npp ii ciklusstudija decembar 2012

U n i v e r z i t e t u S a r a j e v u

Mainski fakultet Sarajevo

Sarajevo, 2012.

I

U n i v e r z i t e t u S a r a j e v u Mainski fakultet Sarajevo

Sarajevo, 2012.


Nastavni planovi i programi drugog ciklusa studija

Adresa:


Vilsonovo etalite 9

71 000 Sarajevo

Tel. +387 33 729 800

Fax. +387 33 653 055

www.mef.unsa.ba

Studentska sluba

Tel. +387 33 729 812

Sarajevo, decembar 2012.

SADRAJ

1. OPTE KARAKTERISTIKE STUDIJA ................................................ 1 Koncepcija studija ............................................................................ 1 Opti principi .................................................................................... 1

2. OPIS STUDIJA ..................................................................................... 2

Struktura studija ................................................................................ 2 Okvir dostizanja sposobnosti studenata............................................. 3

3. CILJEVI I REZULTATI UENJA STUDIJSKIH PROGRAMA..... 4 Odsjek za energetiku procesno i okolinsko inenjerstvo................. 4 Odsjek za industrijsko ininjerstvo i menadment.......................... 8 Odsjek za mainski proizvodni ininjering .................................... 9 Odsjek za mainske konstrukcije ................................................... 11 Odsjek za motore i vozila .............................................................. 12 Odsjek za odbrambene tehnologije ............................................... 13

4. NASTAVNI PLANOVI ...................................................................... 14 5. NASTAVNI PROGRAMI .................................................................... 38

Drugi ciklus studija

1

1. OPTE KARAKTERISTIKE STUDIJA 1.1. Koncepcija studija Drugi ciklus studija mainstva prilagoen Bolonjskom procesu i vrednovanju rada studenta na osnovu evropskog sistema prenosa bodova (ECTS) traje 2 akademske godine (4 semestara, 120 ECTS studijskih bodova) nakon kojeg se stie akademska titula i zvanje magistar mainstva - diplomirani ininjer mainstva uz naznaku smjera. Studij na Mainskom fakultetu u Sarajevu je koncipiran tako da zadovolji tri osnovna cilja:

racionalizacija optereenja studenta u pogledu nastave (kontakt sati) i ispita, prilagoenost zahtjevima trita, izjednaavanje nominalnog i stvarnog trajanja studija.

1.2. Opti principi Za realizaciju postavljenih ciljeva usvojeni su sljedei opti principi:

1. Nastava je koncipirana tako da student kontinuirano prati sve njene elemente (predavanja, vjebe, seminari, laboratorijske vjebe, izrada projekata). Poeljno je da student sve obaveze vezane za odreeni predmet obavi tokom nastave i neposredno nakon zavretka nastave.

2. Prosjean broj predmeta u toku jednog semestra je 6 uz prosjeno sedmino optereenje od 25 kontakt sati (predavanja i vjebe).

3. Potrebno je nastojati da se zavrni ispit djelimino ili u potpunosti zamijeni kolokvijima, projektnim radovima ili seminarskim radovima tokom izvoenja nastave.

4. Vrednovanje optereenja studenta izvreno je prema ECTS sistemu. Ovo podrazumijeva da se sve nastavne obaveze tokom jednog semestra vrednuju sa 30 ECTS.

5. ECTS krediti se mogu dodjeljivati samo u punom iznosu (nakon izvrenih svih obaveza vezanih za odreeni predmet).


2

2. OPIS STUDIJA 2.1. Struktura studija Kako bi mogao pokriti iroko podruje disciplina, drugi ciklus studija mainstva organiziran je kroz smjerove u okviru odsjeka, na kojima se tokom studija izuavaju specifine discipline pojedinih uih specijalnosti mainske struke. Nakon zavrenog prvog ciklusa studija studenti mogu nastaviti studij na sljedeim smjerovima u okviru pojedinih odsjeka :

1. Odsjek za energetiku, procesnu tehniku i okolinsko ininjerstvo o Smjer energetika o Smjer klimatizacija, grijanje i hlaenje o Smjer procesno ininjerstvo o Smjer okolinsko ininjerstvo

2. Odsjek za industrijsko ininjerstvo i menadment o Smjer industrijsko ininjerstvo i menadment

3. Odsjek za mainski proizvodni ininjering o Smjer proizvodne tehnologije, automatizacija i robotika o Smjer mehatronika u mainstvu

4. Odsjek za mainske konstrukcije o Smjer mainske konstrukcije

5. Odsjek za motore i vozila o Smjer motori i vozila

6. Odsjek za odbrambene tehnologije o Smjer odbrambene tehnologije

7. Odsjek za tehnologiju drveta o Smjer tehnologije drveta


3

Studij je koncipiran tako da studentima kroz grupu obaveznih predmeta daje neophodnu irinu strunog obrazovanja u datom segmentu struke. Pri tome, izborom pojedinih izbornih predmeta i slobodnih izbornih predmeta, studentima se omoguuje zadovoljavanje vlastitih sklonosti i interesa. Slobodni izborni predmet, koji se bira u treem semestru, daje irinu struci jer se moe birati izvan ponuenih predmeta jednog odsjeka/smjer. Sastavni dio nastavnog procesa su organizirane i planirane strune ekskurzije prilikom kojih studenti posjeuju proizvodne pogone iz oblasti interesa odsjeka. Zavrni rad na drugom ciklusu studija vrjednuje se sa 30 (E)CTS bodova Drugi ciklus studija zavrava ispunjavanjem svih obaveza propisanih nastavnim planom. 2.2. Okvir dostizanja sposobnosti studenata Drugi ciklus studija stvara okvir kojim e se obezbijediti dostizanje slijedeih sposobnosti studenata:

a) posjedovanje znanja i razumijevanja baziranih te proirenih i/ili uznapredovanih u odnosu na I ciklus studija (bacalaureat), uz stvaranje osnove ili mogunosti za originalan pristup u razvijanju i/ili primjeni ideja, esto unutar naunog konteksta;

b) primjene znanja i razumijevanja te rjeavanja problema u novim, nepoznatim situacijama unutar ireg (ili multidisciplinarnog) konteksta u svom podruju studija;

c) integriranje znanja i rukovoenja kompleksnostima, te formuliranje sudova uz nepotpune ili ograniene informacije, ali uz refleksije drutvene i etike odgovornosti vezane za primjenu njihovih znanja i procjena;

d) da mogu komunicirati svojim zakljucima, te ih racionalno poduprijeti znanjem jasno i nedvosmisleno, sa specijalistima i nespecijalistima;

e) da nastave studij koji vodi viem stupnju autonomnosti.


4

3. CILJEVI I REZULTATI UENJA STUDIJSKIH PROGRAMA

3.1 ODSJEK ZA ENERGETIKU PROCESNO I OKOLINSKO INENJERSTVO 3.1.1. Smjer: Energetika Ciljevi uenja studijskog programa: usvajanje specifinih strunih znanja iz oblasti energetike, termotehnike i

hidrotehnike, sticanje teorijskih i praktinih znanja potrebnih za izvoenje toplotnih i

hidrodinamikih prorauna, upoznavanje s osnovnim energetskim tehnologijama i usvajanje principa novih

tehnologija u energetici, posebno za proizvodnju elektrine energije, upoznavanje s mogunou koritenja alternativnih izvora energije, upoznavanje s eksperimentalnim i numerikim metodama analize varijabli u termo i

hidroenergetskim postrojenjima(TEP,HEP), upoznavanje s radom elemenata TEP-a i HEP-a, upoznavanje sa savremenim metodama i postupcima razvoja, konstruisanja, upotrebe i

odravanja TEP-a i HEP-a, sticanje teorijskih znanja potrebnih za ukljuivanje u rad istraivakih timova.

Rezultati (ishodi) uenja studijskog programa: dobro razumijevanje osnovnih teorijskih znanja iz termodinamike, mehanike fluida,

prenosa toplote i mase, teorije elastinosti, osposobljenost za koritenje mjernih instrumenata i tehnika u energetici i

primjenjenim naukama i za analizu tih podataka i njihovu interpretaciju, osposobljenost za primjenu osnovnih teorijskih i praktinih znanja i savremenih

metoda (npr.numerikih metoda) potrebnih za proraun i analizu elemenata TEP-a i HEP-a,

osposobljenost za formulisanje i rjeavanje specifinih problema u TEP-u i HEP-u, osposobljenost za kontrolu procesa razmjene energije izmeu fluida i rotacionih

maina, osposobljenost za izbor odgovarajue tehnologije i izradu idejnog projekta

energetskog postrojenja, osposobljenost za samostalan i timski rad pri projektovanju TEP-a i HEP-a, osposobljenost za praenje buduih trendova razvoja TEP-a i HEP-a, osposobljenost za samostalan i timski rad pri razvoju tehnologija dobivanja energije

na bazi vjetra, sunevog zraenja, otpada i biomase.


5

3.1.2 Smjer: Klimatizacija, grijanje i hlaenje Ciljevi uenja studijskog programa: usvajanje specifinih strunih znanja iz oblasti energetike, klimatizacije, grijanja i

hlaenja, sticanje teorijskih i praktinih znanja potrebnih za izvoenje toplotnih i

hidrodinamikih prorauna, upoznavanje s eksperimentalnim i numerikim metodama analize varijabli u tehnic

klimatizacije, grijanja i hlaenja(KGH), upoznavanje s osnovnim energetskim tehnologijama i s mogunou koritenja

obnovljivih izvora energije u sistemima KGH , upoznavanje s radom elemenata postrojenja za KGH i sa njihovim specifinostima, upoznavanje sa savremenim metodama i postupcima razvoja, konstruisanja, upotrebe i

odravanja sistema KGH, sticanje teorijskih znanja potrebnih za ukljuivanje u rad istraivakih timova.

Rezultati (ishodi) uenja studijskog programa: dobro razumijevanje osnovnih teorijskih znanja iz termodinamike, mehanike fluida,

prenosa toplote i mase, teorije elastinosti, osposobljenost za koritenje mjernih instrumenata i tehnika u energetici i

primjenjenim naukama i za analizu tih podataka i njihovu interpretaciju, osposobljenost za primjenu osnovnih teorijskih i praktinih znanja i savremenih

metoda (npr.numerikih metoda) potrebnih za proraun i analizu elemenata sistema KGH,

osposobljenost za formulisanje i rjeavanje specifinih problema u sistemu KGH, osposobljenost za samostalan i timski rad pri projektovanju KGH sistema, osposobljenost za praenje buduih trendova razvoja KGH sistema, osposobljenost za samoistalan i timski rad pri koritenju obnovljivih energija u KGH

postrojenjima.

