JivaNo 7, mes­char ­ mes­ot 2015

­ Komo bi felise in jiva?­ Tu rasmi piktura fo kitaba bu es fasile­ Lidepla­habar­ Politika: om referendum in Elada­ Versa de Agnia Barto

Risalam, kare lekti­sha!Saif he pasi kway, bu ver? Wel, es ya kanun­si

ke lo hao semblem pasi kway. “Olo­devori­shetaim” (kom N.Gogol shwo­te) stay yoksuni nu de haomomentas de nuy jiva, li resti sol in memoria. Yedoh,kada nove seson e kada nove momenta toshi mog hevkoysa hao, mog hev koy swa­ney haotaa. Treba soljanmog vidi it. Treba zun koy interes­ney dela (paexampla lidepla!), dabe pai oltaim nove haomomentas de jiva. E taim, it pa selfa bu es muhim,bu treba atenti it. Jiva komponi aus eventas, bu austaim. Un saja he shwo ke felise jen bu atenti taim.Also hay nu toshi bu atenti taim e sim fai nuy jiva,kom toy jamile mar­tortuga pa kovra de sey jurnal.

Kom sempre, oli yur leta e makala gei swaagati.Also skribi ba kwo yu yao e sendi it a nu toredaktitim de “Jiva” via FasKitaba o via Lidepla­sait.

Gro­hao lekting!

Lidepla­sait: http://lidepla.org

Lidepla in FasKitaba: https://www.facebook.com/groups/lidepla

Lidepla in VK: http://vk.com/lingwa

Lidepla in LJ: http://lingwadeplaneta.livejournal.com

Jawaba a pazla e enigma (paja 12)

1. playa, ramla, mar, aiskrem, bisikla, parpar, tenta, parus, fishing, beri

2. parus, onda, osean, playa, fishing, swimi, navigi, tortuga, shulin, aiskrem

Krosworda:

Horisontale: 1. tenta, 5.tortuga, 7. parpar, 9. ramla

Vertikale: 2. aiskrem, 3. parus, 4. sandala, 6. onda, 8. playa, 10. mar

i) shi, ii) sonja, iii) mes­dwa

Shayad nu oli koyves dumi ke nu wud mog ewud yao bi pyu felise. Bat se bu es fasile tu samajikomo en­bi pyu felise pa realitaa.

Komo bi felise in jiva?

Kelke yar bak triyunge man desidi wordikomo li defini sukses. Leygola bin tu kreati koysa kelwud mog helpi li si likoytaim sta fa­bloken osamaji ke li zai jivi segungaribe defina de felisitaa.

Li pai skribi texta kel sun pai fama. Oni hetradukti it inu amini 13 lingwa, e autores pai mengaleta fon jen kel yao rakonti swa­ney historia de suksese felisitaa in jiva.

"Walaa kun kwo nu begin­te e kwo helpi numuvi for sedey. Holsti Manifesto es to kel mahnu remembi om ti nu jivi e gun fo na valor."

ES YUR JIVA.

Zwo ba to ke yu lubi,e zwo to oftem.

2

Pa sey saif Jenia fon Vladivostokfai prisenta om jengun­ney lingwas inswa­ney urba, namem in swa­ney skolae in shefe kitabaguan de urba. Elarakonti om kwo es jengun­ney lingwa,

Tu rasmi piktura fo kitaba bu es fasile

kwel­las ye, kwel es ley treta, e yoshi om lidepla komexampla de jengun­ney lingwa.

Yoshi ela rakonti om komo ela gun om piktura fokitaba "Fregata­dukter". Nu publiki elay rakonta.

Si yu BU PRI koysa, SHANJI it.Si yu bu pri yur gunsa, kwiti it. Si yu bu hev

basta taim, stopi kan TV.

Si yu zai SHUKI LUBA de yur jiva, STOPI.Ta ve weiti yu wen yu begin zwo to ke yu lubi.

Stopi analisi, JIVA ES SIMPLE.Oli emosion es jamile. Al chi, jui­senti kada

kusa.

Ofni yur MENTA, BRACHAS, e KORDIA anove kosas e jenta, nu es unifen in nuy farkas.

Kwesti ba sekwi­she jen ke yu miti om kwo essuy PASION, e parti­rakonti yur INSPIRI­SHEDRIMA kun ta.

SAFARI oftem; si yu lusi dao, to ve helpi yuom findi yu selfa.

