new t.c. resmî gazeteresmigazete.gov.tr/arsiv/19435.pdf · 2018. 5. 22. · madde 3 — bu tebliğ...

T.C. Resmî Gazete

Kuruluş Tarihi : ( 7 Teşrinievvel 1336 ) — 7 Ekim 1920

Yönetim ve yazı işleri için Başbakanlık Mevzuatı Geliştirme ve

Yayın Genel Müdürlüğüne başvurulur

18 Nisan 1987

C U M A R T E S İ Say ı : 19435

YÜRÜTME VE IDARE BÖLÜMÜ

Tebliğler Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığından :

U Y G U L A M A - T U B : 87/6 Madde 1 — B u tebliğ 1/12/1986 tarih ve 87/1 sayılı tebliğ ile ilgili uygulamalara açık

lık getirmek amacıyla, Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığı taraf ından hazırlanmıştır.

Madde 2 — 87/1 Sayılı tebliğin 7, 47, 59 ve 66. maddelerinde yapılan ilave ve değişiklikler: A ) 7. madde (d) fıkrası aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir: d. Tar ım, hayvancılık ve ilgili entegre yatırımlar ile su ürünleri , turizm, eğitim ve sağ

lık yatırımları (toplam yatırım tutarı 1 milyar T L ' n i n üzerinde olmak kaydıyla)

B) 47. maddeye aşağıdaki değişiklik ve ilaveler yapılmıştır. i) Yatırım Malı İmalatçısı Yeterlilik Belgesi alımına esas birim satış fiyatının

25.000.000,— T L olması değiştirilerek "b i r im satış fiyatı veya proje bazında belge kapsamındaki imalatlar satış fiyatları toplamının ( K . D . V . hariç) en az 5.000.000,— T L o lmas ı " esası getirilmiştir. 100.000.000,— T L en düşük toplam sınır da kaldırılmıştır.

ii) Global döviz tahsisinin yapılabileceği ve bu döviz tahsisine ilişkin yapılması gerekli ithal edilen girdilerin amacına uygun olarak kullanıldığı, mamullerin satışını gösteren kesin faturaların tevsik edilmesi gereken süreler 6'şar aylık dönemlerden oluşacaktır .

iii) Yatırım Malı İmalatçısı Yeterlilik Belgesi sahibi imalatçı firmalar Yatır ım Teşvik Belgesi sahibi yatırımcılara satışlarında;

1 — Yatırım Malı İmalatçısı Yeterlilik Belgesi kapsamında temin edecekleri teşviklerden, veya

2 — İhracat sayılan mal ve hizmetler teslimi dolayısıyla temin edecekleri ihracat teşviklerinden, kendi tercihlerine göre sadece birinden yararlanırlar.

Yürütme ve İdare Bölümü Sayfa : 1

Resmî Gazete Kodu : 180487 Resmî Gazete Fihristi 96 . Sayfadadır.

.

Sayfa : 2 RESMÎ G A Z E T E 18 Nisan 1987 — Sayı : 19435

Her ikisinden de yararlanıldığının tesbit edilmesi halinde sağlanan teşvikler iptal olunur. Kanunî ceza ve faizleri ile birlikte geri alınır.

C) Bakanlar Kurulu Karan ile Turizm Merkezi ilan edilmiş; Otel-Kongre Merkezi, T i caret Merkezi , Yat Limanı v.b. gibi tesisleri bünyesinde toplayan ve Turizm Bakanlığı 'ndan "Tur i zm Merkez i " adı ile "Tur i zm Yatırım Belgesi" alan Turizm Merkezlerinin ihtiva ettiği bü tün yatırım konulan birden fazla firma adına Yatırım Teşvik Belgesi tanzim edilse dahi turizm yatırım teşviklerinden yararlandırılır.

D) 66. maddeye aşağıdaki ilave yapılmıştır. Teşvik belgesinin alınmış olduğu program döneminde Kalkınmada Öncelikli Yörelerde

Derece ayrımı bulunmaması halinde bu tür yatırımlar halen birinci derecede Kalkınmada Öncelikli Yörelere sağlanan teşviklerden istifade ederler.

Madde 3 — Bu tebliğ 1/1/1987 tarihi itibariyle geçerli olacaktır . • Para ve Kredi Kurulundan :

Sıra N o : 87/8 Madde 1 — 3 Aralık 1986 tarih ve 19300 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan Para ve

Kredi Kurulu 'nun 86/23 sıra no.lu Tebliği'nin 2. maddesi kapsamında yeralan ülke ve ülke gruplar ına İsveç dahil edilmiştir.

Madde 2 — Bu tebliğin yayımı tarihinden önce ihracatçı Birliklerince kayda alınmış serbest ihracat beyannamelerine dayanarak gerçekleştirilen ihracatta 1. madde hükmü uygulanmaz.

Madde 3 — Bu tebliğ yayımı tarihinde yürürlüğe girer.

Para ve Kredi Kurulundan :

Sıra N o : 87/9 1987 Yılı için; Sertifikalı Soya tohumlukları kullanımını teşvik esasları aşağıdaki şekil

de tesbit edilmiştir. 1 — T. Zirai Donat ım Kurumunun ürettiği veya Tarım Orman ve Köyişleri Bakanlı

ğınca ithal müsaadesi ile ithal ettiği veya Yurtiçinden tedarik ettiği soya tohumluklarının satışlarında destekleme ödemesi uygulanır.

2 — 1987 yılı için destekleme ödemesi tutarı sertifikalı soya tohumluklarında 330 T L . / K g . olarak belirlenmiştir.

3 — Deslekleme ödemesinde, T. Zirai Donat ım Kurumunca çiftçilere verilecek olan faturalar, Vergi Usül Kanununa uygun olarak ve en az 3 nüsha halinde düzenlenecektir. Faturalarda, T . Zirai Donat ım Kurumunca ithal edilen veya tedarik edilen veya üretilen soya tohumluğunun sertifika tarihi ve no.su ile çiftçinin adı soyadı ve açık adresi yazılacaktır. Satış tu tar ından destekleme ödemesi düşülür.

4 — Destekleme ödemesi T . Zirai Donatım Kurumu'nun vereceği beyanname üzerine aylık dönemler itibariyle T. C . Ziraat Bankası tarafından yapılır. T . Z . D . K . destekleme ödemesine esas teşkil eden faturaların birer suretini istendiğinde ibraz etmek zorundadır .

5 — Ödemelerin denetimini sağlayacak tedbirleri almaya T. C . Ziraat Bankası yetkilidir. 6 — B u kararın uygulanması için gerekli kaynak Destekleme ve Fiyat İstikrar Fonu ' -

ndan karşılanır.

7 — Bu tebliğ yayımı tarihinde yürürlüğe girer. 8 — Bu kararı Devlet Bakanı ve Başbakan Yardımcısı ile Tarım Orman ve Köyişleri

Bakanı yürütür .


http://no.su

18 Nisan 1987 — Sayı : 19435 Sayfa : 3


R E S M Î G A Z E T E


Sıra N o : 87/10 Ekonomik İşler Yüksek Koordinasyon Kurulu'nun 87/4 sayılı kararına istinaden ülke

mizde entansif süt sığırcılığının geliştirilmesi, yerli hayvan ırkının yerine, üs tün verimli kültür ırkı damızlık süt sığırlarının ikame edilmesi için, Amerika Birleşik Devletleri ve Avrupa ülkelerinden 30.000 baş ' a kadar ithal edilecek damızlık süt ineği ile i lgi l i olarak Tarım Orman ve Köyişleri Bakanlığı tarafından yürütülen projeler kapsamındaki yetiştiricilerin desteklenmesi amacı ile :

1 — Üreticilerin daha elverişli şartlarla hayvancılık faaliyetlerini yürütmelerini teminen; ithal edilecek ilk 5.000 baş damızlık süt ineğinin beher başı için 150.000 T L . 27/11/1984 tarih ve 84/8800 sayılı Bakanlar Kurulu Karan ile Merkez Bankası nezdinde kurulan Geliştirme ve Destekleme Fonundan, üreticilerin borçlarından düşülmek üzere T. C . Ziraat Bankasına ödenecektir.

2 — B u tebliğ yayımlandığı tarihten itibaren yürürlüğe girer. 3 — B u kararı Devlet Bakam - Başbakan Yardımcısı ve T a r ı m Orman ve Köyişleri Ba

kanı yürütür .


Sıra No : 87/11 Yerleri ve çiftçi ailesi kapsamı Tar ım Orman ve Köyişleri Bakanlığınca tespit edilecek

sel ve taşkın afetine uğramış üreticilere mahsus olmak üzere 19 Aralık 1985 tarih ve 85/10151 sayılı Bakanlar Kurulu Kararının 5. maddesi gereğince 1987 yılı ilkbahar ekilişleri için hibrit mısır, soya ve pamuk tohumluk ihtiyaçlarını karşı lamak amacıyla çiftçilere verilecek tohumlukların dağıtım esasları aşağıdadır.

1 — Tohumluk dağıtımı set ve taşkın afetinden mahsulü en az % 40 nisbetinde zarar görmüş olan ve bu durumlar ı mahalli komisyonları taraf ından tesbit edilmiş bulunan çiftçilere yapılır.

2 — Tohumluklar çiftçilere ayni ve faizsiz olarak müteselsil kefalet esasına göre noter tasdikli borç senetleri ile, dağıtıcı kuruluşlar tarafından tesbit edilen satış fiyatları üzerinden dağıtılır.

3 — Çiftçilere borç senedi ile verilecek tohumluk bedelleri 31 Aralık 1987 tarihine kadar dağıtıcı kuruluşlara faizsiz olarak ödenir . Bu tarihe kadar borcunu ödemeyen çiftçilerden tohumluk bedeli tohumluk borçlanmasının yapıldığı tarihden itibaren aylık % 5 faizi ile birlikte tahsil edilir.

4 — 800 ton'a kadar hibrit mısır tohumluğu Toprak Mahsulleri Ofisi Genel Müdürlüğünce, 500 ton'a kadar soya tohumluğu T. Zirai Donat ım Kurumu Genel Müdürlüğünce ve 570 ton'a kadar pamuk tohumluğu Çukurova Tarım Satış Kooperatifleri Birliği Genel Müdürlüğünce bu amaç için ayrılarak, dağıtımları adı geçen 'Genel Müdürlüklerce yapılır.

5 — Toprak Mahsulleri Ofisi Genel Müdürlüğü ile T . Zirai Dona t ım Kurumu Genel Müdür lüğünün ve Çukobir l ik ' in bu uygulamadan doğabilecek zararları görev zararı sayılır ve uygulamanın sona erdiği 31 Aralık 1987 tarihinden sonraki üç ay içinde "Destekleme ve Fiyat İstikrar Fonu"ndan karşılanır.

6 — 20 Şubat 1987 tarih ve 19378 sayılı Resmî Gazete'de 87/6 sıra numarası ile yayımlanmış bulunan Para ve Kredi Kurulu Karar ında belirtilmiş bulunan hususlar bu tohumluklara da aynen uygulanır .

7 — Bu karar yayımı tarihinden itibaren yürürlüğe girer. 8 — B u kararı Devlet Bakam ve Başbakan Yardımcısı , Tar ım Orman ve Köyişleri Ba

kanı ve Sanayi ve Ticaret Bakanı yürütür .


YARGI BÖLÜMÜ

ANAYASA MAHKEMESİ KARARI E s a s s a y ı s ı K a r a r s a y ı s ı K a r a r günü

: 1985/11 : 1986/29 : 11.12.1986

İ p t a l D a v a s ı n ı A ç a n : T ü r k i y e Büyük M i l l e t M e c l i s i n i n 90 Ü y e s i

İ p t a l D a v a s ı n ı n Konusu : 9.5.1986 g ü n l ü , 18749 S a y ı l ı Resmi Gazete'de y a y ı m l a n a n 3.5.1986 g ü n l ü , 3194 S a y ı l ı "İmar Kanunu"-nun 8 . , 21 . , 22 . , 24 . , 25 . , 26. , 27. , 44 . , 46. , 47 . , 48. maddeleri ile G e ç i c i 5 . ve 7. maddeler inin A n a y a s a n ı n k imi maddelerine a y k ı -k ı r ı l ı ğ ı nedeniyle i p t a l i n e karar ver i lmes i i s t e m i d i r .

I - İPTAL İSTEMİNİN GEREKÇESİ :

İ p t a l i s t emin in dava d i l e k ç e s i n d e a ç ı k l a n a n g e r e k ç e l e r i aynen ş ö y l e d i r :

"1- İ p t a l i İ s t e n e n Y a s a n ı n " A l t ı n c ı Bölüm" b a ş l ı ğ ı a l t ı n d a "2960 S a y ı l ı B o ğ a z i ç i Kanunu i l e İ l g i l i Hükümler" a l t b a ş l ı ğ ı ile b i r d ü z e n l e m e y a p ı l m ı ş ve 46, 47, 48 n o ' l u maddeler i l e 7. b ö l ü m de yer a lan G e ç i c i Madde 7 hükmü i l e 2960 S a y ı l ı B o ğ a z i ç i Kanunu i l e i l g i l i h ü k ü m l e r sevk e d i l m i ş ve kabul e d i l m i ş t i r .

Bu h ü k ü m l e r İmar Kanunu T a s a r ı s ı o larak Hükümetçe sevk e d i l e n t a s a r ı d a yer almamakta olup, t a s a r ı n ı n komisyonda g ö r ü ş ü l m e s i s ı r a s ı n d a e k l e n m i ş t i r .

A n a y a s a n ı n " K a n u n l a r ı n T e k l i f Ed i lmes i ve G ö r ü ş ü l m e s i " b a ş l ı k l ı 88. maddesinin i k i n c i bendinde; "Kanun t a s a r ı ve t e k l i f l e r i n i n TBMM'nde g ö r ü ş ü l m e s i usul ve e s a s l a r ı i ç t ü z ü k l e b e l i r l e n i r " hükmü yer a l m a k t a d ı r .

