o konkursie na muzeum historii polski

Nr 107 GRUDZIEN 2009

CZYLI O KONKURSIE NA MUZEUM HISTORII POLSKI

Międzynarodowy konkurs architektoniczny na budynekMuzeum Historii Polski był w ciągu ostatnich lat najważniej-szym wydarzeniem architektonicznym w Polsce – a jak powie-dział przewodniczący jury Jong Soung Kimm - najważniejszymmiędzynarodowym wydarzeniem architektonicznym roku.Otrzymaliśmy 324 prace z całego świata.Konkurs miał rozwiązać kilka problemów architektonicznychi urbanistycznych: mocniej połączyć obie części Jazdowarozdzielonego wykopem Trasy Łazienkowskiej, uwydatnić OśStanisławowską, i – co najważniejsze – zaproponować dobry,nowoczesny obiekt dla muzeum, który jednocześnie nieprzytłoczy Zamku Ujazdowskiego i jego parkowego otoczenia.Procedury konkursowe zostały precyzyjnie uzgodnioneze standardami Międzynarodowej Unii Architektów.Zadanie nie było proste i w gruncie rzeczy konkurowałyze sobą dwie zasadnicze tendencje, architektury symbolicznej,która będzie wyraziście mówiła, czym jest Muzeum HistoriiPolski, i która może stać się ikoną Warszawy, z architekturąprostszą, stonowaną, neutralną, mocniej wkomponowanąw otoczenie.Wszystkie nagrodzone i wyróżnione prace, a również wielez tych, które nie znalazły się wśród laureatów, miały olbrzymiewalory architektoniczne i urbanistyczne. Znakomicie świadczyo polskim środowisku architektonicznym fakt, że laureatamiw konkursie zostały cztery polskie pracownie.Dyskusje – niekiedy gorące – nad projektem trwają i trwaćmuszą. Wielu ludzi oczekiwało, że w Warszawie pojawi sięwidowiskowa ikona architektury, taka jak dekonstrukcjonistycz-ne projekty Franka Gehry’ego. Jednak celem konkursu jestdostosowanie architektury do miejsca i rozwiązanie dylematów,które tworzy lokalizacja. Nie zawsze daje się to zrobić poprzezarchitekturę ikoniczną. Spór jest też w jakimś sensie wpisanyw ideę konkursu, który ma nie tylko wyłonić najlepszą pracę,ale również pobudzić warszawian oraz władze stolicydo zainteresowania Jazdowem i Osią Stanisławowską.Warto też dostrzec jego edukacyjny i formacyjny wymiar:poprzez dyskusję uczymy się rozumieć współczesną architek-turę, formułować potrzeby i priorytety. Konkurs jest wreszcieważnym etapem w umiejscawianiu nowej, ważnej instytucjikultury na mapie miasta, szansą na przekazanie informacji,o jego idei, działaniach i ofercie.

Robert Kostrodyrektor Muzeum Historii Polski

2

MIĘDZYNARODOWY KONKURS ARCHITEKTONICZNYNA MUZEUM HISTORII POLSKI W WARSZAWIE

OrganizatorMuzeum Historii PolskiKonkurs pod patronatemMiędzynarodowej Unii Architektówi SARP

Miejsce i termin rozstrzygnięciaWarszawa, 6 grudnia 2009 r.

Sąd konkursowyJong Soung Kimm – przewodniczący sądu, Korea PołudniowaChristine Dalnoky – FrancjaAurelio Galfetti – SzwajcariaRyszard Jurkowski – PolskaTomasz Merta – PolskaMarek Mikos – PolskaRafael Moneo – HiszpaniaAndrzej Rottermund – PolskaEduardo Souto de Moura – PortugaliaGrzegorz Buczek – sędzia sprawozdawca, Polska

