str. 4 - Intervju sa Dragoslavom Šćekićem, predsjednikom Opštine Beranestr. 7 - Dr Ivan Vuković izabran za predsjednika Skupštine Zajednice str. 16 - Važna uloga opština u procesu pristupanja EU

Našazajednica

Bilten Zajednice opština Crne Gore - broj 26 - Jul 2019

SadržajUvodno obraćanje ........................................................................ 3Intervju sa Dragoslavom Šćekićem, predsjednikom Opštine Berane .................................................. 4Dr Ivan Vuković izabran za predsjednika Skupština Zajednice opština ................................ 7Ministarstvo javne uprave i Zajednica opština razgovarali o položaju lokalne samouprave u sistemu javne uprave ................................................................. 8Zakon o komunalnim djelatnostima u fokusu Upravnog odbora Zajednice opština ......................................... 9Predstavnici Zajednice opština učestvovali u radu Odbora Skupštine CG .............................................................................. 10Tematska sjednica Upravnog odbora sa ministrom održivog razvoja i turizma ..................................... 11Održan sastanak sa predsjednicima skupština opština ........................................................................ 13Učešće Zajednice opština u radu Savjeta za konkurentnost Vlade Crne Gore ......................................................................... 14Važna uloga opština u procesu pristupanja EU ...................... 16Veća uključenost opština na evropskom putu naše države osigurava pozitivan ishod ovog procesa ............. 18Održana 14. Generalna skupština NALAS-a .......................... 19Crna Gora obilježila Svjetski dan životne sredine: U 20 opština akcije čišćenja i sađenja ...................................... 20Zajednica opština pripremila modele Odluke o lokalnim administrativnim taksama i Odluke o lokalnim komunalnim taksama .............................. 22Izjašnjenje Zajednice opština na Predlog Zakona o javnim nabavkama ..................................... 24Predstavljen projekat „Regionalna mreža za razvoj kapaciteta (RCDN) u oblasti vodosnabdijevanja i tretmana otpadnih voda“ ....... 26Potpisan Memorandum o saradnji između Zajednice opština Crne Gore i Udruženja vodovoda Crne Gore.......... 27Mogućnosti finansiranja opštinskih razvojnih projekata ...... 28Razvoj kompetencija opštinskih izabranih predstavnika u oblasti vodosnabdijevanja i tretmana otpadnih voda ........................................................... 29Energetski efikasna urbana mobilnost u zemljama Jugoistočne Evrope ................................................... 30Neophodna veća uključenost lokalnih samouprava u procesu evrointegracija ..................... 31NALAS-ov Izvještaj o indikatorima fiskalne decentralizacije ........................................................................... 32Agenda 2030 u mojoj opštini: Priručnik za praktičare za lokalizaciju ciljeva održivog razvoja ............................................................. 33Kraljevina Norveška podržava razvoj opština u Crnoj Gori ................................................................................... 34

Izdavač je isključivo odgovoran za informacije koje se nalaze u publikaciji.Zajednica opština Crne Gore, Avda Međedovića 138, Podgorica,tel: 020/675-244, 020/674-641e-mail: uom@t-com.me, www.uom.me.Glavni i odgovorni urednik: Refik Bojadžić Članovi redakcije: Vanja Starovlah, Žana Đukić i Ivana NedovićGrafička obrada i štampa: Studio Mouse - Podgorica

Cilj časopisa „Naša zajednica“, koji izlazi tromjesečno, jeste informisanje javnosti o aktivnostima Zajednice opština Crne Gore, kao i o dešavanjima u gradovima i opštinama u Crnoj Gori. Pozivamo vas na saradnju, uvjereni da ćemo uz vašu pomoć obogatiti sadržaj časopisa, koji će kao takav biti od još većeg značaja za unapredjenje lokalne samouprave u našoj zemlji.

Uvaženi čitaoci, vaša pisma, reakcije i sugestije biće nam od velikog značaja. E-mail adresa na koju mo-žete da nam pišete je uom@t-com.me, sa naznakom: časopis „Naša zajednica“, ili poštom na adresu Avda Međedovića 138, Podgorica.

Zakon o finansiranju lokalne samou-prave je u proteklom periodu bio u po-sebnom fokusu rada Zajednice opština. Nakon dužeg rada na njegovoj pripre-mi u Ministarstvu finansija i odlaganja rokova njegovog donošenja, Skupšti-na Crne Gore je krajem 2018. godine donijela Zakon o finansiranju lokalne samouprave. Zakon je u primjeni od polovine januara tekuće godine. Anali-zom novih zakonskih rješenja može se konstatovati da je značajan broj predloga Zajednice opšti-na ugrađen u tekst Zakona i time je napravljen pozitivan iskorak u pravcu stabilizacije i održivosti lokalnih javnih finansija. Najznačajnija unapređenja zakonskih rješenja posebno se odnose na: utvrđivanje povećanog procenta ustupanja prihoda po osnovu poreza na dohodak fizičkih lica sa 12% na 50% opštinama Sjevernog regiona, odno-sno 20% za Opštinu Ulcinj, kao i dodatna 2% opštinama Središnjeg regiona; uspostavljanje Fonda za podršku op-štinama za predfinansiranje projekata koji se finansira-ju iz donatorskih sredstava i unapređenje kriterijuma za raspodjelu sredstava Egalizacionog fonda. Visina ustupanja prihoda po osnovu poreza na dohodak fizičkih lica opštinama Središnjeg i Primorskog regiona i dijela naknada za korišćenje morskog dobra su pitanja oko kojih nije postignut željeni kompromis. Primjena novih zakonskih rješenja je u značajnom doprini-jela stabilizaciji finansijske situacije u opštinama, posebno Sjevernog regiona. U prilog tome govore i uporedni po-daci Ministarstva finansija za prvi kvartal 2019. godine u odnosu na prvi kvartal 2018. godine. Podaci pokazuju da su prihodi po osnovu poreza na dohodak fizičkih lica na nivou svih jedinica lokalne samouprave u periodu januar-mart 2019. godine ostvareni u iznosu od 6,15 mil. €, što je za 2,51 mil. € više u odnosu na isti period prethodne godi-ne. Pored toga, uporedni podaci pokazuju da su transferi iz Egalizacionog fonda za prvi kvartal 2019. godine pove-ćani za 1,29 mil. € u odnosu na prvi kvartal 2018. godine.Takođe, mogućnost korišćenja sredstava Fonda za predfi-nansiranje projekata koji se finansiraju iz donatorskih sred-stava značajno olakšava opštinama da, bez opterećenja svog budžeta, mogu da obezbijede sredstva potrebna za predfinansiranje projekata, što je, prije donošenja Zako-na, bio problem za većinu opština zbog teške finansijske situacije. Do sada je sredstva iz ovog Fonda koristilo pet opština u iznosu od cca 350.000,00€.Kada su u pitanju propisi važni za finansiranje opština, treba naglasiti da je Zajednica opština dala značajan do-prinos i prilikom koncipiranja rješenja u novom Zakonu o porezu na nepokretnosti. Naime, učešćem u radu Radne

grupe Skupštine Crne Gore koja je pripremila novi Zakon o porezu na nepokretnosti, Zajednica opština je značajan broj predloga, koji se prven-stveno odnose na preciznije definisanje: predmeta opo-rezivanja, drugih evidencija nepokretnosti, sekundarnog stambenog objekata, uskla-đivanja pojedinih normi sa

Zakonom o planiranju prostora i izgradnji objekata, i dr., uspjela da ugradi u novi Zakon i time unaprijedi rješenja koja se tiču utvrđivanja i naplate poreza na nepokretno-sti. Rezultati implementacije ovog propisa će biti vidljivi tokom naredne godine. Opštine su u obavezi da donesu nove odluke o porezu na nepokretnosti, a Zajednice op-ština će pripremiti model ove odluke i isti dostaviti opšti-nama na korišćenje.Da bi se obezbijedila stabilizacija i dugoročna održivost lokalnih javnih finansija, jako je važno prilikom pripre-me materijalnih propisa kojim se utvrđuju sopstveni pri-hodi opština, uključiti opštine i Zajednicu opština u taj proces. Dakle, pored Privredne komore i raznih poslov-nih udruženja, opštine su važan i nezaobilazan subjekat u kreiranju poslovnog ambijenta i moraju biti uključene u proces utvrđivanja politika i donošenja zakona važnih za kreiranje poslovnog ambijenta. Ne može se procjena uticaja nekog propisa vršiti samo sa aspekta sagledavanja potreba i interesa poslovnog sektora i uticaja zakona na poslovni ambijent i budžet Države, a da se, pritom, pot-puno zanemari uticaj određenog propisa na prihode op-ština i mogućnost vršenja utvrđenih funkcija i poslova za koje su opštine zakonom obavezane. Primjer kako ne bi trebalo raditi u procesu izrade i dono-šenja zakona su Zakon o lokalnim komunalnim taksama i Zakon o administrativnim taksama koji su pripremlje-ni i donešeni, a da opštine uopšte nijesu znale niti su bile uključene u taj proces, bez obzira što su ovi zakoni iteka-ko važni za rad opština i njihove prihode. Posebno važni materijalni propisi na kojima se radi ovih dana su Zakon o komunalnim djelatnostima, Zakon o putevima, Zakon o vodnim uslugama i Zakon o izmjenama i dopunama Zakona o planiranju prostora i izgradnji objekata. Značaj ovih zakona za funkcionisanje i rad opština i njihovo fi-nansiranje obavezuje sve organe državne uprave koji rade na njihovoj pripremi, sve jedinice lokalne samouprave i Zajednicu opština da zajedničkim radom daju puni do-prinos kreiranju funkcionalnih i održivih rješenja koja će dati najbolji rezultat kroz njihovu primjenu u praksi. Refik Bojadžić, Generalni sekretar Zajednice opština

Uvodno obraćanje

Naša zajednica 26 / 2019

3

1. Na čelu Opštine Berane ste od 2014. godine. To je dovoljno dug period da nam date ocjenu o izazovi-ma sa kojima se suočavaju nosioci izvršne vlasti u opštinama. Koji su, konkretno, izazovi za Vas kao predsjednika Opštine Berane?

DŠ: Funkcija predsjednika opštine je velika čast, ali i ogromna obaveza da, kao prvi čovjek svog grada, ulo-žim sav svoj integritet u cilju stvaranja uslova da lokal-na samouprava bude po mjeri građana. Mišljenja sam da je funkcija nosioca izvršne vlasti, slobodno mogu reći, misija u kojoj „prvi“, zajedno sa svojim građani-ma, stvara bolju i ljepšu zajednicu na dobrobit svima. Konkretni izazovi za mene, koji sam u drugom mandatu na čelu Opštine Berane, koje se prepoznaje kao zdrava lokalna samouprava, koje se ističe kao primjerna i sredi-na iz koje se manje odlazi nego u prethodnom periodu, vezani su za brži ekonomski razvoj naše opštine, oču-vanje dobrih međunacionalnih, međukonfesionalnih, međuvjerskih odnosa - jednom riječju, boljih uslova za život i rad naših građana.

2. Kako ocjenjujete rad organa lokalne uprave i opštin-skih službi i u kom pravcu vidite prostor za njihovo dalje unapređenje?

DŠ: Što se tiče rada organa lokalne uprave i službi, smatram da je rad profesionalan, bez primjesa u bilo kom obliku korupcije, ali da uvijek može da bude bo-lji. Kao predsjednik opštine, mogu reći da sam zado-voljan, uz očekivanje da rezultati budu još pozitivniji. Unapređenje rada vidim u mladim kadrovima koji će uložiti svu svoju energiju za bolje sjutra i sebi i svojim građanima.

3. Navedite nam par najznačajnijih aktivnosti koje su realizovane u proteklom periodu, a koje su unapri-jedile uslove za život i rad građana ovog kraja.

DŠ: U proteklom periodu, urađeno je šest mjesnih i seoskih vodovoda, izvršena rekonstrukcija gradskog vodovoda, izgrađena 94 stana za raseljena lica, otvo-ren Regionalni biznis centar, Dnevni centar za djecu i omladinu sa smetnjama i teškoćama u razvoju, Par-king servis, Azil za napuštene životinje, nova sportska hala, rekonstruisan fudbalski stadion, izgrađen novi vatrogasni dom, stočna pijaca, i dr., što su sve projek-ti s kojim se sa pravom ponosimo. Sanirane su Vasove

Intervju sa Dragoslavom Šćekićem, predsjednikom Opštine Berane

vode (nekadašnja deponija), završava se kolektor za prečišćavanje otpadnih voda, asfaltiraju ulice, rješava pitanje deponije za komunalni otpad, grad je sve čistiji.

4. U kom pravcu će biti usmjerene buduće aktivnosti u odnosu na razvojne i infrastrukturne prioritete u Opštini Berane? Kako će se obezbijediti sredstva za njihovu realizaciju?

DŠ: Nastavićemo da radimo i gradimo, sami i zajedno sa državom i partnerima na projektima Dnevnog cen-tra za djecu i omladinu sa smetnjama i teškoćama u razvoju, 27+ ZOO vrt i CITES centar, Reciklažno dvo-rište sa sortirnicom, zgrade za stanove zaposlenih, i dr. Opština Berane je nedavno usvojenim Strateškim planom razvoja Opštine Berane za period 2019-2023 definisala strateške ciljeve sa prioritetima za njihovo ostvarivanje u pravcu opšteg razvoja grada. Među pri-oritetnim projektima, ključno mjesto zauzimaju gore pomenuti projekti. Za projekte CITES centra sa ZOO vrtom u toku je priprema projektne dokumentacije, a za projekat reciklažnog dvorišta sa sortirnicom u naj-skorije vrijeme očekujemo raspisivanje tendera za iz-bor izvođača radova. Treba napomenuti da su za izra-du projektne dokumentacije za CITES centar sa ZOO vrtom obezbijeđena sredstva u visini od 50.000€, a za projekat za reciklažno dvorište sa sortirnicom obezbi-jeđena su sredstva za izgradnju u visini od 1,6 mil. € od strane države. Uporedo sa ovim aktivnostima radi se i na sklapanju finansijske konstrukcije za realizaciju ostalih projekata, bilo da se radi o aplikaciji za neke od dostupnih EU fondova, aplikacijom za kapitalni budžet Crne Gore ili izdvajanjem iz kapitalnog budžeta Opštine Berane. Kako pomenuti projekti na jedan način odre-đuju pravac budućeg razvoja grada, a na drugi rešava-ju problematiku vezanu za ranjive grupe stanovništva i zaštitu životne sredine, očekujemo razumijevanje i konkretnu pomoć i podršku za realizaciju ovih projekata.

Naš

a za

jedn

ica

26 /

201

94

5. Novi Zakon o finansiranju lokalne samouprave kojim je, između ostalog, utvrđen i veći procenat ustupanja prihoda po osnovu poreza na dohodak fizičkih lica opštinama, stupio je na snagu početkom ove godi-ne. Koliko ste zadovoljni efektima njegove primjene u Opštini Berane?

DŠ: Period od početka primjene novog Zakona o fi-nansiranju lokalne samouprave do sada nije u tolikoj mjeri reprezentativan za analizu efekata, tako da ćemo najbolju ocjenu dati po isteku tekuće godine, sa upo-rednom analizom iz prethodnih godina. No, činjenica je da se ovim zakonom ustupa veći procenat poreza na dohodak fizičkih lica opštinama Sjevernog regiona, što je svakako dobra osnova koja će doprinijeti unapređe-nju lokalnih javnih finansija. Uporedni podaci za prvi kvartal 2019. godine u odnosu na prvi kvartal 2018. godine pokazuju da primjena Zakona daje očekivane pozitivne efekte, pa je stabilnost lokalnih javnih finan-sija tokom ove godine na mnogo većem nivou.

Efekat Zakona bi bio mnogo značajniji da Opštini Be-rane Planom akontativne raspodjele sredstava Ega-lizacionog fonda za 2019. godinu nijesu umanjena sredstva iz ovog fonda za iznos od jednog miliona, ali očekujem da će se ovaj iznos, kroz konačnu raspodje-lu, vratiti našoj opštini.

6. Opština Berane je jedna od 16 opština koje su u prethodnom periodu potpisale sa Ministarstvom fi-nansija Ugovor o reprogramu poreskog duga kako opštine, tako i komunalnih preduzeća čiji je Opština osnivač. Kako teče realizacija ugovornih obaveza?

DŠ: Obaveze iz Ugovora o reprogramu poreskog duga

Opština Berane redovno izmiruje. D.O.O „Komunal-no“ je izmirio jedan dio obaveza, a ostatak duga će se riješiti kao i za druga komunalna preduzeća koja su u istom problemu.

7. Opština Berane je prepoznata kao opština koja je po-krenula i realizovala brojne projekte koji su se koo-finansirali iz sredstava EU. Koji su najznačajniji od ovih projekata? Da li u opštini postoji tim koji se bavi pripremom i realizacijom projekata? Da li ste imali problema prilikom obezbjeđivanja koofinansiraju-ćeg dijela neophodnog za završetak ovih projekata?

DŠ: Najznačajniji projekti kofinansirani iz sredstava EU su: zgrada Regionalnog biznis centra, Vatrogasni dom, zgrade za stanovanje raseljenih lica (94 stano-va), izgradnja kanalizacione mreže sa prečišćivačem otpadnih voda, i dr.

Problemi koji su naslijeđeni za obaveze plaćanja vozila za vatrogasnu službu prevaziđeni su uz pomoć Vlade i na inicijativu Zajednice opština.

Za Projekat izgradnje kanalizacione mreže sa preči-šćivačem otpadnih voda, očekujemo podršku Vlade, kao i za druge opštine gdje su ovi projekti realizovani.

8. Kvalitetna komunalna infrastruktura je neopho-dan uslov za život i rad građana. Koliko je Opština Berane uradila na ovom planu i koji su prioriteti u narednom periodu?

DŠ: Izgradnja komunalne infrastrukture je prioritet ko-jem smo posvećeni, bez obzira na velike poteškoće koje imamo sa izvođačima radova. U proteklom periodu ra-dili smo na unapređenju vodosnadbijevanja građana izgradnjom novih vodovoda u mjesnim zajednicama i zamjeni dotrajalih vodovodnih cijevi tamo gdje je to bilo neophodno. Takođe, asfaltirni su putni pravci u skoro svim mjesnim zajednicama, gradske i prigrad-ske ulice su takođe rekonstruisane, a izvršen je proboj i nasipanje puteva u selima, prema zahtjevima građana.

Kako bi stvorili što bolje uslove za život i rad građa-na, Opština Berane će i u narednom periodu nastaviti sa izvođenjem radova na poboljšanju lokalne infra-strukture.

Naša zajednica 26 / 2019

5

9. Tendencija u najvećem broju opština, naročitno Sje-vernog regiona Crne Gore, jeste odliv stanovništva. Odliv stanovništva i nezaposlenost najznačajniji su problemi ovog područja. Da li se i koje mjere predu-zimaju na lokalnom nivou na planu zadržavanja stanovništva, naročito mladih?