3.1.3 Smjer: Procesno inenjerstvo Ciljevi uenja studijskog programa: Mehanike operacije: mijeanje, razdvajanje, usitnjavanje, aglomeracija, uslkaditenje, doziranje, pneumatski transpotr, fluidizacija, centrifugiranje. Toplotne operacije: izbor i proraun toplotnih separacionih procesa, modeliranje i projektovanje opreme separacionih postrojenja: destilacija i rektifikacija, absorpcija i desorbcija, adsorpcija, ekstrakcija tenosttenost, ekstrakcija vrsta fazatenost, jonska izmjena, membranska separacija, dijaliza, elektrodijaliza, ultrafiltracija, reverzna osmoza, gasna difuzija, hemijski isparai, kristalizacija, suenje, odvlaivanje vazduha hlaenjem; procesi hemijskih reakcija sa primjenom na projektovanje opreme, hemijski reaktori. Tehnika hlaenja: projektovanje rashladnih sistema i izbor komponenti rashladnih maina (kuanstvo, komercijalno hlaenje, prehrambena industrija i trgovine, industrijsko hlaenje); sistemi kondicioniranja vazduha, sorpcioni procesi, procesi postizanja niskih temperatura


6

(kriogena tehnika) i procesi separacije vazduha; metode testiranja i sigurnosni standardi za rashladne sisteme; projektovanje i optimizacija postrojenja toplotnih pumpi. Okolinske tehnologije: razumijevanje razliitih strategija i tehnolokih mjera koje se preduzimaju da se sprijei ili smanji emisija raznih zagaivaa u vazduh, vodu i tlo, takoe smanjenje stvaranja otpada, rukovanje smeem, sistemi reciklae i mjere poboljanja; tretman industrijskih i gradskih otpadnih voda; kontrola prljanja vazduha i tehnologije ienja vazduha; tretman gradskog i industrijskog otpada; ovladavanje analitikim alatom i metodama za implementaciju principa industrijske ekologije; disperzija gasova u atmosferu iz visokih dimnjaka. Hemijsko procesne tehnologije: opti principi hemiskijskih tehnologija, najtipiniji procesi i potrebna opremu za vrenje procesa. Rezultati (izhodi) uenja studijskog programa - Osposobljenost za slijedee djelatnosti: Hemijska procesna industrija: pertohemija, industrijski gasovi, farmacija, eksplozivi i goriva, masti i ulja, ubriva i hemikalije za agrikulturu, prehrana i pia, prerada koe, kre i cement, tekstilna industrija, metalurgija i metalni proizvodi (elektrometalurgija, primarna prerada elika, aluminija, bakra), boje, pigmenti, premazi, proizvodi nafte i uglja (koks), plastini materijali, proizvodi od gume, sapun, glicerin, proizvodi za ienje (deterenti), glina, staklo, keramila, tehnologija pulpe i papira, i drugi proizvodi hemijske industrije; Energetska postrojenja: termoelektarne, solarna energija, bio masa, i sve oblasti istraivanja vezane za navedene proizvode, preiavanje industrijskih gasova i voda; koritenje instrumenata i tehnika za praktina mjerenja potrebna u energetici, fizici, hemijskom inenjerstvu i primijenjenim naukama; okolinski monitoring (vode, vazduha i tla) i analiza mjerenja; Razvoj i proizvodnja opreme: kao to su pumpe, kompresori i ventilatori, malozagaujue i efikasne tehnologije, matematsko modeliranje i kompjutersko simuliranje industrijskih procesa, razvoj membrana za desalenizaciju vode i membrana za vjetake bubrege. Vladine agencije i konsalting firme: agencije koje su specijalizirane za okolinske propise i kontrolu prljanja, kompanije koje se bave mikroelektronikom i biotehnologijom; integralna poluprovodnika kola, kompjuterski ipovi sa tankim silikonskim premazima, uniformnim slojevima; u ovim procesima se koristi hemijska depozicija pare. U okviru ovih djelatnosti studijski program osposobi studente za: istraivanje: Fundamentalni rad u inenjerskim naukama u svrhu proirenja osnovnog

znanja. razvoj: Meustepen potreban za prelaz sa laboratorijskih ureaja, na ekonomina

komercijalna postrojenja. projektovanje: Detaljno definisanje opreme i materijala da se zadovolje zahtjevane

specificirane karakteristike. procesni inenjering: Specifikacija opreme i reima rada za konverziju sirovog

materijala u proizvode. gradnju: Faza gradnje je sklapanje svih komponenti u kompletno postrojenje. proizvodnju: Kontrola i rad hemijskih i energetskih postrojenja i rukovoenje

tehnikim i ljudskim problemima koji se javljaju u proizvodnji. tehnike slube i prodaja: Rjeavanje problema u oblasti kupaca tako da oni bolje

koriste proizvode koji su im na raspolaganju. menaderski posao: U svim gore navedenim oblastima napredovanje vodi nadzoru nad

drugim i vee mogunosti linih i poslovnih odluka uz tehnike odluke.


7

3.1.4 Smjer: Okolinsko ininjerstvo Ciljevi uenja studijskog programa: usvajanje znanja iz podruja upravljanja organizacijom sa aspekta oekivanih uticaja i

rizika od akcidenata koji bi mogli imati uticaje na okolinu edukacija na podruju okolinski prihvatljivih procesnih, energetskih i proizvodnih

tehnologija, mogunost prognoziranja kretanja zagaujuih materija u atmosferi i vodama, Poznavanje metoda i tehnika za racionalno koritenje energetskih i materijalnih

resursa, Poznavanje ekonomskih efekata mjera za sniavanje uticaja na okolinu (trokovi, kao

dravni ekonomski instrumenti) Rezultati (ishodi) uenja studijskog programa: dobro razumijevanje okoline kao sastavni dio menadmenta preduzea ili drave poznavanje alata odrivog razvoja podruja, industrijske grane poznavanje savremenih tehnologija sa visokom resursnom efikasnou i malim

emisijama u okolinu. U okviru ovih djelatnosti studijski program e osposobiti studente za: rad u dravnim organima i meunarodnim organizacijama gdje se okolina posmatra

kao komponenta cjelokupnog drutvenog razvoja (ministarstva okolia, energije, rudarstva i industrije, poljoprvrede, umarstva i vodoprivrede, prostornog ureenja i dr.)

rad u razvojnim agencijama gdje se okolina tretira kao dio integralnog planiranja djelatnosti u prostoru ili pojedinim privrednim granama,

ukljuivanje okolinske komponente u razvoj i projektovanje na podruju energetike i procesne tehnike,

tretiranje okolinske komponente kao dijela integralne politike preduzea.


8

3.2 ODSJEK ZA INDUSTRIJSKO ININJERSTVO I MENADMENT 3.2.1. Smjer: Idustrijsko ininjerstvo i menadment Osnovnim interes odsjeka Industrijski ininjering i menadment na Mainskom fakultetu u Sarajevu je obrazovanje inenjera i specijalista za rjeavanje irokog spektra problema iz podruja: projektiranja proizvodnje, odravanja tehnikih sistema, menadmenta ljudskih potencijala, projektiranja i reinenjeringa logistike, menadmenta kvalitete, kao i proizvodnja i projektiranje tehnolokih procesa podrani raunarima, projektiranje logistikih sistema, cjelovito produktivno odravanje i druge strategije odravanja, raunarima podrano upravljanje proizvodnjom i poslovanjem, razvoj i implementacija menederskih informacijskih sistema te sistema poslovne inteligencije. Studij "industrijskog inenjerstva i menadmenta" na Mainskom fakultetu u Sarajevu koncipiran je kao preddiplomski u trajanju od est semestara i diplomski u trajanju od etiri semestra. Prva etiri semestra studija zajednika su za sve studente Mainskog fakulteta. U sklopu zajednikih osnova studenti dobijaju temeljna znanja iz fundamentalnih oblasti: matematika, fizika, mehanika, materijali, informatika, elektrotehnika i dr. Cilj ovakvog ustrojstva zajednikog dijela studija je da se studentima prue ona osnovna znanja koja ga osposobljavaju za samostalno uenje i ovladavanje specifinim strunim znanjima u bilo kojem segmentu struke, a time i za praenje tehnikog razvoja i za uspjeno djelovanje u struci tokom cijelog radnog vijeka. Nakon zajednike dvije godine studija, studenti se opredjeljuju za studij na pojedinim odsjecima i u petom i estom semestru odsjeka za industrijski ininjering i menadment studenti se uvode u ostala podruja tehnike i mainstva, ali i u specifine discipline proizvodnog menadmenta: inenjerska statistika, ekonomika proizvodnje, tehnika logistika, proizvodnja podrana raunarima, odravanje, raunovodstvo i financijski menadment, ime se zaokruuje prvi ciklus studija koji vodi stjecanju "bacealaureata". Diplomski studij u trajanju od 4 semestra intenzivno upuuje studente u metodologiju projektiranja procesa i sistema u proizvodnji i poslovanju kao i metode optimizacije ili robotiku, a usmjeravanje se omoguava i izbornom skupinom kolegija smjera, te konano izradom diplomskog rada. Kako kljuni rezultati uenja ovog studijskog programa mogu se nabrojati: dobro razumijevanje potrebnih teorijskih principa u oblasti procesa i sistema u

proizvodnji i poslovanju, osposobljenost za rjeavanje specifinih kompleksnimh problema u sistemu ovjek /

stroj / okolina, osposobljenost za projektiranje tehnolokih i proizvodnih procesa, osposobljenost za nezavisno i kreativno projektiranje i unapreenje procesa

odravanja i upravljanja pouzdanou tehnikih sistema, odnosno maina i konstrukcija,

osposobljenost za efikasno upravljanje ljudskim potencijalima poduzea, osposobljenost za analizu i unapreenje svih segmenata poslovnih, proizvodnih i

drugih pravnih subjekata, posebno sa stajalita tehnike i gospodarske efikasnosti, osposobljenost za istraivanje i razvoj proizvodnih procesa i sistema, logistikih

procesa i lanaca, sistema osiguranja kvalitete.


9

3.3 ODSJEK MAINSKI PROIZVODNI INENJERING 3.3.1. Smjer: Proizvodne tehnologije, automatizacija i robotika Ciljevi uenja: Produbljivanje znanja iz oblasti mainskih proizvodnih tehnologija (konvencionalni i

nekonvencionalni postupci obrade sa odvajanjem estica, obrade deformiranjem, tehnike spajanja, izvorna oblikovanja, termike obrade, automatizacije i robotike, postupci mjerenja, ispitivanja i uvoenje sistema kvaliteta),

Upoznavanje sa trendovima iz oblasti mainskog proizvodnog inenjerstva (informatizacija, ekologija, itd.),

Produbljivanje znanja iz podruja projektovanja tehnolokih procesa, te analize i unapreenja segmenata proizvodnih sistema,

Upoznavanje sa principima projektovanja procesa izrade, montae, kinematike i dinamike analize uz pomo raunara - CAD/CAM/CAE,

Produbljivanje znanja o automatizaciji procesa (FPS, CIM), Upoznavanje sa postupcima modeliranja i simulacije sloenih sistema, njihove analize

(ispitivanje stabiliteta, automatskog upravljanja i sl.), analitikim i numerikim (metode konanih elemenata/volumena u mainstvu) metodama primjenom postojeih i/ili razvojem vlastitih programa, kao i upoznavanje sa eksperimentalnim analizama, te sposobnost procjene i analize dobijenih rezultata,

Produbljivanje znanja o savremenim materijalima, te metodama ispitivanja sa i bez razaranja,

Ovladavanje postupcima mjerenja, te uvoenja sistema kvaliteta podranog meunarodnom normom sistema kvaliteta i ocjenjivanja kvaliteta procesa, proizvoda i usluga.