3

Jakość jako założenie pierwszej fazy konkursuNaszą intencją było nie tylko zaprojektowanie budowli –pragnęliśmy stworzyć Miejsce, łączące wiele elementóww jedną harmonijną całość, znaczącą pod względemestetycznym i funkcjonalnym.Nowe muzeum, inspirowane dynamiczną ideą mostu, spinabrzegi Trasy Łazienkowskiej, łącząc i integrując poszczególnesegmenty historycznej zabudowy skarpy i przywracającnaturalną ciągłość przestrzeni, wyznaczanej przez AlejeUjazdowskie i ulicę Lennona.Przestrzenne powiązanie forum nowej budowli z dziedzińcemZamku Ujazdowskiego – Centrum Sztuki Współczesnej –tworzy miejsce, gdzie pamięć przeszłości wychodzi naprzeciwwspółczesnym i przyszłym wydarzeniom.Forum, pomyślane jako kryty pasaż i przecinające budowlęwzdłuż osi północ-południe, zgodnie z zamierzeniami twórców,połączy działy wsparcia z przestrzeniami otwartymi dlaodwiedzających. Dostępność forum nie musi pokrywać sięz godzinami otwarcia Muzeum Historii Polski (MHP).Forum gościnnie zaprasza wszystkich – jego udogodnienia,takie jak sala konferencyjno-koncertowa, centrum multime-dialne, księgarnie i sklepy z pamiątkami, salonik prasowy,bar, kafeteria i restauracja, pozostają otwarte zarównoku promenadom Alei na Skarpie i Alej Ujazdowskich,jak też dla odwiedzających i obsługi Centrum SztukiWspółczesnej Zamku Ujazdowskiego.Dla działów wsparcia, pracowni i laboratoriów przewidzianomiejsce na pierwszym piętrze, z kontrolowanym dostępemz forum. Przestrzenie te pomyślano jako chroniony ogród,korzystający z naturalnego, dziennego światła i powietrzaza pośrednictwem otwartych, ozdobionych roślinamimałych dziedzińców typu patio.

W drugiej fazie konkursu za cel postawiono sobie:Pokrycie Trasy Łazienkowskiej na odcinku od MHPdo placu Na Rozdrożu.Przedłużenie Osi Stanisławowskiej od miejsca położeniaZamku Ujazdowskiego i MHP do Alej Ujazdowskich.Wykonanie położonego przy Zamku Ujazdowskim segmentuOsi Stanisławowskiej – drogi o serpentynowym zarysiewewnątrz pasa o szerokości 12 metrów, wraz z biegnącąwzdłuż niej ścieżka rowerową o poboczach okrytych trawamiozdobnymi i roślinami wieloletnimi, w kompozycjach przypomi-nających naturalna łąkę. Taka koncepcja krajobrazu ma:„budzić zainteresowanie i stwarzać wrażenie dynamicznychprzemian od wczesnej wiosny, poprzez pełnię lata, po surowepiękno roślin zamierających wraz z nadejściem jesieni”.Założenie rozległego, miejskiego trawnika nad drogą szybkiegoruchu, który latem zaprasza do wygrzewania się w słońcu,zimą zaś – do spacerów po śniegu, na wzór londyńskichOgrodów Kensington, Ogrodów Luksemburskich w Paryżui założeń ogrodowych pałacu Topkapi.Otwarcie przestrzeni galerii wystawowych ku górze, ku błękito-

