name: te aotaihi kutia-ngatatereomaori.tki.org.nz/content/download/27260/162726/fil…  · web...

52
Te Hiringa i te Mahara YEAR 9 UNIT PLAN 1 HE TOHU TĀKARO 1 A project managed by Gardiner and Parata Limited for the Ministry of Education

Upload: others

Post on 27-Jun-2020

1 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: NAME: Te Aotaihi Kutia-Ngatatereomaori.tki.org.nz/content/download/27260/162726/fil…  · Web viewChina 5 He kahurangi te papa, he whetū kōwhai kei waenganui, he rārangi whetū

Te Hiringa i te Mahara

YEAR 9 UNIT PLAN 1

HE TOHU TĀKARO

1

A project managed by Gardiner and Parata Limited for the Ministry of Education

Page 2: NAME: Te Aotaihi Kutia-Ngatatereomaori.tki.org.nz/content/download/27260/162726/fil…  · Web viewChina 5 He kahurangi te papa, he whetū kōwhai kei waenganui, he rārangi whetū

Te Hiringa i te Mahara

TE AHUA O TE MAHERE Akoranga 1 Tohu haki 5 Mahere Ngā Ngohe Rauemi/Pānui

Akoranga 2 Ngā kapa Kiwa 13 Mahere Ngā Ngohe Rauemi/Pānui Akoranga 3 He tohu tākaro 17 Mahere Ngā Ngohe Rauemi/Pānui

Akoranga 4 He koura 24

Mahere Ngā Ngohe Rauemi/Pānui

Akoranga 5 He tohu kōrero 30

Mahere Ngā Ngohe Rauemi

Akoranga 6/7/8 He tohu whakaatu 34

Mahere Ngā Ngohe

2

A project managed by Gardiner and Parata Limited for the Ministry of Education

Page 3: NAME: Te Aotaihi Kutia-Ngatatereomaori.tki.org.nz/content/download/27260/162726/fil…  · Web viewChina 5 He kahurangi te papa, he whetū kōwhai kei waenganui, he rārangi whetū

Te Hiringa i te Mahara

Kaupapa Mahi 1Tau 9

HE TOHU TĀKARO

KAUPAPA TEINAKOEKE 1 - 2

TE ROA 8 X 45 meneti

WHĀINGA PAETAE

1.2 Introduce themselves and others and respond to introductions 1.4 Communicate about personal information such as name, age, nationality and home 2.5 Students will be able to communicate about physical characteristics, personality and feelings

This Unit Plan includes kaupapa Māori references from He Aratohu 2007 Integrating Kaupapa Māori into Mainstream Secondary School Teaching and Learning Programmes-Practical Guidelines for teachers of all subjects. See www.thm.ac.nz

TE KAUPAPA AKO ME ONA WHEUE

Mainstream He AratohuLanguage and Languages - Te Reo MāoriWhenu Torohū: Whakarongo, Pānui, Mātakitaki

Whenu Whakaputa: Kōrero, Tuhituhi, Whakaari

Reo Māori Integration ModelReo Māori vocab, word puzzles, phrases, mihi.

TE REO MĀORI Ngā ariā o te reo Te wetewete i te reo

kupu mahikupu āhuakupu ingoanōte rerehāngū

Kupu houpounga hoemirihaupanga matākaiparetaumāhekeheketāhekehekekotikotitāhei

Kīwaha

kātahiputa te ihuhinga

NGĀ PŪKENGA HEI WHAI

Hei te mutunga o te kaupapa mahi nei, ka āhei te ākonga ki te:

tohu, ki te whakamōhio hoki i ngā kupu ngāwari, i ngā rerenga kōrero kua waia nei te whakarongo atu

pānui i ngā kupu ngāwari, i ngā rerenga kōrero mārama nei te whai

whakahoki kōrero i te reo Māori ki ngā kōrero mihi, tohutohu, pātai ngāwari hoki

tuhi i ngā kupu ngāwari, i ngā rerenga kōrero mārama nei te whai

KAWENGANgā tikanga hei whakahauhau atu i ngā ākonga kia mārama ai ngā mahi ki a rātou e tutuki ai ngā whāinga pūkenga

Me whakanui atu i ngā kupu hou kia mau i te ākonga. Me whakauru mai ko ngā kupu pēnei i te; He pai ki a/te ... Ko wai ..., Nō hea a ..., Ko te ..., Kupu –tūmahi/ingoa/āhua

MAHI I IA RĀNGOHENgoheK = KatoaTR= TakirōpūT = Takiruatt = Takitahi

Akoranga 11. Haki2. Haki=Kupu3. Te kara haki

Akoranga 21. Haki Kiwa

He Aratohu Māori Practice

Me rongo ngā ākonga ki te reo Māori e kōrerotia ana. Tōna tikanga mā tēnei e mau i a rātou ētahi āhuatanga o te reo, mā tēnei anō e kaupapa Māori ai te

3

A project managed by Gardiner and Parata Limited for the Ministry of Education

Page 4: NAME: Te Aotaihi Kutia-Ngatatereomaori.tki.org.nz/content/download/27260/162726/fil…  · Web viewChina 5 He kahurangi te papa, he whetū kōwhai kei waenganui, he rārangi whetū

Te Hiringa i te Mahara

2. Tohu haki

Akoranga 31. He kapa, he kupu2. He kapa, he kōrero3. He kapa, he kōhao

Akoranga 41. He toki, he toa

Akoranga 51. He tohu, he tikanga2. He tohu, he kōrero

Akoranga 6, 7, 81. He tohu, he whakaatu

ako.

Me mataara te kaiako ki te kōrero reo Māori ki ngā ākonga ahakoa te matatau, te kore matatau rānei o te ākonga. Ko te tikanga kia rongo ngā ākonga ki te reo Māori pai, tika hoki e kōrerotia ana.

AROMATAWAINgā whakaritenga e tika ana hei aromatawai i te whai a ngā ākonga kia tutuki i ā rātosu ngā whāinga, kia mau i a rātou ngā pūkenga

1. Te mātakitaki, te whakarongo 2. Te whakahoki kōrero mai a te ākonga3. Te kōrero ki/a ngā hoa ākonga4. Te tuhituhi

RAUEMI 1. Papa Kupu2. Rauemi mō Akoranga 1, 2, 3, 4, 53. See resources on Te Hiringa i te Mahara http://www.thm.ac.nz/resources/

4

A project managed by Gardiner and Parata Limited for the Ministry of Education

Page 5: NAME: Te Aotaihi Kutia-Ngatatereomaori.tki.org.nz/content/download/27260/162726/fil…  · Web viewChina 5 He kahurangi te papa, he whetū kōwhai kei waenganui, he rārangi whetū

Te Hiringa i te Mahara

Tau Mahere Ako 1

Ingoa Mahere Ako He Tohu Tākaro

Tau Akoranga 1 o 8

Ingoa Akoranga Tohu haki

Paetau Tau 9

Te whāinga hei whakatutuki 1.4 Communicate about personal information such as name, age, nationality and home

1.5 Communicate about location

2.5 Communicate about physical characteristics, personality, and feelings

Te wā hei whakatutuki 45 meneti

Ngā rauemi Rauemi 1, 2, 3

Pānui 1

Te raupapa ngohe Te Roa

15

20

15

1. Haki

2. Haki=Kupu

3. Te kara haki

Ngā mahi aromatawai Ngohe 3 – Te kara haki

5

A project managed by Gardiner and Parata Limited for the Ministry of Education

Page 6: NAME: Te Aotaihi Kutia-Ngatatereomaori.tki.org.nz/content/download/27260/162726/fil…  · Web viewChina 5 He kahurangi te papa, he whetū kōwhai kei waenganui, he rārangi whetū

Te Hiringa i te Mahara

Ngohe 1: Haki

Mahi: He whakarongo.