Sertene SHANSA fa­ofri sol un ves, KAPTIit.

Jiva es om jenta ke yu miti e kosas ke yukreati kun li tuhun. Also CHU e BEGIN KREATI.

JIVA ES KURTE.Jivi ba yur drima e parti yur pasion.

https://www.holstee.com/pages/manifesto

Fo ke me mog rasmi piktura, un­nem treba­te ke melekti kitaba. Sertem, me lekti it pa ruski. Kitaba hev pyukem 500 paja. Al lekti, oni en­jan om fama­ney mar­safarer de pasen taim: Jeims Kuk, Jan Laperus, IvanKrusenshtern e otres. Me mus­te zwo piktura fo tri­neykitaba­parta kel nami "Marjen Raterford she maoris".

To bin ya gro­gunsa. Sey kitaba­parta hev 33chapta. Nu (me e may mata) desidi zwo po un piktura fokada chapta. Also kitaba sal hev 33 piktura, plus unpiktura do kovra. Yedoh pa realitaa me rasmi muchopyu: me hev ya dwa grose album fule sol de skecha.

Nu mah­pendi oli tayarpiktura pa mur de mayshamba, dabe vidi kwanto estayar e kwanto haishi trebazwo. Also walaa komo toymur aspekti duran haf­yar.

3

Fon dey wen me pai ofra om zwo kitaba­piktura tildey wen nu sendi oli la a editiguan pasi idyen pyu kem 8mes.

Nau om mushkilitaa ke me gwo hev.Al zai fini gunsa, ye shao taim til mus sendi oli

piktura a editiguan, e me sta somnishil oltaim. To bin yamushkile.

Dwa­ney mushkilitaa bin ke pa kada piktura ye un opluri jen, e hampi oli zai muvi. Me bu gwo rasmi tantomucho muvi­she jen bifooen. Nu internet­shuki foto dejen pa simile posa, dabe vidi komo ley gambas, brachase otre korpa­parta aspekti. Pa exampla, fo chapta om keRaterford kavi subarda­pasaja, treba­te findi foto de jenkel zai lopati.

Yoshi­ney mushkilitaa bin om historia. Kitabarakonti eventa kel ye in yar 1816. Es hampi 200 yar bak,also treba findi jawaba a menga kwesta: Komo aspekti tioni shikari na kiwi­faula? Kwel hi tatu maori zwo? Wopa ship oni skribi ship­nam al toy taim: baken, on ship­baka, o flanken, on borda?

Kwesta om ship­nam, it reveli ya komplike. Klarifike bifoo sekla 18 inplas skribi­ney ship­nam oni yusigerba, skulptura o otre dekora, bikos shao jen janmoglekti pa toy taim. In gwansen perioda oni sol beginreplasi dekora bay nam do letra, also nu desidi bu skribiship­nam pa pikturas.

Yoshi ye­te kelke drolekosa duran may gunsa omkitaba­piktura. Pa exampla,nuy doga gro­eforti helpi me.Por se pinsel e trapa she mekoyves fa­wek.

Pa sey piktura ye marjende inglish brig "Agnesa" inyar 1816. Al zwo skecha, merasmi marjen in stripa­neymar­kamisa ke oni porti inRusia. Bat es ruski tradision,bu inglish. Also poy memajbur mah stripas wek.

In kitaba oni shwo ke"Agnesa" es brig. In internet nufindi info om ke brig es ship dodwa mastula. Also un­neyvarianta de piktura om "Agnesa"bli Nyu­Siland­sahil bin tal.

Afte para mes me lekti kitaba yoshi un ves muyatentem e findi frasa om ke maoris chori ship­jurnal de"tri­mastula­brig "Agnesa"".

Also nu desidi rizwopiktura, nau kun ship do trimastula. Nu pren komexampla den ship "Indevor"on kel Jeims Kuk lai a sahilde Nyu­Siland 40 yar bifoo"Agnesa".

Pa un chapta ye skena de shikara, pa kel inglishmarjen Raterford talimi maori shefa komo shuti baybanduk. Wen me kompari may skecha kun fotos de jenkel zai goli banduk, me vidi ke pa may piktura koysa bues prave, yedoh me bu mog samaji kwo hi.

4

Den galta, sol mama paifindi it. Pinchanem shuter tenikunda bli desne wanga e klosilefte oko. E she me marjen tenikunda bli lefte wanga, kom si taes leftehandanik. Also memajbur rizwo skecha dabe ponbanduk on otre plecha.