wi północnego nieba, chłodnego i odległego, oraz przygotowa-nie ochrony w postaci ekranów, zatrzymujących promienie sło-neczne od strony południowej i dostosowujących natężenienaturalnego oświetlenia w zależności od pory roku pod kątemoptymalnej ekspozycji eksponatów muzealnych. Okrywającetylną stronę ekranów panele fotoelektryczne, zwrócone na połu-dnie, dzięki całkowitej powierzchni 3000 m przyczynią sięw sposób znaczący do zachowania optymalnego bilansuenergetycznego kompleksu muzealnego.Zwiększenie albedo zadaszenia, które będzie odbijać efektywnienadmiar promieni słonecznych, oraz optymalne wykorzystaniewody deszczowej, dzięki kompleksowi zieleni umiejscowione-mu na płaskim dachu nad częścią gospodarczą.Rozwinięcie fasad przestrzeni galerii, przy zastosowaniuujednoliconych paneli o wymiarach 10 m x 1,2 moraz płyt szklanych wielkości 1,20 m x 5 m.Stworzenie termicznej i chroniącej przed promieniowaniemizolacji galerii w postaci fasady z trzech odrębnych tafli szkła,oddzielonych do siebie przestrzeniami szerokości 10 cm,podzielonymi na komory puste bądź też wypełnione przezro-czystymi granulkami aerożelu krzemowego, oraz zabezpieczo-nych na zewnątrz selektywnymi powłokami antyradiacyjnymi.Instalację, po wewnętrznej stronie fasady, podwójnej warstwyzwijanych, miękkich ekranów o określonej gęstości i sposobierozwijania, dla zapewnienia precyzyjnej i intuicyjnej modulacjiparametrów naturalnego światła słonecznego.Zabezpieczenie zewnętrznej warstwy szklanej fasady galerii nie-przepuszczalnym szkłem laminowanym ze srebrzystą powłokąlustrzaną, która ograniczy przewodzenie światła słonecznego.Oglądana za dnia z zewnątrz, powłoka ta stworzy wrażenieopalescencji, ze zmiennym spektaklem refleksów odbijającychruchy słońca, deszczową szarość i zmienne konfiguracjechmur. Nocą lustrzane powierzchnie fasady będą chwytaćksiężycową poświatę, a wczesnym wieczorem – odzwiercied-lać migotliwą dynamikę codziennego ruchu w MHP.Okrycie fasad z płyt betonu modularnymi panelamikamiennymi.Wzniesienie dwóch powiązanych ze sobą systemów, spinają-cych pobocza trasy szybkiego ruchu – stalowych kratownicpłaskich w przestrzeni galerii, betonowych kratownicowychwsporników płytowych w przestrzeni wsparcia.Poziome płyty podłogi i stropu zachodzą na płyty pionowe,stabilizując konstrukcję po przekątnej. Ściany działowestabilizują system w kierunku wschód-zachód.Nadanie konstrukcji trójdzielnej struktury bloków, podzielonychłącznikami w celu ograniczenia przemieszczeń ciepła.Stworzenie bezpośredniego dostępu do obszarów wyładunko-wych i siłowni za pośrednictwem ruchomej rampy, opadającejod Alej Ujazdowskich. Możliwy jest także alternatywny dostępwzdłuż zjazdów z Trasy Łazienkowskiej – w ramach ustalonegoschematu, po uzyskaniu zezwolenia, Druga z tych opcji byłabybardziej korzystna, ponieważ pozwoliłaby uniknąć przewozuciężkich ładunków przez prestiżowe obszary miasta,takie jak Ujazdów.

I NAGRODA - OPIS ARCHITEKTONICZNY

I NAGRODAPraca 164/ Luksemburg

AutorzyPaczowski et Fritsch ArchitectesWspółpraca: RFR 4, Christian Germanaz, Jose AlmeidaWojciech Jeske Architectes, Artur Stachura

Opinia o pracyCelem konkursu było zaproponowanie rozwiązania architekto-nicznego dla obiektu Muzeum Historii Polski (MHP), natomiastlokalizacja konkursowa wymagała również rozwiązania szereguinnych problemów, takich jak przekrycie Trasy Łazienkowskiej,relacja z Zamkiem Ujazdowskim i zaproponowanie wytycznychdo zaprojektowania otaczających kompleksów zieleni miejskiej.Zwycięski projekt proponuje rozwiązanie tych zagadnień w przy-kładowy sposób. Poprawia relację pomiędzy MHP i TrasąŁazienkowską oraz Zamkiem Ujazdowskim. Autorzy zapropono-wali przekrycie części Trasy Łazienkowskiej przez sam budy-nek muzeum, prawidłowo adresując cel konkursu.To rozwiązanie przywraca jedność parku, która zostałazniszczona wcześniej przez wykop Trasy Łazienkowskiej.Wzmocnienie osi prostopadłej do osi Zamku Ujazdowskiegopozwala autorom podkreślić jego wartość.Autorzy wykazali wrażliwość na historyczne znaczenie lokaliza-cji i z powodzeniem zaproponowali takie usytuowanie budynkuw historycznym otoczeniu, które nie stwarza konkurencji dlaZamku Ujazdowskiego. Wręcz przeciwnie, obecność Zamkuokazuje się jednym z jego najbardziej wartościowych aktywów,oferując dla muzeum ogromny potencjał na przyszłość.Po pierwsze, Zamek jawi się jako prawdziwy symbol tego,czym była przeszłość Polski, po drugie, jego fizyczna obecność