Ishodi uenja: Sposobnost primjene teoretskih i praktinih znanja baziranih na naunim principima pri

rjeavanju kompleksnih problema u praksi iz oblasti proizvodnog inenjerstva, Osposobljenost za adekvatan izbor postupaka konvencionalne i nekonvencionalne obrade,

te njihovu primjenu, Osposobljenost za osvajanje i uvoenje tehnologije obrade, konstruisanje alata, ureaja i

pristroja u proizvodnim pogonima, Osposobljenost za primjenu CAD/CAM /CAE softverskog paketa (CATIA i/ili drugih

softvera) pri dizajnu i izradi NC programa za radne komade sloenih oblika, te kinematiku analizu i ispitivanje naprezanja i deformacija,

Osposobljenost za programiranje rada robotskih sistema i njihovu integraciju u proizvodnju, kao i kinematiku i dinamiku analizu robotskih manipulatora,

Sposobnost definiranja odgovarajuih numerikih modela (metode konanih elemenata/ volumena i sl.) postavljenog problema primjenom gotovih softvera i/ili pisanjem vlasitog programa, eksperimentalnu analizu, te sposobnost procjene i analize dobijenih rezultata,

Osposobljenost za izbor optimalnog materijala, te ispitivanje i praenje ponaanja materijala kod sloenih mainskih konstrukcija,

Definisanje tehnologije izrade kompleksnih zavarenih konstrukcija, njihova optimizacija i racionalizacija izrade,

Osposobljenost za rad i praenje objekata sa aspekta osiguranja kvaliteta, Osposobljenost za analizu ekonomskih aspekata postupaka obrade, procjenu uticajnih

faktora sa ciljem optimizacije proizvodne uinkovitosti,


10

Osposobljenost za timski i samostalni rad u navedenim aktivnostima, kao i osposobljenost za rukovoenje ljudima, mainama i proizvodnim resursima,

Osposobljenost za dalji nastavak naunog i istraivakog rada. 3.3.2. Smjer: Mehatronika u mainstvu Ciljevi uenja: Produbljivanje znanja iz oblasti projektovanja mehatronikih sistema, Produbljivanje znanja iz tehnologija mainskog proizvodnog inenjerstva, to e doprinijeti

uspjenijem dizajnu mehatronikih komponenti u ovoj oblasti, Produbljivanje znanja iz oblasti modeliranja i simulacije mehatronikih sistema, njihove

analize (primjenom metode konanih elemenata/volumena, objektnoorjentiranog programiranje, internet programiranje, inteligentnih sistema i vjetaka inteligencija) kao i upoznavanje sa eksperimentalnim analizama, te sposobnost procjene i analize dobijenih rezultata,

Upoznavanje sa principima projektovanja procesa izrade, montae, kinematike i dinamike analize uz pomo raunara - CAD/CAM/CAE,

Produbljivanja znanja iz oblasti automatskog upravljanja, Produbljivanje znanja iz oblasti elektrotehnike i elektronike, Upoznavanje sa trendovima iz oblasti mehatronike, Implementacija multidisciplinarni znanja, metoda, procedura i strunosti vezanih za razvoj,

realizaciju, primjenu i upotrebu mehatronikih komponenti u mainstvu. Ishodi uenja: Sposobnost primjene praktinih i teorijskih multidisciplinarnih znanja pri rjeavanju

sloenih problema u oblasti mehatronike u mainstvu, Osposobljenost za primjenu CAD/CAM /CAE softverskog paketa (CATIA i/ili drugih

softvera) pri dizajnu i izradi NC programa za radne komade sloenih oblika, te kinematiku analizu i ispitivanje naprezanja i deformacija,

Osposobljenost za programiranje rada robotskih sistema i njihovu integraciju u proizvodnji, kao i kinematiku i dinamiku analizu robotskih manipulatora,

Osposobljenost za programiranje rada Programabilnih logikih kontrolera (PLC), Sposobnost dinamike analize, kao i analize strategije i algoritma voenja robota,

integracije robota u proizvodne sisteme, analize primjene robota,. Osposobljenost za koritenje mehanikih, elektrotehnikih i elektromehanikih modela u

postavljanju modela mehatronikog sistema, te izraunavanje odziva u vremenskoj i frekventnoj domeni (problem stabilnosti, optimizacije, upravljanja i sl.),

Eksperimentalno dizajniranje mehatronikih sistema, s ciljem optimiranja njegovih performansi,

Sposobnost definiranja odgovarajuih numerikih modela (metode konanih elemenata/ volumena i sl.) postavljenog problema primjenom gotovih softvera i/ili pisanjem vlastitog programa, eksperimentalnu analizu, te sposobnost procjene i analize dobijenih rezultata,

Osposobljenost za prepoznavanje i izvoenje simulacije realnih proizvodnih sistema u oblasti obrade sa odvajanjem estica, savremenog oblikovanja deformiranjem, te automatiziranih sistema, s ciljem unapreenja njegovih performansi,

Osposobljenost za rad u multidisciplinarnom timu, kao i za samostalni rad u navedenim aktivnostima, te osposobljenost za rukovoenje ljudima, mainama i proizvodnim resursima,

Osposobljenost za dalji nastavak naunog i istraivakog rada i praenje trendova razvoja mehatronikih sistema.


11

3.4 ODSJEK ZA MAINSKE KONSTRUKCIJE 3.4.1. Smjer: Mainske konstrukcije

Ciljevi uenja studijskog programa: usvajanje specifinih strunih znanja iz oblasti mainskih elemenata i konstrukcija, sticanje teorijskih i praktinih znanja potrebnih za statiku i dinamiku analizu

mainskih konstrukcija, upoznavanje sa numerikim i eksperimentalnim metodama za analizu naprezanja, upoznavanje i ovladavanje principima primjene raunara u procesu konstruisanja, upoznavanje sa savremenim metodama i postupcima razvoja, konstruisanja, izrade,

upotrebe i odravanja mainskih sistema, sticanje znanja potrebnog za samostalnu izradu projektnih zadataka, te rjeavanje

kompleksnih problema iz podruja istraivanja. Rezultati (ishodi) uenja studijskog programa: dobro razumijevanje osnovnih teorijskih principa u oblasti mainskih elemenata i

konstrukcija tj. znanja iz teorije elastinosti, dinamike i vie ininjerske matematike. dobro razumjevanje postupaka razvoja, konstruisanja i upotrebe mainskih sistema te

triboloko-konstrukcionih aspekata interakcije trenje-habanje-podmazivanje, osposobljenost za primjenu teorijskih i praktinih znanja potrebnih za statiku i

dinamiku analizu i projektovanje mehanizama, metalnih konstrukcija, transportnih sredstava,

osposobljenost za primjenu numerike metode konanih elemenata za analizu naprezanja i optimizaciju mainskih konstrukcija,

osposobljenost za primjenu metoda eksperimentalne analize naprezanja, te metoda za ispitivanje dinamikih karakteristika konstrukcija, maina i mehanizama (tenzometrijska metoda),

osposobljenost za koritenje raunara u procesu konstruisanja, CAD/CAM/CAE softverskih sistema (CATIA) i tehnika izrade 3D geometrijskog modela,

osposobljenost za formulisanje i rjeavanje specifinih kompleksnih problema pri razvoju i konstruisanju mainskih sistema, te formiranje vlastitih zakljuaka,

osposobljenost za nezavisan rad i kreativnost pri razvoju originalnih ideja i metoda u izabranom studijskom podruju,

osposobljenost za praenje buduih trendova razvoja mainskih konstrukcija.


12

3.5 ODSJEK ZA MOTORE I VOZILA

3.5.1. Smjer: Motori i vozila Ciljevi uenja studijskog programa: savladavanje specifinih znanja o procesima koji se odvijaju u motoru sus (mjeanje

goriva i zraka, sagorijevanje, prenos toplote na okruenje, itd.), u razliitim uslovima rada motora,

ovladavanje dinamikim procesima koji su prisutni na krivajnom mehanizmu motora sus, s posebnim naglaskom na pojave torzionih oscilacija, uravnoteenja inercionih sila i neravnomjernosti obrtanja motora, kako pri stacionarnim tako i prelaznim reimima rada motora,

ovladavanje procesima dobave goriva i dovoenja zraka u motor, procesima podmazivanja, procesima hlaenja, kao i svim drugim procesima koji utiu na energetsku i ekoloku efikasnost motora,

upoznavanje sa principima rada pojedinih podsistema u sklopu transmisije, sa posebnim naglaskom na sisteme za upravljanje procesom prenosa snage od motora do pogonskih tokova,

kroz dinamiku vozila, ovladavanje procesima koji imaju direktan ili indirektan uticaj na ponaanje vozila u razliitim uslovima vonje,

upoznavanje sa principima rada elemenata aktivne i pasivne sigurnosti vozila upoznavanje procesa i sistema koji direktno i indirektno utiu na ekoloku sliku ( emisiju

zagaujuih materija) vozila, upoznavanje sa metodama dijagnosticiranja parametara motora i vozila upoznavanje sa trendovima razvoja motora i vozila, primjeni alternativnih goriva,

hibridnim pogonima vozila, standardima koji se primjenjuju kod vozila i propisima koji vae za vozila za pojedine regije primjene.

Rezultati (izhodi) uenja studijskog programa: kvalitetno poznavanje termodinamikih i dinamikih procesa u motoru sus u cilju

definisanja optimalnih uslova rada motora, definisanja graninih uslova za proraun funkcionalnog rada i naprezanja pojedinih elemenata, definiranje uslova podmazivanja i hlaenja,

osposobljenost za primjenu poznatih numerikih programa u procesima prorauna termodinamikih i dinamikih veliina kod motora i vozila, kao i razvoj vlastitih numerikih programa,

osposobljenost za kvalitetnu dijagnostiku motora i vozila i pomonih sistema, kao i samostalno mjerenje najvanijih parametara (snaga, obrtni momenat, potronja goriva, sila na toku, ubrzanje vozila, usporenje pri koenju, itd.),

osposobljenost za organizaciju kvalitetnog procesa odravanja motora i vozila , kao i podeavanja najvanijih regulirajuih elemenata na motoru i vozilu,

osposobljenost za izbor korektne kompozicije motor-transmisija-vozilo sa stanovita uslova eksploatacije i regulirajuih faktora u okruenju

osposobljenost za praenje novih tehnologija i novih goriva kod motora i vozila osposobljenost za timski i samostalan rad na razvoju pojedinih novih sistema na motoru i

vozilu sa stanovita funkcionalnosti i zadovoljenja energetsko ekolokih karakteristika motora i vozila.


