nĂm thỨ 31 - bỘ mỚi - sỐ 259 (t8/2017) website:...

24
NĂM THỨ 31 - BỘ MỚI - SỐ 259 (T8/2017) Website: t4ghcm.org.vn Hưởng ứng tuần lễ nuôi con bằng sữa mẹ (1-7/8/2017) CUØNG NHAU NUOÂI CON BAÈNG SÖÕA MEÏ

Upload: others

Post on 01-Sep-2019

2 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

NĂM THỨ 31 - BỘ MỚI - SỐ 259 (T8/2017) Website: t4ghcm.org.vn

Hưởng ứng tuần lễ nuôi con bằng sữa mẹ (1-7/8/2017)

CUØNG NHAU NUOÂI CON BAÈNG SÖÕA MEÏ

Chịu trách nhiệm xuất bản:BS. CK2. Huỳnh Ngọc Thành

Giấy phép xuất bản:Số 869/STTTT-BCcấp ngày 04 tháng 7 năm 2016

TRONG SỐ NÀY

05

09

1412

20

16

11

08

(Ảnh bìa 1: Viện Dinh dưỡng)

Theo thống kê của Trung tâm Y tế Dự phòng TP. HCM từ đầu năm 2017 đến tuần 28, Thành phố ghi nhận 10.157 ca mắc bệnh SXH, tăng 9% so với cùng kỳ năm 2016 (là 8.601 ca). Các quận, huyện có số ca bệnh tăng nhanh từ giữa tháng 6 như quận 12, Hóc Môn, Cần Giờ, Bình Tân, Bình Chánh, Tân Phú, Tân Bình.

BS.CK2. Nguyễn Hữu Hưng, Phó Giám đốc Sở Y tế TP. HCM cho biết, Thành phố đã triển khai nhiều giải pháp đồng bộ để ngăn chặn dịch bệnh truyền nhiễm. Trong đó, Thành phố thực hiện mở rộng ứng dụng hệ thống thông tin địa lý (GIS) để xác định vị trí ca bệnh và thời gian xuất hiện ca bệnh; xây dựng công cụ kết nối phần mềm giám sát bệnh truyền nhiễm với phần mềm GIS để từ đó giám sát, phát hiện sớm các bệnh truyền nhiễm từ bệnh viện đến cộng đồng. Trong công tác truyền thông, Thành phố tăng cường những hoạt động truyền thông nguy

cơ, tập trung truyền thông cho các đối tượng nguy cơ và bệnh mới nổi; phát huy tương tác với mạng xã hội để tăng cường truyền tải các thông tin truyền thông và đang xây dựng cẩm nang bỏ túi để hướng dẫn cho ban chăm sóc sức khỏe nhân dân về phòng, chống dịch bệnh.

Trước buổi làm việc tại UBND Thành phố, Đoàn công tác Bộ Y tế đã giám sát công tác phòng, chống dịch bệnh tại một vài khu dân cư, bệnh viện tại TP. HCM. Qua buổi giám sát thực tế, Thứ trưởng Bộ Y tế đánh giá cao về công tác điều trị và phòng, chống dịch tại TP. HCM. Tuy nhiên, Thứ trưởng Nguyễn Thanh Long cũng cho rằng vẫn còn tình trạng xuất hiện ổ lăng quăng trong khu vực sống của người dân. Chính vì vậy, người dân và chính quyền địa phương cần phải nỗ lực hơn nữa trong công tác phòng, chống dịch bệnh, diệt muỗi, diệt lăng quăng.

Để làm tốt công tác phòng, chống SXH, Thứ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thành Long lưu ý, TP. HCM cần phải triển khai

quyết liệt hơn nữa những biện pháp diệt lăng quăng và muỗi. Trong đó, cần tiếp tục tổ chức các chiến dịch diệt muỗi, lăng quăng, bọ gậy hàng tuần với sự huy động các tầng lớp nhân dân tham gia phòng, chống dịch bệnh; thay đổi nội dung thông điệp truyền thông hướng đến việc chủ động thực hành phòng, chống dịch bệnh của người dân; cần thành lập lại hệ thống cộng tác viên phòng, chống dịch bệnh ở cộng đồng và trang bị đầy đủ các thiết bị, thuốc, hóa chất phòng, chống dịch cho các quận, huyện. Đồng thời, TP.HCM cần quyết liệt hơn nữa việc xử phạt các trường hợp cố tình không thực hiện công tác phòng, chống dịch bệnh theo Nghị định 176/2013/NĐ-CP của Chính phủ quy định về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực y tế. Đối với công tác điều trị, Thành phố cần tiếp tục thực hiện tốt công tác phân tuyến điều trị bệnh SXH cho các bệnh viện.Phượng Linh, Trung tâm Truyền thông-Giáo dục sức khỏe TP. HCM

Cần quyết liệt hơn nữa trong công tác phòng, chống dịch bệnh sốt xuất huyết

Tại buổi làm việc với lãnh đạo UBND TP. HCM về công tác phòng, chống và điều trị dịch bệnh sốt xuất huyết (SXH) vừa qua; Thứ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thanh Long nhận định: “Hiện nay, số ca bệnh SXH của cả nước đang tăng cao và dự báo dịch bệnh năm nay sẽ có những diễn biến phức tạp. Do đó, người dân và chính quyền địa phương các cấp cần nỗ lực nhiều hơn nữa trong công tác phòng, chống dịch bệnh để ứng phó với tình hình dịch bệnh hiện nay”.

Đoàn công tác Bộ Y tế đến thăm hỏi bệnh nhân sốt xuất huyết đang điều trị tại Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới (Ảnh: Nguyễn Nam)

Sức khỏe TP. HCM • Số 259 Tháng 8/2017 3

Tiêu điểm

Bản chất việc tiêm chủng là sử dụng vắc xin để kích thích cơ thể sinh ra miễn dịch chủ động đặc hiệu chống lại một bệnh truyền nhiễm nào đó. Đến nay đã có khoảng 30 bệnh truyền nhiễm có vắc xin phòng bệnh và khoảng 190 quốc gia, vùng lãnh thổ đã đưa vắc xin vào sử dụng phổ cập cho người dân và tiêm chủng thực sự có vai trò rất lớn đối với toàn xã hội.

Vắc xin và tiêm chủng là biện pháp phòng bệnh hiệu quả nhất để làm giảm tỷ lệ mắc bệnh và tỷ lệ tử vong do bệnh truyền nhiễm của nhân loại:

Khoảng 85%-95% người được tiêm chủng sẽ sinh ra miễn dịch đặc hiệu bảo vệ cơ thể không bị mắc bệnh. Người

PGS.TS. Trần Như DươngPhó Viện trưởng Viện Vệ sinhDịch tễ Trung ương

được tiêm chủng không bị mắc bệnh và đương nhiên sẽ không bị chết hay di chứng do bệnh dịch gây ra. Nhờ có vắc xin, hàng năm trên thế giới đã cứu sống được khoảng 2,5 triệu trẻ em không bị chết do bệnh truyền nhiễm. Vắc xin và tiêm chủng góp phần quan trọng để đạt được mục tiêu thiên niên kỷ của Liên hợp quốc về giảm tỷ lệ tử vong cho trẻ dưới 5 tuổi trên toàn thế giới.

Vắc xin và tiêm chủng góp phần quan trọng phát triển nguồn nhân lực:

Do không bị mắc bệnh nên người được tiêm chủng, đặc biệt là trẻ em sẽ khỏe mạnh, không bị các di chứng, dị tật do bệnh truyền nhiễm gây ra giúp trẻ phát triển thể chất và trí não bình thường. Tiêm chủng mở rộng là tiêm chủng phổ cập cho hầu hết trẻ em nên diện bảo vệ của nó là rất lớn, góp phần quan trọng cho phát triển nguồn nhân lực của mỗi quốc gia.

Vắc xin và tiêm chủng góp phần xóa đói giảm nghèo bền vững:

Vắc xin và tiêm chủng làm cho trẻ em khỏe mạnh, không bị ốm đau dẫn đến giảm chi phí chăm sóc y tế, giảm thời gian và công sức của gia đình, đặc biệt là phụ nữ không phải chăm sóc trẻ bị bệnh cũng như tình trạng tàn phế hay mất khả năng lao động do bệnh tật trong mỗi gia đình. Ngoài ra, tiêm chủng còn giúp bảo vệ sức khỏe cho cả người lớn như vắc xin phòng cúm, phòng viêm màng não do não mô cầu, phòng ung thư gan,

ung thư cổ tử cung v.v… Bên cạnh đó, vắc xin còn có những tác động lâu dài cho cá nhân và cộng đồng như tăng khả năng và năng suất lao động do không bị ốm đau. Tất cả những điều này góp phần quan trọng trong xóa đói, giảm nghèo bền vững.

Nguy cơ nếu trẻ không được tiêm chủng hoặc tiêm chủng muộn:

Để phòng bệnh, trẻ cần phải được tiêm chủng đầy đủ và đúng lịch. Nếu trẻ không được tiêm chủng, tiêm không đầy đủ hoặc tiêm chủng muộn sẽ rất nguy hiểm dẫn đến trẻ có nguy cơ cao bị mắc bệnh do không có miễn dịch bảo vệ. Trong quá trình thực hiện tiêm chủng thời gian qua cũng có một số nơi, một số thời điểm tỷ lệ tiêm chủng thấp và dịch bệnh nghiêm trọng đã xảy ra như dịch sởi, bạch hầu, ho gà, viêm não Nhật Bản v.v… cướp đi sinh mạng của nhiều trẻ em. Điều này càng cho thấy nếu trẻ em không được tiêm chủng thì nguy cơ dịch bệnh quay trở lại là rất lớn, gây nguy hiểm cho sức khỏe trẻ em và toàn thể cộng đồng. Chính vì vậy các bậc cha mẹ, vì sức khoẻ của con em mình hãy đưa trẻ đi tiêm chủng đầy đủ, đúng lịch các vắc xin trong Chương trình TCMR và cả những vắc xin chưa có trong Chương trình TCMR. Hãy coi việc tiêm chủng không chỉ là quyền lợi, trách nhiệm của mỗi cá nhân mà còn là trách nhiệm đối với cộng đồng và toàn xã hội.(Nguồn: Cục Y tế dự phòng-Bộ Y tế)

Tại sao tiêm chủng lạiquan trọng đến như thế?

Có thể nói việc nhà khoa học Jenner phát minh ra vắc xin vào năm 1796 là một thành tựu y học vĩ đại của nhân loại. Kể từ khi vắc xin ra đời, loài người đã thực sự có được một loại vũ khí siêu hạng, sắc bén nhất, hữu hiệu nhất để chủ động phòng, chống các bệnh truyền nhiễm nguy hiểm.

4

Tiêu điểm

Phòng ngừa các bệnhtruyền nhiễm chưa có vắc xin

Cac đương lây truyên cua bênh truyên nhiêm:

Lây truyền trực tiếp:- Từ người sang người qua

các tiếp xúc da-da, da-niêm mạc, niêm mạc-niêm mạc hay qua các giọt nước mũi, nước bọt khi ho hay hắt hơi (ở khoảng cách dưới 1m).