DŠ: Odgovor na ovo pitanje je kompleksan, s obzirom da rješavanje pitanja „kako zadržati mlade u Berana-ma“ nije isključivo u nadležnosti lokalne samoupra-ve. Naime, da bi mladi ljudi ostali u bilo kojem gradu potrebno je da nakon završenog školovanja mogu da nađu posao u svojoj struci. Dakle, potrebno je da se još u vrijeme školovanja, vodi računa koji su to profi-li kako u srednjoj školi, tako i na fakultetima, koji su potrebni jednoj sredini. S druge strane, pravo je sva-kog mladog čovjeka da izabere čime će u životu da se bavi, odnosno, koju školu ili fakultet će da pohađa. Opština Berane je stvorila sve pravne i fizičke preduslove za investitore i očekuje da će Vlada Crne Gore pružiti podršku u tom pravcu. Što se tiče privatnog preduzet-ništva, odnosno samozaposlenja, na lokalnom nivou ne postoje nikakve barijere. U novoosnovanim lokalnim preduzećima isključivo su uposleni mladi ljudi, upravo s ciljem zaustavljanja odlaska iz svog grada. Zapošlja-vanje mladih kadrova je veoma značajno za brži, bolji ekonomski razvoj kako grada, tako i države, pa u tom pravcu, treba raditi na otvaranju novih radnih mjesta, kao i stvaranju uslova za rješavanje stambenih pitanja mladih po povlašćenim uslovima.

10. Koliko ste zadovoljni saradnjom Opštine sa držav-

skoro izostala, što pred-stavlja ogromnu barijeru za rješavanje projekata i problema za građane. Saradnja, kao zakon-ska obaveza, važi i za opštinu i državne or-gane, ali ponavljam da može da bude efikasni-ja. Imamo i primjedbi na rad pojedinih držav-nih organa, kao što je Uprava za nekretnine, pa očekujemo da drža-va prepozna problem, koji nije samo opšti-n e B e r a n e , v e ć i d r u g i h o p š t i n a . Saradnja sa ostalim opštinama je na zavidnom nivou. Problemi su nam uglavnom isti i povezuju nas, zbog čega i razmenjujemo iskustva u pojedinim oblastima rada. Unapređenje saradnje između opština vidim u uspostavljanju međuopštinske saradnje, koja nije za sada čest slučaj.

11. Potpredsjednik ste Upravnog odbora Zajednice op-ština. Kako vidite ulogu Zajednice opština na planu unapređenja sistema lokalne samouprave i obezbje-đenja uslova za uspješno funkcionisanje opština, uspostavljanja saradnje među opštinama u Crnoj Gori, kao i međunarodnoj saradnji?

DŠ: Zajednica opština je iskreni prijatelj svakoj lokal-noj samoupravi u Crnoj Gori. U Zajednici je tim kva-litetnih kolega koji su, tako da kažem „u pripravnosti“ za pomoć u rješavanju problema koji iskažu opštine. Zajednica opština je primjer kako trebaju lokalne sa-mouprave da rade.

12. Kojim pitanjima, po Vašem mišljenju, Zajednica opština treba posebno da bude posvećena u nared-nom periodu?

DŠ: Očekujem da nastavi, kao i do sada, da bude u funkciji koja joj pripada, pa, s tim u vezi, očekujem da i državni organi stavove i mišljenja Zajednice prihva-taju na partnerskoj relaciji, a ne kao korektivni faktor. Sve opštine moraju maksimalno da budu uključene u rad Zajednice opština, da pokažu odgovornost i soli-darnost, gdje posebno mislim na kolege iz Upravnog odbora Zajednice opština.

nim organima i javnim službama čiji je osnivač država i saradnjom sa jedinicama lokalne samou-prave? U kom pravcu vidite prostor za dalje unap-ređenje te saradnje?

DŠ: Saradnja u prethodnom periodu je bila vrlo ko-rektna. Sa jednim brojem ministrstava, ostala je i da-lje na tom nivou, dok je sa pojedinim ministarstvima

Naš

a za

jedn

ica

26 /

201

96

Dr Ivan Vuković izabran za predsjednika Skupština Zajednice opština

Šesta sjednica Skupštine Zajednice opština održana je 25.01.2019. godine u Podgorici. Sjednicom je predsjedavao Dragoslav Šćekić, potpredsjednik Skupštine Zajednice.

Na sjednici je verifikovan novi sastav Skupštine Zajedni-ce, nakon lokalnih izbora održanih tokom 2018. godine u većini jedinica lokalne samouprave u Crnoj Gori. Skup-štinu Zajednice čine po dva predstavnika svake članice, i to: predsjednik opštine/gradonačelnik, kao nosilac izvršne vlasti u jedinici lokalne samouprave i predsjednik skupšti-ne jednice lokalne samouprave, kao predstavničkog organa građana (ukupno 46 članova).

Na predlog Upravnog odbora, Skupština Zajednice je za predsjednika Skupštine izabrala dr Ivana Vukovića, Gra-donačelnika Glavnog grada Podgorica, a za potpredsjed-nike Skupštine Mića Orlandića, Predsjednika Skupštine opštine Bar i mr Abaza Dizdarevića, Predsjednika Skup-štine opštine Bijelo Polje, na mandat od 2 godine.

Skupština je izabrala i novi sastav Nadzornog odbora Za-jednice opština. Predsjednik Nadzornog odbora je Veselin Vukićević, Predsjednik Opštine Žabljak, dok su članovi Samir Agović, Predsjednik Opštine Petnjica i Ivan Novo-sel, Predsjednik Skupštine opštine Tivat.

Skupština je razmatrala i prihvatila predlog Upravnog od-bora i donijela Odluku o visini članarine za finansiranje rada Zajednice opština. Odluka je donešena zbog potrebe usklađivanja visine članarine koju plaćaju članice Zajednice opština sa Zakonom o finansiranju lokalne samouprave i novim okolnostima u kojim posluju opštine. Novom Od-lukom se značajno umanjuje visina članarine koju plaćaju opštine u odnosu na dosadašnji iznos, a zadržava procen-tualno učešće opština u finansiranju Zajednice kao do sada.

Skupština je, u skladu sa obavezom utvrđenom Statutom Zajednice, donijela Poslovnik o radu Skupštine Zajedni-ce opština.

Održana XVII sjednica Upravnog odbora Zajednice opština

Upravni odbor Zajednice opština održao je 25.01.2019. godine u Podgorici redovnu XVII sjednicu kojom je pred-sjedavao Veselin Grbović, predsjednik Upravnog odbo-ra. Upravni odbor je, na predlog Generalnog sekretara, razmatrao i utvrdio Predlog Odluke o visini članarine za finansiranje rada Zajednice opština Crne Gore. Imajući u vidi da je osnovica za utvrđivanje visine članarine koju plaćaju članice Zajednice dio poreza na dohodak fizičkih lica koji se ustupa jedinicama lokalne samouprave, te da je Zakonom o finansiranju lokalne samouprave, koji je u primjeni od 15.01.2019. godine, na drugačiji način uređe-no ustupanje dijela prihoda od poreza na dohodak fizičkih lica opštinama zasnovano na regionalnom principu, to je bilo neophodno donijeti novu odluku i pitanje utvrđivanja visine članarine koju plaćaju opštine uskladiti sa Zakonom i novim okolnostima u kojim posluju opštine. Predlogom Odluke značajno se umanjuje visina članarine koju plaćaju opštine u odnosu na dosadašnji iznos, a zadržava procentu-alno učešće opština u finansiranju Zajednice kao do sada. Predlog Odluke dostavljen je Skupštini Zajednice opština na razmatranje i donošenje.

Shodno zaključku sa sjednice od 21.12.2018. godine, Upravni odbor Zajednice opština, nakon razmatranja In-formacije o aktivnostima Zajednice opština na stvaranju uslova za primjenu Zakona o planiranju prostora i izgrad-nji objekata i Zakona o komunalnom djelatnostima i ini-cijativi za unapređenje rješenja u Zakonu o planiranju prostora i izgradnji objekata, donio je zaključak da se, u što kraćem roku, organizuje posebna tematska sjednica Upravnog odbora na kojoj će prisustvovati ministar odr-živog razvoja i turizma sa saradnicima, a na kojoj će se razmatrati problemi u primjeni pomenutih zakona. Upravni odbor je zadužio predsjednika, potpredsjednike Upravnog odbora i Generalnog sekretara da, u komunikaciji sa mini-strom održivog razvoja i turizma, utvrde datum i mjesto održavanja tematske sjednice, kao i predstavnike organa/organizacija koje treba pozvati na sjednicu.

Na predlog Generalnog sekretara, Upravni odbor je donio Plan javnih nabavki za 2019. godinu.

Upravni odbor je utvrdio predlog kandidata za: predsjed-nika i dva potpredsjednika Skupštine Zajednice opština, kao i predlog za izbor predsjednika i dva člana Nadzor-nog odbora. Predlozi su dostavljeni Skupštini Zajednice na razmatranje i donošenje odluke o izboru.

Naša zajednica 26 / 2019

7

Upravni odbor Zajednice opština održao je XIX sjednicu 10. maja 2019. godine u Podgorici. Sjednicom je predsje-davao Veselin Grbović, predsjednik Upravnog odbora.

Na Inicijativu predsjednika Opštine Berane i potpred-sjednika Upravnog odbora Zajednice opština Dragosla-va Šćekića, sjednici je, po pozivu, prisustvovala mini-starka javne uprave Suzana Pribilović, državni sekretar u Ministarstvu javne uprave Goran Jovetić i direktorica Direktorata za lokalnu samoupravu Jadranka Vukčević.

Sjednica Upravnog odbora je bila posvećena analizi isku-stava i problema u primjeni Zakona o lokalnoj samo-upravi, kao i položaju lokalne samouprave u sistemu javne uprave, o kojim je na na samom početku sjedni-ce govorio predsjednik Opštine Berane Dragoslav Šće-kić. On je, tom prilikom, obrazložio svoju Inicijativu za održavanje ove tematske sjednice Upravnog odbora, sa posebnim osvrtom na probleme koji onemogućavaju efi-kasno funkcionisanje lokalne samouprave.

U raspravi koja se ovim povodom povela, istaknut je zna-čaj novog Zakona o lokalnoj samoupravi, gdje je poseb-no dat osvrt na dio koji se odnosi na odnose i saradnju organa lokalne samouprave i državnih organa i organa državne uprave. U tom smislu, posebno je naglašen značaj konsultovanja lokalnih vlasti i njihovog uključivanja u rad na pripremi zakona i strateških dokumenata koja su od značaja za rad opština, čija bi dosljedna primjena u prak-si u značajnom otklonila dio problema u funkcionisanju opština. Naglašeno je da je značajna uloga Ministarstva javne uprave, kao resornog ministrstva, na ovom planu.

Tokom diskusije koja se povela na sjednici, istaknuto je i pitanje autonomije opština, imajući u vidu sve češću praksu donošenja zakona kojim se traži prethodna sa-glasnost Vlade prilikom donošenja odluka o uvođenju sopstvenih prihoda u skladu sa zakonom ili uređiva-

nja sopstvenih poslova. Između ostalog, bilo je riječi i o primjeni Zakona o lokalnoj samoupravi u dijelu koji se odnosi na organizaciju rada organa lokalne uprave, gdje je posebno ukazano na neosnovanost prakse dostavlja-nja organizacionih akata opština na  davanja mišljenja/saglasnosti  na iste od strane Ministarstva javne uprave, imajući u vidu da su ovi poslovi u isključivoj nadležnosti predsjednika opštine.

Ministarka javne uprave Suzana Pribilović je istakla za-dovoljstvo organizovanjem sastanka i istovremeno poka-zala spremnost Ministarstva javne uprave da, zajedno sa predstavnicima opština i Zajednice opština, nastavi ak-tivnosti na daljem unapređenju zakonskog okvira i im-plementaciji propisa u praksi, kako bi se stanje u lokalnim samoupravama unaprijedilo. U tom smislu, posebno je istakla aktivnosti koje su opštine preduzele na planu op-timizacije broja zaposlenih i, u tom kontekstu, najavila izmjene Zakona o zaradama zaposlenih u javnom sektoru kojim će se urediti pitanje isplate otpremnina zaposlenim koji sporazumno raskinu radni odnos, da bi se postigli još bolji rezultati na ovom planu. Takođe je najavila i mogu-ću finansijsku podršku opštinama na planu optimizacije broja zaposlenih, a vezano za isplatu otpremnina.

Upravni odbor je, nakon tematskog dijela sjednice, razma-trao i usvojio: Izvještaj o radu Zajednice opština za 2018. godinu i Finansijski izvještaj za 2018. godinu, a donijet je i Finansijski plan Zajednice opština za 2019. godinu.

Upravni odbor je, povodom razmatranja Informacije o projektu „Efikasna i transparentna lokalna samoupra-va“, donio Odluku na osnovu koje će Zajednica opština, u saradnji sa Kancelarijom UNDP u Crnoj Gori, pristu-piti realizaciji istog.  

Ministarstvo javne uprave i Zajednica opština razgovarali o položaju lokalne samouprave u sistemu javne uprave

Naš

a za

jedn

ica

26 /

201

98

Upravni odbor Zajednice opština održao je XVIII sjed-nicu 25.02.2019.godine u Nikšiću. Sjednicom je predsje-davao Veselin Grbović, predsjednik Upravnog odbora.Sjednici je po pozivu prisustvovao ministar održivog ra-zvoja i turizma Pavle Radulović, sa saradnicima i Dra-gutin Martinović, član Odbora Regulatorne agencije za energetiku sa saradnicom.Sjednica Upravnog odbora je bila posvećena analizi isku-stava u primjeni Zakona o planiranju prostora i izgrad-nji objekata i Zakona o komunalnim djelatnostima sa predlogom mjera.O iskustvima i problemima u primjeni Zakona o komu-nalnim djelatnostima, Upravni odbor je informisala Sa-nja Živković, sekretarka Odbora za komunalne djelatnosti Zajednice opština. Ona je upoznala učesnike sjednice da je Zajednica opština više puta ukazivala na potrebu pre-duzimanja određenih aktivnosti od strane Ministarstva i Regulatorne agencije za energetiku na donošenju podza-konskih akata radi stvaranja uslova za primjenu Zakona, te da zbog kašnjenja u donošenju ovih akata, privredna društva i javna preduzeća koja obavljaju komunalnu dje-latnost, a time i opštine, kao njihovi osnivači, već imaju određene probleme u poslovanju.Ministar održivog razvoja i predstavnik Regulatorne agen-cije saopštili su svoje viđenje aktuelne situacije u oblasti obavljanja komunalnih djelatnosti i predloga kako da se prevaziđu problemi i obezbjede uslovi za primjenu Za-kona o komunalnim djelatnostima.Na osnovu rasprave u kojoj je učestvovalo više predsjed-nika opština i datih predloga, Upravni odbor je jedno-glasno donio Zaključke čija realizacija će doprinijeti da se problemi u primjeni Zakona o komunalnim djelatno-stima prevaziđu i obezbjede uslovi za redovno vršenje komunalnih usluga.Zaključcima je predloženo Ministarstvu da:Ø u cilju stvaranja normativnih pretpostavki za ubi-

ranje komunalne naknade, kao prihoda utvrđenog zakonom koji je namijenjen za finansiranje troškova po osnovu vršenja poslova i pružanja usluga zajed-ničke komunalne potrošnje, Upravni odbor traži da Ministarstvo održivog razvoja i turizma, u što kraćem roku, stavi u proceduru davanje saglasnosti Vlade CG na podnijete predloge Odluka o komunalnoj na-knadi – status: zaključak nije realizovan;

Ø po hitnom postupku uputi Vladi CG Predlog Uredbe o bližim elementima i metodologiji za određivanje cijene komunalne usluge na razmatanje i donošen-

je, a u cilju stvaranja normativnih pretpostavki za utvrđivanje cijena komunalnih usluga u skladu sa odredbama Zakona o komunalnim djelatnostima – status: Predlog Uredbe je pripremljen, sprovedena je javna rasprava, još uvijek nije upućen Vladi na utvrđi-vanje iz razloga što se čekaju izmjene i dopune Zako-na o komunalnim djelatnostima u dijelu produženja roka za izjednačavanje cijena za fizička i pravna lica;

Ø intezivira aktivnosti na pripremi i donošenju pra-vilnika utvrđenih Zakonom, kako bi se obezbjedile normativne pretpostavke za donošenje opštinskih propisa čija obaveza donošenja proističe iz Zakona o komunalnim djelatnostima - status: predlozi pra-vilnika pripremljeni i sprovedena javna rasprava, ali još uvijek nijesu utvrđeni;

Ø u cilju stvaranja normativnih pretpostavki za do-nošenje opštinskih propisa čija obaveza donošenja proističe iz Zakona o komunalnim djelatnostima, kao i utvrđivanja cijena za regulisane komunalne uslu-ge, Upravni odbor predlaže Regulatornoj agenciji za energetiku da po hitnom postupku utvrdi metodo-logiju za određivanje cijene regulisane komunalne usluge, te da u saradnji sa Ministarstvom održivog razvoja i turizma, uvažavajući ukupni socio-ekonom-ski ambijent, omogući određeni vremenski period za postepeno ujednačavanje cijena za fizička i pravna lica. U cilju stvaranja pretpostavki za realizaciju ovog zaključka, uz učešće predstavnika Zajednice opština, pripremljen je Predlog Zakona o izmjenama i dopu-nama Zakona o komunalnim djelatnostima, kojeg je Vlada utvrdila na sjednici od 18. jula i uputila Sku-pštini CG na dalje postupanje.

Upravni odbor je dodatno predložio jedinicama lokalne samouprave da inteziviraju aktivnosti na potpisivanju Ugovora o povjeravanju poslova između jedinice lokalne samoupave i vršioca komunalne djelatnosti i da, nakon donošenja propisa od strane Ministarstva i Regulator-ne agencije za energetiku, inteziviraju aktivnosti na do-nošenju propisa za sprovođenje Zakona o komunalnim djelatnostima. U tom pravcu, Upravni odbor je zadužio Sekretarijat Zajednice opština, da nakon donošenja po-dzakonskih akata, pripremi model Odluke o komunal-nom redu i modele drugih relevantnih opštinskih odluka.