Es foto de Jeniaal zwo prisenta.Nu joi gro porJenia­neysukses! Yoshinu danki Jeniakordialem: es ya

ga muhim ejoisi­she fo nu,to ke Jenia prilidepla e rakontiom it a jenta deswa­ney urba.

Nodavem nu pai bay mail den grantritomka (kitaba do tri tom) fon USA.Bay sey kitaba oni festi 150 yar deposun­ney edita de "Alisa­ney Aventurasin Divalanda" bay Luis Kerol.

Kitaba nami "Alisa in Munda deDivalandas" e es dediken a gro­grannamba de tradukta de "Alisa" inu farke

Gro­kitaba om traduktas de "Alisa­neyAventura in Divalanda" chu in USA

lingwa. In un­ney tom ye makala om komo nutradukti kitaba inu lidepla e om ti nu miti namushkila. E in dwa­ney tom ye "bak­tradukta", to esexakte tradukta de lidepla­texta bak inu inglish.

Nu publiki hir fragmenta de lidepla­tradukta kelye in chu­ney kitaba.

Glimi, glimi, watwat syao!Kwo yu zun ­ se jan me yao.

Shayad yu koni sey gana, bu ver?­ Me gwo audi koysa simile, ­ Alisa shwo.­ Wel, lo for es tal, ­ Shapnik kontinu:

Sobre munda yu zai flai,kom talam do chay in skay.

Ewalaa Somnimaus sheiki swa e en­gani somni­yen: "Glimi, glimi, glimi, glimi..." ­ e fai for tantolongem ke li majbur pinsi ta fo mah­stopi.

­ Wel, me he apena fini un­ney strofa, ­ Shapnikshwo, ­ wen Regina ek­brai: "Lu zai kili taim! Mah luykapa wek!"

5

Alisa suposi.­ Exaktem, ­ Shapnik shwo, ­ segun ke bartan gei

finyusi.­ Bat kwo eventi wen yu snova ateni beginsa? ­

Alisa kuraji kwesti.­ Hay nu shanji tema, ­ Marto­Tuza interrupti

guapi­yen, ­ me fa­tedi por sey­la. Me opini ke yungemis treba rakonti koy historia a nu.

­ Me fobi ke me bu jan eni­la, ­ Alisa shwo, aikaalarmi­ney.

­ Dan Somnimaus rakonti! ­ li ambi krai. ­Somnimaus, en­jagi ba!

E li pinsi ta pa ambi taraf pa same taim.Somnimaus ofni okos, ga sin hasta.­ Me bu he somni, ­ ta feblem raukefai, ­ me he

audi kada worda ke yu shwo.­ Rakonti ba koy historia! ­ Marto­Tuza shwo.

­ Ver, bi karim ya! ­ Alisa gro­pregi.

­ Tuy ya, ­ Shapnik adi, ­ otrekasyu ve en­somni bifoo fin.

­ Unves ye tri sista­ki, ­Somnimaus begin al hasti gro, ­ kelnami Elsi, Lisi e Tili. Li jivi pakwan­diba.

­ Kwo li chi? ­ Alisa kwestisikom ela sempre fai interes om chiae pia.

­ Li chi melasa, ­ Somnimausshwo afte dumi duran kelke minuta.

­ Li bu mog­te ya, ­ Alisaremarki mulem, ­ li wud en­morbi.

­ Li he en­morbi hi, ­Somnimaus shwo, ­ en­morbi gro.

Alisa trai imajini toy nopinchan jiva, bat to konfusiela tro, also ela shwo for:

­ Way hi li jivi pa kwan­diba?­ Pi ba pyu chay, ­ Marto­Tuza shwo gambirem.­ Me haishi he pi nixa, ­ Alisa jawabi ofensi­nem, ­

also me bu mog pi pyu.­ Yu maini ya ke yu bu mog pi meno, ­ Shapnik

shwo. ­ Tu pi pyu kem nixa es ya fasile.­ Nulwan he kwesti om yur opina, ­ Alisa shwo.­ Hu hi zai fai remarka om persona de kunshwoer

nau? ­ Shapnik kwesti triumfi­shem.Alisa bu jan hao kwo jawabi, also ela pi idyen chay

e chi idyen pan kun nayu. Poy ela turni a Somnimaus erepeti:

­ Way li jivi pa kwan­diba?Somnimaus snova dumi duran kelke minuta, poy

shwo:

­ Gro­savaje ya! ­Alisa exklami.