G e r ç e k t e n kanun t e k l i f ve t a s a r ı l a r ı n ı n g ö r ü ş ü l m e s i İ ç t ü z ü ğ e uygunluk i ç i n d e y a p ı l m a l ı d ı r . Bu Anayasal b i r emird ir . E ğ e r g ö rüşme , İ ç t ü z ü ğ e uygun d e ğ i l s e , İ ç t ü z ü ğ e u y g u n l u ğ u emreden 88. madd e s i hükmüne de a y k ı r ı l ı k var demektir.

A n a y a s a m ı z 148/2. maddesinin 2. bendinin ilk f ı k r a s ı n d a ; " k a n u n l a r ı n ş e k i l b a k ı m ı n d a n denetlenmesi; son o y l a m a n ı n ö n g ö r ü l e n ç o ğ u n l u k l a y a p ı l ı p y a p ı l m a d ı ğ ı hususu ile s ı n ı r l ı d ı r " demekte ise de ve b ö y l e c e ilk b a k ı ş t a bu hükmün k a r ş ı s ı n d a usul konusunun i p t a l i n i i s t e d i ğ i m i z Y a s a n ı n son o y l a m a s ı n d a k i oy s a y ı s ı n ı n Anayas a n ı n bu konuda ö n g ö r d ü ğ ü nisaba s a ğ l ı y a c a k s a y ı d a olup o l m a d ı ğ ı n ı n

Not : Anayasanın 153. maddesi gereğince işbu kararın "hemen" yayımlanabilmesi için Anayasa Mahkemesinin gönderdiği metnin filmi çekilmek suretiyle basılmıştır.

Yargı Bolümü Sayfa . 1

18 Nisan 1987 — Sayı : 19435

a r a ş t ı r ı l m a s ı n d a n ibaret b u l u n d u ğ u a n l a ş ı l a b i l i r s e d e ; hukukun te

mel i l k e l e r i n d e n b i r i s i n i n de , yasa (ve d o ğ a l olarak Anayasa) hüküm-

l e r i n i n s ö z ü i l e ruhunun gayesinin de yorumlama y a p ı l ı r k e n g ö z ö n ü n -

de b u l u n d u r u l m a s ı , d e ğ e r l e n d i r i l m e s i ve u y g u l a n m a s ı g e r e k t i ğ i o ldu-

ğ u da k u ş k u s u z d u r . B u n e d e n l e A n a y a s a n ı n 148 ve 8 8 . maddelerini l a f z ı n y a n ı s ı r a

r u h u ve amacı, a ç ı s ı n d a n da b i r yorumlamaya t a b i tutmak k a ç ı n ı l m a z

o l m a k t a d ı r . A n a y a s a l a r ı yasalardan a y ı r a n n i t e l i k l e r i o n l a r ı n a n a y a p ı y ı

ve g e n e l f e l s e f e y i detaya inmeden, b i r ç e r ç e v e , b i r ç a t ı halinde d ü z e n l e m e l e r i d i r . B u nedenle A n a y a s a l a r ı n ç i z d i ğ i ç e r ç e v e y e i ç e r i k k a z a n d ı r m a k , s o m u t l a ş t ı r m a k ancak onun y o r u m l a n m a s ı s u r e t i y l e o l a n a k l ı d ı r .

Henüz y ü r ü r l ü ğ e g i r m i ş bulunan A n a y a s a m ı z ı b e l l i y ö n l e r d e n s o m u t l a ş t ı r m a k Anayasa Mahkememize d ü ş e n b i r g ö r e v d i r .

Anayasa Mahkememiz d o ğ a l d ı r k i , demokrasinin ve "Hukuk Devl e t i " i l k e s i n i n ö z ü ve toplumsal y a r a r l a r d o ğ r u l t u s u n d a y a p a c a ğ ı yorumlar ve ortaya k o y a c a ğ ı i l k e s e l k a r a r l a r l a A n a y a s a m ı z ı n hüküml e r i n e i ç e r i k k a z a n d ı r a c a k t ı r .

Konuya bu d e ğ e r l e n d i r m e l e r a ç ı s ı n d a n y a k l a ş t ı ğ ı m ı z d a yasa lar ı n ş e k i l b a k ı m ı n d a n denetlenmesinin son o y l a m a n ı n ö n g ö r ü l e n ç o ğ u n l u k l a y a p ı l ı p y a p ı l m a d ı ğ ı hususunda y a l n ı z c a b i r rakamsal d e ğ e r e b a ğ l a n m a s ı n ı n mümkün o l m a d ı ğ ı n ı kabul etmek z o r u n d a y ı z . En a z ı n d a n s o n oylamadaki, o l u ş u m a doğrudan etken olan usul ve e s a s ı da dikkate almamak mümkün d e ğ i l d i r .

A n a y a s a m ı z ı n 1 4 8 . maddesinin g e r e k ç e bölümünün b e ş i n c i paragr a f ı n d a , "son oylama genel kuru l t a r a f ı n d a n y a p ı l ı r . Daha önce v ü c u t bulan ş e k i l b o z u k l u k l a r ı n ı genel kurulun b i l d i ğ i veya b i lmes i gerekt i ğ i v a r s a y ı l ı r . " denmektedir. Bu husus m i l l e t v e k i l l e r i n i n i r a d e s i n i n o luşumunda etken olmayan usul k o n u l a r ı n a i l i ş k i n d i r . Ö r n e ğ i n ç a l ı ş m a l a r ı n ı n s a a t 1 9 . 0 0 ' d a s o n b u l m a s ı gerekirken saat 19.05'de son b u l m a s ı ve bu f a z l a s ü r e i ç i n d e y a s a n ı n o y l a n m a s ı m i l l e t v e k i l i i r a d e s i n i n o l u ş u m u n a d e ğ i ş i k b i r a n l a t ı m l a oylama sonucuna etkide bulunmayacak b i r u s u l i husustur.

O y s a ; TBMM İ ç t ü z ü ğ ü n ü n 3 6 . maddesinde; "Komisyonlar, kendi le r i n e havale e d i l e n kanun t a s a r ı veya t e k l i f l e r i n i aynen veya d e ğ i ş t i r e r e k kabul veya r e t e d e b i l i r l e r Ancak Komisyonlar 99. madd e d e k i ö z e l durum d ı ş ı n d a kanun t e k l i f edemezler, kendi ler ine havale e d i l e n l e r d ı ş ı n d a kalan i ş l e r l e u ğ r a ş a m a z l a r . . . . " hükmüne rağmen; Hükümetçe sevk e d i l e n t a s a r ı d a bulunmamasına rağmen, ü s t e l i k b i r b a ş k a kanunu d e ğ i ş t i r i c i ( ya da İ ç t ü z ü k t e k i t a b i r i i l e kanun tekl i f i ) b i r d a v r a n ı ş ortaya koyarsa, bu İ ç t ü z ü ğ e , d o l a y ı s ı y l a Anayas a n ı n 88. maddesine de a y k ı r ı d ü ş e r . K a l d ı k i , bu d a v r a n ı ş b i r usul meselesi d ı ş ı n d a esas t e ş k i l eden b i r a y k ı r ı l ı k mahiyet ini de kazan ı r .

RESMÎ G A Z E T E Sayfa : 5

Yargı Bölümü Sayfa : 2 Bölümü

Sayfa : 6 RESMÎ GAZETE 18 Nisan 1987 — Sayı : 19435

Komisyon önüne gelen tasarıda yer alan hükümleri aynen veya d e ğ i ş t i r e r e k kabul veya ret edebilir. Ancak, t a s a r ı d a yer almayan yepyeni b ir düzenlemeyi yapamaz. Hatta İçtüzük 36. maddesinin son f ı k r a s ı n d a ; " . . . kanun t a s a r ı ve t e k l i f l e r i n i b ö l erek a y r ı a y r ı metinler halinde genel kurula sunamazlar." demektedir. Bunu kabul etmeyen İçtüzüğün b i r başka kanun tasarısı veya t e k l i f i görüşülürken, b i r başka ö z e l kanun hükmünün, görüşülen kanun tasarısı veya teklifine ek olarak ele alınmasını kabul etmek mümkün değildir.

Aksinin kabulü,İçtüzük hükümlerinin herhangi bir kanun tekl i f veya t a s a r ı s ı görüşülürken ele alınıp zımnen ilgasının kabulü anlamına ge l i r . Elbette İçtüzükler de değiştirilebilir. Ancak böy le b i r d e ğ i ş t i r m e n i n n a s ı l ve hangi surette yapılacağı b e l l i d i r . Bununl a i l g i l i prosedüre uyulmadan, gündemde bulunan herhangi bir tasarı veya teklif görüşülürken zımnen de olsa, ortaya konursa, bunu kabul etmek hukuka aykırılığa prim vermek olur.

Demokrasilerde "çoğunluk" herşey değildir. Çoğunluğun da dikkate alması gereken, hukuki ve maddi hususlar vardır. çoğunluğun iradesi, ancak Anayasaya (bu yolda genel hukuk kurallarına) ve İçtüzüğe uygun ise kabule şayandır.

Bu nedenlerle, Yasanın 6 ncı bölümünde yer alan "Boğaziçi Kanunu ile İ l g i l i Hükümler" b a ş l ı ğ ı altındaki 46, 47, 48 ve 7 nci bölümde yer alan g e ç i c i 7 nci maddesinin Anayasanın 88. maddesi hükmüne ve yine Anayasanın 2. maddesinde yer alan Hukuk Devleti i l kesine a y k ı r ı l ı ğ ı a ç ı k t ı r . Bu nedenle i p t a l i gerekir.

2- Yasanın 8 inc i maddesi Anayasamızın 56 ve 57 nci maddelerine a y k ı r ı d ı r .

Anayasamızın 56 n c ı maddesi : "Herkes sağlıklı ve dengeli b i r çevrede yaşama hakkına sahiptir." Yine Anayasamızın 57 nci maddesi ise, "Devlet ş e h i r l e r i özelliklerini ve çevre ş a r t l a r ı n ı gözeten b i r planlama ç e r ç e v e s i n d e konut ihtiyacını karşılayacak tedbirleri a l ı r . " demektedir.

56 n c ı maddenin gerekçe bölümünde belirtildiği üzere; "Eskiden hissedilmeyen fakat son yıllarda hissedilen çevre kirlenmesi şimdi dengeli ve s a ğ l ı k l ı çevre bi l i n c i n i yaratmıştır. Çevre korunmasının bu önemli ve son yıllarda kazandığı boyutlar, ferde devlete k a r s ı dengeli ve s a ğ l ı k l ı çevrede yaşama yolunda b i r sosyal hak tanınmasını zorunlu kılmaktadır." Bu nedenlerle devlet yurt veya bölge genelinde düzenlemeler ve planlamalar yapmakla ve konuda gerekli denetimle yükümlü kılınmıştır. 56 ncı maddenin metninden anlaşıldığı üzere devlet bu i ş l e v i n i bizzat yapmakla mükellef tutulmuştur. Devle t bu g ö r e v i n i yerine getirmek veya getirmemek konusunda kendi i h t i y a r ı n a göre hareket etmek hakkına sahip değildir.

57 nci maddenin gerekçesinde de; "Şehirlerin ve yapıların t a b i a t ı n i ç i n d e b i r yara gibi yer almaması için genel bir çerçeve

Yargı Bölümü Sayfa 3

18 Nisan 1987 — Sayı : 19435 RESMÎ GAZETE Sayfa : 7 İç inde düşünülmeleri de maddede devlete ödev olarak v e r i l m i ş t i r . " denmektedir.

8 i n c i maddenin (a) f ı k r a s ı "Bölge p l a n l a r ı n ı gerekli gördüğü hallerde Devlet Planlama T e ş k i l â t ı yapar veya y a p t ı r ı r . " demek suretiyle konuyu devletin i h t i y a r ı n a b ı r a k m ı ş t ı r . Bu f ı k r a Anayasamızın 56 ve 57 nci maddelerine a y k ı r ı bulunmaktadır.

a) Anayasamızın konut hakkı b a ş l ı ğ ı n ı t a ş ı y a n 57 nci maddesi: "Devlet ş e h i r l e r i n ö z e l l i k l e r i n i ve çevre ş a r t l a r ı n ı gözeten b i r planlama ç e r ç e v e s i n d e konut i h t i y a c ı n ı karş ı layacak tedbirleri a l ı r . " demektedir.

Oysa k i 8 inci maddenin (b) f ı k r a s ı n ı n b i r inc i ve ik inci paragraf lar ında : Nazım imar p l a n ı ve uygulama imar p l a n l a r ı n ı belediye s ı n ı r l a r ı i ç e r i s i n d e belediyelere, belediye s ı n ı r l a r ı d ı ş ı n d a k i b ö l gelerde ise va l i l ik lere v e r m i ş t i r .

İ t i r a z l a r , belediye meclislerine veya val i l ik lere y a p ı l a c a k ve belediye meclisleri ile va l i l ik l er in verdikleri karar kesin olac a k t ı r . Bu haliyle y a p ı l a n planlar devletin b i l g i s i ve denetimi d ı ş ında k e s i n l e ş e c e k , devletin " ş e h i r l e r i n ö z e l l i k l e r i n i ve çevre şart-l a r ı n ı g ö z e t e n b ir planlama yapması" o lanağı kalmayacaktır . Ayrıca bağ ıms ız , kendine özgü tedbirler ve planlamalar birbirlerine b i t i ş -t i r i l d i ğ i n d e b i r bütün meydana getiremiyeceklerdir. 8 i n c i maddenin (b) f ı k r a s ı hükümleri bu a ç ı l a r d a n Anayasamızın 57 inci maddesine ayk ı r ı bulunmaktadır.