stanowi ekscytujące wzmocnienie dla każdej architektury.Zaproponowane rozwiązanie proponuje prostą, zdecydowanąi klarowną koncepcję stworzenia przejścia nad trasą szybkiegoruchu, uwzględnia wartość powiązania z ZamkiemUjazdowskim oraz tworzy atrakcyjny plac, który, traktującZamek Ujazdowski z szacunkiem, podnosi wartość rozwiązańarchitektonicznych zaproponowanych dla budynku MHP.Architektura rozwiązania jest prosta i elegancka, nie jest nato-miast banalna. Jej niewątpliwą zaletą jest elastyczność rozwią-zań wnętrz, tak istotna dla działalności muzealnej, pozwalającaswobodnie dostosowywać obiekt do potrzeb ekspozycjiinterpretujących historię Polski. Budynek muzeum jest zapro-jektowany jako przejrzysty w formie pawilon, z klarownymfunkcjonalnym podziałem wnętrz. Kompozycja obiektu ustruk-turyzowana jest wzdłuż wewnętrznej uliczki/forum, przy którejrozmieszczone są z jednej strony sale ekspozycyjne,a z drugiej pomieszczenia administracyjne i techniczne.Istotnym elementem kompozycji jest przeszklona fasada budyn-ku, od strony Trasy Łazienkowskiej, która pozwala osobomprzejeżdżającym Trasą w stronę centrum widzieć ekspozycję.W ten sposób budynek MHP ma szansę stać się olbrzymim kul-turalnym znakiem orientacyjnym (landmark) na mapie miasta.Autorzy projektu sugerują neutralną przestrzeń – można nawetpowiedzieć, że antysymboliczną. Wydaje się, że wyszli z zało-żenia, iż historia sama w sobie jest skomplikowana i pozwalana interpretacje – dlatego została zaproponowananeutralna w wyrazie architektonicznym „obudowa”.Rozwiązania projektowe obiektu zawierają przejrzyste ścianyi charakterystyczny, prześwietlony dach obiektu. Z punktuwidzenia funkcji muzealnych wnętrze budynku jest dobrzezaplanowane – jego ascetyczność pozwala na wykorzystywa-nie obiektu do wszelkiego rodzaju ekspozycji i stworzeniaróżnych tras zwiedzania dla gości Muzeum Historii Polski.



I NAGRODA

II NAGRODAPraca 53/ Polska

Autorzy i współautorzyemJednaczArchitekciMirosław JednaczWspółpraca: Monika Bahonko, Paweł Słupiański,Marek Malanowski, Grażyna Bednarczyk, Zofia Stegienko,Mariusz Sułek

Opinia o pracyW tej racy przyjęto zupełnie inną strategię, rezygnującz pokrycia Trasy Łazienkowskiej jako głównego elementuprojektu muzeum. Może być ona cenną alternatywąw przypadku gdyby okazało się, że pokrycie drogi szybkiegoruchu napotka na trudności nie do przezwyciężenia.Projekt sytuuje budynek muzeum przy południowym krańcu