Zakon o komunalnim djelatnostima u fokusu Upravnog odbora Zajednice opština

Naša zajednica 26 / 2019

9

Zajednica opština Crne Gore je u decembru 2018. godine Odboru za turizam, poljoprivredu, ekologiju i prostor-no planiranje Skupštine Crne Gore dostavila Incijativu za izmjenu i dopunu Zakona o planiranju prostora i iz-gradnji objekata. Povodom predmetne inicijative, kao i inicijative Inženje-ske komore, Odbor za turizam, poljoprivredu, ekologiju i prostorno planiranje je 26. decembra 2018. godine odr-žao konsultativno saslušanje na temu „Primjena Zakona o planiranju prostora i izgradnji objekata“, u čijem radu su po pozivu uzeli učešće i predstavnici Zajednice opšti-na: Generalni sekretar Zajednice opština Refik Bojadžić i predsjednik Odbora za prostorno planiranje Zajednice opština Nebojša Adžić. Sjednici Odbora prisustvovali su ministar održivog razvoja i turizma Pavle Radulović i se-kretar Ministarstva Zoran Tomić. Predsjednik Skupštinskog odbora prof. dr Petar Ivanović upoznao je učesnike sjednice da je, na inicijativu Zajedni-ce opština Crne Gore i Inžinjerske komore, Odbor donio Odluku da se održi konsultativno saslušanje na temu „Pri-mjena Zakona o planiranju prostora i izgradnji objekata“, a imajući u vidu da je Zakon u primjeni nešto više od godinu dana, te da su iskustva njegove primjene različita i da ima oprečnih ocjena i mišljenja o efektima primjene Zakona.Ministar održivog razvoja i turizma Pavle Radulović sa-opštio je ocjene Ministarstva u odnosu na efekte primjene Zakona, potencirajući dobre rezultate koje je primjena no-vog Zakona dala, ali i ukazao na neke ograničavajuće fak-tore koji su prisutni, da bi rezultati bili još bolji. Generalni sekretar Zajednice opština Refik Bojadžić iznio je stavove Zajednice opština u odnosu na iskustva i efekte primjene Zakona u periodu od godinu dana. Naglasio je da je od svih opština zatraženo mišljenje o iskustvima koja imaju u primjeni Zakona sa predlogom eventualnih izmjena, te da je od opština dostavljeno oko 40 predloga i sugestija za intervencije na pojedine odredbe. Odbor za prostorno planiranje Zajednice opština, analizirajući prispjele predlo-ge, utvrdio je Inicijativu za iz-mjene i dopune Zakona, koja je dostavljena Ministarstvu održivog razvoja i turizma. Takođe, shodno Sporazumu o saradnji Skupštine Crne Gore i Zajednice opština, Inicijativa je dostavljena i Odboru za tu-rizam, kao i Zakonodavnom

odboru na upoznavanje.Inicijativa sadrži 17 predloga za izmjene pojedinih odredbi Zakona, sa ciljem bolje primjene propisa u praksi. Ukazao je da su predlozi utvrđeni od strane stručnih i kompeten-tnih predstavnika opština koji se svakodnevno bave ovim poslovima i da su u Zajednici opština otvoreni za dalji za-jednički rad na Zakonu sa predstavnicima Ministarstva, u cilju iznalaženja najboljih rješenja koja će biti funkcio-nalna u praksi.Predstavnici Zajednice opština su ukazali na tri poseb-no važna pitanja koja su sadržana u Inicijativi, a tiču se:• produženja roka za donošenje planskih dokumenata

čija izrada je u toku, jer Zakonom utvrđeni rok ističe 31.12.2018. godine i ukazali na štetne posljedice uko-liko se rok ne bi produžio,

• utvrđivanje novog roka za podnošenje zahtjeva za legalizaciju bespravno sagrađenih objekata i

• izmjenu člana 239 kojim bi se na potpun način uredilo pitanje oslobađanja investitora od plaćanja naknade za komunalno opremanje građevinskog zemljišta za objekte od opšteg interesa.

Predstavnici Zajednice opština su naglasili da o svim predlozima iz Inicijative treba u narednom periodu radi-ti sa Ministarstvom, ali da je zahtjev za produženje roka za donošenje planova čija izrada je u toku hitan,  te da bi se, u tom smislu, Predlog Zakona morao naći na dnev-nom redu sjednice Skupštine, koja je zakazana za taj dan - 26.12.2018. godine.Ministar Pavle Radulović je saopštio stav da Ministarstvo ne podržava predlog za produženje roka za donošenje za-početih planskih dokumeneta od strane opština, uz ocjenu da je aktuelni Zakon dobar i da neme potrebe za njegove izmjene i dopune.Po zaključenju rasprave, predsjednik odbora prof.dr Petar

Ivanović je najavio da će se Odbor i u narednom periodu baviti ovim sistemskim Zakonom i sagledati sve predloge koje je dostavila Za-jednica opština, Inžinjerska ko-mora i druge predloge ukoliko ih bude i odrediti se u odnosu na iste.Nažalost, i pored preduzetih ak-tivnosti Zajednice opština, rok za izradu lokalnih planskih doku-menata nije produžen, tako da su opštine ovu nadležnost izgubile od 01.01.2019. godine.

Aktivnosti Zajednice opština na unapređenju Zakona o planiranju prostora i izgradnji objekata

Predstavnici Zajednice opština učestvovali u radu Odbora Skupštine CG

Naš

a za

jedn

ica

26 /

201

910

Aktivnosti Zajednice opština na unapređenju Zakona o planiranju prostora i izgradnji objekata

Analiza iskustava u primjeni Zakona o planiranju prosto-ra i izgradnji objekata bila je jedna od tema XVIII sjedni-ce Upravnog odbora koja je održana 25.02.2019. godine u Nikšiću, a kojom je predsjedavao Veselin Grbović, pred-sjednik Upravnog odbora.

Pored članova Upravnopg odbora, sjednici su, po pozivu, prisustvovali ministar održivog razvoja i turizma Pavle Radulović, sa saradnicima i Dragutin Martinović, član Odbora Regulatorne agencije za energetiku sa saradnicom.

O aktivnostima preduzetim od strane Zajednice opština i opština na stvaranju uslova za implementaciju Zakona o planiranju prostora i izgradnji objekata učesnike sjed-nice informisao je Generalni sekretar Zajednice opština Refik Bojadžić.

O iskustvima u primjeni Zakona i uočenim problemima u praksi, kao i predlogu kako da se uočeni problemi prevaziđu govorili su Nebojša Adžić, predsjednik Odbora za prostor-no planiranje Zajednice opština i Mira Čolović, potpred-sjednica Odbora, dok je o novim okolnostima povodom Odluke Ustavnog suda, a koja se tiče primjene nekih odre-daba Zakona, prisutne je upoznala Sanja Živković, sekre-tarka Odbora za prostorno planiranje Zajednice opština.

Ministar održivog razvoja i turizma Pavle Radulović ista-kao je da Zakon o planiranju prostora i izgradnji objeka-ta predstavlja krupan reformski zahvat u oblasti planiranja prostora i izgradnji objekata i veliki izazov, kako za Mini-starstvo, tako i za opštine. Naglasio je prednosti novog pri-stupa u planiranju i upravljanju prostorom, ali i ukazao na određene poteškoće i probleme u njegovoj primjeni, kao i aktivnostima Ministarstva na njihovom prevazilaženju.

Na osnovu rasprave o iskustvima i problemima u primjeni Zakona, u kojoj je učestvovalo više predsjednika i predstav-nika opština, te datih predloga od strane predsjednika op-ština, resornog Ministarstva i Zajednice opština, Upravni

Tematska sjednica Upravnog odbora sa ministrom održivog razvoja i turizma

odbor je jednoglasno donio Zaključke, čijom realizacijom će se doprinjeti da se prevaziđu uočeni problemi u primje-ni zakona u praksi.

Zaključcima su podržani predlozi dati u Inicijativi za iz-mjenu Zakona o planiranju prostora i izgradji objekata koju je Ministarstvu održivog razvoja i turizma podnio Odbor za prostorno planiranje Zajednice opština, kojim povodom je predloženo Ministarstvu da formira Radnu grupu sastavljenu od predstavnika Ministarstva, Zajed-nice opština i jedinica lokalne samouprave sa zadatkom da razmotri Inicijativu za izmjene i dopune Zakona i pri-premi Nacrt Zakona o izmjenama i dopunama Zakona o planiranju prostora i izgradnji objekata.

Pored toga, zaključcima je predloženo Ministarstvu da: • donese uputstvo za primjenu člana 87 Zakona o plani-

ranju prostora i izgradnji objekata, u dijelu nadležnosti glavnog gradskog arhitekte - realizovano;

• da jasne instrukcije o načinu postupanja u slučaju potrebe opštine da inicira donošenje novog planskog dokumenta ili izmjenu, odnosno dopunu postojećeg, radi stvaranja planskih pretpostavki za realizaciju pro-jekata od posebnog značaja za razvoj opštine - u cil-ju realizacije ovog zaključka, Ministarstvo je u martu tekuće godine, u saradnji sa Zajednicom opština, pri-kupilo od svih opština potrebe za izmjenom i dopu-nom postojećih, odnosno donošenjem novih lokalnih planskih dokumenata. Aktivnosti na izradi značajnog dijela predloženih planskih dokumenata su u toku;

• u cilju efikasnije zaštite prostora od bespravne gradnje, intezivira aktivnosti na kadrovskom jačanju Direkto-rata za inspekcijske poslove - procedure zapošljavanja su u toku. Očekuje se u skorije vrijeme zapošljavanje dodatnog broja inspektora;

Zaključcima je predloženo opštinama, koje to do sada ni-jesu učinile, da:

Naša zajednica 26 / 2019

11

zemljišta za bespravne objekte, Odluka o godišnjoj naknadi za korišćenje prostora za bespravne objek-te, Odluka o obezbjeđivanju alternativnog smještaja, Program privremenih objekata), koristeći kao osnovu model ovih odluka koje je pripremila Zajednica op-ština - broj donijetih propisa je relativno nizak, te je porebno intezivirati aktivnosti na realizaciji ove za-konske obaveze;

• pravovremeno i u skladu sa dostavljenim formularom izvještavaju Ministarstvo o postupcima legalizacije - aktivnost se kontinuirano realizuje.

• inteziviraju aktivnosti na imenovanju glavnog grad-skog arhitekte, odnosno kroz sporazum o međuopštin-skoj saradnji, obezbijede vršenje ovih poslova - većina opština je realizovala ovaj zaključak, ali je potrebno da u narednom periodu i ostale opštine pristupe nje-govoj realizaciji;

• inteziviraju aktivnosti na donošenju opštinskih pro-pisa i dokumenata utvrđenih Zakonom o planiranju prostora i izgradnji objekata (Odluka o naknadi za komunalno opremanje građevinskog zemljišta, Odlu-ka o naknadi za komunalno opremanje građevinskog

Sastanak sa Ministarstvom povodom osporene odredbe Zakona o uređenju prostora i izgradnji objekataNa inicijativu Ministarstva održivog razvoja i turizma, a povodom ranijih zahtjeva upućenih od opština i Zajednice op-ština, 12. jula tekuće godine održan je u Podgorici (u Ministarstvu) sastanak povodom Odluke Ustavnog suda br. U-I br.13/16 od 29.01.2019. godine (objavljena u „Sl.listu CG“, broj 11 od 19.02.2019. godine), kojom je konstatovao da se član 66 Zakona o uređenju prostora i izgradnji objekata („Službeni list CG“, br. 51/08, 34/11, 35/13 i 33/14) primjenjuje i istovremeno ukinuo stav 3 kojim je bilo predviđeno: „Lokalna samouprava može, pored slučajeva iz stava 2 ovog čla-na, propisati i druge slučajeve u kojima investitor ne plaća naknadu za komunalno opremanje građevinskog zemljišta.“

U Odluci Ustavnog suda je, u bitnom, navedeno da se član 66 stav 3 ukida sa razloga što je Ustavom Crne Gore propisa-no da se porezi i druge dažbine uvode zakonom. Sledstveno tome, Ustavni sud je stava da se i olakšice, odnosno oslo-bađanja od neke dažbine mogu uvesti samo zakonom. Samim tim, osporena odredba zakona je neustavna iz razloga što ista ne sadrži kriterijume na osnovu kojih će se izvršiti oslobađanje od plaćanja naknade. Sud je, takođe, našao da, s obzirom na to da Ustav Crne Gore neposredno ne određuje ekonomsku snagu obveznika poreza, dažbina i drugih na-knada, kao i kriterijume za utvrđivanje srazmjernosti fiskalnih obaveza - to proizilazi da je rješavanje tog pitanja u isklju-čivoj nadležnosti zakonodavca, odnosno da je zakonodavac ovlašćen da, u okviru odgovarajuće vrste poreza, odnosno dažbine, propiše standard ili da od njega odstupi, kada za to postoji opravdan razlog.

Na sastanku su, ispred Ministarstva, prisustvovali Zoran Tomić, sekretar Ministarstva; Marina Izgarević, generalna di-rektorica Direktorata za planiranje prostora; Radmila Lainović, rukovoditeljka Direkcije za razvoj stanovanja i Rajka Ra-dulović, konsultantkinja.

Ispred Zajednice opština, prisutni su bili Refik Bojadžić, Generalni sekretar i Sanja Živković, sekretarka Odbora za pro-storno planiranje. Sastanku je prisustvovalo 40-ak predstavnika opština.

Predstavnici opština su ukazali da su u svojim odlukama o naknadi za komunalno opremanje građevinskog zemljišta utvrđivale različite visine naknade prema vrsti objekata, i to kroz mehanizam procentualnog umanjenja utvđene na-knade u zavisnosti od vrste objekta iz tri razloga: zbog utvrđivanja visine naknade srazmjerno opterećenosti komunal-ne infrastrukture i potreba za nivoom komunalne opremljenosti koja se razlikuje od vrste objekta koji se gradi, zbog vo-đenja lokalnog ekonomskog razvoja, privlačenjem odgovarajućih razvojnih investicija i zbog razvoja biznis zona. Iz tih razloga, predstavnici opština su bili jedinstvenog stava da se ovo pitanje mora riješiti izmjenama zakona, na način da se istim propišu kriterijumi za umanjenja koja su one imale u svojim odlukama.

Predstavnici Ministarstva su se saglasili sa potrebom izmjena Zakona, te upoznali prisutne da će se, povodom zaključka sa XVIII sjednice Upravnog odbora Zajednice opština, formirati međuresorska radna grupa koja će razmotriti podnijetu Inicijativu i dodatne predloge za izmjene i dopune Zakona. Takođe, saopšteno je da je Vlada na sjednici od 20.06.2019. godine, povodom razmatranja Predloga Akcionog plana za unapređenje poslovnog ambijenta (u izabranim oblastima), zadužila Ministarstvo da do četvrtog kvartala tekuće godine pripremi Predlog Zakona o izmjenama i dopunama Zako-na o planiranju prostora i izgradnji objekata.

Zoran Tomić je ukazao da se redovno zasjedanje Skupštine Crne Gore završava 31. jula, te da nije tehnički moguće spro-vesti izmjene zakona po hitnom postupku do kraja redovnog zasjedanja, pa je predložio da se ovo pitanje ostavi za je-senje zasjedanje Skupštine koje počinje 1. oktobra. Kako je više predstavnika opština negodovalo na ovakav zaključak i ukazalo na potrebu urgentnijeg reagovanja, predstavnici Zajednice opština su predstavnike Ministarstva upoznali sa mehanizmima Sporazuma o saradnji između Skupštine CG i Zajednice opština, te u tom pravcu ukazali, ako bi posto-jala spremnost Ministarstva da, zajedno sa Zajednicom opština, pripreme normu kojom bi se prevazišla pravna prazni-na nastala Odlukom Ustavnog suda. Istog dana Zajednica opština je dostavila resornom ministarstvu predlog norme.

Naš

a za

jedn

ica

26 /

201

912

U Zajednici opština u Podgorici 31.05.2019.godi-ne, na inicijativu Generalnog sekretara, održan je sastanak sa predsjednicima skupština opština.

Uzimajući u obzir okolnost da je nakon lokalnih izbora, koji su održani u većini jedinica lokalne samouprave u Crnoj Gori u 2018. godini, došlo do promjena na poziciji predsjednika skupštine opšti-ne, te činjenicu da su predsjednici skupštine opštine po funkciji članovi Skupštine Zajednice, Generalni sekretar je informisao učesnike sastanka o radu i značaju Zajednice opština, njenoj ulozi u sistemu i organizaciji njenog rada. Poseban segment sastanka bio je posvećen upoznavanju predsjednika skupšti-na opština sa Izvještajem o radu Zajednice opština za 2018. godinu i najvažnijim rezultatima koji su ostvareni u izvještajnom periodu, a predstavio je i Program rada Zajednice opština za 2019. godinu.

Učesnicima sastanka predstavljene su i najvažni-je novine u Zakonu o lokalnoj samoupravi, koji je u primjeni od polovine januara 2018. godine, sa posebnim osvrtom na rješenja u Zakonu koja se tiču rada skupštine opštine i položaja predsjedni-ka skupštine.

U diskusiji povodom Izvještaja o radu Zajedni-ce opština, kao i ulozi skupštine opštine i njenom funkcionisanju, predsjednici skupština su pozdravili inicijativu za održavanje ovakvog sastanka i izra-zili potrebu da oni budu češći, budući da su dobra prilika za razmjenu iskustava i unapređenje rada skupština opština.

Održan sastanak sa predsjednicima skupština opština

Ocijenili su ulogu Zajednice opština jako važnom, a ostvarene rezultate rada u proteklom periodu do-brim, što će imati pozitivne efekte na rad opština.

Kao posebno važnu pomoć Zajednice opština je-dinicama lokalne samouprave naglasili su pripre-mu modela Statuta opštine, Poslovnika o radu Skupštine opštine i drugih odluka iz oblasti pore-ske politike, uređenja prostora i slično, što znatno olakšava opštinama posao na pripremi svojih od-luka i usklađivanje svog poslovanja sa zakonom. Predsjednici skupština opština su inicirali potrebu izrade modela Odluke o radnim tijelima Skupštine.

Zaključujući sastanak, Generalni sekretar je pozvao predsjednike skupština opština da, ukoliko imaju predloga za izmjenu ili dopunu zakonskih rješen-ja, posebno koja se tiču rada skupština opština, iste dostave Zajednici opština, koja će sačiniti Analizu primjene Zakona o lokalnoj samoupravi i na nadlež-nom Odboru utvrditi predlog za izmjenu i dopunu Zakona koji će dostaviti Ministarstvu javne uprave.

Takođe je pozvao predsjednike skupština opština da ukoliko cijene da im je potrebna dodatna po-moć u pripremi svojih Statuta opštine, Poslovnika o radu Skupštine opštine ili drugih odluka, Sekre-tarijat Zajednice im stoji na raspolaganju da pruži potrebnu pomoć.

Naša zajednica 26 / 2019

13

Savjet za konkurentnost osnovan je juna 2017. godine Od-lukom Vlade Crne Gore. Osnovna uloga Savjeta ogleda se u povezivanju javnog i privatnog sektora i poboljšanju nji-hovog dijaloga, tako da su članovi Savjeta predstavnici kako vladinih institucija, tako i udruženja koja zastupaju stavove privatnog sektora. Savjetom za konkurentnost Vlade Crne Gore predsjedava premijer Duško Marković.