Whāinga: Kia mau i ngā ākonga te ia o tētahi kōrero.

Kia whiwhi: Rauemi 1 Ngā Haki(mā ngā ākonga), Pānui 1 Ngā Haki(mā te kaiako)

Te roa: 15 menetiTe mahi: Takirua

1. Me noho takirua ngā ākonga.2. Me whai Rauemi 1 ia tokorua.3. Pānuitia ngā whakamāramatanga haki(Pānui 1) ki ngā tauira, mā rātou e

tohu mai ko te haki e whakamāramatia ana.4. Ko te tikanga, ka mau i ngā ākonga ngā kupu tāe/kara, ngā kupu e tohu ana i

te takoto o ngā tāe/kara, ngā kupu e tohu ana i ētahi mea e whakaaturia ana i ngā haki.

Ngohe 2: Haki = Kupu

Mahi: He pānui, he whakataurite.

Whāinga: Kia taea e ngā ākonga te whakataurite i ētahi kupu, kōrero ki ngā whakaahua haki.

Kia whiwhi: Rauemi 1 Ngā Haki(mā ngā ākonga), Rauemi 2 Ngā Whakamāramatanga

Te roa: 15 menetiTe mahi: Takirōpū

1. Me noho takirōpū ngā ākonga.2. Me whai Rauemi 1 me Rauemi 2 ia rōpū3. Ko te mahi mā ngā ākonga he whakataurite i ngā kōrero(Rauemi 2) ki ngā haki (Rauemi 1).4. Mā te pānui i ngā kupu, i te ia rānei o te kōrero e taea ai.

6

A project managed by Gardiner and Parata Limited for the Ministry of Education

Page 7: NAME: Te Aotaihi Kutia-Ngatatereomaori.tki.org.nz/content/download/27260/162726/fil…  · Web viewChina 5 He kahurangi te papa, he whetū kōwhai kei waenganui, he rārangi whetū

Te Hiringa i te Mahara

Ngohe 3: Te kara haki

Mahi: He pānui, he tā

Whāinga: Kia taea e ngā ākonga te tā i ētahi kupu, kōrero hei haki.

Kia whiwhi: Rauemi 2 Ngā Whakamāramatanga Rauemi 3 Ngā Kēhua HakiHe pene tāe/kara

Te roa: 10 menetiTe mahi: Takitahi

1. Me noho takitahi ngā ākonga.2. Tapatapahia te Rauemi 3. Hoatu he kēhua haki ki ia ākonga me te kōrero e rite ana mō

taua haki.3. Ko te mahi mā ngā ākonga he tā i taua haki kia rite ki te kōrero i riro i ia.

7

A project managed by Gardiner and Parata Limited for the Ministry of Education

Page 8: NAME: Te Aotaihi Kutia-Ngatatereomaori.tki.org.nz/content/download/27260/162726/fil…  · Web viewChina 5 He kahurangi te papa, he whetū kōwhai kei waenganui, he rārangi whetū

Te Hiringa i te Mahara

Rauemi 1 Ngā Haki (mā ngā ākonga)Me whakarongo ki ngā kōrero a te kaiako mō ngā haki nei. Kia oti i a ia tētahi haki te whakamārama, tuhia te nama o tana kōrero ki te taha o te haki e whakamāramatia ana. Kaua e whāki atu ki tētahi!Listen to the descriptions of these flags, which will be read out by your teacher. As each description is completed write the number of the explanation next to the flag you think was being described.

8

A project managed by Gardiner and Parata Limited for the Ministry of Education

Page 9: NAME: Te Aotaihi Kutia-Ngatatereomaori.tki.org.nz/content/download/27260/162726/fil…  · Web viewChina 5 He kahurangi te papa, he whetū kōwhai kei waenganui, he rārangi whetū

Te Hiringa i te Mahara

Pānui 1 Ngā Haki (mā te kaiako)

Pānuitia ngā whakamāramatanga nei mō ngā haki. Mātua whakahuatia te nama o tō whakamāramatanga kia mōhio ai ngā ākonga he aha ngā nama kia tuhia e rātou ki te taha o ngā haki. Ko te tikanga kia āta whakarongo mai ngā ākonga ki ngā kupu tāe/kara, ki ngā kupu e tohu ana i te takoto o ngā tae/kara, mā reira e āhua mārama ai rātou ki te ia o te kōrero, kaua ki te katoa. Mutu ana te pānuitanga me whakamātautau atu i a rātou kia kitea ngā tika, ngā hapa rānei.

No Whakamāramatanga Whenua1 He kahurangi te papa, he whetū mā, he haki

uniana kei runga, kei te taha maui.Australia

2 He kākāriki te papa, he taimana kōwhai i waenganui. Kei roto i te taimana tētahi porohita kahurangi, ā, he whetū ririki, he pare kei roto

Brazil

3 He mā te papa, he rau māpara whero kei waenganui. He tāhei1 whero kei ia taha

Canada

4 He whero te papa, e rima ngā whetū kōwhai kei runga, kei te taha maui (kotahi te whetū nui, e whā ngā whetū ririki).

China

5 He kahurangi te papa, he whetū kōwhai kei waenganui, he rārangi whetū ririki, e ono, mai runga ki raro o te haki. (he whetū nui e karapotia ana e ngā whetū ririki e ono)

Congo (Zaire)

6 Kotikoti whakapae2 ana ki te whero, ki te mā, ki te pango(kei runga ko te whero, kei waenganui ko te mā, he ēkara kōwhai kei roto i tēnei)

Egypt

7 Tāhekeheke3 ana ki te whero, ki te mā, ki te kahurangi (ko te kahurangi kei te taha o te pou haki, ko te whero kei tawhiti atu i te pou haki)

France

8 Kotikoti whakapae ana ki te karaka, ki te mā, ki te kākāriki (kei runga ko te karaka, kei waenganui ko te mā, ā, kei roto i tēnei ko tētahi wīra kahurangi).

India

9 He mā te papa, he porohita whero kei waenganui Japan10 Kotikoti whakapae ana ki te pango, ki te mā, ki te

kākāriki (kei runga ko te pango, kei raro ko te kākāriki). Kei te taha ki te pou haki ko tētahi tapatoru whero, he whetū mā kei roto.