2- Anayasamızın y a r g ı yolu b a ş l ı ğ ı n ı t a ş ı y a n 125 inc i maddesi, "İdarenin her t ü r l ü eylem ve i ş l e m l e r i n e k a r ş ı y a r g ı yolu a ç ı k t ı r . " demektedir. Yasanın 8 inc i maddesinin (b) f ı k r a s ı y a p ı l a n planlamalarda i t i raz mercilerini belediye s ı n ı r l a r ı i ç e r i s i n d e k i planlamalarda belediye meclisi, belediye s ı n ı r l a r ı d ı ş ı n d a k i planlamalarda v a l i l i k olarak b e l i r l e m i ş t i r . İ t i r a z üzer ine verilecek belediye mec-l i s i veya v a l i l i k k a r a r l a r ı n ı n ise kesin karar o l a c a ğ ı aç ıkça be l ir t i l m i ş t i r . İ t i r a z mercilerinin y a l n ı z c a belediye meclisleri ve v a l i -l ikler olması k a r a r l a r ı n da kesin kararlar olması vatandaşa y a r g ı yolunu kapayan hükümlerdir. Bu nedenle 8 inci maddenin (b) f ı k r a s ı Anayasamızın 12S inc i maddesine a y k ı r ı d ı r .

3- Anayasamızın 128 ve 129 uncu maddeleri kamu hizmeti görev-l e r i ile i l g i l i düzenlemeler yapmaktadır.

Madde 128.- "Devletin, kamu iktisadi t e ş e b b ü s l e r i ve d i ğ e r kamu t ü z e l k i ş i l e r i n i n genel idare e s a s l a r ı n a görev yürütmekle yüküm-lü o lduk lar ı kamu hizmetlerinin g e r e k t i r d i ğ i a s l i ve s ü r e k l i görevler , memurlar ve d i ğ e r kamu g ö r e v l i l e r i e l iy le görü lür .

Memurların ve d i ğ e r kamu g ö r e v l i l e r i n i n n i t e l ik l er i , atanmal a r ı , görev ve yetki ler i , hak lar ı ve yükümlülükleri , a y l ı k ve ödenekleri ve d i ğ e r öz lük i ş l e r i kanunla düzen len i r .

Yargı Bölümü Sayfa : 4

ve gtmm nct>


Üst kademe y ö n e t i c i l e r i n i n y e t i ş t i r i l m e usul ve e s a s l a r ı k a nunla d ü z e n l e n i r . " demektedir.

Madde 129 ise memur ve d i ğ e r Kamu g ö r e v l i l e r i i l e i l g i l i d i ğ e r k o n u l a r ı d ü z e n l e m i ş t i r .

Y a p ı i z n i verme b i r kamu g ö r e v i d i r . P o l i s ö r g ü t ü n ü n ö z e l l i k l e tabanca i z n i , pasaport g i b i g ö r e v l e r i n a s ı l ö z e l dedektif b ü r o l a r ı n a b ı r a k ı l a m a z s a , k o l l u k g ö r e v i n i t e l i ğ i n d e k i y a p ı denetiminin özünü o l u ş t u r a n y a p ı ve kullanma i z i n l e r i n i verme y e t k i l e r i de ö z e l k i ş i l e r e b ı r a k ı l a m a z . Hele bu k i ş i l e r i n devlet memuru s a y ı l a c a ğ ı yolundak i yasa i l k e s i y ö n e t i m hukukunda benzeri g ö r ü l m e m i ş b i r durum y a r a t m a k t a d ı r . B i r k i ş i n i n devlet mamuru s a y ı l a b i l m e s i i ç i n herhangi b i r kamu k u r u l u ş u n d a b e l l i b i r kadroyu d o l d u r m a s ı , ü c r e t i n i ve benz e r i h a k l a r ı devletten ya da belediyeden a l m a s ı zorunludur. Her t ü r l ü ç ı k a r i l i ş k i l e r i n e a ç ı k bulunan imar konusundaki r ü ş v e t , g ö r e v i k ö t ü y e kullanma o l a y l a r ı h e r k e s ç e b i l i n i r k e n b ö y l e b i r düzen leme s u b j e k t i f n i y e t l e r i n g e r ç e k l e ş m e s i amac ına y ö n e l i k b i r durum ifade etmektedir. Bu nedenle Y a s a n ı n 21, 22, 24, 25. maddeleri Anayasam ı z d a a n ı l a n hükümlere a y k ı r ı b u l u n m a k t a d ı r . İ p t a l i n i talep etmekte-

y i z . 4- Y a s a n ı n b i r bodrum ile iki k a t ı a şmayan , toplam i n ş a a t a l a

n ı 1000 m 2' ye kadar o lan y a p ı l a r i ç i n y a p ı i zn i almak k o ş u l u n u k a l d ı ran Y a s a n ı n 27 nci maddesi A n a y a s a m ı z ı n 56. ve 57. maddelerine a y k ı r ı d ı r . Z i r a , bu madde i l e y a p ı l a r ı n büyük ç o ğ u n l u ğ u i z i n ve denetim d ı ş ı n d a b ı r a k ı l m a k t a d ı r . R u h s a t s ı z y a p ı l a ş m a s a ğ l ı k s ı z b i r yaşama ç e v r e s i y a r a t ı r . Y a s a n ı n 27 n c i maddesinin de i p t a l i n i talep etmekt e y i z .

5- Y a s a n ı n 44 üncü maddesi de A n a y a s a m ı z ı n "Yasama y e t k i s i " b a ş l ı k l ı 7 n c i maddesine a y k ı r ı b u l u n m a k t a d ı r . A n a y a s a m ı z ı n 7 n c i maddesi; "Yasama y e t k i s i Türk m i l l e t i a d ı n a T ü r k i y e Büyük M i l l e t Mec l i s ine a i t t i r . Bu y e t k i devredilemez." demektedir. Y a s a n ı n 44 ü n c ü maddesinde ancak yasa i l e d ü z e n l e n m e s i mümkün olan k o n u l a r ı n d ü z e n l e n m e s i B a k a n l ı k ç a ç ı k a r ı l a c a k y ö n e t m e l i k l e r e b ı r a k ı l m ı ş t ı r . Bu durum yasama y e t k i s i n i n devr i mahiyetindedir. Bu nedenle y a s a n ı n 44 üncü maddesinin de i p t a l i n i ta lep etmekteyiz.

6- Y a s a n ı n 26 ncı maddesi de A n a y a s a m ı z ı n 10, 56, 128 ve 129 uncu maddelerine a y k ı r ı b u l u n m a k t a d ı r . Z i r a bu maddenin b i r i n c i f ı k -r a s ı kamu kurum ve k u r u l u ş l a r ı n c a y a p ı l a c a k veya y a p t ı r ı l a c a k y a p ı p r o j e l e r i n i n k u r u m l a r ı n c a tasdik edilmek ve avan projeye g ö r e ruhsat ver i lmes i hükmünü g e t i r m i ş , son f ı k r a i se yemin l i b ü r o l a r a ruhsa t verme y e t k i s i n i t a n ı m ı ş t ı r . Bu nedenle bu hükümler e ş i t l i k i l kesine ve y u k a r ı d a a r z e t t i ğ i m i z d i ğ e r anayasal i l k e l e r e a y k ı r ı bulunm a k t a d ı r . Bu nedenle 26 ncı maddenin i p t a l i n i ta lep etmekteyiz.

7- y a s a n ı n G e ç i c i 5 i n c i maddesi A n a y a s a m ı z ı n 63 üncü maddesine a y k ı r ı d ı r . Y a s a n ı n G e ç i c i 5 i n c i maddesi belediye h u d u t l a r ı ve m ü c a v i r sahalar İ ç i n d e veya d ı ş ı n d a bulunan gedik ve zeminler

Yargı B ö l ü m ü Sayfa 5

18 Nisan 1987 — S a y ı : 19435 RESMÎ G A Z E T E Sayfa : 9

tamamen y ı k ı l ı p yok olacak v a r l ı k l a r ı n ı kaybedip kaybetmediklerine b a k ı l m a k s ı z ı n bu Kanun h ü k ü m l e r i n c e tas f iye o lunur lar demektedir. Bu hüküm A n a y a s a m ı z ı n t a r i h , k ü l t ü r ve tab iat v a r l ı k l a r ı n ı n korunm a s ı n a i l i ş k i n 63 ü n c ü maddesine a y k ı r ı d ı r . Z i r a ta s f iye edi lecek v a r l ı k l a r ı n t a r i h , k ü l t ü r ve tab ia t d e ğ e r l e r i n i n dikkate a l ı n m a s ı bu maddede ö n g ö r ü l m e m i ş t i r . Bu nedenle G e ç i c i 5 i n c i maddenin de i p t a l i n i ta lep etmekteyiz.

8- G e r e k ç e m i z i n b i r n u m a r a l ı bölümünde y e r a lan ve Y a s a n ı n B o ğ a z i ç i y a s a s ı n ı n h ü k ü m l e r i n i d e ğ i ş t i r e n d ü z e n l e m e l e r i n i i ç e r e n 46, 47, 48 ve G e ç i c i 5 ve 7 n c i maddeleri A n a y a s a m ı z ı n 43 ve "Tar i h , k ü l t ü r ve tab ia t v a r l ı k l a r ı n ı n korunmas ı" b a ş l ı k l ı 63 ü n c ü maddesine a y k ı r ı d ı r . Bu maddelerle B o ğ a z i ç i Y a s a s ı büyük ö l ç ü d e ortadan k a l d ı r ı l m a k t a ve del inmektedir . B o ğ a z i ç i y a s a s ı m i l l i d i r . Kamu y a r a r ı n ı önde tutan bu yasa üç y a n ı den iz l er l e ç e v r i l i ve b ü y ü k t a r i h i mirasa sahip ü l k e m i z d e d o ğ a l g ü z e l l i ğ i ve t a r i h i m i r a s ı korumaya gayret g ö s t e r e n b i r Y a s a d ı r . Yeni y a p ı l a n d ü z e n l e m e i l e kamu y a r a r ı k i ş i y a r a r ı n a g ö z a r d ı edilmekte olup İ s t a n b u l B o ğ a z ı n ı n d o ğ a l y a p ı s ı b o z u l a c a k t ı r . Bu nedenle i p t a l i gerek ir .

Nihayet y u k a r ı d a n b e r i i p t a l i n i İ s t e d i ğ i m i z hükümler 3.5.1985 gün ve 3194 s a y ı l ı İmar Kanununun temel y a p ı s ı n ı ve k a r a k t e r i s t i ğ i -

n i b e l i r l e y e n h ü k ü m l e r d i r . Bu maddelerdeki Anayasaya a y k ı r ı l ı k y a s a n ı n tümüne s a r i d i r . A y r ı c a b u n l a r ı n i p t a l l e r i halinde Yasa t a t b i k k a b i l i y e t i n i y i t i r e c e k t i r . Bu nedenle y a s a n ı n tüm h ü k ü m l e r i n i n i p t a l i n i ta lep etmekteyiz.

SONUÇ V E İSTEM: 9 M a y ı s 1985 g ü n l ü ve 18749 s a y ı l ı Resmî Gazete'de y a y ı n l a

nan 3.5.1985 g ü n ve 3194 s a y ı l ı İmar Kanunu'nun 8, 21, 22, 24, 25, 26, 27, 44, 46, 47, 48 ve G e ç i c i 5 ve 7 n c i maddeleri ve esasen bu maddeler İmar Kanunu'nun temel y a p ı s ı n ı ve k a r a k t e r i s t i ğ i n i bel i r l e d i k l e r i n d e n bu maddelerin i p t a l i hal inde Y a s a n ı n ta tb ik k a b i l i y e t i n i y i t i r e c e ğ i hususu gözönünde bulundurularak bahse konu Y a s a n ı n tüm h ü k ü m l e r i n i n A n a y a s a m ı z ı n 2, 7, 10, 56, 57, 88, 125, 128, 129, 148, 43 ve 63 üncü maddeleriyle hukukun ana İ l k e l e r i n e a y k ı r ı b u l u n m a s ı ve re 'sen nazara a l ı n a c a k nedenlerle i p t a l i n e k a rar v e r i l m e s i n i s a y g ı ile a r z ve talep e d e r i z . "

II- YASA METİNLERİ: A - İ p t a l i istenen yasa k u r a l l a r ı : 3.5.1985 g ü n l ü , 3194 s a y ı l ı Kanunun 8 . , , 2 1 . , 22., 24. , 25. ,

26. , 27., 44. , 46., 47. , 48. maddeleri ve G e ç i c i 5 . ve 7. maddeleri ş ö y l e d i r :

"Madde 8 . - P l a n l a r ı n h a z ı r l a n m a s ı n d a ve y ü r ü r l ü ğ e k o n u l m a s ı n da a ş a ğ ı d a b e l i r t i l e n esas lara uyulur .