Predstavnik Zajednice opština u Savjetu za konkurentnost je predsjednik Upravnog odbora Zajednice opština Veselin Grbović. U pripremi za petu sjednicu ovog tijela, Zajedni-ca opština se obratila članovima Savjeta i, tom prilikom, posebno ukazala na potrebu i značaj uključivanja opšti-na prilikom pripreme zakona i drugih propisa kojima se uređuju položaj, prava i obaveze opština.

Naime, sve je prisutnija praksa u postupanju pojedinih državnih organa da pristupe pripremi ili izmjeni nekog zakona koji je važan za poslovanje opština, a da opštine u tom postupku uopšte ne budu konsultovane, što je suprot-no onome što su obaveze utvrđene Zakonom o lokalnoj samoupravi i Evropskom poveljom, kao i Sporazumom o saradnji Vlade Crne Gore i Zajednice opština. Ovakvo po-stupanje je krajnje neprihvatljivo i nekorektno sa aspekta dobrih poslovnih odnosa i zajedničkog rada na izgradnji funkcionalnog sistema i zajedničkog rješavanja problema.

Nesporno je da kod opština postoji puna spremnost da po-drže sve one mjere Vlade koje znače podršku bržem eko-nomskom razvoju, ako se tim mjerama ne dovodi u pitanje vršenje poslova i funkcija iz nadležnosti opština koji su od posebnog interesa za lokalno stanovništvo i privredu. Jer, dobar poslovni ambijent nije samo platiti što manji porez, doprinos, taksu ili naknadu, već podrazumijeva i postoja-nje određenog infrastrukturnog komfora u kojem se kvalitetna putna i komunalna infrastruk-tura redovno održava i obezbje-đuje njena puna funkcionalnost i efikasno pružaju usluge, što je od ključne važnosti za nesmeta-no odvijanje poslovnih aktivno-sti i razvoj biznisa. Odgovornost i obaveza da to obezbijedi je na opštinama, a sve to košta, jer ima svoju cijenu, za što je potrebno obezbijediti značajna sredstva.

Zakonom o lokalnoj samoupra-vi (član 179) propisano je da or-gani lokalne samouprave u vrše-nju poslova iz svog djelokruga,

između ostalog, “učestvuju u pripremi zakona i drugih akata čija je sadržina od interesa za ostvarivanje i razvoj lokalne samouprave”, dok je članom 181 utvrđeno da “or-gani državne uprave dužni su da u postupku pripreme zakona i drugih propisa i opštih akata kojima se uređuju položaj, prava i obaveze lokalne samouprave, nacrte, od-nosno predloge zakona i drugih akata dostave opštini na izjašnjenje, odnosno asocijaciji opština. Rok za izjašnjenje ne može biti kraći od 15 dana od dana dostavljanja akta iz stava 1 ovog člana.”

Međutim, i pored imperativnih odredbi Zakona, jedan broj organa državne uprave nacrte, odnosno predloge zakona uopšte ne dostavljaju opštinama, odnosno Zajednici op-ština na izjašnjavanje ili skraćuje rokove za izjašnjavanje, suprotno zakonu. U prilog ovoj konstataciji, istaknuti su skorašnji primjeri postupanja državnih organa bez ade-kvatnog uključivanja opština u proces pripreme Zakona o putevima, Zakona o lokalnim komunalnim taksama i Za-kona o administrativnim taksama. Ovakve aktivnosti, bez učešća i znanja opština, ne bi mogle i smjele da se dešavaju.

Zajednica opština i opštine traže da državni organi kod svih zakonodavnih aktivnosti koje se tiču prava i obaveza op-ština uključe opštine i Zajednicu u taj proces, vrše analizu uticaja propisa na budžet opština i građane i da zajednički tražimo i kreiramo optimalna rješenja.

U odnosu na ovaj zahtjev, Savjet za konkurentnost je, na petoj sjednici Savjeta održanoj 22. marta 2019. godine, donio odluku kojom je zadužio organe državne uprave da dosljedno poštuju odredbe Zakona o lokalnoj samoupravi u pogledu obaveze uključivanja opština i Zajednice opština u rad na pripremi zakona.

Učešće Zajednice opština u radu Savjeta za konkurentnost Vlade Crne Gore

Naš

a za

jedn

ica

26 /

201

914

U pripremi za šestu sjednicu Savjeta za konkurentnost Vlade Crne Gore, u čijem radu su učestvovali Veselin Grbović, predsjednik Upravnog odbora i Refik Bojadžić, Generalni sekretar Zajednice opština, Savjet stranih in-vestitora Crne Gore je dostavio sugestije i komentare kompanija članica koje ukazuju na izazove u poslovanju kada je riječ o vladavini prava u Crnoj Gori. Savjet stranih investirora, a povodom primjedbi iznesenih od strane Crnogorskog Telekoma, iskazuje nezadovoljstvo postupanjem nekih opšti-na prilikom utvrđivanja obaveze plaćanja naknada za korišćenje opštinskih puteva.

U odnosu na komentare Savjeta stranih investitora, Sekretarijat Zajednice opština je Savjetu za konkurentnost, a na osnovu analize hronologije dono-šenja i sadržaja izmjena i dopuna Zakona o putevima, sagledavanja vreme-na donošenja opštinskih Odluka o naknadama za korišćenje opštinskih pu-teva i njihovih izmjena radi usaglašavanja sa Zakonom, ukazao na sljedeće:

• Ključne izmjene Zakona o putevima, a koje se tiču uređivanja vrste i visine naknada koje se plaćaju za korišćenje javnih puteva (uključujući i naknade za opštinske puteve), izvršene su 2009 i 2011. godine dono-šenjem Zakonâ o izmjenama i dopunama Zakona o putevima („Sl. list CG“, broj 54/09 i „Sl.list CG“, broj 36/11) kada je izmjenjen član 22 Zakona, kojim su uređena ova pitanja.

Zakonom o izmjenama i dopunama Zakona o putevima iz 2009. godine, između ostalog, u članu 22 utvrđeno je da visinu naknada za opštinske pu-teve utvrđuje nadležni organ jedinice lokalne samouprave, pri čemu visina naknade ne može biti veća od iznosa naknada utvrđenih za autoputeve, dok je u članu 96a bio utvrđen rok od 45 dana za usaglašavanje opštinskih od-luka sa Zakonom o putevima.

Predmetne izmjene Zakona imale su za posljedicu nagli pad prihoda op-ština, koji su po ovom osnovu više nego prepolovljeni. Godišnja analiza pri-hoda koju vrši Zajednica opština od 2007. godine pokazala je pad prihoda po ovom osnovu u 2010. godini u ukupnom iznosu za sve opštine od cca 3,5 mil.€. Taj trend se nastavlja i u sljedećim godinama. Prosjek prihoda po ovom osnovu za period 2007-2009. godine iznosio je 5.510.880€, dok je za period 2010-2018. godine iznosio 2.766.486€. To praktično znači da su opštine po ovom osnovu u periodu od 2010-2018. godine izgubile prihod u ukupnom iznosu od cca 25 mil. €.

Zakonom o izmjenama i dopunama Zakona o putevima iz 2011. godine uki-da se formalno obaveza da visina naknade ne može biti veća od naknada za autoputeve, ali se, kao kontrolni mehanizam, uvodi prethodna saglasnost Vlade, kao uslov za donošenje opštinskih odluka. Naime, članom 22 stav 5

Zakona utvrđeno je „Visinu naknada za opštinske puteve iz stava 1 tač. 3 i 4 i tač. 6 do 12 ovog člana utvrđuje nadležni organ jedinice lokalne samouprave, uz prethodnu saglasnost Vlade“, dok je članom 93a Zakona utvrđeno „Nadležni organi jedinica lokalne samouprave dužni su da donesu odluke o visini naknada u skladu sa članom 22 stav 5 ovog zakona u roku od 60 dana od dana stupanja na snagu ovog zakona“.

• Uvidom u Službeni list Crne Gore – opštinski propisi utvrđeno je da su sve jedinice lokalne samouprave donijele Odluku o visini naknada za korišćenje opštinskih puteva iz člana 22 stav 5, a u skladu sa obaveza-ma iz člana 93a i člana 96a, uz prethodnu saglasnost Vlade i usa-glasile svoje odluke sa Zakonom o putevima. Kod ovakvog činjeničnog stanja, zahtjev Ministarstva saobraćaja prema opštinama da usklade svoje odluke iz člana 22 stav 5 Zakona, nema zakonsko utemeljenje, niti suštinski značaj.

Naime, Zakonom o izmjenama i dopunama Zakona o putevima („Sl.list CG“, broj 92/17), na koji se poziva Crnogorski Telekom u svom komentaru, nije utvrđena obaveza za jedinice lokalne samouprave da svoje propise iz člana 22 stav 5 usklade sa odredbama predmetnog zakona. Pretpostavljamo da se zakonodavac odlučio na takvo rješenje, imajući u vidu da predmetne izmje-ne i dopune zakona ne utiču na obim prava i obaveza koje lokalne samouprave imaju po Zakonu o putevima. Ovaj stav dodatno potvrđuje činjenica da u postupku pripreme i donošenja posljednjeg Zakona o izmje-nama i dopunama Zakona o putevima iz 2017. godine nije traženo izjašnje-nje opština ni Zajednice opština, a šta su, po odredbama Zakona o lokalnoj samoupravi, organi državne uprave dužni da traže u svim situacijama kada se zakonom utvrđuju položaj, prava i obaveze za opštine.

Takođe, samo formalno usklađivanje Odluke sa članom 4 Zakona o izmjenama i dopunama Zakona o putevima („Sl. list CG“, broj 92/17) bi se svelo na to da se riječi „i sl.“ zamijene riječima „i infrastrukture drugih sličnih djelat-nosti“, što ne mijenja suštinu postojećeg rješenja niti može na bilo koji način da utiče na vrstu i visinu odlukom već utvrđenih naknada.

Budući da je Programom rada Vlade za 2019. godinu Predlog Zakona o pute-vima je planiran za drugi kvartal, Zajednica opština je Savjetu za konkuren-tnost predložila da Ministarstvo saobraćaja, u pripremi Zakona, uključi predstavnike opština i poslovne zajednice, gdje bi se u neposrednoj ko-munikaciji, sagledali problemi u primjeni važećeg Zakona i utvrdila rješenja prihvatljiva za poslovni sektor, koja su primjenljiva u praksi i koja će obezbijediti sredstva potrebna za kvalitetnu zaštitu i održavanje opštinskih puteva, što je ključni preduslov za razvoj svake opštine.

Savjet za konkurentnost je, povodom razmatranja Predloga Zako-na o putevima, donio zaključak kojim se obavezuje Ministarstvo saobraćaja i pomorstva da uključi Zajednicu opština i usa-glasi rješenja u Zakonu shodno predlozima koje su dale opštine i Zajednica opština.

Shodno zaključku Savjeta, u Ministarstvu saobraćaja održan je sa-stanak u čijem radu je učestvovao i ministar Osman Nurković, kada je prihvaćen predlog Zajednice opština da u sistemu lokalnih pri-hoda ostane prihod po osnovu godišnje naknade za korišćenje komercijalnih objekata, što je značajno za opštine. Takođe, pri-hvaćeni su ostali predlozi Zajednice opština i usaglašena rješenja u Predlogu Zakona.

Naša zajednica 26 / 2019

15

Važna uloga opština u procesu pristupanja EU

Opštine imaju važnu ulogu u usvajanju i primjeni evropskih standarda i vrijednosti, zbog čega treba da nastave sa sprovođenjem projekata koji donose koristi lokalnim zajednicama i njenim građanima, poručeno je na okruglom stolu „Lokalne samouprave u proce-su pregovora – uspjesi i izazovi na putu prema EU“.

Generalni sekretarijat Vlade i Zajednica opština Crne Gore organizovali su 08. jula 2019. godine u Podgo-rici okrugli sto, imajući u vidu ulogu lokalnih samo-uprava u procesu pristupanja Crne Gore EU, kao i potrebu jačanja saradnje državnih i lokalnih organa, posebno u dijelu harmonizacije i sprovođenja evrop-skih propisa i standarda.

Glavni pregovarač Aleksandar Drljević poručio je da pristupanje EU, kao jedan od ključnih vanjskopolitič-kih prioriteta Vlade, neostvarivo bez aktivnog učešća i značajnog doprinosa lokalnih samouprava. „Reforme koje se sprovode na lokalnom nivou važna su pret-postavka za sprovođenje propisa koje usklađujemo s pravnom tekovinom EU, usvajanje i primjenu evrop-skih standarda u različitim oblastima, ali i za efikasno korišćenje dostupnih sredstava iz fondova EU“, dodao je on.

Drljević je pozvao predstavnike lokalnih samouprava da, kroz pripremu i sprovo-đenje konkretnih projekata u pretpristu-pnom periodu, nastave da razvijaju svoje kapacitete i pripremaju se za članstvo u EU, navodeći da programi regionalne i teritori-jalne saradnje predstavljaju posebnu prili-ku za lokalne samouprave i njihov razvoj.

Generalni sekretar Zajednice opština Refik Bojadžić smatra da je uključivanje pred-stavnika lokalnih vlasti u strukture za pre-

govore od izuzetne važnosti za kredibilitet procesa pregovaranja, jer lokalne samouprave, imaju odgo-vornost za primjenu zakona u procesu pristupanja i nakon učlanjenja u EU.

„Opštine imaju najbolji uvid u trenutno stanje i nivo spremnosti lokalne samouprave za primjenu EU stan-darda u svim oblastima iz nadležnosti opština, nose odgovornost za primjenu EU regulative i EU standar-da u oblastima iz njihove nadležnosti i obezbjeđuju vidljivost benefita za lokalnu zajednicu koje donose evropske integracije kroz konkretne projekte i rezul-tate podrške EU“, rekao je Bojadžić.

„Učestvovanje u pregovaračkom procesu omogućava lokalnim samoupravama da se bolje informišu o uti-caju pravnih tekovina EU na lokalni nivo, kako bi mo-gle blagovremeno da saznaju u kojoj mjeri će pravne tekovine uticati na proširenje postojećih i uvođenje novih nadležnosti za opštine“- dodao je Bojadžić.

Značaj lokalnih samouprava u obezbjeđivanju odr-

Naš

a za

jedn

ica

26 /

201

916

živog razvoja opština i sveukupan napredak države prema EU istakao je i šef Delegacije Evropske unije u Crnoj Gori, Aivo Orav. „Vlada ima ključnu odgo-vornost u pripremanju strategije za razvoj, dok je na lokalnim samoupravama odgovornost sprovođenja konkretnih aktivnosti”, dodao je on.

„EU je do sada donirala više od 25 miliona eura za finansiranje projekata čiji su korisnici crnogorske lokalne samouprave, a u narednim godinama plani-rano je i više sredstava“, istakao je Orav, dodajući da opštine treba da budu aktivno uključene u pripre-mu projekata.

Održane su i dvije panel sesije na kojima se govori-lo o dosadašnjem korišćenju pretpristupne pomoći u Crnoj Gori i naučenim lekcijama, kao i o pripremi lokalnih samouprava za korišćenje strukturnih fon-

dova. Na panelima su govo-rili Ivana Glišević Đurović, zamjenica glavnog pregova-rača – nacionalna IPA koor-dinatorka, Darko Mrvaljević, predsjednik Odbora za evrop-ske integracije ZOCG, Ivana Vujošević, šefica Radne grupe za 22. poglavlje i Vanja Staro-vlah, pomoćnica generalnog sekretara ZOCG za evropske integracije i međunarodnu saradnju.

Panelisti su posebno ukaza-li na potrebu kontinuiranog jačanja kapaciteta na lokal-nom nivou za pripremu i im-

plementaciju projekata, kao i važnost pripreme teh-ničke dokumentacije za infrastrukturne projekte, jer će postojanje tehničke dokumentacije biti uslov za prijavljivanje infrastrukturnih projekata u nared-nom periodu.

Posebno je naglašena neophodnost da se na lokal-nom nivou institucionalizuju strukture za pripremu i implementaciju projekta, kao posebne organizaci-one jedinice, ali i uspostave instrumenti zadržava-nja službenika koji se bave EU fondovima, kako bi opštine što bolje iskoristile mogućnosti koje su tre-nutno na raspolaganju, i istovremeno se što bolje pri-premile za buduće korišćenje sredstava iz višestruko izdašnijih fondova nakon pristupanja u EU.

Imajuci u vidu da ce opštine biti u velikoj mjeri od-govorne za apsorpciju buducih strukturnih fondova, potreban je dalji razvoj posebnih instrumenata za njihovu pripremu i učenje. U tom pravcu, predlog Zajednice opština je da se u okviru IPA III obezbjedi poseban program za lokalne samouprave, te da na principu učenja kroz konkretan rad na projektima, opštine jačaju svoje kapacitete i što kvalitetnije se pri-preme za buduće strukturne i investiocione fondove.

U okviru okruglog stola, predstavljena su i tri pro-jekta koje opštine trenutno sprovode, i to: projekat “FLAT - Trening i podrška u poplavama i klizi-štima”, koji sprovodi Opština Danilovgrad, proje-kat “Zelena ostrva”, koji sprovodi Opština Berane i projekat “IRENE – Međuregionalna mreža za obnovljivu i energetsku efikasnost”, koji sprovodi Opština Tivat.

Naša zajednica 26 / 2019

17

U Briselu je 17. juna 2019. godine održana 12. sjednica Zajedničkog savjetodavnog odbora između Komiteta regiona EU i Zajednice opština Crne Gore u čijem su fokusu odnosi EU - Crna Gora iz lokalne perspektive i pretpristupna pomoć EU Crnoj Gori, dok je peti Dan proširenja održan 18. juna.

Na sastanku Zajedničkog savjetodavnog odbora (ZSO) između Komiteta regiona EU i Zajednice opština Crne Gore posebno je naglašena neophodnost bliske saradnje i komunikacije sa lokalnim vlastima o pitanjima vezanim za integracije i reformske procese u EU.

Sjednicom je kopredsjedavao Aleksandar Kašćelan, Gradonačelnik Prijestonice Cetinje, koji je naglasio da “činjenica da se dvije trećine zakonodavstva EU sprovodi na lokalnom i regionalnom nivou, govori o neophodnosti uključivanja i konsultovanja lokalnih samouprava u svim fazama i aktivnostima procesa integracije, uključujući i konsultovanje prilikom pripreme Izvještaja o napretku zemlje. Ovo, prije svega, što su ocjene iz Izvještaja svima nama smjernice za dalji rad na usvajanju evropskih standarda”.

U okviru prve teme “Odnosi EU-Crne Gore: najnovija dešavanja i uticaj na lokalni nivo” govorio je Predsjednik Opštine Bar, Dušan Raičević koji je ukazao na to da “lokalne vlasti imaju ključnu ulogu u implementaciji zakonodavstva i politika EU, a time i u osiguravanju pozitivnog ishoda pridruživanja za cijelu zemlju”.