- Từ động vật sang người khi bị động vật cào, cắn; có tiếp xúc, giết mổ, sử dụng thực phẩm từ động vật bị nhiễm bệnh như bệnh dại, ebola; cúm H5N1, H7N9...

Lây truyền gián tiếp:- Qua các vật dụng: khăn

mặt, quần áo, tay nắm cửa, bàn ghế…

- Qua các loại côn trùng, muỗi như: bệnh sốt ret, bệnh do vi-rút zika, sốt xuất huyết…

- Qua thực phẩm hay nguồn nước bị nhiễm bẩn như bệnh tả, thương hàn...Cac biên phap phòng chông:

Tùy theo đường lây truyền của mỗi loại bệnh mà có những cách phòng chống khác nhau, ví dụ diệt muỗi và lăng quăng để phòng chống bệnh sốt ret,

sốt xuất huyết và bệnh do vi-rút zika hay rửa tay bằng xà phòng, giặt riêng quần áo, khử khuẩn đồ chơi… để phòng bệnh tay chân miệng.

Tuy nhiên đối với các loại bệnh truyền nhiễm chưa có vắc-xin phòng ngừa chúng ta nên:

- Cách ly hay hạn chế tiếp xúc khi đang bị bệnh như người lớn nghỉ ốm ở nhà hay trẻ nhỏ nghỉ học ở nhà cho đến khi hết bệnh.

- Khi bị các bệnh truyền nhiễm qua đường hô hấp (cúm, lao, sởi, ho gà…) mà phải đến nơi công cộng thì nên đeo khẩu trang; che mũi và miệng khi ho hay hắt hơi.

- Luôn rửa tay bằng xà phòng và nước sạch trước và sau khi làm thức ăn, trước và sau khi ăn, trước và sau khi đi vệ sinh…

- Không sử dụng chung đồ dùng cá nhân và dụng cụ ăn uống.

- Giữ vệ sinh, làm sạch các vật dụng, quần áo, nhà cửa,

dọn dẹp các vật phế thải và môi trường xung quanh nơi ở; thực hiện “3 sạch: sạch bếp, sạch nhà, sạch ngo”.

- Khám sức khỏe định kỳ và khi có các dấu hiệu bất thường về sức khỏe. Điều trị kịp thời và đầy đủ các bệnh theo chỉ định của thầy thuốc.

- Sử dụng các thực phẩm có nguồn gốc ro ràng và đảm bảo an toàn, nấu chín thực phẩm và sử dụng ngay sau khi nấu, nếu để lâu thì phải đậy kín bảo quản trong tủ lạnh và nấu lại trước khi sử dụng. Chế độ ăn phong phú, đa dạng, ăn đầy đủ năng lượng, các nhóm thức ăn và các vitamin cần thiết.

- Làm việc, ngủ, nghỉ ngơi và ăn uống điều độ; xây dựng nếp sống lành mạnh, hạn chế các căng thăng trong cuộc sống.

- Thực hiện các hành vi tình dục an toàn.

- Tập luyện thể dục thể thao để giữ gìn và nâng cao sức khỏe.

- Không hút thuốc lá.- Hạn chế sử dụng rượu, bia.

ThS. Lương Văn MinhPhó Giám đốc Trung tâm Truyền thông - Giáo dục Sức khỏe TP. HCM

Từ khi phát minh ra vắc-xin, con người đã phòng ngừa được rất nhiều bệnh truyền nhiễm và hạn chế được thiệt hại gây ra từ nhiều vu dịch. Tuy nhiên, vân còn một số bệnh truyền nhiễm chưa có vắc-xin để phòng ngừa như: sốt xuất huyết, bệnh do vi-rut zika, tay chân miệng, Mers CoV, viêm gan siêu vi C, HIV… Quận Phú Nhuận thực hiện tổng vệ sinh phòng, chống dịch bệnh do vi-rút zika và

sốt xuất huyết (ảnh: Trung tâm Y tế quận Phú Nhuận)

Sức khỏe TP. HCM • Số 259 Tháng 8/2017 5

Phòng, chống dịch bệnh

Có 3 loại virus cúm được ký hiệu là A, B, C. Virus cúm A có khả năng gây bệnh trên người và trên một số động vật khác như các loài chim, heo, ngựa; virus cúm A là một trong hai tác nhân gây ra bệnh cúm mùa hàng năm và có thể gây đại dịch khi xuất hiện những biến chủng; các virus gây cúm gia cầm cũng thuộc nhóm A. Virus cúm B chỉ gây bệnh trên người và cũng là nguyên nhân của bệnh cúm mùa xảy ra hàng năm. Virus cúm C chỉ gây bệnh lẻ tẻ trên người, không gây dịch.

Virus cúm rất dễ lây lan trực tiếp từ người này sang người khác, nhất là ở nơi đông người qua những giọt dịch tiết hô hấp phát tán ra không khí khi người bệnh cúm ho, hắt hơi. Ngoài ra virus còn lây qua bàn tay nhiễm dịch tiết có virus. Vì vậy người bệnh cúm được khuyến cáo che miệng mũi khi ho, hắt

hơi, rửa tay thường xuyên bằng nước và xà phòng để hạn chế lây nhiễm cho người khác.

Bệnh cúm mùa được dự phòng bằng cách tiêm chủng vắc xin phòng bệnh cúm. Dựa vào hệ thống giám sát bệnh cúm trên toàn cầu, Tổ chức Y tế thế giới đưa ra dự báo về các loại virus cúm chủ yếu gây ra dịch cúm mùa hàng năm. Đó là cơ sở để sản xuất vắc xin phòng bệnh cúm cho người, bao gồm virus cúm A và virus cúm B. Vắc xin phòng bệnh cúm được chỉ định cho mọi người từ 6 tháng trở lên; tái chủng mỗi năm. Trẻ em và người già, người bị bệnh mạn tính được khuyến khích tiêm chủng vắc xin phòng bệnh cúm hàng năm vì là đối tượng nguy cơ có biến chứng nặng khi mắc bệnh cúm.

Bên cạnh tiêm chủng vắc

xin cúm thì các biện pháp dự phòng không dùng thuốc như rửa tay thường xuyên bằng nước và xà phòng; che miệng mũi khi ho, hắt hơi; hạn chế tiếp xúc với người có triệu chứng viêm hô hấp cấp; duy trì chế độ ăn đầy đủ và cân đối; tập thể dục đều đặn cũng là những biện pháp hữu ích để phòng bệnh cúm.

Đối với người bị bệnh viêm hô hấp cấp nên hạn chế tiếp xúc với người khác; tránh đến nơi tập trung đông người; rửa tay thường xuyên bằng nước và xà phòng; che miệng mũi khi ho, hắt hơi; nên đến khám bệnh tại các cơ sở y tế để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.ThS. BS. Lê Hồng Nga-Trưởng khoa Kiểm soat bênh truyên nhiêm, Trung tâm Y tế dự phòng TP. HCM

Những điều cần biết về bệnh cúmCum là bệnh truyền nhiễm cấp tính do virus cum gây ra. Bệnh thường nhẹ, hiếm khi có tử vong. Biến chứng nặng xảy ra chủ yếu ở các bệnh nhân rất nhỏ dưới 2 tuổi hoặc trên 65 tuổi, thai phu, người bị bệnh mạn tính như hen suyễn, bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính, đái tháo đường… Mùa cum hàng năm thường xảy ra vào những tháng mùa thu, đông; tuy nhiên có thể ghi nhận ca lẻ tẻ suốt năm.

6

Phòng, chống dịch bệnh

Trong tháng 7 vừa qua tại 15 Trạm Y tế phường trên địa bàn quận Phú Nhuận đã phối hợp với các ban ngành, đoàn thể vận động người dân thực hiện chiến dịch ra quân phun xịt thuốc tại các hộ gia đình trên địa bàn Quận để ngăn ngừa dịch bệnh do virus zika, sốt xuất huyết. Tại buổi ra quân đã có hơn 300 người tham gia.

Trong chiến dịch ra quân lần này, 15 Trạm Y tế phường đã có sự phối hợp chặt chẽ với các ban ngành, đoàn thể đặc biệt là đã kêu gọi được sự đồng thuận của người dân hỗ trợ mở cửa cho đội phun xịt góp phần ngăn ngừa dịch bệnh do virus zika, sốt xuất huyết.

Kết quả đã phun thuốc diệt muỗi tại 1.770 hộ gia đình/60 khu phố và thực hiện phát thanh lưu động với thông điệp

Ung thư phổi là bệnh không thường gặp ở đầu thế kỷ 20, nhưng tỉ lệ bệnh đã gia tăng cùng với sự gia tăng của việc hút thuốc lá và hiện nay đã trở thành ung thư thường gặp nhất trên toàn thế giới.Ung thư phổi chiếm 12,8% trường hợp ung thư và 17,8% tử vong do ung thư trên thế giới, chiếm tỉ lệ nhiều hơn số ca mắc ung thư vú, đại tràng và tuyến tiền liệt cộng lại hàng năm. Ung thư phổi được xem là một trong năm loại ung thư gây tử vong hàng đầu trên thế giới. Vào năm 2012, có gần

“ Gia đình và chính quyền cùng chung tay diệt muỗi, diệt lăng quăng phòng chống dịch bệnh do virus zika và sốt xuất huyết”, đồng thời giám sát và thực hiện ký cam kết chủ động diệt muỗi và diệt lăng quăng tại 345 hộ của khu phố có nguy cơ.

Có được kết quả như trên là nhờ vào sự phối hợp chỉ đạo thực hiện của các ban ngành, đoàn thể tại địa phương và

1,8 triệu ca ung thư phổi đơn thuần được chẩn đoán mới. Việc tăng cường công tác giáo dục, cung cấp kiến thức về căn bệnh ung thư cho người dân trong cộng đồng là việc làm rất cần thiết và được thực hiện trên phạm vi toàn cầu.

Ung thư phổi là bệnh có thể ngăn ngừa được. Các nguyên nhân gây bệnh ung thư phổi gồm thuốc lá, nguồn bức xạ, chất thải công nghiệp (asbestos, uranium), ô nhiễm không khí và dinh dưỡng không đúng cách. Theo các nghiên cứu gần đây đã chứng

Trung tâm Y tế Quận, đặc biệt là sự ủng hộ nhiệt tình của người dân trên địa bàn.