Y a r g ı Bölümü Sayfa : 6

http://MET.tNLEP.il


a) B ö l g e p l a n l a r ı ; sosyo-ekonomik g e l i ş m e e ğ i l i m l e r i n i , y e r l e ş m e l e r i n g e l i ş m e p o t a n s i y e l i n i , s e k t ö r e l h e d e f l e r i , f a a l i y e t l e r i n ve a l t y a p ı l a r ı n d a ğ ı l a n ı n ı belirlemek ü z e r e h a z ı r l a n a c a k b ö l g e p l a n l a r ı n ı , g e r e k l i g ö r d ü ğ ü hal lerde Devlet Planlama T e ş k i l a t ı y a p a r veya y a p t ı r ı r .

b ) İmar p l a n l a r ı ; N a z ı m İmar P l a n ı ve Uygulama İmar P l a n ı n dan meydana g e l i r . Mevcut ise b ö l g e p l a n ı ve ç e v r e d ü z e n i p lan kar a r l a r ı n a u y g u n l u ğ u s a ğ l a n a r a k , belediye s ı n ı r l a r ı i ç i n d e kalan y e r l e r i n n â z ı m ve uygulama imar p l a n l a r ı i l g i l i be lediye lerce y a p ı l ı r veya y a p t ı r ı l ı r . Belediye Mecl is ince onaylanarak y ü r ü r l ü ğ e g i r e r . Bu p l a n l a r onay tar ihinden i t i b a r e n belediye b a ş k a n l ı ğ ı n c a t e s p i t e d i l e n i l a n yer l er inde b i r ay s ü r e i l e i l a n e d i l i r . B i r a y l ı k i l a n s ü r e s i i ç i n d e p lan lara i t i r a z e d i l e b i l i r . Belediye b a ş k a n l ı ğ ı n c a bel ed iye mecl is ine g ö n d e r i l e n i t i r a z l a r ve p l a n l a r ı belediye m e c l i s i o n b e ş gün i ç i n d e inceleyerek kesin karara b a ğ l a r .

Belediye ve m ü c a v i r a lan d ı ş ı n d a kalan yerlerde y a p ı l a c a k p l a n l a r v a l i l i k veya i l g i l i s i n c e y a p ı l ı r veya y a p t ı r ı l ı r . V a l i l i k ç e uygun g ö r ü l d ü ğ ü takdirde onaylanarak y ü r ü r l ü y e g i r e r . Onay t a r i hinden İ t i b a r e n v a l i l i k ç e t e sp i t ed i l en i l a n yerinde b i r ay s ü r e ile i l an e d i l i r . B i r a y l ı k i l a n s ü r e s i i ç i n d e p lan lara i t i r a z e d i l e b i l i r . İ t i r a z l a r v a l i l i ğ e y a p ı l ı r , v a l i l i k i t i r a z l a r ı ve p l a n l a r ı o n b e ş g ü n i ç e r i s i n d e inceleyerek kes in karara b a ğ l a r .

O n a y l a n m ı ş p lanlarda y a p ı l a c a k d e ğ i ş i k l i k l e r de y u k a r ı d a k i u su l l ere t a b i d i r .

K e s i n l e ş e n imar p l a n l a r ı n ı n b i r k o p y a s ı B a k a n l ı ğ a g ö n d e r i l i r .

İmar p l a n l a r ı a l e n i d i r . Bu a l e n i y e t i s a ğ l a m a k i l g i l i idarel e r i n g ö r e v i d i r . Belediye B a ş k a n l ı ğ ı ve mülki, a m i r l i k l e r , imar p l a n ı n ı n tamamın ı veya b i r k ı s m ı n ı kopyalar veya k i t a p ç ı k l a r hal ine g e t i r i p ç o ğ a l t a r a k t e s p i t edi lecek ü c r e t k a r ş ı l ı ğ ı n d a is teyenlere v e r i r . "

"Madde 21. - Bu Kanunun, kapsamına g iren b ü t ü n y a p ı l a r i ç i n 26 n c ı maddede b e l i r t i l e n i s t i s n a d ı ş ı n d a belediye veya v a l i l i k l e r den veya y e m i n l i serbest m i m a r l ı k ve m ü h e n d i s l i k b ü r o l a r ı n d a n y a p ı r u h s a t i y e s i a l ı n m a s ı mecburidir .

Ruhsat a l ı n m ı ş y a p ı l a r d a herhangi b i r d e ğ i ş i k l i k y a p ı l m a s ı da yeniden ruhsat a l ı n m a s ı n a b a ğ l ı d ı r . Bu durumda; b a ğ ı m s ı z b ö l ü m l e r i n b r ü t a l a n ı a r t m ı y o r s a ve n i t e l i k d e ğ i ş m i y o r s a ruhsat, h i ç b i r v e r g i , resim ve harca t a b i olmaz.

Ancak; derz, İ ç ve d ı ş s ı v a , boya, badana, oluk, dere, d o ğ rama, d ö ş e m e ve tavan k a p l a m a l a r ı , e l e k t r i k ve s ı h h i t e s i sa t tamirl e r i i l e ç a t ı onarıma, ve kiremit a k t a r ı l m a s ı ve y ö n e t m e l i ğ e uygun


18 Nisan 1987 — Sayı : 19435 RESMÎ G A Z E T E Sayfa : 11

olarak mahallin hususiyetine göre belediyelerce hazırlanacak imar yönetmeliklerinde belirtilecek taşıyıcı unsuru etkilemeyen diğer tadilatlar ve tamiratlar ruhsata tabi değildir.

Belediyeler veya v a l i l i k l e r mahallin veya çevrenin özelliklerine göre yapılar arasında uyum sağlamak, güzel b i r görünüm elde etmek amacıyla dış cephe boya ve kaplamaları i l e çatının malzemesini ve rengini tayin etmeye y e t k i l i d i r . Bu Kanunun yürürlüğe girmesinden Önce yapılmış olan yapılar da bu hükme tabidir."

"Madde 22.- Yapı ruhsatiyesi almak için belediye, v a l i l i k veya yeminli serbest mimarlık ve mühendislik bürolarına yapı sahipleri veya kanuni vekillerince dilekçe i l e müracaat e d i l i r . Dilekçeye sadece; tapu (istisnai hallerde tapu senedi yerine geçecek belge), mimarî proje, statik proje, elektrik ve tesisat projeleri, resim ve hesapları, röperli veya yoksa, ebatlı kroki eklenmesi gereklidir.

Belediyeler veya valiliklerce veya yeminli serbest mimarlık ve mühendislik bürolarınca ruhsat ve ekleri incelenerek eksik ve yanlış bulunmuyorsa müracaat tarihinden itibaren en geç otuz gün içinde yapı ruhsatiyesi v e r i l i r .

Eksik veya yanlış olduğu takdirde; müracaat tarihinden i t i baren onbeş gün içinde müracaatçıya i l g i l i bütün eksik ve yanlışları yazı i l e b i l d i r i l i r . Eksik ve yanlışlar giderildikten sonra yapılacak müracaattan itibaren en geç onbeş gün içinde yapı ruhsatiyesi v e r i l i r . "

"Madde 24.- Bu Kanunun dördüncü bölümünde öngörülen yapı ruhsatiyesi ile i l g i l i görevler, gerektiğinde Bakanlıkça belirlenecek belediyelerde ve illerde, belediye ve va l i l i k l e r i n yanısıra yürütmek üzere kurulacak yeminli serbest mimarlık ve mühendislik bürolarına v e r i l i r .

Yeminli serbest mimarlık ve mühendislik büroları en az oniki yıllık f i i l i meslek tecrübesi olan inşaat mühendisi ve mimarlar tarafından kurulabilir.

Nüfus ve iş yoğunluğunun fazla olduğu i l ve ilçelerde birden çok yeminli serbest mimarlık ve mühendislik bürosu kurulması Bakanlığın müsaadesine bağlıdır.

Bir ilçede, iş azlığı sebebiyle yeminli serbest mimarlık ve mühendislik bürosu kurulamadığı veya kurulmuş büro kapandığı takdirde, çevre ilçelerden bir y e t k i l i büro, Bakanlıkça görevlendirilebilir.

Yeminli serbest, mimarlık ve mühendislik bürolarına inşaatın durdurulması veya yıktırılması görevleri verilemez. Bu bürolar ve görevlileri imar planı ve proje hazırlayamazlar. Fenni sorumluluk üstlenemezler, müşavirlik ve müteahhitlik yapamazlar.



Bu Kanunda yetki ve görev verilen yeminli serbest mimarlık ve mühendislik büroları elemanları, bu görevlerini i f a ederken Devlet memuru sayılırlar. İşledikleri suçlar dolayısıyla Devlet memuru gibi cezalandırılırlar. Ayrıca bu suçları işleyen büro sahibinin ise büroları kapatılır; bir daha büro açamazlar. Suçu işleyen büroda çalışan görevliler ise; bunlar bu çeşit bürolarda b i r daha görev alamazlar.

yeminli serbest mimarlık ve mühendislik bürolarının görev sürelerinin tespiti ve denetimi Bakanlığa a i t t i r . "

"Madde 25.- Yeminli serbest mimarlık ve mühendislik büroları 4 sınıfa ayrılır.

Birinci, ikinci ve üçüncü sınıf yeminli serbest mimarlık ve mühendislik büroları, Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliğinin mütalaası alınarak Bayındırlık ve İskân Bakanlığınca, dördüncü sınıf yeminli serbest mimarlık ve mühendislik büroları Bayındırlık ve İskân Bakanlığınca resen sınıflandırılır.

Bu sınıflandırmada, her büronun yetki çevresi içindeki nüfus yoğunluğu ile işin teknik niteliği esas tutulur.

Bayındırlık ve İskân Bakanlığı her i k i yılda bir büroların durumunu inceleyerek, yeniden yapacağa sınıflandırmayı Resmî Gazete ile ilan eder.

Yeni sınıflandırma ilan oluncaya kadar, eski sınıflandırmaya göre uygulama yapılır."

"Madde 26.- Kamu kurum ve kuruluşlarınca yapılacak veya yaptırılacak yapılara, imar planlarında o maksada tahsis edilmiş olmak, plan ve mevzuata aykırı olmamak üzere mimari, statik, tesisat ve her türlü fenni mesuliyeti bu kamu kurum ve kuruluşlarınca üstlenilmesi ve mülkiyetin belgelenmesi kaydıyla avan projeye göre ruhsat v e r i l i r .

Devletin güvenlik ve emniyeti i l e Türk Silahlı Kuvvetlerinin harekât ve savunması bakımından g i z l i l i k arzeden yapılara; belediyeden alınan imar durumuna, kat nizamı, cephe hattı, inşaat derinliği ve toplam inşaat metrekaresine uyularak projelerinin kurumlarınca tasdik edildiği, statik ve tesisat sorumluluğunun kurumlarına a i t olduğunun i l g i l i belediyesine veya valiliklere yazı i l e b i l d i r i l diği takdirde, 22 nci maddede sayılan belgeler aranmadan yapı ruhsatı v e r i l i r .

Her türlü sanayi kuruluşuna; varsa bölge planı ve imar planına göre, planı olmayan yerlerde ise, valilikçe verilen ön izinden sonra avan projesine göre belgeleri incelenerek belediye, val i l i k l e r veya yeminli serbest mimarlık ve mühendislik bürolarınca ruhsat v e r i l i r . "

"Madde 2 7 . - İmar planına göre toplam inşaat alanı, bodrum

Y a r g ı B ö l ü m ü Sayfa : 9


kat Hariç- 1.000 metrekare, saçak yüksekliği 6.50 metre ve bir bodrum i l e i k i katı aşmayan binalarda; belediye veya v a l i l i k l e r veya yeminli serbest mimarlık ve mühendislik bürolarından ruhsat alınması mecburiyeti yoktur. Yapı sahibi inşaata başladığını i l g i l i daireye b i r dilekçe i l e b i l d i r i r . Bu dilekçede proje ve eklerine uygun bina yapılacağını ve fennî mesuliyetin tekeffül edilmiş olduğunu belirtmek ve harç i l e vergileri yatırmış bulunduğunu gösterir belgeleri aynı dilekçeye eklemek zorundadır. Ayrıca dilekçeye inşaatı yapılacak binanın projesini ekler, belediye kendisine müracaat edildiğine dair b i r belge verir.

Ruhsata tabi olmama yapı sahibini ve fennî mesulünü imar planına ve mevzuata aykırı yapı yapma mesuliyetinden ve mükellefiyetinden kurtarmaz.

Yapı, mevzuata ve plana aykırı yapıldığı takdirde belediye veya valiliklerce o andaki inşaat durumu tespit e d i l i r ve derhal mühürlenerek durdurulur. Durdurma yapı t a t i l zaptının yapı yerine asılması i l e yapı sahibine tebliğ edilmiş sayılır. Bu tarihten itibaren yapı sahibi yapıyı onbeş gün içinde mevzuata uygun hale getirmek zorundadır. Mevzuata uygun hale getirilmediği veya mühürlenmiş inşaata devam edildiği takdirde belediye encümeni veya belediye sınırları dışında il idare kurulu kararı i l e yapının mevzuata aykırı kısımları derhal yıktırılır ve masrafı yapı sahibinden tahs i l e d i l i r .

Belediye ve mücavir alanlar dışında köy nüfusuna kayıtlı ve köyde sürekli oturanların köy yerleşik alanları ve civarında ve mezralarda yaptıracağı konut, hayvancılık veya tarımsal amaçlı yapılar için inşaat ve iskân ruhsatı aranmaz. Ancak, yapının fen ve sağlık kurallarına uygun olması ve muhtarlıktan izin alınması gerekir."