13

3.6 ODSJEK ZA ODBRAMBENE TEHNOLOGIJE

3.6.1. Smjer: Odbrambene tehnologije

Ciljevi uenja studijskog programa: usvajanje specifinih znanja o raketnim motorima na vrsto gorivo, artiljerijskim i

raketnim oruanim sistemima, dizajnu artiljerijske i raketne municije, aerodinamici projektila, dinamici leta brzorotirajuih i aerodinamiki stabiliziranih projektila, upaljaima, visoko-energetskim materijalima, balistikoj forenzici, metodama testiranja municije, osnovama tehnologijama proizvodnje municije i oruja, pneumatici i hidraulici, teoriji elastinosti, terminalnoj balistici, osnovama taktikih voenih projektila, oklopnoj zatiti, demilitarizaciji municije, osnovama balistike forenzike, a posebno vojne forenzike.

osposobljavanje za samostalan rad sa raunarima i alatima za kompjutersko modeliranje u balistici.

upoznavanje sa numerikim metodama koritenim u balistici. usvajanje znanja iz oblasti balistikih testiranja municije i oruja, mjerenjima

parametara i DAQ sistema. upoznavanje sa savremenim metodama i postupcima razvoja, dizajna, izrade, upotrebe

i odravanja vojnih sistema. sticanje znanja potrebnog za izradu kompleksnih projekata.

Rezultati (ishodi) uenja studijskog programa: razumijevanje teorijskih principa iz oblasti dizajna artiljerijske i raketne municije,

raketnih motora i pogonskih punjenja, oruja, aerodinamike projektila, visoko energetskih materijala, dinamike leta projektila, terminalne balistike razliitih tipova bojevih glava, kinematike i dinamike mehanizma, dinamike upaljaa, vojne balistike forenzike projektila i bombi.

Mogunost primjene znanja iz pneumatike, hidraulike, i teorije elastinosti mehanikih sistema.

samostalan rad sa raunarima i alatima za kompjutersko modeliranje u balistici. sposobljenost za koritenje specijaliziranih kompjuterskih programa u balistici. primjena praktinih znanja iz oblasti balistikih testiranja municije i oruja,

mjerenjima parametara i DAQ sistema. sposobnost za primjenu teorijskih i praktinih znanja potrebnih za analizu i

projektovanje. sposobnost za formulisanje i rjeavanje specifinih kompleksnih problema pri razvoju

i dizajnu muncije i oruja. sposobnost za nezavisan rad i kreativnost pri razvoju originalnih ideja i metoda u

izabranom studijskom podruju. sposobnost za praenje buduih trendova razvoja vojne tehnike.


14

4. NASTAVNI PLANOVI

Odsjek za energetiku, procesnu tehniku i okolinsko ininjerstvo - Smjer energetika - Smjer klimatizacija, grijanje i hlaenje - Smjer procesno ininjerstvo - Smjer okolinsko ininjerstvo

Odsjek za industrijsko ininjerstvo i menadment - Smjer industrijsko ininjerstvo i menadment

Odsjek za mainski proizvodni ininjering - Smjer proizvodne tehnologije, automatizacija i robotika - Smjer mehatronika u mainstvu

Odsjek za mainske konstrukcije - Smjer mainske konstrukcije

Odsjek za motore i vozila - Smjer motori i vozila

Odsjek za odbrambene tehnologije - Smjer odbrambene tehnologije

Odsjek za tehnologiju drveta - Smjer tehnologije drveta


15

Odsjek za energetsko, procesno i okolinsko ininjerstvo Smjer energetika

Godina: I

1. Semestar R. b. Naziv predmeta ifra Broj sati ECTS

1. Napredna mehanika fluida EPO-22 3+1+1 5 2. Teorija elasatinosti MT-16 2+2+0 5 3. Napredna inenjerska termodinamika E-06 3+2+0 5 4. Prijenos toplote i mase E-08 2+2+0 5 5. Uvod u energetske tehnologije E-03 2+1+1 5 6. Izborni struni predmet

Ukupno 26 30

Izborni struni predmeti 1. semestra R. b. Naziv predmeta ifra Broj sati ECTS

1. Tehnologije obnovljivih izvora energije E-13 2+2+0 5 2. Transport cijevima EPO-07 2+1+1 5 3. Metoda konanih zapremina EPO-20 2+0+2 5 4. Upravljanje projektima IIM-06 2+2+0 5


1. Termofluidna i okolinska mjerenja EPO-02 2+0+2 5 2. Energijski menadment EPO-26 2+2+0 5 3. Nove tehnologije u energetici E-12 2+1+0 5 4. Projektovanje sistema za konverziju

energije EPP-08 2+2+0 5

5. Izborni struni predmet 6. Izborni struni predmet

Ukupno 24 30


1. Toplotne turbomaine EPP-11 2+2+0 5 2. Kompaktni izmjenjivai toplote EPP-16 2+1+1 5 3. Projektovanje cjevovoda EPO-08 2+2+0 5 4. Dinamika dvofaznih tokova EPP-30 2+0+2 5

Predavanja + Auditorne vjebe + Laboratorijske vjebe


16

Godina: II


1. Energetski parogeneratori i procesi EPP-12 2+2+0 5 2. Tehnologije hladjenja i toplotnih pumpi EPP-26 3+2+0 5 3. Projektovanje sistema kogeneracije EPP-05 2+2+0 5 4. Izborni struni predmet grupa A 5. Izborni struni predmet grupa A 6. Izborni struni predmet grupa B

Ukupno 25 30

Izborni struni predmeti 3. Semestra, grupa A R. b. Naziv predmeta ifra Broj sati ECTS

1. Modeliranje procesa u okolini EPO-06 2+2+0 5 2. Ekonomika energetskih i procesnih sistema EPO-05 2+2+0 5 3. Korporativno upravljanje IIM-42 2+2+0 5 4. Engleski jezik za ininjere -------- ------- 5

Izborni struni predmeti 3. Semestra, grupa B R. b. Naziv predmeta ifra Broj sati ECTS

1. ia proizvodnja EPO-33 2+2+0 5 2. Metode optimizacije u termotehnici E-09 2+2+0 5 3. Odriva proizvodnja energije EPP-07 2+2+0 5 4. Odrivo koritenje energije E-19 2+1+1 5


1. Zavrni rad 30 Ukupno 30


17

Odsjek za energetsko, procesno i okolinsko ininjerstvo Smjer klimatizacija, grijanje i hlaenje

Godina: I


1. Napredna mehanika fluida EPO-22 3+1+1 5 2. Teorija elasatinosti MT-16 2+2+0 5 3. Napredna inenjerska termodinamika E-06 3+2+0 5 4. Prijenos toplote i mase E-08 2+2+0 5 5. Uvod u energetske tehnologije E-03 2+1+1 5 6. Izborni struni predmet 5

Ukupno 26 30


1. Tehnologije obnovljivih izvora energije E-13 2+2+0 5 2. Toplotni sistemi E-10 2+2+0 5 3. Metoda konanih zapremina EPO-20 2+0+2 5 4. Struni predmeti prvog semestra iz modula

E, PI ili OI


1. Termofluidna i okolinska mjerenja EPO-02 2+0+2 5 2. Energijski menadment EPO-26 2+2+0 5 3. Grijanje, ventilacija i klimatizacija II E-22 3+2+0 5 4. Termalni komfor i unutranja klima E-20 2+2+0 5 5. Izborni struni predmet 5 6. Izborni struni predmet 5

Ukupno 25 30


1. Nove tehnologije u energetici E-12 2+1+0 5 2. Kompaktni izmjenjivai toplote EPP-16 2+1+1 5 3. Projektovanje postrojenja u KGH i OE II E-24 2+2+0 5 4. Tehnika hlaenja II EPP-24 2+2+0 5 5. Struni predmeti drugog semestra iz

modula E, PI ili OI



18

Godina: II


1. Projektovanje sistema kogeneracije EPP-05 2+2+0 5 2. Tehnologije hladjenja i toplotnih pumpi EPP-26 3+2+0 5 3. Sistemi daljinskog grijanja E-21 2+2+0 5 4. Izborni struni predmet 5 5. Izborni struni predmet 5 6. Slobodni izborni predmet 5

Ukupno 25 30


1. Energetski parogeneratori i procesi EPP-12 2+2+0 5 2. Metode optimizacije u termotehnici E-09 2+2+0 5 3. Sistemi regulacije i upravljanja u KGH

tehnici E-23 2+2+0 5

4. Odrivo koritenje energije E-19 2+1+1 5 5. Struni predmeti treeg semestra iz modula

E, PI ili OI




19

Odsjek za energetsko, procesno i okolinsko ininjerstvo Smjer procesno ininjerstvo

Godina: I


1. Napredna mehanika fluida EPO-22 3+1+1 5 2. Napredna inenjerska termodinamika E-06 3+2+0 5 3. Prijenos toplote i mase E-08 2+2+0 5 4. Teorija Elastinosti MT-16 2+2+0 5 5. Osnovi Tehnolokih procesa i postrojenja II EPP-22 2+2+0 5 6. Izborni struni predmet

Ukupno 26 30


1. Metoda konanih zapremina EPO-20 2+0+2 5 2. Uvod u industrijsku ekologiju EPO-32 2+2+0 5 3. Transport cijevima EPO-07 2+1+1 5 4. Struni predmeti prvog semestra iz modula

E, KGH ili OI


1. Termofluidna i okolinska mjerenja EPO-02 2+0+2 5 2. Projektovanje sistema za konverziju


3. Mehanike operacije II EPO-10 3+1+1 5 4. Difuzioni apararati II EPP-20 3+2+0 5 5. Izborni struni predmet 5 6. Izborni struni predmet 5

Ukupno 26 30


1. Dinamika dvofaznih tokova EPP-30 2+0+2 5 2. Hemijske procesne tehnologije EPP-35 2+2+0 5 3. Teorija suenja TOD-16 2+1+1 5 4. Kompaktni izmjenjivai toplote EPP-16 2+1+1 5 5. Struni predmeti drugog semestra iz

modula E , KGH ili OI



20

Godina: II


1. Okolinske tehnologije EPO-34 2+2+0 5 2. Modeliranje procesa u okolini EPO-06 2+2+0 5 3. Tehnologije hlaanjenja i toplotnih pumpi EPP-26 3+2+0 5 4. Izborni struni predmet 5. Izborni struni predmet 6. Slobodni izborni predmet