Barbara Hesus Himeno, zamjenica šefa Jedinice za Crnu Goru je predstavila glavne nalaze iz godišnjeg Izvještaja EK o Crnoj Gori, dok se ambasador Crne Gore pri EU, Bojan Šarkić osvrnuo na pozitivne aspekte pregovaračkog procesa, ocijenivši da politika proširenja mora ostati sastavni dio EU agende. Pozdravio je ocjene koje proizilaze iz godisnjeg Izvještaja EK o Crnoj Gori, ističući da će Crna Gora nastaviti da radi na realizaciji preostalih obaveza iz ovog procesa.

U diskusiji na ovu temu, Generalni sekretar Zajednice opština Refik Bojadžić je ukazao da bi veće uključivanje

lokalnih vlasti u fazi izrade Izvještaja doprinijelo podizanju kvaliteta Izvještaja i preciznosti podataka koji se navode, dajući kao primjer podatak naveden u Izvještaju, u poglavlju 20 - “Preduzetništvo i industrijska politika” koji se odnosi na cifru od 659 administrativnih taksi na lokalnom nivou, koji podatak je nevjerovatan, imajući u vidu činjenicu da važeće opštinske odluke o lokalnim administrativnim taksama imaju najviše 60 lokalnih administrativnih taksi. “Na ovakav način se daje pogrešna slika o crnogorskim opštinama i njihovoj poreskoj politici, a samim tim i o državi Crnoj Gori, i šalje loša poruka stranim investitorima”, naglasio je Bojadžić.

U okviru druge teme “Pretpristupna pomoć EU Crnoj Gori- šta smo dobili, šta smo naučili” predstavljena su iskustva Hrvatske, Poljske, kao i trenutno stanje koriscenja IPA programa u Crnoj Gori, te perspektiva buduceg IPA 3 programa. Darko Mrvaljević, predsjednik Odbora za EU integracije Zajednice opština govorio je o naučenim lekcijama iz dosadašnjeg korišćenja EU fondova, kao i izazove koji stoje pred lokalnim samoupravama kako bi se obezbijedila bespovratna sredstva za finansiranje razvojnih projekata u lokalnim zajednicama.

Delegaciju predstavnika crnogorskih opština su predstavljali članovi ZSO-a: Aleksandar Kašćelan, Gradonačelnik Prijestonice Cetinje i kopredsjedavajući sa crnogorske strane; Dušan Raičević, Predsjednik Opštine Bar; Petar Smolović, Predsjednik Opštine Bijelo Polje i Ranko Mišnić, Predsjednik Opštine Mojkovac. Sjednici su prisustvovali i Refik Bojadžić, Generalni sekretar Zajednice opština i Vanja Starovlah, pomoćnik Generalnog sekretara za evropske integracije i međunarodnu saradnju, kao i Darko Mrvaljević, predsjednik Odbora za evropske integracije i međunarodnu saradnju Zajednice opština.

Sljedeći sastanak Zajedničkog savjetodavnog odbora će se održati u Tivtu, 15. oktobra 2019. godine.

Veća uključenost opština na evropskom putu naše države osigurava pozitivan ishod ovog procesa

Naš

a za

jedn

ica

26 /

201

918

Redovna 36-a sjednica Kongresa lokalnih i regionalnih vlasti Savjeta Evrope održana je u Strazburu od 2. do 4. aprila 2019. godine, sa te-mom “Gradonačelnici čuvaju de-mokratiju” u svom fokusu.

U ime finskog predsjedavanja Ko-mitetom ministara, Kongresu su se obratili ministarka transporta i komunikacija Finske Ana Berner-kao, kao i generalni sekretar Savjeta Evrope Thorbjorn Jagland i pred-sjednik Parlamentarne skupštine Lilijan Mauri Paskuier.

Imajući u vidu poteškoće sa kojima se suočavaju lokalne i regionalne vlasti i njihovi izabrani predstavni-ci, članovi Kongresa su održali niz debata koje su se fokusirale na temu “Gradonačelnici pod pritiskom”. U okviru aktivnosti monitoringa, Kongres je usvojio dva izvještaja o lokalnoj i regionalnoj demokrati-ji u Poljskoj i Republici Moldaviji. Članovi su takođe raspravljali o tri izvještaja o održanim izborima na lokalnom i regionalnom nivou u zemljama članicama Savjeta Evro-pe: kantonalnih skupština u Bosni i Hercegovini, lokalnim u Poljskoj i Republici Sloveniji.

Na ovoj sjednici Kraljevini Maro-ko se dodijelio status Partnera za lokalnu demokratiju. Ovaj status je dio politike susjedstva Savjeta Evrope i nudi predmetnim zemlja-ma poseban okvir za institucional-ni dijalog sa njihovim evropskim kolegama.

Na sjednici Kongresa aktivno uče-šće je uzela i Delegacija Crne Gore u sastavu: Petar Smolović, šef De-legacije i predsjednik Opštine Bi-jelo Polje, Dragoslav Šćekić, pred-sjednik Opštine Berane, Darko Mrvaljević, odbornik u Opštini Danilovgrad i Vanja Starovlah, sekretar Delegacije.

36 sjednica KLRVE: Gradonačelnici čuvaju demokratiju

Održana 14. Generalna skupština NALAS-aU Skoplju je 11. aprila o.g. održana 14. Generalna skupština Mreže aso-cijacija lokalnih vlasti jugoistočne Evrope (NALAS).

Skupštinu su otvorili predsjednik NALAS-a Darko Fras, Gradonačel-nik Skoplja Petre Šilegov, potpred-sjednik Kongresa lokalnih i regio-nalnih vlasti Savjeta Evrope Johan Van Den Hout i ambasadorka Švaj-carske u Sjevernoj Makedoniji Sibil Suter Tejada.

Na Skupštini su usvojeni Izvještaj o radu i Finansijski izvještaj NALAS-a za 2018. godinu, kao i Program rada za 2019. godinu.

Na osnovu sistema predsjedavanja rotacijom, Petre Šilegov, Gradonačelnik Skoplja, imenovan je za novog predsjednika NALAS-a u narednom jednogo-dišnjem periodu.

Nakon sjednice Skupštine, delegati su posjetili opštinu Veles, gdje su se upo-znali sa aktivnostima opštine Veles u oblasti lokalnog ekonomskog razvoja, sa posebnim osvrtom na strategiju razvoja pametnog grada do 2030. godine i plan urbane mobilnosti.

Skupštini NALAS-a prisustvovali su Veselin Grbović, predsjednik Opštine Nik-šić, delegat u Skupštini NALAS-a i Refik Bojadžić, Generalni sekretar Zajedni-ce opština.

NJ.E. Liu Jin, ambasador NR Kine u Crnoj Gori, u posjeti Zajednici opština Crne GoreNJ.E. Liu Jin, ambasador NR Kine u Crnoj Gori, posjetio je 25. marta o.g. Za-jednicu opština Crne Gore. U razgovoru sa generalnim sekretarom Refikom Bojadžićem naglasio je „da se u toku svog boravka u Crnoj Gori uvjerio da po-stoji duboko prijateljstvo između naroda Crne Gore i Kine i da u tom kontek-stu učvršćivanje prijateljskih odnosa na lokalnom nivou ima poseban značaj“.

Generalni sekretar Refik Bojadžić je upoznao ambasadora Jina sa organizaci-onom strukturom i glavnim aktivnostima Zajednice opština Crne Gore, kao i sa dosadašnjom saradnjom koja je ostvarena sa NR Kinom kroz saradnju sa kineskom Asocijacijom za međunarodno prijateljstvo gradova (CIFCA) i saradnju crnogorskih i kineskih opština.

Osvrćući se na saradnju crnogorskih opština sa kineskim opštinama kroz re-alizaciju već potpisanih protokola o prijateljstvu i bratimljenju, ambasador Jin je istakao spremnost ambasade NR Kine za aktivno učešće u realizaciji konkretnih oblika saradnje.

Na sastanku je zajednički ocijenjeno da je dosadašnja saradnja uspješna i da su prepoznate nove mogućnosti za njeno dalje unapređenje kroz saradnju između gradova i opština na osnovu potpisanih protokola o saradnji i bratimljenju, koji će svoj izraz dobiti kroz konkretne projekte sa rezultatima vidljivim za građane.

Naša zajednica 26 / 2019

19

Akcijama čišćenja i uređenja prostora, kao i sadnjom stabala raznog drveća, 20 crnogor-skih opština obilježilo je ove godine Svjetski dan životne sredine.

Obilježavanje Svjetskog dana životne sredine su zajednički organizovali Generalni sekretarijat Vlade, Zajednica opština Crne Gore i Mini-starstvo održivog razvoja i turizma.

U akciji su učestvovale opštine Andrijevica, Bar, Berane, Bijelo Polje, Danilovgrad, Žabljak, Kolašin, Kotor, Mojkovac, Nikšić, Petnjica, Plu-žine, Pljevlja, Podgorica, Rožaje, Tivat, Tuzi, Ulcinj, Cetinje i Šavnik.

U Andrijevici je uređen Park Knjaževac, u Baru su čistili gradske plaže i akvatorijum barske marine. Održana je i edukativna radionica na temu “Morski otpad”, na plaži Žukotrlica, nakon koje je prikupljen otpad sa te plaže.

Opština Berane je organizovala akciju čišćenja izle-tišta na Spomen parku Jasikovac i njegove okoline, kao i akciju uređenja jednog od urbanih područja u samom centru grada, u nastavku ulice VIII Crnogor-ske brigade. U dvorištima srednjih škola (JU Giman-zija „Panto Mališić“, JU Srednja medicinska škola „Dr Branko Zogović“, JU Srednja stručna škola i JU SSŠ „Vukadin Vukadinović“) su organzovane mini akcije i časovi na otvorenom, posvećeni ekološkim temama.

U Bijelom Polju je organizovano postavljanje kon-

Crna Gora obilježila Svjetski dan životne sredine: U 20 opština akcije čišćenja i sađenja

tejnera u romskom naselju Strojtanica i sanacija tri deponije smeća, šuta i raznog otpadnog materijala na tom lokalitetu. U okviru manifestacije „Tri boje čistog“ očišćeno je školsko dvorište i naselja u kojima se nalaze partnerske osnovne škole, obale Lima ispod romskog naselja Strojtanica i samog naselja.

Opština Danilovgrad je organizovala čišćenje u Spužu, i to: put od Stologlava prema Burumu i željezničkoj stanici, plato Bedema, Park prijateljstva, put ka Spuškoj tvrđavi i divlje deponije. Planirana je i sanacija divljih deponija na teritoriji Spuža i pošumljavanje dvorišta osnovne škole „Njegoš“. Na Žabljaku se vršilo ukla-njanje otpada sa lokaliteta Vlajkova krivina – Usijek, kao i orezivanje granja i niskog rastinja uz kolovoz.

U Kolašinu je očišćena sportska zona grada, park šuma Dulovine, kao i zasađena višegodišnja stabla u okviru dva gradska trga. U Kotoru je, na području mjesne zajednice Dobrota, zasađeno drveće na mjestu palmi koje su uništene u epidemiji crvenog surlaša.

Na području Mojkovca organizovano je čišćenje tere-na pored magistralnog puta Mojkovac - Bijelo Polje, a u Nikšiću akcija čišćenja i uređenja dijela zaštićenog prirodnog predjela - park-šume Trebjesa.

U opštini Rožaje je organizovano čišćenje gradskog područja, između dimiškinog mosta i pećke petlje, dok je u Petnjici bilo čišćenje najvećeg izletišta Turijak.

U Pljevljima se radilo na hortikulturnom uređenju

Naš

a za

jedn

ica

26 /

201

920

oko škole na Gukama, gdje je zasađeno ukrasno i dr-venasto bilje. U Podgorici je organizovano čišćenje Skalina, dok je u Plužinama sprovedeno uklanjanje divlje deponije na lokalitetu prigradskog naselja Seoca. U Tivtu su zasađena tri stabla česmine, perena, suku-lenata i sezonskog cvijeća na Trgu Kul-ture. Zasađena su i stabla na prostoru Velikog gradskog parka, koji je zašti-ćen kao prirodno dobro. 20 stabala raznog drveća je za-sađeno na teritoriji Opštine Tuzi, kao i očišćeno korito ri-jeke Cijevne u na-selju Kuće Rakića, blizu vodopada.

Na području Cetinja je zasađeno 20 lipa u dvorištima obrazovnih ustanova (vrtići, osnovne i srednje škole), kao i uređen ulaz u nekadašnji gornji kompleks HEI Obod (prostor oko spomenika, košenje trave, ukla-njanje rastinja, i sl.). U Ulcinju je organizovana akcija čišćenja dijela Velike plaže.

U Šavniku je očišćen teren i sakupljen otpad ispred zgrade opštine, ispred škole, oko vrtića, oko postrojenja za prečišćavanje otpadnih voda i na gradskom trgu.

Svjetski dan zaštite životne sredine obilježava se u cijelom svijetu raznim aktivnostima i kampanja-

ma, s ciljem skre-tanja pažnje javno-sti na brojne eko-loške probleme i potrebu očuvanja životne sredine. Generalna skup-ština UN odredila je datum 5. jun, jer je tog dana održa-na Konferencija o zaštiti životne sre-dine u Stokholmu 1972. godine, koja je okupila 113 dr-

žava koje su priredile zajedničku izjavu o potrebi me-đunarodne saradnje u cilju zaštite životne sredine.

Naša zajednica 26 / 2019

21

Zajednica opština, u okviru programskih aktivnosti na pružanju pomoći opštinama u vršenju sopstvenih poslo-va, priprema modele opštinskih akata kojima se opština-ma daju smjernice i pruža pomoć u izradi svojih propisa.

U tom smislu, Odbor za finansiranje lokalne samoupra-ve Zajednice opština, na sjednici održanoj 29. maja 2019. godine u Podgorici, utvrdio je Model Odluke o lokalnim administrativnim taksama i Model Odluke o lokalnim komunalnim taksama. U radu Odbora učestvovali su čla-novi Radne grupe koja je pripremila modele odluka, kao i predstavnici Ministarstva finansija koji su bili uključeni u rad Radne grupe.

Zakonom o lokalnim komunalnim taksama („Sl.list CG“, broj 18/19) propisano je da se lokalne komunalne takse uređuju, uvode i utvrđuju propisom nadležnog organa op-štine, uz saglasnost Vlade Crne Gore. Takođe, Zakonom o administrativnim taksama („Sl.list CG“, broj 18/19) pro-pisano je da tarifu za administrativne takse iz nadležno-sti opštine, utvrđuje nadležni organ opštine, uz saglasnost Vlade Crne Gore. Zakonom su opštine obavezane da svo-je propise usaglase sa zakonom do 31. jula 2019. godine.

Imajući u vidu zakonske obaveze opština da donesu nove odluke kojim će se lokalne komunalne takse i lokalne ad-ministrativne takse urediti u skladu sa novim Zakonom, na nivou Zajednice opština, formirana je posebna Radna grupa sastavljena od predstavnika opština, a u čiji rad su bili uključeni i predstavnici Ministarstva finansija. Zada-tak Radne grupe je bio da, u skladu sa važećim zakonskim rješenjima, pripremi Model Odluke o lokalnim komunal-nim taksama i Model Odluke o lokalnim administrativnim taksama, te da iste dostavi Odboru za finansiranje lokalne samouprave na razmatranje i utvrđivanje.

Razmatrajući pripremljene modele odluka, Odbor je kon-tatatovao da su modeli odluka u potpunosti usklađeni sa Zakonom o lokalnim komunalnim taksama i Zakonom

o administrativnim taksama, kao i drugim materijalnim propisima kojima se uređuju pitanja sadržana u modelima odluka. Modelima odluka se daje pregled osnova za utvrđi-vanje pojedinih vrsta taksi, a istovremeno se, u granicama utvrđenim zakonom, predlažu visine istih. Prilikom utvr-đivanja visine pojedinih taksi u modelima odluka, u skladu sa zakonom i preporukama nadležnih institucija, vodilo se računa da se unaprijedi poslovni ambijent na lokalnom nivou, a da se istovremeno obezbijedi održivost lokalnih javnih finansija, budući da su, donošenjem ova dva zako-na, prihodi opština po ovom osnovu značajno umanjeni.    

Članovi Odbora su se saglasili da ne postoji zakonom propisan osnov za utvrđivanje  visine pojedinih administrativnih taksi na lokalnom nivou u iznosu manjem od onog koji je za iste spise ili radnje pred državnim organima utvr-đen Zakonom o administrativnim taksama. U tom smislu, Odbor je izrazio očekivanje da će Ministarstvo finansija, odnosno Vlada Crne Gore, prilikom davanja saglasnosti na predloge opštinskih odluka o lokalnim administrativ-nim taksama, poštovati autonomno pravo opština da visinu taksi utvrđuju u okvirima propisanim zakonom.

Kada je u pitanju Model Odluke o lokalnim komunalnim taksama, članovi Odbora su se saglasili da će primjena novog Zakona o lokalnim komunalnim taksama proizve-sti značajan negativan efekat po budžete opština. Ovo sa razloga što su od važećih 11 osnova za ubiranje ove takse po dosadašnjem Zakonu, novim Zakonom utvrđena samo tri taksena osnova, uz istovremeno utvrđivanje značajno manjih iznosa u odnosu na iznose koji su utvrđeni u va-žećim opštinskim odlukama, shodno ranijim propisima.

Odbor ima puno razumijevanje za potrebu rada na una-pređenju poslovnog ambijenta na lokalnom nivou, u kom

Zajednica opština pripremila modele Odluke o lokalnim administrativnim taksama i Odluke o lokalnim komunalnim taksama

Naš

a za

jedn

ica

26 /

201

922

Izjašnjenje na Nacrt Zakona o računovodstvu u javnom

sektoru

Odbor za finansiranje lokalne samouprave Zajed-nice opština, na sjednici održanoj 19. aprila 2019. godine u Podgorici, razmatrao je Nacrt Zakona o računovodstvu javnog sektora. Na osnovu primjed-bi i predloga pristiglih iz opština, Odbor je utvrdio jedinstveno Izjašnjenje na Nacrt Zakona koje je dostavljeno Ministarstvu finansija, kao Obrađiva-ču, na dalje postupanje.

Odbor za finansiranje lokalne samouprave smatra da Nacrt Zakona o računovodstvu javnog sektora daje kvalitetnu osnovu za prelazak javnog sektora na sistem obračunskog računovodstva i stvaranje uslova za potpunije i kvalitetnije izvještavanje i in-formisanje o finansijskoj poziciji subjekata javnog sektora, te, u tom pravcu, Odbor za finansiranje lokalne samouprave Zajednice opština podržava rješenja data u Nacrtu Zakona.