"Madde 4 4 . - I- a) Enerji,sulama, tabiî kaynaklar, ulaştırma ve benzeri hizmetlerle i l g i l i tesisler ve müştemilatından hangiler i için ruhsat alınmayacağı,

b) İmar planlarında okul, cami, sağlık, spor, sosyal ve kültürel tesisler i l e kamu kuruluşlarının yapıları için ayrılacak yerler ve bu konu i l e i l g i l i diğer hususlar,

c) Arazi ve arsa düzenlemesinin uygulanma şekil ve şartları, d) Ruhsata tabi olmayan yapılarda uyulacak esaslar, e) Müteahhit s i c i l l e r i n i n şekil ve şartları, f) İmar planı yapımı ve değişiklikleriyle i l g i l i kriterle

rin tespiti ve imarla i l g i l i diğer hususlar, g) İmar planlarında parsel cepheleri tayin edilmeyen yer

lerde yapılacak ifrazların asgari cephe genişlikleri ve büyüklükler i ,

Yargı Bölümü Sayfa . 10



h) Y e m i n l i serbest m i m a r l ı k ve m ü h e n d i s l i k b ü r o l a r ı n ı n t e ş k i l i , bu b ü r o l a r d a ç a l ı ş a c a k personel in n i t e l i k l e r i , hizmet k a r ş ı l ı ğ ı ü c r e t t a r i f e s i , ç a l ı ş m a e s a s l a r ı ve d i ğ e r hususlar ,

1) Y e r l e ş m e a l a n l a r ı i l e i l g i l i genel e sas lar , J) H a l i h a z ı r h a r i t a a l ı m ı ve imar p l a n l a r ı n ı n y a p ı m ı n ı y ü

k ü m l e n e c e k m ü e l l i f ve m ü e l l i f k u r u l u ş l a r ı n e h l i y e t d u r u m l a r ı n ı n yeniden d ü z e n l e n m e s i n e a l t esas lar .

B a k a n l ı k ç a ç ı k a r ı l a c a k y ö n e t m e l i k l e b e l i r l e n i r . I I - 38 i n c i maddede s a y ı l a n s o r u m l u l a r ı n d ı ş ı n d a ka lan fen

a d a m l a r ı n ı n g ö r e v , y e t k i ve s o r u m l u l u k l a r ı B a k a n l ı k ile M i l l i E ğ i t im G e n ç l i k ve Spor B a k a n l ı ğ ı n c a b i r l i k t e ç ı k a r ı l a c a k y ö n e t m e l i k t e y e t k i s ı n ı r l a r ı dahi l inde t e sp i t e d i l i r .

III- Otopark a y r ı l m a s ı gereken bina ve t e s i s l e r i l e d i ğ e r hususlar B a k a n l ı k ç a ç ı k a r ı l a c a k y ö n e t m e l i k t e t e s p i t e d i l i r .

Otopark y a p ı l m a s ı n ı gerektiren bina ve t e s i s l e r i n neler o l d u ğ u , otopark i h t i y a c ı n ı n miktar, ölçü ve d i ğ e r ş a r t l a r ı i l e bu i h t i y a c ı n n a s ı l t e s p i t olunup g i d e r i l e c e ğ i ise, bu y ö n e t m e l i k t e b e l i r t i l i r . "

"Madde 46.- Bu Kanunla 2960 s a y ı l ı B o ğ a z i ç i Kanununun 6 ncı maddesine g ö r e kurulan organlar k a l d ı r ı l m ı ş t ı r . Bu k u r u l u ş l a r ı n g ö rev ve s o r u m l u l u k l a r ı a ş a ğ ı d a b e l i r t i l e n ç e r ç e v e dahi l inde İ s t a n b u l Büyük Ş e h i r ve İ l g i l i İ l ç e Belediye B a ş k a n l ı k l a r ı n c a y ü r ü t ü l ü r .

Ş ö y l e k i : 2960 s a y ı l ı B o ğ a z i ç i Kanununun 2 n c i maddesinde b e l i r l e n e n ve 22.7.1983 onay t a r i h l i plana g ö r e B o ğ a z i ç i a l a n ı n d a g ö s t e r i l e n " B o ğ a z i ç i S a h i l Ş e r i d i " ve "öngörünüm" b ö l g e l e r i n d e k i uygulamalar İ s t a n b u l Büyük Ş e h i r Belediye B a ş k a n l ı ğ ı n c a , " g e r i g ö -rünüm" ve "etkilenme" b ö l g e l e r i n d e k i uygulamalar da i l g i l i İ l ç e

Belediye B a ş k a n l ı k l a r ı n c a y a p ı l ı r . " "Madde 47 . - 2960 s a y ı l ı B o ğ a z i ç i Kanununun 3 ü n c ü maddesi

n i n "£" ve "g" f ı k r a l a r ı a ş a ğ ı d a k i ş e k i l d e d e ğ i ş t i r i l m i ş t i r . f) B o ğ a z i ç i a l a n ı n d a mevcut planda n ü f u s ve y a p ı y o ğ u n l u ğ u

g ö z ö n ü n e a l ı n m a k k a y d ı i l e plan d e ğ i ş i k l i ğ i y a p ı l a b i l i r .

Ancak, kat a l a n ı ve i r t i f a ne o lursa olsun İmar Kanununun i l g i l i maddelerine g ö r e y a p ı s a h i p l e r i ruhsat ve i s k â n alma mecbur iye t inde olup, bu i ş l e m l e r y a l n ı z c a İ s t a n b u l Büyük Ş e h i r Be le diyes ince avan ve t a t b i k a t proje ler ine g ö r e y a p ı l ı r . "

2

g ) B o ğ a z i ç i öngörünüm b ö l g e s i n d e p a r s e l b ü y ü k l ü ğ ü 5.000 m 2'den a z olmamak, i f r a z i ş l e m l e r i yapı lmamak ve T.A.K.S. (Taban A l a n ı Kat S a y ı s ı ) azami % 6 ve 2 k a t ı (H=6.50 m . i r t i f a ı ) geçmemek ş a r t ı ile "konut" i n ş a a t ı y a p ı l a b i l i r . B lok adedi s e r b e s t t i r .

Orman, koru, a ğ a ç l a n d ı r m a ve y e ş i l a l a n l a r da y u k a r ı d a k i esasa t a b i d i r . Yalnız bu a l a n l a r ı n t a b i i v a s ı f l a r ı n ı n korunmalar ı n a ö z e n g ö s t e r i l i r .

g)Boğaziçi öngörünüm bölgesinde parsel büyüklüğü 5,000 m 'den a z olmamak, i fraz i ş l e m l e r i yapı lmamak ve T.A.K.S. (Taban A l a n ı Kat S a y ı s ı ) azami % 6 ve 2 k a t ı (H=6.50 m . i r t i f a ı ) geçmemek ş a r -t ı ile "konut" i n ş a a t ı y a p ı l a b i l i r . B lok adedi s e r b e s t t i r .

18 Nisan 1987 — Sayı : 19435 R E S M Î G A Z E T E Sayfa : 15

"Madde 48.- 2960 s a y ı l ı B o ğ a z i ç i Kanununun 10 uncu maddesi a ş a ğ ı d a k i ş e k i l d e d e ğ i ş t i r i l m i ş t i r .

Madde 1 0 . - "Ger igörünüm" b ö l g e s i n d e Taban A l a n Kat S a y ı s ı ( T . A . K . S . ) azami % 15 ve 4 k a t ı (H= 12.50 m. i r t i f a ı ) , "Etkilenme" b ö l g e s i n d e ise gene Taban A l a n ı Kat S a y ı s ı ( T . A . K . S . ) % 15 ve 5 k a t ı (H= 15.50 m. i r t i f a ı ) göçmemek ş a r t ı ile konut y a p ı l a b i l i r . Daha ö n c e belediyeye b i l â b e d e l t erk e d i l m i ş veya edi lecek o l a n a l a n l a r bu hesaba d a h i l e d i l i r . Hesabat b r ü t a l a n ü z e r i n d e n y a p ı -l ı r . 1.1.1982 den sonra a l ı n m ı ş "Yüksek A n ı t l a r Kurulunun" karar-l a r ı i l e 22.7.1983 onay t a r i h l i planda k a z a n ı l m ı ş hak lar s a k l ı d ı r .

Ancak, k a t a l a n ı ve i r t i f a ne o lursa olsun İmar Kanununun i l g i l i maddelerine g ö r e y a p ı s a h i p l e r i ruhsat ve İ s k â n alma mecbur iye t inde o lup, bu i ş l e m l e r y a l n ı z c a i l g i l i İ l ç e Belediye B a ş k a n -l ı k l a r ı n c a avan ve t a t b i k a t p r o j e l e r i n e g ö r e v e r i l i r .

g e r e k l i g ö r ü l d ü ğ ü t a k t i r d e " B o ğ a z i ç i A l a n ı " i ç i n y a p ı l a n p l a n l a r ı n r e v i z e ed i lmes i " g e r i g ö r ü n ü m " ve "etkilenme" b ö l g e l e r inde 3030 s a y ı l ı Kanuna g ö r e , "sahi l ş e r i d i " ve "öngörünüm" b ö l gelerinde İ s t a n b u l Büyük Ş e h i r Belediyesince h a z ı r l a n a r a k Belediye M e c l i s i n i n k a r a r ı ve Be led iye B a ş k a n ı n ı n o n a y ı n d a n sonra " B o ğ a z i ç i İmar Y ü k s e k Koordinasyon Kurulu" o n a y ı ile y ü r ü r l ü ğ e g i r e r .

İ l g i l i kamu kurum ve k u r u l u ş l a r ı ile meslek k u r u l u ş l a r ı , Bü-y ü k Ş e h i r Belediye B a ş k a n l ı ğ ı n d a b i r ay s ü r e i l e i l an e d i l e n "Sahi l Ş e r i d i " ve "öngörünüm" b ö l g e l e r i i l e i l g i l i p l a n l a r a i t i r a z edebi l i r . Ancak, i t i r a z l a r y ü r ü r l ü ğ ü durdurmaz. Belediye B a ş k a n l ı ğ ı p l a n ı i t i r a z l a r ı i l e i n c e l e r ve g ö r ü ş ü n ü de ekleyerek Belediye Mec l i s ine sunar. Belediye M e c l i s i durumu b i r ay i ç i n d e inceleyerek karara v a r ı r . N e t i c e , Büyük Ş e h i r Belediye B a ş k a n ı n ı n ve B o ğ a z i ç i İmar Yüksek Koordinasyon Kurulunun o n a y ı i l e k e s i n l e ş i r .

P l a n d e ğ i ş i k l i k l e r i de a y n ı usule g ö r e y a p ı l ı r . İmar Y ü k s e k Koordinasyon Kurulu t B a ş b a k a n veya g ö r e v l e n d i -

r e c e ğ i B a ş b a k a n y a r d ı m c ı s ı veya b i r devlet b a k a n ı b a ş k a n l ı ğ ı n d a M i l l i Savunma, B a y ı n d ı r l ı k ve İ s k â n , K ü l t ü r ve Turizm, U l a ş t ı r m a , T a r ı m Orman ve K ö y i ş l e r i , E n e r j i ve T a b i i Kaynaklar B a k a n l a r ı n d a n o l u ş u r . Kurulun sekreterya g ö r e v i n i B a y ı n d ı r l ı k ve İ s k â n B a k a n l ı ğ ı y ü r ü t ü r .

B o ğ a z i ç i İmar Müdürlüğünün b ü t ç e s i , per sone l i ve g e l i r l e r i de İ s t a n b u l Büyük Ş e h i r Belediye B a ş k a n l ı ğ ı n a a k t a r ı l ı r . "

" G e ç i c i Madde 5 . - Belediye h u d u t l a r ı ve m ü c a v i r sahalar i ç i n d e veya d ı ş ı n d a bulunan gedik ve zeminler ( ö r f ü be lde-paf -tos) tamamen y ı k ı l ı p yok o larak (müntaf i ve münhedim) v a r l ı k l a r ı n ı kaybedip kaybetmediklerine b a k ı l m a k s ı z ı n bu Kanun h ü k ü m l e r i n e g ö r e tas f iye o l u n u r l a r .



Tasfiyeye tabi tutulan taşınmaz mallardaki zemin hak lar ı bedele ç e v r i l m i ş t i r .

Zemin hakkı bedeli, a l t olduğu taşınmaz malın zemine a l t son emlak vergi d e ğ e r i n i n 1/5'idir. Bu ş e k i l d e belirlenecek zemin hakkı bedeli , tapu idaresince gedik sahibinin müracaatı halinde zemin hakkı sahibi adına emaneten m i l l i b i r bankaya y a t ı r ı l ı r . Mü-racaat e d i l m e d i ğ i takdirde zemin sahibi lehine kanuni ipotek tes i s e d i l i r .

Zemin hakkı bedelinin 1/4' ü p e ş i n bakiyesi en geç üç y ı l i ç inde y ı l l ı k e ş i t taksitlerle ödenir ve bu bedele bankaca vades i z mevduat, f a i z i u y g u l a n ı r . Peş in miktar ve taksitler 40 000TL. dan az olamaz. Bu i ş l e m l e r d e n sonra topu s ic i l inde gerekli terkin ve tashihler resen y a p ı l ı r .

Bankaya emaneten y a t ı r ı l a n veya ipotekle temin edilen zemin hakkı bedeli üzer indek i iddialar genel hükümlere tabidir."

"Geçici Madde 7.- İstanbul ve Çanakkale Boğazlarında 2981 s a y ı l ı İmar A f f ı Kanununa göre başvurulan yapılar, aynı Kanunun 3 üncü maddesinin İs tanbul ve Çanakkale Boğazları i l e i l g i l i k ısmı 2863 s a y ı l ı Kültür ve Tabiat V a r l ı k l a r ı n ı Koruma Kanunu i l e 2981 s a y ı lı Kanunun 14 üncü maddesinin (f) f ı k r a s ı n a göre ve b i t m i ş o lmaları koşulu i l e ve 5 misli bina inşaat harc ı alınarak af kapsamına dahil e d i l i r . Aynı Kanunun i l g i l i e kli cetveline göre harç a y r ı c a tahsi l e d i l i r . Afla i l g i l i B o ğ a z i ç i a lanındaki tespit ve değer lendirme i ş l e m l e r i mutlaka i l g i l i belediyelerce y a p ı l ı r ve en g e ç 6 ay i ç i n d e tamamlanarak s o n u ç l a n d ı r ı l ı r .