Chiến dịch này đã góp phần tạo nên sự gắn kết giữa chính quyền địa phương và người dân, cùng chung tay góp sức diệt muỗi, diệt lăng quăng, chủ động phòng chống dịch bệnh do virus zika và sốt xuất huyết.(T3G-Trung tâm Y tế quận Phú Nhuận)

minh, thuốc lá là một trong các nguyên nhân gây ra ung thư phổi, chiếm 94% gia tăng tình trạng bệnh ung thư phổi. Nguy cơ ung thư phổi ở người hút thuốc lá cao gấp 24-36 lần so với người không hút thuốc lá, trong đó người hút thuốc lá thụ động chiếm 3,5%. Tần suất ung thư phổi gia tăng còn tùy thuộc vào tuổi bắt đầu hút thuốc, thời gian hút, số lượng hút và loại thuốc hút.BS. CK1. Nguyên Lê Thục Đoan (Theo https://www.d a y s o f t h e y e a r. c o m / d a y s /world-lung-cancer-day/)

Quận Phú Nhuận tổ chức chiến dịch phun thuốc diệt muỗi phòng, chống dịch bệnh

Ngày Ung thư phổi thế giới (01/8/2017)

Phun thuốc tại nhà dân

Sức khỏe TP. HCM • Số 259 Tháng 8/2017 7

Phòng, chống dịch bệnh

Bệnh khô mắt thường xảy ra khi cơ thể trẻ bị thiếu hut vitamin A do nhiều nguyên nhân khác nhau. Luc đầu bệnh lý có biểu hiện kết mạc mắt mất vẻ bóng bình thường, trở nên khô, có khi gợn các nếp nhăn hoặc dày lên từng đám. Nếu để muộn, không được phát hiện và điều trị kịp thời, bệnh sẽ lan tới giác mạc làm giác mạc có nguy cơ bị loét, nhũn mà hậu quả có thể dân đến mù lòa.

Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), mỗi năm có hàng trăm ngàn trẻ em bị mù lòa do bệnh khô mắt; ngoài ra cũng có tới hàng triệu trẻ em bị thiếu vitamin A thể nhẹ hoặc thể vừa làm cho trẻ dễ bị cảm nhiễm với các bệnh nhiễm trùng như tiêu chảy và viêm đường hô hấp. Ở nước ta, tình trạng thiếu vitamin A và bệnh khô mắt cũng đang được xem như một bệnh thiếu dinh dưỡng hay gặp ở trẻ em; đặc biệt đối với các trẻ bị suy dinh dưỡng nặng, sau khi mắc bệnh tiêu chảy, bệnh sởi…Phòng bênh:

Hiện nay, Chương trình phòng, chống thiếu vitamin A và bệnh khô mắt đã khuyến cáo cộng đồng muốn phòng bệnh tốt phải thực hiện chế độ dinh dưỡng hợp lý, tăng cường vitamin A trong một số loại thức ăn và uống viên nang vitamin A liều cao.

Thực hiện chế độ dinh dưỡng hợp lý trước hết phải quan tâm việc nuôi con bằng sữa mẹ vì sữa mẹ là nguồn vitamin A tốt nhất đối với trẻ

nhỏ. Vitamin A còn có trong các loại thực phẩm có nguồn gốc động vật, sữa, gan, lòng đỏ trứng; bêta-caroten có nhiều trong các loại rau có màu xanh đậm và các loại củ, quả có màu da cam. Vì vậy chế độ ăn bổ sung của trẻ từ tháng thứ tư trở đi ngoài sữa mẹ cần có thức ăn từ các loại thực phẩm này; ngoài ra cũng phải cần có đủ chất đạm và chất beo để tăng cường sự hấp thụ và sử dụng vitamin A.

Tăng cường vitamin A trong một số thức ăn đã được nhiều quốc gia thực hiện có kết quả bằng cách bổ sung vitamin A vào một số thực phẩm như: bơ thực vật margarin, bột sữa gầy, đường, bột ngọt; các thức ăn bổ sung cho trẻ như sữa hộp, sữa bột, bột dinh dưỡng cũng cần được tăng cường vitamin A đáp ứng với nhu cầu cần thiết của trẻ.

Uống viên nang vitamin A liều cao phải được thực hiện

ở những nơi đã phát hiện tình trạng thiếu vitamin A; song hành với các biện pháp dài hạn, việc cho uống viên nang vitamin A liều cao một năm 2 lần là biện pháp trước mắt và cần thiết cho đối tượng trẻ em từ trên 12 tháng đến 36 tháng tuổi uống với liều 200 ngàn đơn vị quốc tế UI (viên màu đỏ); đối với trẻ nhỏ từ 6 tháng đến 12 tháng tuổi dùng liều 100 ngàn đơn vị quốc tế UI (viên màu xanh); nhóm trẻ nguy cơ như trẻ suy dinh dưỡng nặng và rất nặng, mắc bệnh sởi, tiêu chảy, viêm đường hô hấp dưới. Lưu ý người mẹ đang cho con bú ngay sau khi sinh hoặc trong tháng đầu tiên sau sinh nên uống 1 viên nang vitamin A liều 200 ngàn đơn vị quốc tế UI để tăng cường hàm lượng vitamin A trong sữa mẹ. Vì sữa mẹ là nguồn vitamin A tốt nhất đối với trẻ nhỏ.Trần Thị Thu Thảo, Trạm Y tế P.3-Trung tâm Y tế Q. 5

Phòng bệnh khô mắtdo thiếu vitamin A

Sữa mẹ là nguồn cung cấp vitamin A tốt nhất cho trẻ (aFamily)

8

Sức khỏe cộng đồng

Chứng biếng ăn ở trẻBS. CKII. Nguyễn Thanh HươngBệnh viện Phụ sản MêKông

Có nhiêu nguyên nhân làm trẻ biếng ăn:

- Lượng thức ăn quá nhiều khiến trẻ sợ, thức ăn không phù hợp-thức ăn cứng quá hoặc là khi đã có răng trẻ thích nhai mà cha mẹ cứ bắt ăn cháo thậm chí cho xay cháo thành bột khiến trẻ không thích.

- Thành phần dinh dưỡng trong thức ăn không cân đối: Chỉ toàn ăn thịt, cá, chất đạm khiến trẻ chán và no lâu không chịu ăn.

- Bởi các tập quán gia đình, văn hóa từng vùng miền.

- Bản thân trẻ không thấy thèm ăn, trẻ có tính khí khó chịu hoặc quá nhạy cảm với các giác quan như ngửi mùi thức ăn thấy sợ, rối loạn vận động ở miệng, bị trào ngược dạ dày thực quản hoặc trẻ bị các bệnh mạn tính hoặc cấp tính như viêm phổi, tiêu chảy...

- Về phía người chăm sóc trẻ cũng góp phần không nhỏ đến vấn đề biếng ăn của trẻ. Có tạo ra môi trường ăn thân thiện không? Có nhạy cảm với dấu hiệu đói và no của trẻ không (trẻ đã quá no mà bị ep ăn hoài đâm ra sợ ăn, hoặc khi trẻ còn đói đòi ăn thì lại không cho vì sợ nhiều quá…). Người nuôi hoặc quá lơ là không nhắc nhở quan tâm đến các bữa ăn của trẻ hoặc có người thì lại kiểm tra quá gắt các bữa ăn khiến trẻ bị áp lực về tâm lý dẫn đến sợ ăn. Và quan trọng nhất người nuôi chưa hiểu hết về dinh dưỡng, thức ăn không phù hợp

lứa tuổi, cho ăn không đúng, cái cần không cho, cái không cần ep ăn hoài làm trẻ chán.Phải phân biêt giữa biếng ăn và rôi loạn nuôi ăn: Chỉ gọi là biếng ăn đối với trẻ từ một tuổi trở lên. Còn trẻ dưới một tuổi, biếng ăn thường do có bệnh lý đi kèm (viêm họng, trào ngược dạ dày thực quản…) hoặc trẻ miễn cưỡng khi ăn thức ăn mới, vì vậy các bậc phụ huynh cũng đừng đổi thức ăn liên tục.

Các biểu hiện khó ăn phổ biến ở trẻ từ 2-3 tuổi. Chỉ ăn một vài loại thức ăn, thích uống hơn thích ăn, ăn chậm,

ne tránh ăn…Cac dạng biếng ăn thương gặp: Trẻ không thấy thèm ăn, ken chọn thức ăn, đau quặn bụng, khóc làm ảnh hưởng đến việc cho ăn, trẻ sợ ăn (nuốt khó chiếm 85%).

Chẩn đoán biếng ăn không khó nhưng điều trị biếng ăn là một vấn đề rất phức tạp đòi hỏi sự phối hợp tốt, kiên trì, không bỏ cuộc sớm giữa bác sĩ với cha mẹ và cả nhà trường.

Khi nhận thấy con mình biếng ăn, gia đình cần cho trẻ tới gặp bác sĩ dinh dưỡng để khám và tư vấn kịp thời.

Biếng ăn là biểu hiện rất phổ biến ở trẻ em. Biếng ăn có khi chỉ biểu hiện thoáng qua trong một thời gian ngắn, có khi lại kéo dài khiến cha mẹ “đau đầu” và cũng là một trong những nguyên nhân gây tranh cãi giữa các thành viên trong gia đình về vấn đề chăm sóc trẻ.

(Ảnh: dinhduongbeyeu.com)

Sức khỏe TP. HCM • Số 259 Tháng 8/2017 9

Sức khỏe cộng đồng

Những bất lợi khi nuôi con bằng sữa nhân tạo:

- Giảm sự gắn bó mẹ con- Nguy cơ bị tiêu chảy, viêm

phổi, viêm tai giữa và các bệnh nhiễm khuẩn khác.

- Suy dinh dưỡng, beo phì cao hơn so với be được nuôi bằng sữa mẹ.

- Be dễ bị các bệnh dị ứng như chàm, hen suyễn.

- Điểm chỉ số thông minh thấp.Cac yếu tô làm tăng tiết sữa:

- Cho be bú mẹ càng sớm càng tốt.

- Làm trống bầu sữa sau khi cho be bú.

- Dinh dưỡng đầy đủ, hợp lý.- Uống đủ nước (khoảng 2

lít/ngày).- Tinh thần vui vẻ, giấc ngủ

đầy đủ.

Hướng dẫn vắt sữa :Vắt bằng tay:- Rửa tay- Ngồi thoải mái và giữ ly

(tách) đựng sữa ở gần vú.- Đặt ngón tay cái của bà mẹ

lên phía trên núm vú và quầng vú, ngón trỏ ở phía dưới núm vú và quầng vú, đối diện với ngón tay cái. Bà mẹ đỡ vú bằng các ngón tay khác.

- Ấn ngón cái và ngón trỏ một cách nhẹ nhàng về phía trong và vào phía thành ngực.

- Ấn vào các xoang chứa sữa ở phía dưới quầng vú.

- Ấn vào rồi thả ra.Thực hiện kỹ thuật vắt sữa

không thấy đau, nếu thấy đau là làm sai kỹ thuật. Lúc đầu sữa chưa chảy ra nhưng sau khi ấn vài lần, sữa bắt đầu chảy ra. Ấn quầng vú theo cách tương tự từ

nhiều phía, tránh ep vào núm vú. Vắt một bên vú tối thiểu từ 3-5 phút cho đến khi dòng sữa chảy chậm lại thì chuyển sang vắt bên kia, sau đó vắt lại cả hai bên. Thời gian để vắt sữa đầy đủ từ 20-30 phút.Cach bảo quản sữa:

- Rửa sạch, luộc sôi dụng cụ dùng để vắt và chứa sữa.

- Che kín dụng cụ khi bảo quản.

- Ủ ấm hoặc làm ấm lại khi cho trẻ ăn (cách thủy), không đun sôi hoặc dùng lò vi sóng.