­ E depos dan, ­Shapnik shwo for grivem, ­ta bu yao zwo nixa fo me!She nu es sempre klok sit.

Turan Alisa en­hevklare idea.

­ Por to hi ku ye tantomucho chay­bartan hir? ­ela kwesti.

­ Ver, to es ya kausa, ­Shapnik sospiri. ­ Oltaimes chay­taim, also taim fowoshi bartan yok.

­ Also yu intershanjiplasa pa ronda, bu ver? ­

6

­ To es melasa­kwan.­ Tal kosa yok ya! ­ Alisa en­shwo ira­nem, bat

Shapnik e Marto­Tuza fai: "Shsh! Shsh!" ­ eSomnimaus glumem remarki:

­ Si yu bu janmog suluki hao, fini ba sey historia paselfa.

­ Non, non, bi karim, fai for! ­ Alisa shwo ganamrem. ­ Me bu ve interrupti yu. Me bu jan sertem,mogbi koylok ye un tal kwan.

­ Un! Ha! ­ Somnimaus shwo indignem, yedohkonsenti fai for. ­ Also tri sista­ki, li lerni rasmi echerpi...

­ Cherpi inspira ku? ­ Alisa kwesti fogeti­yen suywada.

­ Melasa, ­ Somnimaus shwo, pasey ves sin dumi.

­ Me treba klin tasa, ­ Shapnikinterrupti. ­ Nu muvi ba pa un plasa.

Ta shanji plasa duran shwo,Somnimaus sekwi ta; Marto­Tuzaokupi plasa de Somnimaus, e Alisa,ga sin yao, majbur okupi Marto­Tuza­ney­la. Sol Shapnik pai avantaja porplasa­shanja, e Alisa­ney situasion esnau mucho pyu buhao bikos Marto­Tuza yus he lasi lwo milka­kruga inusuy pyata.

Alisa bu yao ofensi Somnimaussnova, also en­shwo muy chaukem:

­ Bat me bu samaji. Fon wo licherpi melasa?

­ Oni mog cherpi akwa aus akwa­kwan, ­ Shapnik shwo, ­ also oni mogcherpi melasa aus melasa­kwan, bu

ver? Stupida ya...­ Bat li es ya inen kwan! ­ Alisa shwo a Somnimaus

al preferi bu atenti laste remarka.­ Naturalem, ­ Somnimaus shwo, ­ inen kwanto

treba.Sey jawaba konfusi Alisa tanto ke ela lasi

Somnimaus shwo for fo kelke taim sin interrupti ta.­ Li lerni rasmi, ­ Somnimaus kontinu al guapi e

froti okos, bikos ta fa­somnaful, ­ e li rasmi oli kosa kelbegin pa M...

­ Way M? ­ Alisa kwesti.­ Way non? ­ Marto­Tuza shwo.Alisa silensi.Somnimaus he yo klosi okos e zai en­somni, bat al

senti pinsa de Shapnik ta ek­krai esnova en­jagi. Also ta fai for:

­ ...kel begin bay M: maus­kaptika, mar, memoria, menga...Oni shwo ya "menga de koysa",bat ob yu gwo vidi rasma demenga selfa?

­ Pa fakta, sikom yu kwesti, ­Alisa shwo, ga konfusi­ney, ­ mebu dumi...

­ Dan bu gai shwo, ­ Shapnikinterrupti.

Sey karkitaa es tro fo Alisa.Ela en­stan, gro­vexi­ney, e gowek. Somnimaus en­somni tuy, eambi otra fai nul atenta om ke elago, obwol ela kan bak para ves alhaf­nadi ke li voki ela bak. Pa lasteves ke ela vidi li, li zai trai ponSomnimaus inu chaydan.

7

­ Kwel leson oni mog pai fon Elada­ney referendum?­ Treba samaji ke referendum bin pyu­nem politike

kem ekonomike. It gwansi­te klarisa de dwa politike ideato kwesta.

Un­ney kwesta es interrelata de lo stata­ney e losobre­stata­ney: kwo es prime? In kasu de Baltike statas,Bulgaria, Romania, oni destrukti­te gran parta de swa­ney industria segun komanda fon Brusel.