B o ğ a z i ç i alanında mevcut çekme katlar aynı gaberi içinde kalmak ş a r t ı i l e tam kata İblağ e d i l i r . Ancak teras kullanma hakkı daha önce tapuya tesc i l edilmemiş olan ça t ı k a t ı malikleri emlak vergis i i ç i n beyan edilen daire bedelinin daire metrekaresine bölünerek bulunan bir metrekare değer in in kazanılan alan i l e çarpımı sonucu bulunan d e ğ e r i hisse nisbetlerine göre diğer kat maliklerine öder . Kendileri bulunmadıkları takdirde bu bedel isimlerine m i l l î b i r bankaya y a t ı r ı l ı r . "

B— Dayanı lan Anayasa Kural lar ı : "Madde 2. Türkiye Cumhuriyeti, toplumun huzuru, m i l l i daya

nışma ve adalet a n l a y ı ş ı i ç inde , insan haklarına s a y g ı l ı , Atatürk m i l l i y e t ç i l i ğ i n e b a ğ l ı , b a ş l a n g ı ç t a be l i r t i l en temel ilkelere dayanan, demokratik,, l â i k ve sosyal b ir hukuk Devletidir."

"Madde 7.- Yasama yetkisi Türk M i l l e t i adına Türkiye Büyük M i l l e t Meclis inindir. Bu yetki devredilemez."

"Madde 10.- Herkes, d i l , ı r k , renk, cinsiyet, siyasi düşünce, fe l sef i inanç , d in , mezhep ve benzeri sebeplerle ayır ım gözet i lmek-



s i z i n kanun önünde e ş i t t i r . H i ç b i r k i ş i y e , a i l e y e , zümreye veya s ı n ı f a imtiyaz t a n ı n a m a z . Devlet o r g a n l a r ı ve İ d a r e makamları b ü t ü n i ş l e m l e r i n d e kanıs ı

önünde e ş i t l i k i l k e s i n e uygun olarak hareket etmek z o r u n d a d ı r l a r . "

"Madde 43 . - K ı y ı l a r , Dev le t in hüküm ve tasarrufu a l t ı n d a d ı r . Deniz , g ö l ve akarsu k ı y ı l a r ı y l a , deniz ve g ö l l e r i n k ı y ı l a

r ı n ı ç e v r e l e y e n s a h i l ş e r i t l e r i n d e n yararlanmada ö n c e l i k l e kamu y a r a r ı g ö z e t i l i r .

K ı y ı l a r l a s a h i l ş e r i t l e r i n i n , k u l l a n ı l ı ş a m a ç l a r ı n a g ö r e der i n l i ğ i ve k i ş i l e r i n bu yer lerden yararlanma imkân ve ş a r t l a r ı k a nunla d ü z e n l e n i r . "

"Madde 56 . - Herkes, s a ğ l ı k l ı ve dengel i b i r ç e v r e d e y a ş a m a h a k k ı n a s a h i p t i r .

Ç e v r e y i g e l i ş t i r m e k , ç e v r e s a ğ l ı ğ ı n ı korumak ve ç e v r e k i r lenmesini ö n l e m e k Dev le t in ve v a t a n d a ş l a r ı n ö d e v i d i r .

Devlet , herkesin h a y a t ı n ı , beden ve ruh s a ğ l ı ğ ı i ç i n d e s ü r d ü r m e s i n i s a ğ l a m a k ; insan ve madde gücünde tasarruf ve ver imi a r t ı r a r a k , i ş b i r l i ğ i n i g e r ç e k l e ş t i r m e k a m a c ı y l a s a ğ l ı k k u r u l u ş l a r ı n ı tek elden p l a n l a y ı p hizmet vermesini d ü z e n l e r .

Devle t , bu g ö r e v i n i kamu ve ö z e l kesimlerdeki s a ğ l ı k ve sosy a l k u r u m l a r ı n d a n yarar lanarak, o n l a r ı denetleyerek yer ine g e t i r i r .

S a ğ l ı k h i zmet l er in in y a y g ı n b i r ş e k i l d e yerine g e t i r i l m e s i i ç i n kanunla genel s a ğ l ı k s i g o r t a s ı k u r u l a b i l i r . "

"Madde 88 . - Kanun t e k l i f etmeye Bakanlar Kurulu ve m i l l e t v e k i l l e r i y e t k i l i d i r .

Kanun t a s a r ı ve t e k l i f l e r i n i n T ü r k i y e Büyük M i l l e t M e c l i s i n de g ö r ü ş ü l m e u s u l ve e s a s l a r ı İ ç t ü z ü k l e d ü z e n l e n i r . "

"Madde 125.- İ d a r e n i n her t ü r l ü eylem ve i ş l e m l e r i n e k a r ş ı y a r g ı y o l u a ç ı k t ı r .

C u m h u r b a ş k a n ı n ı n tek b a ş ı n a y a p a c a ğ ı i ş l e m l e r i l e Y ü k s e k Asker i Ş u r a n ı n k a r a r l a r ı y a r g ı denetimi d ı ş ı n d a d ı r .

İ d a r i İ ş l e m l e r e k a r ş ı a ç ı l a c a k davalarda s ü r e , y a z ı l ı b i l d i r im tar ih inden b a ş l a r .

Y a r g ı y e t k i s i , İ d a r i eylem ve i ş l e m l e r i n hukuka uygunluğunum denetimi i l e s ı n ı r l ı d ı r . Yürütme g ö r e v i n i n kanunlarda g ö s t e r i l e n ş e k i l ve e sas lara uygun o larak yer ine g e t i r i l m e s i n i k ı s ı t l a y a c a k , i d a r i eylem ve i ş l e m n i t e l i ğ i n d e veya t a k d i r y e t k i s i n i k a l d ı r a c a k b i ç i m de y a r g ı k a r a n veri lemez.

İ d a r i i ş l e m i n u y g u l a n m a s ı hal inde t e l a f i s i g ü ç veya, i m k â n s ı z z a r a r l a r ı n d o ğ m a s ı ve i d a r i İ ş l e m i n a ç ı k ç a hukuka a y k ı r ı o l m a s ı ş a r t -l a r ı n ı n b i r l i k t e g e r ç e k l e ş m e s i durumunda g e r e k ç e g ö s t e r i l e r e k y ü r ü t menin d u r d u r u l m a s ı n ı karar v e r i l e b i l i r .



Kanun, o lağanüstü hallerde, sıkıyönetim, seferberlik ve savaş halinde a y r ı c a m i l l i güvenlik, kamu düzeni, genel s a ğ l ı k nedenleri i l e yürütmenin durdurulması kararı verilmesini s ı n ı r -l ı y a b i l i r .

İdare , kendi eylem ve işlemlerinden doğan zararı ödemekl e yükümlüdür."

"Madde 128.- Devletin, kamu iktisadi teşebbisleri ve diğer kamu tüzelkişilerinin genel idare esaslarına göre yürütmekle yükümlü oldukları kamu hizmetlerinin gerektirdiği aslî ve sürekl i g ö r e v l e r , memurlar ve diğer kamu görevlileri eliyle görülür.

Memurların ve diğer kamu görevlilerinin nite l i k l e r i , atanmalar ı , görev ve yetkileri, hakları ve yükümlülükleri, aylık ve ödenekleri ve diğer özlük işleri kanunla düzenlenir.

Üst kademe yöneticilerinin yetiştirilme usul ve esasları, kanunla özel olarak düzenlenir."

" Madde 129.- Memurlar ve diğer kamu görevlileri Anayasa ve kanunlara s a d ı k kalarak faaliyette bulunmakla yükümlüdürler.

Memurlar ve diğer kamu görevlileri i l e kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları ve bunların üst kuruluşları mensupl a r ı n a savunma hakkı tanınmadıkça disiplin cezası verilemez.

Uyarma ve kınama cezalarıyla i l g i l i olanlar hariç, disipl i n k a r a r l a r ı yargı denetini dışında bırakılamaz.

S i l a h l ı Kuvvetler mensupları i l e hâkimler ve savcılar hakkındaki hükümler saklıdır.

Memurlar ve diğer kamu görevlilerinin yetkilerini kullanırken işledikleri kusurlardan doğan tazminat davaları kendilerine rü-cu edilmek kayd ıy la ve kanunun gösterdiği şekil ve şartlara uygun olarak, ancak idare aleyhine, açılabilir.

Memurlar ve diğer kamu görevlileri hakkında işledikleri id dia edilen suçlardan ötürü ceza kovuşturması açılması, kanunla bel irlenen istisnalar dışında, kanunun gösterdiği idarî merciin i z nine bağlıdır."

"Madde 148.- Anayasa Mahkemesi, kanunların, kanun hükmünde kararnamelerin ve Türkiye Büyük Millet Meclisi İçtüzüğünün Anayasaya ş e k i l ve esas bakımlarından uygunluğunu denetler. Anayasa d e ğ i şikliklerini ise sadece şekil bakımından inceler ve denetler. Ancak, olağanüstü hallerde, sıkıyönetim ve savaş hallerinde çıkarılan kanun hükmünde kararnamelerin şekil ve esas bakımından Anayasaya a y k ı r ı l ı ğ ı iddiasıyla, Anayasa Mahkemesinde dava açılamaz.

Kanunların şekil bakımından denetlenmesi, son oylananın, öngörülen çoğunlukla yapılıp yapılmadığı; Anayasa değişikliklerin-de ise, teklif ve oylama çoğunluğuna ve ivedilikle görüşülemeye-



c e ğ i ş a r t ı n a uyulup u y u l m a d ı ğ ı h u s u s l a r ı ile s ı n ı r l ı d ı r . Ş e k i l bak ı m ı n d a n denetleme, Cumhurbaşkanınca veya T ü r k i y e Büyük M i l l e t Mecl i s i ü y e l e r i n i n b e ş t e b i r i t a r a f ı n d a n i s t e n e b i l i r . Kanunun y a y ı m l a n d ı ğ ı t a r i h t e n i t i b a r e n on gün g e ç t i k t e n sonra, ş e k i l b o z u k l u ğ u na d a y a l ı i p t a l d a v a s ı a ç ı l a m a z ; d e f ' i y o l u y l a da i l e r i s ü r ü l e m e z .

Anayasa Mahkemesi C u m h u r b a ş k a n ı n ı , Bakanlar Kurulu Ü y e l e r i n i , Anayasa Mahkemesi, Y a r g ı t a y , D a n ı ş t a y , A s k e r i Y a r g ı t a y , Asker i Y ü k s e k İ d a r e Mahkemesi B a ş k a n ve ü y e l e r i n i . B a ş s a v c ı l a r ı n ı , Cumhuriyet B a ş s a v c ı v e k i l i n i , Hakimler ve S a v c ı l a r Y ü k s e k Kurulu ve S a y ı ş t a y B a ş k a n ve ü y e l e r i n i g ö r e v l e r i y l e i l g i l i s u ç l a r d a n d o l a y ı Yüce Divan s ı f a t ı y l a y a r g ı l a r .

Y ü c e Divanda, s a v c ı l ı k g ö r e v i n i Cumhuriyet B a ş s a v c ı s ı veya Cumhuriyet B a ş s a v c ı v e k i l i yapar .

Y ü c e Divan kararları k e s i n d i r . Anayasa Mahkemesi, Anayasa i l e v e r i l e n d i ğ e r g ö r e v l e r i de

yerine g e t i r i r . " I I I - İLK İNCELEME : Anayasa Mahkemesi İ ç t ü z ü ğ ü n ü n 15. maddesi u y a r ı n c a , B a ş k a n

H.Semih Ö z m e r t , ü y e l e r ; Orhan Onar, Necdet D a r ı c ı o ğ l u , Kenan Ter -z i o ğ l u , Yekta Güngör Özden , Muammer Turan, Mehmet Ç ı n a r l ı , S e l a h a t t i n Metin , Servet Tüzün, Mahmut C.Cuhruk ve Mustafa G ö n ü l ' ü n k a t ı l m a l a r ı y l a 2.8.1985 gününde y a p ı l a n ilk inceleme t o p l a n t ı s ı n da. Anayasa' n ı n 148. maddesinin i k i n c i f ı k r a s ı n d a ve Anayasa Mahkemesinin K u r u l u ş u ve Y a r g ı l a m a U s u l l e r i Hakkında 2949 s a y ı l ı Kanun' un 22. maddesinde, kanunlar hakk ında y a y ı m l a n d ı k l a r ı t a r i h t e n i t ibaren on gün g e ç t i k t e n sonra, ş e k i l b o z u k l u ğ u n a d a y a l ı i p t a l dav a s ı n ı n a ç ı l a m a y a c a ğ ı n ı n ö n g ö r ü l d ü ğ ü ; T ü r k i y e Büyük M i l l e t Mec-l i s i ' n i n 90 ü y e s i t a r a f ı n d a n a ç ı l a n ş e k l e d a y a l ı i p t a l d a v a s ı n ı n i s e , 3.5.1985 günlü 3194 Sayılı İmar Kanununun Resmi Gazete'de y a y ı m l a n d ı ğ ı 9.5.1985 tarihinden i t ibaren on gün g e ç t i k t e n sonra 8.7.1985 günü a ç ı l m ı ş b u l u n d u ğ u n d a n , d a v a n ı n ş e k l e i l i ş k i n k ı s m ı n ı n s ü r e a ş ı m ı nedeniyle reddine, Necdet D a r ı c ı o ğ l u ve Yekta Güng ö r Özden'in k a r ş ı o y l a r ı ve o y ç o k l u ğ u y l a , dosyada e k s i k l i k bulunmad ı ğ ı n d a n işin esasının incelenmesine, incelemenin dava konusu Kanun'un 8. , 21. , 2 2 . , 24,, 25. , 26. , 27. , 44. , 46. , 47. , 48. ve Geç i c i S. ve G e ç i c i 7 . maddeleri y ö n ü n d e n y a p ı l m a s ı n a o y b i r l i ğ i y l e karar v e r i l m i ş t i r .