Odbor je dao jedan broj pojedinačnih primjedbi na Nacrt Zakona kojim će se unaprijediti predložena rješenja, a koje se odnose na: definisanje pomoćnih računovodstvenih poslova, te zvanja službenika koji rade na ov im poslovima; utvđivanje uslova u pogledu radnog iskustva za vršenje poslova ruko-vodioca jedinice za računovodstvo i višeg raču-novođe; uslove za priznavanje, odnosno dobija-nje sertifikata za računovođu u javnom sektoru, kao i razvrstavanje poslova rukovodioca jedinice za računovodstvo u odgovarajuću grupu poslova D, podgrupa 1.

Odbor za finansiranje lokalne samouprave je do-govorio i aktivnosti na pripremi modela opštin-skih odluka koje proizilaze iz Zakona o lokalnim komunalnim taksama i Zakona o lokalnim admi-nistrativnim taksama. U tom smislu, zaključeno je da se formira posebna radna grupa sastavljena od predstavnika opština i Ministarstva finansija koja će priopremiti Model Odluke o lokalnim komunalnim taksama i Model Odluke o lokalnim administrativ-nim taksama. Konačan sadržaj ovih modela utvrdi-će Odbor za finansiranje lokalne samouprave i iste dostaviti svim opštinama na korišćenje.

pravcu su pojedine opštine u proteklom periodu značajno smanjile iznose pojedinih taksa. Međutim, po ocjeni Odo-bra, primjena novih zakonskih rješenja će izazvati mnogo problema u praksi, kako u odnosu na smanjenje prihoda opština po osnovu lokalnih komunalnih taksi, tako i po osnovu stvaranja ambijenta za nekontrolisano prekopava-nje ulica, postavljanje raznih reklama, instalacija i opreme na javnim površinama – jednom riječju, haosa u prostoru na koji opštine neće moći adekvatno da reaguju.

Predstavnice Ministarstva finansija su saopštile da će, pri-likom davanja mišljenja na predloge opštinskih odluka, Ministarstvu finansija od posebnog značaja biti procjena uticaja propisa (RIA analiza), pa su, u tom smislu, pose-ban akcenat stavile na ovu komponentu pripreme propisa.

Nakon diskusije, Odbor za finansiranje lokalne samouprave je utvrdio Model Odluke o lokalnim administrativnim taksama1 i Model Odluke o lokalnim komunalnim tak-sama2, koji su dostavljeni svim opštinama na korišćenje. Modeli odluka opštinama treba da posluže kao pomoć i smjernica u pripremi opštinskih odluka i njihovom usa-glašavanju sa novim zakonskim rješenima.

Pored toga, Zajednica opština i Ministarstvo finansija, u saradnji sa Kancelarijom UNDP u Crnoj Gori, organi-zovali su obuke koje su namijenjene pripremi Izvještaja o sprovedenoj analizi uticaja propisa (RIA) i primjeni modela standardnog troška u postupku sprovođenja ana-lize o uticaju propisa. U okviru praktičnog dijela obuke, pripremljena je i matrica za RIA obrazac za Odluku o lo-kalnim komunalnim taksama, kojom se daju smjernice i uputstva opštinama za njihovu pripremu prilikom dono-šenja opštinskih odluka.

1) http://uom.me/wp-content/uploads/2019/06/Model-Odluke-o-loklnim-ADMINISTRATIVNIM-taksama_konacni.pdf

2) http://uom.me/wp-content/uploads/2019/06/Model-Od-luke-o-lokalnim-komunalnim-taksama-_-konacni.pdf

Naša zajednica 26 / 2019

23

Javne nabavke izazivaju veliku pažnju javnosti i civilnog društva, jer njihovo sprovođenje znači efikasno i ekono-mično trošenje javnih sredstava, ili, kako se često navo-di, „novca građana“.

Jedinice lokalne samouprave, uključujući javna predu-zeća i ustanove, su najznačajniji kupci za lokalna pri-vatna preduzeća. Stoga, nabavke lokalnih samouprava često presudno opredjeljuju privredni razvoj i zaposle-nost u jednoj opštini.

Samim tim je i priprema novog Zakona o javnim na-bavkama sa posebnom pažnjom propraćena u svim je-dinicama lokalne samouprave i u Zajednici opština, jer se njegovo usvajanje očekuje skoro dvije godine. Mini-starstvo finansija je tokom 2018. godine pokrenulo javnu raspravu povodom razmatranja Nacrta Zakona o javnim nabavkama, koji je, zbog brojnih komentara, povučen iz procedure. Nakon toga, Ministarstvo je pripremilo novi Predlog Zakona o javnim nabavkama na koji je Zajedni-ca opština, kao i na Nacrt Zakona, pripremila Izjašnjenje.

I Razmatranjem Predloga Zakona, primjetna su una-pređenja određenih rešenja koja su bila utvrđena Nacr-tom Zakona o javnim nabavkama i na kojima je Zajed-nica opština posebno sugerisala, a koja se odnose na: 1. centralizovanost javnih nabavki, u smislu da se

poslovi praćenja realizacije ugovora utvrđuju u nadležnost organa, službe, odnosno privrednog društva u čije ime i korist se vrši predmetna javna nabavka;

2. nadležnost državnog organa uprave nadležnog za poslove javnih nabavki da, između ostalog, pru-ža stručnu pomoć naručiocima i ponuđačima, na njihov zahtjev;

3. određivanje bitnih povreda pravila postupka;4. garancije ponude koju je naručilac dužan da, na-

kon zaključivanja ugovora o javnoj nabavci ili okvirnog sporazuma, vrati ponuđaču, a kopiju ga-rancije čuva;

5. brisanje predložene obavezne resertifikacije služ-benika za javne nabavke;

6. brisanje obaveze obrazloženja ocjene ispravnosti ispravnih ponuda u odluci o izboru najpovoljni-je ponude;

7. skraćivanja sadržaja evidencije postupaka javnih nabavki, koji je prema Predlogu Zakona bio pred-viđen toliko detaljno da se skoro cijeli postupak

javne nabavke morao prenijeti u evidenciju;8. smanjenje rokova za donošenje rješenja po žalbi

na 8, odnosno 25 dana; 9. odgovornost člana Komisije za zaštitu prava koji je

izvjestilac po žalbi u slučaju nedonošenja odluke po žalbi u Zakonom propisanom roku, i dr.

II Međutim, značajan dio sugestija i primjedbi koje je dala Zajednica opština na tekst Predloga Zakona o jav-nim nabavkama nije usvojen. Kako je u komunikaciji sa predstavnicima Direktorata za javne nabavke Ministar-stva finansija saopšteno, odnosne sugestije nijesu mogle biti uvažene, jer za iste postoje standardni obrasci ili po-stupci koji su propisani u Direktivama EU. Takvi predlo-zi Zajednice opština odnose na:1. obavezu predstavnika naručioca da, prije početka

postupka javne nabavke, ne potpisuje izjavu o ne-postojanju sukoba interesa

2. Zajednica opština je u Izjašnjenju obrazložila da je bespredmetno zahtjevati od naručioca i lica koje u ime naručioca učestvuju u postupku javne nabavke da unaprijed potpisuju izjavu o nepostojanju suko-ba interesa, kada isti u trenutku objavljivanja ten-derske dokumentacije ne znaju ili ne mogu znati da li će se po predmetnom pozivu ponudu podni-jeti subjekat koji je sa istima u određenim poslov-nim ili srodničkim odnosima koji bi ga doveli u sukob interesa. Umjesto toga, predloženo je da isti podnesu zahtjev za izuzeće u trenutku saznanja da su u sukobu interesa;

3. da procijenjena vrijednost partije ne može biti manja od 1.000,00 eura

4. Predloženo rješenje, sa jedne stane, ima za cilj da zaštiti i javni interes, ali i legitimna očekivanja ma-lih i srednjih privrednih subjekata, dok sa druge strane, obezbjeđuje izbjegavanje usitnjavanja pred-meta javne nabavke ispod praga od 1.000,00 eura;

5. korišćenja tehničkih karakteristika6. Zajednica opština je predložila da, osim zabrane

korišćenja robnog znaka, marke ili tipa „izuzet-no, naručilac može u tenderskoj dokumentaciji da koristi robni znak, marku ili tip, kada se radi o široko dostupnoj potrošnoj robi, kao što su: pre-hrambeni artikli, sredstva za higijenu, sitni alat, potrošni vodovodni i elektromaterijal, kancelarij-ski materijal, toneri, gume za vozila, rezervni dje-lovi i slična roba široke potrošnje.”

Izjašnjenje Zajednice opština na Predlog Zakona o javnim nabavkama

Naš

a za

jedn

ica

26 /

201

924

7. Dopuna je predložena sa razloga što je velika broj-čanost robe široke potrošnje, a u navedenim sluča-jevima kvalitet joj i značajno varira iako su ka-rakteristike slične, a da bi ponuđači bili konku-rentni, isti u tim slučajevima nude robu najslabi-jeg kvaliteta, a samim tim i najniže cijene, koja ne zadovoljava potrebe naručioca. Imajući u vidu da su u tim slučajevima ponuđači – trgovinski marke-ti ili trgovinski lanci, koji svi u svojoj ponudi imaju predmetne artikle, ni na koji način se ne utiče na konkurentnost istih u postupku javnih nabavki, a sa druge strane, zadovoljavaju se specifične po-trebe naručioca. Primjera radi: ako se nabavljaju gume za održavanje voznog parka – marka i tip guma mora odgovarati marki i tipu vozila za koje se nabavlja. Isti slučaj je za bilo koji rezervni dio u vozilu, i sl.;

8. predlog da se u Odluci o izboru ne obrazlaže ra-zlog izbora najpovoljnije ponude

9. Zajednica opština smatra da je bespotrebno doka-zivati ispravnost odluke, imajući u vidu da se pri-likom ocjene ispravnosti ponuda utvrđuje da li iste zadovoljavaju zahtjeve propisane zakonom i tražene tenderskom dokumentacijom, te je razlog ispravnosti taj što su svih zahtjevi ispunjeni. Na način predložen u Predlogu Zakona, naručilac se iscrpljuje da dokazuje očigledno, a pogotovo ima-jući u vidu da se u zapisniku o otvaranje ponuda, kao i u zapisniku o pregledu, ocjeni i vrednovan-ju se konstatuju sve odlučujuće činjenice, pa i one koje su od uticaja za ocjenu ponude kao ispravne.

III Zajednica opština ukazuje na značaj utvrđivanja odredbi u Predlogu Zakona koje se posebno odnose na:1. obavezne uslove za učešće u postupku javne na-

bavke Kao jedan od obaveznih uslova za učešće u po-stupku javne nabavke, Predlogom Zakona propisu-je se da je privredni subjekat izmirio sve dospjele obaveze po osnovu poreza i obaveza po osnovu doprinosa za penzijsko i zdravstveno osiguranje do dana otvaranja prijava za kvalifikaciju, odnosno ponuda. Zajednica opština je u Izjašnjenju predložila da se poslije riječi „osiguranje”, dodaju riječi „i obaveze po osnovu poreza, taksi i naknada prema jedini-cama lokalne samouprave u kojoj privredni su-bjekat ima sjedište i jedinici lokalne samouprave na čijoj teritoriji se sprovodi postupak javne na-bavke”. Dopuna je predložena obzirom na to da odnosnim članom nije predviđeno da se od po-nuđača, kao obavezan uslov, zahtijeva da je izvršio dospjele obaveze po osnovu poreza, taksi i nak-nada koje utvrđuje lokalna samouprava, već samo one koje utvrđuju državni organi, čime se lokalna

samouprava dovodi u nezavidan položaj da dodjeljuje javne poslove ponuđačima koji nijesu izmirili obaveze prema njoj. Sasvim je opravdano zahtijevati od ponuđača, koji će realizacijom ugo-vora o javnoj nabavci na teritoriji opštine ostvariti određeni profit, da izmiri obaveze po osnovu nak-nada, taksi i poreza prema toj lokalnoj samoupra-vi i opštini u kojoj ima sjedište;

2. dokazivanje ispunjenosti obaveznih uslova Predlogom Zakona predviđeno je da se ispunje-nost obaveznih uslova utvrđuje na osnovu uvje-renja ili potvrde organa uprave nadležnog za po-slove poreza, u skladu sa propisima Crne Gore i/ili propisima države u kojoj privredni subjekat ima sjedište. Zajednica opština je predložila da posle riječi „po-reza” treba dodati riječi „i organa lokalne uprave nadležnog za poslove javnih prihoda”, sa istih ra-zloga kao u prethodnoj tački;

3. sadržaj evidenicije javnih nabavki Sadržaj evidencije je u Predlogu Zakona detalj-no propisan, sa obavezom obrazloženja svih odlu-ka i izbora donesenih u postupku, razloga za izbor ponuđača, razloga za odbijanje ponude, razloga za donošenje odluke o poništenju postupka, razloga iz kojih nije korišćena elektronska komunikacija za podnošenje ponuda, podatke o ponesenoj žalbi i slično, dakle, toliko detaljno da se skoro cijeli po-stupak javne nabavke mora prenijeti u evidenci-ju, što je bespotrebno opterećenje za službenike za javne nabavke. Sa ovog razloga, Zajednica opština je predložila da sadržaj evidencije bude jednosta-van i da ga treba uspostaviti na odlučujućim ele-mentima za praćenje postupaka javnih nabavki;

4. kredibilitet službenika za javne nabavke Zajednica opština je predložila da član koji uređu-je poslove službenika za javne nabavke sadrži i stav koji glasi: „Zabranjena je svaka upotreba javnih ovlašćenja ili drugih oblika uticaja na rad službe-nika za javne nabavke”, kako bi se dodatno osi-gurala nezavisnost u radu službenika za javne na-bavke, i dr.

Zajednica opština će insistirati da se sve gore navedene sugestije uvrste u tekst Predloga Zakona o javnim na-bavkama, u cilju unapređenja efikasnosti sprovođenja postupaka javnih nabavki.

Naša zajednica 26 / 2019

25

U organizaciji Zajednice opština Crne Gore i Udruženja za unapređenje vodosnabdijevanja, tretman i odvođe-nje otpadnih voda Crne Gore, u Podgorici je 21. februa-ra 2019. godine organizovan je promotivni događaj pro-jekta „Regionalna mreža za razvoj kapaciteta (RCDN) u oblasti vodosnabdijevanja i tretmana otpadnih voda u jugoistočnoj Evropi”, na temu „Efikasna organizacija i efektivno upravljanje sistemima za vodosnabdijevanje i odvođenje otpadnih voda”.

Regionalni projekat RCDN sprovode tri glavna partne-ra, NALAS (Mreža asocijacija lokalnih vlasti jugoistočne Evrope), IAWD (Međunarodna asocijacija voda Dunava) i AQUASAN (Udruženje vodovodnih preduzeća Fede-racije Bosne i Hercegovine), uz podršku švajcarskog Državnog sekretarijata za ekonomska pitanja (SECO)  i njemačkog Federalnog ministarstva za ekonomsku saradnju i razvoj (BMZ), posredstvom Otvorenog regionalnog fonda GIZ-a za modernizaciju opštinskih usluga sa sjedištem u Skoplju, Makedonija. Partneri na sprovođenju projektnih aktivnosti su asocijacije lokalnih vlasti i udruženja vodo-voda iz Crne Gore, Albanije, Bosne i Hercegovine (FBiH i Republike Srpske), Makedonije, Kosova i Srbije.

Cilj projekta je da jedinice lokalne samouprave i vodovod-na društva u zemljama zapadnog Balkana unaprijede svoje kapacitete, povećaju efikasnost i efektivnost, čime će dopri-nijeti poboljšanju usluga i omogućiti da veći broj građana ostvari pravo na pristup vodi za piće i sanitarnu upotrebu i doprinijeti postizanju EU pravnih standarda koji se od-nosi na oblast životne sredine.

Događaju je prisustvovalo više od trideset predstavnika jedinica lokalne samouprave, vodovodnih društava, Mi-nistarstva održivog razvoja i turizma, Regulatorne agen-cije za energetiku, Vodacom-a, Procon-a i drugih relevan-tnih institucija.

U uvodnom dijelu, učesnicima su se obratili Refik Bojadžić, Generalni sekretar Zajednice opština Crne Gore i Milan Bulatović, predsjednik borda direktora Udruženja vodovo-da Crne Gore, kojom prilikom su ukazali na važnost ovog projekta, zaključivši da će, osim jačanja kapaciteta samih asocijacija uključenih u projekat, Regionalna mreža umno-gome doprinijeti jačanju kapaciteta lokalnih uprava i vo-dovodnih preduzeća u efikasnoj organizaciji i efektivnom

upravljanju sistemima za vodosnabdjevanje i odvođenje ko-munalnih otpadnih voda, ali i uspostavljanju partnerstava i razmjeni iskustava i dobre prakse, te stvaranju povoljnog ambijenata za razvoj kapaciteta u predmetnim oblastima.

Sami projekat, ključne prednosti i vrijednosti koje donosi RCDN mreža, predstavili su Jelena Borozan iz Zajednice opština Crne Gore i Andrija Simović iz Udruženja vodovoda Crne Gore, koji su ujedno i odgovorni za sprovođenje projekta. Ukazano je na probleme koji će se nastojati riješiti kroz projekat, kao i način njihovog rješavanja, a takođe su predstavljeni i neki od proizvoda za razvoj kapaciteta. Projekat će, između ostalog, omogućiti jedinicama lokal-ne samouprave i vodovodnim društvima da kroz RCDN iniciraju važne dijaloge sa zainteresovanim stranama i zajednički rade na kreiranju politika, zakonskim izmje-nama i pokretanju reformi.

Prisutnima su se obratili i Gojčilo Obradović iz „Vodovoda i kanalizacije“ Budva i Nenad Konjević ispred Postrojenja za prečišćavanje otpadnih voda iz Herceg Novog, koji su ukazali na glavne izazove u radu institucija iz kojih dolaze, ali i probleme sa kojima se susreću ili se mogu susresti sva vodovodna društva, odnosno postrojenja u Crnoj Gori. Kao značajni uzročnik mnogim problemima, prepoznali su neadekvatnu ili nedovoljnu obučenost lica koji uprav-ljaju infrastrukturnim objektima ili su zadužena za reali-zaciju razvojnih projekata u ovoj oblasti, te da ne postoji sistemski, na zakonu utemeljen zahtjev za kontinuiranim jačanjem znanja i kompetencija.