- Để sữa trong nhiệt độ phòng 250C: 6-8 tiếng.

- Để sữa trong ngăn mát tủ lạnh (50C): 3-5 ngày.

- Để trong ngăn đá tủ lạnh: có thể được đến 3 tháng.Một sô nguyên tắc khi cho bé bú sữa mẹ:

- Cho be bú sữa mẹ theo nhu cầu, bú bất kỳ khi nào be muốn kể cả vào ban đêm giúp tăng cường tiết sữa mẹ.

- Mỗi lần bú, cho be bú hết bên này rồi mới sang bên kia để tận dụng sữa cuối giúp be tăng cân.

- Khi be bú no nên bế vác be lên vai xoa vỗ nhẹ vào lưng be đến khi be ợ hơi thì mới cho be nằm, tránh bị nôn trớ.

- Mỗi ngày be đủ tháng cần 7-8 bữa bú, be đẻ non cần nhiều hơn.

- Không cho be bú bình, ngậm vú cao su, be sẽ bỏ bú mẹ, dễ bị tiêu chảy hơn.

- Nếu be bị bệnh vẫn tiếp tục cho bú và bú lâu hơn, nhiều lần hơn.

- Cho be bú sữa mẹ trước khi ăn thêm các thức ăn khác để tận dụng nguồn sữa mẹ.(Theo Tài liêu dành cho nhân viên y tế tư vấn cho thai phụ, sản phụ-Bênh viên Từ Dũ)

Một số hướng dẫnnuôi con bằng sữa mẹ

10

Sức khỏe cộng đồng

Một số thực phẩm cẩn trọngkhi dùng cho người cao tuổi

1. BưởiỞ những người đang dùng

thuốc điều trị tăng huyết áp, hoặc trầm cảm, thuốc an thần… nước ep bưởi có thể gây tương tác với thuốc vì hàm lượng vitamin C và kali trong bưởi rất cao. Có thể ăn quả quýt thay cho bưởi nếu thích.2. Rau sông

Nếu dạ dày dễ bị kích ứng, hoặc bị ê răng, mất răng, không nên ăn rau sống vì nó đứng đầu trong danh sách các thực phẩm cần tránh ở người cao tuổi. Thay vào đó, hãy nấu hoặc luộc rau cho đến khi chín mềm hơn. Hoặc sử dụng các loại rau xay nhuyễn-chăng hạn như cà rốt, bí ngô, củ cải đường hoặc nấu nhừ trong món súp hoặc hầm. Cũng có thể dùng các loại rau đóng hộp tuy nhiên cần đọc kỹ trên sản phẩm ghi ro không có muối.3. Đậu

Một số người tránh không ăn đậu vì bị đầy hơi do nhiều chất khí lên men sinh ra từ các loại đậu. Bí quyết là cho thêm đậu vào chế độ ăn một cách từ từ. Bắt đầu bằng liều nhỏ và ăn một vài lần trong tuần. Sử dụng thêm các loại men tiêu hóa probiotic được bán tại các hiệu thuốc để chống đầy hơi.4. Rượu

Khi lớn tuổi, rượu có thể ảnh hưởng đến sức khỏe và tăng độ nhạy cảm trên thần kinh

của mỗi người, ngay cả khi chỉ dùng một ly nhỏ rượu vang trong bữa tối hoặc một ly bia khi ngồi xem truyền hình. Rượu làm gián đoạn giấc ngủ và có thể làm tăng huyết áp. Rượu cũng có thể gây hạ đường huyết ở những người bị bệnh đái tháo đường, thậm chí còn ảnh hưởng đến sự hấp thu và chuyển hóa các loại thuốc đang dùng.5. Sữa

Nhiều người lớn tuổi dễ bị rối loạn tiêu hóa với sữa. Tuy nhiên vẫn có một số sản phẩm sữa được dung nạp tốt hơn đối với một số người cao tuổi. Vì vậy nên chọn sữa chua và phô mai ít beo cho họ hoặc thử các sản phẩm sữa có ghi trên nhãn là “lactose-free”.6. Cà phê

Mặc dù chất cafein không phải nguy hiểm đối với tất cả mọi người tuy nhiên nó có thể làm cho một số người cao tuổi có cảm giác lo lắng hay bồn chồn. Cafein cũng có thể làm tăng nhịp tim và gây khó ngủ. Nên cố gắng cắt giảm từ từ, vì dừng cafein quá nhanh có thể gây đau đầu, buồn nôn hoặc nôn mửa. Dần dần nên thay thế đồ uống chứa ít cafein với nước trà nhạt hoặc trà thảo dược.7. Thức ăn mặn

Nếu người từ khoảng tuổi 51 trở lên hoặc ở trong nhóm có nguy cơ tăng huyết áp, các

chuyên gia khuyến cáo không tiêu thụ quá 1.500 mg Na mỗi ngày. Quá nhiều Na có thể làm tăng huyết áp và nguy cơ cao dẫn đến đau tim và đột quỵ. Thủ phạm chính là các loại thực phẩm chế biến, đóng hộp, thực phẩm đông lạnh, thực phẩm ăn nhẹ, salad, mắm, dưa muối, cà muối... Đọc kỹ nhãn trên các sản phẩm và tìm loại ít muối nhất có thể.8. Rau cải

Một số người dễ bị sình bụng hay đầy hơi, cần tránh các loại rau họ Cải như bông cải xanh, cải bắp, súp-lơ, cải xoăn. Tuy nhiên chúng lại rất tốt cho sức khỏe vì chứa nhiều chất chống oxy hóa, vitamin C, beta-carotene, chất xơ, Ca, Fe, và folate tác dụng giảm nguy cơ ung thư. Đừng tránh các loại rau này, chỉ cần thêm chúng vào các bữa ăn với từng khẩu phần nhỏ.

Điều này có thể làm cho chung ta ngạc nhiên vì thực phẩm thì có gì đáng lo ngại, tuy nhiên trên thực tế có những loại mà khi chung ta ăn vào có thể ảnh hưởng không tốt đến sức khỏe, nhất là ở người lớn tuổi.

DS. Lê Kim PhụngNguyên giảng viênTrường Đại học Y dược TP. HCM

Sức khỏe TP. HCM • Số 259 Tháng 8/2017 11

Sức khỏe cộng đồng

Vai trò của người cộng tác viên phòng chống lao như cô Liễu là trực tiếp đến từng nhà, gặp từng người dân tuyên truyền để hiểu ro mức độ nguy hiểm và nguy cơ lây lan của bệnh lao, đồng thời tầm soát các đối tượng bị lao hoặc nghi ngờ nhiễm lao, vận động bệnh nhân đến phòng khám lao hoặc cơ sở y tế để điều trị, phải làm sao trở thành cánh tay nối dài giữa y tế và bệnh nhân lao tại cộng đồng.

Nói thì dễ, bắt tay vào công việc mới thấy gian nan. Hằng ngày cô cần mẫn “đi từng ngo, go cửa từng nhà, rà từng đối tượng” để tuyên truyền và vận động bệnh nhân đi điều trị. Đôi khi gặp những gia đình dễ chịu, nhiệt tình, họ sẵn sàng lắng nghe và hợp tác. Nhưng cũng không ngoại trừ những lần “trầy da, tróc vẩy” (theo lời cô Liễu) trong quá trình vận động bệnh nhân ra điều trị. Cô tâm sự: “Việc tìm người bệnh

không khó bằng việc thuyết phục được họ cùng mình tham gia điều trị. Có những gia đình khi các cộng tác viên đến họ tỏ ra hết sức khó chịu, thậm chí là xua đuổi bởi một phần họ cho rằng đây là chuyện cá nhân, một phần lại sợ bị lừa đảo!”. Cô cho biết đối tượng bệnh nhân nhiễm lao tại cộng đồng phần lớn thuộc tầng lớp lao động, học vấn không cao, vì không có điều kiện kinh tế nên ăn uống thường qua loa, không đủ chất, đây chính là một trong những nguyên nhân khiến họ dễ mắc phải bệnh lao. Việc thuyết phục họ đi điều trị bệnh gặp nhiều khó khăn, đòi hỏi người cộng tác viên phải nhẫn nại và kiên trì.

Có những bệnh nhân cô Liễu phải tới lui không biết bao nhiêu lần để giúp đỡ và thuyết phục. Gian nan là vậy, ấy thế mà người cộng tác viên tuổi đã ngoài tứ tuần, ngoài việc kiên trì bám sát bệnh nhân, còn sẵn sàng hỗ trợ những trường hợp kinh tế quá khó khăn. Đã bao

lần cô Liễu và đội ngũ cộng tác viên chống lao phải bỏ tiền túi hoặc đôn đáo khắp nơi nhờ sự hỗ trợ của các nhà hảo tâm để có kinh phí và quà cho bệnh nhân lao nghèo không có khả năng kinh tế để điều trị bệnh trong khoảng thời gian dài. Công việc có đôi lúc cũng không thuận lợi nhưng cô Liễu vẫn cho rằng mình được nhiều hơn mất. Với cô, khi nhận việc gì thì phải làm hết trách nhiệm của mình và thật đam mê, luôn đi đầu, gương mẫu để gia đình, hàng xóm noi theo. May mắn cho cô luôn có tổ ấm hạnh phúc và gia đình ủng hộ những việc làm của cô. Người dân phường 7 và 8 (quận Gò Vấp) từ lâu đã quen với hình ảnh người phụ nữ nhỏ be, nhanh nhẹn đi khắp hang cùng ngo hẻm, đến từng nhà vận động bệnh nhân, dù mệt mỏi nhưng nụ cười vẫn luôn nở trên môi, vẫn cần mẫn như con ong luôn hút mật cho đời.Kim Phượng-Trung tâm Y tế quận Gò Vấp

Người cộng tác viên tận tụyViệc trở thành một người cộng tác viên phòng chống lao đến với cô Lê Thị Liễu như một cơ duyên và thắm thoát đến nay cũng đã hơn 3 năm. Đối với cô Liễu, 3 năm qua quãng thời gian chưa là gì so với một đời người nhưng đó là chuỗi những tháng ngày rất có ý nghĩa với bản thân cô. Bắt tay vào công việc của một cộng tác viên chống lao khi tuổi không còn trẻ, sức khỏe không còn dẻo dai, cô Liễu cũng như những cộng tác viên khác, không khỏi có những lo lắng về công việc.

Tổ chống lao quận Gò Vấp thực hiện vãng gia trong chương trình Chăm sóc đúng

12

Người tốt - Việc tốt

Phương pháp Kangaroo tạiBệnh viện Hùng Vương

Phương phap Kangaroo là phương pháp chăm sóc trẻ sinh non, nhẹ cân được áp dụng theo ý tưởng Kangaroo chăm sóc con bằng cách đặt con trong túi phía trước ngực mẹ.

- Phương pháp này đã được ứng dụng trên toàn thế giới và đã cứu sống hàng ngàn trẻ sinh non (dưới 37 tuần) và nhẹ cân (dưới 2,5 kg ) tại Việt Nam.