Jordan

11 Tāhekeheke ana ki te kākāriki, ki te mā, ki te whero (kei te taha maui ko te kākāriki, kei te taha matau ko te whero, kei waenganui ko te mā, he ēkara, he neke, he katuhi4 me ētahi atu tohu kei waenganui)

Mexico

12 Kotikoti whakapae ana ki te mā, ki te kahurangi, ki te whero (kei runga ko te mā, kei raro ko te whero)

Russia

13 He ‘Y’ e takoto whakapae ana. He whero te tāhei o runga ake i te ‘Y’, he kahurangi te tāhei i raro iho (he mā te pakitaha5 whāiti). He pango kei roto i te

South Africa

1 stripe2 horizontal stripe/band3 vertical stripe/band4 cactus

9

A project managed by Gardiner and Parata Limited for the Ministry of Education

Page 10: NAME: Te Aotaihi Kutia-Ngatatereomaori.tki.org.nz/content/download/27260/162726/fil…  · Web viewChina 5 He kahurangi te papa, he whetū kōwhai kei waenganui, he rārangi whetū

Te Hiringa i te Mahara

‘Y’(he kōwhai te pakitaha whāiti)14 He kahurangi te papa, he rīpeka kōwhai te tohu Sweden15 He kahurangi te papa, he whero te rīpeka nui i

waenganui, he mā ngā pakitahaUnited Kingdom

16 Kotikoti whakapae ana ki te whero, ki te mā, tekau mā toru ngā tāhei. Kei runga, kei te taha maui he tapawhā kahurangi, he nui ōna whetū mā

United States

Tā te Kaiako

No Ngā Kupu Hou Māori Pākeha1 Tāhei Stripe2 Kotikoti whakapae Horizontal stripe/band3 Tāhekeheke Vertical stripe/band4 Katuhi Cactus5 Pakitaha Border6 Ēkara Eagle

5 border10

A project managed by Gardiner and Parata Limited for the Ministry of Education

Page 11: NAME: Te Aotaihi Kutia-Ngatatereomaori.tki.org.nz/content/download/27260/162726/fil…  · Web viewChina 5 He kahurangi te papa, he whetū kōwhai kei waenganui, he rārangi whetū

Te Hiringa i te Mahara

Rauemi 2: Ngā Whakamāramatanga

Tapatapahia ēnei kōrero mō ia rōpū. Mā ngā ākonga e whakataurite ngā kōrero ki ngā haki.

He kahurangi te papa, he whetū mā, he haki uniana kei runga, kei te taha maui.

He kākāriki te papa, he taimana kōwhai i waenganui. Kei roto i te taimana tētahi porohita kahurangi, ā, he whetū ririki, he pare kei roto

He mā te papa, he rau māpara whero kei waenganui. He tāhei whero kei ia taha

He whero te papa, e rima ngā whetū kōwhai kei runga, kei te taha maui (kotahi te whetū nui, e whā ngā whetū ririki).

He kahurangi te papa, he whetū kōwhai kei waenganui, he rārangi whetū ririki, e ono, mai runga o te haki. (he whetū nui e karapotia ana e ngā whetū ririki e ono)

Kotikoti whakapae ana ki te whero, ki te mā, ki te pango (kei runga ko te whero, kei waenganui ko te mā, he ēkara kōwhai kei roto i tēnei)

Tāhekeheke ana ki te whero, ki te mā, ki te kahurangi (ko te kahurangi kei te taha o te pou haki, ko te whero kei tawhiti atu i te pou haki)

Kotikoti whakapae ana ki te karaka, ki te mā, ki te kākāriki (kei runga ko te karaka, kei wanganui ko te mā, ā, kei roto i tēnei ko tētahi wīra kahurangi).

He mā te papa, he porohita whero kei waenganui.

Kotikoti whakapae ana ki te pango, ki te mā, ki te kākāriki (kei runga ko te pango, kei raro ko te kākāriki). Kei te taha ki te pou haki ko tētahi tapatoru whero, he whetū mā kei roto.

Tāhekeheke ana ki te kākāriki, ki te mā, ki te whero (kei te taha maui ko te kākāriki, kei te taha matau ko te whero, kei waenganui ko te mā, he ēkara, he neke, he katuhi me ētahi atu tohu kei waenganui).

Kotikoti whakapae ana ki te mā, ki te kahurangi, ki te whero (kei runga ko te mā, kei raro ko te whero).

He ‘Y’ e takoto whakapae ana. He whero te tāhei o runga ake i te ‘Y’, he kahurangi te tāhei i raro iho (he mā te pakitaha whāiti). He pango kei roto i te ‘Y’(he kōwhai te pakitaha whāiti).

He kahurangi te papa, he rīpeka kōwhai te tohu.

He kahurangi te papa, he whero te rīpeka nui i waenganui, he mā ngā pakitaha.

Kotikoti whakapae ana ki te whero, ki te mā, tekau mā toru ngā tāhei. Kei runga, kei te taha maui he tapawhā kahurangi, he nui ōna whetū mā.

11

A project managed by Gardiner and Parata Limited for the Ministry of Education

Page 12: NAME: Te Aotaihi Kutia-Ngatatereomaori.tki.org.nz/content/download/27260/162726/fil…  · Web viewChina 5 He kahurangi te papa, he whetū kōwhai kei waenganui, he rārangi whetū

Te Hiringa i te Mahara

Rauemi 3: Ngā Kēhua HakiWhakanuia atu ngā kēhua haki nei, kātahi ka tapatapahi ai hei tuku atu ki ngā ākonga. Hōatu tētahi haki ki ia ākonga me te kōrero whakamārama(Rauemi 2) e rite ana. Ko te mahi mā te ākonga he whai i ngā kōrero kia taea e ia te haki te tā ki ngā kara/tae.

12

A project managed by Gardiner and Parata Limited for the Ministry of Education

Page 13: NAME: Te Aotaihi Kutia-Ngatatereomaori.tki.org.nz/content/download/27260/162726/fil…  · Web viewChina 5 He kahurangi te papa, he whetū kōwhai kei waenganui, he rārangi whetū

Te Hiringa i te Mahara

Tau Mahere Ako 1

Ingoa Mahere Ako He Tohu Tākaro

Tau Akoranga 2 o 8

Ingoa Akoranga Ngā kapa Kiwa

Paetau Tau 9

Te whāinga hei whakatutuki 1.4 Communicate about personal information such as name, age, nationality and home

1.5 Communicate about location

Te wā hei whakatutuki 45 meneti

Ngā rauemi Rauemi 4

Te raupapa ngohe Te Roa

10

35

1. Haki Kiwa

2. Tohu haki

Ngā mahi aromatawai Ngohe 2 – Tohu haki

13

A project managed by Gardiner and Parata Limited for the Ministry of Education

Page 14: NAME: Te Aotaihi Kutia-Ngatatereomaori.tki.org.nz/content/download/27260/162726/fil…  · Web viewChina 5 He kahurangi te papa, he whetū kōwhai kei waenganui, he rārangi whetū

Te Hiringa i te Mahara

Ngohe 1: Haki Kiwa

Mahi: He pānui, he whakataurite.

Whāinga: Kia whakataurite ngā ākonga i ētahi kupu, kōrero ki ngā whakaahua haki.

Kia whiwhi: Rauemi 4 Ngā Haki o Ngā Whenua o Te Moananui ā Kiwa (mā ngā ākonga),

Te roa: 10 menetiTe mahi: Takitahi

1. Me noho takitahi ngā ākonga.2. Me whai Rauemi 4 ia ākonga3. Ko te mahi mā ngā ākonga he tohu i te whenua e tika ana mō te haki.

Ngohe 2: Tohu haki

Mahi: He kōrero, he rangahau

Whāinga: Kia whai kupu hou ngā ākonga mō ngā whenua o Te Moananui ā Kiwa

Kia whiwhi: Pene hinu tāe/kara, pepa.Te roa: 35 menetiTe mahi: Takirōpū

1. Whakarārangihia ngā ingoa o ētahi o ngā whenua/moutere o Te Moananui ā Kiwa ki te papa tuhituhi. Whakakōrerotia ngā ākonga kia puta mai i a rātou he kōrero mō ngā tohu o aua whenua, arā, ngā tohu haki, ngā tohu o ngā rōpū tākaro, o ngā kai, o ngā tāngata hoki. Tuhia ngā kōrero ki te papa tuhituhi ki te taha o te whenua e kōrerotia ana, tukuna rānei mā ngā ākonga e tuhituhi.

