mukayeseli İslam hukuku c. 2, abdulkadir udeh (cinayetler bahsi)

7/18/2019 Mukayeseli İslam Hukuku C. 2, Abdulkadir Udeh (Cinayetler Bahsi)

http://slidepdf.com/reader/full/mukayeseli-islam-hukuku-c-2-abdulkadir-udeh-cinayetler-bahsi 1/3

Prof. Dr. Abdülkadir UDEH

Mukayese l i

İSLÂM HUKUKU

ve

BEŞERÎ HUKUK

II

T E R C İ ) M l i

Prof . Dr . A l i ŞAFAK

(Notlar ilaveli vc Türk Ceza Kanunu ile knrşılaşurmaiı.)

E S l i R İ N Ö Z G Ü N A D I

" K T - T K Ş R İ U ' l . - C İ N Â İ Y Y U ’I . - I S I . Â M İ

M U K A R İ N K N H f l . K A N U N İ ’l . - V A Z İ "

KK1IIİKK YAYINCIl-lKFcv/.i Çakmak Sokak. No: 13/2 Kız.lay ANKARA

Tclelon: 229 OO 39



378- ÜÇÜNCÜSÜ ZİNA YAPAN EVLİLER

Is lâm hukuku, zina yapan evl i kişi leri taşlanarak öldürme, bekârları da so pa ile dövm e cezala n ile tecziye eder. Rec m (taşla m a) cczası canı ö ld ü rü cü o lu p ,

zina yapanın ölümü ve başkalarının bu suçtan önleni lmesi kastedi l i r . Dövme

(celd) cezası ise, öldürücü değildir. Zina yapanın terbiyesi, diğerlerinin de o fi i l

den uzak durmaları amaçlanır . Taşlama cezası öldürücü olunca, o takdir ve tes

pit ed ilm işti r. Z in a yapan evlinin canı m ü bah hale gelm iş say ıl ır .

Mâlik, l îbu Hanifc ve Ahmcd’e göre i t t i fak edi len hususlardan bir i de zina-

kâr evlinin katil ine kısas ve diyet cezaları yoktur. Çünkü zinakâr evli cürmü ile

ölümünü mübah hale get i rmişt i r . Zinanın cezası takdir ve tespi t edi lmiş ceza

lardan olunca, bu nevi hadlerin tc’hir i ve aff ı câiz deği ldir . Zinakâr evl inin öl

dürülm esi vâcip kabul edil ir . Al lah’ın hadlerinin tatbiki , kö tülüğün o rtada n k al

dırılması için gereklidir.(335>

Ş âfiî mezh ebinde tercih edilen görüş de yu karıdak i gö rüşle birleşir. A m a Ş afiî

mezhebindeki tercih edilmeyen görüş sahiplerine göre, zinakâr evlinin katil i onu

öldürdüğü için öldürülür. Çünkü kat i l zinakâr evl iyi kendis inin hakkı olarak

deği l , başkasının hakkı olarak öldürmüştür. Ve bu öldürme de kısas gerekt i r i r .

Bu, birinin öldü reni, m ak tulün m irasçısından başkasının öldü rm esine b enzer1336*.

Bu görüş şu şekilde reddedilir: Zinakâr evlinin öldürülmesi herkes için mübah-

tır, yalnız bir şahsın kendisine âit değildir. Öldürülmesi kesin olup, kasten adam

öldürenin aks ine onun ö ldürü lmes inde m uhayyer lik yok tur . Z i râ kât il in ö lüm üyalnızca öldürenin mirasçı larınca mübah hale gelebi l i r . Onun için muhayyerl ik

vardır . Di lerse öldürülür, di lerse affedi l i r .

Durum böyle olunca zinakâr evliyi öldüren kişinin kâtil kabul edilerek so

rum lu tutulma sı câiz olmaz. Devlet otori tes ini tanımam ış sayı larak o bakım dan

mesul tutulur^337). Şu şartla ki, devlet bu vecibeyi yerine getirmeyi tekeffül et-'

miş olmalıdır. Eğer vecibesini ihmal.eder yahut hiç i lgilenmezse, o takdirde zi

nakâr evliyi öldüren kişi, devletin otoritesini, vazifesini çiğnedi diye sorumlu

tu tu lm az .

Şâl i î hukukçular , zinakâr evl inin kat i l inin dokunulmaz olmasını şart koşar

lar. Çünkü dok'T.ulmazlığı kalkmış kişinin katli halinde, bu fi i l kâtil in de do

kunu lma zl ığını kaldır ıcı sayı lam az. A m a doku nulm azl ığı kalkm ış iki kişi birbi

rine nispetle dokunulmaz kişi değildir. Zinakâr evli, zinakâr bir başka evli, mürted

ve harbî için dokunulmazl ığı kalkmış sayı lamaz. Çünkü hepsi de bir derecede

olu p hepsin in de canı m üb ah tır.(338)

Z inak âr bek âr old uğu nda , cezası yalnızca celd (sopa i le dövm e) dir . Bir i lt i

bas vc şüphe du ru m u o lm aksız ın z ina k âr bekârı ö ld ü ren kasten ö ld ü rm ü ş sayı

l ır , ona bedel ö ldürü lür . Z i râ dokunu lmaz (canı masum) b i r in i ö ldürm üştür . Şu

duru ın dör t büyük hukukçu aras ında i t t i fak ed i len b i r husus tur .