- Trẻ sinh non tháng cơ thể rất non yếu do các bộ phận cơ thể chưa trưởng thành, trẻ chưa thể thích nghi với môi trường bên ngoài nên nguy cơ tử vong cao.

- Người mẹ hoặc bố sẽ ấp con trước ngực như Kangaroo cho đến ngày trẻ đủ tháng theo tuổi thai (tức là 40 tuần hay 9 tháng 10 ngày).Lợi ích cua phương phap Kangaroo:

Lợi ích đối với trẻ :- Trẻ sẽ nhận được hơi ấm từ

mẹ (mẹ là lồng ấp tốt nhất cho con), đảm bảo thân nhiệt ổn định, điều hòa nhịp thở, nhịp tim và tuần hoàn.

- Trẻ được nuôi ăn bằng sữa mẹ giúp chống nhiễm khuẩn, dễ tiêu hóa, dễ hấp thu.

- Trẻ thường xuyên giao tiếp với mẹ kích thích phát triển trí não, hệ thần kinh.

- Giảm tỉ lệ tử vong và bệnh tật.

- Giảm chi phí và thời gian nằm viện.

Lợi ích đối với mẹ:- Giúp mẹ tự tin, giảm lo

lắng, sợ hãi, giảm trầm cảm.- Gia đình đồng cảm, cùng

san sẻ trách nhiệm nuôi trẻ.Cac nội dung thực hiên phương phap Kangaroo tại bênh viên:

- Phương pháp Kangaroo đã được ứng dụng tại Bệnh viện Hùng Vương từ lâu và giúp cứu sống nhiều trẻ sinh non.

- Mỗi năm số trẻ sinh non nhẹ cân lại tăng lên, vì vậy từ tháng 7/2016, Khoa Sơ sinh Bệnh viện Hùng Vương đã mở rộng cơ sở hạ tầng, trang bị đầy đủ thiết bị, để có thể chăm sóc theo phương pháp Kangaroo cho nhiều trẻ sinh non hơn.

- Nhân viên Khoa Sơ sinh thường xuyên được tập huấn, đào tạo kiến thức, kinh nghiệm chuyên môn nhằm chăm sóc và hỗ trợ tốt hơn cho các bà mẹ khi giữ trẻ ở tư thế Kangaroo.

Người mẹ được hướng dẫn:• Cách đặt trẻ vào tư thế

Kangaroo để ấp trẻ.• Cho trẻ ăn đúng cách.• Vắt sữa và làm thế nào để

duy trì nguồn sữa mẹ.• Vệ sinh và massage cho trẻ.• Cách quan sát và xử lý các

vấn đề thường gặp ở trẻ non tháng, cũng như nhận biết các dấu hiệu nguy hiểm ở trẻ.

• Cách chăm sóc và theo dõi be Kangaroo tại nhà .

Tiêu chuẩn để trẻ sinh non xuất viện:

• Nhiệt độ thân nhiệt trẻ ổn định trên 3 ngày.

• Trẻ bú mẹ tốt.• Tăng cân liên tục trên 3

ngày.• Mẹ tự tin khi chăm sóc trẻ

bằng phương pháp Kagaroo tại nhà, nhận biết được các dấu hiệu nguy hiểm.

Tái khám sau xuất viện: trẻ sau khi xuất viện sẽ được tái khám theo doi hàng tuần cho đến 40 tuần và tái khám theo lịch hẹn của bác sĩ khi be được 40 tuần trở lên.

BS. Đỗ Hoàng YếnKhoa Sơ SinhBệnh viện Hùng Vương TP. HCM

Bố - mẹ ấp trẻ trong tư thế Kangaroo

Sức khỏe TP. HCM • Số 259 Tháng 8/2017 13

Người tốt - Việc tốt

Trong 2 ngày 06-07/7/2017, Bệnh viện Bình Dân đã tổ chức Hội thảo khoa học chủ đề “Các tiến bộ trong điều trị bướu chủ mô thận và sỏi thận”. Hội thảo có sự tham gia của các giáo sư, bác sĩ đầu Ngành Tiết niệu của Bệnh viện Bình Dân, cùng các Giáo sư đến từ Hàn Quốc và Vương quốc Áo với các báo cáo, thảo luận và phâu thuật thị phạm.

Vào ngày 06/7/2017, các chuyên gia thảo luận tập trung vào phẫu thuật nội soi cắt một phần thận có ứng dụng chất nhuộm màu ICG-Fluorescence để điều trị bướu chủ mô thận. Việc sử dụng chất chỉ thị ICG-Fluorescence trong quá trình phẫu thuật sẽ giúp các bác sĩ xác định mạch máu nuôi bướu, các hạch di căn, từ đó tăng khả năng phẫu thuật triệt để lấy trọn khối bướu và nạo hạch, đồng thời bảo tồn tối đa phần

chủ mô thận lành. Nhờ vậy, tiên lượng sống còn của người bệnh được cải thiện và tỷ lệ tái phát được giảm thiểu đáng kể.

Trong ngày 07/7/2017, phương pháp mới trong điều trị sỏi thận bằng lấy sỏi thận qua da xâm lấn tối thiểu (mini-PCNL) và phẫu thuật trong lòng niệu quản-bể thận ngược chiều (RIRS) là chủ đề được tập trung thảo luận.

Hiện nay, sỏi thận có tỷ lệ mắc cao nhất trong các bệnh lý

của đường tiết niệu. Trung bình mỗi năm, Bệnh viện Bình Dân tiếp nhận khám và điều trị cho hơn 1500 trường hợp sỏi thận. Trước đây, để lấy đi sỏi thận lớn, bác sĩ phải mổ mở với đường mổ lớn, phải cắt qua nhiều lớp cơ để bộc lộ thận nên thời gian hậu phẫu keo dài, đau sau mổ nhiều.

Bệnh viện Bình Dân đã triển khai phẫu thuật nội soi lấy sỏi thận từ năm 1997 và kỹ thuật lấy sỏi thận qua da xâm lấn tối thiểu (mini-PCNL) từ tháng 9/2015 cho nhiều bệnh nhân sỏi thận và thu được các kết quả khả quan. Đây là kỹ thuật ít xâm lấn đòi hỏi phẫu thuật viên có kinh nghiệm phẫu thuật nội soi trên kênh thao tác hẹp, dưới sự hỗ trợ của máy móc hiện đại. Kỹ thuật mini-PCLN giúp bệnh nhân ít đau sau phẫu thuật, thời gian hậu phẫu ngắn và hồi phục mau chóng, đồng thời đảm bảo tính thẩm mỹ cho bệnh nhân khi vết sẹo sau mổ rất nhỏ và mờ. Trong khi đó phẫu thuật RIRS là kỹ thuật lấy sỏi qua đường tiểu tự nhiên, do đó không để lại vết sẹo.(T3G Bênh viên Bình Dân)

Hội thảo khoa họcCác tiến bộ trong điều trị

bướu chủ mô thận và sỏi thận

GS. C. Schwentner và ê kíp phẫu thuật Bệnh viện Bình Dân thực hiện phẫu thuật nội soi cắt bán phần thận

14

Thông tin Y học

Viêm gan siêu vi CCâu 1: Viêm gan siêu vi C lây truyên chu yếu qua:A. Đường tiêu hóaB. Đường hô hấpC. Đường máuD. Đường tiêu hóa và đường hô hấpCâu 2: Viêm gan C có mấy loại genotype khac nhau?A. 3 loạiB. 4 loạiC. 5 loạiD. 6 loạiCâu 3: Triêu chứng lâm sàng thương gặp nhất ở bênh nhân viêm gan siêu vi C:A. Mệt mỏi và nhức đầuB. Đau cơ/khớp và đau hạ sườn phảiC. Chán ănD. Tất cả đều đúngCâu 4: Kỹ thuật cận lâm sàng dùng để xac định HCV đang hiên diên trong mau (cấp/mạn) và theo dõi đap ứng điêu trị, tai phat hay tai nhiêm:

Họ và tên: …………………………………………………………………

Đơn vị công tac: …………………………………………………………

Địa chỉ: ……………………………………………………………………

Sô điên thoại: ……………………………………………………………

Email: ………………………………………………………………………

A. Anti-HCVB. HCV-RNAC. GenotypeD. Sinh thiết gan/Fibroscan/ARFICâu 5: Thơi gian điêu trị cua genotype loại 2,3 là:A. 12 tuầnB. 24 tuầnC. 36 tuầnD. 48 tuầnCâu 6: Điêu trị viêm gan C:A. Hiện tại chưa có thuốc điều trị khỏi hăn bệnhB. Áp dụng cho tất cả bệnh nhân viêm gan C cấp và mạn tínhC. Điều trị sớm có thể ngăn tiến triển bệnh gan (xơ gan và ung thư gan) và hạn chế nguồn lây trong cộng đồngD. Tất cả đều đúngCâu 7: Cac biến chứng cua bênh viêm gan siêu vi C:A. Xơ gan, hôn mê ganB. Xuất huyết tiêu hóa, xuất huyết do vỡ tĩnh mạchC. Tăng huyết áp, đái tháo đường

D. Tất cả đều đúngCâu 8: Thực hiên điêu trị viêm gan virus C:A. Mỗi cơ sở y tế có phác đồ điều trị riêngB. Áp dụng hướng dẫn chẩn đoán, điều trị bệnh về viêm gan virus C theo Bộ Y tế ban hànhC. Có phác đồ riêng cho từng bệnh nhânD. Tất cả đều đúngCâu 9: Viêm gan C là bênh:A. Có thể điều trị khỏi nhưng chưa có vắc-xin phòng ngừaB. Có thể điều trị khỏi đồng thời cũng đã có vắc-xin phòng ngừaC. Không thể điều trị khỏi nhưng đã có vắc-xin phòng ngừaD. Không thể điều trị khỏi đồng thời cũng chưa có vắc-xin phòng ngừaCâu 10: Cac biên phap phòng ngừa viêm gan siêu vi C:A. Kiểm soát tốt việc truyền máu, ngăn ngừa tiếp xúc với máu bị nhiễm bệnhB. Sử dụng kim tiêm riêngC. Cả A & B đều đúngD. Cả A & B đều sai

Cach thức tham gia:Các bạn khoanh tròn vào câu trả lời đúng, điền đầy đủ thông tin người nhận giải thưởng và gửi về địa chỉ Tòa soạn.Người nhận: Phan Thị Kim Tuyến - Ban biên tập Bản tin Sức khỏe TP. HCM.Địa chỉ: 59B Nguyễn Thị Minh Khai, P. Bến Thành, Q.1, TP. HCM.Giải thưởng của tháng 8/2017 sẽ là 3 máy đo huyết áp của công ty Microlife cho 3 bạn gửi thư về Tòa soạn trả lời đúng và sớm nhất.Đap an sô bao thang 7/2017:1. D 2. D 3. A 4. B 5. D6. D 7. C 8. C 9. A 10. C

Danh sach trúng giải:1. Nguyễn Thị Mỹ Chánh, 34 đường C1, P.13, Q. Tân Bình, TP. HCM.2. Lê Thị Hồng Thân, 25/17 đường Bàu Cát, Q. Tân Bình, TP. HCM.3. Lâm Vĩnh, 226 đường An Dương Vương, P.16, Q.8, TP. HCM.