ulicy Jazdów i proponuje połączenie jej z Zamkiem Ujazdow-skim za pomocą dwóch lekkich mostów nad Trasą Łazien-kowską (dla pieszych i dla rowerzystów). Umieszczając budy-nek na północnym stoku wykopu trasy, projekt zawiera interesu-jące rozwiązanie polegające na utworzeniu alei z rzędem „posą-gów” lub rzeźb, łączącej budynek z Alejami Ujazdowskimi.Z punktu widzenia funkcji muzeum rozdzielenie funkcji ekspozy-cyjnej i administracyjnej jest interesujące, a przy tym zapewniaich dobrą komunikację.Obiekt został zaprojektowany w kształcie dwóch krzyżującychsię brył. Pierwsza z nich jest w znacznym stopniu przeszklona,z czytelnie wertykalną fasadą Druga posiada spadzisty dachpokryty zielenią. Forum jest dobrze zaprojektowane pod wzglę-dem architektury, oświetlenia i dostępności dla zwiedzających.Części wystawowe, edukacyjne i konferencyjne są właściwiezorganizowane i wzajemnie ze sobą połączone.Uwagę przyciąga zastosowanie tradycyjnie polskichmateriałów, takich jak drewno dębowe, granity i cynk.


III NAGRODAPraca 63/ Polska

Autorzy i współautorzyJakub Krzyczkowski, Renata Gierasimiuk, Tomasz Janko,Grzegorz WróbelWspółpraca: Biuro Projektów Architektonicznychi Budowlanych AiB, Jerzy Rotowski, Andrzej Jagodziński,Paweł Bartman, Andrzej Matusiak, Jacek Piechocki,Leszek Sękowski, Kalina Jaworska, Wojciech Grodecki

Opinia o pracyW pracy przewidziano atrakcyjny plac wzmacniający wartośćZamku Ujazdowskiego, który staje się niezbędnym protago-nistą. To rozwiązanie architektoniczne, które interesująco kom-ponuje obiekt z otaczającym go środowiskiem, zdecydowanieumieszczając jedną z dwóch głównych brył budynku orazplac na przekryciu Trasy Łazienkowskiej.Części budynku są połączone szklanym dachem z osiąw kierunku Zamku Ujazdowskiego w kontynuacji ulicy Jazdów.Chociaż lokalizacja muzeum w stosunku do ZamkuUjazdowskiego jest bardzo korzystna ze względu na placpomiędzy obydwoma budynkami, rozwiązania zaproponowanedla elewacji należy ocenić bardziej krytycznie. Zewnętrznafasada jest modularna, gęsta, prawie neoegipska.Jeśli chodzi o plac, zdziwienie budzi rozwiązanie detalikształtujących go bocznych ścian. Architektura projektu jestnieklarowna stylistycznie, zarówno pod względem elementówkonstrukcyjnych, jak i ikonografii.


WYRÓŻNIENIEPraca 58/ Polska

Autorzy i współautorzyEwa Kuryłowicz, Stefan Kuryłowicz, Olga Kanecka,Piotr Kudelski, Wojciech Pachocki, Tomasz Głębowski,Magda Ptaszyńska, Maksymilian DobkowskiWspółpraca: Piotr Pachowski, Iwo Dobrucki, Artur Bronisz,Bogdan Sorys, Janusz Tomczyk, Zygmunt Pawełkowicz,Balbina Kacprzyk, Jerzy Sander, Henryk Łoza,Piotr Musiałowski, Rajmund Rajchel

Opinia o pracyWysoko oceniono stronę wizualną i architektoniczną projektu,która odnosi się w interesujący sposób do ikon polskiej historii(barykada z otworami strzelniczymi, ściana twierdzy).Wykorzystanie typowo polskiego materiału na elewacjachoraz zdecydowane włączenie wejścia do muzeum przez tuneldo przestrzennej koncepcji obiektu mają również wymiarsymboliczny (historia Polski jako przestrzeń, któraprzeplata się z historią Europy).


WYRÓŻNIENIEPraca 84/ Polska

Autorzy i współautorzyJems Architekci Sp. z o.o.Jerzy Szczepanik-Dzikowski, Maciej Miłobędzki,Olgierd Jagiełło, Marcin Sadowski, Paweł MajkusiakWspółpraca: Mai Bui-Ngoc, Marek Kuciński, Karol Olechnicki,Michał Ożóg, Maciej Rydz, Aleksandra Targońska,Piotr Waleszkiewicz, Marcin Zaremba, Jarosław Kujawa,Sławomir Pawelec, Dorota Rudawa, Andrzej Dziubak,Juliusz Sokołowski, Kuba Morkowski, Adam Perka

Opinia o pracyProjekt proponuje budynek o kształcie organicznym,położony na pokryciu Trasy Łazienkowskiej.Budynek muzeum jest lekki i przejrzysty.Jury docenia wysiłek autorów, którzy starali się wkomponowaćdelikatną strukturę budynku muzeum w jego otoczenie.