IV- ESASIN İNCELENMESİ : İ ş i n esasına ilişkin rapor, dava d i l e k ç e s i , i p t a l i istenen

yasa maddeleri , ve bu konudaki yasama b e l g e l e r i , i p t a l isteminde d a y a n ı l a n Anayasa k u r a l l a r ı ve ö t e k i metinler okunduktan sonra ger e ğ i g ö r ü ş ü l ü p d ü ş ü n ü l d ü :



A— 3194 sayılı Kanun'un şekil yönünden Anayasa'ya aykırılığı sorunu t Anayasa'nın 148. maddesinin ikinci fıkrası; Anayasa Mah

kemesinin, kanunların, Anayasa 'ya şekil bakımından uygunluğunu denetlemesi yönünden, "Kanunların şekil bakımından denetlenmesi, son oylamanın öngörülen çoğunlukta yapılıp yapılmadığı; ... husasları i l e sınırlıdır. Şekil bakımından denetleme, Cumhurbaşkanınca veya Türkiye Büyük Millet Meclisi üyelerinin beşte b i r i tarafından istenebilir. Kanunun yayımlandığı tarihten itibaren 10 gün geçtikten sonra, şekil bozukluğuna dayalı iptal davası açılamaz; def'i yoluyla da i l e r i sürülemez." biçimindeki kurallarla bazı sınırlamalar getirmektedir. 2949 sayılı "Anayasa Mahkemesinin Kuruluşu ve Yargılama Usulleri Hakkında Kanun"un 22. maddesinde de yeralan bu hükme göre, kanunların şekil yönünden Anayasa'ya aykırılıkları iddiasıyla iptal davası açma hakkı on günle sınırlanmıştır. Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin 90 üyesi tarafından açılan şekle dayalı iptal davası ise, 3.5.1985 günlü, 3194 Sayılı İmar Kanununun Resmî Gazete'de yayımlandığı 9.5.1985 tarihinden 10 gün geçtikten sonra 8.7.1985 günü açılmış bulunmaktadır. Bu duruma göre şekle dayalı İptal davasının süresinde açıldığından söz edilemez. Bu itibarla davanın şekle ilişkin kısmı il k inceleme safhasında reddedilmiştir.

Necdet Darıcıoğlu ve Yekta Güngör Özden bu görüşe katılmamışlardır.

B- 3194 sayılı İmar Kanunu'nun kimi maddelerinin Anayasa'ya aykırılığı sorunu: 1) 8 . madde yönünden: Bu maddenin birinci fıkrasının (a)

bendinde, bölge planları tanımına yer verilmekte ve gerekli görüldüğü hallerde bu planları yapmakla Devlet Planlama Teşkilâtı görevlendirilmektedir. Aynı fıkranın (b) bendinde "Nazım İmar Planı" ve "Uygulama İmar Planı" olarak ikiye ayrılan imar planlarının yapımı konusunda belediye sınırları içinde belediyeler; belediye ve mücavir alan dışında v a l i l i k l e r y e t k i l i kılınmaktadır. Yalnız burada belediye sınırları içindeki yerlerden farklı olarak, planların i l g i l i s i tarafından da yaptırılabileceği kabul edilmekte ancak, bu planların da valiliklerce onaylanacağı belirtilmektedir. Belediye sınırları içinde, Belediye Meclisince ve belediye ve mücavir alan dışında valiliklerce onaylanarak yürürlüğe giren planlara onay tarihinden itibaren b i r aylık ilân süresi içinde i t i r a z hakkı tanınmakta, Belediye Meclislerinin ve valiliklerin, itirazları onbeş gün içinde kesin karara bağlayacakları kabul edilmektedir.

Son fıkrada imar planlarının aleni olduğu belediye başkanlıkları ve mülkî amirlerin, imar planının tamamını veya b i r kısmını kop-


18 Nisan 1987 — Sayı : 19435 RESMİ G A Z E T E Sayfa : 21

yalar veya kitapçıklar haline getirip çoğaltarak, tespit edilecek ücret karşılığında isteyenlere vereceği hüküm altına alınmaktadır. 3194 sayılı İmar Kanununun yukarıda anılan 8. maddesi genel olarak değerlendirildiğinde göze çarpan en önemli husus, eskisinden farklı olarak Bakanlığın, imar planlarını aynen veya değiştirerek onamak ya da değiştirilmek üzere geri çevirme konusunda sahip olduğu yetkilerinin kaldırılmış olmasıdır. Böylece imar kararlarının alınmasında yerel yönetimlere ağırlık verildiği gözlenmekte VE maddeye ilişkin gerekçe de bu anlayışı doğrulamaktadır.

Dava dilekçesinde, Anayasa'nın 56. maddesinin gerekçesinden bazı bölümler alınarak bu madde i l e devletin, yurt veya bölge genelinde düzenlemeler ve planlamalar yapmasına ve bu konuda gerekli denetimle yükümlü kılınmasına karşın, bölge planları yapılması hususunun Devlet Planlama Teşkilatının ihtiyarına bırakılmasının Anayasa'ya aykırılık oluşturduğu öne sürülmektedir.

Anayasa'nın "Sağlık hizmetleri ve çevrenin korunması" başlıklı 56. maddesinde, "Sağlıklı ve dengeli bir çevrede yaşama hakkı "ndan söz edilmektedir. Bu madde bütünüyle incelendiğinde; "Sağlıklı ve dengeli çevre" kavramına, doğal güzelliklerin korunduğu, kentleşme ve sanayileşmenin getirdiği hava ve su kirlenmesinin önlendiği b i r çevre kadar, b e l l i b i r plan ve programa göre düzenlenmiş çevrenin de gireceği kuşkusuzdur. Bu durumda Anayasa'ya aykırılık sorunu bakımından önemli olan ve açıklığa kavuşturulması gereken husus, yasanın 8. maddesinde "bölge planları" konusunda Devlet Planlama Teşkilatına tanınan yetkinin niteliği olmaktadır.

3194 sayılı Yasanın "genel gerekçe"sinde konuyla i l g i l i olarak şu görüşlere yer verilmektedir. "Bu kanun tasarısı ile ülkemizde planlama ilk defa olarak b i r sisteme bağlanmış ve planlamanın gelişmeyi önceden yönlendirmesi ilkesi getirilmiştir. Bu amaçla beş yıllık kalkınma planları ve buna bağlı yıllık icra programları çerçevesinde imarla i l g i l i ilke ve hususları tesbitte tüm f i z i k i plan kademeleri ile sosyo-ekonomik baza dayalı kararların mekâna yansımasını sağlayacak boyut getirilmiştir". 8. maddenin gerekçesinde ise, "İmar planlarının, 5 yıllık kalkınma planı i l k e l e r i doğrultusunda gerçekleştirilmesi ve f i z i k i planların bütününde sosyo-ekonomik esasa dayalı düzenlemenin getirilmesi ve bu suretle şehirlerin gelişmesinin Bölge Planları i l e yönlendirilmesinden söz edilmektedir. Buraya kadar yapılan açıklamalardan ve Yasanın 8. maddesinin b i r i n c i fıkrasının (a) bendinde, "sosyo-ekonomik gelişme eğilimle r i n i , yerleşmelerin gelişme potansiyelini, sektörel hedefleri, faaliyetlerin ve a l t yapıların dağılımını belirlemek" biçiminde yapılan tanımlamadan, bölge planlarının daha çok ekonomik boyutlu plan-



l a r o l d u ğ u a n l a ş ı l m a k t a d ı r . Dava dilekçesindeki Anayasa 'ya a y k ı r ı l ı k i d d i a s ı a n ı l a n p l a n l a r ı n y a p ı l m a s ı hususunda Devlet Planlama T e ş k i l a t ı n a mutlak d e ğ i l i h t i y a r i b i r y e t k i tanınmasından kaynakl a n m a k t a d ı r . Bu konuda Anayasamız a ç ı k b i r hüküm getirmemektedir. Ancak, A n a y a s a ' n ı n 56. ve 57. maddelerinin birlikte incelenmesinden Anayasa Koyucunun, yapılarla bütünleşen çevrenin b e l l i bir program ve p lan dahilinde düzenlenmesini istediği, yerleşimde dengeye önem verdiği anlaşılmaktadır. Sözü edilen 8. maddenin b i r i n c i f ı k r a s ı (a) bendinde belirtildiği üzere, yazılı koşulların v a r l ı ğ ı halinde Devlet Planlama Teşkilatı aracılığı i l e girişimde bulunacaktır.

Dava dilekçesinde, 3194 sayılı Yasanın 8 . maddesinin b i r i n c i f ı k r a s ı (b) bendinde nazım imar planı i l e uygulama imar plan ı yapma yetkisinin belediye ve valiliklere verilmesiyle planların Devletin b i l g i s i ve denetimi dışında kesinleşeceği, böylece Ana-yasa'nın 5 7 . maddesi uyarınca Devletin "Şehirlerin özelliklerini ve ç e v r e şartlarını gözeten bir planlama yapması" olanağının kalmay a c a ğ ı , a y r ı c a bağımsız, kendine özgü, tedbirler ve planlamaların b i r b i r i n e bitiştirildiğinde bir bütün meydana getirmeyecekleri bel i r t i l e r e k bu durumun Anayasa'ya aykırı olduğu i l e r i sürülmektedir.

A n a y a s a ' n ı n "konut hakkı" başlığını taşıyan 57. maddesinde, "Devle t , şehirlerin özelliklerini ve çevre şartlarını gözeten bir planlama çerçevesinde, konut ihtiyacını karşılayacak tedbirleri a-l ı r , a y r ı c a toplu konut teşebbüslerini destekler", denilmekte, Danışma Meclisi Anayasa Komisyonunca hazırlanan gerekçede de; "Vatand a ş l a r için konutun a rz ettiği önem dikkate alınarak, Devletin konut yapımını destekleyici, planlayıcı rolüne işaret edilmektedir.. Konutların yapımında modern şehirleşme ve çevre şartları gözetilmektedir. Madde, bu ifadesiyle kötü şehirleşmenin önlenmesinin ger e ğ i n e de i ş a r e t etmektedir. Bina planlaması, şehir planlamasının b i r parçasıdır. Şehirlerin ve yapıların tabiatın içinde bir yara g i b i yer almaması için genel bir çevre içinde düşünülmeleri de maddede Devlete ö d e v olarak gösterilmiştir" biçiminde görüşlere yer verilmektedir.

Gerekçesiyle birlikte değerlendirildiğinde maddenin asıl amac ı n ı n , "Konut hakkı"nı düzenlemek olduğu anlaşılmaktadır. Ancak, Anayasa burada kişilerin konut hakkını kullanabilmelerini sağlamakl a görevlendirdiği Devletin, bu görevini şehirlerin Özelliklerini ve ç e v r e şartlarını gözeten bir planlama çerçevesinde yerine getirilmesini istemektedir. Bu konuda bir hususun açıklığa kavuşturulm a s ı gerekmektedir. Anayasamız planlama kararlarının alınmasında b i r ayırıma gidilmeksizin sadece "Devlet"ten söz ettiğine göre.

Y a r g ı B ö l ü m ü Sayfa 19


bu konudaki y e t k i y i merkezi y ö n e t i m mi, yoksa y e r e l y ö n e t i m l e r mi k u l l a n a c a k l a r d ı r ? A n a y a s a ' n ı n 123, maddesinde, " İ d a r e , k u r u l u ş Ve g ö r e v l e r i y l e b i r b ü t ü n d ü r ve kanunla d ü z e n l e n i r . " d e n i l d i ğ i n e g ö r e Anayasa Koyucu t a r a f ı n d a n a n ı l a n y e t k i n i n hem merkezi idare , hem de y e r e l idare lerce ya da b i r l i k t e k u l l a n ı l a c a ğ ı n ı n ö n g ö r ü l düğü a n l a ş ı l m a k t a d ı r .

A n a y a s a m ı z a g ö r e , y e r e l y ö n e t i m l e r de Devlet kavramına dah i l o l d u ğ u n a ve bu durumda da, gerek b u n l a r ı n ve gerek v a l i l i k l e r i n y a p t ı r a c a k l a r ı p lan larda , ş e h i r l e r i n ö z e l l i k l e r i n i n ve ç e v r e ş a r t l a r ı n ı n g ö z a r d ı e d i l e c e ğ i d ü ş ü n ü l e m e z . Öte yandan her y e r l e ş i m merkezinin kendi d o ğ a l ve k ü l t ü r e l d e ğ e r l e r i i ç i n d e b i r b ü t ü n o l u ş t u r d u ğ u b i r g e r ç e k t i r , A n a y a s a ' n ı n 57. maddesinde de " ş e h i r l e r i n ö z e l l i k l e r i n i ve ç e v r e ş a r t l a r ı n ı g ö z e t e n b i r planlama"dan s ö z e d i l mektedir. A y r ı c a 8. madde i l e merkezi idarenin planlama konusunda tüm y e t k i l e r i y e r e l y ö n e t i m l e r e d e v r e d i l m i ş d e ğ i l d i r . Madde i ç e r i ğ i n d e n a n l a ş ı l a c a ğ ı ü z e r e merkezi y ö n e t i m bu y e t k i y i g e r e k l i g ö r d ü ğ ü hal lerde k u l l a n a c a k t ı r . K a l d ı k i , Y a s a n ı n 9. maddesi i l e Bakanl ı ğ a bu konuda g e n i ş y e t k i l e r t a n ı n m ı ş t ı r .

Dava d i l e k ç e s i n d e ; 3194 s a y ı l ı Y a s a n ı n 8. maddesinde yer a lan p l a n l a r a i t i r a z hal inde , belediye m e c l i s l e r i n i n ve v a l i l i k l e r i n b u n l a r ı kes in karara b a ğ l a y a c a k l a r ı n a i l i ş k i n k u r a l ı n da, A n a y a s a ' n ı n 125. maddesinin b i r i n c i f ı k r a s ı n a a y k ı r ı o l d u ğ u ö n e s ü r ü l m e k t e d i r .