MỜI BẠN NHỚ LẠI

Sức khỏe TP. HCM • Số 259 Tháng 8/2017 15

Thông tin Y học

Tính an toàn của bột ngọt khi sử dụng trong thực phẩm đã được thẩm định bởi nhiều tổ chức y tế, sức khỏe trên thế giới. Ủy ban các Chuyên gia về Phụ gia Thực phẩm của Tổ chức Y tế Thế giới (WTO) và Tổ chức Lương nông Liên Hiệp quốc (JECFA) đã kết luận: “Quá trình chuyển hóa bột ngọt trong cơ thể trẻ em và người lớn là như nhau và không có bất kỳ mối nguy nào trên trẻ em được chỉ ra”. Ủy ban Khoa học về thực phẩm của cộng đồng chung Châu Âu đánh giá “không có bằng chứng nào cho thấy bột ngọt gây độc cho người sử dụng” vào năm 1991 và Cơ quan Quản lý Thuốc và Thực phẩm Mỹ cũng tái xác nhận “bột ngọt là gia vị an toàn như muối, tiêu, giấm…” vào năm 2001.

Bột ngọt không nằm trong danh sách các thực phẩm gây dị ứng của Codex (Ủy ban Tiêu chuẩn Thực phẩm Quốc tế). Nghiên cứu được thực hiện bởi Geha năm 2000 tại Mỹ và

nhiều nghiên cứu khác cũng khăng định bột ngọt không phải là nguyên nhân gây ra “Hội chứng nhà hàng Trung Quốc”. Như vậy, một vài biểu hiện mẫn cảm kết thúc nhanh sau khi ăn món ăn nêm nhiều bột ngọt là theo cơ địa từng người (tương tự như phản ứng xảy ra khi uống nhiều rượu, bia) hoặc cũng không loại trừ cảm giác, hay bị ảnh hưởng tâm lý khi sử dụng bột ngọt hoặc sử dụng bột ngọt không ro nguồn gốc, xuất xứ.Một sô lưu ý để sử dụng bột ngọt đúng cach:

- Bột ngọt là một loại gia vị nên chỉ có vai trò làm tăng thêm vị ngon cho món ăn, chứ không cung cấp chất dinh dưỡng. Vì vậy, liều lượng dùng hàng ngày nên hạn chế (không nên quá 6g bột ngọt/ngày). Sử dụng vượt quá lượng này dễ gây đau đầu, sốt, buồn nôn, lượng đường trong máu cao và các triệu chứng khác. Người cao tuổi và bị tăng huyết áp, viêm thận, phù nề nên cẩn thận khi dùng bột ngọt.

- Nêm bột ngọt ở nhiệt độ cao dễ làm thay đổi thành phần hóa học trong bột ngọt, thay đổi hương vị thực phẩm và gây hại cho sức khỏe. Nhiệt độ 70-90oC là tốt nhất để bột ngọt hòa tan trong các món ăn. Vì vậy thời gian tốt nhất để cho loại gia vị này vào là khi đã tắt bếp và món ăn hơi nguội. Ngược lại, nêm bột ngọt khi món ăn đã nguội quá cũng không tốt, bột ngọt sẽ khó hòa tan hết, ảnh hưởng nhiều đến vị giác khi thưởng thức.

- Không nên cho thêm bột ngọt vào khi nấu các loại rau củ quả có vị ngọt tự nhiên như củ cải, cà chua… vì sẽ dễ phá hủy hương vị ngọt sẵn có.

- Khi nấu các món có vị chua không nên cho bột ngọt vì những thực phẩm có tính acid cao dễ làm thành phần trong gia vị này thay đổi.

- Với các loại thực phẩm nướng, chiên vàng, cháy xem cạnh, không nên cho trực tiếp bột ngọt lên trên bề mặt vừa mất hương vị đặc trưng và gây tổn hại cho dạ dày.

Làm thế nào để sử dụngbột ngọt đúng cách?

Bột ngọt là một loại phu gia thực phẩm không thể thiếu trong các bữa ăn gia đình, có tác dung điều vị làm cho thực phẩm ngon và hấp dân hơn, được sử dung tương tự như các gia vị khác. Tuy nhiên, một số người vân còn băn khoăn về tính an toàn khi sử dung bột ngọt.

ThS. Phạm Văn PhiếnTrung tâm Y tế Q.3

16

Thuốc và sức khỏe

Xet về mặt cấu tạo, GSH là một tripeptide nội sinh có mặt trong tất cả các tế bào động vật, được tổng hợp từ tế bào bằng 3 loại amin: Glutamic, Cysteine và Glycine.

Có những nghiên cứu y học cho thấy hàm lượng GSH thấp ở những người suy giảm miễn dịch, đang bị ốm, stress, làm việc trong điều kiện công việc nặng nhọc, trong môi trường độc hại liên tục… GSH giúp cơ thể giải độc thông qua gan nhờ trung hòa, gắn kết với các độc chất trong gan, chuyển hóa chúng và đào thải ra ngoài. Người ta nhận thấy GSH tác dụng giải độc trong các trường hợp ngộ độc: Paracetamol, phosphor hữu cơ, ngộ độc kim loại và những trường hợp đang điều trị ung thư bằng hóa trị, xạ trị…

Ngoài ra, GSH còn có tác dụng làm trắng da thông qua cơ chế ngăn chặn sự tạo ra sắc tố melanin bằng việc tăng cường tạo ra sắc tố melanin sáng và ức chế việc tạo ra hắc tố melanin (melanin đen), bằng cách can thiệp vào quá trình chuyển hóa và ngăn ngừa hoạt động của enzyme tyrosinase (enzyme có tác dụng tổng hợp ra melanin tạo sắc tố da).Sử dụng Glutathione đúng cách:

Theo các nghiên cứu gần đây cho thấy việc sử dụng GSH qua đường uống không được hấp thu tốt mà nên sử dụng qua đường truyền tĩnh mạch thì

hiệu quả hơn. Ngoài ra có thể sử dụng các chất dinh dưỡng cung cấp chất tiền thân để cơ thể tự tạo ra GSH thay vì dùng đường tiêm tĩnh mạch hay uống trực tiếp.

Lưu ý khi sử dụng GSH bằng đường uống:

- Việc sử dụng GSH trong một thời gian dài có thể làm giảm hoặc chấm dứt việc sản xuất tế bào tự nhiên bởi vì quá trình này được quy định bởi GSH thông qua việc ức chế enzyme GCL.

- Khi GSH ngoại bào được chia nhỏ thành các acid amin thì chúng có thể tạo ra các tác dụng không mong muốn về thần kinh dẫn đến bị đau đầu và đau nửa đầu.

- GSH gây ức chế tổng hợp melanin giúp da sáng hơn, đây là tác dụng phụ để điều trị các rối loạn sắc tố nhưng đồng thời cũng gây ra nguy cơ tăng nhạy cảm ánh sáng mặt trời vì melanin được tạo ra để giúp bảo vệ da chống lại các gốc tự do và tia UV của ánh nắng. Vì vậy khi khi tiếp xúc với tia UV cơ thể tự sản sinh melanin gây tối màu da ngược lại khi sử dụng GSH gây ức chế sản sinh melanin sẽ làm giảm khả năng bảo vệ da.

- Ở người bị hen suyễn khi sử dụng GSH có thể gây sốc phản vệ khi sử dụng liều lượng cao.

- Thận trọng khi sử dụng cho

người bị cao huyết áp và không sử dụng cho trẻ em, phụ nữ mang thai hoặc đang cho con bú.

Lưu ý khi sử dụng GSH bằng cách tiêm vào tĩnh mạch:

- Việc truyền GSH vào tĩnh mạch dùng để làm trắng da, điều trị nhiễm độc, các tác dụng phụ của hóa trị và xạ trị, Parkinson, đái tháo đường, viêm gan…

- GSH được bổ sung vào cơ thể bằng cách truyền trực tiếp vào máu mà không qua hệ tiêu hóa nên cần phải thận trọng, phải được kiểm tra sức khỏe và phải được thực hiện tại cơ sơ y tế có uy tín.

Hiện nay, các nhà khoa học vẫn đang nghiên cứu thêm về các tác dụng của GSH nhưng về cơ bản đã phát hiện nhiều tác dụng có lợi cho sức khỏe con người.

Chất chống oxy hóaGlutathione - Lợi và hại

Trong cơ thể người, Glutathione (GSH) đóng vai trò là chất chống oxy hóa siêu mạnh và được cho là chất chống oxy hóa mạnh nhất cơ thể. Mỗi tế bào trong cơ thể người đều cần có GSH để hỗ trợ cơ thể khỏe mạnh, tái tạo các phân tử không ổn định, trả lại cho tế bào sự hoạt động nhịp nhàng, hiệu quả. Cơ chế hoạt động của GSH là chống oxy hóa, chống gốc tự do thông qua việc tái tạo vitamin C, E giup trẻ hóa cơ thể, chống stress, kéo dài tuổi thọ, chống lại bệnh tật.

ThS. Phạm Văn PhiếnTrung tâm Y tế Quận 3

Sức khỏe TP. HCM • Số 259 Tháng 8/2017 17

Thuốc và sức khỏe

Thông qua các kỳ họp này, Bệnh viện cũng đã tổ chức các buổi tư vấn giáo dục sức khỏe cũng như lồng ghep tư vấn về bệnh hen phế quản và bệnh

phổi tắc nghẽn mạn tính hay còn gọi là bệnh COPD. Đối với những người bệnh hen-COPD thì lọ thuốc xịt hít được xem là vật bất ly thân, tuy nhiên để sử

dụng đúng cách và hiệu quả thì không phải ai cũng biết. Kết thúc buổi tư vấn tỉ lệ trả lời đúng sau hướng dẫn đạt 92.9% các chỉ tiêu đánh giá, giúp người bệnh và thân nhân người bệnh nắm được các vấn để chủ yếu về cách sử dụng một số dụng cụ phun hít thuốc.

Ngoài ra, Câu lạc bộ Tim mạch Bệnh viện quận Bình Thạnh cũng đã tổ chức chuyên đề “Những điều cần biết về suy tim”với báo cáo viên là BS. CKI. Vương Thị Kim Liên và BS. CKI. Huỳnh Thị Lại Tâm, Trưởng khoa Nội tim mạch-Tim mạch-Lão học, có 43 người bệnh, thân nhân người bệnh đã đến tham gia sinh hoạt.

Người bệnh đến tham gia buổi chuyên đề được đo huyết áp và được khảo sát tình hình sức khoẻ hiện tại. Hai báo cáo viên giới thiệu các kiến thức cơ bản về bệnh suy tim, các dấu hiệu cần nghĩ đến suy tim, phân độ suy tim theo chức năng NYHA, những xet nghiệm thường dùng để tầm soát, chẩn đoán suy tim và cách để phòng ngừa suy tim.