Nakon prezentacija, uslijedila je panel diskusija, na temu “Kvalitet i tretman vode za piće i komunalnih ot-padnih voda”, gdje je moderator bila Sanja Živković, se-kretarka Odbora za komunalne djelatnosti i zaštitu život-ne sredine u Zajednici opština. Učešće u diskusiji su uze-li Snežana Didanović  iz Direkcije za komunalni razvoj, Ministarstvo održivog razvoja i turizma, zatim Sanja Bu-jiša iz Vodacom-a i Miloš Petrović, iz Službe za regulisane komunalne djelatnosti u Regulatornoj agenciji za energetiku. Panelisti su predstavili aktivnosti svojih institucija i obaveze koje opštine i vodovodna preduzeća imaju po osnovu Za-kona o komunalnim djelatnostima i Zakona o upravljanju komunalnim i otpadnim vodama, ukazujući posebno na novine koji ovi zakonski propisi donose. Na osnovu izla-ganja i diskusija, zaključeno je da je neophodno unapri-jediti kapacitete u oblasti vodosnabdevanja i tretmana otpadnih voda, ali i obezbijediti jačanje saradnje između jedinica lokalne samouprave i vodovodnih društava, te podstaći zajednički pristup u djelovanju, kako bi se na što efikasniji način riješavali problemi i odgovorilo na brojne izazove sa kojima se susreću.

Saradnja između ova dva sektora je ujedno i osnovni prin-cip RCDN projekta, koji za krajnji cilj ima unapređenje kapaciteta u sektoru voda, a koristeći pozitivna iskustva širom jugoistočne Evrope, te pružajući predstavljene pro-grame obuka.

Predstavljen projekat „Regionalna mreža za razvoj kapaciteta (RCDN) u oblasti vodosnabdijevanja i tretmana otpadnih voda“

Naš

a za

jedn

ica

26 /

201

926

U petak, 28. 06. 2019. godine, u Podgorici, upriličen je sastanak na kom je svečano potpisan Memorandum o saradnji između Zajednice opština Crne Gore i Udru-ženja za unapređenje vodosnabdijevanja, tretman, odvođenje i prečišćavanje otpadnih voda Crne Gore1.

Memorandum predstavlja rezultat iskazane potrebe za unapređenjem saradnje, kako između Zajednice op-ština i Udruženja vodovoda u oblasti vodosnabdijeva-nja, tretmana i odvođenja otpadnih voda, tako i izme-đu njihovih članica - jedinica lokalne samouprave, kao osnivača i vlasnika vodovodnih društava, i samih vo-dovodnih društava. Asocijacije su se Memorandumom obavezale da će se saradnja u svim fazama aktivnosti ostvarivati na principima otvorenosti, transparentno-sti i uzajamnog povjerenja.

Neki od ciljeva saradnje koji su definisani Memoran-dumom su:• zajedničko zastupanje interesa svojih članica pred

državnim organima i međunarodnim institucija-ma i organizacijama;

• jačanje kapaciteta Zajednice opština i Udruženja vodovoda i njihovih članica kroz regionalne i dru-ge dostupne platforme;

• umrežavanje i saradnja sa asocijacijama i njihovim članicama zemalja regiona i šire;

• jačanje kapaciteta za efikasno korišćenje sredstava iz EU i drugih međunarodnih fondova;

• jačanje kapaciteta u oblasti zaštite životne sredine;• zajedničko razvijanje i sprovođenje projekata i dru-

1) http://uom.me/wp-content/uploads/2019/06/Memo-randum-o-saradnji-sa-Udruzenjem-vodovoda-Crne-Gore.pdf

Potpisan Memorandum o saradnji između Zajednice opština Crne Gore i Udruženja vodovoda Crne Gore

gih zajedničkih aktivnosti od interesa za asocijacije i njihove članice;

• podsticanje i unapređenje saradnje između svojih članica, jedinica lokalne samouprave i vodovod-nih društava.

Memorandum je, ispred Zajednice opština, potpisao Generalni sekretar, g-din Refik Bojadžić, a u ime Udru-ženja vodovoda, predsjednik Izvršnog odbora, g-din Milan Bulatović.

Pored navedenog, na sastanku je bilo riječi o veoma uspješnoj saradnji koju su asocijacije do sada postigle kroz Regionalni projekat za razvoj kapaciteta u oblasti vodosnabdijevanja i odvođenja otpadnih voda (RCDN), kao i o drugim bitnim temama i budućim aktivnostima koje će se u daljem radu sprovoditi. Dvije asocijacije su, između ostalog, dogovorile zajedničko djelovanje na davanje predloga kada su u pitanju nova zakonska rješenja u oblasti komunalne djelatnosti i pružanja vodnih usluga.

Naša zajednica 26 / 2019

27

U Budvi je 20-21. marta 2019. godine održana dvodnev-na radionica na temu “Mogućnosti finansiranja opštin-skih razvojnih projekata”, koju su organizovali Zajednica opština Crne Gore i Udruženje vodovoda Crne Gore, a u okviru projekta “Regionalna mreža za razvoj kapaciteta (RCDN) u oblasti vodosnabdjevanja i tretmana otpadnih voda u jugoistočnoj Evropi“.Cilj radionice je bio da se predstave mogucnosti finansiranja opštinskih razvojnih projekata, sa naglaskom na projekte u sektoru vodosnabdijevanja i tretmatna otpadnih voda, kako bi se povecala efikasnost i efektivnost i unaprijedili kapaciteti lokalni samouprava i vodovodnih društava za dobijanje finansijskih sredstva za implementaciju projekata u ovoj oblasti.Na radionici je prvog dana govorio Refik Bojadžić, Gene-ralni sekretar Zajednice opština Crne Gore, koji je izra-zio zadovoljstvo zbog organizovanja ovakve radionice za predstavnike jedinica lokalne samouprave i vodovodnih društava. „Zajednica opština Crne Gore je prepoznala važ-nost ovog projekta i uključila se u njegovu realizaciju, kako bi doprinijela ostvarivanju glavnih rezultata koji se očeku-ju od projekta. Osim jačanja kapaciteta samih asocijacija uključenih u projekat, Regionalna mreža će umnogome do-prinijeti jačanju kapaciteta opštinskih uprava i vodovodnih preduzeća – članica ovih asocijacija u efikasnoj organizaciji i efektivnom upravljanju sistemima za vodosnabdjevanje i odvođenje komunalnih otpadnih voda, ali i uspostavljanju partnerstava i razmjeni iskustava i dobre prakse, te stvara-nju povoljnog ambijenata za razvoj kapaciteta u predmet-nim oblastima“, istakao je Bojadžić.Ivana Vojinović, šefica radne grupe za pregovaračko poglavlje 27 – Životna sredina i klimatske promjene, predstavila je obaveze koje treba ispuniti u sektoru vodosnabdijevanja i tretmana otpadnih voda, a koja proizilaze iz ovog poglav-lja. Istakla je da je kvalitet voda najveći podsektor životne sredine, te da ima najveće implikacije na druge sektore. „Od projektovanih 1,5 milijardi € do 2035. godine, najveći finan-sijski teret u visini od 841 miliona eura upravo se tiče obla-sti kvaliteta voda, i to izgradnje postrojenja za prečišćavanje komunalnih i izgradnje infrastrukture u oblasti pijaće vode i zaštite od poplava“, istakla je Vojinović. Podsjetila je da je u junu 2017. godine Vlada usvojila Strategiju upravljanja vodama, čime su uspostavljeni dugoročni pravci i ciljevi upravljanja vodama i očuvanja kvaliteta voda.Bojan Vujović, šef kancelarije nacionalnog IPA koordinatora, predstavio je mogućnosti finansiranja opštinskih razvojnih projekata u sektoru vodosnabdijevanja i tretmana otpadnih voda, kao i projekata iz oblasti energetske efikasnosti. Vujović je naglasio da je osnov opšte razvojne politike države razvoj na lokalnom nivou, gdje lokalne samouprave imaju važnu ulogu u dijelu planiranja, pripreme, finansiranja i sprovođenja važnih razvojnih projekata. Istakao je da

Mogućnosti finansiranja opštinskih razvojnih projekata

je Akcionim planom za ispunjavanje zahtjeva kohezione politike EU, kao jedna od ključnih mjera, predviđeno unapređenje kapaciteta opština za korišćenje fondova ESI nakon članstva u EU.Bojan Lazović, predsjednik Skupštine Udruženja vodovoda Crne Gore, upoznao je prisutne sa inicijativom Udruženja vodovoda oko izrade projekta zamjene azbestnocementnih cijevi na teritoriji Crne Gore.Darko Mrvaljević,  predsjednik Odbora za evropske integracije i međunarodnu saradnju Zajednice opština, upoznao je prisutne o mogućnostima finansiranja projekata u sektoru sektoru vodosnabdijevanja i tretmana otpadnih voda kroz EU fondove.Drugog dana konferencije, generalni direktor Direktorata za ruralni razvoj u MPRR, Darko Konjević je predstavio IPARD II program za Crnu Goru. IPARD II program za Crnu Goru sadrži 7 mjera podrške, od kojih se jedna odnosi na implementaciju lokalnih razvojnih strategija kroz Lider pristup. 

Formiranje lokalnog partnerstva kroz uspostavljanje „Lo-kalne akcione grupe“ (LAG) je osnovna i značajna karak-teristika Lider programa na nivou EU. Stvaranje LAG-ova je dugoročan proces i u tom smislu prenos znanja iz ze-mlje članice EU je dragocjeno za Crnu Goru, tako da je radionica bila prilika da se učesnici upoznaju  sa radom i projektima jednog od najuspješnijih LAG-ova u Hrvatskoj – LAG-om „Laura“, koji je predstavio Ivan Čupić, koordi-nator LAG „Laura“.Predstavljeni su i rezultati Mreže opštinskih projekt me-nadžera, kao i uspostavljanje i funkcionisanje Fonda za podršku opštinskim projektima koji se finansiraju iz do-natorskih sredstava (Rivolving fond).Radionici su prisustvovali članovi Mreže opštinskih pro-jekt menadžera, predstavnici vodovodnih društava, kao i predstavnici resornog ministarstva i drugih relevantnih institucija u sektoru voda iz Crne Gore.

Naš

a za

jedn

ica

26 /

201

928

Zajednica opština Crne Gore, u saradnji sa Udruženjem za unapređenje, tretman i odvođenje otpadnih voda Crne Gore, organizovala je obuku „Razvoj kompetencija opštin-skih izabranih predstavnika u oblasti vodosnabdijevanja i tretmana otpadnih voda“, u sklopu projekta „Regionalna mreža za razvoj kapaciteta (RCDN) u oblasti vodosnabdi-jevanja i tretmana otpadnih voda”.Prva, od planirane tri obuke, se za predstavnike opšti-na Primorskog regiona održala 7. juna 2019. godine, u Opštini Tivat. Obuka se za predstavnike jedinica lokalne samouprave Središnjeg regiona organizovala 14. juna u Podgorici, u Zajednici opština, dok se za predstavnike Sje-vernog regiona  održala u Kolašinu, 20. juna 2019. godi-ne. Obukama je ukupno prisustvovalo preko 50 učesnika.Ciljna grupa obuke su donosioci odluka u jedinicama lokalne samouprave, odnosno gradonačelnici i predsjednici opština, predsjednici skupština, odbornici, kao i zaposleni u sekretarijatima lokalne samouprave nadležnim za komunalne poslove (vodne usluge).Obuke su se organizovale sa ciljem da se učesnici upoznaju sa pravnim i institucionalnim okvirom lokalne samouprave u sektoru usluga vodosnabdijevanja i da bolje razumiju svoje uloge i odgovornosti, sa aspekta jedinica lokalne samouprave, ali i lokalnih skupština, kako bi unaprijedili pružanje usluga vodosnabdijevanja na lokalnom nivou.Trener na obukama je bila Sanja Živković, sekretarka Od-bora za komunalne djelatnosti i životnu sredinu Zajednice opština Crne Gore.Predstavljeno je kako bi trebalo da izgleda efikasna i odr-

živa organizacija obavljanja vodnih usluga, kroz odnos sa korisnicima usluga, očekivanim kvalitetom vodnih uslu-ga, odnosno strateškim poslovnim planiranjem i uprav-ljanjem imovinom.Bilo je riječi i o uspješnom finansiranju pružaoca vodnih usluga, o upravljanju gubicima (neprihodovana voda), ali i upravljanju ljudskim resursima. Teme koje su posebno interesovale učesnike su se odnosile na projektni ciklus i upravljanje kapitalnim infrastrukturnim investicijama, kao i određivanje tarifa vodnih usluga i održivost pruža-oca vodnih usluga.Pored toga, problemi koji su se na obukama izdvojili su oni koji se odnose na način tretmana i odvođenja otpadnih voda, odnosno rad i upravljanje predmetnim postrojenjima, kao i regionalizacija (aglomeracija) vodovodnih društava.Takođe, kroz interakciju sa učesnicima koji su bili veoma aktivni, pored navedenih izazova, često se pominjala po-treba za unapređenjem saradnje između jedinica lokalne samouprave, kao osnivača i vlasnika vodovodnih društava, i  samih vodovodnih društava. Kroz diskusije se pokrenu-lo i pitanje slabog nivoa iskorišćenosti dostupnih fondova EU u društvima, a kao jedan od razloga se navodi nedo-voljno obučen kadar za apliciranje. Za navedene probleme, na obukama su predložena rješenja koja, u okviru RCDN projekta, mogu doprinijeti njihovom poboljšanju i rješa-vanju, kroz niz radionica koje su planirane kao prioritetne aktivnosti u narednom periodu, kao i kroz razmjenu isku-stava kako na nacionalnom, tako i na regionalnom nivou, koristeći najbolje primjere dobre prakse.

Razvoj kompetencija opštinskih izabranih predstavnika u oblasti vodosnabdijevanja i tretmana otpadnih voda

Naša zajednica 26 / 2019

29

Gradovi u Crnoj Gori suočavaju se sa novim izazovima. U porastu je broj ljudi koji migriraju iz ruralnih u urbana područja. Negativne posljedice ovog porasta su onemogu-ćavanje prava novih stanovnika na najveću moguću slobo-du mobilnosti. Vidljive posljedice za stanovnike su između ostalog: gužve u saobraćaju, buka, zagađenost vazduha, što predstavlja pogoršanje kvaliteta življenja. U isto vrijeme, mobilnost pokreće mnoga pitanja: Koju ulogu će gužve u saobraćaju igrati u gradovima budućnosti? Kako bi aktivne mobilne mreže i javni saobraćaj trebali funkcionisati, a da se u isto vrijeme zadovolje i potrebe urbanog stanovništva? I kako će se potrebe u vezi sa mobilnošću kombinovati sa potrebama kompaktnog i tihog grada u kome još uvijek ima prostora za urbano zelenilo? U međuvremenu se na-zire promjena paradigme, koja teži ka procesu strateškog planiranja i oslanja se na potrebe građana za mobilnošću. U tom pogledu, Zajednica opština, uz podršku GIZ-a (Nje-mačke razvojne agencije) sprovodi projekat Energetski efi-kasna urbana mobilnost u zemljama JIE – Gradovi JIE zajedno za održivi energetsko-efikasni prevoz (SUMSEEC II). Cilj projekta je da podrži Zajednicu opština Crne Gore u izgradnji kapaciteta i podizanju svijesti opština u vezi sa pristupom održive urbane mobilnosti i, kroz to, indirek-tno, da podrži opštine u podizanju energetske efikasnosti u sektoru transporta.

Koncept održivih planova urbane mobilnosti (SUMP) je glavni pokretač promjene paradigme, koji se već niz godina razmatra i dalje razvija na evropskom nivou. Ključni element SUMP pristupa je fokusiranje na ranije široko dogovorene političke i društvene ciljeve, kao i snažno učešće javnosti u cjelokupnom procesu planiranja. Cilj SUMP principa je poboljšanje kvaliteta života u gradovima i regijama.

Jedna od prvih aktivnosti bila je obuka „SUMP Boot Camp“, koja je održana u Podgorici od 27. do 31. maja 2019.go-dine, u cilju obučavanja i stvaranja regionalnih eksperata koji će podržati razvoj Plana održive urbane mobilnosti u gradovima u pet zemalja Zapadnog Balkana.

Trening je organizovao GIZ (ORF-EE), kao dio projekta

održive urbane mobilnosti u zemljama Jugoistočne Evro-pe. Učesnici obuke bili su iz pet partnerskih zemalja (Al-banija, Bosna i Hercegovina, Crna Gora, Sjeverna Make-donija i Srbija).

Na početku obuke, Milenka Kneževic , savjetnica u GIZ ORF-EE, dala je pregled regionalne saradnje u ovoj oblasti i predstavila ciljeve obuke, najavivši buduce aktivnosti na regionalnom nivou, uključujuci saradnju i razmjena isku-stava gradova u regionu.

Učesnici treninga, predvođeni stručnjacima za urbanu mobilnost Cosimo Chiffi i Simone Bosetti, upoznali su se sa principima SUMP, studijama slučaja, primjerima dobre prakse, uključivanjem javnosti i odabirom relevantnih ak-tera, te uključivanjem donosilaca odluka u proces planira-nja održive urbane mobilnosti.

Evropska unija je, takođe, snažan zagovornik koncepta SUMP-a, pa SUMSEEC II koristi sličnu metodologiju i smjernice, koje će biti prilagođene i primijenjene u lokal-nom kontekstu. Predstavnica Zajednice opština, Marija Kljajić kao i predstavnice Glavnog grada Podgorica: za-mjenica gradonačelnika dr Slađana Vujačić i sekretarka za saobraćaj Lazarela Kalezić, učestvovale su na šestoj Evrop-skoj Konferenciji o planovima održive urbane mobilnosti –SUMPs koja je održana od 17. do 19. juna u Groningenu u Holandiji. Konferencija je bila posvećena održivim i ak-tivnim gradovima. Radi se o vodecem godišnjem događaju u Evropi koji je namijenjen svim subjektima koji su uklju-čeni u uspostavljanje koncepta održive urbane mobilnosti u praksi. Konferencija predstavlja forum za umrežavanje kreatora politika, stručnjaka i istraživača kako bi vodili debate o ključnim pitanjima i razmijenili ideje o dostu-pnim rješenjima. U direktnoj komunikaciji sa predstani-cima drugih gradova razmijenjena su iskustva o načinima rješavanja pojedinih problema u okviru postojećih kapa-citeta, te korišćenja dostupnih resursa u rješavanju izazo-va u ovom sektoru.

Energetski efikasna urbana mobilnost u zemljama Jugoistočne Evrope

Naš

a za

jedn

ica

26 /

201

930

U okviru konferencije „Uticaj procesa pristupanja EU na jedinice lokalne samouprave u Bosni i Hercegovini“, koja je organizovana u Sarajevu, 13. marta o.g., kao primjeri dobre prakse iz regiona, iz Crne Gore je predstavljena Mreža opštinskih projekt menadžera Zajednice opšti-na, kao i uspostavljanje Fonda za podršku opštinama za predfinansiranje donatorskih projekata.

Konferencija je imala za cilj da upozna predstavnike re-levantnih institucija i organizacija u Bosni i Hercegovi-ni sa nalazima izrađenih analiza o ulozi lokalne samo-uprave u procesu pristupanja, kao i ulogom i budućim koracima Saveza opština i gradova BIH u procesu pri-stupanja Evropskoj uniji.