2. Takirōpūhia ngā ākonga. Whakaritea kia 2, 3 rānei ngā ingoa whenua mō ia rōpū.3. Ko te mahi mā ngā ākonga he kōrero mō ngā tohu o taua whenua kātahi ka tāia, ka tuhia

rānei e rātou ngā tohu.4. Mutu ana te tā, me whakamārama ko ia rōpū ō rātou tohu.5. Me kipakipa i a rātou ki te whakapuaki i ngā kōrero mō ngā tāe, mō ngā tohu kai, mō ngā

tohu poraka tākaro, mō ngā tohu whai mana o aua whenua.

14

A project managed by Gardiner and Parata Limited for the Ministry of Education

Page 15: NAME: Te Aotaihi Kutia-Ngatatereomaori.tki.org.nz/content/download/27260/162726/fil…  · Web viewChina 5 He kahurangi te papa, he whetū kōwhai kei waenganui, he rārangi whetū

Te Hiringa i te Mahara

Rauemi 4: Ngā Haki o Ngā Whenua o Te Moananui ā Kiwa Tohua ko te whenua nōna te haki i te taha maui.Highlight the country/island to whom the flag belongs.

1)

Fiji Australia Samoa 2) Papua New Guinea Islands Marshall Tonga 3) Solomon Islands Nauru Palau 4) Australia Micronesia New Zealand 5) Solomon Islands Tuvalu Fiji 6) Australia Fiji New Zealand 7) Tonga Micronesia Kiribati 8) Nauru Marshall Islands Micronesia 9) Tuvalu Micronesia Kiribati 10) New Zealand Fiji Australia

15

A project managed by Gardiner and Parata Limited for the Ministry of Education

Page 16: NAME: Te Aotaihi Kutia-Ngatatereomaori.tki.org.nz/content/download/27260/162726/fil…  · Web viewChina 5 He kahurangi te papa, he whetū kōwhai kei waenganui, he rārangi whetū

Te Hiringa i te Mahara

 

16

A project managed by Gardiner and Parata Limited for the Ministry of Education

Page 17: NAME: Te Aotaihi Kutia-Ngatatereomaori.tki.org.nz/content/download/27260/162726/fil…  · Web viewChina 5 He kahurangi te papa, he whetū kōwhai kei waenganui, he rārangi whetū

Te Hiringa i te Mahara

Ngā whakautu tika (mā te kaiako) *

1)

Fiji Australia* Samoa 2) Papua New Guinea* Islands Marshall Tonga 3) Solomon Islands Nauru Palau* 4) Australia Micronesia* New Zealand 5) Solomon Islands* Tuvalu Fiji 6) Australia Fiji* New Zealand 7) Tonga* Micronesia Kiribati 8) Nauru Marshall Islands* Micronesia 9) Tuvalu Micronesia Kiribati* 10) New Zealand* Fiji Australia

 17

A project managed by Gardiner and Parata Limited for the Ministry of Education

Page 18: NAME: Te Aotaihi Kutia-Ngatatereomaori.tki.org.nz/content/download/27260/162726/fil…  · Web viewChina 5 He kahurangi te papa, he whetū kōwhai kei waenganui, he rārangi whetū

Te Hiringa i te Mahara

18

A project managed by Gardiner and Parata Limited for the Ministry of Education

Page 19: NAME: Te Aotaihi Kutia-Ngatatereomaori.tki.org.nz/content/download/27260/162726/fil…  · Web viewChina 5 He kahurangi te papa, he whetū kōwhai kei waenganui, he rārangi whetū

Te Hiringa i te Mahara

Tau Mahere Ako 1

Ingoa Mahere Ako He Tohu Tākaro

Tau Akoranga 3 o 8

Ingoa Akoranga He kapa toa

Paetau Tau 9

Te whāinga hei whakatutuki 1.4 Communicate about personal information such as name, age, nationality and home

2.5 Students will be able to communicate about physical characteristics, personality and feelings

Te wā hei whakatutuki 45 meneti

Ngā rauemi Pānui 2

Rauemi 5, 6, 7

Te raupapa ngohe Te Roa

20

15

10

1. He kapa, he kupu

2. He kapa, he kōrero

3. He kapa, he kōhao

Ngā mahi aromatawai Ngohe 3 – He kapa, he kōhao

19

A project managed by Gardiner and Parata Limited for the Ministry of Education

Page 20: NAME: Te Aotaihi Kutia-Ngatatereomaori.tki.org.nz/content/download/27260/162726/fil…  · Web viewChina 5 He kahurangi te papa, he whetū kōwhai kei waenganui, he rārangi whetū

Te Hiringa i te Mahara

Ngohe 1: He kapa, he kupu

Mahi: He kōrero, he whakarongo

Whāinga: Kia whai kupu hou ngā ākonga mō te tākaro hoki

Kia whiwhi: Pene hinu tāe/karaRauemi 5

Te roa: 20 menetiTe mahi: Takirōpū

1. Panuitia te Pānui 2: Te Kapa Rākau Pango ki ngā ākonga. E rua ngā pānuitanga. Mō te pānui tuatahi me noho puku rātou ki te āta whakarongo.

2. Mutu ana, kōrerotia te kōrero nei kia āhua mārama ai rātou ki te kaupapa, kātahi ka hoatu te Rauemi 5: Ngā Kupu ki a rātou, ā, ka pānuitia anō.

3. Ko te mahi a ngā ākonga he tuhi i ngā kupu ingoa, i ngā kupu mahi, me ngā kupu āhua i rongo nei rātou.

Ngohe 2: He kapa, he kōrero

Mahi: He whakatikatika kōrero

Whāinga: Kia taea e ngā ākonga te kōrero te whakatakoto kia tika.

Kia whiwhi: Rauemi 6: Takoto kia tikaTe roa: 15 menetiTe mahi: Takirōpū

1. Whakarōpūtia ngā ākonga.

2. Hoatu te Rauemi 6 ki ia rōpū. Ko tā rātou mahi he whakatakoto kia tika te rere o te kōrero.

Ngohe 3: He kapa, he kōhao

Mahi: He whakakī āputa

Whāinga: Kia taea e ngā ākonga ngā kupu tika te whiriwhiri.

Kia whiwhi: Rauemi 7: Whakakī āputaTe roa: 10 menetiTe mahi: Takirua

1. Takiruatia ngā ākonga.

2. Hoatu te Rauemi 7 ki ia tokorua. Ko tā rātou mahi he whakakī āputa ki ngā kupu e tika ana.

20

A project managed by Gardiner and Parata Limited for the Ministry of Education

Page 21: NAME: Te Aotaihi Kutia-Ngatatereomaori.tki.org.nz/content/download/27260/162726/fil…  · Web viewChina 5 He kahurangi te papa, he whetū kōwhai kei waenganui, he rārangi whetū

Te Hiringa i te Mahara

Pānui 2: Te Kapa Rākau Pango6 (mā te kaiako)

I tae atu te kapa Rākau Pango ki ngā taumāhekeheke o te ao i tū ki Peihingi, Haina i te tau 2008. Ka noho tuawhitu te tūranga o te kapa nei i te ao mō ngā kapa hahau pōro, arā, te hoki, engari ka taea e rātou te tūranga tuatahi te whakaeke menā e kaha hiahia ana.