WYRÓŻNIENIEPraca 234/ Japonia

Autorzy i współautorzyArchitects TeehouseOsamu Tsukihashi, Kuniko Tsukihashi. Kazuya Saito,Kosuke Bando, Yoshinori Ohira, Miki Okuno,Karol Wawrzyniak, Junko Oyamada,Współpraca: Oak Masato Araya, Yukari Umezawa, TakashiSudo, Hirohide Tao, ArupJapan Shigeru Hikone, SusumuMatsunobu, Teppei Ishibashi, Koji Shigenaga, Chieri Iizaka,Shuichi Tamura, Jin Matsumoto, Makiko Arai, Andrzej Sitko,Piotr Konarzewski, Marcin Kasprzak, Jarosław Witek, BeataTarczewska-Sidełko, Tadeusz Cisek, Yasuaki Onoda, Vogt RalfG. Voss, Jennifer Current Hanako Suzuki, Hanna Assargard

Opinia o pracyProjekt przyjmuje strategię pokrycia drogi szybkiego ruchu,ale umieszcza muzeum po jej północnej stronie.Zaproponowany projekt to grupa pawilonów górującychnad przeszklonym forum.Jury dostrzega profesjonalizm, z jakim autorzy utworzylikompozycję w formie wioski. Jednak z punktu widzenia wizjimuzeum, propozycję uznano za zbyt rozproszoną.


SUMMARY

THE INTERNATIONAL ARCHITECTURAL COMPETITIONFOR A DESIGN OF THE MUSEUM OF POLISH HISTORY

1st PRIZE164/ LuxembourgPaczowski et FritschArchitectes

2nd PRIZE53/ PolandemJednaczArchitekciMirosław Jednacz,

3rd PRIZE63/ PolandJakub Krzyczkowski,Renata Gierasimiuk,Tomasz Janko,Grzegorz Wróbel,

projekt graficzny Zbyszek Gonciarztłumaczenie Ryszard E.L. Nawrocki

SUMMARY

THE INTERNATIONAL ARCHITECTURAL COMPETITIONFOR A DESIGN OF THE MUSEUM OF POLISH HISTORY

HONORABLE MENTION58/ PolandEwa Kuryłowicz,Stefan Kuryłowicz,Olga Kanecka,Piotr Kudelski, WojciechPachocki, TomaszGłębowski,Magda Ptaszyńska,Maksymilian Dobkowski

HONORABLE MENTION84/ PolandJems ArchitekciJerzy Szczepanik-Dzikowski,Maciej Miłobędzki,Olgierd Jagiełło,Marcin Sadowski,Paweł Majkusiak

HONORABLE MENTION234/ JapanArchitects TeehouseOsamu Tsukihashi,Kuniko Tsukihashi.Kazuya Saito,Kosuke Bando,Yoshinori Ohira,Miki Okuno,Karol Wawrzyniak,Junko Oyamada,

M A G A Z Y N U R B A N I S T Y C Z N O - A R C H I T E K T O N I C Z N YWydaje Biuro Architektury i Planowania Przestrzennego Urzędu m.st. WarszawyRedakcja plac Defilad 1, PKiN XIII p. 00-901 Warszawa, tel. 22 6566589, fax 22 6566802Redaguje zespół Małgorzata Zdancewicz – redaktor prowadząca, Marek Mikos – konsultacja merytoryczna, Katarzyna Niekrasz, Andrzej ŚwitalRedakcja zastrzega sobie prawo redagowania i skracania powierzonych tekstówe-mail: [email protected] http://um.warszawa.pl ISSN 1427-907X

o konkursie na muzeum historii polski

Documents