Buổi chuyên đề diễn ra sôi nổi với sự trao đổi cởi mở giữa báo cáo viên và bệnh nhân, đã giải đáp các thắc mắc và hiểu lầm của người bệnh về bệnh suy tim, cách phòng chống, chế độ điều trị, chế độ tập luyện, chế độ ăn uống như thế nào cho đúng cách khi mắc bệnh.(Bênh viên quận Bình Thạnh)

Bệnh viện quận Bình Thạnhtổ chức nhiều hoạt động truyền thông -

giáo dục sức khỏe cho bệnh nhânHội đồng người bệnh là một hoạt động sinh hoạt với bệnh nhân định kỳ hàng tháng do Phòng Điều dưỡng-Bệnh viện quận Bình Thạnh tổ chức. Trong buổi họp định kỳ tháng 6/2017 có sự tham dự của 28 người bệnh và thân nhân 2 khoa nội tru (Nội Tổng hợp-Tim mạch-Lão học, Nội Tiết-Thận-Tiết niệu-Lọc máu).

DS. Trần Thảo Yên- Khoa Dược tư vấn giáo dục sức khỏe cho người bệnh và thân nhân người bệnh

Các bác lớn tuổi đang đợi đo huyết áp trước khi vào tham dự chuyên đề

18

Truyền thông - Giáo dục Sức khỏe

Kệ truyền thông này đặt gần quầy số 1, gần chỗ để thùng từ thiện của khu vực tiếp nhận và hoàn trả hồ sơ hành chính, nơi có đông người dân đến giao dịch. Kệ truyền thông cung cấp cho người dân (tự lấy) các tờ bướm, tờ rơi tuyên truyền, phổ biến pháp luật về lĩnh vực y tế, chăm sóc sức khỏe cộng đồng, về dịch bệnh hiện hành như: Tay chân miệng, sốt xuất huyết, tăng huyết áp, đái tháo đường, ung thư… Nội dung và số lượng tài liệu, tờ bướm sẽ được Phòng TT-GDSK, Trung tâm Y tế Quận chủ động bổ sung, cập nhật 1 tháng/ lần.BS. Nguyên Thị Tuyết Trinh – Trung tâm Y tế quận Tân Bình

Quận Tân Bình đặt kệ truyền thôngcung cấp kiến thức về chăm sócsức khỏe tại khu vực tiếp nhậnvà hoàn trả hồ sơ hành chính

Thực hiện chương trình Truyền thông-Giáo duc sức khỏe (TT-GDSK) của Trung tâm Y tế quận Tân Bình; nhằm mở rộng thêm hình thức, kênh thông tin y tế cho cộng đồng và được sự chấp thuận của Thường trực Ủy ban nhân dân Quận, bắt đầu từ ngày 10/7/ 2017, Trung tâm Y tế quận Tân Bình đã tiến hành đặt kệ truyền thông tại khu vực tiếp nhận và hoàn trả hồ sơ hành chính thuộc Trung tâm hành chính Quận.

Kệ truyền thông đặt tại khu vực tiếp nhận và hoàn trả hồ sơ hành chínhthuộc Trung tâm hành chính quận Tân Bình

Người dân đang xem và lấy tài liệu tại kệ truyền thông

Sức khỏe TP. HCM • Số 259 Tháng 8/2017 19

Truyền thông - Giáo dục Sức khỏe

Một số điểm mới trong quy định thanh toán bảo hiểm y tế năm 2017

Tại buổi tập huấn Cập nhật quy định thanh toán Bảo hiểm y tế (BHYT) năm 2017, BS.CK1. Lưu Thị Thanh Huyền-Phó Giám đốc BHXH TP.HCM cho biết nhằm đẩy mạnh công tác cải cách thủ tuc hành chính cũng như thay đổi để phù hợp với các thông tư, quy định hiện hành, việc thanh toán BHYT ở các cơ sở khám chữa bệnh đã có nhiều điểm mới.

- Đối với trường hợp người bệnh vào khoa cấp cứu, không qua khoa khám bệnh và có thời gian điều trị dưới 4 giờ vẫn được cơ quan BHYT thanh toán tiền khám bệnh, tiền thuốc và các dịch vụ kỹ thuật, không thanh toán tiền ngày giường bệnh điều trị nội trú. Tương tự, nếu thời gian điều trị từ 4 giờ trở lên: cơ quan BHYT sẽ thanh toán cho cơ sở khám, chữa bệnh tiền ngày giường bệnh điều trị nội trú, tiền thuốc và các dịch vụ kỹ thuật theo quy định, không thanh toán tiền khám bệnh. Còn khi người bệnh vào đăng ký và khám bệnh tại khoa khám bệnh thì việc thanh toán tiền khám bệnh vẫn được thực hiện theo quy định.

- Đối với trường hợp người bệnh đến khám bệnh tại cơ sở khám chữa bệnh (KCB), sau đó thấy có biểu hiện bất thường, quay trở lại cơ sở KCB để khám lại ngay trong ngày thì lần khám này được coi như là lần khám thứ 2 trở đi trong ngày. Từ lần thứ 2 được tính 30% mức giá của 1 lần khám bệnh nhưng mức thanh toán tối đa chi phí khám bệnh một ngày không quá 2 lần mức giá của 1 lần khám bệnh.

Ngày 14 tháng 4 năm 2017, Bộ Y tế ban hành thông tư 04/2017/TT-BYT  có hiệu lực thi hành từ ngày 01/06/2017 thay thế cho thông tư 27/2013/TT-BYT, và có một số điểm mới như sau:

- Việc xây dựng danh mục vật tư y tế sử dụng tại cơ sở khám bệnh, chữa bệnh phải căn cứ vào danh mục vật tư y tế  thuộc phạm vi được hưởng

của người tham gia BHYT (bao gồm các loại vật tư y tế tiêu hao, vật tư y tế thay thế nhân tạo, vật liệu thay thế, vật liệu cấy ghep, dụng cụ chuyên môn); nhu cầu khám bệnh, chữa bệnh; năng lực chuyên môn, trang thiết bị y tế; danh mục dịch vụ kỹ thuật y tế được cấp có thẩm quyền phê duyệt và  thực tế sử dụng của năm trước theo nguyên tắc bảo đảm an toàn, hợp lý, hiệu quả, đáp ứng nhu cầu khám bệnh, chữa bệnh, phù hợp với khả năng chi trả của quỹ bảo hiểm y tế; ưu tiên vật tư y tế sản xuất trong nước có chất lượng và giá thành hợp lý.

- Sau khi có kết quả lựa chọn nhà thầu, cơ sở khám bệnh, chữa bệnh gửi cơ quan bảo hiểm xã hội các tài liệu sau để làm cơ sở thanh toán. Tuy nhiên bỏ quy định: BHXH phải trả lời trong vòng 15 ngày.

- Đối với vật tư y tế chưa được tính chi phí vào giá của dịch vụ kỹ thuật, khám bệnh, ngày giường điều trị hoặc thu trọn gói theo trường hợp bệnh, quỹ bảo hiểm y tế thanh toán như sau:

+ Theo số lượng chỉ định, sử dụng thực tế;

+ Theo giá mua vào đúng quy định, không cao hơn mức thanh toán;

+ Theo điều kiện, tỷ lệ thanh toán;

+ Theo phạm vi được hưởng, mức hưởng BHYT.

Mức thanh toán tổng  chi phí  vật tư y tế cho  một lần sử dụng dịch vụ kỹ thuật không vượt quá 45 tháng lương cơ sở; không áp dụng quy định này đối với  vật tư y tế có quy định tỷ lệ thanh toán đối với một số nhóm, loại vật tư y tế.Thúy Hằng (ghi)

(Ảnh: Tạp chí tài chính)

20

Phổ biến pháp luật

1. Vì sao mang thai làm tăng nguy cơ biến chứng cua bênh cúm?

Những thay đổi bình thường trong hệ thống miễn dịch xảy ra trong thai kỳ có thể làm tăng nguy cơ biến chứng của bệnh cúm. Ngoài biến chứng do cúm gây ra, phụ nữ mang thai có thể gặp những diễn tiến bất lợi cho thai kỳ như chuyển dạ sớm, sinh non. Khả năng phải nhập viện nếu bị cúm trong khi mang thai cao hơn và nguy cơ tử vong vì cúm cũng tăng.2. Nên chọn loại vắc xin ngừa cúm nào?

Có hai loại vắc xin phòng bệnh cúm: dạng tiêm đơn liều và dạng phun sương qua đường mũi. Vắc xin dạng tiêm đơn liều chứa vi rút cúm bất hoạt, không có khả năng gây bệnh. Dạng này sử dụng được cho phụ nữ có thai ở bất cứ giai đoạn nào của thai kỳ. Dạng thuốc phun sương qua đường mũi chứa vắc xin cúm sống, suy giảm hoạt lực, không được khuyến cáo cho phụ nữ mang thai. Tuy nhiên, dạng xịt mũi an toàn cho phụ nữ sau khi sinh, bao gồm cả những người đang cho con bú sữa mẹ.

3. Nên chung ngừa cúm bao lâu một lần?

Với một số loại vắc xin, kháng thể được tạo ra vẫn hoạt động trong nhiều năm. Nhưng các loại virus gây ra cúm có thể thay đổi hàng năm, các kháng thể được tạo ra để bảo vệ cơ thể với các chủng virus gây cúm trong năm nay có thể không hiệu quả với chủng virus cúm vào năm sau. Vì vậy, vắc xin cúm thay đổi mỗi năm, việc chủng ngừa cũng phải thực hiện mỗi năm.4. Hiêu quả cua chung ngừa cúm khi mang thai đôi với thai nhi?

Vắc xin ngừa bệnh cúm làm “hai nhiệm vụ” là bảo vệ cả mẹ và thai nhi. Trẻ sơ sinh không thể chủng ngừa cúm đến khi trẻ được 6 tháng tuổi. Nếu người mẹ được chủng ngừa cúm khi mang thai, các kháng thể tạo ra trong cơ thể người mẹ sẽ được truyền cho con thông qua nhau thai. Những kháng thể này sẽ bảo vệ em be trong 6 tháng đầu đời cho tới khi em be có thể được chủng ngừa.5. Vắc xin có thể gây ra chứng tự kỷ liên quan tới chất bảo quản thimerosal?

Không có bằng chứng khoa học nào cho thấy các vắc xin chứa chất bảo quản thimerosal, một loại chất bảo quản có chứa thủy ngân, có thể gây ra chứng tự kỷ hoặc các vấn đề sức khoẻ khác ở trẻ sơ sinh. Các vắc xin chứa thimerosal không gây ra chứng tự kỷ ở trẻ em được sinh ra từ những phụ nữ đã tiêm vắc xin. Có một loại vắc xin cúm

không chứa thimerosal, nhưng các chuyên gia đã không chỉ ra rằng vắc xin không chứa thimerosal là tốt hơn cho bất kỳ nhóm đối tượng cụ thể nào, bao gồm cả trẻ em và phụ nữ có thai.6. Cac phản ứng phụ cua vắc xin?

Hầu hết các phản ứng phụ của vắc xin đều nhẹ, như đau cánh tay đau hoặc sốt nhẹ và biến mất trong vòng một hoặc hai ngày. Tác dụng phụ nghiêm trọng và dị ứng rất hiếm.7. Nên làm gì nếu bị cúm khi mang thai?

