vertentes, que son zoas de cursos de auga que desembocan nun mesmo océano ou mar. Hai tres: V. Cantábrica: Curtos, con forte corrente e moi caudalosos: Bidasoa, Nervión, Deva, Sella, Nalón, Narcea e Navia ( tamén destaca nesa zoa: o G. de Biscaia, o M. Cantábrico e o C. de Peñas).

V. Atlántica: Ríos longos, caudalosos pero con estiaxes no verán. Destacan: o Miño, o Douro, o Texo, o Guadiana, o Guadalquivir, o Odiel e o Tinto (tamén é importante nesa zoa: o G. de Cádiz, o C. de San Vicente, Estaca de Bares, o C. Ortegal e o C. Fisterra).

V. Mediterránea: Ríos curtos (excepto o Ebro), con escaso caudal e crecidas e fortes estiaxes (con inundacións). Destacan: Ebro, Ter, Llobregat, Míjares, Turia, Xúcar, Segura, Almanzora e Guadalhorce (Son importantes: Est. de Xibraltar, Punta de Tarifa, C. de Gata, G. de Almería, G. de Mazarrón, C. de Palos, G. de Alicante, M. Menor, C. da Nao, G. de Valencia, G. de Roses e C. de Creus).

CURSOS DE AUGAS DAS BALEARES E CANARIAS

Son torrentes e barrancas.

Os picos importantes de España son: Cabeza de Manzaneda, Torre Cerredo, Picos

de Europa, Aneto, Montseny, Moncayo, Peñalara, Almanzor e Mulhacén.

Picos de Europa

I. de Lanzarote

Mulhacén

R. Guadalquivir

MACIZO GALAICO O relevo de Galicia e fracturado no pregamento

alpino. UNIDADES DE RELEVO

Relevo moi compartimentado (separado):Serras Orientais e Sudorientais: Orientais: S. dos Ancares, S. do Courel Surorientais: S. do Eixe, S. da Queixa, S.

de Segundeira, S. de San Mamede (Cabeza de Manzaneda).

Zona Central: Meseta de Lugo: Terra Chá, Depresión de Sarria

e a Depresión de Monforte. Serras Centrais: S. da Loba, S. do Faro, S. do

Suído. Serras Setentrionais: S. do Xistral, S. da Carba.Zona Litoral: Zonas afundidas e chairas: Depresión Tui-Padrón,

Chairas de Bergantiños, da Mariña Luguesa e da Mariña da Coruña.

Serras Litorais: S. da Capelada, S. do Barbanza, S. do Morrazo.

COSTAS:

Son moi accidentadas e con algúns sectores de costas rectilíneas. Cabos: Norte: Punta de Estaca de Bares, C. Ortegal. Oeste: C. Touriñán, C. Fisterra. Cantís: S. da Capelada, Costa da Morte. Illas: I. de Arousa, I. de Ons e Illas Cíes. Rías: Altas: De Ribadeo ao C. Fisterra. Son a R. de Ribadeo, a de Viveiro, a

de Ortigueira, a de Santa Marta, a de Cedeira, a de Ferrol, a de Betanzos, a de Coruña, a de Corme e Laxe e a de Camariñas.

Baixas: Do C. Fisterra a Portugal. Son a R. de Muros e Noia, a de Arousa, a de Pontevedra e a de Vigo.

REDE FLUVIAL E O SEU RÉXIME

Os ríos galegos son caudalosos, con réxime pluvial e teñen gran poder erosivo (foces e canóns).

MIÑO, SIL E OUTROS RÍOSMiño: Nace na S. de Meira, percorre Galicia de Nordés a

Suroeste. Desemboca no Atlántico formando un esteiro. Pasa por Portomarín, Lugo e Ourense.

Sil: É o principal afluente do Miño, nace na C. Cantábrica e discorre por un estreito canón desde Quiroga ata desembocar no Miño.

Ríos Costeiros: Son curtos, xa que nacen preto da desembocadura. Son o Eo, o Eume, o Tambre, o Ulla, o Umia, o Lerez e o Limia.

S. dos Ancares C. Fisterra

S. do Courel R. Miño