Ukupno 25 30


1. Molekularni transportni procesi EPP-32 2+2+0 5 2. Prenos mase u hemijskom inenjerstvu EPP-33 2+2+0 5 3. Projektovanje procesne opreme EPP-34 2+2+0 5 4. Nelinearni sistemi automatskog upravljanja ETF-05 2+1+1 5 5. Ekonomika energetskih i procesnih sistema EPO-05 2+2+0 5 6. Struni predmeti treeg semestra iz modula

EI, KGH ili OI




21

Odsjek za energetsko, procesno i okolinsko ininjerstvo Smjer okolinsko ininjerstvo

Godina: I


1. Napredna mehanika fluida EPO-22 3+1+1 5 2. Napredna inenjerska termodinamika E-06 3+2+0 5 3. Prijenos toplote i mase E-08 2+2+0 5 4. Teorija Elastinosti MT-16 2+2+0 5 5. Uvod u industrijsku ekologiju EPO-32 2+2+0 5 6. Izborni struni predmet

Ukupno 26 30


1. Metoda konanih zapremina EPO-20 2+0+2 5 2. Osnovi Tehnolokih procesa i postrojenja II EPP-22 2+2+0 5 3. Transport cijevima EPO-07 2+1+1 5 4. Tehnologije obnovljivih izvora energije E-13 2+2+0 5 5. Struni predmeti prvog semestra iz modula

E, PI ili KGH


1. Termofluidna i okolinska mjerenja EPO-02 2+0+2 5 2. Projektovanje sistema za konverziju


3. Alati odrivog razvoja EPO-13 2+2+0 5 4. Okolinski i menadment rizika EPO-37 2+2+0 5 5. Izborni struni predmet 6. Izborni struni predmet

Ukupno 24(26) 30


1. Analiza okolinskih sistema EPO-36 2+2+0 5 2. Difuzioni aparati II EPP-20 3+2+0 5 3. Mehanike operacije II EPO-10 3+1+1 5 4. Nove tehnnologije u energetici E-12 2+1+0 5 5. Termalni konfor i unutranja klima E-20 2+2+0 5 6. Struni predmeti drugog semestra iz

modula E, PI ili KGH


22

Godina: II


1. Okolinske tehnologije EPO-34 2+2+0 5 2. Modeliranje procesa u okolini EPO-06 2+2+0 5 3. ia proizvodnja EPO-33 2+1+1 5 4. Izborni struni predmet 5. Izborni struni predmet 6. Slobodni izborni predmet

Ukupno 24 30


1. Odrivo koritenje energije E-19 2+1+1 5 2. Ekonomika energetskih i procesnih sistema EPO-05 2+2+0 5 3. Odrive tehnologije i vodni sistemi EPO-31 2+2+0 5 4. Projektovanje sistema kogeneracije EPP-05 2+2+0 5 5. Struni predmeti treeg semestra iz modula

E, PI ili KGH




23

Odsjek za industrijsko ininjerstvo i menadment Smjer industrijsko ininjerstvo i menadment

Godina: I


1. Dizajn proizvoda IIM-18 2+2+0 5 2. Ergonomija i biomehanika IIM-09 2+2+0 5 3. Industrijska logistika IIM-19 2+2+0 5 4. Tehnologija obrade rezanjem I MPI-05 3+1+1 5 5. CAM(Kompjuterski podrana proizvodnja) MPI-48 2+0+2 5 6. Izborni struni predmet 5

Ukupno 25 30


1. Metoda konanih elemenata u mainstvu IIM-46 2+2+0 5 2. Ekspertni sistemi i baze znanja RIM-29 2+0+2 5


1. Optimizacija industrijskih procesa IIM-41 2+2+0 5 2. Operacioni procesi i menadment rizika IIM-16 2+2+0 5 3. Fleksibilni proizvodni sistemi MPI-27 2+1+1 5 4. Menadment tehnologije, inovacija i razvoja IIM-40 2+2+0 5 5. Izborni struni predmet 5 6. Izborni struni predmet 5

Ukupno 24 30


1. Nekonvencionalni tehnoloki postupci MPI-57 2+1+1 5 2. Projektovanje mehatronikih sistema MPI-45 2+1+1 5 3. Savremeni mainski materijali MPI-46 2+1+1 5


24

Godina: II


1. Viekriterijsko upravljanje procesima IIM-13 2+2+0 5 2. Industrijski marketing IIM-07 2+2+0 5 3. CNC alatne maine MPI-58 2+1+1 5 4. Izborni struni predmet 5 5. Izborni struni predmet 5 6. Slobodni izborni predmet 5

Ukupno 24 30


1. Dizajn radnog prostora IIM-20 2+2+0 5 2. Korporativno upravljanje IIM-42 2+2+0 5 3. Uvod u industrijsku ekologiju EPO-32 2+2+0 5 4. Tehnike spajanja II MPI-11 2+1+1 5 5. Sistemi unutranjeg transporta OM-19 3+1+0 5




25

Odsjek za mainske konstrukcije Smjer mainske konstrukcije

Godina: I


1. Via inenjerska matematika PMF-07 2+2+0 5 2. Teorija elastinosti MT-16 2+2+0 5 3. Mehanizmi MT-04 2+2+0 5 4. Industrijski dizajn OM-11 2+1+1 5 5. Metoda konanih elemenata u mainstvu IIM-46 2+0+2 5 6. Izborni struni predmet

Ukupno 24 30


1. Via dinamika MT-06 2+2+0 5 2. Obrada deformacijom I MPI-08 2+2+0 5


1. Tribologija OM-12 2+1+1 5 2. Projektovanje mehatronikih sistema MPI-45 2+1+1 5 3. Metalne konstrukcije OM-17 2+2+0 5 4. Industrijska praksa (MSc) OM-38 0+0+4 5 5. Izborni struni predmet 6. Izborni struni predmet

Ukupno 24 (25) 30


1. Automatizirani i robotizirani tehnoloki procesi MPI-14

3+1+1 5

2. Liftovi I iare OM-16 2+2+0 5 4. Linearna teorija konstrukcija I MT-21 2+2+0 5



26

Godina: II


1. Optimizacija mainskih konstrukcija OM-37 2+2+0 5 2. Projektovanje transportnih sredstava OM-15 2+2+1 5 3. Ispitivanje konstrukcija OM-18 2+0+2 5 4. Izborni struni predmet 5. Izborni struni predmet 6. Slobodni izborni predmet

Ukupno 25 30


1. Vozila posebne namjene MV-28 2+1+1 5 2. Modeliranje i simulacija dinamikih sistema MPI-29 2+1+1 5 3. CNC alatne maine MPI-58 2+1+1 5 4. Dizajn radnog prostora IIM-20 2+2+0 5 5. Ergonomija i biomehanika IIM-09 2+2+0 5 6 Konstrukcija proizvoda od drveta TOD-19 2+1+1 5




27

Odsjek za mainski proizvodni ininjering Smjer proizvodne tehnologije, automatizacija i robotika

Godina: I


1. Tehnike spajanja II MPI-11 2+1+1 5 2. Teorija plastinosti MPI-36 3+2+0 5 3. Metoda konanih elemenata u mainstvu IIM-46 2+0+2 5 4. Modeliranje i simulacija dinamikih sistema MPI-29 2+1+1 5 5. Upravljanje kvalitetom MPI-33 2+0+2 5 6. Izborni struni predmet

Ukupno 25 30


1. Via inenjerska matematika PMF-07 2+2+0 5 2. Teorija elastinosti MT-16 2+2+0 5 3. Vibracije MT-05 2+2+0 5


1. Tehnologije obrade rezanjem II MPI-06 2+1+1 5 2. Nekonvencionalni tehnoloki postupci MPI-57 2+1+1 5 3. Operacioni manadment IIM-04 2+2+0 5 4. Projektovanje pomou raunara OM-14 2+0+3 5 5. Izborni struni predmet 6. Izborni struni predmet

Ukupno 25 30


1. Maine za obradu deformacijom MPI-25 2+2+0 5 2. Izbor materijala i analiza havarija MPI-31 2+1+1 5 3. Industrijska defektoskopija MPI-34 2+0+2 5 4. Fleksibilni proizvodni sistemi MPI-27 2+1+1 5 5. Projektovanje mehatronikih sistema MPI-45 2+1+1 5


28

Godina: II


1. Prerada kompaktnog tijela MPI-53 2+1+0 5 2. CAM (Kompjuterski podrana proizvodnja) MPI-48 2+0+2 5 3. CNC alatne maine MPI-58 2+1+1 5 4. Izborni struni predmet 5. Izborni struni predmet 6. Slobodni izborni predmet

Ukupno 23 30


1. Sistemi unutranjeg transporta OM-19 3+1+0 5 2. Prenosnici snage i kretanja OM-05 2+1+1 5 3. Industrijska logistika IIM-19 2+2+0 5 4. Uvod u industrijsku ekologiju EPO-32 2+2+0 5




29

Odsjek za mainski proizvodni ininjering Smjer mehatronika u mainstvu

Godina: I


1. Programiranje II RIM-24 2+0+2 5 2. Projektovanje elektronikih sklopova ETF-04 2+1+1 5 3. Metoda konanih elemenata u mainstvu IIM-46 2+0+2 5 4. Modeliranje i simulacija dinamikih sistema MPI-29 2+1+1 5 5. Elektromotori i elektronika ETF-03 2+1+1 5 6. Izborni struni predmet

Ukupno 24 30


1. Via inenjerska matematika PMF-07 2+2+0 5 2. Teorija elastinosti MT-16 2+2+0 5 3. Vibracije MT-05 2+2+0 5 4. Ekspertni sistemi i baze znanja RIM-29 2+0+2 5


1. Fleksibilni proizvodni sistemi MPI-27 2+1+1 5 2. Projektovanje mehatronikih sistema MPI-45 2+1+1 5 3. Operacioni manadment IIM-04 2+2+0 5 4. Projektovanje pomou raunara OM-14 2+0+3 5 5. Izborni struni predmet 6. Izborni struni predmet

Ukupno 25 30


1. CIM (Kompjuterski integrisana proizvodnja) MPI-28 2+1+1 5 2. Savremeni mainski materijali MPI-46 2+1+1 5 3. Inteligentni sistemi i vjetaka inteligencija RIM-31 2+0+2 5


30

Godina: II


1. Mehanizmi MT-04 2+2+0 5 2. Prenosnici snage i kretanja OM-05 2+1+1 5 3. CNC alatne maine MPI-58 2+1+1 5 4. Izborni struni predmet 5. Izborni struni predmet 6. Slobodni izborni predmet