Waimarie i whai tūranga a Lizzy Igasan o Te Taitokerau ki te kapa. Nō Ngāpuhi, nō Ngāi Tahu hoki ia, ā, i tipu ake i Whāngarei. Ko ia tētahi o ngā tino kaipare7 o te tākaro nei i te ao, ā, ko ia anō hoki mō te tuki8.

Āhua whā tau tōna pakeke ka tīmata ia ki te tākaro hoki. I ia Hatarei ka haere ia ki te papa tākaro o Kensington i Whāngarei ki te tākaro, rātou ko ōna tūākana tokorua. Hei tāna, menā ka taea e ōna tūākana, ka taea hoki e ia.

I te kura tonu ia, i tona Tau 9, ka uru atu ki te tākaro ki ngā wāhine pakeke, pakari hoki i Whāngarei. Kāore i te māharahara mō tōna tamarikitanga. Ko tāna anō me pakari ia ki te tākaro, me pakeke hoki ōna whakaaro, ehara tēnei i te tākaro mā te whakaaro tamariki.

Ka pērā anō i te wā i hūnuku ia ki te kura o Rangitoto i Tamaki Makaurau. Ka kaha te mahi i te kura, ka kaha anō hoki te whakangungu i a ia ki te tākaro hoki, ko rāua ko Tina Bell-Kake, te toki o ngā toki wāhine o te kapa Rākau Pango i taua wā. Ahakoa te mokemoke ki te kāinga me tana whānau, ka kuhu tonu kia whāia e ia ngā hua angitu o te wāhi i noho nā ia.

Ka tino mihi a Lizzy ki tōna māmā, nāna i whakapau kaha, i whakapau whakaaro kia ekea e Lizzy te taumata o te tākaro e whāia nei e ia, arā, ko te hoki. Ko ia tōna kaiwawao, tōna kaiako, tōna kaiwhakahaere, tona kaitautoko i a ia e tamariki ana.

Hei tā Lizzy, ko te tākaro hoki te tino tākaro. He tikanga ā-tinana, he tikanga ā-pūkenga9 anō ō te tākaro nei. Koirā te mea pai ki a ia, ka puta ēnei āhuatanga i te wā e tākaro ana, ka mutu, he pai anō ngā tāngata, tēnā me āna tikanga, tēnā anō me āna.

6 He mea tiki mai i: Issue 29, Spring 08, Te Mana Taiohi, ‘Leading The Black Sticks in Beijing’ pp. 28-297 defender8 attack9 physical and technical aspects

21

A project managed by Gardiner and Parata Limited for the Ministry of Education

Page 22: NAME: Te Aotaihi Kutia-Ngatatereomaori.tki.org.nz/content/download/27260/162726/fil…  · Web viewChina 5 He kahurangi te papa, he whetū kōwhai kei waenganui, he rārangi whetū

Te Hiringa i te Mahara

Rauemi 5: Ngā Kupu

I a koe e whakarongo ana ki ngā kōrero mō Te Kapa Rākau Pango, tuhia mai ngā kupu e tika ana ki roto i te ripanga nei. Kia 5 ngā kupu ki ia pou.

Listen to the story being read about The Black Sticks. While doing so write in the relevant column 5 nouns, 5 adjectives and 5 verbs that you hear from the story.

Kupu ingoa Kupu āhua Kupu mahi

e.g. kapa

22

A project managed by Gardiner and Parata Limited for the Ministry of Education

Page 23: NAME: Te Aotaihi Kutia-Ngatatereomaori.tki.org.nz/content/download/27260/162726/fil…  · Web viewChina 5 He kahurangi te papa, he whetū kōwhai kei waenganui, he rārangi whetū

Te Hiringa i te Mahara

Rauemi 6: Takoto kia tika

Tapatapahia te kōrero nei, ka hoatu ai ki ngā rōpū ākonga hei whakatakoto mā rātou kia tika te rere o te kōrero.

I tae atu te kapa Rākau Pango ki ngā taumāhekeheke o te ao i tū ki Peihingi, Haina i te tau 2008.

Ka noho tuawhitu te tūranga o te kapa nei i te ao mō ngā kapa hahau pōro, arā, te hoki,

engari ka taea e rātou te tūranga tuatahi te whakaeke menā e kaha hiahia ana.

Waimarie i whai tūranga a Lizzy Igasan o Te Taitokerau ki te kapa.

Nō Ngāpuhi, nō Ngāi Tahu hoki ia, ā, i tipu ake i Whāngarei.

Ko ia tētahi o ngā tino kaipare o te tākaro nei i te ao, ā, ko ia anō hoki mō te tuki .

Āhua whā tau tōna pakeke ka tīmata ia ki te tākaro hoki.

I ia Hatarei ka haere ia ki te papa tākaro o Kensington i Whāngarei ki te tākaro, rātou ko ōna tūākana tokorua.

Hei tāna, menā ka taea e ōna tūākana, ka taea hoki e ia.

I te kura tonu ia, i tona Tau 9, ka uru atu ki te tākaro ki ngā wāhine pakeke, pakari hoki i Whāngarei.

Kāore i te māharahara mō tōna tamarikitanga.

Ko tāna anō me pakari ia ki te tākaro, me pakeke hoki ōna whakaaro, ehara tēnei i te tākaro mā te whakaaro tamariki.

23

A project managed by Gardiner and Parata Limited for the Ministry of Education

Page 24: NAME: Te Aotaihi Kutia-Ngatatereomaori.tki.org.nz/content/download/27260/162726/fil…  · Web viewChina 5 He kahurangi te papa, he whetū kōwhai kei waenganui, he rārangi whetū

Te Hiringa i te Mahara

Tapatapahia te kōrero nei, ka hoatu ai ki ngā rōpū ākonga hei whakatakoto mā rātou kia tika te rere o te kōrero.

Ka pērā anō i te wā i hūnuku ia ki te kura o Rangitoto i Tamaki Makaurau.

Ka kaha te mahi i te kura, ka kaha anō hoki te whakangungu i a ia ki te tākaro hoki, ko rāua ko Tina Bell-Kake,

te toki o ngā toki wāhine o te kapa Rākau Pango i taua wā.

Ahakoa te mokemoke ki te kāinga me tana whānau, ka kuhu tonu kia whāia e ia ngā hua angitu o te wāhi i noho nā ia.

Ka tino mihi a Lizzy ki tōna māmā, nāna i whakapau kaha, i whakapau whakaaro

kia ekea e Lizzy te taumata o te tākaro e whāia nei e ia, arā, ko te hoki.

Ko ia tōna kaiwawao, tōna kaiako, tōna kaiwhakahaere, tona kaitautoko i a ia e tamariki ana.

Hei tā Lizzy, ko te tākaro hoki te tino tākaro.

He tikanga ā-tinana, he tikanga ā-pūkenga anō ō te tākaro nei.

Koirā te mea pai ki a ia, ka puta ēnei āhuatanga i te wā e tākaro ana,

ka mutu, he pai anō ngā tāngata, tēnā me āna tikanga, tēnā anō me āna.

24

A project managed by Gardiner and Parata Limited for the Ministry of Education

Page 25: NAME: Te Aotaihi Kutia-Ngatatereomaori.tki.org.nz/content/download/27260/162726/fil…  · Web viewChina 5 He kahurangi te papa, he whetū kōwhai kei waenganui, he rārangi whetū

Te Hiringa i te Mahara

Rauemi 7: Whakakī āputa

Whakarongo ki to kaiako i a ia e pānui ā-waha ana te kōrero mo, ‘Te Kapa Rākau Pango’. I a ia e kōrero ana, whakakīa ngā āputa ki ngā kupu e tika ana.