.MM H:ı>iyciiı’ı- Tahtâ\î. 260. Mcvâhihü*1- Cclil, 6/231.233. d-Mı ığn i. 9/43

336) cl-Muhcr/cb, 2/IK6337) TebMratu’l-llııkkkâı», 2. 179338) Tııl ılc lu'l -Muh lâç, 4'10 Şchrü’l- Lnsârî alo’l- Uc Ik c , 5/334

Iu, MUKAYl-'SLLİ İSLAM HUKUKU Vb ULŞt-Rl HUKUK____________ 2.CİLT



2. C'll.T CEZAİ SORUML.ULUC1UN KALKMASI 137

Zinakâr bekâr b;r iltibas vc şüphe durıımuııda öldürüldüğünde, Ebû Hani-

fe, Mâlik ve Ahmed’e göre, katile ceza verilmez. Bu'konuda delilleri, Hz.Ömer’in

kararıdır. Bir gün Ömer (r) yemek yerken, beraberinde kana bulanmış kılıcı da bulunan bir adam koşarak geldi, Ö m er’in yan ına o lu rdu . Peşi sı ra bir gru p ge

lerek, “ Arkad aşımızı bu adanı kendi âilesi ile birlikte öldü rd ü” dediler. H z.Öm er“ Bunlar nc diyo rlar” diye adam a sordu. O da, “ Karımın iki bacağını kılıçla

vurdum , eğer ikisi arasınd a birisi varsa onu öldürm üşiinıdür” . Bunun üzerine

Hz .Öm er onlara: “ Bu adam nc söylüy or?” deyince onlar kılıcı ile karısının iki

bacağ ın ı kesti ve adam ı da yar ıs ın dan ikiye böldü. Bunu n üz erine Ö m er, a d a

ma: “ Bunlar dönüp giderlerse, sen de çık git. Öldürülen ad am ın öldürülmesiserbestti” dedi.

Bazı İslâm hukukçuları, zinaya benzetme durumunda öldürmenin mübahlı-

ğını katile arız olarak onu öldürmeye sevkcdici teşvik şeklinde tahlil etmektedirler. B unlar akrab ada n olan kadınlarla olmayanları ayırt etmekteler. Zina y a

pılan kadın akraba değilse, öldürm ek mübah sayılm az, akraba ise öldürm ek mü-

balı iı r. Çünkü akraba olm ayanla zina , kişinin ka rısı , an nesi , kızkardeşi vb . gibi

yakın ak rabasın dan birinin zina yapması gibi, kişiyi bunlarda n başka bir k adı

nın zina yapması tahrik edici değildir.

Fakat İslâm hukukçularının çoğu bu mübahlığı tahrik ile değil, kötülüğü de

ğiştirmekle tahlil etmekte, şüphe ve tereddüt d urum und a zinak âr bek ârın öld ürülmesini yapabilenin görevi olan el ile kötülüğün değiştirilmesi olarak kabul

etm ektedirler*339*- Bu gö rüşün sahipleri ak raba o lan ve olm aya n k ad ınl ar la ya

pılan zinayı ay.r t etmez ler. Evli olm ayan zin akâr erkek olsun kadın olsun şüp hehalind e m utlaka öldü rülür. Üç mezheple de tercih edilen görüş bu du ı*340»-

İmam'Şâfiî’ye göre, zinakâr bekâr, şüphe halinde öldürülmez. Ancak suç

tan önlenmesi öldürülmekle mümkünse, o zaman öldürülür. Bunun dışında öl

dürülmesi suç sayılır. Kasten öldürme cürmünden ötürü tecziye edilir; ister tah

rik halinde olsun, isterse olmasın. Zirâ tahrik öldürmeyi mübah kılmaz. Kötülüğün önlenmesi yine öldürmeyi serbest hale getiremez. A ma kö tülüğün ön len

mesi için ö ldürm e tek çıkar yol ise, ö ldü rü lür (341)- Bazı Ş âfiî huk uk çu ların a gö re,

bekâr fii len (b ir defa bile) zina yapmış olsa, he r an zina yapabile ce ği için ö ld ü

rü lü r(342)- Bun lar k ötülüğ ün ön lenmesi ile mem ur kişi için katille işe b aşlaya bi

leceğini mübah sayarlar.İslâm hukukçularına göre, genel anlamda zina suçunda adam öldürmenin,

zina suçunun sübutu ile karar verilmeden önce veya hükümden sonra olması

birdir . Önemli ola n; hukukî de lil leri ile öld ürü len hakkın da zin a suçunun isbâ-

tıdır. Suç sabit olursa, önce de açıklandığı gibi, öldüren sorumlu olmaz. Suç

ispat edilemezse kâtil , taammüden öldürme suçundan sorumludur.

Bugünkü yeni kanunların zina suçunun cezası konusunda İslâm hukuku ile

birleşen ta rafı yoktu r. Bugünkü kanunla r, zinay ı öld ürm ekle cezala ndırm adığ ı

339) lik/. Fıkrâİ45340) Tchsıreiü’l-Hukkâııı, 2/ 169,170. cl-Ualıru’ı-Râik, 5/40,41. cl-Muğnî, 10/353v.d.

341) d-Mııhc^cb, 2' 186. cl Üıııııı. 6/2(ı342) Şorluı’l- I n^nf alc'i-lU'lıa-, 5/113

mukayeseli İslam hukuku c. 2, abdulkadir udeh (cinayetler bahsi)

Documents