Ukupno 24 (25) 30


1. Mehatroniki sistemi kod motora i vozila MV-26 2+1+1 5 2. Nelinearni sistemi automatskog upravljanja ETF-05 2+1+1 5 3. Industrijska logistika IIM-19 2+2+0 5 4. Uvod u industrijsku ekologiju EPO-32 2+2+0 5 5. Internet programiranje RIM-26 2+0+2 5




31

Odsjek za motore i vozila Smjer motori i vozila

Godina: I


1. Via inenjerska matematika PMF - 07 2+2+0 5 2. Napredna mehanika fluida EPO-22 3+1+1 5 3. Teorija elastinosti MT-16 2+2+0 5 4. Automatska regulacija ETF - 02 2+2+0 5 5. Vibracije MT-05 2+2+0 5 6. Izborni struni predmet

Ukupno 25 30


1. Aerodinamika i dizajn vozila MV - 27 2+1+1 5 2. Vozila posebne namjene MV - 28 2+1+1 5


1. Nadpunjenje motora sus MV - 29 2+1+1 5 2. Torzione oscilacije motora MV - 15 2+1+1 5 3. Sagorijevanje u motorima MV - 19 3+1+1 5 4. Dinamika vozila MV - 16 2+1+1 5 5. Izborni struni predmet 6. Izborni struni predmet

Ukupno 23 (25) 30


1. Transmisija vozila MV - 17 2+1+1 5 2. Nekonvencionalni pogoni vozila MV - 18 2 +1+1 5 3. Tendencije u razvoju motora MV - 23 2 +1+0 5 4. Tendencije u razvoju vozila MV - 24 2 +1+0 5


32

Godina: II


1. Modeliranje procesa u motorima MV - 14 3+1+1 5 2. Mehatroniki sistemi kod motora i vozila MV - 26 2+1+1 5 3. Sistemi aktivne sigurnosti vozila MV - 21 2+1+1 5 4. Izborni struni predmet 5. Izborni struni predmet 6. Slobodni izborni predmet

Ukupno 25 30


1. Analiza havarija MV - 22 2+1+1 5 2. Pasivna sigurnost i teorija sudara MV - 25 2+1+1 5 3. Homologacija vozila MV - 30 3+1+0 5 4. Upravljanje transportom MV - 31 2+1+1 5




33

Odsjek za odbrambene tehnologije Smjer odbrambene tehnologije

Godina: I


1. Raketni motori na vrsto gorivo OT-22 3 + 1 + 2 7 2. Aerodinamika projektila OT-01 2 + 1 + 2 7 3. Artiljerijski i raketni sistemi OT-03 3 + 1 + 2 6 4. Pneumatika i hidraulika MPI-07 2 + 0 + 2 5 5. Izborni struni predmet

Ukupno 25 30


1. Skladitenje municije OT-23 2 + 0 + 2 5 2. Visoko energetski materijali OT-43 2 + 1 + 1 5


1. Projektovanje pomou raunara OM-14 2 + 0 + 3 5 2. Taktike bojeve glave OT-25 3 + 1 + 2 7 3. Spoljna balistika projektila OT-24 2 + 1 + 2 6 4. Izborni struni predmet 5. Izborni struni predmet

Ukupno 24 30


1. Stabilnost i sigurnost municije OT-41 2 + 0 + 2 6 2. Upaljai OT-40 2 + 1 + 1 6 3. Tehnologije proizvodnje oruja OT-36 2 + 0 + 2 6 4. Pirotehnika OT-20 2 + 1 + 1 6


34

Godina: II


1. Dizajn municije OT-09 2 + 1 + 2 6 2. Demilitarizacija municije OT-46 2 + 0 + 3 6 3. Izborni struni predmet 4. Izborni struni predmet 5. Slobodni izborni predmet

Ukupno 25 30


1. Alati za kompjutersko modeliranje u balistici OT-42 2 + 0 + 3 6 2. Balistika forenzika OT-05 2 + 0 + 3 6 3. Raketni lanseri OT-21 2 + 1 + 2 6 4. Osnove taktikih voenih projektila OT-18 2 + 1 + 2 6




35

Odsjek za tehnologiju drveta Smjer tehnologije drveta

Godina: I


1. Teorija elastinosti MT-16 2+2+0 5 2. Metodologija industrijskog oblikovanja TOD-22 2+2+0 5 3. Konstrukcije proizvoda od drveta TOD-19 2+1+1 5 4. Hemija drveta i pomonih materijala TOD-31 2+1+1 5 5. Kompoziti od drveta TOD-18 3+2+0 5 6. Izborni struni predmet

Ukupno 25 30


1. Metoda konanih zapremina EPO-20 2+0+2 5 2. Alati za obradu drveta TOD-30 2+1+1 5 3. Zatita okoline i zatita prirode EPM-22 2+2+0 5


1. Projektovanje pomou raunara OM-14 2+0+3 5 2. Teorija suenja TOD-16 2+1+1 5 3. Savremene metode dizajniranja TOD-32 2+2+0 5 4. CNC tehnologije u finalnoj obradi drveta TOD-33 2+1+1 5 5. Izborni struni predmet 6. Izborni struni predmet

Ukupno 25 (26) 30

Izborni struni predmeti 2. Semestra R. b. Naziv predmeta ifra Broj sati ECTS

1. Mehanika ortotropnih materijala TOD-38 3+1+0 5 2. Tehnoloki procesi povrinske obrade drveta TOD-17 2+1+1 5 3. Industrijska robotika MPI-24 3+2+0 5


36

Godina: II


1. Pneumatika i hidraulika MPI-07 2+0+2 5 2. Upravljanje kvalitetom u drvnoj industriji TOD-34 3+2+0 5 3. Tehnike ininjerske optimizacije IIM-01 2+2+0 5 4. Izborni struni predmet 5. Izborni struni predmet 6. Slobodni izborni predmet

Ukupno 25 30


1. Istraivanje lijepljenih spojeva TOD-35 2+0+2 5 2. Kontrola kvaliteta namjetaja TOD-36 2+2+0 5 3. Drvo u graevinarstvu TOD-26 2+2+0 5 4. Modifikacija povrine drveta TOD-27 2+1+1 5




37


38

5. NASTAVNI PROGRAMI


39

Naziv predmeta:

Uvod u energetske tehnologije

ifra:

E-03

Jezik:

BHS

Semestar:

zimski

Nastavni metod:

P / V / LV

Uslovni predmeti:

-

Broj sati sedmino:

2 P + 1 V +1 LV

ECTS krediti:

5 Ciljevi i svrha predmeta:

Osnovni cilj kursa je pregled osnovnih energetskih tehnologija koje se koriste kod proizvodnje korisnih oblika energije sa medjusobnim usporedjivanjem, isticanjem prednosti i nedostataka, te sticanje znanja i pretpostavki za koritenje naprednih energetskih tehnologija. Program predavanja:

Kurs ima sljedei sadraj: ponavljanje i osvjeenje znanja iz osnovnih zakona, osobine radnih fluida, procesi u parnim i gasnim turbinama; obnova znanja iz prenosa toplote kondukcijom, konvekcijom i zraenjem, te kljuanje i kondenzacija; pregled stanja u svijetu sa aspekta energetskih izvora, raspoloivosti i potreba za energijom; pregled osnovnih energetskih tehnologija: sagorijevanje u fluidiziranom sloju, gasifikacija, kombinovani ciklus sa integrisanom gasifikacijom (IGCC), kombinovani ciklus sa prirodnim gasom kao gorivom, ciklus sa istovremenom proizvodnjom toplotne i elektrine energije (kogeneracija). Literatura:

1. Wetson K. C. : ENERGY CONVERSION, webbook - http://www.personal.utulsa.edu/~kenneth-weston/ 2. . Hadiefendi, A. Leki, E. Kuli: KOGENERACIJA I NOVIJE TEHNOLOGIJE U PROIZVODNJI ELEKTRINE ENERGIJE, Bosna S-oil, Sarajevo, 2003. 3. Smajevi, K. Hanjali: Toplotne turbomaine, Univerzitetski udbenik, TKD ahinpai, Sarajevo 2007. 4. Gani, E.N. 2005 Prenos toplote, mase i koliine kretanja, Svjetlost, Sarajevo. 5. R. Byron Bird, Warren E. Stewart, Edwin N. Lightfoot : Transport Phenomena, 2nd Edition, John Wiley, 2002. Potrebni preduslovi za sluanje predmeta: Znanja iz termodinamike, prenosa toplote i mase, kotlova, turbomaina, izmjenjivaa toplote i mehanike fluida Aktivnost koja se zahtjeva od kandidata: redovno prisustvo na predavanjima i vjebama, zadae, seminarski rad. Nain polaganja ispita: pismeni ispit, usmeni ispit, prezentacija samostalnog rada.


40

Naziv predmeta:

Napredna inenjerska termodinamika

ifra:

E-06

Jezik:

BHS

Semestar:

zimski

Nastavni metod:

P / V / LV

Uslovni predmeti:

-

Broj sati sedmino:

3 P + 2 V + 0 LV

ECTS krediti:


Cilj ovoga predmeta je ovladavanje zakonima termodinamike u optem obliku i njihovom primjenom u razliitim procesima. Znatno se proiruju znanja steena u predmetu Inenejrska termodinamika i osposobljava za rad sa realnim radnim fluidima i procesima u termoenergetskim postrojenjima. U okviru predmeta se, takodjer, stiu osnovna znanja iz novijih energetskih tehnologija. Znanja iz termodinamike ine osnov za vei broj primjenjenih disciplina u termotehnici. Program predavanja:

Uvod. Osnovi kinetike teorije idealnih gasova, Maxwell-ova distribucija brzina. Termodinamsko stanje i Prvi zakon termodinamike ( I ZT )-opti diferencijalni odnosi. Opta jednaina I ZT za otvoreni sistem, punjenje i pranjenje spremnika. Statistiko objanjenje entropije. Termodinamske funkcije. Joule-Thompsonov efekat i ukapljivanje gasova. Energetski parni i gasni ciklusi, binarni ciklusi. Ciklusi rashladnih maina i toplotnih pumpi. Direktna konverzija energije.Dvojne smjese, maseni udjeli i koncentracije, pojave kod mijeanja. Sistemi sa vie faza, isparavanje i uparavanje. Apsorpcioni rashladni ureaj. Vlani vazduh, ishlapljivanje, suare i klima ureaji.Osnovi hemijske termodinamike, razmjena energije kod hemijskih procesa. Trei zakon termodinamike. Hemijski potencijal za vrste supstance i gasove, stepen reakcije, ravnotena konstanta, fugasnost. Statika sagorijevanja, sastav goriva, stehiometrijski odnosi. Viak vazduha, koliina dimnih gasova. Nepotpuno sagorijevanje. Toplotna mo goriva, adijabatska temperatura sagorijevanja, eksergija goriva. Osnovi termodinamike nepovratnih procesa, vezni koeficijenti, Onsagerov princip, proizvodnja entropije. Literatura:

1. F. Bonjakovi: NAUKA O TOPLINI I, II i III, Tehnika knjiga, Zagreb, 1970., 1976. i 1986. 2. M. J. Moran, H. N. Shapiro: FUNDAMENTALS of ENGINEERING THERMODYNAMICS, John Wiley & Sons, N. Y., 1995. 3. J. P. Holman: THERMODYNAMICS, McGraw-Hill Book Comp., N. Y., 1974. 4. . Hadiefendi, A. Leki, E. Kuli: KOGENERACIJA I NOVIJE TEHNOLOGIJE U PROIZVODNJI ELEKTRINE ENERGIJE, Bosna S-oil, Sarajevo, 2003. Potrebni preduslovi za sluanje predmeta: znanje iz Inenjerske termodinamike I. Aktivnost koja se zahtjeva od kandidata: predavanja i vjebe (auditorne i laboratorijske), samostalna izrada zadataka, seminarski rad. Nain polaganja ispita: zadaci i teorija u pisanoj formi, odbrana seminarskog rada.