Listen to the teacher read ‘Te Kapa Rākau’. As the teacher is reading fill the spaces in the text with the words from the list below.

taumata tūākana māharahara kaiwawao mokemoke

whakapau hiahia papa pakari pai Pango

Ngāpuhi whānau whakangungu tūranga

I tae atu te kapa Rākau ______ ki ngā taumāhekeheke o te ao i tū ki Peihingi, Haina i te tau 2008. Ka noho tuawhitu te tūranga o te kapa nei i te ao mō ngā kapa hahau pōro, arā, te hoki, engari ka taea e rātou te _________ tuatahi te whakaeke menā e kaha ________ ana.

Waimarie i whai tūranga a Lizzy Igasan o Te Taitokerau ki te kapa. Nō ________, nō Ngāi Tahu hoki ia, ā, i tipu ake i Whāngarei. Ko ia tētahi o ngā tino kaipare o te tākaro nei i te ao, ā, ko ia anō hoki mō te tuki .

Āhua whā tau tōna pakeke ka tīmata ia ki te tākaro hoki. I ia Hatarei ka haere ia ki te ________ tākaro o Kensington i Whāngarei ki te tākaro, rātou ko ōna tūākana tokorua. Hei tāna, menā ka taea e ōna _________, ka taea hoki e ia.

I te kura tonu ia, i tona Tau 9, ka uru atu ki te tākaro ki ngā wāhine pakeke, pakari hoki i Whāngarei. Kāore i te ___________ mō tōna tamarikitanga. Ko tāna anō me _________ ia ki te tākaro, me pakeke hoki ōna whakaaro, ehara tēnei i te tākaro mā te whakaaro tamariki.

Ka pērā anō i te wā i hūnuku ia ki te kura o Rangitoto i Tamaki Makaurau. Ka kaha te mahi i te kura, ka kaha anō hoki te ___________ i a ia ki te tākaro hoki, ko rāua ko Tina Bell-Kake, te toki o ngā toki wāhine o te kapa Rākau Pango i taua wā. Ahakoa te _________ ki te kāinga me tana ________, ka kuhu tonu kia whāia e ia ngā hua angitu o te wāhi i noho nā ia.

Ka tino mihi a Lizzy ki tōna māmā, nāna i _________ kaha, i whakapau whakaaro kia ekea e Lizzy te __________ o te tākaro e whāia nei e ia, arā, ko te hoki. Ko ia tōna ___________, tōna kaiako, tōna kaiwhakahaere, tona kaitautoko i a ia e tamariki ana.

Hei tā Lizzy, ko te tākaro hoki te tino tākaro. He tikanga ā-tinana, he tikanga ā-pūkenga10 anō ō te tākaro nei. Koirā te mea ________ ki a ia, ka puta ēnei āhuatanga i te wā e tākaro ana, ka mutu, he pai anō ngā tāngata, tēnā me āna tikanga, tēnā anō me āna.

10 physical and technical aspects25

A project managed by Gardiner and Parata Limited for the Ministry of Education

Page 26: NAME: Te Aotaihi Kutia-Ngatatereomaori.tki.org.nz/content/download/27260/162726/fil…  · Web viewChina 5 He kahurangi te papa, he whetū kōwhai kei waenganui, he rārangi whetū

Te Hiringa i te Mahara

Tau Mahere Ako 1

Ingoa Mahere Ako He Tohu Tākaro

Tau Akoranga 4 o 8

Ingoa Akoranga He koura

Paetau Tau 9

Te whāinga hei whakatutuki 1.4 Communicate about personal information such as name, age, nationality and home

2.5 Students will be able to communicate about physical characteristics, personality and feelings

Te wā hei whakatutuki 45 meneti

Ngā rauemi Pānui 3

Rauemi 8

Te raupapa ngohe Te Roa

45 1. He toki, he toa

Ngā mahi aromatawai

26

A project managed by Gardiner and Parata Limited for the Ministry of Education

Page 27: NAME: Te Aotaihi Kutia-Ngatatereomaori.tki.org.nz/content/download/27260/162726/fil…  · Web viewChina 5 He kahurangi te papa, he whetū kōwhai kei waenganui, he rārangi whetū

Te Hiringa i te Mahara

Ngohe 1: He toki, he toa

Mahi: He kōrero, he whakarongo, he tuhituhi

Whāinga: Kia mārama ngā ākonga ki te ia o ngā kōrero

Kia whiwhi: Pene hinu tāe/karaRauemi 8: KouraPānui 3: Koura

Te roa: 35 menetiTe mahi: Takirōpū

1. Hōatu te Pānui 3: Koura ki ngā ākonga. Me pānui puku rātou, kātahi, māu e whakarite kia pānuitia ā-wahatia e rātou.

2. Mutu ana te pānui, kōrerotia ngā kōrero mō ngā tāngata nei kia āhua mārama ai rātou ki te kaupapa.

3. Whakarōpūhia ngā ākonga i roto i ngā rōpū e toru. Whiriwhiria kia noho mā ia rōpū tētahi o ngā kōrero e wānanga.

4. E toru ngā tumahi. Me kōrero tahi i roto i ō rātou rōpū mō te kōrero kua riro i a rātou, kia āhua mārama ai

rātou ki taua kōrero. Mā tētahi o te rōpū e tuhi te whakamāramatanga i te reo Pākehā. Hōatu te Rauemi 8 ki ngā rōpū hei mahi mā rātou. Kīa atu kia puritia ā rātou whakautu,

kaua e whāki. Kia 10 meneti noa iho mō te wānanga i tētahi o ngā kōrero, kātahi ka hōatu he kōrero kē

ki ia rōpū. Ko te tikanga kia pau katoa ngā kōrero e toru i a rātou te wānanga. Kaua e hōatu ngā kōrero e toru ki ngā rōpū i te wā kotahi. Me whakapau ngā whakaaro

ki te kōrero kotahi i te wā kotahi.

5. Mutu ana te wānanga i ngā kōrero katoa, me whakahoki kōrero mai ki te katoa kia kitea ngā tika me ngā hapa hei whakatika.

Tirohia ēnei pā ipurangi menā kei te hia kōrero anō;

http://tvnz.co.nz/content/olympics_2008_nz_team_index/olympics_sport_index

http://tvnz.co.nz/view/page/2009570

27

A project managed by Gardiner and Parata Limited for the Ministry of Education

Page 28: NAME: Te Aotaihi Kutia-Ngatatereomaori.tki.org.nz/content/download/27260/162726/fil…  · Web viewChina 5 He kahurangi te papa, he whetū kōwhai kei waenganui, he rārangi whetū

Te Hiringa i te Mahara

Pānui 3: Koura!

I toa a Valerie Vili i te whakataetae panga matā o Ngā Taumāhekeheke o Te Ao i tū ki ‘Te Kohanga Manu’ i Peihingi, Haina. Nā tana panga tuatahi tonu i hinga ai te whakataetae! Ka whakatika atu me te wehi, panga atu! E hika! 20.56 mita te tawhiti, kotahi mita atu i tērā i toa i Ātene i te tau 2004. Kātahi te roa o te panga matā a Valerie ko tēnei, ā, ahakoa he poto kē āna panga whai muri, kāore i te māharahara, kāore i tata mai te hoariri. 28 henimita te tawhiti atu i te kaipanga tuarua.