Mihail Hasin, ekonomista epolitike analiser, dai intervyu omsituasion sirkum Elada sun afte yuli­ney referendum kel gwansi finansa­ney politika.

POLITIKA

Om referendum in EladaTo bin, pa fakta, politike desida om ke ol

industria do ko­operata kun Rusia mus bi destrukten.Atenti ba ke ga simile desida nau gei fai in Ukraina.Kiev­ney ruleres, segun komanda fon Washington eBrusel, zai destrukti swa­ney industria do ko­operatakun Rusia. Es politika do wektoring fon Rusia.Nulwan kwesti lokale populasion.

Simile situasion es in Elada. Koywan desidi,kwo Elada treba zwo, e Elada mus obedi. Bat kwoTsipras zwo­te? Ta shwo ke desida do tal skala gai biaproben pa stata­ney nivel. Resulti ke aproba yok. Sesignifi ke duri­she politika de opresi stata­neysuverentaa en­gei dubi. Kwasi en­ye kwesta: ob esprave ke koywan ausen Elada desidi kwo Elada muszwo?

Dwa­ney idea to kwesta es extirpa dedemokratia kom tal. Si yu kan dokumenta om Trans­Kyetosean­ney Partnertaa (Trans­Pacific Partnership)ke USA zai pushi, dar oni skribi klarem ke stata­neysuverentaa subordini a sobre­stata­ney ekonomikesuverentaa. Pa otre worda, nulwan ve kwestipopulasion ob it pri koy ekonomike desida o non. Onizai extirpi demokratia kom idea. Koy ekonomiketribunales kreaten segun noklare prinsipes, li vesigurisi avantaja de trans­stata­ney korporasionessobre aparte statas.

Referendum in Elada es, si yu yao, referendumdo protekti demokratia.

Apropoo ekonomike leson, wel, oni samaji­teklarem depos longtaim ke Elada bu ve mog pagideba. Treba kaulu ke duran 5 yar de tak namen “anti­krisa mejas” Elada­ney deba sol kresi­te e kresi­tegro. Ye kwesta: ob treba returni deba kel, in esensia,es prosentas on prosentas?

8

­ Kwo yu dumi, kwel ve bi posision deDoichland?

­ Doichland hev swa­ney problemas. Sembli keElada es in zuy bade situasion, yedoh otre landas deEuropa­ney Union es in hampi same situasion.

Nu jan se por deba­krisa kel eventi­te 4 yar bak.It bu fini­te, oni sol stopi­te shwo om it. E sikomekonomike kresing bu ve eventi (to es evidente fo oli)– deba­problemas ve riapari enikas.

Fo Doichland shefe intenta es: pa nul kasupardoni defolta a Elada. Si pardoni hi, dan oli otrestata toshi ve fai defolta, e kwo zwo dan? Es logika deDoichland. Bat hir Doichland imbati kontra posisionde swa­ney sobrepartner USA. USA yao kreati zonade libre komersa kun Europa­ney Union. Sey zona vezwo an Weste Europa same kosa ke W.Europa zwo­tean Este Europa, to es it ve bikam basar (vendilok) foUSA. Also USA bu yao ke Europa­ney Union raslwotro ranem. Por se USA demandi fon Merkel ke Eladabu es punen tro. Dabe situasion bu fa­bade tro.

Also stasa de Doichland es nau mushkile. Pa untaraf, gai fai sakte mejas, pa otre taraf, bu gai.

­ Ob Elada­ney situasion mog provoki koysasimile in tal “problemike” landas kom Espania ePortugal?

­ Sertem. Por to hi Merkel wud yao puni Eladahao, fobisi oli. Pa exampla, mah­wek Elada fonEuropa­ney Union. Dabe otre landas bu yao faidefolta e nihilisi swa­ney deba. Yedoh, me repeti,jenta in Washington ve prohibi se.

9

Ob yu gwo vidi monumenta dediken a riva?Nodavem in Yakutia (Rusia) oni ofni­temonumenta a gran riva Lena. Skulptura es do 3metra gao e representi yungina do longe ondalikhar. Lena es zuy gran riva in Esta­ney Sibir. Esshi­ney riva in munda segun longitaa e ot­neysegun akwa­kwantitaa. E ver, es ya jamil!

Monumenta a riva Lena

Me bu gwo jan: me kresi yaOltaim, pa kada ora.On stul’ en­sidi ­kresi ya,sama al go a skola.