41

Naziv predmeta:

Prijenos toplote i mase

ifra:

E-08

Jezik:

BHS

Semestar:

zimski

Nastavni metod:

P / V / LV

Uslovni predmeti:

-

Broj sati sedmino:

2 P + 2 V + 0 LV

ECTS krediti:


Napredna znanja iz prenosa toplote i mase. Program predavanja:

1. Konvektivni prenos toplote i mase.

2. Prenos toplote prirodnom konvekcijom.

3. Kondenzacija.

4. Kljuanje.

5. Dvofazni tokovi

6. Zraenje Literatura:

1. Gani, E.N. 2005 Prenos toplote, mase i koliine kretanja, Svjetlost, Sarajevo. 2. Rohsenow, W.M, Hartnett, J.P, Gani, E.N. 1985 Handbook of heat transfer fundamentals, McGraw-Hill, New York. Potrebni preduslovi za sluanje predmeta: znanja iz Inenjerske termodinamike I, Prenos toplote i mase I. Aktivnost koja se zahtjeva od kandidata: prisustvo i aktivnost na nastavi, domae zadae, testovi, prezentacija samostalnog rada. Nain polaganja ispita: pismeni ispit, usmeni ispit, prezentacija samostalnog rada.


42

Naziv predmeta:

Metode optimizacije u termotehnici

ifra:

E-09

Jezik:

BHS

Semestar:

zimski

Nastavni metod:

P / V

Uslovni predmeti:

-

Broj sati sedmino:

2 P + 2 V + 0 LV

ECTS krediti:


Osnovni cilj ovog predmeta je upoznavanje sa osnovnim metodama optimizacije u termotehnici. Program predavanja:

Projektovanje radnog i optimalnog sistema. Osnovni pojmovi iz finansijske ekonomije.Modeliranje termalne opreme. Izmjenjivai toplote. Isparivai i kondenzatori. Metode optimizacije. Langrangeovi multiplikatori. Linearno programiranje. Dinamiko programiranje. Geometrijsko programiranje. Matematsko modeliranje termodinamskih svojstava. Literatura: Potrebni preduslovi za sluanje predmeta: - Aktivnost koja se zahtjeva od kandidata: prisustvo i aktivnost na nastavi, domae zadae, testovi, prezentacija samostalnog rada. Metod ispitivanja: zadae, kontrolni ispiti.


43

Naziv predmeta:

Toplotni sistemi

ifra:

E-10

Jezik:

BHS

Semestar:

zimski

Nastavni metod:

P / V / LV

Uslovni predmeti:

-

Broj sati sedmino:

2 P + 2 V + 0 LV

ECTS krediti:


Cilj predmeta je upoznavanje sa karakteristikama toplotnih sistema i primjenjenim nainima konverzije jednog oblika energije u drugi. Studenti treba da usvoje moderne principe izbora i eksploatacije toplotnih sistema u funkciji odrivog razvoja. Program predavanja:

Savremeni konvencionalni i alternativni toplotni sistemi, funkcije i zadaci. Analiza dobivanja finalnog oblika energije iz konvencionalnih elektrana (hidro, termo i nuklearne) i poreenja sa obnovljivim izvorima energije (male hidroelektrane, elektrane na vetar, sunce, biomasu, geotermalnu,...). Kombinovana proizvodnja elektrine i toplotne energije. Energija biomase. Suneva energija. Energija vjetra. Energija valova, plime i oseke. Termika konverzija toplote okeana. Geotermalna energija. Vodonikov energetski sistem. Potencijali, tehnologije, regulativa, finansijski podsticaji, tarife. Energetska efikasnost, koritenje otpadne toplote, kaskadno koritenje toplotne energije. Literatura:

1. Predavanja

Potrebni preduslovi za sluanje predmeta: Znanje iz predmeta: Inenjerska termodinamika I. Aktivnost koja se zahtjeva od kandidata: prisustvo i aktivnost na nastavi, seminarski rad. Nain polaganja ispita: pismeni ispit.


44

Naziv predmeta:

Nove tehnologije u energetici

ifra:

E-12

Jezik:

BHS

Semestar:

ljetni

Nastavni metod:

P / V / LV

Uslovni predmeti:

-

Broj sati sedmino:

2 P + 1 V + 0 LV

ECTS krediti:


Cilj ovoga predmeta je ovladavanje osnovnim principima novih tehnologije u energetici, posebno za proizvodnju elektrine energije. Znanja iz ovog predmeta se mogu koristiti kod izbora odgovarajuih tehnologija i izrdae idejnih projekata energetskih postrojenja. Program predavanja:

Uvod. Proizvodnja i potronje energije u svijetu i BiH. Energetski indikatori. Rezerve fosilnih goriva u svijetu i BiH. Energetske tehnologije. Postrojenja sa sagorijevanjem u fluidiziranom sloju: atmosferski , cirkulirajui i fluidizirani sloj pod pritiskom. Gasifikascija vrstih i tenih goriva. Integralna postrojenja sa gasifikacijom i kombinovanim gasno-parnim ciklusom. Kombinovani ciklusi sa prirodnim gasom kao gorivom. Gorive elije. Magnetohidrodinamski (MHD) princip konverzije energije. Kalina ciklus. Razvoj nuklearnih reaktora i tehnologija. Literatura:

1. Wetson K. C. : ENERGY CONVERSION, webbook - http://www.personal.utulsa.edu/~kenneth-weston/ 2. . Hadiefendi, A. Leki, E. Kuli: KOGENERACIJA I NOVIJE TEHNOLOGIJE U PROIZVODNJI ELEKTRINE ENERGIJE, Bosna S-oil, Sarajevo, 2003. 3. Sustainable Energy Technologies - Options and Prospects, Hanjali K., Krol R. van de, Leki A. (Eds), Springer, 2008. Aktivnost koja se zahtjeva od kandidata: predavanja i vjebe, seminarski rad. Potrebni preduslovi za sluanje predmeta: znanja iz Inenjerska termodinamika I, Osnove energetike. Metod ispitivanja: Odbrana seminarskog rada.


45

Naziv predmeta:

Tehnologije obnovljivih izvora energije

ifra:

E-13

Jezik:

BHS

Semestar:

zimski

Nastavni metod:

P / V / LV

Uslovni predmeti:

-

Broj sati sedmino:

2 P + 2 V + 0 LV

ECTS krediti:


Cilj ovog predmeta je da studenti ovladaju znanjem potrebnim za razumijevanje realnih i najboljih raspoloivih tehnologija obnovljivih izvora energije, kao i znanje neophodno za daljnji razvoj tih tehnologija sve do nivoa maksimalno mogueg izbjegavanja njihovog tetnog uticaja na okolinu. Program predmeta:

Energija vjetra: Evaluacija komercijalnih vjetro tehnologija (dostignua, ciljevi, stilovi dizajna, arhitektura modernih turbina i montaa velikih turbina); Trendovi u tehnologijama vjetro turbina (sadanji i budui razvoj i istraivanje); Zatita okoline i ekonomija vjetro energije. Suneva energija: sunevo zraenje, mjerenje sunevog zraenja, prorauni i procjene sunevog zraenja; solarni kolektori, solarno grijanje i hlaenje, sistemi za dobivanje elektrine energije; zatita okoline i ekonomija suneve energije. Biomasa: Definisanje biomase, konverzije energije biomase; kosagorjevanje uglja i biomase u razliitim omjerima; konverzija potpalnog sistema i stabilizacije vatre sa tenog na biomasu, u idustrijskim i energetskim kotlovima; zatita okoline i ekonomija energije od biomase. Geotermalni sistemi: Opte o geotermalnim izvorima; konverzija geotermalne energije u toplinsku i elektrinu; zatita okoline i ekonomija od geotermalnih izvora. Literatura:

1. Tony Burton, David Sharpe, Nick Jenkins, Ervin Bossanyi, Wind energy, Handbook, England, 2001. 2. Petar Kulii, Novi izvori energije, sunana enegija i energija vjetra; kolska knjiga Zagreb, 1991. 3. Beckman William, Solar heating design, USA, 1977. 4. Lund, W. John, and CO, Geothermal direct use engineering and design guidebook, USA, 1998. 5. Guli, Kotlovi i loita, Beograd, 1988. Potrebni preduslovi za sluanje predmeta:Znanje iz predmeta: Termodinamike, Mehanike fluida, Mainskih elemenata. Aktivnost koja se zahtjeva od kandidata: predavanja, auditorne vjebe, laboratorijske vjebe, studijska posjeta. Metod ispitivanja: ocjenjivanje kroz zadae, i pismeni ispit.


46

Naziv predmeta:

Odrivo koritenje energije

ifra:

E-19

Jezik:

BHS

Semestar:

zimski

Nastavni metod:

P / V / LV

Uslovni predmeti:

-

Broj sati sedmino:

2 P + 1 V + 1 LV

ECTS krediti:


Na kursu e se govoriti o koritenju energije u dananje vrijeme drutva, uzimajui u obzir aspekte odrivosti i uticaj na okolinu. Kurs e se fokusirati na tehnologije koritenja ili upotrebe energije, koje se susreu u irokom spektru potreba za energijom grijanja, hladjenja i ventilacije. Osnovni clj ovog predmeta je prouavanje tehnika modernog naina koritenja energije. Kroz ovaj kurs studenti ce ovladati osnovnim principima odrivog koritenja anergije i bie osposobljeni da projektuju moderne sisteme koritenja energije uz zadravanje termalnog komfora. Kroz seminarski rad studenti e proi jedan novi pristupu rjevanja problema racionalnog koritenja energije uz zadravanje ili ak poveanje komfora ivota ljudi. Program predavanja:

Uvod u kurs moderno koritenje energije; Stanje energetike u BiH; Energijska odrivost; Termalni komfor; Proraun toplotnih potreba objekata; Proraun rashladnih potreba objekata; Ventilacija objekata; Veliine stanja vlanog vazduha; Sistemi grijanja i hladjenja sa distribucijom tenosti; Ventilacioni sistemi; Pasivni sistemi; Izvori toplote; Primjena toplotnih pumpi za grijanje i hladjenje. Literatura:

1. Sustainable Energy Utilisation, KTH, Dept. Energy Technology, 2005, edited by H. Jonsson and P. Bohdanowicz. 2. Granryd, E., et al., Refrigerating Engineering, KTH, Div. Applied Thermodynamics and Refrigeration, 2005. 3. DIN EN 12831 4. Recknagel, Sprenger, Schramek; Taschenbuch fr Heizung und Klimatechnik; R.Oldenbourg Verlag GmbH, Mnchen; 2001 5. Emin Kuli, Sva izdanja knjiga o grijanju, Mainski fakutet Sarajevo. Potrebni preduslovi za sluanje predmeta: znanje iz Prenosa toplote i mase, termodinamike i mehanike fluida. Aktivnost koja se zahtjeva od kandidata: predavanja, vjebe, seminarski rad, posjete. Metod ispitivanja: pismeni ispit, prezentacija seminarskog rada.