A n a y a s a ' n ı n "Yargı yolu" b a ş l ı k l ı 125. maddesinin b i r i n c i f ı k r a s ı n d a ; " İ d a r e n i n her t ü r l ü eylem ve i ş l e m l e r i n e k a r ş ı y a r g ı y o l u a ç ı k t ı r " denilmektedir. Y a s a n ı n , Anayasa'ya a y k ı r ı o l d u ğ u i l e r i s ü r ü l e n 8. maddesinde, belediye s ı n ı r l a r ı i ç i n d e kalan y e r l e r i ç i n belediye m e c l i s l e r i , belediye ve m ü c a v i r a lan d ı ş ı n d a k a lan y e r l e r i ç i n v a l i l i k l e r c e onaylanan p lan lara k a r ş ı b i r a y l ı k i l a n s ü r e s i i ç i n d e i t i r a z o l u n a b i l e c e ğ i ve belediye m e c l i s i ve v a l i l i k l e r i n i t i r a z l a r ı kes in karara b a ğ l a y a c a k l a r ı hükmüne y e r v e r i l m i ş t i r . Anayasa Mahkemesinin b i r ç o k k a r a r ı n d a da b e l i r t i l d i ğ i g i b i , ancak kes in ve y ü r ü t ü l m e s i zorunlu i d a r i k a r a r l a r dava konusu o l a b i l i r . Bu nedenle yasalarda, i d a r i k a r a r l a r ı n ne zaman " k e s i n l i k k a z a n a c a ğ ı n ı n be l i r t i lmes inden y a r g ı yolunun k a p a t ı l d ı ğ ı ş e k l i n de b i r anlam ç ı k a r ı l a m a z . Y a r g ı yolunun k a p a t ı l m ı ş s a y ı l a b i l m e s i i ç i n Yasa Koyucunun bunu a ç ı k ç a b e l i r t m e s i gerekmektedir.

Planlama konusunda y e r e l y ö n e t i m i n y e t k i l e r i n i d ü z e n l e y e n 3194 s a y ı l ı Y a s a n ı n 8. maddesinin, dava d i l e k ç e s i n d e genel o larak yer alan A n a y a s a ' n ı n 2 . , 7 . , 10 . , 43. , 63. , 88. , 128., 129 ve 148. maddeleri i l e b i r i l g i s i b u l u n m a m a k t a d ı r .

Bu nedenlerle inceleme konusu bu madde d ü z e n l e m e s i n d e Anayasa 'ya a y k ı r ı b i r y ö n g ö r ü l m e m i ş t i r .

Yargı Bölümü Sayfa . 20


2) 21 . , 22. , 24. ve 25. maddeler yönünden : Dava dilekçesinde 21 . , 22., 24. ve 25. maddelere yöneltilen

Anayasa'ya aykırılık iddiası, bu maddelerde yer alan yeminli serbest mimarlık ve mühendislik bürolarının hukuki niteliği i l e i l g i l i d i r .

3194 sayılı Yasanın "yapı ruhsatiyesi"nin düzenlendiği 21. maddesinin i l k fıkrasında aynen, "Bu Kanun kapsamına giren bütün yapılar için 26 ncı maddede belirtilen istisna dışında belediye veya valiliklerden veya yeminli serbest mimarlık ve mühendislik bürolarından yapı ruhsatiyesi alınması mecburidir..." denilmektedir.

Görüldüğü gibi, fıkranın getirdiği en önemli yenilik başvuru halinde belediye ve va l i l i k l e r i n yanı sıra yeminli serbest mimarlık ve mühendislik bürolarına da "yapı ruhsatiyesi" verme yetkisinin tanınmış olmasıdır. Bu konuda belediye ve va l i l i k l e r l e , yeminli bür o l a r arasında b i r ayırım yapılmamıştır.

Ruhsat alma şartlarını düzenleyen 22. maddeye ilişkin olarak d a v a c ı tarafından bu maddede yer alan yeminli bürolar dışında b i r a y k ı r ı l ı k nedeni i l e r i sürülmemektedir.

3194 s a y ı l ı Yasanın dava konusu 24. maddesi, yeminli serbest m i m a r l ı k v e mühendislik bürolarının kuruluşu, yetki alanları ve sorumluluklarına ilişkin bulunmaktadır. Maddenin bir i n c i fıkrasında, y a p ı ruhsatiyesi ile i l g i l i görevlerin, gerektiğinde Bakanlıkça belirlenecek belediyelerde ve illerde, belediye ve v a l i l i k l e r i n yanı • ı r a yürütmek üzere kurulacak yeminli serbest mimarlık ve mühendisl i k bürolarına verileceği hükme bağlanmaktadır. Bu düzenleme b i ç i -minden yeminli büroların kurulduğu yerlerde yapı ruhsatiyesi i l e i l g i l i görevlerin, v a l i l i k ve belediyelerin yanı sıra yeminli büro-l a r c a yürütüleceği anlaşılmaktadır. Maddenin ikinci fıkrasında yeminli büroların en az oniki yıllık meslek tecrübesi olan inşaat mühendisi ve mimarlar tarafından kurulabileceği, Üçüncü fıkrasında, birden çok yeminli büro kurulmasının Bakanlığın iznine bağlı olduğ u belirtilmekte, dördüncü fıkrasında ise; ilçelerle i l g i l i olarak iş azlığı sebebiyle yeminli büro kurulması veya kurulmuş olanın kapatılması halinde çevre ilçelerden b i r y e t k i l i büronun Bakanlıkça görevlendirileceği hükme bağlanmaktadır. Beşinci fıkrada; bazı sakıncaların olabileceği düşüncesiyle yeminli bürolara inşaatın durdurulması veya yıktırılması, imar planı ve proje hazırlaması, fenni sorumluluk üstlenmesi, müşavirlik ve müteahhitlik yapılması yasaklanmaktadır. Bunu izleyen fıkrada; yeminli büroların görevleri i l e i l g i l i olarak, suç sayılacak f i i l l e r i n e işaret edilmekte ve büro elemanlarının görevlerini yaparken Devlet memuru sayılacakları, işledikleri suçlar dolayısıyla Devlet memuru gibi cezalandırılacakları, ayrıca bu suçları işleyen büro sahiplerinin bürolarının kapatılacağı, b i r daha büro açamayacakları, suç işleyen büroda çalışan

Y a r g ı Bolumu Sayfa 21

18 Nisan 1987 — Sayı . 19435 RESMÎ G A Z E T E Sayfa : 25

görevlilerin ise, bu tür bürolarda b i r daha görev alamayacakları açıklanmaktadır. Son fıkrada dar yeminli büroların görev süreleri-nin tespiti ve denetiminin Bakanlığa a i t olduğu belirtilmektedir.

Tasanın dava konusu 25. maddesi " yeminli serbest mimarlık ve mühendislik bürolarının sınıflandırılması" esaslarını düzenlemektedir. Madde metninin incelenmesinden anlaşılacağı gibi, yeminli bürolar dört sınıfa ayrılmakta, bunlardan birinci , ikinci ve üçün-cü sınıf olanları Türk Mühendis ve Mimar edaları Birliğinin görüşü alınarak, dördüncü sınıf olanların ise resen, Bayındırlık ve İskan Bakanlığınca sınıflandırılacağı esası kabul edilmektedir. Maddenin İkinci ve daha sonraki fıkralarında, Bakanlığın sınıflandırmada, her büronun yetki çevresi içindeki nüfus yoğunluğu i l e işin teknik niteliğini esas alacağı, her i k i yılda bu büroların durumunu inceleyerek, yeniden yapacağı sınıflandırmayı Resmî Gazete i l e ilan edeceği belirtildikten sonra yeni sınıflandırma ilan olununcaya kadar, eski sınıflandırmaya göre uygulama yapılacağı belirtilmektedir.

Dava dilekçesinde 21. , 22. , 24. ve 25. maddelerde sözü edilen yeminli büroların kuruluş ve işleyişlerinin Anayasa'ya aykırılığı iddiasına ilişkin olarak özetle şu görüşlere ver verilmiştir. Anayasa'nın 128. maddesine göre; Devletin, kamu iktisadî teşebbüsl e r i ve diğer kamu tüzelkişilerinin genel idare esaslarına göre yürütmekle yükümlü oldukları kamu hizmetlerinin gerektirdiği asli ve sürekli görevler, memurlar ve diğer kamu görevlileri eliyle görülür. Memurların ve diğer kamu görevlilerinin n i t e l i k l e r i , atanmaları, görev ve yetkileri, hakları ve yükümlülükleri, aylık ve ödenekleri ve diğer özlük işleri kanunla düzenlenir. Madde 129 da ise, memurlar ve diğer kamu görevlileri i l e i l g i l i görev, sorumluluk, disiplin kovuşturması konuları düzenlenmiştir. Yapı izni verme b i r kamu görevidir. Polis örgütünün, özellikle tabanca izni, pasaport gibi kimi görevleri nasıl özel dedektif bürolarına bırakılamazsa, kolluk görevi niteliğindeki yapı denetiminin özünü oluşturan yapı ve kullanma i z i n l e r i n i verme yetkisi de özel kişilere devredilemez. Bir kişinin Devlet memuru sayılabilmesi için herhangi bir kamu kuruluşunda b e l l i b i r kadroyu doldurması, ücretini ve benzeri hakları Devletten ya da belediyeden alması zorunludur.Her türlü çıkar ilişkilerine açık bulunan imar konusundaki rüşvet, görevi kötüye kullanma olayları herkesçe bilinirken böyle b i r düzenleme sübjektif niyetlerin gerçekleşmesi amacına yönelik bir durum ifade etmektedir. Bu nedenlerle Yasanın 21., 22., 24. ve 25. maddeleri, Anayasa'nın 128. ve 129. Raddelerine aykırı bulunmaktadır.

Anayasa'nın "Kamu hizmeti görevlileri" i l e i l g i l i olarak "Genel i l k e l e r " i belirleyen 128. maddesinde, "Devletin, kamu ik-



t i s a d i t e ş e b b ü s l e r i ve d i ğ e r kamu t ü z e l k i ş i l e r i n i n genel idare e s a s l a r ı n a g ö r e y ü r ü t m e k l e yükümlü o l d u k l a r ı kamu h izmet l er in in g e r e k t i r d i ğ i asli v e s ü r e k l i g ö r e v l e r , memurlar ve d i ğ e r kamu g ö r e v l i l e r i e l i y l e g ö r ü l ü r .

M e m u r l a r ı n ve d i ğ e r kamu g ö r e v l i l e r i n i n n i t e l i k l e r i , atanm a l a r ı , g ö r e v v e y e t k i l e r i , h a k l a r ı ve y ü k ü m l ü l ü k l e r i , a y l ı k ve ö d e n e k l e r i ve d i ğ e r ö z l ü k i ş l e r i kanunla d ü z e n l e n i r .

Üst kademe y ö n e t i c i l e r i n i n y e t i ş t i r i l m e usul ve e s a s l a r ı , k a n u n l a ö z e l o l a r a k d ü z e n l e n i r . " d e n i l d i ğ i n e g ö r e , Anayasa'ya a y k ı r ı l ı k sorunu b a k ı m ı n d a n ö n e m l i olan ve a ç ı k l ı ğ a k a v u ş t u r u l m a s ı gerek e n h u s u s , 3194 s a y ı l ı Kanunun i l g i l i maddelerinde y e r alan yeminl i b ü r o e l e m a n l a r ı n ı n , " d i ğ e r kamu g ö r e v l i l e r i " kavramı i ç i n d e m ü t a l â a e d i l i p e d i l m e y e c e ğ i o l m a k t a d ı r . Bu konudaki sorunun çözümlenebilmes i i ç i n ö n c e l i k l e y a p ı ruhsat iyes i ve y a p ı kullanma izni vermenin hukuki n i t e l i ğ i n i n be l ir lenmes i gerekir .

Uygulamada ve ö ğ r e t i d e de kabul e d i l d i ğ i g i b i ; ister "bağlı y e t k i " i s t e r "takdir y e t k i s i " ş e k l i n d e k u l l a n ı l s ı n "ruhsat verme" idarenin, k o l l u k f a a l i y e t l e r i i ç i n d e yer a l m a k t a d ı r . Bu nedenle r u h s a t v e y a p ı kullanma i z n i vermenin, a s l i ve sürekli bir kamu g ö r e v i o l d u ğ u hususunda duraksamaya yer yoktur . Bu durum karşısınd a , b u hizmetin ancak memurlar ve d i ğ e r kamu g ö r e v l i l e r i eliyle yür ü t ü l m e s i g e r e k i r . Esasen A n a y a s a ' n ı n 128. maddesi i l e benimsenen İ l k e de bu d o ğ r u l t u d a d ı r . İ n ş a a t r u h s a t ı ve y a p ı kullanma izninin hukuki n i t e l i ğ i ve bunun sonucu olarak bu hizmetin ancak memurlar v e d i ğ e r kamu g ö r e v l i l e r i t a r a f ı n d a n y ü r ü t ü l e b i l e c e ğ i n i n kabulü yem i n l i b ü r o e l e m a n l a r ı n ı n hukuki statüsünün belirlenmesini gerekt i rmekted ir . Memur o l m a d ı k l a r ı konusunda duraksamaya y er bulunmayan y e m i n l i b ü r o e l e m a n l a r ı bakımından önemli olan v

new t.c. resmî gazeteresmigazete.gov.tr/arsiv/19435.pdf · 2018. 5. 22. · madde 3 — bu tebliğ...

Documents