Tirohia - http://tvnz.co.nz/content/2009341 mō ngā kōrero Pākehā

QuickTime™ and aTIFF (Uncompressed) decompressor

are needed to see this picture.

28

A project managed by Gardiner and Parata Limited for the Ministry of Education

QuickTime™ and aTIFF (Uncompressed) decompressor

are needed to see this picture.

Page 29: NAME: Te Aotaihi Kutia-Ngatatereomaori.tki.org.nz/content/download/27260/162726/fil…  · Web viewChina 5 He kahurangi te papa, he whetū kōwhai kei waenganui, he rārangi whetū

Te Hiringa i te Mahara

Ko te ihu anake o ngā māhanga Evers-Swindell i puta i te hoe takirua waka i Ngā Taumāhekeheke o Te Ao i Hunihi, Haina, ka mutu, nā te whakaahua tonu i kite, ka riro te koura i a rāua, ka hinga kē ko Tiamana.

He tata rawa nō te mutunga ka kīa ai ko ngā Tiamana tokorua ngā toa, engari nō te kitenga atu i te whakaahua ka kite hoki nā tō rāua pounga hoe whakamutunga i neke whakamua atu ai.

Tirohia - http://tvnz.co.nz/content/2008907 mō ngā kōrero Pākehā

QuickTime™ and aTIFF (Uncompressed) decompressor

are needed to see this picture.

I riro i a Tom Ashley te koura tuatoru mō Aotearoa mō te whakataetae mirihau i Ngā Taumāhekeheke o Te Ao i tū ki Peihingi, Haina. Ko te tuatoru tōna tūranga i te tīmatanga o te rerenga whakamutunga, ā, ko te tikanga kia hinga a Nick Dempsey o Piritānia Nui rāua ko Julian Bontemps o Wīwī i a ia ka whiwhi koura.

Ka whai huarahi kē a Ashley i te taha matau o te ara mirihau, kāore i whai i te huarahi o ōna hoariri. Nā reira i tino puta ia ki mua i ngā tokorua nei i te pou huringa, ā, ka noho tonu ki mua i a rāua tae noa ki te mutunga.

Tirohia - http://tvnz.co.nz/content/2019513 mō ngā kōrero Pākehā

29

A project managed by Gardiner and Parata Limited for the Ministry of Education

Page 30: NAME: Te Aotaihi Kutia-Ngatatereomaori.tki.org.nz/content/download/27260/162726/fil…  · Web viewChina 5 He kahurangi te papa, he whetū kōwhai kei waenganui, he rārangi whetū

Te Hiringa i te Mahara

Rauemi 8: Koura!

Kimihia ngā kupu, kōrero rānei i roto i te kōrero e rite ana ki ēnei kupu, kōrero Pākehā te tikanga.

Find words or phrases in the Māori text similar in meaning to the English words or phrases below.

Valerie Vili

Kupu Pākehā Kupu Māorishot putcouldn't get closepersonal best28cmOlympic Gamesmetre.it didn't matterfrighteningly determinedAthensBird's Nest

Evers-Swindell Twins

Kupu Pākehā Kupu MāoriSo close was the finishGermanytwinslast strokethe Germans were thought to have won pippingdouble scullsShunyigoldphoto finish

Tom Ashley

Kupu Pākehā Kupu MāoriFranceto claim the goldit appeared to pay off handsomelythird goldthird positionsafely aheadtop markerhis rivalsright side of the coursewindsurfing

30

A project managed by Gardiner and Parata Limited for the Ministry of Education

Page 31: NAME: Te Aotaihi Kutia-Ngatatereomaori.tki.org.nz/content/download/27260/162726/fil…  · Web viewChina 5 He kahurangi te papa, he whetū kōwhai kei waenganui, he rārangi whetū

Te Hiringa i te Mahara

Mā te Kaiako:

Valerie Vili

Kupu Pākehā Kupu Māorishot put panga matācouldn't get close kāore i tata maipersonal best kātahi te roa o te panga matā a Valerie28cm 28 henimitaOlympic Games Ngā Taumāhekeheke o te Aometre. mitait didn't matter kāore i māharaharafrighteningly determined ka whakatika atu me te wehiAthens ĀteneBird's Nest Te Kohanga Manu

Evers-Swindell Twins

Kupu Pākehā Kupu MāoriSo close was the finish tata rawa nō te mutungaGermany Tiamanatwins māhangalast stroke pounga hoe whakamutungathe Germans were thought to have won  ka kia ai ko ngā Tiamana tokorua ngā toapipping Ko te ihu anake..i putadouble sculls hoe takirua wakaShunyi Hunihigold kouraphoto finish whakaahua

Tom Ashley

Kupu Pākehā Kupu MāoriFrance Wīwīto claim the gold ka whiwhi kourait appeared to pay off handsomely nā reira i tino putathird gold koura tuatoruthird position tuatoru tona tūrangasafely ahead ka noho tonu ki muatop marker pou huringahis rivals hoaririright side of the course te taha matau o te arawindsurfing mirihau

31

A project managed by Gardiner and Parata Limited for the Ministry of Education

Page 32: NAME: Te Aotaihi Kutia-Ngatatereomaori.tki.org.nz/content/download/27260/162726/fil…  · Web viewChina 5 He kahurangi te papa, he whetū kōwhai kei waenganui, he rārangi whetū

Te Hiringa i te Mahara

Tau Mahere Ako 1

Ingoa Mahere Ako He Tohu Tākaro

Tau Akoranga 5 o 8

Ingoa Akoranga He tohu kōrero

Paetau Tau 9

Te whāinga hei whakatutuki 1.4 Communicate about personal information such as name, age, nationality and home

2.5 Students will be able to communicate about physical characteristics, personality and feelings

Te wā hei whakatutuki 45 meneti

Ngā rauemi Pānui 3

Rauemi 2

Rauemi 9

Te raupapa ngohe Te Roa

20

25

1. He tohu, he tikanga

2. He tohu, he kōrero

Ngā mahi aromatawai Ngohe 2 – He tohu, he kōrero

32

A project managed by Gardiner and Parata Limited for the Ministry of Education

Page 33: NAME: Te Aotaihi Kutia-Ngatatereomaori.tki.org.nz/content/download/27260/162726/fil…  · Web viewChina 5 He kahurangi te papa, he whetū kōwhai kei waenganui, he rārangi whetū

Te Hiringa i te Mahara

Ngohe 1: He tohu, he tikanga

Mahi: He pānui whakaahua, he tuhituhi

Whāinga: Kia whai kupu hei whakamārama whakaahua

Kia whiwhi: Rauemi 9: TohuRauemi 2: Ngā whakamāramatanga (Akoranga 1)Pānui 3: Koura (Akoranga 4)

Te roa: 20 menetiTe mahi: Takirōpū

1. Kutikutihia ngā whakaahua e toru o Pānui 3, hei rauemi kōrero mā ngā ākonga.

2. Whakarōpūhia ngā ākonga, kia toru ngā rōpū. Tukuna atu anō ngā kōrero whakamārama mō ngā haki (Rauemi 2) me ngā kōrero o Pānui 3 hei tauira āwhina i ngā ākonga.

3. Hoatu te Rauemi 9 ki a rātou. Ko tā rātou mahi he whakautu i ēnei pātai mō te whakaahua e mau nei rātou;

He aha ngā tāe (o ngā kākahu, o ngā tohu)? He aha ngā tohu? He aha te tikanga o ngā tāe me ngā tohu?