Me kresi al tra winda kan,me kresi al habar en­jan,fa­dey, fa­nocha ­ olosam.Me kresi, kresi for ya.

In klas nu mah­klin olo,walaa me kresi for ya.Me pren jurnal in skola,al lekti kresi for ya. Al papa kupi nove shu,

bu kresi ta, me kresi pyu.Talimer dai buhao fenshu,me plaki­si bat kresi pyuden pluv’, den snega ya duran.Me es kem mama yo pyu gran!

Es kyete traen winda,fa­nocha e fa­tume,in kama fo swa selfaden sonja me en­dumi.

Pa dom silensi vos ya,bat faula en­gani,in sonja may ye foxae iven berna flani.

Toy berna go ya tra shulin,ta me pa handa gidi,nu miti mucho berna­ki,li shumi gro: ye madu­ki!Ob ye fo oli basta?Es ya gro­dolche pasta!

Den madu pai me pa pes gran,bat berna brai ga turan,sey bestia es savaje...Fo klosi okos, mah swa mlanMe bu pyu fa­kuraje.

May sonja

Me kresi

Agnia Barto es gro­fama­ney ruski poeta dokinda: ela skribi­te versas ke oli ruski kinda ya jan.Nu publiki dwa elay versa. Generalem se bu esfasile, tu tradukti poesia. Bat semblem lidepla­tradukta pai reflekti den osobe, simple e sinseremuda de kinda­versas de Barto.

10

11

Si es haishi mushkile fo yu tu lekti gran texta palidepla, hir yu mog lekti dwa syao fasile yuma­rakonta.

In sey dwa texta oli zwo­worda es marken rude e olikwo­worda marken blu.

«Simple texta» es originalem bay L.A.Hill, piktura bay Anna Veltfort

Billi e Fred es universitet­studenta. Li esamiga. Li bu hev mucho mani.

Wen vakasion­taim lai, Billi shwo:“Nu fai ba vakasion in treiler, Fred. Es pyu

chipe kem in hotel. Me mog loni­pren may­patra­ney treiler.”

Fred joi gro e konsenti, also li zin treiler ebegin fai vakasion.

Li yao en­stan ranem pa sabah, bat kloka­jagiser yok.

“Problema yok, Billi,” Fred shwo. “Me ve ponkelke syao pan­pes on ruf de treiler bifoo gosomni, e li ve jagisi nu pa sabah.”

Billi fa­astonibat shwo nixa.

Fred es prave.Al fa­sabah kelkesyao faula flai­lai fochi pan, e ley shumon ruf de treiler, itjagisi Billi e Fredmuy kway.

Simple texta

Sinior e madamGrey jivi in granurba, e li hev unson. Ta nami Pit, eta bu pri woshi swa.

Undey madamGrey shwo a swa­ney mursha:

“Tu oltaim jiviin urba, se bu es haofo Pit.”

Also pa sekwi­she saif li findi un syao domin vilaja e pren Pit adar fo vakasion.

Wen li arivi a vilaja, madam Grey shwo aPit:

“Nu sal resti hir fo dwa wik.”Boy lopi inu dom, kan oli shamba, poy lopi

bak a mata, shwo:“Me bu vidi banipen, mama. Wo es it?”“Es muy syao dom, Pit,” mata shwo. “Hir

banipen yok.”“Es ya gro­hao!” Pit shwo. “Sey vakasion

sal bi verem prival.”

12

Nu plei ba!

1. Findi ba 10 worda

M P L A Y A K O J YI H E R A M L A S AM A R T Y W J O P RT A I S K R E M O MB I S I K L A R U AY Z G K P A R P A RR Y T E N T A B V AP A R U S H K O U SD I F I S H I N G GO B E R I A R T S A

2. Kwel worda es?

purasodnaoeasnplyaafsnihig

siwminvagiitogurtasiluhnaierskm

1. domkin do kapra fo jivi in shulin5. animal do panza kel jivi in mar7. syao jamile kreatura do dwa ala­ki9. menga muy syao stonkin

Horisontale

Vertikale

2. lenge deser3. "ala" de ship4. saif­ney domkin fo peda6. swinging de akwa in mar8. sahil­parta do reposi e bani10. menga solta­ney akwa

i) Kwanto fin hevda char e haf stik?

iii) In kwel meschatishil gelashwo minim?

ii) Kwo yumog vidi alklosen okos?