Posebna pažnja je bila po-svećena aktivnostima pri-preme lokalnih zajednica za procese pristupanja EU. U ovom dijelu su pred-stavljeni primjeri iz regi-ona – Crne Gore, Srbije i Hrvatske.

U okviru panela “Isku-stva iz drugih zemalja“, pomoćnik generalnog sekretara Zajednice opština za međunarodnu saradnju i evropske integracije Vanja Starovlah je predstavila iskustva lokalnih samoupra-va Crne Gore, sa poseb-nim osvrtom na funkcio-nisanje Mreže opštinskih projekt menadžera, kao i uspostavljanje i funkcio-nisanje Fonda za podršku opštinama za predfinan-siranje donatorskih proje-kata, koje inicijative su od strane organizatora i uče-snika konferencije prepo-znate kao primjeri dobre prakse u regionu.

„Pretpristupni fondovi do-nose novac, ali ono što je jednako važno, možda čak i važnije, je da kroz pretpri-stupne fondove učimo važne lekcije. Da stalno jačamo administrativne kapacitete, da na vrijeme pripremamo tehničku dokumentaciju za infrastrukturne projekte, da stvaramo finansijske pretpostavke za kofinansiranje i predfinansiranje projekata. Jednom riječju, da siste-

Neophodna veća uključenost lokalnih samouprava u procesu evrointegracija

matski pripremamo opštine da efikasno koriste veoma izdašne fondove kada budemo zemlja članica EU. To je obaveza svih. I opština, i asocijacije i Vlade“- naglasila je Starovlah.

Na marginama sastanka, sa kolegama iz Saveza opština Federacije Bosne i Hercegovine i Saveza opština i gra-dova Republike Srpske je dogovoreno da se kroz zajed-ničku saradnju razmotre mogućnosti za uvođenje sličnih rješenja i u BiH, kako bi se jačali apsorpcioni kapaciteti njihovih lokalnih samouprava.

Na konferenciji su govorili i predstavnici asocijacija lo-kalnih vlasti iz Srbije, Hrvatske i Švedske, kao i predstavnici nacionalnih vlasti BiH.

Opšta ocjena Konferencije je da blagovremeno i odgovara-juće učešće predstavnika lo-kalnih vlasti povećava šansu za efikasne aktivnosti u zemlji kandidatu prije samog pristu-panja, s obzirom na to da osi-gurava ključnu perspektivu za potrebe, prepreke i rizike, koje pristupanje EU predstavlja za

gradove i opštine. Kontinuirano učešće lokalnih vlasti u ovom procesu nužno je za dva različita, ali jednako važna aspekta procesa pristupanja: pregovori o pravnoj

tekovini EU i programiranje pretpristupnih instrumenata. Nedostatak informacija od lokalnih vlasti po pitanju bilo kojeg od ovih aspekata može ugroziti pristupne napore, što vodi ka neadekvatnim strategi-jama i operativnim programi-ma, preambicioznim reform-skim ciljevima i rokovima, te maloj apsorpciji sredstava EU.

Kako je lokalna samouprava dio javne uprave, sa važnim zadacima i zakonskim obave-zama kako u procesu evrop-

skih integracija, tako i nakon pristupanja, od izuzetne je važnosti da lokalne samouprave budu prepoznate od nacionalnih vlasti, ali i institucija Evropske unije, kao va-žan partner i budu sastavni dio svih strateških planova i aktivnosti u procesu pristupanja, radi njihove što efika-snije i kvalitetnije implementacije.

Naša zajednica 26 / 2019

31

Iz štampe je izašlo sedmo izdanje NALAS-ovog Izvještaja o indikatorima fiskalne decentralizacije u jugoistočnoj Evro-pi1 koji ima za cilj da kreatorima politika i analitičarima pruži pouzdane i uporedive podatke o opštinskim finansijama, te da ažurira informacije o međuvladinim fiskalnim politikama u zemljama jugoistočne Evrope.Izvještaj je podijeljen u četiri poglavlja. U prvom poglavlju je dat pregled pojmova koji se koriste u Izvještaju, kao i definici-je pojedinih osnovnih metodoloških pitanja. Drugo poglavlje sadrži pregled strukture i nadležnosti lokalnih samouprava u regionu. U trećem poglavlju predstavljeno je stanje izabranih makroekonomskih i indikatora fiskalne decentralizacije. Če-tvrto poglavlje se fokusira na razvoj međuvladinih finansijskih politika u svakoj zemlji, odnosno članici NALAS-a.Glavni zaključci Izvještaja su sljedeći:• I pored razlika u teritorijalnoj organizaciji zemalja regi-

ona, prisutna je stalna tendencija koncentracije ljudi u glavnim i velikim gradovima. U Albaniji, Srbiji, Makedo-niji i Crnoj Gori više od 20% stanovništva živi u glavnim gradovima, što stvara značajan pritisak na komunalnu, putnu i društvenu infrastrukturu i predstavlja izazov za unapređenje pružanja usluga korisnicima i za međuvla-din finansijski sistem.

• Izazovi lokalnih samouprava na pružanju boljih usluga i na unapređenju kvaliteta života građana su ograniče-ni opštom stagnacijom ili pogoršanjem stanja lokalnih finansija koje nijesu u mogućnosti da prate ili adekvatno odgovore na rastuće potrebe i razvoj lokalne samouprave.

• Iako je teško utvrditi adekvatnost prihoda lokalnih samo-uprava u odnosu na budžetske potrebe, opštine u mno-gim zemljama regiona nemaju dovoljno sredstava za fi-nansiranje svojih funkcija i centralne vlasti im ne daju dovoljan dio javnih prihoda. Na nivou prosjeka, u 2017. godini u zemljama jugoistočne Evrope, prihodi lokalnih samouprava su predstavljali 5,9% BDP, što je polovina u odnosu na zemlje EU, gdje prihodi lokalnih samouprava, na nivou prosjeka, predstavljaju 10,7% BDP.

• Nivo fiskalne autonomije opada u većini zemalja jugoi-stočne Evrope. Kao procenat BDP i ukupnih javnih prihoda, nivo prihoda lokalnih samouprava u zemljama jugoistočne Evrope su, na nivou prosjeka, opali u periodu 2015-2017. godina za 0,5%. Takođe, u odnosu na 2006. godinu, kao početnu godinu ovog istraživanja, opalo je učešće prihoda za koje lokalne samouprave mogu samostalno donositi odluke, dok je učešće uslovnih blok grantova poraslo za 50%, a posebnih investicionih grantova za 30%.

• Nadležnosti lokalnih samouprava da uvode i ubiraju po-reze, naknade i takse se stalno mijenjaju – ponekad bez prethodnog konsultovanja lokalne samouprave, a i bez adekvatne kompenzacije za umanjene prihode, pod izgo-vorom unapređenja poslovnog ambijenta i stvaranja pore-skih olakšica i uslova za nova zapošljavanja. Na žalost, ovo

1) http://uom.me/2019/02/nalas-ov-izvjestaj-o-indikatori-ma-fiskalne-decentralizacije/

prouzrokuje negativan uticaj na napore lokalnih samou-prava i ugrožava sprovođenje razvojnih politika opština.

• Bez obzira na nivo razvoja i članstvo u EU, lokalne sa-mouprave jugoistočne Evrope nastavljaju da se suočava-ju sa sličnim izazovima koji se tiču ubiranja sopstvenih prihoda, prvenstveno kroz česte i stalne izmjene pravnog okvira; neažurirane fiskalne registare; slabe poreske odgo-vornosti u naplati sopstvenih prihoda, dok je posvećenost kreatora politika da obezbijede efikasnije lokalno opore-zivanje diskutabilna u cijelom regionu.

• Dodatno, postoji obrnuta veza između nivoa decentrali-zacije, mjereno nivoom socijalnih funkcija koje su dodi-jeljene lokalnim samoupravama i veličine javnog sektora. Podaci iznenađujuće pokazuju da je decentralizacija veća u zemljama gdje je ukupni javni sektor relativno mali, te da je ista značajno manja tamo gdje se nacionalne vlasti potencijalno mogu značajnije suočiti sa problemima u naplati poreza.

• Funkcionalna klasifikacija potrošnje pokazuje da lokalne samouprave jugoistočne Evrope troše značajna sredstva na obrazovanje, stanovanje i poslove zajednice. Troškovi obrazovanja čine 40-60% opštinskih budžeta u Moldovi-ji, Sloveniji, Kosovu i Bugarskoj – 2-3 puta više u odnosu na EU28 prosjek. U Albaniji, Hrvatskoj i Turskoj lokalne samouprave troše od četvrtine do trećine ukupne potroš-nje na stanovanje i poslove zajednice. Zaštita životne sre-dine je funkcija gdje skoro sve zemlje jugoistične Evrope troše najmanje.

• Lokalne samouprave jugoistočne Evrope troše, na nivou prosjeka, trećinu njihovih budžeta na troškove zarada, što je skoro na nivou prosjeka zemalja EU, dok je učešće kapitalnih izdataka, na nivou prosjeka, duplo veće u od-nosu na lokalne samouprave u zemljama EU.

Izvještaj sadrži sveobuhvatnu analizu potrošnje kako na nivou regiona jugoistočne Evrope, tako i na nivou pojedinih zemalja, posmatrajući istorijske podatke od 2006. godine, i to kao pro-cenat ukupne potrošnje, u mil.€  ili kao € po glavi stanovnika. Kako bi se pružile informacije o statusu i razvoju međuvladi-nog sistema javnih finansija u jugoistočnoj Evropi, ovo izda-nje Izvještaja stavlja poseban akcenat na nadležnosti lokalnih samouprava u pružanju usluga i jačanju njihovih kapaciteta za prikupljanje prihoda, identifikujući glavne pokazatelje razvoja i izazove sa kojima se lokalne samouprave suočavaju prilikom ubiranja poreza, naknada i taksi. Po prvi put, Izvještaj predstavlja alokaciju potrošnje po Metodo-logiji funkcionalne budžetske klasifikacije (COFOG) i pokazu-je ne samo što lokalne samouprave u jugoistočnoj Evropi rade, nego i što su njihovu prioriteti u potrošnji. Pored toga, Izvještaj po prvi put uključuje podatke u „milionima eura“ i „euro po glavi stanovnika“, što će svakako biti od značaja za analitičare, praktičare i donosioce odluke kako bi bolje razumjeli situaciju u svakoj zemlji i pripremili eventualno svoje detaljnije analize.  

NALAS-ov Izvještaj o indikatorima fiskalne decentralizacije

Naš

a za

jedn

ica

26 /

201

932

Države članice Ujedinjenih nacija su 2015. godi-ne usvojile Agendu 2030 za održivi razvoj i njene ciljeve održivog razvoja, sa principima za sprovo-đenje, koja predstavlja viziju 2030. godine kojoj svijet treba da teži.

17 opštih i 169 specifična cilja pokrivaju širok spek-tar sektorskih politika. Lokalne i regionalne vlasti su odigrale značajnu ulogu u procesu definisanja ciljeva održivog razvoja (eng. skraćenica: SDG), uspješno obezbjeđujući uspostavljanje samostalnog cilj koji se odnosi na opštine i to SDG 11: Održivi gradovi i ljudske naseobine, kao i međunarodno priznanje centralne uloge lokalnih i regionalni vla-sti u održivom razvoju.

Budući da se Strateški ciljevi održivog razvoja Agende 2030 moraju postići na globalnom, nacionalnim i subna-cionalnim nivoima, uspjeh ove ambiciozne Agende zavisi od aktvinog učešća svakog nivoa vlasti i velikog broja zain-teresovanih subjekata. Okvirne ciljeve održivog razvoja sa univezalnom definicijom opštih i specifičnih ciljeva treba prilagoditi konkretnim situacijama i specifičnim potrebama kako bi se postigli stvarni benefiti za konkretne građane i njihove uslove življenja. Proces subnacionalne kontekstu-alizacije sprovođenja Agende 2030 je poznat kao „Lokali-zacija strateških ciljeva održivog razvoja“.

Lokalizacija se odnosi kako na to na koji način strateški ci-ljevi održivog razvoja mogu pružiti okvir za politike lokal-nog razvoja, tako i na koji način kako lokalne i regionalne vlasti mogu pružiti podršku postizanju ciljeva kroz aktiv-nosti po prinicpu „odozo prema gore“. U ovom pogledu, opštinski kapaciteti su ključni za sprovođenje Agende 2030, praćenje realizacije ciljeva na lokalnom nivou i uključiva-nje, javnog, privatnog i civilnog sektora.

Da bi pružio podršku lokalnim vlastima svojih članica u lokalizaciji strateških ciljeva održivog razvoja, Mreža aso-cijacija lokalnih vlasti jugoistočne Evrope (NALAS), uz podršku Njemačkog društva za međunarodnu saradnju (GIZ), pripremila je Priručnik1. Priručnik će pomoći prak-tičarima na opštinskom nivou da unaprijede svoja znanja i ojačaju razumijevanje značaja Agende 2030 i dostizanja Strateških ciljeva održivog razvoja na lokalnom nivou, da ojača njihove kapacitete da budu promoteri Strateških ci-ljeva održivog razvoja, kao i da ih podstakne za uključiva-nje drugih zainteresovanih subjekata.

1) http://www.nalas.eu/News/SDGs_Handbook

Priručnik pruža ključne informacije o Strateškim ciljevima održivog razvoja, objašnjavajući uloge opština u njihovom dostizanju i razrađuje mehanizme podizanja svijesti koje opštine mogu koristiti da za približavanje Strateških cilje-va održivog razvoja građanima. Priručnik, takođe, pruža raznolike primjere iz regiona i šire koji ilustruju aktivnosti opština na promovisanju ciljeva i na koji način je to uticalo na blagostanje u njihovim zajednicama.

Priručnik, takođe, sadrži savjete o integisanju Strateških ci-ljeva održivog razvoja u lokalne strategije i istražuje ulogu asocijacija lokalnih vlasti i NALAS-a u mobilisanju opština za postizanje Strateških ciljeva održivog razvoja.

Agenda 2030 u mojoj opštini: Priručnik za praktičare za lokalizaciju ciljeva održivog razvoja

Naša zajednica 26 / 2019

33

Projekat „Norveška za vas – Crna Gora“, koji Kraljevina Norveška finansira sa 1,4 mil.€ za razvoj opština u Crnoj Gori, a sprovodi Kancelarija Ujedinjenih nacija za pro-jektne usluge UNOPS, usmjeren je ka ujednačenom so-cio-ekonomskom razvoju Crne Gore, kroz povećanje mo-gućnosti za zapošljavanje, podršku socijalnoj koheziji i unapređenje lokalne infrastrukture u 16 manje razvije-nih opština. Prvi javni poziv vrijedan 350.000€ kojim će pružiti podršku novim preduzetnicima, mikro i malim preduzećima da otvore nova radna mjesta otvoren je do 10. avgusta 2019. godine.

U projekat „Norveška za vas – Crna Gora“ uključeni su Andrijevica, Berane, Bijelo Polje, Cetinje, Danilovgrad, Gusinje, Kolašin, Mojkovac, Nikšić, Petnjica, Plav, Pljev-lja, Rožaje, Šavnik, Ulcinj i Žabljak, a preduzetnici, mikro i mala preduzeća orijentisana ka proizvodnji i uslugama mogu da podnesu projektne prijedloge za podršku od 5.000 do 10.000€. Svi privrednici kojima budu odobrena bespovratna sredstva, biće u obavezi da finansijski uče-stvuju sa 10% u gotovini od ukupnih prihvatljivih troškova projekta. Detaljni kriterijumi javnog poziva i dokumenta za podnošenje prijave dostupni su na sajtu projekta www.norveskazavas.me.

„Sve aktivnosti projekta usklađene su sa relevantnim na-cionalnim strategijama Crne Gore u oblasti zapošljavanja i ujednačenog regionalnog razvoja, kao i sa ciljevima odr-živog razvoja koje agencije Ujedinjenih nacija podržavaju kontinuirano. Projekat je zasnovan na grant šemi podrške, tako da bespovratna sredstva budu dodijeljena kroz kon-kurentni proces selekcije korisnika iz sektora privrede, ci-vilnog društva i jedinica lokalnih samouprava, obuhvata-jući i različita udruženja i javne ustavnove“, kaže menadžer projekta Armen Čekić.

Do kraja 2020. godine, projekat će ostvariti rezultate u unapređenju pristupa zapošljavanju i povećanju socijalne uključenosti kroz poboljšanje uslova života. Kroz poveća-nje tehničkih i ljudskih kapaciteta mikro i malih preuzeća, kao i preduzetničkih djelatnosti, najmanje 35 osoba bi tre-balo da dobije zaposlenje. Uz to, biće organizovana obu-ka za najmanje 100 nezaposlenih osoba kod poslodavaca iz opština obuhvaćenih projektom, a prema očekivanom

rezultatu, barem njih 60 biće zaposleno, što će uticati na smanjenje broja nezaposlenih, naročito iz najugroženijih društvanih katergorija.

U sklopu napora za unapređenje socijalne uključenosti, predviđeno je ekonomsko osnaživanje manje razvijenih opština kroz finansijsku podršku projekatima koje će re-alizovati zajedno organizacije civilnog društva, sektorske asocijacije, udruženja i lokalne jedinice samoprave sa svo-jim službama. Kroz najmanje 15 projekata, koji će direk-tno ili indirektno uticati na ostvarivanje prihoda i poveća-nje mogućnosti zapošljavanja, biće ojačana saradnja svih uključenih partnera na nivou opštine, kao i među samim opštinama obuhvaćenih projektom.

„Osim ovoga, pružićemo podršku i za najmanje pet infra-strukturnih projekata čiji će nosioci biti lokalne samouprave, njihove službe i ustanove, koje će u partnerstvu sprovoditi jedna ili više opština. To će imati za cilj da se ojača eko-nomski prosperitet jedinica lokalne samouprave obuhva-ćenih projektom i da utiče na smanjenje stope iseljavanja stanovništva ovih opština“, kaže Čekić.

Kancelarija Ujedinjenih nacija za projektne usluge sprovo-di projekat u saradnji sa Ministarstvom vanjskih poslova, Ministarstvom ekonomije, Ministarstvom rada i socijal-nog staranja, Privrednom komorom, Zajednicom opština Crne Gore i ostalim relevantnim nacionalnim i lokalnim partnerima. Projekat će biti sproveden u periodu od de-cembra 2018. do decembra 2020. godine.

Kraljevina Norveška podržava razvoj opština u Crnoj Gori

Naš

a za

jedn

ica

26 /

201

934

ZAJEDNICA OPŠTINA CRNE GORE Adresa: Avda Međedovića 138, Podgorica

Telefon: 020/675-244, 020/674-641 e-mail: uom@t-com.me

web: www.uom.me