Ngohe 2: He tohu, he kōrero

Mahi: He tuhituhi

Whāinga: Kia oti i ngā ākonga te kōrero te tuhi.

Kia whiwhi: Rauemi 9: TohuRauemi 2: Ngā whakamāramatanga (Akoranga 1)Pānui 3: Koura (Akoranga 4)

Te roa: 25 menetiTe mahi: Takitahi

1. Mutu ana te wānanga i ngā whakaahua e toru. Me noho takitahi ngā ākonga ki te tuhituhi i ā rātou ake kōrero mō ngā mahi i oti i Ngohe 1 mō tētahi o ngā whakaahua. Hōatu ko te Rauemi 10 hei āwhina, hei ārahi i a rātou. Kia oti ngā kōrero nei te tuhituhi i tēnei akoranga tonu.

2. Kohikohia ā rātou kōrero, whakamātautauria kia whai kōrero āwhina ngā tauira mō ngā akoranga e whai muri atu ana.

33

A project managed by Gardiner and Parata Limited for the Ministry of Education

Page 34: NAME: Te Aotaihi Kutia-Ngatatereomaori.tki.org.nz/content/download/27260/162726/fil…  · Web viewChina 5 He kahurangi te papa, he whetū kōwhai kei waenganui, he rārangi whetū

Te Hiringa i te Mahara

Rauemi 9: Ngā Tohu

Tirohia te whakaahua. He aha ngā tāe? He aha hoki ngā tohu e kitea ana? He aha te tikanga o ēnei.

Study the photo. What are the colours? What symbols are represented? What do these colours and symbols mean?

Ngā tāe Ngā tohu Ngā tikangae.g. kahurangi waka Te moana me te waka

moana. Te kāinga o tōku whānau. Ngā moutere o tōku iwi.

34

A project managed by Gardiner and Parata Limited for the Ministry of Education

Page 35: NAME: Te Aotaihi Kutia-Ngatatereomaori.tki.org.nz/content/download/27260/162726/fil…  · Web viewChina 5 He kahurangi te papa, he whetū kōwhai kei waenganui, he rārangi whetū

Te Hiringa i te Mahara

Rauemi 10: Tuhituhi kōrero

He tauira noa iho tēnei hei āwhina i a koe ki te tuhituhi kōrero mō ngā tae me ngā tohu i roto i te whakaahua. Kei a koe anō te tikanga mō te whakawhānui atu i ngā tauira kōrero.

This example is simply provided to help you describe the colours and symbols in the photo. Feel free to use other sentence constructions as well.

Tāe

Ko ngā tāe i roto i te whakaahua he_________, he __________, he ________...

Tohu

Ko ngā tohu i roto i te whakaahua he_________....

Tikanga

Ko te tikanga o te tāe___________, he…

Ko te tikanga o te tohu ___________, he…

35

A project managed by Gardiner and Parata Limited for the Ministry of Education

Page 36: NAME: Te Aotaihi Kutia-Ngatatereomaori.tki.org.nz/content/download/27260/162726/fil…  · Web viewChina 5 He kahurangi te papa, he whetū kōwhai kei waenganui, he rārangi whetū

Te Hiringa i te Mahara

Tau Mahere Ako 1

Ingoa Mahere Ako He Tohu Tākaro

Tau Akoranga 6, 7, 8

Ingoa Akoranga He tohu whakaatu

Paetau Tau 9

Te whāinga hei whakatutuki 1.4 Communicate about personal information such as name, age, nationality and home

1.5 Communicate about location

2.5 Students will be able to communicate about physical characteristics, personality and feelings

Te wā hei whakatutuki 45 meneti

Ngā rauemi

Te raupapa ngohe Te Roa

45 1. He tohu, he whakaatu

Ngā mahi aromatawai Hei aromatawai

36

A project managed by Gardiner and Parata Limited for the Ministry of Education

Page 37: NAME: Te Aotaihi Kutia-Ngatatereomaori.tki.org.nz/content/download/27260/162726/fil…  · Web viewChina 5 He kahurangi te papa, he whetū kōwhai kei waenganui, he rārangi whetū

Te Hiringa i te Mahara

Ngohe 1: He tohu, he whakaatu

Mahi: He whakarite, he whakaatu kōrero

Whāinga: Kia whakaaturia ngā kōrero tohu

Kia whiwhi: Me whai wāhi ki te ipurangi, ki te whare pukapuka hokiHe pukapuka, niupepa whai whakaahua tākaro He rorohikoHe pūwhiti(datashow projector)

Te roa: Akoranga 6, 7, 8Te mahi: Takitahi

1. Ko te mahi mā ngā ākonga he rangahau kōrero, whakaahua hoki mō tētahi tohu tākaro, otira, ehara anake i te tohu, engari ko ngā tāe me ngā tohu. Kei raro nei ko ngā tohutohu hei whai mā rātou. E toru ngā tūmahi;

Rangahau Whakaritea he wā kia haere atu ngā ākonga ki te whare pukapuka, ki te whātoro atu

rānei ki te ipurangi ki te whaiwhai whakaahua TĀKARO. Mā rātou tonu e whiriwhiri he aha te tākaro, nō hea rānei te kaitākaro. Ko te tino tikanga me whai tohu, me whai tāe hoki ngā whakaahua hei take kōrero mā

rātou

Whakawhāiti Whakaritea me pēhea te pupuri, te whakaatu rānei i ngā kōrero, mā konei e tau ai me

tārua(copy) rānei te whakaahua, me mau rānei hei kōnae hiko (electronic file) Tohua ko ngā tāe me ngā tohu o roto o te whakaahua Tuhia he kōrero mō ngā tāe me ngā tohu kia rite ki ērā i oti i Akoranga 5, engari me tika

atu, me whānui atu ngā kōrero. Whakawhāititia ngā kōrero katoa hei whakaatu ki te katoa. Hei tauira, me whakaatu ā-

rorohiko rānei (powerpoint), me whakaatu ā-pānui rānei (poster).

Whakaatu Whakaritea he wā i Akoranga 7 ki te whakaoti i ngā whakaritenga mō te whakaatu. Me tīmata rānei te whakaatu i ngā kōrero a ngā ākonga ki te katoa o te karaehe i

Akoranga 7, Akoranga 8 rānei. Whakaritea hoki ngā taputapu hei āwhina i ngā ākonga ki te whakaatu,

o rorohiko me te pūwhiti(computer and datashow projector)o papa pānui (display board)

37

A project managed by Gardiner and Parata Limited for the Ministry of Education

Page 38: NAME: Te Aotaihi Kutia-Ngatatereomaori.tki.org.nz/content/download/27260/162726/fil…  · Web viewChina 5 He kahurangi te papa, he whetū kōwhai kei waenganui, he rārangi whetū

Te Hiringa i te Mahara

Hei aromatawai

Mā tē rārangi aromatawai nei e āwhina.

Take MākaRangahau- kua whiriwhiria whakaahua tākaro- kua rite te whakaahua mō te mahi nei, ngā tāe, ngā tohu

Whakawhāiti- kua whakataua me pēhea te whakaatu- kua tuhia mai he kōrero- he tika ngā kōrero me te hāngai ki te kaupapa o te tohu, o ngā tāe hoki- he reo Māori te kōrero

Whakaatu- he mārama te whakaaturanga mai o ngā kōrero ki ngā ākonga (mā te pātai atu ki ngā ākonga e whakamātautau te mārama ki te whakaaturanga)

38

A project managed by Gardiner and Parata Limited for the Ministry of Education