1

Nie daj się złapać!

Elementy prawa autorskiego i licencje

2

MICHAŁ ŻURAWSKIWBPICAK W POZNANIU

michal.zurawski@wbp.poznan.pl

3

ZastrzeżeniePrezentacja ta ma charakter informacyjny i nie jest profesjonalną interpretacją prawną,

4

USTAWA O PRAWIE AUTORSKIM

5

Dz.U.2006.90.6312010.10.21 zm.

Dz.U.2010.152.1016 art. 1USTAWA

z dnia 4 lutego 1994 r.o prawie autorskim i prawach

pokrewnych(tekst jednolity)

6

O czym mówi ustawa?

• Utwór• Twórca• Prawa autorskie: osobiste i majątkowe• Dozwolony użytek• Zawieranie umów

7

Utwór

„Przejaw działalności twórczej o indywidualnym charakterze, ustalony w jakiejkolwiek postaci, niezależnie od wartości, przeznaczenia i sposobu wyrażenia.„

8

Typy utworów w ustawie

• wyrażone słowem, symbolami matematycznymi, znakami graficznymi (literackie, publicystyczne, naukowe, kartograficzne oraz programy komputerowe)

• plastyczne, fotograficzne, muzyczne, sceniczne

• audiowizualne (w tym filmowe)• inne, wymienione w ustawie

Utwór• Dobro niematerialne• Przepisy prawa autorskiego

Nośnik• Dobro materialne• Prawo cywilne

(rzeczowe i zobowiązań)

10

Utwór rozpowszechniony

Utwór, który został za zgodą twórcy w jakikolwiek sposób udostępniony publicznie.

11

Utwór opublikowany

Utwór, który za zgodą twórcy został zwielokrotniony i którego egzemplarze zostały udostępnione publicznie.

12

Prawa autorskie osobiste

• Według polskiego prawa te są niezbywalne

Prawo do • Autorstwa• Decydowania o pierwszym udostępnieniu• Nienaruszalności treści i formy• Nadzoru nad sposobem korzystania z utworu

13

Prawa autorskie majątkowe

• Są zbywalne (wygaśnięcie lub przeniesienie)• Obejmują prawo do rozporządzania utworem• Do wynagrodzenia za wykorzystanie

14

Prawa autorskie majątkowe

• Wygasają po 70 latach• Możliwe jest przeniesienie praw– umowa o przeniesienie autorskich praw

majątkowych– umowa licencyjna– licencja wyłączna– licencja niewyłączna– licencje otwarte

15

Podmioty prawa autorskiego

• Twórcy i spadkobiercy• Inni uprawnieni z tytułu praw autorskich• Skarb Państwa• Wydawcy• Pracodawcy • Instytucje naukowe• Organizacje zbiorowego zarzadzania

16

Domena publiczna

• Utwory, do których prawa autorskie wygasły• Utwory nie chronione prawem autorskim• Utwory nie noszące charakteru twórczego

17

DOZWOLONY UŻYTEK

18

Dozwolony użytek prywatny

• Dotyczy utworów rozpowszechnionych• Dla własnych, prywatnych potrzeb• W kręgu rodziny i znajomych• Wszelkie sposoby korzystania z utworu, w tym

zwielokrotnienie• Nie dotyczy programów komputerowych(wyłącznie kopia zapasowa)

19

Opłata reprograficzna

• Ujęta w cenie urządzeń i nośników przeznaczonych do kopiowania

• 3% ceny sprzedaży• Organizacje zbiorowego zarządzania prawami

autorskimi

20

Dozwolony użytek publiczny

• Cele informacyjne i edukacyjne• Prawo cytatu• Prawo przedruku• Prawo wykonywania utwory• Cele edukacyjne

21

LICENCJONOWANIEProgramy komputerowe i nie tylko

22

Rodzaje licencji

• Niewyłączne• Wyłączne• Sublicencje

23

Rodzaje licencji

• Wszelkie prawa zastrzeżone• Freeware, shareware, trial, demo, edukacyjne• GNU/GPL• Creative Commons• Każda jaką sobie autor napisze!

24

Creative Commons

• Reakcja• Upraszczanie• Kompromis• Wolne licencje• Pewne prawa zastrzeżone• www.creativecommons.pl

25

26

Creative Commons – licencje 1/3

• Uznanie autorstwa (ang. attribution)Kopiowanie, rozprowadzanie, wykonywanie, opracowanie utworów zależnych z powołaniem się na autora pierwowzoru• Użycie niekomercyjne (ang. noncommercial)Jak wyżej – nie do celów zarobkowych i bez utworów zależnych – w oryginalnej postaci

27

Creative Commons – licencje 2/3

• Na tych samych warunkach(ang. share alike)Utwory zależne mogą być rozprowadzane jedynie na tej samej licencji co oryginał. • Pewne prawa zastrzeżone (ang. some rights

reserver)Czyli samodzielnie zdecyduj jakie prawa zachowujesz –jakie przekazujesz ogółowi

28

Creative Commons – licencje 3/3

• CopyleftPolegają na zastrzeżeniu praw autorskich i zezwoleniu na dowolne kopiowanie, rozprowadzanie , modyfikowanie utworu. • FAL – Free Art. LicenseZgodna z zasadami Copyleft, przeznaczona dla projektów artystycznych.

29

Nadawanie licencji – co wybrać

• Instytucje finansowane z budżetu

• Prezentacje• Materiały na stronach biblioteki• Wydawnictwa

30

PRZYKŁADY

31

Okładki

• Sprawa nierozstrzygnięta, dyskusja trwa• MAK+

32

Ochrona wizerunku

• Chroni go prawo autorskie i Kodeks Cywilny

Kiedy możemy?• Osoby publiczne • Tło• Zgoda

33

Pokazy filmowe i inne

• Cel, zakres wykorzystania, publiczność• Cały film czy fragment?• Edukacja czytelnicza i medialna czy klub

dyskusyjny?• Opłaty

34

ZASOBY W INTERNECIE

35

Źródła do wykorzystania

• search.creativecommons.org• otwartezasoby.pl• blog.2edu.pl/p/zasoby-do-wykorzystania-w-

szkoleniach.html• pl.wikibooks.org

36

Gdzie szukać przepisów i porad?

• www.e-prawnik.pl• www.prawnik.net.pl• www.vagla.pl• www.przepisy.gofin.pl

37

Bibliografia• Biuletyn EBIB, nr 7 (125)/2011, Otwarta nauka i edukacja Dozwolony uzytek -

wyciag z przepisów prawa, www.nowyebib.info• Biuletyn EBIB nr 4/2011(122), Sprawozdanie z konferencji „Cyfrowa Bibliotek@ —

prawdy i mity prawa autorskiego w kontekscie e-bibliotek” www.nowyebib.info• „Czym jest dozwolony uzytek i co warto o nim wiedziec? Prawo autorskie w

dzialalnosci biblioteki publicznej” Barbara Szczepanska http://www.biblioteki.org/pl/kongresy/kongres/zglos_sie2/2059

• Prawa autorskie - http://www.pi.gov.pl/iob/chapter_86495.asp• „Zasady publikacji w sieci Internet. Być legalnym i bezpiecznym!”Janusz S.

Wierzbicki, Dorota Janczak, OEEiiZK http://www.slideshare.net/kangurzasty/zasady-publikacji-w-inernecie

• „Prawo autorskie w pracy bibliotekarza” Bolesław Howorka, Wydawnictwo Stowarzyszenia Bibliotekarzy Polskich, Warszawa 2012

38

Prezentacje WBPiCAK w sieci

W przyszłym tygodniu na naszej stroniewww.wbp.poznan.pl