Na njegovo stvaranje uticale

su Sezanove teorije o svođenju

prirodnih oblika na

geometrijske (kupu, kocku i

valjak), Seraov naučni metod u

građenju slike, otkriće iberijske

i crnačke plastike i nova

naučna saznanja o prostoru.

Kao estetika, teorija i poetika,

kubizam je rezultat kolektivnog

rada, mada je kao slikarska

praksa nastao u nezavisnim

istraživanjima Pikasa i Braka.

• Kao početak obično se navodi slika Gospođice iz Avinjona iz 1907.

u kojoj su izvučene osnovne konture nove umetnosti : geometrijsko

lomljenje oblika, ukidanje dubokog prostora, predstavljanje

volumena na ravnoj površini i korišćenje iberijske plastike i

crnačkih maski.

Kubistička metodologija dalje je produbljena 1908. u Brakovim

pejzažima iz Estaka i 1909. kada je Pikaso naslikao dva značajna ciklusa: žensku glavu i predele iz španskog sela Horta d’Ebro. Ubrzo

njihov primer sledila je oveća grupa mladih: Gris, Leže, Metsanže,

Delone, Vijon, Markuse. Oni su prvi put zajedno izlagali 1911. na

Jesenjem salonu. Stvarni predmet iz prirode postao je povod za

predstavljanje ideje o njemu i slikarskih istina.

U odnosu na svoj model naslikani predmet predstavlja paralelnu

stvarnost a ne otisak. Apoliner :"To više nije umetnost imitiranja već

umetnost misli, čisto slikarstvo koje stvara sopstvene snage

oblikovanja" Pikaso –"Slika može isto tako dobro da prikaže ideju

stvari kao i njen spolašnji izgled".

U analitičkoj fazi (do 1911.) slikani predmet se lomi, otvara i razlaže

na osnovne geometrijske planove, tj. fasete, sa oštrim bridovima

kao kod kristala, prenosi u dve dimenzije, gubi volumen i težinu.

Samim tim prestaje potreba za dubokim prostorom pa se oblik

razvija kao površina ili kao reljef. Zbog straha od ličnog doživljaja i

mogućnosti da on istisne kolektivnu strukturu, odbačena je i boja tako da svetlost i linija postaju osnovna sredstva u organizaciji

slike.

Emocije gotovo potpuno nestaju sa platna.

Slika postaje zbir pravila, proračunatih odnosa i promišljenih

metoda.

Potez beživotan, boja neutralna, svetlost difuzna, slika teži ka tome

da bude bezlična, monohroma, asketska, bez psihičkog nanosa –

suprotno fovizmu.

U fazi sintetčkog kubizma (od 1912. do 1914.) predmet se više ne

razlaže na manje forme već se uzima samo jedan njegov karakterističan deo i spaja sa delom drugog predmeta u novu

celinu koja s prirodom gotovo da nema ništa zajedničko.

Na taj način kubistička slika se približila apstrakciji naročito 1912. i

1913. kada je sažimanje forme bilo toliko snažno da su iz nje

nestale čak i najbleđe asocijacije na modele iz prirode. Da bi zaustavili taj neminovan proces ka apstrakciji, kubisti su upotrebili

dva nova sredstva – tipografiju i kolaž. Morali su da u slici

uspostave izvestan oblik konkretne stvarnosti kako bi zadržali vezu

sa prirodom.

Kubizam je bio opčinjen

realnošću i željom da otkrije

potpunu istinu o predmetu,

ali tako što će ga prikazati iz

svih uglova, u njegovom

totalitetu.

„Predmet nema apsolutnu formu, on ih ima nekoliko, onoliko koliko u domenu ima planova ....Koliko očiju posmatra predmet toliko postoji njegovih slika”- Glez i Metsenže. Ali spajajući različite tačke posmatranja na površini slike, kubisti su dobili novu predstavu koja više nije bila u skladu ni sa našim vizuelnim iskustvom, ni sa našim navikama, jer gledalac nije bio u stanju da prati proces preoblikovanja kroz koji je prošla jedna forma, zbog čega kubistička slika izgleda irealno, iako su namere slikara superrealne.