Nếu triệu chứng bị cúm đang mang thai trong vòng 2 tuần sau sinh, hãy liên hệ ngay với bác sĩ. Nên dùng thuốc kháng virus càng sớm càng tốt.

Nên sử dụng thuốc kháng virus theo toa của bác sĩ, thuốc hiệu quả nhất nếu sử dụng trong vòng 48 giờ kể từ khi bắt đầu có triệu chứng bệnh cúm, nhưng vẫn có hiệu quả sau khi các triệu chứng bắt đầu 4-5 ngày. Thuốc kháng virus không chữa khỏi bệnh cúm, nhưng có thể rút ngắn thời gian và mức độ nghiêm trọng của cúm.DS. Thân Thị Mỹ LinhBênh viên Từ Dũ (lược dịch)

Một số câu hỏi về vắc xinngừa cúm liên quan đến thai kỳ

Phu nữ mang thai là đối tượng dễ mắc bệnh và gặp phải các biến chứng của cum. Sau đây là tổng hợp các câu trả lời cho những câu hỏi thường gặp về bệnh cum và thai kỳ được thông tin bởi Hiệp hội sản phu khoa Hoa Kỳ (ACOG).

Sức khỏe TP. HCM • Số 259 Tháng 8/2017 21

Tư vấn hỏi đáp

Năm 2016, Bệnh viện quận Thủ Đức có mặt trong “top”10 bệnh viện (cả công lân tư) dân đầu về chất lượng điều trị tại Thành phố. Bệnh viện cũng được UBND TP. HCM trao tặng giấy khen vì có thành tích xuất sắc trong việc cải tiến và nâng cao chất lượng, hướng đến sự hài lòng của người bệnh trong nhiều năm liên tuc. Trong năm qua, Bệnh viện cũng được Sở Y tế trao giải thưởng “Chất lượng khám, chữa bệnh TP. HCM lần thứ nhất” trong việc xây dựng bệnh án điện tử, thành lập phòng khám vệ tinh tại 2 trạm y tế phường, thành lập Trung tâm cấp cứu vệ tinh nhằm tận dung thời gian vàng trong cấp cứu.

Chỉ trong vòng 10 năm, một khoảng thời gian không dài nhưng Bệnh viện quận Thủ Đức đã thực hiện được một khối lượng công việc khổng lồ để từ một bệnh viện non trẻ vươn lên thành bệnh viện tuyến quận/huyện thuộc loại tốt nhất trên cả nước khiến mỗi khi nhắc đến những cái “đầu tiên” hay cái “nhất” mà Bệnh viện quận Thủ Đức đã đạt được đều khiến mọi người phải ngưỡng mộ. Trên tinh thần “dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm”, mọi hoạt động của Bệnh viện đều hướng đến sự hài lòng của người bệnh, lấy người bệnh làm trung tâm, an

toàn cho người bệnh là trên hết.

Bệnh viện Q.Thủ Đức là bệnh viện tuyến quận, huyện duy nhất của Thành phố được xếp hạng 1, vượt khỏi khuôn khổ của bệnh viện tuyến quận/huyện để trở thành bệnh viện

đa khoa hoàn chỉnh như một bệnh viện tuyến tỉnh. Đây cũng là bệnh viện quận/huyện đầu tiên trong cả nước triển khai thành công các mô hình như: bệnh án điện tử, phòng khám đa khoa vệ tinh tại trạm y tế, phòng khám bác sĩ gia đình…

Bệnh viện quận Thủ Đức:Thành công nhờ “dám nghĩ,

dám làm, dám chịu trách nhiệm”

BS. Nguyễn Phi Vân Cương – trưởng Đơn vị Tim mạch can thiệp thăm khám cho bệnh nhân ca ngưng tim, ngưng thở do nhồi máu cơ tim sau can thiệp tim mạch (ảnh: Bệnh viện quận Thủ Đức)

PGS. TS. BS. Tăng Chí Thượng – Phó Giám đốc Sở Y tế trao tặng hoa chúc mừng cho Bệnh viện quận Thủ Đức (ảnh: Minh Thảo)

22

Hoạt động ngành

Bệnh viện Bình Dân phẫu thuật cấp cứu bệnh nhân

bị tai nạn vỡ bàng quang

Anh M.X.C (24 tuổi, Cần Giờ, TP. HCM) do không làm chủ tay lái sau khi tham dự buổi tiệc nên đã tự ngã xe trên đường về nhà. Nghĩ đây chỉ là một va chạm nhẹ, anh C tiếp tục chạy xe về nhà và đi ngủ sớm. Sang ngày hôm sau, tình trạng đau bụng ngày càng tăng, tiểu ít, có máu ra ở miệng niệu đạo khiến anh lo lắng. Đến chiều cùng ngày, anh C được đưa đến bệnh viện tuyến huyện khám rồi nhanh chóng được chuyển đến Bệnh viện Bình Dân trong tình trạng đau vùng hạ vị, bụng chướng căng, sốt cao…

Qua thăm khám lâm sàng và các kết quả cận lâm sàng các bác sĩ phát hiện bệnh nhân bị vỡ bàng quang trong phúc mạc, vết rách bàng quang dài hơn 6cm. Để ngăn chặn nguy cơ viêm phúc mạc diễn tiến nặng dẫn tới nhiễm trùng máu gây nguy hiểm tính mạng người bệnh, các bác sĩ Bệnh viện Bình Dân đã khẩn trương thực hiện

ca phẫu thuật nội soi ổ bụng keo dài gần 2 giờ đồng hồ đã giúp hút ra 3 lít dịch ổ bụng và làm sạch ổ bụng, cắt lọc mô, khâu lại vùng bàng quang bị rách, mở bàng quang ra da để thoát lưu nước tiểu cho bệnh nhân.

Phẫu thuật nội soi khâu bàng quang là phẫu thuật ít xâm lấn, tránh cho người bệnh khỏi nguy cơ phải chịu đựng một cuộc phẫu thuật mở bụng với đường mổ lớn, thời gian lành vết thương lâu và nhiều nguy cơ tai biến đi kèm. Bên cạnh đó, phẫu thuật nội soi đồng thời cũng cho phep giám sát ổ bụng hiệu quả, tránh bỏ sót tổn thương các tạng khác.

Vỡ bàng quang trong phúc mạc làm nước tiểu chảy vào khoang bụng, nếu không được chẩn đoán và can thiệp sớm, người bệnh sẽ bị kích thích phúc mạc gây đau bụng, nếu để lâu gây viêm phúc mạc, rối loạn điện giải và tử vong. Vỡ bàng quang ở người lớn thường là do hậu quả của một va chạm với lực mạnh, tác động trực tiếp hoặc gián tiếp vào vùng hạ vị khi bàng quang đang căng đầy. Một thống kê ghi nhận có tới hơn 70% các ca vỡ bàng quang trong phúc mạc có liên quan tới việc uống rượu bia.

Sau phẫu thuật 1 tuần, bệnh nhân C đã hồi phục hoàn toàn, các kết quả kiểm tra cho thấy tổn thương tại bàng quang đã lành và tiến triển tốt. Hiện giờ, anh C đã có thể thực hiện các sinh hoạt bình thường và xuất viện.Tổ T3G Bênh viên Bình Dân

Các bác sĩ Bệnh viện Bình Dân vừa phâu thuật thành công, cứu một trường hợp bệnh nhân bị vỡ bàng quang trong phuc mạc do tai nạn xe máy. Ca phâu thuật nội soi được tiến hành khẩn trương trong hơn 2 giờ đã giup khâu lại vết rách dài hơn 6cm ở bàng quang và dân lưu hơn 3 lít dịch trong ổ bung cho nạn nhân.

được nhiều đơn vị bạn trên cả nước đến tham quan, học tập kinh nghiệm.

Từ năm 2015 đến nay, Bệnh viện liên tục thực hiện thành công các ca bệnh khó vào loại “thập tử nhất sinh” tạo tiếng vang trong Ngành Y và ngoài xã hội, khăng định năng lực khám chữa bệnh đúng với tầm vóc của một bệnh viện cửa ngo thành phố đông dân nhất trên cả nước. Bệnh viện cũng đã triển khai hàng loạt kỹ thuật cao trong chẩn đoán và điều trị bệnh: Trang bị máy CT Scan 128 lát cắt phục vụ chẩn đoán bệnh lí tim mạch; sử dụng thuốc tiêu sợi huyết điều trị bệnh nhồi máu não, thuyên tắc động mạch phổi; thực hiện phương pháp TACE (nút hóa động mạch) trong điều trị u gan; đặt stent động mạch vành; can thiệp thành công bệnh nhân dị dạng mạch máu não qua máy DSA; cấy máy tạo nhịp tim vĩnh viễn 1 buồng-2 buồng, mổ tim hở, phẫu thuật thành công khối u tủy sống ngực; thành lập Đơn vị Tim mạch can thiệp, Hồi sức sơ sinh và nhi khó, triển khai chạy thận nhân tạo tại hai trạm y tế đồng thời thành lập thêm hai phòng khám cơ sở 2 và 3 đặt tại phường Linh Tây và Linh Xuân với đầy đủ trang thiết bị khám chữa bệnh ban đầu, trạm cấp cứu vệ tinh 115 sử dụng công nghệ định vị GPS giúp xác định nhanh chóng tuyến đường gần nhất để vận chuyển người bệnh đến cơ sở y tế nhanh nhất... Đó là những hoạt động gần như “ngoài tầm tay” đối với một số bệnh viện tuyến quận/huyện thông thường khác và khăng định “đăng cấp” của Bệnh viện quận Thủ Đức.Kim Tuyến

Sức khỏe TP. HCM • Số 259 Tháng 8/2017 23

Hoạt động ngành

59B Nguyên Thị Minh Khai, Q.1, TP. HCM Điên thoại: +84 (028) 3930 9086Email: [email protected]: t4ghcm.org.vn

GIỜ KÊNH

CỘNG ĐỒNG KHÔNG KHÓI THUỐC

PHÁT CHÍNH THỨ HAI 19g30 - 20g00 AM 610 KHz

PHÁT LẠI CHỦ NHẬT 05g00 - 05g30 FM 95.6 MHz

BÁC SĨ CỦA BẠN

PHÁT CHÍNH THỨ TƯ 19g30 - 20g00AM 610 KHz

PHÁT LẠI CHỦ NHẬT 13g30 - 14g00

CHUNG TAY PHÒNG, CHỐNG DỊCH BỆNH

PHÁT CHÍNH THỨ HAI 10g30 - 10g45

AM 610 KHz

PHÁT LẠI

THỨ HAI 14g30 - 15g00

CHỦ NHẬT 13g05 - 13g35

THỨ NĂM 12g30 - 12g45 FM 95.6 MHz

PHÒNG, CHỐNG AIDS CHO MỌI NGƯỜI

CHỦ NHẬT 05g00 - 05g30 FM 99.9 MHz

LỊCH PHÁT SÓNG CHƯƠNG TRÌNH PHÁT THANH