47

Naziv predmeta:

Termalni komfor i unutranja klima

ifra:

E-20

Jezik:

BHS

Semestar:

ljetni

Nastavni metod:

P / V / LV

Uslovni predmeti:

-

Broj sati sedmino:

2 P + 2 V + 0 LV

ECTS krediti:


Cilj predmeta je upoznavanje sa predloenim normama i metodama u svrhu zadovoljenja kvaliteta vazduha i termalnog komfora u klimatiziranom prostoru. Studenti treba da usvoje moderne principe projektovanja sistema grijanja, klimatizacije i ventilacije. Program predavanja:

Definisanje uslova termalnog komfora i parametara unutranjeg okruenja klimatiziranog prostora. Termoregulacioni sistem ljudskog organizma. Energetski bilans ovjeka. Jednaina termalnog komfora. PSG-PPN indeks. Lokalna neugodnost diskomfor. Asimetrija temperaturnog polja usljed zraenja. Pojava promahe. Toplotni stres. Indeksi toplotnog stresa. Fizioloke reakcije u vrelom okruenju. Termalni komfor i KGH sistemi sa aspekta fiziolokih zahtjeva ljudi. Analiza uticajnih faktora na kvalitet vazduha u prostoru. Kvalitet vazduha i radna sposobnost ovjeka. Definisanje tetnih gasova i ostalih zagaivaa sa aspekta dozvoljenih koncentracija u prostoru, kao i neeljenog efekta po zdravlje ljudi. Naini mjerenja koncentracija. Uticaj materijala obvojnice objekta na kvalitet vazduha u prostoru. Principi projektovanja modernih sistema grijanja, klimatizacije i ventilacije i njihov uticaj na ukupnu energetsku potronju zgrade. Energetski bilans KGH sistema sa aspekta zadovoljenja kvaliteta vazduha i uslova termalnog komfora. Literatura:

1. Parsons, K. Human thermal environments. Second edition., 2. Kuli, E. Principi projektovanja sistema grijanja. Mainski fakultet Sarajevo, 1989., Potrebni preduslovi za sluanje predmeta: Aktivnost koja se zahtjeva od kandidata: prisustvo i aktivnost na nastavi. Nain polaganja ispita: zavrni ispit.


48

Naziv predmeta:

Sistemi daljinskog grijanja

ifra:

E-21

Jezik:

BHS

Semestar:

zimski

Nastavni metod:

P / V / LV

Uslovni predmeti:

-

Broj sati sedmino:

2 P + 2 V + 0 LV

ECTS krediti:


Cilj ovog predmeta je upoznavanje sa savremenim metodama projektovanja i izvoenja sistema daljinskog grijanja. Program predavanja:

Toplotni konzum: podjela toplotnog optereenja, sezonska potronja toplote, ukupno godinje optereenje, godinja potreba za toplotnom. Osnovne raunarske zavisnosti i redoslijed hidraulikog prorauna cjevovoda (toplovoda, vrelovoda). Dimenzionisanje cjevovoda i izbor pumpe. Termiki proraun: osnovne raunarske zavisnosti, metode termikog prorauna, toplotni gubici i koeficijent efektivnosti, temperaturni pad radnog fluida nosioca toplote, odvoenje kondenzata, izbor debljine izolacije. Statiki proraun cjevovoda: trasa i profil cjevovoda, konstrukcija cjevovoda, materijal i konstrukcija toplotne izolacije, naini spajanja cijevi, materijal cijevi, oslonci, kompenzacija toplotnih dilatacija. Reimi regulisanja centralizovanog sistema snabdijevanja toplotnom energijom: metode regulacije, centralno regulisanja istorodnog toplotnog optereenja, regulacija raznorodnog toplotnog optereenja, centralna regulacija jednocijevnih sistema snabdijevanja toplotnom energijom, izbor metode centralne regulacije predaje toplote, reim predaje toplote iz TEP-a, istovremeni rad TEP-a i vrnih kotlovnica. Toplifikaciona oprema TEP-a: tipovi postrojenja, parno-vodeno postrojenje, priprema vode za toplifikaciju. Toplotne podstanice: tipovi toplotnih podstanica, skupljanje kondenzata, odreivanje proraunskih protoka radnog fluida i povrina razmjene toplote kod izmjenjivaa toplote, akumulacija toplote, zatita od korozije, automatizacija toplotnih podstanica. Eksploatacija toplotnih mrea: organizacija eksploatacije, poveanje pouzdanosti snabdijevanja toplotnom energijom, metodi otkrivanja i otklanjanja oteenja i nezaptivenosti u toplotnim mreama. Literatura:

1. J.J. Sokolov: Toplifikjacija i toplotne mree, IRO Graevinska knjiga Beograd 1985 Potrebni preduslovi za sluanje predmeta: znanje iz predmeta Daljinski i distribuirani sistemi snabdijevanja energijom, Grijanje, ventilacija i klimatizacija, Mehanika fluida I. Aktivnost koja se zahtjeva od kandidata: prisustvo i aktivnost na nastavi, seminarski rad. Nain polaganja ispita: pismeni ispit.


49

Naziv predmeta:

Grijanje, ventilacija i klimatizacija II

ifra:

E-22

Jezik:

BHS

Semestar:

ljetni

Nastavni metod:

P / V / LV

Uslovni predmeti:

-

Broj sati sedmino:

3 P + 2 V + 0 LV

ECTS krediti:


Upoznavanje sa specifinostima pojedinih sistema grijanja, klimatizacije i ventilacije, kao i upoznavanje sa novim tehlologijama. Program predavanja:

Graevinsko-tehnike mjere za izvedbu KGH sistema. Specifinosti sistema grijanja u stambenim zgradama, poslovno-administrativnim zgradama, prosvjetnim, zdravstvenim i vjerskim ustanovama, sportskim objektima, bazenima. Podno i zidno grijanje. Ventilacija garaa. Gasni vodovi. Principi dimenzionisanja vazdunih ventilacionh kanala. Dimenzionisanje i izbor klima centrala. Principi zonske klimatizacije. Principi distribucije vazduha u prostoru. Sistemi klimatizacije. Razliiti procesi kondicioniranja vazduha. Tehnoloka ema funkcionisanja sistema klimatizacije. Grijai vazduha. Hladnjaci vazduha, bez i sa odvoenjem vlage. Maglene komore. Odvlaivai. Naini filtriranja vazduha. Regulacija buke. isti prostori. Dokazivanje projektovanih parametara. Literatura:

1. Kuli, E. Principi rojektovanje sistema grijanja. Mainski fakultet Sarajevo, 1989., 2. B. Todorovi, Klimatizacija. SMEITS, Beograd, 1998. Potrebni preduslovi za sluanje predmeta: znanja iz predmeta Grijanje, ventilacija i klimatizacija. Aktivnost koja se zahtjeva od kandidata: prisustvo i aktivnost na nastavi. Nain polaganja ispita: projektni zadatak i zavrni ispit.


50

Naziv predmeta:

Sistemi regulacije i upravljanja u KGH tehnici

ifra:

E-23

Jezik:

BHS

Semestar:

zimski

Nastavni metod:

P / V / LV

Uslovni predmeti:

-

Broj sati sedmino:

2 P + 2 V + 0 LV

ECTS krediti:


Cilj predmeta je upoznavanje sa metodama i tehnikama automatske regulacije i upravljanja koje se koriste u KGH tehnici. Pravilno koritenje sistema regulacije i upravljanja s ciljem obezbjeenja zahtijevanih parametara KGH sistema dovodi do znatnih uteda u potronji energije. Studenti treba da usvoje principe pravilnog izbora i koritenja elemenata i opreme automatske regulacije i upravljanja sistemima grijanja, ventilacije i klimatizacije, kao i da savladaju metode voenja procesa i podeavanja odgovarajuih parametara s ciljem optimizacije u eksploataciji sistema. Program predavanja: Razliitost sistema regulacije i upravljanja u sistemima grijanja, ventilacije i klimatizacije prostora. Kontrola i upravljanje temperaturom, pritiskom i protokom radnog fluida kod vodenih sistema. Kontrola i upravljanje temperaturom, vlanou i protokom radnog fluida kod vazdunih sistema. Zatitna funkcija u uslovima rada sistema izvan projektovanih vrijednosti. Vremensko i daljinsko upravljanje sistemima. Vrste djelovanja regulacionih signala. Podjela regulatora prema konstrukciji. Mjerni elementi (senzori). Izvrni organi. Regulacija osnovnih procesa u sistemima grijanja i klimatizacije. Zatitne i granine funkcije regulatora. Programi za utedu energije. Primjeri regulacije rada sistema za pripremu vazduha. Upoznavanje sa osnovama SCADA-a sistema (Supervisory Control And Data Acquisition). Centralni sistemi nadzora i upravljanja u KGH postrojenjima - CNUS . Integracija s informatikim sustavom - inteligentne zgrade. Naini koritenja kataloga i pravilan izbor opreme i elemenata sistema regulacije i upravljanja renomiranih proizvoaa Siemens, Sauter, Danfos. Literatura:

1. Todorovi, B. Klimatizacija. SMEITS, 1998, 2. ASHRAE Handbook FUNDAMENTALS 2001, SI Edition,

Potrebni preduslovi za sluanje predmeta: znanja iz predmeta: Automatska regulacija, Grijanje, ventilacija i klimatizacija, Grijanje, ventilacija i klimatizacija II, Projektovanje postrojenja u KGH i OE. Aktivnost koja se zahtjeva od kandidata: obavezno prisustvo na predavanjima i vejbama. Nain polaganja ispita: pismeni ispit.

npp ii ciklusstudija decembar 2012

Documents