Zajedno sa razlaganjem i destrukcijom predmeta sazrevala je i svest o novom prostoru. Euklidovska šupljina sa jednom tačkom posmatranja nije odgovarala novom slikarstvu koje je želelo da sačuva strukturu slikane površine. Ukida se trećpa je zbog toga prirodno ukinulo treću dimenziju.

Sezan je prestao da imitira dubinu i počeo da je sugeriše a kubisti su otišli

dalje i postavili pitanje: da li dubina može da se realizuje u svesti

posmatrača umesto na slici?

Ako slikar kruži oko predmeta i na platnu izlaže sve njegove

različite aspekte, on daje dovoljno podataka svesti posmatrača da

rekonstruiše oblik u prostoru i sam u sebi stvori jedan ekvivalent

dubine. Međutim, tim kretanjem oko predmeta otvara se nova

dimenzija, vreme-prostor, za koju su slikari upotrebljavali

termin četvrta dimenzija, pojam široko rasprostranjen poč. XX

veka u umetnosti, nauci, teozofiji i kritici. Kubisti su u slikarstvu došli

do gotovo istog zaključka kao i Ajnštajn u fizici – da svaki sistem

ima sopstveno vreme i sopstveni prostor. Svet slike je jedan sistem,

realni svet drugi, a ako se iz jednog sistema posmatra drugi, dolazi

do prirodne kontrakcije dužina, ukoliko bi se uspostavil ajnštajnovska

brzina.

Suština je u tome da kubizam prvi put u umetnosti uspostavlja i utvrđuje dva

sistema u jednoj nerazdvojnoj celini percepcije: sistem slike i ekološki sistem

čoveka (posmatrača). Naravno nije u pitanju direktna veza između nauke i

umetnosti, već jedinstven duh vremena.

Periodi

Plavi period-

dominiraju

likovi koji

izražavaju

usamljenost,

tugu, bedu,

jad i

preovlađuje

plava boja

Ružičasti period- slika veseliji svet putujućih

arlekina,klovnova i akrobata. Dominira

ružičasta boja

Kubistički period

Gospođice

iz avinjona

Egzorcističko delo

Slika sastavljena od

delova nalik na

krhotine stakla koje

se preklapaju na

nerazumljiv način

Tri akta sa leve

strane nadahnuta su

iberijskom

skulpturom, lica

aktova sa desne

strane podsećaju na

afričke maske

Voće u prvom planu,

simbol požude

Neoklasični period- vraća se ljudskoj figuri i

repertoaru starih tema arlekina, ali i

temama kao što su majka i dete

Nadrealistički period- raznolik. Razlikujemo:

-organske apstraktne forme koje zadržavaju anatomsku logiku tek u nagoveštajima

-serije devojaka na obali, gde je organskoj formi vraćena logika tela i erotika

Posvećena španskom građanskom ratu izrazila je totalitet modernog čoveka

Simbolično preobličena dva događaja koja su se zbila u 2 dana:

- 1937. Klem Zon, čovek ptica skočio je sa 3000 m sa krilima od platna.

Padobran mu je otkazao i on je pred 200.000 ljudi poginuo.

- Sutradan fašistička avijacija bombardovala je baskijski gradić Gerniku.

U njenoj plastičkoj formi mogu se prepoznati elementi antike

(piramidalna kompozicija), baroka, masovnih medija (crno-beli

kolorit koji podseća na novine), i kubističko geometrijsko lomljenje forme.

majka i mrtvo dete

proističu iz predstave

Pijete

majka i mrtvo dete

proističu iz predstave

Pijete

žena sa svetiljkom

nagoveštava

prosvetiteljstvo

žena sa svetiljkom

nagoveštava

prosvetiteljstvo

mrtav borac koji drži mač je simbol junačkog otpora mrtav borac koji drži mač je simbol junačkog otpora

bik predstavlja sile okrutnosti i mraka bik predstavlja sile okrutnosti i mraka

umirući konj

simbolizuje

narod

umirući konj

simbolizuje

narod

Simbolizam scene: Simbolizam scene: